slide tổng quan về ngân hàng trung ương

TỔNG QUAN VỀ
NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG
Department of Finance and Banking
1.Sự ra đời của NHTW – Cơ sở kinh tế và cơ sở
pháp lý
2.Tính chất của NHTW
3.Cơ cấu tổ chức – NHTW độc lập với Chính phủ,
NHTW trực thuộc chính phủ, NHTW trực thuộc
Bộ Tài chính
4.Chức năng của NHTW
5.Bảng tổng kết tài sản của NHTW
6.Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Nội dung chính
Department of Finance and Banking
Sự ra đời của NHTW

Thời kỳ sơ khai: hình thành ngân hàng

Thời kỳ thứ hai: phát triển cả lý thuyết và thực
tiễn hoạt động của ngành ngân hàng

Thời kỳ thứ ba: sự hạn chế quyền phát hành tiền
và sự hình thành các ngân hàng phát hành  sự
hình thành NHTW
Quá trình chuyển hóa thành NHTW
Department of Finance and Banking
Sự ra đời của NHTW

Cơ sở kinh tế:
Sự tách biệt ngân hàng phát hành ra khỏi hệ thống
ngân hàng


Cơ sở pháp lý:
-
Quốc hữu hóa các Ngân hàng phát hành, trở
thành NHTW
-
Thành lập mới các NHTW
Cơ sở kinh tế và cơ sở pháp lý
Department of Finance and Banking
Tính chất của NHTW

Quan điểm của các nhà kinh tế học

Quan điểm của Pháp

Quan điểm của Nhật Bản

Từ điển Thuật ngữ kinh tế thị trường hiện đại

Luật Việt Nam: “NHNNVN là ngân hàng trung ương của nước
CHXHCN Việt Nam, là cơ quan độc quyền phát hành tiền và thực hiện
chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ và các hoạt động ngân hàng
nhằm ổn định giá trị tiền tệ, góp phần đảm bảo an toàn hoạt động
ngân hàng và hệ thống các NHTM, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội”.
Các quan điểm về NHTW
Department of Finance and Banking
Tính chất của NHTW

Là một định chế công cộng có thể biệt lập hoặc phụ thuộc chính
phủ, chịu trách nhiệm quản lý và điều tiết các vấn đề liên quan

đến tiền tệ

Là thực thể tài chính cao nhất và lớn nhất trong nước, cùng
chính phủ chịu trách nhiệm vận hành chính sách tiền tệ - tài
chính

Là cầu nối giữa chính phủ và các hoạt động tài chính của nó với
nền kinh tế

Là cầu nối giữa thị trường tài chính – tiền tệ nội địa với nước
ngoài

Vừa là một thiết chế hành chính vừa là một doanh nghiệp.
Các tính chất của NHTW
Department of Finance and Banking
Cơ cấu tổ chức
NHTW độc lập với chính phủ
Department of Finance and Banking
Cơ cấu tổ chức
NHTW trực thuộc chính phủ
Department of Finance and Banking
Chức năng của NHTW
NHTW thực hiện 3 chức năng chính
Phát hành tiền
Ngân hàng của các ngân hàng
Ngân hàng của chính phủ
Department of Finance and Banking
Chức năng của NHTW
Phát hành tiền
-

NHTW là trung tâm phát hành tiền duy nhất của mỗi
quốc gia
-
Toàn bộ tiền mặt pháp định đều do NHTW phát hành
theo chế độ độc quyền phát hành tiền của Nhà nước, có
hiệu lực sử dụng trên toàn quốc
-
Hoạt động cung ứng tiền của NHTW có tác động trực
tiếp đến mức tăng giảm tổng cung tiền tệ trong nền kinh
tế, ảnh hưởng đến sản xuất và tiêu dùng
Department of Finance and Banking
Chức năng của NHTW
Ngân hàng của các ngân hàng
NHTW có vai trò là ngân hàng trung tâm của các NHTG
và hệ thống tài chính trong mỗi quốc gia, thể hiện qua
các công việc:
•
Trung tâm thanh toán, chuyển nhượng, bù trừ của
các ngân hàng trung gian
•
Quản lý hoạt động dự trữ bắt buộc của hệ thống
NHTG
•
Người cho vay cuối cùng của hệ thống NHTG
Department of Finance and Banking
Chức năng của NHTW
Ngân hàng của các ngân hàng
Mối quan hệ giữa cơ số tiền tệ với DTBB và cung ứng tiền
M1
Department of Finance and Banking

