Nghiên cứu ảnh hưởng của mật độ cấy đến sinh trưởng, năng suất lúa TH7- 5 và hương cốm 3 vụ xuân tại gia lâm Hà Nội

B GIÁO D C VÀ ðÀO T O
TRƯ NG ð I H C NÔNG NGHI P HÀ N I

NÔNG VĂN TRÌNH

NGHIÊN C U NH HƯ NG C A M T ð

C Y

ð N SINH TRƯ NG, NĂNG SU T LÚA TH7-5 VÀ
HƯƠNG C M 3 V XUÂN T I GIA LÂM - HÀ N I

LU N VĂN TH C SĨ NÔNG NGHI P

Chuyên ngành: KHOA H C CÂY TR NG
Mã s

: 60.62.01.10

Ngư i hư ng d n khoa h c: PGS.TS. HÀ TH THANH BÌNH

HÀ N I, 2013


L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan, các s li u và k t qu nghiên c u trình bày trong lu n
văn này là trung th c và chưa ñư c s d ng ñ b o v m t h c v nào.
Tơi xin cam đoan, m i s giúp ñ cho vi c th c hi n lu n văn này ñã
ñư c c m ơn và các thơng tin trích d n trong lu n văn ñ u ñã ñư c ch rõ
ngu n g c.

Tác gi

Nơng Văn Trình

Trư ng ð i h c Nơng nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

i


Lời cảm ơn

Để hoàn thành luận văn này, ngoài sự nỗ lực vủa bản thân,
tôi đà nhận đợc sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy, cô giáo trong
bộ môn Canh tác học - Khoa Nông học - Trờng Đại học nông
nghiệp Hà Nội. TôI xin cảm ơn TS. Nguyễn Xuân Mai đà hết
lòng hỗ trợ, giúp đỡ tôI trong quá trình thực hiện đề tài. Đặc biệt,
Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Hà Thị Thanh Bình và
PGS.TS. Nguyễn Thị Lan đà tận tình giúp đỡ và tạo điều kiện
cho tôi trong quá trình hoàn thành luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến những ngời thân yêu trong gia
đình mình và tất cả bạn bè xa gần đà chia sẻ, ủng hộ và động viên
tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài và hoàn thiện luận văn.
Do thời gian có hạn nên đề tài còn nhiều thiếu sót. Rất mong
nhận đợc sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo và các bạn để
luận văn của tôi đợc hoàn thiện hơn.

Hà Nội, ngày 26 tháng 04 năm 2013
Tác giả

Nông Văn Trình

Tr ng i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

ii


M CL C
Trang
L I CAM OAN............................................................................................i
Lời cảm ơn ................................................................................................ii
M C L C.....................................................................................................iii
DANH M C CÁC CH

VI T T T ............................................................ vi

DANH M C B NG ....................................................................................vii
1. M ð U.................................................................................................... 1
1.1. ð t v n đ ............................................................................................ 1
1.2. M c đích, yêu c u c a ñ tài................................................................. 2
2. T NG QUAN V V N ð NGHIÊN C U ............................................. 3
2.1. Tình hình s n xu t lúa trên th gi i và Vi t Nam.................................. 3
2.1.1. Tình hình s n xu t lúa trên th gi i................................................. 3
2.1.2. Tình hình s n xu t lúa

Vi t Nam ................................................. 4

2.2. K thu t thâm canh lúa ......................................................................... 7
2.3. Cơ s khoa h c c a vi c xác ñ nh m t ñ c y cho cây lúa .................. 11
2.3.1. ð c ñi m ñ nhánh c a cây lúa..................................................... 11
2.3.2. ð c ñi m v năng su t và các y u t c u thành năng su t............. 14

2.3.3.

nh hư ng c a m t ñ c y ñ n sinh trư ng phát tri n và năng
su t lúa ......................................................................................... 17

2.4. M t s k t qu nghiên c u v m t ñ c y lúa trên th gi i và t i
Vi t Nam ............................................................................................ 19
2.4.1. M t s k t qu nghiên c u v m t ñ c y lúa trên th gi i .......... 19
2.4.2. M t s k t qu nghiên c u m t ñ c y lúa

Vi t Nam................. 21

3. N I DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U .................................. 28
3.1. ð a ñi m, th i gian và ñ i tư ng nghiên c u ...................................... 28
3.2. N i dung nghiên c u .......................................................................... 28
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

iii


3.2.1. Các cơng th c thí nghi m ............................................................. 28
3.2.2. B trí thí nghi m........................................................................... 29
3.3. Bi n pháp k thu t.............................................................................. 30
3.4. Các ch tiêu theo dõi ........................................................................... 31
3.4.1. Các ch tiêu sinh trư ng................................................................ 31
3.4.2. Các ch tiêu sinh lý ....................................................................... 31
3.4.3. Các ch tiêu v sâu, b nh h i......................................................... 31
3.4.4. Các ch tiêu v y u t c u thành năng su t và năng su t ............... 31
3.5. Phương pháp tính tốn và phân tích s li u......................................... 32
4. K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N......................................... 33

4.1. nh hư ng c a các cơng th c đ n th i gian sinh trư ng .................... 33
4.2. nh hư ng c a các cơng th c đ n các ch tiêu sinh trư ng................. 34
4.2.1. nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n ñ ng thái tăng chi u
cao cây ......................................................................................... 34
4.2.2. nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n ñ ng thái ñ nhánh ....... 37
4.3. nh hư ng c a các cơng th c đ n các ch tiêu sinh lý ........................ 42
4.3.1.

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n ch s di n tích lá
(LAI) ............................................................................................ 42

4.3.2.

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y đ n kh năng tích lũy
ch t khơ........................................................................................ 45

4.3.3.

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y đ n t c đ tích lũy ch t
khô ............................................................................................... 48

4.3.4. nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n ch s SPAD ................. 49
4.4.

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n kh năng ch ng ch u sâu
b nh .................................................................................................... 52

4.5.

nh hư ng c a các cơng th c đ n y u t c u thành năng su t,

năng su t và h s kinh t ................................................................... 53

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

iv


4.5.1.

