skkn nâng cao chất lượng dạy chuyên đề bài tập phần gương phẳng

- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
PH
PH
Ầ
Ầ
N 1: M
N 1: M
ở
ở


đầ
đầ
u
u
I. C
I. C
Ơ
Ơ
S
S
Ở
Ở
KHOA H
KHOA H
Ọ
Ọ
C
C
1. C

1. C
ơ
ơ
s
s
ở
ở
lí lu
lí lu
ậ
ậ
n:
n:


Trong th
Trong th
ờ
ờ
i
i
đạ
đạ
i hi
i hi
ệ
ệ
n nay,th
n nay,th
ờ

ờ
i
i
đạ
đạ
i khoa h
i khoa h
ọ
ọ
c phát tri
c phát tri
ể
ể
n nh
n nh
ư
ư
v
v
ũ
ũ
bão, vi
bão, vi
ệ
ệ
c
c
đ
đ
à

à
o t
o t
ạ
ạ
o nhân t i cho à
o nhân t i cho à
đấ
đấ
t n
t n
ướ
ướ
c l mà
c l mà
ộ
ộ
t v
t v
ấ
ấ
n
n
đề
đề
h
h
ế
ế
t s

t s
ứ
ứ
c c
c c
ấ
ấ
p
p
bách nh
bách nh
ằ
ằ
m
m
đ
đ
á
á
p
p
ứ
ứ
ng
ng
đ
đ
ò
ò
i h

i h
ỏ
ỏ
i c
i c
ủ
ủ
a xã h
a xã h
ộ
ộ
i .V
i .V
ậ
ậ
y nh
y nh
ữ
ữ
ng ng
ng ng
ườ
ườ
i l mà
i l mà
công tác giáo d
công tác giáo d
ụ
ụ
c ph

c ph
ả
ả
i tr
i tr
ở
ở
th nh là
th nh là
ự
ự
c l
c l
ượ
ượ
ng tiên phong,
ng tiên phong,
đ
đ
i
i
đầ
đầ
u
u
trong m
trong m
ặ
ặ
t tr

t tr
ậ
ậ
n giáo d
n giáo d
ụ
ụ
c.L mà
c.L mà
ộ
ộ
t giáo viên gi
t giáo viên gi
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y b
y b
ộ
ộ
môn v
môn v
ậ
ậ
t lí
t lí
tr

tr
ườ
ườ
ng trung tâm ch
ng trung tâm ch
ấ
ấ
t l
t l
ượ
ượ
ng cao nh
ng cao nh
ư
ư
tr
tr
ườ
ườ
ng THCS Chu M
ng THCS Chu M
ạ
ạ
nh
nh
Trinh,b
Trinh,b
ả
ả
n thân tôi luôn tr

n thân tôi luôn tr
ă
ă
n tr
n tr
ở
ở
,suy ngh
,suy ngh
ĩ
ĩ
ph
ph
ả
ả
i c
i c
ố
ố
g
g
ắ
ắ
ng h
ng h
ế
ế
t s
t s
ứ

ứ
c
c
mình trong công tác gi
mình trong công tác gi
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y
y
để
để
c
c
ố
ố
ng hi
ng hi
ế
ế
n m
n m
ộ
ộ
t ph
t ph
ầ

ầ
n s
n s
ứ
ứ
c l
c l
ự
ự
c
c
nh
nh
ỏ
ỏ
bé c
bé c
ủ
ủ
a mình cho th
a mình cho th
ế
ế
h
h
ệ
ệ
tr
tr
ẻ

ẻ
,
,
để
để
t
t
ạ
ạ
o ra nh
o ra nh
ữ
ữ
ng th
ng th
ế
ế
h
h
ệ
ệ
h
h
ọ
ọ
c trò
c trò
xu
xu
ấ

ấ
t s
t s
ắ
ắ
c, l tià
c, l tià
ề
ề
n
n
đề
đề
v
v
ữ
ữ
ng ch
ng ch
ắ
ắ
c
c
để
để
các em ti
các em ti
ế
ế
n xa trong công vi

n xa trong công vi
ệ
ệ
c
c
h
h
ọ
ọ
c t
c t
ậ
ậ
p c
p c
ủ
ủ
a mình, giúp các em tr
a mình, giúp các em tr
ở
ở
th nh công dân tà
th nh công dân tà
ố
ố
t, tr
t, tr
ở
ở
th nhà

th nhà
nh
nh
ữ
ữ
ng ng
ng ng
ườ
ườ
i có t i góp phà
i có t i góp phà
ầ
ầ
n xây d
n xây d
ự
ự
ng, v bà
ng, v bà
ả
ả
o v
o v
ệ
ệ


đấ
đấ
t n

t n
ướ
ướ
c sau
c sau
n y.Vì và
n y.Vì và
ậ
ậ
y vi
y vi
ệ
ệ
c gi
c gi
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y chuyên
y chuyên
đề
đề
cho h
cho h
ọ
ọ
c sinh l mà

c sinh l mà
ộ
ộ
t v
t v
ấ
ấ
n
n
đề
đề
h
h
ế
ế
t s
t s
ứ
ứ
c c
c c
ầ
ầ
n thi
n thi
ế
ế
t.
t.
2. C

2. C
ơ
ơ
s
s
ở
ở
th
th
ự
ự
c ti
c ti
ễ
ễ
n:
n:


Qua g
Qua g
ầ
ầ
n 20 n
n 20 n
ă
ă
m tr
m tr
ự

ự
c ti
c ti
ế
ế
p l m công tác già
p l m công tác già
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y v bà
y v bà
ồ
ồ
i
i
d
d
ưỡ
ưỡ
ng h
ng h
ọ
ọ
c sinh gi
c sinh gi
ỏ

ỏ
i cho th
i cho th
ấ
ấ
y:
y:
Trong ch
Trong ch
ươ
ươ
ng trình V
ng trình V
ậ
ậ
t lý THCS m
t lý THCS m
ớ
ớ
i, ph
i, ph
ầ
ầ
n quang h
n quang h
ọ
ọ
c
c
đượ

đượ
c
c
h
h
ọ
ọ
c
c
ở
ở
l
l
ớ
ớ
p 7 v là
p 7 v là
ớ
ớ
p 9. L
p 9. L
ớ
ớ
p 7 ph
p 7 ph
ầ
ầ
n quang h
n quang h
ọ

ọ
c
c
đề
đề
c
c
ậ
ậ
p
p
đế
đế
n s
n s
ự
ự
truy
truy
ề
ề
n
n
ánh sáng (
ánh sáng (
Đị
Đị
nh lu
nh lu
ậ