Chức năng của NHTW
Ngân hàng của chính phủ
NHTW có rất nhiều công việc phải làm cho chính phủ
•
Mở tài khoản và là đại lý tài chính cho Chính phủ
- Mở tài khoản cho chính phủ, trả lãi trên những khoản ký
gởi đó
- Cho chính phủ vay
- Giúp chính phủ phát hành trái phiếu chính phủ
- Chuyển tiền theo séc của Kho bạc từ tài khoản của kho
bạc sang tài khoản khác của các công ty nhà nước, đơn vị
hành chính…
Department of Finance and Banking
Chức năng của NHTW
Các chức năng khác
•
Điều hành chính sách tiền tệ
•
Quản lý dự trữ quốc gia
•
Quản lý hệ thống thông tin tài chính quốc gia
Department of Finance and Banking
Bảng tổng kết tài sản của NHTW
TÀI SẢN NỢ TÀI SẢN CÓ
TIỀN MẶT NGOẠI HỐI
DỰ TRỮ BẮT BUỘC CHO VAY
DỰ TRỮ TỰ DO OMOs
VỐN TÀI SẢN CÓ KHÁC
TỔNG TỔNG
Department of Finance and Banking

“Whenever a central bank transacts with the
rest of the world – that is when it issues
currency, conducts foreign exchange operations,
invest its own funds, engages in emergency
liquidity assistance, and last but not least,
conducts monetary policy operations – all of
these operations affect its balance sheet”
(Ulrich Bindseil 2004)
Bảng tổng kết tài sản của NHTW
Department of Finance and Banking
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
25/1/1875: Ngân hàng Đông Dương thành lập và hoạt động
1927: một nhóm tư bản tài chính Việt Nam thành lập An Nam ngân
hàng, về sau đổi thành Việt Nam Ngân hàng
1945 – 5/1951: Việt Nam không có một loại hình ngân hàng nào
2/1947: Nhà nước ra sắc lệnh thành lập Nha tín dụng sản xuất trực
thuộc Bộ Tài chính
5/1951: Hồ Chủ tịch ký sắc lệnh 15/SL thành lập NHQG Việt Nam;
sắc lệnh 17/SL sáp nhập Nha Ngân khố và Nha tín dụng vào NHQG
Việt Nam.
Sự ra đời
Department of Finance and Banking
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
•
Giai đoạn 1951 – 1975
- Ở miền Bắc: 1/1960, NHQGVN đổi tên thành NHNNVN, được tổ
chức theo mô hình ngân hàng 1 cấp, giúp xây dựng kinh tế theo
định hướng XHCN, chống chiến tranh phá hoại của Mỹ
- Ở miền Nam: NHQGVN ở miền Nam được tổ chức theo mô hình
ngân hàng 2 cấp: NHQGVN đóng vai trò là NHTW, các NHTG và