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n y u t c u thành
năng su t và năng su t.................................................................. 53

4.5.2. nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n h s kinh t ................. 57
5. K T LU N VÀ ð NGH ...................................................................... 60
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 62

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

v


DANH M C CÁC CH
ðVT :

ðơn v tính

LAI :

Ch s di n tích lá

NSTT :

Năng su t th c thu

NSSVH :

Năng su t sinh v t h c

G1 :

H7-5

G2 :

Hương c m 3

CT:

Công th c

TGST:

Th i gian sinh trư ng

M1:

35 khóm/m2

M2:

40 khóm/m2

M3:

45 khóm/m2

M4:

VI T T T

50 khóm/m2

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

vi


DANH M C B NG
Trang
B ng 2.1:

S n xu t lúa g o trên th gi i năm 2010 ...................................4

B ng 2.2:

Tình hình s n xu t lúa g o c a Vi t Nam .................................6

B ng 4.1:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n th i gian sinh trư ng....... 34

B ng 4.2a:

nh hư ng c a m t ñ ñ n ñ ng thái tăng trư ng chi u
cao cây.................................................................................... 35

B ng 4.2b:

nh hư ng c a gi ng ñ n ñ ng thái tăng trư ng chi u cao cây..... 36

B ng 4.2c:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n ñ ng thái tăng
trư ng chi u cao cây............................................................... 37

B ng 4.3a:

nh hư ng c a m t ñ c y ñ n ñ ng thái ñ nhánh ................ 38

B ng 4.3b:

nh hư ng c a gi ng ñ n ñ ng thái ñ nhánh ........................ 39

B ng 4.3c:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n ñ ng thái ñ nhánh ......... 39

B ng 4.4:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n h s ñ nhánh

và h s ñ nhánh h u hi u ..................................................... 40

B ng 4.5:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n ñ ng thái ra lá ......... 41

B ng 4.6a:

nh hư ng c a m t ñ ñ n ch s di n tích lá......................... 43

B ng 4.6b:

nh hư ng c a gi ng ñ n ch s di n tích lá........................... 43

B ng 4.6c:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ ñ n ch s di n tích lá .......... 44

B ng 4.7a:

nh hư ng c a m t ñ c y ñ n kh năng tích lũy ch t khơ..... 46

B ng 4.7b:

nh hư ng c a gi ng ñ n kh năng tích lũy ch t khơ............. 46

B ng 4.7c:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y đ n kh năng tích
lũy ch t khơ ............................................................................ 47

B ng 4.8:

nh hư ng c a gi ng và m t đ đ n t c đ tích lũy ch t khô ......... 49

B ng 4.9a:

nh hư ng c a m t ñ c y ñ n ch s SPAD.......................... 49

B ng 4.9b:

nh hư ng c a gi ng ñ n ch s SPAD .................................. 50

B ng 4.9c:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n ch s SPAD ........... 51

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

vii


B ng 4.10:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n kh năng ch ng
ch u m t s sâu b nh h i chính ............................................... 52

B ng 4.11a:

nh hư ng c a m t ñ c y ñ n y u t c u thành năng

su t và năng su t..................................................................... 54

B ng 4.11b:

nh hư ng c a gi ng ñ n y u t c u thành năng su t và
năng su t................................................................................. 55

B ng 4.11c:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n các y u t c u
thành năng su t và năng su t................................................... 56

B ng 4.12a:

nh hư ng c a m t ñ c y ñ n năng su t và h s kinh t ...... 57

B ng 4.12b:

nh hư ng c a gi ng ñ n năng su t và h s kinh t .............. 58

B ng 4.12c:

nh hư ng c a gi ng và m t ñ c y ñ n năng su t và h
s kinh t ................................................................................ 58

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

viii

1. M

ð U

1.1. ð t v n ñ
Cây lúa (Oryza sativa L.) là m t trong ba cây lương th c chính

châu

Á nói riêng và trên th gi i nói chung. Nó có t xa xưa và đư c con ngư i
tr ng tr t t r t lâu, g n bó m t thi t v i l ch s phát tri n loài ngư i.
Cùng v i s bùng n dân s th gi i, nhu c u v lúa g o ngày càng
tăng địi h i con ngư i ph i làm sao ñ tăng s n lư ng g o. Có ba cách làm
tăng s n lư ng lúa g o là tăng di n tích tr ng, tăng năng su t trên m t ñơn v
di n tích và k t h p c hai cách trên. Tăng di n tích tr ng liên quan ñ n kh
năng khai hoang ñ t ñai m i và chuy n ñ i cơ c u cây tr ng, tăng năng su t
g n li n v i công tác ch n gi ng và k thu t canh tác. L ch s phát tri n loài
ngư i ñã ch ng ki n nhi u bi n pháp ñ tăng s n lư ng lúa g o. Nhi u vùng
ñ t m i trên th gi i ñã ñư c tr ng lúa, nhưng bi n pháp ñ t phá nh t v n là
ch n t o gi ng cho năng su t cao.
S n xu t lúa g o là m t th m nh c a Vi t Nam, s n lư ng và năng
su t tăng khơng ng ng đã đưa đ t nư c nh bé

đơng nam châu Á này tr

thành cư ng qu c xu t kh u g o trên th gi i. Có nhi u ngun nhân d n đ n
thành t u to l n này. Trư c h t ph i k ñ n s hăng say, c n cù s n xu t c a
bà con nông dân, ñư ng l i ch trương ñúng ñ n c a ð ng, coi nông nghi p
là “m t tr n hàng ñ u” vào ñ u th p k 80 c a th k XX v i chính sách
“khốn 100” sau đó là “khốn 10”. Sau đó là cơng tác ch n t o gi ng, khai

phá đ t hoang tr ng lúa và áp d ng các ti n b k thu t trong canh tác.
Trong công tác ch n t o gi ng, nư c ta ñã thu ñư c nhi u thành tích
ñáng k . Hàng năm, các gi ng m i không ng ng ra ñ i ph c v cho nhu c u ña
d ng c a s n xu t. T ch n t o gi ng nh p n i ñ n lai t o gi ng lai ñ u nh m
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