ậ
t truy
t truy
ề
ề
n th
n th
ẳ
ẳ
ng c
ng c
ủ
ủ
a ánh sáng),s
a ánh sáng),s
ự
ự
ph
ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
c
c
ủ
ủ
a

a
ánh sáng (
ánh sáng (
Đị
Đị
nh lu
nh lu
ậ
ậ
t ph
t ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
c
c
ủ
ủ
a ánh sáng) v các à
a ánh sáng) v các à
ứ
ứ
ng d
ng d
ụ
ụ
ng c

ng c
ủ
ủ
a
a
nó. S
nó. S
ự
ự
t
t
ạ
ạ
o
o
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t sáng qua g

t sáng qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng l mà
ng l mà
ộ
ộ
t trong
t trong
nh
nh
ữ
ữ
ng
ng
ứ
ứ
ng d
ng d
ụ
ụ
ng quan tr
ng quan tr
ọ
ọ
ng c

ng c
ủ
ủ
a hai
a hai
đị
đị
nh lu
nh lu
ậ
ậ
t n y.Và
t n y.Và
ớ
ớ
i th
i th
ờ
ờ
i l
i l
ượ
ượ
ng
ng
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh

1
1
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
kho
kho
ả
ả
ng 10 ti
ng 10 ti
ế
ế
t, th
t, th
ờ
ờ
i gian nghiên c
i gian nghiên c
ứ
ứ
u ph
u ph
ầ
ầ
n n y ít nhà
n n y ít nhà
ư
ư
ng b i tà

ng b i tà
ậ
ậ
p
p
ph
ph
ầ
ầ
n n y thà
n n y thà
ự
ự
c t
c t
ế
ế
l
l
ạ
ạ
i nhi
i nhi
ề
ề
u,
u,
đ
đ
a d

a d
ạ
ạ
ng v có nhià
ng v có nhià
ề
ề
u b i tà
u b i tà
ậ
ậ
p khó. H
p khó. H
ơ
ơ
n
n
n
n
ữ
ữ
a trong phân ph
a trong phân ph
ố
ố
i ch
i ch
ươ
ươ
ng trình th

ng trình th
ờ
ờ
i gian h
i gian h
ướ
ướ
ng d
ng d
ẫ
ẫ
n h
n h
ọ
ọ
c sinh
c sinh
gi
gi
ả
ả
i b i tà
i b i tà
ậ
ậ
p r
p r
ấ
ấ
t ít, h

t ít, h
ầ
ầ
u nh
u nh
ư
ư
l không có,nên hà
l không có,nên hà
ọ
ọ
c sinh khó có th
c sinh khó có th
ể
ể
l m à
l m à
đượ
đượ
c các b i tà
c các b i tà
ậ
ậ
p ph
p ph
ầ
ầ
n n y, hoà
n n y, hoà
ặ

ặ
c l m à
c l m à
đượ
đượ
c c
c c
ũ
ũ
ng ch
ng ch
ỉ
ỉ
l l mà à
l l mà à
mò, không dám kh
mò, không dám kh
ẳ
ẳ
ng
ng
đị
đị
nh b i tà
nh b i tà
ậ
ậ
p c
p c
ủ

ủ
a mình
a mình
đ
đ
ú
ú
ng hay sai. Qua
ng hay sai. Qua
th
th
ự
ự
c t
c t
ế
ế
gi
gi
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y trên l
y trên l
ớ
ớ
p cho th

p cho th
ấ
ấ
y
y
đ
đ
i
i
ề
ề
u m hà
u m hà
ọ
ọ
c sinh hay m
c sinh hay m
ắ
ắ
c
c
ph
ph
ả
ả
i khi l m b i tà à
i khi l m b i tà à
ậ
ậ
p ph

p ph
ầ
ầ
n n y l : khi bià à
n n y l : khi bià à
ể
ể
u di
u di
ễ
ễ
n tia sáng(nét li
n tia sáng(nét li
ề
ề
n
n
hay nét
hay nét
đứ
đứ
t),
t),
đườ
đườ
ng truy
ng truy
ề
ề
n c

n c
ủ
ủ
a các tia sáng,
a các tia sáng,
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t sáng t
t sáng t
ạ
ạ
o
o
b
b
ở
ở
i h
i h
ệ
ệ
g

g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng…… các em th
ng…… các em th
ườ
ườ
ng v
ng v
ẽ
ẽ
không
không
đ
đ
ú
ú
ng qui
ng qui
ướ
ướ
c,
c,
d
d
ự

ự
ng
ng
ả
ả
nh mò, xác
nh mò, xác
đị
đị
nh s
nh s
ố
ố


ả
ả
nh t
nh t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i h
i h
ệ
ệ
g

g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng thi
ng thi
ế
ế
u
u
ho
ho
ặ
ặ
c không bi
c không bi
ế
ế
t xác
t xác
đị
đị
nh. Có th
nh. Có th
ể
ể
nói r

nói r
ấ
ấ
t nhi
t nhi
ề
ề
u sai sót c
u sai sót c
ủ
ủ
a các em
a các em
khi l m các b i tà à
khi l m các b i tà à
ậ
ậ
p lo
p lo
ạ
ạ
i n y, vì thà
i n y, vì thà
ế
ế
tâm lý các em r
tâm lý các em r
ấ
ấ
t s

t s
ợ
ợ
khi ph
khi ph
ả
ả
i
i
l m b i tà à
l m b i tà à
ậ
ậ
p v
p v
ề
ề
g
g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng. M
ng. M
ặ
ặ
t khác b i tà

t khác b i tà
ậ
ậ
p v
p v
ề
ề
g
g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng là
ng là
m
m
ộ
ộ
t trong nh
t trong nh
ữ
ữ
ng d
ng d
ạ
ạ
ng b i tà

ng b i tà
ậ
ậ
p th
p th
ườ
ườ
ng g
ng g
ặ
ặ
p trong các
p trong các
đề
đề
thi h
thi h
ọ
ọ
c
c
sinh gi
sinh gi
ỏ
ỏ
i c
i c
ấ
ấ
p huy

p huy
ệ
ệ
n v cà
n v cà
ấ
ấ
p t
p t
ỉ
ỉ
nh, c
nh, c
ũ
ũ
ng nh
ng nh
ư
ư


đề
đề
thi v o là
thi v o là
ớ
ớ
p 10 các
p 10 các
tr

tr
ườ
ườ
ng chuyên V
ng chuyên V
ậ
ậ
t lý h ng nà
t lý h ng nà
ă
ă
m.
m.
Đứ
Đứ
ng tr
ng tr
ướ
ướ
c th
c th
ự
ự
c tr
c tr
ạ
ạ
ng nh
ng nh
ư

ư
v
v
ậ
ậ
y
y
thì vi
thì vi
ệ
ệ
c giúp h
c giúp h
ọ
ọ
c sinh có th
c sinh có th
ể
ể
gi
gi
ả
ả
i
i
đượ
đượ
c các b i tà
c các b i tà
ậ

ậ
p ph
p ph
ầ
ầ
n n y mà
n n y mà
ộ
ộ
t
t
cách ch
cách ch
ủ
ủ


độ
độ
ng l à
ng l à
đ
đ
i
i
ề
ề
u h
u h
ế

ế
t s
t s
ứ
ứ
c c
c c
ầ
ầ
n thi
n thi
ế
ế
t
t
đặ
đặ
t ra cho giáo viên tr
t ra cho giáo viên tr
ự
ự
c
c
ti
ti
ế
ế
p gi
p gi
ả

ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y trên l
y trên l
ớ
ớ
p v bà
p v bà
ồ
ồ
i d
i d
ưỡ
ưỡ
ng h
ng h
ọ
ọ
c sinh gi
c sinh gi
ỏ
ỏ
i V
i V
ậ
ậ
t lý c

t lý c
ấ
ấ
p
p
THCS nh
THCS nh
ư
ư
tôi. Chính vì l
tôi. Chính vì l
ẽ
ẽ


đ
đ
ó
ó
m à
m à
đề
đề
t i sáng kià
t i sáng kià
ế
ế
n kinh nghi
n kinh nghi
ệ

ệ
m
m
c
c
ủ
ủ
a tôi mang tên: …Nâng cao ch
a tôi mang tên: …Nâng cao ch
ấ
ấ
t l
t l
ượ
ượ
ng d
ng d
ạ
ạ
y chuyên
y chuyên
đề
đề
b i tà
b i tà
ậ
ậ
p
p
ph

ph
ầ
ầ
n g
n g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng….
ng….
3. M
3. M
ụ
ụ
c
c
đ
đ
í
í
ch c
ch c
ủ
ủ
a sáng ki
a sáng ki
ế

ế
n kinh nghi
n kinh nghi
ệ
ệ
m.
m.
Sáng ki
Sáng ki
ế
ế
n kinh nghi
n kinh nghi
ệ
ệ
m b
m b
ả
ả
n thân tôi vi
n thân tôi vi
ế
ế
t nh
t nh
ằ
ằ
m m
m m
ụ

ụ
c
c
đ
đ
í
í
ch ph
ch ph
ụ
ụ
c
c
v
v
ụ
ụ


đắ
đắ
c l
c l
ự
ự
c cho vi
c cho vi
ệ
ệ
c gi

c gi
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y các ti
y các ti
ế
ế
t b i tà
t b i tà
ậ
ậ
p, d
p, d
ạ
ạ
y chuyên
y chuyên
đề
đề
b
b
ồ
ồ
i
i
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh

Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




2
2
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
d
d
ưỡ
ưỡ
ng cho h
ng cho h
ọ
ọ
c sinh khá gi
c sinh khá gi
ỏ
ỏ
i môn v
i môn v
ậ
ậ
t lí,d
t lí,d
ạ
ạ
y h

y h
ọ
ọ
c t
c t
ự
ự
ch
ch
ọ
ọ
n môn v
n môn v
ậ
ậ
t lí
t lí
trên l
trên l
ớ
ớ
p ,
p ,
đặ
đặ
c bi
c bi
ệ
ệ
t l dà

t l dà
ạ
ạ
y
y
độ
độ
i tuy
i tuy
ể
ể
n h
n h
ọ
ọ
c sinh gi
c sinh gi
ỏ
ỏ
i môn v
i môn v
ậ
ậ
t lí c
t lí c
ấ
ấ
p
p
THCS.

THCS.
Qua
Qua
đề
đề
t i n y tôi có thà à
t i n y tôi có thà à
ể
ể
trao
trao
đổ
đổ
i kinh nghi
i kinh nghi
ệ
ệ
m v
m v
ớ
ớ
i
i
đồ
đồ
ng
ng
nghi
nghi
ệ

ệ
p cùng chuyên môn V
p cùng chuyên môn V
ậ
ậ
t lí nh
t lí nh
ằ
ằ
m t
m t
ạ
ạ
o ra nh
o ra nh
ữ
ữ
ng
ng
ả
ả
nh h
nh h
ưở
ưở
ng
ng
tích c
tích c
ự

ự
c
c
đế
đế
n quá trình c
n quá trình c
ả
ả
i ti
i ti
ế
ế
n ph
n ph
ươ
ươ
ng pháp d
ng pháp d
ạ
ạ
y b
y b
ồ
ồ
i d
i d
ưỡ
ưỡ
ng

ng
độ
độ
i
i
tuy
tuy
ể
ể
n HSG môn V
n HSG môn V
ậ
ậ
t lí c
t lí c
ấ
ấ
p THCS hi
p THCS hi
ệ
ệ
n nay c
n nay c
ủ
ủ
a b
a b
ả
ả
n thân nh

n thân nh
ằ
ằ
m
m
đạ
đạ
t
t
hi
hi
ệ
ệ
u qu
u qu
ả
ả
cao h
cao h
ơ
ơ
n.
n.


4.
4.
Đố
Đố
i t

i t
ượ
ượ
ng nghiên c
ng nghiên c
ứ
ứ
u
u


Kinh nghi
Kinh nghi
ệ
ệ
m t
m t
ậ
ậ
p trung nghiên c
p trung nghiên c
ứ
ứ
u các d
u các d
ạ
ạ
ng b i tà
ng b i tà
ậ

ậ
p
p
đị
đị
nh tính
nh tính
v à
v à
đị
đị
nh l
nh l
ượ
ượ
ng v
ng v
ề
ề
g
g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng.
ng.

5. Ph
5. Ph
ạ
ạ
m vi nghiên c
m vi nghiên c
ứ
ứ
u:
u:
Các ki
Các ki
ế
ế
n th
n th
ứ
ứ
c tr
c tr
ọ
ọ
ng tâm, các d
ng tâm, các d
ạ
ạ
ng b i tà
ng b i tà
ậ

ậ
p c
p c
ơ
ơ
b
b
ả
ả
n, nâng cao v
n, nâng cao v
ề
ề
g
g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng th
ng th
ự
ự
c hi
c hi
ệ
ệ
n gi

n gi
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y
y
ở
ở
các ti
các ti
ế
ế
t h
t h
ọ
ọ
c chính khóa và
c chính khóa và
ngo
ngo
ạ
ạ
i khóa.
i khóa.


6. K

6. K
ế
ế
ho
ho
ạ
ạ
ch nghiên c
ch nghiên c
ứ
ứ
u.
u.
B
B
ả
ả
n thân nghiên c
n thân nghiên c
ứ
ứ
u
u
đề
đề
t i trên trong nhià
t i trên trong nhià
ề
ề
u n

u n
ă
ă
m h
m h
ọ
ọ
c t
c t
ừ
ừ
n
n
ă
ă
m h
m h
ọ
ọ
c:
c:
1994-1995
1994-1995
đế
đế
n n
n n
ă
ă
m h

m h
ọ
ọ
c 2010-2011, k
c 2010-2011, k
ể
ể
t
t
ừ
ừ
khi gi
khi gi
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y b
y b
ộ
ộ
môn
môn
V
V
ậ
ậ
t lí v bà

t lí v bà
ồ
ồ
i d
i d
ưỡ
ưỡ
ng HSG môn V
ng HSG môn V
ậ
ậ
t lí kh
t lí kh
ố
ố
i l
i l
ớ
ớ
p 8,9 t
p 8,9 t
ừ
ừ
c
c
ấ
ấ
p tr
p tr
ườ

ườ
ng
ng
đế
đế
n c
n c
ấ
ấ
p t
p t
ỉ
ỉ
nh.
nh.


