tiểu luận tư tưởng hồ chí minh về vấn đề đạo đức

TIỂU LUẬN : TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC
A.Mở đầu
Đạo đức là một vấn đề rất quen thuộc và gần gũi trong cuộc sống của
mỗi chúng ta, nó được coi như một biểu hiện của nhân cách văn hóa xã
hội nói chung, của con người nói riêng.
Hồ Chí Minh bắt đầu sự nghiệp cứu nước, cứu dân bằng cách giáo dục
lý tưởng và đạo đức cách mạng cho mọi người. Người đưa
nội dung đạo đức cách mạng vào trong những bài giảng đầu tiên cho lớp
thanh niên chi thức yêu nước đầu tiên của Việt Nam Tư tưởng đạo đức
của Hồ Chí Minh thuộc hệ tư tưởng của giai cấp vô sản – đạo đức Mác –
Lênin, mang bản chất cách mạng và khoa học triệt để, đậm đà truyền
thống nhân ái Việt Nam và nhân loại.
Hồ Chí Minh coi đạo đức là nền tảng của cách mạng, cũng giống như:
“gốc của cây, ngọn nguồn của sông suối”. Việc chăm lo cái gốc, cái
nguồn ấy phải là công việc thường xuyên của toàn Đảng, toàn dân cùng
với gia đình và mỗi người trong xã hội. Do vậy, việc tìm hiểu học tập,
vận dụng tư tưởng đạo đức của mỗi người cán bộ, đảng viên, sinh viên
trong giai đoạn hiện nay có ý nghĩa vô cùng quan trọng và cần thiết trong
việc rèn luyện, tu dưỡng, bồi dưỡng đạo đức để góp phần xây dựng,đổi
mới và đưa đất nước phát triển.
B. Nội dung
I.Nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức
1. Quan điểm về vai trò và sức mạnh của đạo đức
Đạo đức là cái gốc của người cách mạng
Khi đánh giá về vai trò của đạo đức trong đời sống,từ rất sớm, Hồ Chí
Minh đã khẳng định đạo đức là nguồn nuôi dưỡng và phát triển con người
, như gốc của cây, như nguồn của sông suối.
Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng tư tưởng
mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang.
1
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Người trăn trở với nguy cơ Đảng xa

rời cuộc sống, xa rời quần chúng, rơi vào thoái hóa, biến chất. Vì vậy Hồ
Chí Minh yêu cầu Đảng phải “ là đạo đức, là văn minh”, Người căn dặn:
“ Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng,
thật sự cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật
trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đấy tớ trung thành
của nhân dân”.
Hồ Chí Minh luôn đặt đạo đức bên cạnh tài năng, gắn đức với tài, lời
nói đi đôi với hành động và hiệu quả trên thực tế.
Như vậy, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, đức và tài, hồng và chuyên, phẩm
chất và năng lực phải thống nhất làm một. Trong đó: đức là gốc của tài;
hồng là gốc của chuyên; phẩm chất là gốc của năng lực. Tài là thể hiện cụ
thể của đức trong hiệu quả hành động.
Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội
Theo Hồ Chí Minh, sức hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội chưa phải là ở lý
tưởng cao xa, ở mức sống vật chất dồi dào, ở tư tưởng được tự do giải
phóng mà trước hết ở những giá trị đạo đức cao đẹp, ở phẩm chất của
những người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành động của
mình, chiến đấu cho lý tưởng đó trở thành hiện thực.
Người cho rằng, phong trào cộng sản công nhân quốc tế trở thành lực
lượng quyết định vận mệnh của loài người không chỉ do chiến lược và
sách lược thiên tài của cách mạng vô sản, mà còn do phẩm chất đạo đức
cao quý làm cho chủ nghĩa cộng sản trở thành một sức mạnh vô địch.
2. Quan điểm về những chuẩn mực đạo đức cách mạng
a. Trung với nước hiếu với dân
“ Trung” và “ Hiếu” là những khái niệm cũ trong tư tưởng đạo đức
truyền thống Việt Nam và Phương Đông, phản ánh mối quan hệ lớn nhất
và cũng là phẩm chất đạo đức bao trùm nhất. Hồ Chí Minh đã mượn khái
niệm “ trung, hiếu ” trong tư tưởng đạo đức truyền thống dân tộc và đưa
2
vào đó một nội dung mới, mang tính cách mạng, đó là đạo đức: “ trung