1


m c đích t o gi ng m i năng su t cao, sinh trư ng t t và phù h p v i ñi u ki n
s n xu t. Trên xu hư ng đó ph i k đ n 2 gi ng do PGS.TS Nguy n Th Trâm
và c ng tác viên t i trư ng ñ i h c Nông nghi p Hà N i ch n t o là TH7-5 và
Hương c m 3. TH7-5 là gi ng lúa lai ñang t ng bư c ñưa vào s n xu t t i các
vùng sinh thái khác nhau. Hương c m 3 là gi ng lúa thơm thu n ñư c ch n t
t h p lai: Hương 125S/MR365//TX93///Maogô////R9311/////R3.
Trong các bi n pháp canh tác, m t ñ c y là y u t tác ñ ng tương ñ i rõ
r t ñ n năng su t lúa. Xác ñ nh ñư c m t ñ c y lúa h p lý làm tăng kh năng
s d ng ánh sáng m t tr i, gi m s phá ho i c a sâu, b nh d n ñ n tăng kh
năng sinh trư ng, phát tri n, tăng năng su t, ch t lư ng lúa. Xu t phát t u c u
đó chúng tơi ti n hành ñ tài: “ Nghiên c u nh hư ng c a m t ñ c y ñ n
sinh trư ng, năng su t lúa TH7-5 và Hương C m 3 v xuân t i Gia Lâm Hà N i”.
1.2. M c đích, u c u c a đ tài
- M c đích: Xác đ nh m t đ c y thích h p, góp ph n xây d ng quy
trình kĩ thu t thâm canh cho hai gi ng TH7-5 và Hương c m 3.
- Yêu c u:
+ ðánh giá nh hư ng c a các m t ñ c y ñ n m t s ch tiêu sinh
trư ng phát tri n c a lúa TH7-5 và Hương C m 3.
+ ðánh giá nh hư ng c a các m t ñ c y t i m t s ch tiêu sinh lý.
+ ðánh giá tác ñ ng c a các m t ñ c y ñ n m c ñ nhi m m t s sâu,
b nh h i chính.

+ ðánh giá nh hư ng c a các m t ñ c y ñ n các y u t c u thành
năng su t và năng su t c a TH7-5 và Hương c m 3.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

2


2. T NG QUAN V V N ð NGHIÊN C U
2.1. Tình hình s n xu t lúa trên th gi i và Vi t Nam
2.1.1. Tình hình s n xu t lúa trên th gi i
Tr ng lúa là truy n th ng s n xu t lâu ñ i c a nhi u qu c gia trên th
gi i, nh t là các qu c gia châu Á như Trung Qu c, Nh t B n, Vi t Nam,
Inđơnêxia… Cùng v i s phát tri n c a con ngư i và ti n b khoa h c kĩ
thu t, s n xu t lúa g o toàn c u ngày càng ñư c nâng cao. Tuy nhiên, s n
lư ng lúa g o t o ra v n chưa ñ cung c p cho nhu c u to l n c a con ngư i.
B ng ch ng là cu c kh ng ho ng lương th c, th c ph m

nhi u nư c trên

th gi i như Bănglañét, Xrilanka, Pakistan… vào nh ng năm 2007, 2008.
Nguyên nhân ch y u là do giá g o cao làm dân nghèo thi u lương th c. T
đó gây ra nh ng b t n v kinh t - xã h i

các qu c gia này. Vì v y, s n

xu t lúa g o ñ ñ m b o an ninh lương th c là v n ñ toàn c u c n ñư c t t c
các qu c gia, các t ch c quan tâm gi i quy t.
Hi n nay trên th gi i có trên 100 qu c gia tr ng lúa v i năng su t tương
ñ i cao.

m t s nư c năng su t bình qn đã đ t t i m c 60 - 80 t /ha. Tình

hình s n xu t lúa g o trong vài th p k g n đây đã có m c tăng trư ng đáng k .
N u xét v tiêu dùng thì lúa ñư c con ngư i tiêu th nhi u nh t chi m 85%
t ng s n lư ng s n xu t ra. T ng s n lư ng lúa trong vòng 16 năm qua tăng t
535 tri u t n (1994) ñ n 672 tri u t n (2010). Có đư c đi u này là do di n tích
lúa tăng lên đáng k , t 146,452 tri u ha (năm 1994) lên 153,65 tri u ha (năm
2010).
Theo d đốn c a Ban Nghiên c u kinh t - B Nơng nghi p Hoa Kỳ,
trong giai đo n 2007 - 2017 , các nư c s n xu t g o

châu Á s ti p t c là

ngu n xu t kh u g o chính c a th gi i, bao g m Thái Lan, Vi t Nam và

n

ð . Riêng xu t kh u c a hai nư c Thái Lan và Vi t Nam s chi m kho ng
n a t ng s g o xu t kh u c a th gi i. M t s nư c khác cũng s đóng góp
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

3


giúp tăng s n lư ng g o th gi i như:

n ð , các ti u vùng Sahara Châu Phi,

Bangladesh, Brazil.