7. Ph
7. Ph
ươ
ươ
ng pháp nghiên c
ng pháp nghiên c
ứ
ứ
u:
u:


B

B
ả
ả
n thân tôi ph
n thân tôi ph
ố
ố
i k
i k
ế
ế
t h
t h
ợ
ợ
p nhi
p nhi
ề
ề
u ph
u ph
ươ
ươ
ng pháp: ph
ng pháp: ph
ươ
ươ
ng pháp
ng pháp
quan sát,ph

quan sát,ph
ươ
ươ
ng pháp thí nghi
ng pháp thí nghi
ệ
ệ
m, ph
m, ph
ươ
ươ
ng pháp t
ng pháp t
ổ
ổ
ng h
ng h
ợ
ợ
p t i lià
p t i lià
ệ
ệ
u,
u,
ph
ph
ỏ
ỏ
ng v

ng v
ấ
ấ
n h
n h
ọ
ọ
c sinh sau các ti
c sinh sau các ti
ế
ế
t h
t h
ọ
ọ
c b i tà
c b i tà
ậ
ậ
p, chuyên
p, chuyên
đề
đề
.
.
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh

3
3
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
theo dõi, ki
theo dõi, ki
ể
ể
m tra vi
m tra vi
ệ
ệ
c l m b i,hà à
c l m b i,hà à
ọ
ọ
c b i cà
c b i cà
ủ
ủ
a h
a h
ọ
ọ
c sinh,
c sinh,
ở
ở
nh , trênà

nh , trênà
l
l
ớ
ớ
p, qua thông tin ph
p, qua thông tin ph
ả
ả
n ánh t
n ánh t
ừ
ừ
ph
ph
ụ
ụ
huynh h
huynh h
ọ
ọ
c sinh, s
c sinh, s
ử
ử
d
d
ụ
ụ
ng các

ng các
bi
bi
ể
ể
u b
u b
ả
ả
ng
ng
đố
đố
i chi
i chi
ế
ế
u, th
u, th
ă
ă
m l
m l
ớ
ớ
p d
p d
ự
ự
gi

gi
ờ
ờ
, ki
, ki
ể
ể
m tra ch
m tra ch
ấ
ấ
t l
t l
ượ
ượ
ng h
ng h
ọ
ọ
c
c
chuyên
chuyên
đề
đề
thông qua các b i kià
thông qua các b i kià
ể
ể
m tra, thi h

m tra, thi h
ọ
ọ
c sinh gi
c sinh gi
ỏ
ỏ
i, t
i, t
ừ
ừ


đ
đ
ó
ó


đ
đ
ú
ú
c
c
rút kinh nghi
rút kinh nghi
ệ
ệ
m cho b

m cho b
ả
ả
n thân th
n thân th
ấ
ấ
y có k
y có k
ế
ế
t qu
t qu
ả
ả
t
t
ố
ố
t.
t.
8. Th
8. Th
ờ
ờ
i gian ho n th nh: à à
i gian ho n th nh: à à
Ng y 15 tháng 3 nà
Ng y 15 tháng 3 nà
ă

ă
m 2011.
m 2011.


Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




4
4
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
PH
PH
Ầ
Ầ
N 2: N
N 2: N
Ộ
Ộ
I DUNG
I DUNG
I. TH
I. TH
Ự
Ự
C TR

C TR
Ạ
Ạ
NG C
NG C
Ủ
Ủ
A VI
A VI
Ệ
Ệ
C GI
C GI
Ả
Ả
NG D
NG D
Ạ
Ạ
Y B…I T
Y B…I T
Ậ
Ậ
P V
P V
Ề
Ề
G
G
ƯƠ

ƯƠ
NG
NG
PH
PH
Ẳ
Ẳ
NG TRONG NH… TR
NG TRONG NH… TR
ƯỜ
ƯỜ
NG THCS
NG THCS
Th
Th
ự
ự
c t
c t
ế
ế
gi
gi
ả
ả
ng d
ng d
ạ
ạ
y b i tà

y b i tà
ậ
ậ
p ph
p ph
ầ
ầ
n g
n g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng trên l
ng trên l
ớ
ớ
p c
p c
ủ
ủ
a các
a các
giáo viên ch
giáo viên ch
ỉ
ỉ
t

t
ậ
ậ
p trung v o l m các b i tà à à
p trung v o l m các b i tà à à
ậ
ậ
p tr
p tr
ắ
ắ
c nghi
c nghi
ệ
ệ
m
m
để
để
c
c
ủ
ủ
ng
ng
c
c
ố
ố
lí thuy

lí thuy
ế
ế
t, vì m
t, vì m
ộ
ộ
t ti
t ti
ế
ế
t d
t d
ạ
ạ
y b
y b
ộ
ộ
môn v
môn v
ậ
ậ
t lí g
t lí g
ặ
ặ
p nhi
p nhi
ề

ề
u khó kh
u khó kh
ă
ă
n
n
h
h
ơ
ơ
n các b
n các b
ộ
ộ
môn khác v
môn khác v
ề
ề
m
m
ặ
ặ
t th
t th
ờ
ờ
i gian, h
i gian, h
ầ

ầ
u h
u h
ế
ế
t giáo viên gi
t giáo viên gi
ả
ả
ng
ng
d
d
ạ
ạ
y
y
ở
ở
phòng h
phòng h
ọ
ọ
c b
c b
ộ
ộ
môn, cho h
môn, cho h
ọ

ọ
c sinh ho
c sinh ho
ạ
ạ
t
t
độ
độ
ng nhóm, l m thíà
ng nhóm, l m thíà
nghi
nghi
ệ
ệ
m
m
để
để
rút ra ki
rút ra ki
ế
ế
n th
n th
ứ
ứ
c c
c c
ủ

ủ
a b i hà
a b i hà
ọ
ọ
c, h
c, h
ơ
ơ
n n
n n
ữ
ữ
a
a
đồ
đồ
dùng l m thíà
dùng l m thíà
nghi
nghi
ệ
ệ
m l
m l
ạ
ạ
i không chu
i không chu
ẩ

ẩ
n, nên
n, nên
để
để
thí nghi
thí nghi
ệ
ệ
m th nh công mà
m th nh công mà
ấ
ấ
t r
t r
ấ
ấ
t
t
nhi
nhi
ề
ề
u th
u th
ờ
ờ
i gian kh
i gian kh
ắ

ắ
c ph
c ph
ụ
ụ
c, x
c, x
ử
ử
lí k
lí k
ế
ế
t qu
t qu
ả
ả
. Chính vì
. Chính vì
đ
đ
i
i
ề
ề
u
u
đ
đ
ó