với nước hiếu với dân”.
Theo quan điểm của Người, nước là của dân và dân là chủ của đất
nước. Vì vậy “ trung với nước, hiếu với dân” là thể hiện trách nhiệm với
sự nghiệp dựng nước và giữ nước, với con đường đi lên và phát triển của
đất nước.
Trung với nước đòi hỏi:
+Trong mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng và xã hội, phải biết
đặt lợi ích của Đảng, của Tổ Quốc , của cách mạng lên trên hết, trước hết.
+Quyết tâm phấn đấu để thực hiện và hoàn thành mục tiêu của cách
mạng, đưa đất nước phát triển theo con đường độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội.
+Thục hiện tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Nội dung hiếu với dân:
+Khẳng định sức mạnh, vai trò thực sự của nhân dân. Dân là gốc của
nước, sáng tạo ra của cải vật chất, làm nên lịch sử.
+Tin dân, học dân, lắng nghe ý kiến của dân, hòa mình với dân thánh
một khối, tổ chức, vận động nhân dân thực hiện tốt đường lối, chủ trương,
chính sách của Đảng va Nhà nước.
+Chăm lo đời sống vật chất tinh thần của nhân dân.
b. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư
“Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư” cũng là những khái niệm cũ
trong đạo đức truyền thống dân tộc, được Hồ Chí Minh tiếp thu, chọn lọc,
đưa vào những nội dung mới đáp ứng yêu cầu của cách mạng.
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư là một biểu hiện sinh động của
phẩm chất “trung với nước, hiếu với dân”. Việc thực hiện phẩm chất này
đặt ra đối với tất cả mọi người, khi cách mạng thuận lợi cũng như lúc gặp
khó khăn.
3
Cần là siêng năng, chăm chỉ, lao động có kế hoạch, có hiệu quả, có
năng suất cao với tinh thần tự lực cánh sinh.

Kiệm là tiết kiệm vật tư, tiền bạc, của cải,… của nước, của dân; “
không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi”, không phô trương hình
thức, không liên hoan, chè chén lu bù.
Liêm là luôn tôn trọng của công và của dân. Phải “trong sạch, không
tham lam” tiền của, địa vị, danh tiếng.
Chính là thẳng thắn, đứng đắn. Đối với mình - không được tự cao, tự
đại, phải khiêm tốn, học hỏi. Đối với người – không nịnh trên, không
khinh dưới, thật thà. Đối với việc – phải để công việc lên trên, việc thiện
nhỏ mấy cũng làm, việc ác nhỏ mấy cũng tránh.
Cần, kiệm, liêm, chính cần thiết đối với tất cả mọi người. Nó là thước
đo bản chất của một con người. Hồ Chí Minh viết:
“Trời có bốn mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông.
Đất có bốn phương: Đông, Tây, Nam, Bắc.
Người có bốn đức: Cần, Kiệm, Liêm, Chính.
Thiếu một mùa, thì không thành trời.
Thiếu một phương, thì không thành đất.
Thiếu một đức, thì không thành người”
Cần, kiệm, liêm, chính càng cần thiết đối với mỗi cán bộ, đảng viên.
Bởi vì nếu cán bộ, đảng viên mắc sai lầm, khuyết điểm thì sẽ ảnh hưởng
đến nhiệm vụ chung của cách mạng, ảnh hưởng đến uy tín của Đảng. Mặt
khác “những người trong các công sở đều có nhiều hoặc ít quyền hành.
Nếu không giữ đúng cần, kiệm, liêm, chính thì dễ trở nên hủ bại, trở
thành sâu mot của dân”.
Đối với, mỗi quốc gia, cần, kiệm, liêm, chính là thước đo sự giàu có về
vật chất, vững mạnh về tinh thần, thể hiện sự văn minh, tiến bộ. Cần,
kiệm, liêm, chính còn là nền tảng của đời sống mới, của các phong trào
thi đua yêu nước, là cái cần để “làm việc, làm người, làm cán bộ, để
4
phụng sự đoàn thể, phụng sự giai cấp và nhân dân, phụng sự Tổ quốc và
nhân loại”.