các cơ sở tín dụng và tiết kiệm công lập.
•
Giai đoạn 1975 – 1987: Ngày 16/6/1977, Hội đồng Chính phủ
ban hành Nghị định 163/CP về việc thống nhất hệ thống ngân
hàng trong toàn quốc. Hệ thống NHVN được tổ chức theo mô
hình ngân hàng một cấp.
Quá trình phát triển
Department of Finance and Banking
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
•
Giai đoạn 1987 đến nay
-
Từ 1987 – 1990: chuyển đổi thành Ngân hàng 2 cấp qua Nghị
định 53/HĐBT
-
Từ 1990 đến nay:
4/1/1990: chấm dứt vai trò quản lý ngân khố của NHNNVN
24/5/1990: ra Pháp lệnh về NHNN và Pháp lệnh về Ngân hàng, HTX
Tín dụng và công ty tài chính. Hệ thống ngân hàng phân thành 2
cấp.
Quá trình phát triển
Department of Finance and Banking
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Nhiệm vụ quản lý Nhà nước
-
Tham gia xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển KT-XH của Nhà nước
-
Xây dựng và thực hiện dự án CSTT quốc gia; xây dựng chiến lược phát triển hệ thống
NH và các TCTD Việt Nam.

-
Xây dựng các dự án luật, pháp lệnh và các dự án khác về tiền tệ và hoạt động NH;
-
Kiểm tra, thanh tra hoạt động NH; kiểm soát tín dụng; xử lý các vi phạm pháp luật
trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng theo thẩm quyền.
-
Quản lý việc vay, trả nợ nước ngoài của các doanh nghiệp theo quy định của chính
phủ.
-
Chủ trì lập và theo dõi kết quả thực hiện cán cân TTQT.
-
Quản lý hoạt động ngoại hối và hoạt động kinh doanh vàng.
-
Ký kết, tham gia điều ước quốc tế về tiền tệ và hoạt động NH theo quy định của PL.
-
Đại diện cho Chính phủ tại các tổ chức tiền tệ và ngân hàng quốc tế trong những
trường hợp được Chính phủ ủy quyền.
Nhiệm vụ và quyền hạn của NHNN Việt Nam
Department of Finance and Banking
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Nhiệm vụ thực hiện chức năng NHTW
-
Tổ chức in, đúc, bảo quản, vận chuyển tiền, thực hiện nghiệp vụ phát
hành, thay thế, thu hồi, tiêu hủy tiền.
-
Thực hiện tái cấp vốn nhằm cấp tín dụng ngắn hạn và phương tiện thanh
toán cho nền kinh tế.
-
Điều hành CSTT, thực hiện nghiệp vụ thị trường mở

-
Kiểm soát dự trữ quốc gia, quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước.
-
Tổ chức hệ thống thanh toán qua ngân hàng, làm dịch vụ thanh toán,
quản lý việc cung ứng các phương tiện thanh toán.
-
Làm đại lý và thực hiện các dịch vụ ngân hàng cho Kho bạc Nhà nước.
-
Tổ chức hệ thống thông tin và thực hiện các dịch vụ thông tin ngân hàng.
Nhiệm vụ và quyền hạn của NHNN Việt Nam
Department of Finance and Banking
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Cơ cấu tổ chức của NHNN Việt Nam
Department of Finance and Banking
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
Thu từ nghiệp vụ tín dụng;
Thu về từ nghiệp vụ thị trường mở;
Thu về từ nghiệp vụ mua bán, giao dịch ngoại hối;
Thu về từ dịch vụ thanh toán, thông tin và ngân quỹ;
Thu lãi góp vốn;
Thu dịch vụ ngân hàng khác;
Các khoản thu về phí, lệ phí;
Các khoản thu trong hoạt động ngân hàng;
Các khoản thu khác.
Thu của NHNN Việt Nam
Department of Finance and Banking
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
-
Chi hoạt động nghiệp vụ và dịch vụ ngân hàng;
-

Chi cho cán bộ công chức, nhân viên ngân hàng.
Chênh lệch thu chi = Thu nhập – (chi phí hợp lệ + dự
phòng rủi ro)
NHNN được trích 10% bổ sung quỹ thực hiện CSTTQG,
90% nộp NSNN. Trường hợp thu chi âm do thực
hiện chức năng quản lý Nhà nước về tiền tệ, tín
dụng, ngân hàng, Bộ Tài chính sẽ chịu trách nhiệm
kiểm tra và báo cáo thủ tướng xử lý.
Chi của NHNN Việt Nam