ó
mà
mà
ph
ph
ầ
ầ
n th
n th
ờ
ờ
i gian còn l
i gian còn l
ạ
ạ
i trong m
i trong m
ộ
ộ
t ti
t ti
ế
ế
t h
t h
ọ
ọ
c d nh cho l m b i tà à à
c d nh cho l m b i tà à à
ậ

ậ
p là
p là
không có nhi
không có nhi
ề
ề
u. Vì v
u. Vì v
ậ
ậ
y m vià
y m vià
ệ
ệ
c d
c d
ạ
ạ
y các b i tà
y các b i tà
ậ
ậ
p nâng cao v
p nâng cao v
ề
ề
ph
ph
ầ

ầ
n g
n g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng h
ng h
ầ
ầ
u nh
u nh
ư
ư
l không có, nhià
l không có, nhià
ề
ề
u b i tà
u b i tà
ậ
ậ
p liên quan
p liên quan
đế
đế
n c

n c
ả
ả
ki
ki
ế
ế
n th
n th
ứ
ứ
c hình h
c hình h
ọ
ọ
c nhi
c nhi
ề
ề
u, nên h
u, nên h
ọ
ọ
c sinh r
c sinh r
ấ
ấ
t lúng túng khi
t lúng túng khi
l m b i tà à

l m b i tà à
ậ
ậ
p v
p v
ề
ề
ph
ph
ầ
ầ
n n y.à
n n y.à
II. NH
II. NH
Ữ
Ữ
NG VI
NG VI
Ệ
Ệ
C L…M C
C L…M C
Ụ
Ụ
TH
TH
Ể
Ể
Lý lu

Lý lu
ậ
ậ
n d
n d
ạ
ạ
y h
y h
ọ
ọ
c
c
đ
đ
ã
ã
ch
ch
ứ
ứ
ng t
ng t
ỏ
ỏ
r
r
ằ
ằ
ng hi

ng hi
ệ
ệ
u qu
u qu
ả
ả
d
d
ạ
ạ
y m
y m
ộ
ộ
t chuyên
t chuyên
đề
đề
ch
ch
ỉ
ỉ
có k
có k
ế
ế
t qu
t qu
ả

ả
t
t
ố
ố
t khi h
t khi h
ọ
ọ
c sinh có m
c sinh có m
ộ
ộ
t v
t v
ố
ố
n ki
n ki
ế
ế
n th
n th
ứ
ứ
c lý thuy
c lý thuy
ế
ế
t

t
c
c
ơ
ơ
b
b
ả
ả
n c
n c
ầ
ầ
n thi
n thi
ế
ế
t. Vì v
t. Vì v
ậ
ậ
y m
y m
ở
ở


đầ
đầ
u chuyên

u chuyên
đề
đề
,giáo viên c
,giáo viên c
ầ
ầ
n v
n v
ấ
ấ
n
n
đ
đ
á
á
p
p
h
h
ọ
ọ
c sinh nh
c sinh nh
ữ
ữ
ng ki
ng ki
ế

ế
n th
n th
ứ
ứ
c sau: 1. Lý thuy
c sau: 1. Lý thuy
ế
ế
t c
t c
ơ
ơ
b
b
ả
ả
n c
n c
ầ
ầ
n nh
n nh
ớ
ớ
:
:
Tr
Tr
ướ

ướ
c h
c h
ế
ế
t ph
t ph
ả
ả
i trang b
i trang b
ị
ị
cho h
cho h
ọ
ọ
c sinh m
c sinh m
ộ
ộ
t v
t v
ố
ố
n ki
n ki
ế
ế
n th

n th
ứ
ứ
c t
c t
ố
ố
i
i
thi
thi
ể
ể
u v
u v
ề
ề
lý thuy
lý thuy
ế
ế
t c
t c
ơ
ơ
b
b
ả
ả
n,v giúp các em hià

n,v giúp các em hià
ể
ể
u rõ b
u rõ b
ả
ả
n ch
n ch
ấ
ấ
t c
t c
ủ
ủ
a
a
nh
nh
ữ
ữ
ng ki
ng ki
ế
ế
n th
n th
ứ
ứ
c sau:

c sau:
1.
1.
Đị
Đị
nh lu
nh lu
ậ
ậ
t truy
t truy
ề
ề
n th
n th
ẳ
ẳ
ng c
ng c
ủ
ủ
a ánh sáng:
a ánh sáng:
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




5

5
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
Trong môi tr
Trong môi tr
ườ
ườ
ng trong su
ng trong su
ố
ố
t v à
t v à
đồ
đồ
ng tính ánh sáng truy
ng tính ánh sáng truy
ề
ề
n theo
n theo
đườ
đườ
ng th
ng th
ẳ
ẳ
ng.
ng.
2.

2.
Đị
Đị
nh lu
nh lu
ậ
ậ
t ph
t ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
ánh sáng:
ánh sáng:
Tia ph
Tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
n
n
ằ
ằ
m trong m

m trong m
ặ
ặ
t ph
t ph
ẳ
ẳ
ng ch
ng ch
ứ
ứ
a tia t
a tia t
ớ
ớ
i v pháp tuyà
i v pháp tuyà
ế
ế
n t
n t
ạ
ạ
i
i
đ
đ
i
i
ể

ể
m t
m t
ớ
ớ
i.
i.
Góc ph
Góc ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
b
b
ằ
ằ
ng góc t
ng góc t
ớ
ớ
i.
i.
3. Cách bi
3. Cách bi
ể
ể
u di

u di
ễ
ễ
n tia sáng: l mà
n tia sáng: l mà
ộ
ộ
t tia có g
t tia có g
ố
ố
c l nguà
c l nguà
ồ
ồ
n sáng,có
n sáng,có
ph
ph
ươ
ươ
ng truy
ng truy
ề
ề
n v mà
n v mà
ũ
ũ
i tên ch

i tên ch
ỉ
ỉ
chi
chi
ề
ề
u truy
u truy
ề
ề
n c
n c
ủ
ủ
a ánh sáng.
a ánh sáng.
4. G
4. G
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng:
ng:
-
-
Đị

Đị
nh ngh
nh ngh
ĩ
ĩ
a: L bà
a: L bà
ề
ề
m
m
ặ
ặ
t ph
t ph
ẳ
ẳ
ng nh
ng nh
ẵ
ẵ
n, ph
n, ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
h

h
ầ
ầ
u nh
u nh
ư
ư
ho nà
ho nà
to n ánh sáng chià
to n ánh sáng chià
ế
ế
u t
u t
ớ
ớ
i nó.
i nó.
-
-
Đặ
Đặ
c
c
đ
đ
i
i
ể

ể
m
m
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t sáng t
t sáng t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i g
i g
ươ
ươ
ng ph

ng ph
ẳ
ẳ
ng: L à
ng: L à
ả
ả
nh
nh
ả
ả
o,có kích th
o,có kích th
ướ
ướ
c b
c b
ằ
ằ
ng v
ng v
ậ
ậ
t, kho
t, kho
ả
ả
ng cách t
ng cách t
ừ