Chí công vô tư là công bằng, công tâm, không thiên tư, thiên vị; làm
việc gì cũng không nghĩ đến mình trước “lo trước thiên hạ, vui sau thiên
hạ”, “lòng mình chỉ biết vì Đảng, vì Tổ quốc, vì đồng bào; là đặt lợi ích
của cách mạng, của dân lên trên hết, trước hết”. Chí công vô tư là nêu cao
chủ nghĩa tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân, nâng cao đạo đức cách mạng.
Bởi vì chủ nghĩa cá nhân là trái với đạo đức cách mạng.
Theo Hồ Chí Minh, chủ nghĩa cá nhân là vết tích của xã hội cũ, đó là
lối sông ích kỷ, chỉ biết riêng mình, thu vén cho riêng mình, chỉ thấy công
lao của mình mà quên mất công lao của người khác. Chủ nghĩa cá nhân là
đồng minh của đế quốc; là một thứ vi trùng rất độc. Chủ nghĩa cá nhân đẻ
ra hàng trăm thứ bệnh nguy hiểm, như: quan liêu, mệnh lệnh, bè phái, chủ
quan, tham ô, lãng phí,…. Đó “là một thứ rất gian giảo, xảo quyệt; nó
khéo dỗ dành người ta đi xuống dốc”. Hồ Chí Minh cho rằng, chủ nghĩa
xã hội không thể thắng lợi nếu không loại trừ chủ nhĩa cá nhân.
Tuy nhiên, cần có nhận thức đúng đắn đâu là chủ nghĩa cá nhân. Hồ
Chí Minh cho rằng: “đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân không phải là
giày xéo lên lợi ích cá nhân”. Mỗi người đều có tính cách riêng, sở trường
riêng, đời sống của bản thân và của gia đình mình. Nếu những lợi ích cá
nhân đó không trái với lợi ích của tập thể thì không phải là xấu. Theo
quan điểm của Hồ Chí Minh,, “chỉ ở trong chế độ xã hội chủ nghĩa thì
mỗi người mới có điều kiện để cải thiện đời sống riêng của mình, phát
huy tính cách riêng và sở trường riêng của mình”.
c. Thương yêu con người, sống có tình nghĩa
Yêu thương con người được Hồ CHí Minh xác định là một trong
những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất. Người nói, người cách mạng là
người giàu tình cảm, có tình cảm cách mạng mới đi làm cách mạng. Vì
yêu thương nhân dân, yêu thương con người mà chấp nhận mọi gian khổ,
5
hy sinh để đem lại độc lập, tự do, cơm no áo ấm và hạnh phúc cho con
người. Tình yêu thương đó là một tinh cảm rộng lớn trước hết dành cho

những người nghèo khổ, những người bị mất quyền, những người bị áp
bức, bị bóc lột, không phân biệt màu da, dân tộc. Người cho rằng, nếu
không có tính yêu thương như vậy thì không thể nói đến cách mạng, càng
không thể nói đến chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Tình yêu thương con người phải được xây dựng trên lập trường giai
cấp công nhân, thể hiện trong mối quan hệ hằng ngày với bạn bè, đồng
chí, anh em,…. Nó đòi hỏi mỗi người phải chặt chẽ nghiêm khắc với
mình; rộng rãi, độ lượng và giàu lòng vị tha với người khác. Nó đòi hỏi
thái độ tôn trọng quyền con người,nâng con người lên, kể cả những người
nhất thời lầm lạc. Quan niệm của Hồ Chí Minh về con người rất toàn
diện, độc đáo. Con người cũng như năm ngón tay, có ngón dài, ngón
ngắn. Con người không phải thánh thần, có thiện ác ở trong lòng. Dù văn
minh hay lạc hậu, tốt hay xấu, con người đều có tình. Chúng ta “cần làm
cho phần tốt trong mỗi người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu mất
dần đi”.
Tình yêu thương con người ở Hồ Chí Minh luôn gắn liền với hành
động cụ thể, mang lại cơm ăn, nước uống, trả lại nhân phẩm cho cho con
người, phấn đấu vì độc lập của Tổ quốc, tự do hạnh phúc của nhân dân.
Tình thương yêu đó không chỉ trong phạm vi dân tộc, mà vươn tới tầm
nhân loại.
d. Có tinh thần quốc tế trong sáng
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự thống nhất, hòa quyện giữa chủ nghĩa yêu
nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế trong sáng. Chủ nghĩa quốc tế là
một trong những đặc điểm quan trọng nhất của đạo đức cộng sản chủ
nghĩa. Nó bắt nguồn từ bản chât giai câp công nhân, nhằm vào mối quan
hệ rộng lớn, vượt ra khỏi quốc gia dân tộc.
6
Nội dung chủ nghĩa quốc tế trong tư tưởng Hồ Chí Minh rất rộng lớn
và sâu sắc. Đó là sự tôn trọng, hiểu biết, thương yêu và đoàn kết với giai
cấp vô sản toàn thế giới, với tất cả các dân tộc và nhân dân các nước, với