B ng 2.1: S n xu t lúa g o trên th gi i năm 2010

Toàn c u

Di n tích
(tri u ha)
153,65

Năng su t
(t n/ha)
4,37

S n lư ng
(tri u t n)
672,01

Châu Âu

0,72

6,19

4,44

Châu Phi

9,05

2,53

22,86

Châu M

7,31

5,09

37,17

Châu Á

136,55

4,45

607,32

Bangladesh

11,80

4,18

49,35

Trung Qu c

30,12

6,55

197,21

36,95

3,26

120,62

Indonesia

13,24

5,01

66,41

Myanmar

8,05

4,12

33,20

Philippines

4,35

3,62

15,77

Thái Lan

10,99

2,88

31,60

Vi t Nam

7,51

5,32

39,99

H ng m c

nð

(Ngu n: FAOSTAT, 2012)
2.1.2. Tình hình s n xu t lúa

Vi t Nam

Theo k t qu c a cu c T ng đi u tra nơng thơn, nông nghi p và th y

s n năm 2011 c a t ng c c Th ng kê [19] hi n nay nư c ta có 20,5 tri u lao
đ ng nông nghi p, chi m 45% t ng s lao đ ng trong đ tu i có kh năng lao
ñ ng c a c nư c. ðây là con s ph n ánh ñư c th c ch t m t ñ t nư c ñi lên
t thu n nơng như nư c ta. Cây lúa có vai trị r t quan tr ng ñ i v i ñ i s ng
ngư i dân, không ch là ngu n cung c p lương th c thi t y u mà còn là m t
hàng xu t kh u mang l i l i nhu n l n.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

4


Theo Nguy n Văn Hoan (2004) [11] các vùng tr ng lúa nư c ta ñư c
phân chia theo ñ c đi m khí h u và đ t đai. Khí h u, đ t đai là hai y u t
chính chi ph i các v lúa, trà lúa và hình thành nên các vùng tr ng lúa c a
nư c ta. Theo cách phân chia này nư c ta có 8 vùng lúa phân b theo 3 mi n
sinh thái nông nghi p như sau:
Mi n sinh thái nông nghi p B c B có 3 vùng lúa:
- Vùng ðông B c
- Vùng Tây B c
-

Vùng ð ng b ng B c B ( ð ng b ng Sông H ng)

Mi n sinh thái nông nghi p ðông Trư ng Sơn có hai vùng:
- Vùng B c Trung B
- Vùng Duyên h i Nam Trung B
Mi n sinh thái nông ngi p Tây Trư ng Sơn và Nam B có 3 vùng:
- Cao nguyên Tây Trư ng Sơn (Tây Nguyên)
- ðông Nam B

- ð ng b ng Sông C u Long
Theo ðinh Th L c, Vũ Văn Li t (2004) thì 2 vùng s n xu t r ng l n
nh t đó là vùng ð ng b ng châu th Sông H ng và ð ng b ng sông C u
Long [12]
Vi c s n xu t lúa g o c a nư c ta có nhi u thay ñ i. N u trư c năm
1945, di n tích đ t tr ng lúa c a nư c ta là 4,5 tri u ha, năng su t trung bình
đ t 1,3 t n/ha, s n lư ng 5,4 tri u t n thì đ n năm 1975, sau khi đ t nư c đã
hồn tồn th ng nh t, nơng nghi p nư c ta đã có nh ng bư c ti n m i do có
nh ng thu n l i v m t chính tr và khoa h c k thu t trong nư c cũng như
trên th gi i: di n tích đ t tr ng lúa c a c nư c là 4,9 tri u ha, năng su t 2,13
t n/ha, s n lư ng 11,8 tri u t n. Tình hình s n xu t lúa g o c a Vi t Nam
nh ng năm g n ñây ñư c th hi n qua b ng sau:
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

5


B ng 2.2: Tình hình s n xu t lúa g o c a Vi t Nam

2000

Di n tích
(tri u ha)
7,67

Năng su t
(t n/ha)
4,24

S n lư ng

(tri u t n)
32,53

2001

7,49

4,29

32,11

2002

7,50

4,59

34,45

2003

7,45

4,64

34,57

2004

7,45

4,86

36,15

2005

7,33

4,89

35,83

2006

7,32

4,89

35,85

2007

7,21

4,99

35,94

2008

7,40

5,23

38,73

2009

7,44

5,24

38,95

2010

7,51

5,32

39,99

Năm

(Ngu n: FAOSTAT, 2012)
Trong giai ño n t năm 2000 - 2007, t ng di n tích lúa có xu hư ng
gi m, trong khi đó s n lư ng l i có bi n đ ng đ t m c cao nh t là 36 tri u
t n/năm vào năm 2004. ði u này th hi n trình đ thâm canh cây lúa c a Vi t
Nam đã có nh ng ti n b nh t ñ nh.

Năm 2008, s n xu t lúa tăng c v di n tích và s n lư ng. Di n tích lúa
đã tăng tr l i (g n 7,40 tri u ha), g n b ng m c c a năm 2004 (hơn 7,44
tri u ha). ðây cũng là năm ñư c mùa v lúa g o

Vi t Nam. S n lư ng ñã

tăng g n 3 tri u t n so v i năm 2007. Có nhi u y u t thúc ñ y s tăng trư ng
này: v ñông xuân ñư c mùa; giá c tăng m nh, nh t là vào gi a năm 2008,
do kh ng ho ng lương th c th gi i đã khuy n khích ngư i nơng dân tăng
di n tích, chú tr ng đ u tư, v.v…

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

6


Giá g o (k c xu t kh u và n i ñ a) tăng lên trong nh ng tháng đ u
năm đã khuy n khích ngư i nơng dân m r ng di n tích, tích c c thâm canh
khi n s n lư ng c a năm ñã tăng v t so v i năm trư c. ði u ñáng chú ý là
ngư i dân ñã tr ng nh ng gi ng lúa có năng su t cao nhưng ch t lư ng g o
l i không cao ñ có th ñáp ng nhanh nhu c u nh p kh u

m t s nư c gây

ra s m t cân ñ i v cơ c u gi ng lúa. Vì v y đã d n đ n s dư th a lư ng lúa
vào nh ng tháng cu i năm khi mà cơn kh ng ho ng lương th c th gi i ñã
gi m, giá xu t kh u gi m m nh (t i hơn 1/2 so v i giá cao nh t). Giai ño n
2008 – 2010 t ng di n tích lúa có xu hư ng tăng, năng su t bình quân tăng
d n t i s n lư ng tăng th hi n vai trò c a các bi n pháp k thu t ti n b ñư c
áp d ng trong s n xu t lúa c a nư c ta.