ừ
m
m
ợ
ợ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m trên v
m trên v
ậ
ậ
t
t
đế
đế
n
n
g
g
ươ
ươ
ng b
ng b
ằ

ằ
ng kho
ng kho
ả
ả
ng cách t
ng cách t
ừ
ừ


ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
đ
đ
i
i
ể
ể
m
m
đ
đ
ó

ó
t
t
ớ
ớ
i g
i g
ươ
ươ
ng.(
ng.(
ả
ả
nh
nh
ả
ả
o
o
v
v
ẽ
ẽ
nét
nét
đứ
đứ
t ).
t ).
- Cách v

- Cách v
ẽ
ẽ


ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t sáng qua g
t sáng qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng: ta v
ng: ta v
ẽ

ẽ


ả
ả
nh
nh
c
c
ủ
ủ
a t
a t
ừ
ừ
ng
ng
đ
đ
i
i
ể
ể
m sáng thu
m sáng thu
ộ
ộ
c v
c v
ậ

ậ
t sáng
t sáng
đ
đ
ó
ó
.
.
(vì:v
(vì:v
ậ
ậ
t sáng l tà
t sáng l tà
ậ
ậ
p h
p h
ợ
ợ
p c
p c
ủ
ủ
a các
a các
đ
đ
i

i
ể
ể
m sáng thu
m sáng thu
ộ
ộ
c v
c v
ậ
ậ
t sáng
t sáng
đ
đ
ó
ó
)
)
+Cách1: Ta v
+Cách1: Ta v
ẽ
ẽ


đ
đ
i
i
ể

ể
m
m
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i
i
đ
đ
i
i
ể
ể
m sáng
m sáng
đ
đ
ó
ó
qua g
qua g
ươ

ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng (d
ng (d
ự
ự
a v o tính chà
a v o tính chà
ấ
ấ
t
t
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng c
ng c
ủ
ủ
a
a
ả

ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t qua g
t qua g
ươ
ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng).
ng).
+Cách 2:
+Cách 2:
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m

a m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m sáng qua g
m sáng qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng l giaoà
ng l giaoà
đ
đ
i
i
ể
ể
m ít nh
m ít nh
ấ

ấ
t c
t c
ủ
ủ
a hai tia ph
a hai tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
kéo d i à
kéo d i à
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i hai tia t
i hai tia t
ớ
ớ
i xu
i xu
ấ
ấ
t

t
phát t
phát t
ừ
ừ


đ
đ
i
i
ể
ể
m sáng
m sáng
đ
đ
ó
ó
.
.
Chú ý:
Chú ý:
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m

a m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m sáng v
m sáng v
ề
ề
theo hai cách khác nhau ph
theo hai cách khác nhau ph
ả
ả
i
i
hi
hi
ệ
ệ
n cùng m
n cùng m
ộ
ộ
t v

t v
ị
ị
trí.
trí.
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




6
6
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
Ví d
Ví d
ụ
ụ
:
:
D
D
ự
ự
ng
ng
ả
ả
nh c

nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t sáng AB qua g
t sáng AB qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng (G)
ng (G)
ở
ở
hình v
hình v
ẽ
ẽ
sau:
sau:
- D

- D
ự
ự
ng
ng
ả
ả
nh A ’
nh A ’
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng
ng
v
v
ớ
ớ
i A qua g
i A qua g
ươ
ươ
ng (G).
ng (G).
- D
- D
ự

ự
ng
ng
ả
ả
nh B ’
nh B ’
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng
ng
v
v
ớ
ớ
i B qua g
i B qua g
ươ
ươ
ng.
ng.
- N
- N
ố
ố
í

í
A v’
A v’
ớ
ớ
i B ta ’
i B ta ’
đượ
đượ
c
c
A B l ’ ’ à
A B l ’ ’ à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a AB qua
a AB qua
g
g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng (G).

ng (G).
B'
B
A'
A
* Th
* Th
ị
ị
tr
tr
ườ
ườ
ng c
ng c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng:
ng:
Chính l vùng à

Chính l vùng à
đặ
đặ
t m
t m
ắ
ắ
t
t
để
để
quan sát
quan sát
đượ
đượ
c
c
ả
ả
nh
nh
c
c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t. Nó

t. Nó
đượ
đượ
c gi
c gi
ớ
ớ
i
i
h
h
ạ
ạ
n b
n b
ở
ở
i m
i m
ặ
ặ
t ph
t ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
c

c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng,v phà
ng,v phà
ầ
ầ
n
n
không gian tr
không gian tr
ướ
ướ
c g
c g
ươ
ươ
ng
ng
t
t
ạ
ạ
o b
o b
ở

ở
i hai tia sáng
i hai tia sáng
ph
ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
t
t
ươ
ươ
ng
ng
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i
i
hai tia sáng t
hai tia sáng t
ớ
ớ
i hai mép

i hai mép
g
g
ươ
ươ
ng.
ng.
S'
S
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




7
7
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
Khi h
Khi h
ọ
ọ
c sinh
c sinh
đ
đ
ã
ã
có v

có v
ố
ố
n ki
n ki
ế
ế
n th
n th
ứ
ứ
c t
c t
ố
ố
i thi
i thi
ể
ể
u v
u v
ề
ề
lý thuy
lý thuy
ế
ế
t nh
t nh
ư

ư
trên,
trên,
để
để
giúp h
giúp h
ọ
ọ
c sinh bi
c sinh bi
ế
ế
t áp d
t áp d
ụ
ụ
ng v o già
ng v o già
ả
ả
i b i tà
i b i tà
ậ
ậ
p m
p m
ộ
ộ
t cách d

t cách d
ễ
ễ
d ng thì vià
d ng thì vià
ệ
ệ
c phân lo
c phân lo
ạ
ạ
i b i tà
i b i tà
ậ
ậ
p m
p m
ộ
ộ
t cách khoa h
t cách khoa h
ọ
ọ
c v có hà
c v có hà
ệ
ệ
th
th
ố

ố
ng
ng
l môt và
l môt và
ấ
ấ
n
n
đề
đề
h
h
ế
ế
t s
t s
ứ
ứ
c quan tr
c quan tr
ọ
ọ
ng.
ng.
Để
Để
gi
gi
ả

ả
i các b i tà
i các b i tà
ậ
ậ
p v
p v
ề
ề
g
g
ươ
ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng tôi có th
ng tôi có th
ể
ể
phân l m hai dà
phân l m hai dà
ạ
ạ
ng b i tà
ng b i tà
ậ