những người tiến bộ trên toàn cầu, chống lại mọi sự chia rẽ, hằn thù, bất
bình đẳng và phân biệt chủng tộc. Người khẳng định: bốn phương vô sản,
bốn bể đều là anh em. Giúp bạn là tự giúp mình. Thắng lợi của mình cũng
là thắng lợi của nhân dân thế giới. Người đã góp phần to lớn, có hiệu quả
xây đắp tình đoàn kết quốc tế, tạo ra một kiểu quan hệ quôc tế mới: đối
thoại thay cho đối đầu, nhằm kiến tạo một nền văn hóa hòa bình cho nhân
loại.
3. Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
a. Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức
Nói đi đôi với làm, Hồ Chí Minh coi đây là nguyên tắc quan trọng bậc
nhất trong xây dựng một nền đạo đức mới. Nói đi đôi với làm là đặc
trưng bản chất của tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh – đạo đức cách mạng.
Nói đi đôi với làm đối lập hoàn toàn với thói đạo đưc giả của giai cấp bóc
lột, nói một đằng làm một nẻo, thậm chí nói mà không làm. Người đã
nhiều lần bàn đến việc tẩy sạch bệnh quan liêu, coi thường quàn chúng
của một số cán bộ, đảng viên “miệng nói thì dân chủ, nhưng làm việc thì
họ theo lối “quan” chủ. Miệng nói thì “ phụng sự quần chúng”, nhưng họ
làm trái ngược với lợi ích của quần chúng, trái ngược với phương châm
và chính sách của Đảng và Chính phủ”, làm tổn hại uy tín của Đảng và
Chính phủ trước nhân dân.
Hơn bất kì một lĩnh vực nào khác, trong rèn luyện đạo đức phải chú
trọng “đạo làm gương”. Hồ Chí Minh dạy: “muốn hướng dẫn nhân dân,
mình phải làm mực thước cho người ta bắt chước”; “hô hào dân tiết kiệm
mình phải tiết kiệm trước đã”. Nói tóm lại, “ Đảng viên đi trước làng
nước theo sau”, “lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn
7
nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ
chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”
Như vậy, một nền đạo đức mới chỉ có thể được xây dựng trên một cái
nền rộng lớn, vững chắc, khi những chuẩn mực đạo đức trở thành hành vi

đạo đức hàng ngày của toàn xã hội.
Bác Hồ kính yêu là tấm gương nói đi đôi với làm cho nên Người có
sức thuyết phục lớn, có một sức hút mãnh liệt cho cả dân tộc, các tầng lớp
xã hội, các thế hệ người Việt Nam đều tin tưởng, kính phục, yêu quý và
đi theo lời kêu gọi của người. Các vị lãnh tụ cộng sản và nhân dân yêu
chuộng hòa bình trên thế giới cũng kính yêu Người.
b. Xây đi đôi với chống
Để xây dựng một nền đạo đức mới, cần phải kết hợp chặt chẽ giũa xây
và chống. Đấu tranh đẻ chống lại cái sai, cái xấu, cái ác phải đi liền với
xây dựng cái đúng, cái tốt, cái thiện, hướng vào xây và lấy dân làm chính,
một nhiệm vụ chủ yếu và lâu dài. Lấy gương người tốt để hằng ngày giáo
ducl lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây
dựng các tổ chức cách mạng,xây dựng con người mới, cuộc sống mới.
Xây dựng đạo đức mới, đạo đức cách mạng trước hết phải được tiến
hành bằng giáo dục phẩm chất, những chuẩn mực đạo đức mới. Việc giáo
dục đạo đức phải được tiến hành phù hợp với từng giai đoạn cách mạng,
phù hợp vời từng lứa tuổi, ngành nghề, giai cấp,tầng lớp và từng môi
trường khác nhau, phải khơi dậy được ý thức đạo đức lành mạnh ở mỗi
người. Bản chất của sự tự giác cũng là một phẩm chất cao quý đối với
mỗi người và mỗi tổ chúc, trước hết là Đảng.
Việc xây dựng đạo đức cách mạng không phải dể dàng, bởi ai lại
không thích quyền lực, ai thấy tiền, vàng bạc, nhà cao cửa rộng lại không
ham, chio nên đấu tranh để thắng những ham muốn của bản thân mình là
cuộc đấu tranh gay go và phức tạp. Nhưng nếu chúng ta kiên quyết thì sẽ
thành công. Hơn nữa, trong Đảng, trong mỗi con người vì những lý do
8
khác nhau nên không phải mọi người đều tốt. Bác đã chỉ rõ những kẻ địch
trước hết là chống thói quen và truyền thống lạc hậu, và đặc biệt là chống
chủ nghĩa cá nhân đang ẩn chứa trong mỗi con người, khi có điều kiện tác
động nó sẽ phát triển. Cho nên Bác yêu cầu mỗi cán bộ, đảng viên “trước