Chính sách “Khốn 10” ra đ i năm 1988 c a ð ng và Nhà nư c là
bư c ngo t l n đ i v i n n nơng nghi p nói chung và s n xu t lúa g o nói
riêng. “Khốn 10” đi vào s n xu t th c t , nông dân áp d ng bi n pháp thâm
canh ru ng lúa c a mình làm năng su t lúa tăng v t. K t q a là t m t nư c
thi u ăn và ph i nh p kh u g o Vi t Nam ñã t túc ñư c lương th c và bư c
đ u có xu t kh u g o vào năm 1981. Trư c đó ph i k đ n ch trương coi
“Nông nghi p là m t tr n hàng ñ u” c a ñ i h i ð ng toàn qu c l n th V
(1982) và c th hố t i đ i h i VI (1986) - ñ i h i ñ i m i. ð n năm 2006,
t ng k t thành t u 20 năm ñ i m i ð ng ta ñã kh ng ñ nh s n xu t lúa g o
nư c ta ñã ñ t ñư c nh ng thành t u to l n ñưa ñ t nư c t ch trư c ñây
thi u g o tr thành nư c xu t kh u g o th 2 th gi i ch sau Thái Lan. S n
lư ng xu t kh u năm 2011 là 7,1 tri u t n thu v 3,651 t USD [34].
2.2. K thu t thâm canh lúa
Trong quan ni m c truy n c a ngh tr ng lúa

ñ ng b ng và trung du

B c B , khái ni m thâm canh ñư c ngư i nông dân hi u là: làm ñ t k , n u
ñ

i càng t t, ñ u tư phân bón nhi u nh m có năng su t lúa cao hơn. Khái

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

7


ni m này ñúng trong quá kh khi các gi ng lúa cũ c truy n c y

v mùa

ch y u là gi ng ph n ng ánh sáng ngày ng n, các gi ng lúa chiêm ñ u là
các gi ng đ a phương, nơng dân đ gi ng theo ki u ch n bông l y h t ñ u c i,
gi ng lúa ch m thay ñ i và n u có thay gi ng cũng khơng khác nhi u so v i
gi ng ñã c y; vì các đ a phương áp d ng cách đ gi ng truy n th ng nên các
th h ti p theo ch t lư ng h t gi ng n ñ nh b i th y u t gi ng r t lu m
trong quan ni m thâm canh c a nơng dân ta trư c đây.

cách làm m cũng

v y, tr i qua hàng ngàn năm cách làm m khơng m y thay đ i, m t đ c y
đư c gi ngun. Trong hồn c nh như v y v n đ thâm canh lúa ch cịn l i
v n đ làm đ t và bón phân.
Ngày nay v i s ti n b c a công tác lai t o gi ng cây tr ng, các gi ng
lúa m i v i ti m năng năng su t khác nhau, th i gian sinh trư ng ña d ng,
tính ch ng ch u b nh, rét, h n, úng… khác bi t ñư c ñưa vào s n xu t v i t c
đ nhanh thì khái ni m thâm canh lúa không ch là làm ñ t bón phân n a. Gi
ñây thâm canh lúa c n ñ ng b ti n hành các khâu sau ñây:
- S d ng các gi ng lúa phù h p v i khí h u c a vùng và đ t đai c a
gia đình trong m t t ng th hòa h p.
- S d ng các gi ng có kh năng cho năng su t phù h p v i kh năng
ñ u tư c a gia đình và kh năng tư i tiêu

đ a phương.

- T o ñi u ki n thu n l i nh t cho cây lúa sinh trư ng, phát tri n bao
g m các khâu sau:
+M t t
+ B trí th i v thích h p
+ C y đúng k thu t

+ Bón phân đúng và đ
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

8


+ Phòng tr sâu b nh k p th i
Các v n ñ ñã nêu trên t p trung

hai khâu chính là thâm canh m ,

thâm canh lúa c y và thâm canh lúa gieo th ng. V n ñ m t và hai liên quan
đ n đ c tính gi ng, l a ch n gi ng phù h p v i ñi u ki n c a ñ a phương.
V n ñ th ba liên quan t i t o ñi u ki n thu n nh t cho cây lúa sinh trư ng
và phát tri n.
Trư c h t là m t t, m t gi ng lúa đư c làm m thì đây là khâu quy t
ñ nh nh t ñ ti n hành các bi n pháp k thu t thâm canh khác. Quan ni m “t t
m - t t lúa” c a nông dân ta hồn tồn đúng cho thâm canh. Theo k t qu
nghiên c u c a các nhà khoa h c Trung Qu c và Nh t B n: m t t quy t ñ nh
t i trên 60% năng su t gi ng. M t t là ti n ñ ñ cây lúa sinh trư ng, phát
tri n t t, là cơ s ñ áp d ng các bi n pháp thâm canh.
“Nh t thì nhì th c” m t gi ng lúa t t ch phát huy h t ti m năng c a nó
m t đi u ki n khí h u th i ti t nh t đ nh. B trí gieo c y m t gi ng lúa

v

mùa và th i ti t phù h p v i gi ng khơng nh ng đ phát huy h t ti m năng
c a nó mà cịn t o ñi u ki n ñ cây tr ng ln canh sau lúa nh t là cây v
đơng sinh trư ng, phát tri n thu n l i cho năng su t cao, ch t lư ng t t.
C y ñúng k thu t bao g m m t ñ , kho ng cách, s d nh m /khóm, đơ

sâu và cách b trí hàng lúa.
M t đ : là s khóm c y trên m t đơn v di n tích. Ngư i ta thư ng l y
đơn v khóm/m2 đ bi u th m t đ . Khi xác ñ nh m t ñ th c trên đ ng ru ng
thì đ m s khóm có trên 1 ơ vng có c nh 1 mét, c n ñ m 3 l n

nơi thưa

nh t, trung bình và dày nh t, m t ñ th c là trung bình c a 3 l n đ m trên, ví
d 45 khóm/m2, 50 khóm/m2, 55 khóm/m2. M t đ th c là (45 + 50 + 55) : 3
= 50 khóm/m2. Nhìn chung các gi ng lúa đ y u c n c y m t ñ cao (c y