ậ
p c
p c
ơ
ơ
b
b
ả
ả
n sau
n sau
đ
đ
â
â
y:
y:
2. Phân d
2. Phân d
ạ
ạ
ng b i tà
ng b i tà
ậ
ậ
p v phà
p v phà
ươ
ươ
ng pháp gi

ng pháp gi
ả
ả
i
i
a,D
a,D
ạ
ạ
ng toán th
ng toán th
ứ
ứ
nh
nh
ấ
ấ
t:
t:
D
D
ự
ự
ng tia sáng xu
ng tia sáng xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ

ừ
m
m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m cho tr
m cho tr
ướ
ướ
c sau khi ph
c sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
l
l
ầ
ầ
n l

n l
ượ
ượ
t qua m
t qua m
ộ
ộ
t ,hai ,ba, hay nhi
t ,hai ,ba, hay nhi
ề
ề
u g
u g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng qua m
ng qua m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể

ể
m
m
cho tr
cho tr
ướ
ướ
c.
c.
Đố
Đố
i v
i v
ớ
ớ
i d
i d
ạ
ạ
ng toán n y chà
ng toán n y chà
ỉ
ỉ
c
c
ầ
ầ
n chú ý : Tia ph
n chú ý : Tia ph
ả

ả
n x
n x
ạ
ạ


đ
đ
i qua m
i qua m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m
m
cho tr
cho tr
ướ
ướ
c ph
c ph
ả

ả
i
i
đ
đ
i qua
i qua
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a nó. Nh
a nó. Nh
ư
ư
v
v
ậ
ậ
y vi
y vi
ệ
ệ
c d
c d
ự
ự
ng tia sáng

ng tia sáng
đượ
đượ
c
c
đư
đư
a v
a v
ề
ề
vi
vi
ệ
ệ
c d
c d
ự
ự
ng
ng
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
đ

đ
i
i
ể
ể
m sáng.
m sáng.


Ví d
Ví d
ụ
ụ
1:
1:


Cho g
Cho g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng MN v hai à
ng MN v hai à
đ
đ
i

i
ể
ể
m A,B (hình v
m A,B (hình v
ẽ
ẽ
) ,Hãy d
) ,Hãy d
ự
ự
ng tia
ng tia
sáng xu
sáng xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ
A sau khi ph
A sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
qua g

qua g
ươ
ươ
ng
ng
đ
đ
i qua
i qua
đ
đ
i
i
ể
ể
m B.
m B.
*Phân tích:
*Phân tích:
Ta th
Ta th
ấ
ấ
y tia ph
y tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ

ạ


đ
đ
i qua B ph
i qua B ph
ả
ả
i
i
đ
đ
i qua
i qua
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a nó .Nh
a nó .Nh
ư
ư
v
v
ậ
ậ
y

y
mu
mu
ố
ố
n d
n d
ự
ự
ng
ng
đượ
đượ
c tia ph
c tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ


đ
đ
i qua B ta ph
i qua B ta ph
ả
ả
i d

i d
ự
ự
ng
ng
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
đ
đ
i
i
ể
ể
m
m
A.Ta có cách d
A.Ta có cách d
ự
ự
ng nh
ng nh
ư
ư
sau:

sau:
*Gi
*Gi
ả
ả
i:
i:
Cách 1:
Cách 1:
L
L
ấ
ấ
y A,
y A,
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i A qua g
i A qua g
ươ
ươ
ng

ng


(A, l à
(A, l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a A)
a A)
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




8
8
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
N
N
ố
ố
i A, v
i A, v
ớ

ớ
i B c
i B c
ắ
ắ
t g
t g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng MN
ng MN
ở
ở
I ,ta có: IB l tia tà
I ,ta có: IB l tia tà
ớ
ớ
i
i
V
V
ậ
ậ
y
y
đườ

đườ
ng
ng
đ
đ
i c
i c
ủ
ủ
a tia sáng xu
a tia sáng xu
ấ
ấ
t
t
phát t
phát t
ừ
ừ
A sau khi ph
A sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
qua
qua
g

g
ươ
ươ
ng
ng
đ
đ
i qua
i qua
đ
đ
i
i
ể
ể
m B cho tr
m B cho tr
ướ
ướ
c
c
l :AIB.à
l :AIB.à
Cách 2:
Cách 2:
Do tính ch
Do tính ch
ấ
ấ
t

t
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng, ta có th
ng, ta có th
ể
ể
gi
gi
ả
ả
i b i toán bà
i b i toán bà
ằ
ằ
ng cách d
ng cách d
ự
ự
ng hình
ng hình
nh
nh
ư
ư
sau:

sau:
L
L
ấ
ấ
y B,
y B,
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i B qua g
i B qua g
ươ
ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng MN
ng MN
N

N
ố
ố
i A v
i A v
ớ
ớ
i B, c
i B, c
ắ
ắ
t MN t
t MN t
ạ
ạ
i I,n
i I,n
ố
ố
i I v
i I v
ớ
ớ
i
i
B, ta có AIB l à
B, ta có AIB l à
đườ
đườ
ng

ng
đ
đ
i c
i c
ủ
ủ
a tia
a tia
sáng xu
sáng xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ
A sau khi ph
A sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
qua g
qua g
ươ
ươ
ng

ng
đ
đ
i qua B cho tr
i qua B cho tr
ướ
ướ
c.
c.
N
M
A'
I
B
A
N
M
I
B'
B
A
Ví d
Ví d
ụ
ụ
2:
2:


Cho hai

Cho hai
đ
đ
i
i
ể
ể
m M,N n
m M,N n
ằ
ằ
m tr
m tr
ướ
ướ
c 2 g
c 2 g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng G1,G2 v nà
ng G1,G2 v nà
ằ
ằ
m
m
trên cùng m

trên cùng m
ộ
ộ
t m
t m
ặ
ặ
t ph
t ph
ẳ
ẳ
ng vuông góc v
ng vuông góc v
ớ
ớ
i hai g
i hai g
ươ
ươ
ng (hình v
ng (hình v
ẽ
ẽ
). Hãy
). Hãy
v
v
ẽ
ẽ
tia sáng

tia sáng
đ
đ
i t
i t
ừ
ừ
M ph
M ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
l
l
ầ
ầ
n l
n l
ượ
ượ
t trên g
t trên g
ươ
ươ
ng G1,G2 r
ng G1,G2 r
ồ

ồ
i t
i t
ớ
ớ
i N.
i N.
Để
Để
gi
gi
ả
ả
i
i
đượ
đượ
c b i toán n y cà à
c b i toán n y cà à
ầ
ầ
n l
n l
ư
ư
u ý cho h
u ý cho h
ọ
ọ
c sinh m

c sinh m
ấ
ấ
y v
y v
ấ
ấ
n
n
đề
đề
sau:
sau:
-
-
Ả
Ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t sáng t
t sáng t
ạ
ạ
o b

o b
ở
ở
i g
i g
ươ
ươ
ng n y l và à
ng n y l và à
ậ
ậ
t c
t c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng sau
ng sau
n
n
ế
ế
u nh
u nh
ư
ư
nó còn n

nó còn n
ằ
ằ
m tr
m tr
ướ
ướ
c g
c g
ươ
ươ
ng sau.
ng sau.
T
T
ừ
ừ
m
m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t có
t có
đồ
đồ
ng th

ng th
ờ
ờ
i các tia sáng t
i các tia sáng t
ớ
ớ
i c
i c
ả
ả
hai g
hai g
ươ
ươ
ng thì v
ng thì v
ậ
ậ
t
t
đ
đ
ó
ó