hết phải đánh thắng lòng ta là kẻ thù trong mình”. Và phải phê phán đấu
tranh loại bỏ hàng trăm thứ bệnh do chủ nghĩa cá nhân gây ra vì nó là vật
cản nguy hiểm cho việc xây dựng đạo đức cách mạng. Để dành thắng lợi
trong cuộc chiến đấu này, điều quan trọng là phải phát hiện sớm, phải
tuyên truyền, vận động hình thành phong trào quần chúng rộng rãi đấu
tranh cho sự lành mạnh, trong sạch về đạo đức.
c. Phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
Theo Hồ Chí Minh, “đạo đức cách mạng không phải trên trời xa
xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và
củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong”. Vì vậy, muốn có được những phẩm chất đạo đức, đòi hỏi
phải”gian nan rèn luyện”, “kiên trì và nhẫn nại”; phải giáo dục mới thành
công.
Đạo đức cách mạng là đạo đức dấn thân, đạo đức trong hành động vì
độc lập, tự do của dân tộc. Hạnh phúc của nhân dân. Chỉ có trong hành
động , đạo đức cách mạng mới bộc lộ rõ những giá trị của mình. Việc tu
dưỡng đạo đức cách mạng phải trên tinh thấn tự giác, tự nguyện, dựa vào
lương tâm của mỗi người và sự đóng góp xây dựng của tập thể, của quần
chúng. Người khẳng định, đã là người thì ai cũng có chỗ hay, chỗ dở, chỗ
xấu, chỗ tốt, ai cũng có thiện ác ở trong mình. Nhưng tốt, xấu, hiền, dữ,
thiện, ác đều phụ thuộc vào sự giáo dục và rèn luyện mà nên. Cho nên,
vấn đề là chúng ta phải biết và dám dũng cảm nhìn thẳng vào sự thật bản
thân con người mình và dựa vào tập thể để thấy cái tốt, cái hay để phát
huy, cái ác, cái xấu để khắc phục. Và việc ta tu dưỡng đạo đức cách mạng
phải gắn liền với thực tiễn cách mạng, phải bền bỉ ở mọi lúc, mọi nơi,
9
mọi hoàn cảnh. Bác đã viết “tư tưởng cộng sản với tư tưởng cá nhân ví
như lúa với cỏ dại. Lúa phải chăm bón rất khó nhọc thì mới tốt được. Còn
cỏ dại không cần chăm sóc cũng mọc lên lu bù. Tư tưởng cộng sản phải
rèn luyện mới có được. Còn tư tưởng cá nhân thì cũng như cỏ dại, sinh

sôi, nảy nở rất dễ. Vì vậy gột rửa chủ nghĩa cá nhân ví như rửa mặt thì
phải rửa hàng ngày”.
Trên đây là ba nguyên tắc cơ bản rèn luyện đạo đức của cá nhân để trở
thành người có đạo đức cách mạng. Mỗi cán bộ, Đảng viên, mỗi người
dân nếu thực tâm làm theo lời Bác thì sẽ hoàn toàn thực hiện được. Vì
những điều Bác dạy không phải chỉ có những vĩ nhân hay lãnh tụ mới
thực hiện được,mà mọi người đều thực hiện đươc bởi đó là những điều rất
bình dị trong cuộc sống mỗi người.
II. Sinh viên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh
1. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Hồ Chí Minh cho rằng, việc tu dưỡng đạo đức của mỗi cá nhân, mỗi
con người có vai trò vô cùng quan trọng. Riêng với thế hệ trẻ việc tu
dưỡng này còn quan trọng hơn, vì họ là “người chủ tương lai của nước
nhà”; là cái cầu nối giữa các thế hệ - “người tiếp sức cách mạng cho thế
hệ thanh niên già, đồng thời là người phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên
tương lai”. Nói chuyện với sinh viên, Người khẳng định: “Thanh niên
phải có đức, có tài. Có tài mà không có đức ví như một anh làm kinh tế
tài chính rất giỏi nhưng lại đi đến thụt két thì chẳng những không làm
được ích gì lợi cho xã hội , mà còn hại xã hội nữa. Nếu có đức mà không
có tài ví như ông Bụt không làm hại gì, nhưng cũng không lợi gì cho loài
người”.
Người còn chỉ rõ, việc thực hành tốt đạo đức cách mạng trong đời
sống hàng ngày của mỗi cá nhân không chỉ có tác dụng tôn vinh, nâng
cao giá trị chính của họ mà còn tạo ra sức mạnh nội sinh, giúp họ vượt
10
qua khó khăn, thử thách.Người viết: “có đạo đức cách mạng khi gặp khó
khăn, gian khổ, thất bại cũng không sợ sệt, rụt rè, lùi bước khi gặp
thuận lợi và thành công cũng vẫn giữ vững tinh thần gian khổ, chất phác,
khiêm tốn, “ lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”; lo hoàn thành nhiệm vụ

