Tập làm văn: Luyện tập tả người (tả ngoại hình)

Kiểm tra bài cũ

Hãy nhắc lại các chi tiết, đặc
Hãy nhắc lại các chi tiết, đặc
điểm về ngoại hình của người bà
điểm về ngoại hình của người bà
được tác giả chọn tả.
được tác giả chọn tả.

Để giúp người đọc hình dung
Để giúp người đọc hình dung
người được tả một cách sinh
người được tả một cách sinh
động cụ thể, khi quan sát chọn
động cụ thể, khi quan sát chọn
lọc chi tiết em cần lưu ý điều gì?
lọc chi tiết em cần lưu ý điều gì?

Tập làm văn
(Tả ngoại hình)

Bài 1:
Chọn làm một trong hai bài sau:

HS nối tiếp đọc thành tiếng nội
HS nối tiếp đọc thành tiếng nội
dung bài tập 1.
dung bài tập 1.

HS trao đổi theo cặp.

HS trao đổi theo cặp.

HS thi trình bày ý kiến của mình
HS thi trình bày ý kiến của mình
trước lớp.
trước lớp.

Lớp nhận xét.
Lớp nhận xét.

Bài 1a:
Đọc lại nội dung bài “Bà
tôi” của Mác-xim Go-rơ-ki
và trả lời câu hỏi:

Đoạn 1 tả đặc điểm gì về ngoại
hình của bà?

Đoạn 1 tả mái tóc của người bà
qua con mắt nhìn của đứa cháu
là một cậu bé.

Tóm tắt các chi tiết được miêu tả ở
từng câu.

Câu 1: mở đoạn, giới thiệu bà ngồi
cạnh cháu, chải đầu.

Câu 2: tả khái quát mái tóc của bà với
các đặc điểm: đen, dày, dài kì lạ.


Câu 3: tả độ dày của mái tóc qua cách
bà chải đầu, từng động tác (nâng mớ
tóc lên, ướm trên tay, đưa khó khăn
chiếc lược thưa bằng gỗ vào mái tóc
dày).

Các chi tiết đó quan hệ với nhau
như thế nào?

Ba câu, ba chi tiết quan hệ chặt
chẽ với nhau, chi tiết sau làm rõ
chi tiết trước.

Đoạn 2 còn tả những đặc điểm gì
về ngoại hình của bà?

Đoạn 2 tả giọng nói, đôi mắt, khuôn
mặt của bà. Đoạn 2 gồm 4 câu:

Câu 1 tả đặc điểm chung của giọng
nói: trầm bổng, ngân nga.

Câu 2 tả tác động của giọng nói tới
tâm hồn cậu bé: khắc sâu vào trí
nhớ dễ dàng và như những đóa hoa
cũng dịu dàng, rực rỡ, đầy nhựa
sống.



Câu 3 tả sự thay đổi của đôi mắt
bà mỉm cười (hai con người đen
sẫm nở ra), tình cảm ẩn chứa
trong đôi mắt (long lanh, dịu hiền
khỏ tả; ánh lên những tia sáng
ấm áp, tươi vui).

Câu 4 tả khuôn mặt của bà (hình
như vẫn tươi trẻ, dù trên đôi má
đã có nhiều nếp nhăn)

Các đặc điểm đó có quan hệ với
nhau như thế nào? Chúng cho biết
điều gì về tính tình của bà?

Các đặc điểm đó quan hệ chặt
chẽ với nhau, bổ sung cho nhau,
không chỉ làm hiện rõ vẻ ngoài
của bà mà cả tính tình của bà:
bà dịu dàng, dịu hiền, tâm hồn
tươi trẻ, yêu đời, lạc quan.

Bài 1b:
Đoạn văn “Chú bé vùng biển” tả
những đặc điểm nào về ngoại
hình của bạn Thắng? Những
đặc điểm ấy cho biết điều gì về
tính tình của Thắng?

Đoạn văn tả những đặc điểm nào

về ngoại hình của Thắng?

Đoạn văn gồm 7 câu:

Câu 1: Giới thiệu chung về
Thắng (con cá vượt, có tài bơi
lội) trong thời điểm được miêu tả
làm gì.

Câu 2: Tả chiều cao của Thắng
– hơn hẳn bạn cái đầu.


Câu 3: Tả nước da của Thắng –
rám đỏ vì lớn lên với nắng, nước
mặn và gió biển.

Câu 4: Tả thân hình của Thắng
(rắn chắc, nở nang,…)

Câu 5: Tả cặp mắt to và sáng.

Câu 6: Tả cái miệng tươi hay
cười.

Câu 7: Tả cái trán dô bướng bỉnh.

Những đặc điểm ấy cho biết điều
gì về tính tình của Thắng?


Tất cả các đặc điểm được miêu tả
quan hệ chặt chẽ với nhau, bổ
sung cho nhau, làm hiện lên rất rõ
không chỉ vẻ bề ngoài của Thắng
– một đứa trẻ lớn lên ở biển, bôi
lội rất giỏi, có sức khỏe dẻo dai
mà cả tính tình Thắng – thông
minh, bướng bỉnh và gan dạ.

Kết luận

Khi tả ngoại hình nhân vật, cần chọn tả
những chi tiết tiêu biểu. Những chi tiết
miêu tả phải quan hệ chặt chẽ với
nhau, bổ sung cho nhau, giúp khắc họa
rõ nét hình ảnh nhân vật. Bằng cách tả
như vậy, ta sẽ thấy không chỉ ngoại
hình nhân vật mà cả nội tâm, tính tình
vì những chi tiết tả ngoại hình cũng nói
lên tính tình, nội tâm nhân vật.

Bài 2:
Lập dàn ý cho bài văn tả một
người mà em thường gặp (thầy
giáo, cô giáo, chú công an,
người hàng xóm,…)
Bài tập yêu cầu em làm gì?


HS xem lại kết quả quan sát một

người mà em thường gặp – theo
lời dặn của tiết trước.

HS khá (giỏi) đọc kết qua ghi
chép.

Lớp nhận xét.

HS theo dõi dàn ý khái quát.


Mở bài: Giới thiệu người định tả.

Thân bài:

Tả hình dáng (đặc điểm nổi bật về
tầm vóc, cách ăn mặc, khuôn
mặt,mái tóc, cặp mắt, hàm răng,…)

Tả tính tình, hoạt động (lời nói, cử
chỉ, thói quen, cách cư xử với
người khác,…)

Kết bài: Nêu cảm nghĩ của em về
người được tả.


HS lập dàn ý cho bài văn tả ngoại
hình nhân vật dựa theo kết quả
quan sát được.


HS trình bày dàn ý đã lập trên
bảng lớp.

Lớp nhận xét.

GV đánh giá.

Dặn dò

Ôn tập:

Hoàn chỉnh bài làm.

Chuẩn bị bài:

Viết một đoạn văn tả ngoại
hình dựa theo dàn ý đã lập.