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

9


dày), các gi ng lúa ñ kh e c y m t ñ th p (c y thưa), m già c y dày hơn
m non, gi ng lúa dài ngày c y thưa hơn gi ng lúa ng n ngày.
Kho ng cách: là kho ng tr ng gi a hai khóm lúa. Thơng thư ng các
khóm lúa đư c c y thành hàng, như v y có kho ng cách gi a các hàng và
kho ng cách gi a các khóm, kho ng cách gi a các hàng thư ng r ng hơn
kho ng cách gi a các khóm, ngư i ta còn g i kho ng cách gi a các hàng là
hàng sơng và gi a các khóm là hàng con.

mi n B c Vi t Nam c y là

phương th c cơ b n ñư c áp d ng trong s n xu t lúa. Theo kinh nghi m t ng
k t đư c t các vùng có k thu t thâm canh cao như Song Phư ng (ðan
Phư ng – Hà Tây), Nguyên Xá (ðông Hưng – Thái Bình) thì cách c y theo
hàng xơng hàng con là phù h p hơn c , trong đó kho ng cách ph bi n là 20

cm × 12 cm ho c 20 cm × 15 cm (v i đ t t t), 18 cm × 12 cm ho c 20 cm ×
10 cm (v i đ t trung bình ho c x u). Tuy nhiên kho ng cách này cong khá
h p, nó cho hi u qu

m c năng su t dư i 8 t n/ha/v .

Do cách gieo m dày nên cây m hồn tồn khơng đ (tr các cây
ngồi bìa lu ng) s d nh m tương ñương v i s h t thóc. C n b trí s d nh
m m t khóm sao cho các d nh đêu có kh năng đ s m t p trung. V i cùng
m tm tñ

cùng m t kho ng cách thì s d nh 1 khóm càng nhi u càng h n

ch đ , bơng lúa càng bé ñi. Tuy nhiên, n u c y 1 d nh thì kh năng ra nhánh
thêm c a cây lúa khơng ñ ñ ñ t ñư c s bông c n thi t
Như v y, n u cây lúa ñã ñ

các m t đ th p.

ru ng thì khi c y 1 h t thóc đã có nhi u nhánh,

cịn cây m chưa đ thì s cây m b ng s h t thóc.
C y sâu hay nơng khác nhau ph thu c vào mùa v , chân ñ t, tu i m :
nhìn chung

v xuân c y sâu hơn

v mùa, c y nông t t hơn c y sâu. ð t

càng t t, m càng non càng c n c y nông. Các gi ng lúa m i gieo c y

v

mùa có th i gian yêu c u b t bu c ñ cây m nhanh h i xanh, ñ s m và t p
trung, có l i cho quá trình hình thành bơng h u hi u.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

10


Theo cách b trí hàng lúa có th phân ra: c y thành băng và c y t do.
Cách c y thành băng, th ng hàng là t t nh t. Cách b trí hàng lúa thành băng,
c y chăng dây, th ng hàng giúp ta có m t đ đ u nhau, hàng lúa thơng thống,
bón phân, làm c , phòng tr d ch h i và thu ho ch d dàng.
Cây lúa thâm canh c n ñư c bón phân đúng và đ . Bón phân đúng là
bón ñúng th i gian lo i phân c n bón, bón đúng th i gian cây lúa c n như bón
lót, bón thúc, bón ni h t. Bón đ là bón đ lư ng và ch t. Lư ng phân bón
cho cây

đây đư c tính là lư ng phân cây h p thu đư c ch khơng ph i

lư ng bón vào đ t vì n u bón nhi u phân nhưng s r a trôi, b c bay nhi u thì
v n khơng đ lư ng. Bón phân đúng cách khơng ch cung c p đ cho cây lúa
dinh dư ng c n thi t mà còn ti t ki m phân bón, nâng cao hi u qu c a phân.
Vi c phòng tr sâu b nh k p th i là khâu b tr nhưng góp ph n quan
tr ng cho cây lúa sinh trư ng, phát tri n t t ñ các bi n pháp thâm canh khác
có hi u qu . Phương châm chung: phịng là chính, đi u tr s m và t p trung.
Như v y chúng ta có th th y: thâm canh cây lúa không ph i là áp d ng
riêng r m t khâu k thu t nào đó mà là h th ng liên hoàn các khâu. Gi a
các khâu có s liên quan nh hư ng l n nhau, khi th c hi n t t các khâu s

cho năng su t cao, ch t lư ng t t.
2.3. Cơ s khoa h c c a vi c xác ñ nh m t ñ c y cho cây lúa
2.3.1. ð c ñi m ñ nhánh c a cây lúa
a) ð c ñi m h r c a cây lúa
Theo Nguy n Văn Hoan (2003) [10], r lúa giúp cây bám ch t vào ñ t,
ñ ng th i là cơ quan hút nư c và hút các ch t dinh dư ng nuôi cây lúa. R lúa
là r chùm. Khi h t lúa này m m thì m i ch có mơt r là r phơi. Sau đó các
r khác m c ra t các ñ t thân, khi có m t lá th t cây lúa non đã có th có 4 –
6 r m i, càng v sau s lư ng r càng nhi u lên.
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

11


S lư ng r c a m t khóm lúa ph thu c vào s m t thân. Cây lúa có
thêm nhánh thì s lư ng r nhi u thêm.

giai ño n trư c tr , m t khóm lúa

kh e có th có 500 – 800 r và t ng chi u dài r (khơng k r nhánh) có th
ñ t t i 170 m. S lư ng r ñ t t i ña

giai ño n trư c tr và gi m đi t th i

kỳ chín. Nói chung, t t c các m t ñ t trên cây ñ u có kh năng ra r khi g p
ñi u ki n thu n l i, k c các m t trên m t ñ t (r khi sinh).
B r lúa tăng d n v s lư ng và chi u dài qua các th i kỳ ñ nhánh,
làm ñòng và thư ng ñ t t i ña vào th i kỳ tr bơng, sau đó l i gi m đi. Th i
kỳ đ nhánh – làm địng b r phát tri n có hình b u d c n m ngang. Cịn th i
kỳ tr bơng, b r lúa phát tri n xu ng sâu có hình qu tr ng ngư c.