tốt chứ không kèn cựa về mặt hưởng thụ; không công thần; không quan
liêu; không cao ngạo; không hư hóa.
Người chỉ rõ, trong xã hội mỗi người có công việc, tài năng và vị trí
khác nhau, người làm việc to, người làm việc nhỏ, nhưng ai giữ được
đạo đức cách mạng đều là người cao thượng.
Kiên trì tu dưỡng theo các phẩm chất đạo đức Hồ Chí Minh. Cũng
như với mỗi cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân khác, đối với
tầng lớp sinh viên, thnh niên tri thức, Hồ Chí Minh đã sớm xác định
những phẩm chất đạo đức tối cần thiết để họ có phương hướng phấn đấu
và rèn luyện. Những phẩm chất đó được Người tóm tắt trong “sáu cái
yêu:
+Yêu Tổ quốc: Yêu như thế nào? Yêu phải làm sao cho Tổ quốc ta
giàu mạnh. Muốn cho Tổ quốc giàu mạnh thì phải ra sức lao động, ra sức
tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm.
+Yêu nhân dân: Mình phải hiểu rõ sinh hoạt của nhân dân, biết nhân
dân còn cực khổ như thế nào, biết chia sẻ những lo lắng, những vui buồn,
những công tác nặng nhọc với nhân dân.
+Yêu chủ nghĩa xã hội: Yêu Tổ quốc, yêu nhân dân phải gắn liền với
yêu chủ nghĩa xã hội, vì có tiến lên chủ nghĩa xã hội thì nhân dân mình
mỗi ngày một ấm no thêm, Tổ quốc mỗi ngày một giàu mạnh thêm.
+Yêu lao động: Muốn thật thà yêu Tổ quốc, yêu chủ nghĩa xã hội thì
phải yêu lao động, vì không có lao động thì chỉ là nói suông.
+Yêu khoa học và kỷ luật: Bởi vì tiến lên chủ nghĩa xã hội thì phải có
khoa học và kỷ luật”.
11
Theo Người, đẻ có được những phẩm chất như vây, sinh viên phải rèn
luyện cho mình những đức tính như: trung thành, tận tụy, thật thà và
chính trực. Phải xác định rõ nhiệm vụ của mình. Trong học tập, rèn luyện,
phải kết hợp lý luận với thực hành, học tập với lao động; phải chống mọi
biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân, chống tư tưởng háo danh, hám lợi. Phải

trả lời được câu hỏi: học để làm gì? Học để phục vụ ai? Phải xác định rõ
thế nào là tốt, thế nào là xấu? Ai là bạn, ai là thù? Người chỉ rõ: “Đối
với người, ai làm gì lợi ích cho nhân dân, cho Tổ quốc ta đều là bạn. Bất
kì ai làm điều gì có hại cho nhân dân và Tổ quốc ta tức là kẻ thù. Đối với
mình, những tư tưởng và hành động có lợi ích cho Tổ quốc, cho đồng bào
là bạn. Những tư tưởng và hành động có hại cho Tổ quốc và đồng bào là
kẻ thù Điều gì phải, thì phải cố làm cho kỳ được, dù là việc nhỏ. Điều
gì trái, thì hết sức tránh, dù là một điều trái nhỏ”.
Học tập, rèn luyện theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trước hết
phải thấm nhuần những tư tưởng của Người về vai trò và các chuẩn mực
đạo đức. Mỗi cán bộ, đảng viên phải gương mẫu trong sinh hoạt, công
tác, không ngừng nâng cao bản lĩnh, trí tuệ, nói đi đôi với làm, chấp hành
nghiêm chỉnh Cương lĩnh, điều lệ, nghị quyết của Đảng, pháp luật của
Nhà nước. Đòng thời kiên quyết khắc phục các mặt suy thoái đạo đức,
những tiêu cực trong xã hội.
2. Nội dung học tập theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
a. Thực trạng đạo đức lối sống sinh viên hiện nay
Tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tinh thần cho thanh niên, sinh viên
nhận thức đúng đắn, sáng tạo những phẩm chất đạo đức, chuẩn mực, góp
phần bổ trợ kiến thức, tu dưỡng để hoàn thiện bản thân theo hướng tích
cực. Bồi dưỡng phẩm chất này sẽ làm cho thanh niên, sinh viên vững
vàng trước mọi thử thách. Do đó việc tu dưỡng, rèn luyện nó phải diễn ra
hàng ngày, hàng giờ, ở mọi lúc, mọi nơi và không thể thiếu được.
12
Nước ta đi vào nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và
hội nhập quốc tế thanh niên, sinh viên tự ý thức cá nhân, ít bị chịu ảnh
hưởng như trước. Tạo điều kiện phát huy tính sáng tạo cá nhân, chủ động
và nhanh chóng tiếp cận với những tiến bộ khoa học kĩ thuật và công
nghệ. Thanh niên, sinh viên hiện nay còn được trang bị ngoại ngữ, tin học
với sự hỗ trợ của các phương tiện thông tin hiện đại và mở rộng giao lưu