Trên ñ ng ru ng, ph m vi ra r ch

nh ng m t g n l p đ t m t (0 –

20 cm là chính). Khi c y lúa quá sâu (>5 cm), cây lúa s t o ra 2 t ng r , trong
th i gian này cây lúa ch m phát tri n gi ng như hi n tư ng lúa b b nh ngh t
r .C y

đ sâu thích h p (3 – 5 cm) s kh c ph c ñư c hi n tư ng trên.

Khi c y dày, t ng s r lúa tăng nên m r ng ñư c di n tích hút ch t dinh
dư ng c a qu n th ru ng lúa, nhưng di n tích dinh dư ng c a cá th càng b thu
h p, tr ng lư ng trung bình c a b r /cây lúa gi m. Mu n cho cá th sinh trư ng
và phát tri n t t, c n tăng lư ng phân bón tương ng v i m c ñ c y dày ñ phát
huy hơn n a hi u qu c a vi c c y dày và làm tăng năng su t.
b) Nhánh lúa và s ñ nhánh c a cây lúa
Nhánh lúa là m t cây lúa con m c t m m trên thân cây m do đó
nhánh lúa có đ r , thân, lá và có th s ng đ c l p, tr bơng k t h t bình
thư ng như cây m . Kh năng ñ nhánh c a cây lúa m nh hay y u khác nhay
tuỳ theo gi ng và v gieo c y. Th i ti t mát m , ánh sáng ñ y ñ cây lúa ñ
nhánh kho ; th i ti t rét, tr i âm u, m c nư c sâu cây lúa ñ nhánh y u
(Nguy n Văn Hoan, 2003) [10]
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

12


Theo ðinh Văn L (1978) [13] trong ñi u ki n gieo m thưa ho c gieo
m th ng (s ) cây lúa có th đ nhánh tương đ i s m (khi có 4 - 5 lá th t).
Cịn

ru ng c y, sau khi bén r h i xanh, lá lúa khơi ph c phát tri n bình

thư ng, g p ñi u ki n ngo i c nh phù h p cây lúa m i b t ñ u đ nhánh.
Q trình hình thành m t nhánh qua 4 giai đo n:
- Phân hố m m nhánh
- Hình thành nhánh
- Nhánh dài ra trong b lá
- Nhánh xu t hi n
Khi nhánh hình thành, đ u tiên xu t hi n m t lá bao hình ng d t r i
xu t hi n các lá c a nhánh. Trong q trình phát tri n, nhánh lúa đ y b tương
ng tách ra kh i cây m . Th i kỳ ñ u, sinh trư ng c a nhánh ph thu c vào
cây m . Sau khi có kho ng 3 – 4 lá, nhánh lúa có th tách ra s ng t l p,
không ph thu c vào cây m n a.
Q trình đ nhánh liên quan ch t ch v i q trình ra lá. Ví d trong
ñi u ki n thu n l i, khi lá th nh t xu t hi n thì m m nách

m t đó b t đ u

phân hố, khi lá th hai xu t hi n thì m m đó chuy n sang giai đo n hình
thành nhánh. Khi lá th 3 xu t hi n, nhánh

giai ño n dài ra trong b lá. Và

khi lá th 4 xu t hi n thì nhánh th nh t cũng b t ñ u xu t hi n. Tương t
như v y, khi xu t hi n lá th 5 thì có th đ nhánh th 2.
Kh năng đ nhánh c a lúa liên quan ch t ch ñ n quá trình hình thành
s bơng và năng su t sau này. K t qu thí nghi m cho th y, trong ñi u ki n
c y 1 – 2 d nh và c y thưa, cây lúa có th đ đư c 20 - 30 nhánh. C y 1 d nh
ng nh trê và c y thưa trong v

mùa, gi ng lúa Tám có th đư c 232

nhánh/m2, trong đó có 198 nhánh thành bơng. V chiêm, gi ng chiêm chanh
đ ñư c 113 nhánh/m2, trong ñó có 101 nhánh thành bông. Tuy nhiên, thông
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

13


thư ng trên ñ ng ru ng, n u c y 4 - 5 d nh, khóm lúa có th ñ ñư c 15 - 20
nhánh, sau ñó s cho kho ng 12 - 15 nhánh h u hi u (thành bơng) (Bùi Huy
ðáp, 1980) [6].
Th i gian đ nhánh c a cây lúa t sau khi bén r h i xanh đ n khi làm
đ t, làm địng. Th i kỳ này dài ng n tùy thu c vào th i v , gi ng lúa và bi n
pháp k thu t canh tác. Thư ng lúa chiêm có th i gian ñ nhánh dài hơn lúa
mùa, lúa xuân. Trong m t v , các trà c y s m có th i gian đ nhánh dài hơn
các trà c y mu n, các bi n phát k thu t như bón phân nhi u, bón thúc mu n,
m t đ gieo c y thưa, cây m non thì th i gian đ nhánh kéo dài hơn bón phân
ít, m t ñ c y dày và c y m già. Ru ng lúa gieo th ng (gieo s ) do m t ñ
gieo thưa nhi u so v i ru ng m nên cây lúa cũng ñ nhánh s m hơn (khi có 4
– 5 lá), sau đó khi s nhánh đ trong qu n th tăng lên thì q trình đ nhánh
cũng ng ng l i.
Trên cây lúa, thơng thư ng ch có nh ng nhánh đ s m,

v trí m t đ

th p, có s lá nhi u, ñi u ki n dinh dư ng thu n l i m i có đi u ki n phát
tri n ñ y ñ ñ tr thành nhánh h u hi u (nhánh thành bơng). Nh ng nhánh
đ mu n, th i gian sinh trư ng ng n, s lá ít thư ng tr thành nhánh vô hi u.