quốc tế. Thanh niên, sinh viên vẫn giữ được lối sống tình nghĩa, trong
sạch, lành mạnh, khiêm tốn, luôn cần cù sáng tạo trong học tập,
Bên cạnh những mặt tích cực đó của giới trẻ hiện nay, thì cũng có
không ít những mặt tiêu cực. Đó là chủ nghĩa cá nhân, lối sống thực dụng
ích kỷ,chạy theo danh lợi bất chấp đạo lý có xu hướng ngày càng tăng
trong giới học sinh, sinh viên. Đã có một bộ phận không nhỏ học sinh,
sinh viên phai nhạt niềm tin, lý tưởng, mất phương hướng phấn đấu,
không có chí lập thân lập nghiệp; chạy theo lối sống thực dụng, sống thử,
sống dựa dẫm, thiếu trách nhiệm, thờ ơ với gia đình và xã hội, lợi dụng vị
chí để thu lợi cá nhân, lo thu vén cho cá nhân gia đình, coi nhẹ lợi ích tập
thể, cộng đồng, chạy theo lợi ích vật chất trước mắt, coi nhẹ những giá trị
tinh thần cao đẹp. Dẫn đến vi phạm nội quy, quy chế của nhà trường, đi
trái với chuẩn mực của xã hội, các đường lối chủ trương của Đảng và Nhà
nước.
Ví dụ: Một số sinh viên vì đồng tiền trước mắt đã tổ chức thi hộ, thi
thuê,
b. Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Tư tưởng và phẩm chất đạo đức Hồ Chí Minh có một sức sống mãnh
liệt và sự cổ vũ lớn lao không chỉ với nhân dân Việt Nam mà còn cả nhân
dân thế giới trong cuộc đấu tranh vì dân chủ và tiến bộ xã hội. Để trở
thành người có ích cho xã hội, người chủ tương lai của nước nhà, thế hệ
trẻ Việt Nam nói chung và sinh viên, thanh niên trí thức nói riêng cần
phải học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
13
Một là, học trung với nước, hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự
nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.
Theo Hồ Chí Minh yêu nước là sẵn sàng phấn đấu hi sinh cho lợi ích
chung, việc gì có lợi cho dân, cho nước, cho tập thể thì quyết chí làm,
việc gì có hại thì quyết không làm. Làm việc gì trước hết phải vì tập thể ,
vì đất nước, vì nhân dân, phải nêu cao tinh thần trách nhiệm của người

lãnh đạo, không tham lam vụ lợi,
Bác đã chấp nhận mọi sự hy sinh, luôn kiên định, dũng cảm, sáng suốt
để vượt qua khó khăn, gian khổ. Người nói: “Bài học chính trong đời tôi
là tuyệt đối cống hiến đời mình cho sự nhiệp giải phóng, là thống nhất Tổ
quốc, giải phóng giai cấp công nhân và dân tộc bị áp bức,cho sự thắng lợi
của chủ nghĩa xã hội, cho sự hợp tác anh em và hòa bình giữa các dân
tộc; Một ngày đồng bào còn chịu khổ là một ngày tôi ăn không ngon,
ngủ không yên”
Hai là, học cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, đời riêng trong
sáng, nếp sống giản dị và đức khiêm tốn phi thường.
Hồ Chí Minh thường dạy` cán bộ, đảng viên phải cần, kiệm, liêm,
chính, chí công vô tư, ít lòng ham muốn vật chất, đó là tư cách người cán
bộ cách mạng và tự mình, Người đã gương mẫu thực hiện. Suốt đời sống
trong sạch, thực hành cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, luôn vì nước
vì dân; vì con người không gợn chút riêng tư. Toàn thể nhân dân Việt
Nam và thế giới đều biết bộ kaki bạc màu, đôi dép lốp mòn, cái nhà sàn
gỗ đơn sơ của người.
Là lãnh tụ cách mạng, Hồ Chí Minh luôn coi khinh mọi sự xa hoa,
không ưa chuộng những nghi thức trang trọng cầu kỳ, suốt đời giữ một
nếp sống thanh bạch, tao nhã, giản dị, khiêm tốn, khắc khổ, cần lao vào
tranh đấu để mưu cầu hạnh phúc cho dân.
14
Ba là học đức tin tuyệt đối vào sức mạnh của nhân dân, kính trọng
nhân dân và hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân; luôn nhân ái, vị tha,
khoan dung và nhân hậu với con người.
Là người có uy tín rất cao và sức hấp dẫn rất lớn, song không bao giờ
Hồ Chí Minh đặt mình cao hơn nhân dân, chỉ tâm niệm suốt đời là công
bộc của nhân dân.
Sau cách mạng tháng 8 nước ta trải qua nạn đói khủng khiếp, Hồ Chí
Minh chủ trương tăng gia sản xuất, mỗi tháng nhịn ăn ba bữa để góp gạo