T l nhánh h u hi u cao hay th p quy t đ nh s bơng/cây, nh hư ng đ n
năng su t cu i cùng. M t ñ c y, tu i m , k thu t bón phân chăm sóc,…có
tác đ ng đ n t l nhánh h u hi u. Bón phân nhi u, bón mu n làm cho ru ng
lúa ñ nhánh lai rai thư ng làm tăng t l nhánh vô hi u, m t khác cũng t o
ñi u ki n cho sâu b nh phá ho i nhi u hơn.
2.3.2. ð c ñi m v năng su t và các y u t c u thành năng su t
Các nghiên c u cơ b n v lý thuy t và th c t ñ i v i cây lúa

trên th

gi i và trong nư c ñ u cho th y, năng su t lúa ñư c hình thành và ch u nh
hư ng tr c ti p c a 4 y u t , ñư c g i là 4 thành ph n năng su t lúa và các
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

14


thành ph n năng su t có liên quan ch t ch v i nhau. ðó là s bơng/đơn v
di n tích, s h t/ bơng, t l h t ch c, kh i lư ng 1000 h t.
H u như m i m t y u t c u thành năng su t lúa ñ u liên quan ñ n m t
giai ño n phát tri n c th c a cây lúa, m i m t y u t đóng m t vai trị khác
nhau nhưng đ u n m trong m t h qu liên hoàn t o nên hi u su t cao nh t
mà trong ñó các y u t ñ u có liên quan m t thi t v i nhau. Vì v y, chăm sóc,
qu n lý t t

t t c các giai ño n phát tri n c a cây lúa là ñi u h t s c c n

thi t ñ nâng cao hi u su t và năng su t cây lúa.
S nhánh lúa s quy t ñ nh s bơng và đó cũng là y u t quan tr ng
nh t đ có năng su t cao. Có th nói s bơng đóng góp trên 70% năng su t,

trong khi đó s h t/bơng, s h t ch c/bơng và tr ng lư ng h t đóng góp g n
30%.
S bơng/đơn v di n tích đư c hình thành b i 3 y u t : m t ñ c y, s
nhánh (s d nh h u hi u), ñi u ki n ngo i c nh và y u t k thu t (phân bón,
nhi t đ , ánh sáng...). M t ñ c y là cơ s c a vi c hình thành s bơng/đơn v
di n tích. Tùy vào gi ng lúa và các đi u ki n thâm canh như: ñ t ñai, nư c, phân
bón, th i v ... mà quy t đ nh m t đ c y thích h p đ có th tăng t i đa s bơng
trên m t đơn v di n tích.
S bơng h u hi u/đơn v di n tích đ t cao nh t và thích h p nh t khi
ñi u ch nh ñư c s nhánh lúa t i đa – s bơng = 0. Tuy nhiên trong th c t
qu n th ru ng lúa h u như khơng đ t đư c hi u s này b i nhi u nguyên
nhân, trong ñó ch y u là do trong th i kỳ ñ nhánh (t khi c y lúa bén r h i
xanh đ n khi phân hóa địng), s hình thành các nhánh h u hi u k t thúc
trư c khi phân hóa địng t 10 – 12 ngày, hơn n a y u t mùa v cũng liên
quan ñ n vi c đ nhánh h u hi u. Ví d trong ñi u ki n mi n B c Vi t Nam,
v chiêm xuân th i kỳ ñ nhánh h u hi u t p trung vào giai ño n cu i, còn v
Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

15


mùa l i t p trung vào giai ño n ñ u. Song vi c ñi u ch nh ñ qu n th ru ng
lúa có t l nhánh h u hi u cao nh t (ti n ñ ñ nâng cao năng su t lúa) là bi n
pháp k thu t quan tr ng.
S h t/bông nhi u hay ít tùy thu c vào s gié, s hoa phân hóa cũng
như thối hóa. Tồn b q trình này n m trong th i kỳ sinh trư ng sinh th c
(t làm địng đ n tr ). S lư ng gié, hoa phân hóa đư c quy t đ nh ngay t
th i kỳ đ u c a q trình làm địng (bư c 1 – 3 trong vịng t 7 – 10 ngày).
Th i kỳ này ch u nh hư ng b i sinh trư ng c a cây lúa và ñi u ki n ngo i
c nh. Th i kỳ thối hóa hoa thư ng b t đ u vào bư c 4 (hình thành nh và

nh y) và k t thúc vào bư c 6, t c là kho ng 10 – 12 ngày trư c tr . Nguyên
nhân là do s thi u dinh dư ng

th i kỳ làm địng ho c do ngo i c nh b t

thu n như tr i rét, âm u, thi u ánh sáng, b ng p, h n, sâu b nh... ngồi ra
cũng có ngun nhân do đ c ñi m c a m t s gi ng.
T l h t ch c/bơng đư c quy t đ nh

th i kỳ trư c và sau tr , n u g p

đi u ki n b t thu n thì t l lép s cao. T l lép/bông không ch ch u nh
hư ng c a các y u t ngo i c nh mà cịn do đ c đi m c a gi ng. Thư ng t l
lép dao ñ ng tương ñ i l n, trung bình t 5 – 10%, ít là 2 – 5%, cũng có khi
trên 30% ho c th m chí cao hơn n a. Do đó, tăng t l h t ch c/bơng hay nói
cách khác là gi m t l h t lép/bông cũng là y u t quan tr ng quy t ñ nh năng
su t lúa.
Kh i lư ng 1.000 h t bi n đ ng khơng nhi u do ñi u ki n dinh dư ng
và ngo i c nh mà ch y u ph thu c vào y u t gi ng. Kh i lư ng 1.000 h t
ñư c c u thành b i 2 y u t : kh i lư ng v tr u (thư ng chi m kho ng 20%)
và kh i lư ng h t g o (thư ng chi m kho ng 80%). Vì v y mu n kh i lư ng
h t g o cao, ph i tác ñ ng vào c 2 y u t này.

Trư ng ð i h c Nông nghi p Hà N i – Lu n văn th c s khoa h c Nông nghi p ………………………

16