cứu đói và người cũng đóng góp lon gạo của mình như mọi người dân.
Lòng nhân ái, khoan dung, nhân hậu của Người bắt nguồn từ đại nghĩa
dân tộc, nên có sức mạnh và sự cảm hóa to lớn trong việc xây dựng và tái
tạo lương tri. Ở Người, thương người là một tình cảm lớn. Cho nên, khi
làm cách mạng, Người luôn đặt vấn đề tự do và hạnh phúc đi đôi. Đó là
biểu hiện của chủ nghĩa nhân văn cộng sản, vừa thánh thiện, vừa gần gũi.
Bốn là, học tấm gương về ý chí và nghị lực tinh thần to lớn, quyêt tâm
vượt qua mọi thử thách, gian nguy để đạt được mục đích sống.
Cuộc đời cách mạng của Hồ Chí Minh là một chuỗi những năm tháng
vô cùng gian khổ. Hai lần ngồi tù, một lần đã lãnh án tử hình, có giai
đoạn bị hiểu nhầm, nghi kỵ, không được giao nhiệm vụ, Song nhờ ý chí
và nghị lực tinh thần to lớn, Hồ Chí Minh đã bình tĩnh, kiên cường, chủ
động vượt qua mọi thử thách, gian nguy, kiên trì mục đích cuộc sống, bảo
vệ chân lý, giữ vững quan điểm cách mạng của mình, Người đã đưa đất
nước đến ngày thống nhất.
C. Kết luận
Trong thời kì phát triển mới của cách mạng Việt Nam Đảng ta đã xác
định: Phát triển kinh tế là trọng tâm, xây dựng Đảng là then chốt, xây
dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, làm cho
văn hóa trở thành nền tảng tinh thần của xã hội. Bất cứ một lĩnh vực nào
15
của đời sống xã hội, bất cứ một hoạt động nào của tổ chức và cá nhân một
người đạo đức cũng thể hiện vai trò của nó.
Thiếu vắng hoặc yếu kém về đạo đức, con người không có nhân
tính đầy đủ, không phát triển được nhân tính để thành người và làm
người.
Suy thoái đạo đức, xã hội không thể phát triển bền vững trên tất cả
lĩnh vực từ kinh tế đến chính trị, văn hóa và xã hội.
Trong hệ thống các động lực phát triển xã hội, đạo đức là một động lực
tinh thần không thể thiếu. Chúng ta đang đấu tranh quyết liệt chống quan

liêu, tham nhũng như một trọng bệnh, như một quốc nạn để đảm bảo môi
trường xã hội-nhân văn lành mạnh cho sự phát triển kinh tế, ổn định
chính trị và đồng thuận xã hội.
Tình hình đó đòi hỏi phải chú trọng xây dựng đạo đức xã hội và
giáo dục tu dưỡng đạo đức cá nhân. Vào lúc này, thực hành đạo đức cách
mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, noi theo tấm gương sáng đạo đức Hồ Chí
Minh trở nên vô cùng cấp thiết và bức xúc. Đó còn là vấn đề cơ bản, lâu
dài đối với sự phát triển, hiện đại hóa xã hội nước ta.
Tư tưởng và tấn gương đạo đức cách mạng trong sáng của Hồ Chí
Minh là tài sản tinh thần vô giá của Đảng và dân tộc ta. Nghiên cứu, học
tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là niềm vinh dự, tự hào
của mỗi cán bộ, công chức và toàn thể nhân dân ta đối với Bác kính yêu-
một con người mà tư tưởng và tầm vóc vĩ đại đã vượt qua mọi không gian
và thời gian, trở thành một biểu tượng đẹp đẽ của văn minh nhân loại:
Anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.
HẾT
16

17