đồ
đồ
ng th

ng th
ờ
ờ
i l và
i l và
ậ
ậ
t
t
đố
đố
i v
i v
ớ
ớ
i c
i c
ả
ả
hai g
hai g
ươ
ươ
ng.
ng.
Tia ph
Tia ph
ả
ả
n x

n x
ạ
ạ
trên g
trên g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ả
ả
i có ph
i có ph
ầ
ầ
n k
n k
é
é
o d
o d
à
à
i
i
đ
đ
i qua
i qua
ả

ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
nó
nó
ở
ở
phía sau g
phía sau g
ươ
ươ
ng.
ng.
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




9
9
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
* Giáo viên c
* Giáo viên c
ầ

ầ
n phân tích rõ cho h
n phân tích rõ cho h
ọ
ọ
c sinh th
c sinh th
ấ
ấ
y:
y:
Tia ph
Tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
trên g
trên g
ươ
ươ
ng G2
ng G2
đ
đ
i qua N ph
i qua N ph
ả

ả
I
I
đ
đ
i qua
i qua
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t
t
t
t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i g
i g
ươ

ươ
ng G2
ng G2
nh
nh
ư
ư
v
v
ậ
ậ
y
y
để
để
d
d
ự
ự
ng
ng
đượ
đượ
c tia xu
c tia xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ

ừ
M sau khi ph
M sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
l
l
ầ
ầ
n
n
l
l
ượ
ượ
t trên g
t trên g
ươ
ươ
ng trên g
ng trên g
ươ
ươ
ng G1,G2
ng G1,G2
đ

đ
i qua N ta ph
i qua N ta ph
ả
ả
i d
i d
ự
ự
ng
ng
đượ
đượ
c
c
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a M qua g
a M qua g
ươ
ươ
ng G1, G2.T
ng G1, G2.T
ừ
ừ

đ
đ
ó
ó
ta có cách d
ta có cách d
ự
ự
ng nh
ng nh
ư
ư
sau:
sau:


Gi
Gi
ả
ả
i
i
* Cách 1:
* Cách 1:
-L
-L
ấ
ấ
y M1

y M1
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i M qua
i M qua
G1 ta có M1 l à
G1 ta có M1 l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a M qua
a M qua
g
g
ươ
ươ
ng G1
ng G1
-M1 l và

-M1 l và
ậ
ậ
t
t
đố
đố
i v
i v
ớ
ớ
i G2(vì M1
i G2(vì M1
đứ
đứ
ng tr
ng tr
ướ
ướ
c g
c g
ươ
ươ
ng G2),l
ng G2),l
ấ
ấ
y M2
y M2
đố

đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i M1 qua g
i M1 qua g
ươ
ươ
ng G2
ng G2
ta có M2 l à
ta có M2 l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a M1 qua
a M1 qua
g
g
ươ
ươ
ng G2.,v l à à

ng G2.,v l à à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a M qua
a M qua
g
g
ươ
ươ
ng G1 v G2.à
ng G1 v G2.à
-N
-N
ố
ố
i M2 v
i M2 v
ớ
ớ
i N c
i N c
ắ
ắ
t G2
t G2
ở

ở
I2 c
I2 c
ắ
ắ
t
t
G1
G1
ở
ở
I1 ,n
I1 ,n
ố
ố
i M v
i M v
ớ
ớ
i I1 ta có M
i I1 ta có M
I1I2N l à
I1I2N l à
đườ
đườ
ng
ng
đ
đ
i c

i c
ủ
ủ
a tia sáng
a tia sáng
xu
xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ
M sau khi ph
M sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
qua g
qua g
ươ
ươ
ng G1,G2
ng G1,G2
đ
đ
i qua N cho

i qua N cho
tr
tr
ướ
ướ
c .
c .
M
G
2
N
M
M
1
G
1
O
I
1
I
2
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




10
10
- Sáng kiến kinh nghiệm-

- Sáng kiến kinh nghiệm-
*
*
Cách 2:T
Cách 2:T
ươ
ươ
ng t
ng t
ự
ự
nh
nh
ư
ư


ở
ở
ví d
ví d
ụ
ụ
1(s
1(s
ẽ
ẽ


đượ

đượ
c
c
đề
đề
c
c
ậ
ậ
p t
p t
ớ
ớ
i
i
ở
ở
ph
ph
ầ
ầ
n sau)
n sau)
Ví d
Ví d
ụ
ụ
3:
3:
Cho 3 g

Cho 3 g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng G1,G2,G3 quay m
ng G1,G2,G3 quay m
ặ
ặ
t ph
t ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
quay v o nhau và à
quay v o nhau và à
h
h
ợ
ợ
p v
p v
ớ
ớ
i nhau th nh mà

i nhau th nh mà
ộ
ộ
t tam giác
t tam giác
đề
đề
u ,phía trong các g
u ,phía trong các g
ươ
ươ
ng có hai
ng có hai
đ
đ
i
i
ể
ể
m cho tr
m cho tr
ướ
ướ
c A,B (hình v
c A,B (hình v
ẽ
ẽ
). Hãy d
). Hãy d
ự

ự
ng m
ng m
ộ
ộ
t tia sáng xu
t tia sáng xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ
A sau khi ph
A sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
l
l
ầ
ầ
n l
n l
ượ
ượ
t qua g

t qua g
ươ
ươ
ng G1,G2 G3
ng G1,G2 G3
đ
đ
i qua
i qua
đ
đ
i
i
ể
ể
m B.
m B.


*Phân tích:
*Phân tích:
T
T
ươ
ươ
ng t
ng t
ự
ự
nh

nh
ư
ư
b i trên tia phà
b i trên tia phà
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
trên g
trên g
ươ
ươ
ng G3
ng G3
đ
đ
i qua B ph
i qua B ph
ả
ả
i
i
đ
đ
i
i
qua

qua
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a nó. Nh
a nó. Nh
ư
ư
v
v
ậ
ậ
y vi
y vi
ệ
ệ
c d
c d
ự
ự
ng tia sáng
ng tia sáng
đượ
đượ
c
c
đư

đư
a v
a v
ề
ề
d
d
ự
ự
ng
ng
ả
ả
nh
nh
c
c
ủ
ủ
a
a
đ
đ
i
i
ể
ể
m sáng l
m sáng l
ầ

ầ
n l
n l
ượ
ượ
t qua các g
t qua các g
ươ
ươ
ng G1,G2,G3. Vi
ng G1,G2,G3. Vi
ệ
ệ
c d
c d
ự
ự
ng n y cóà
ng n y cóà
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




11
11
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
th

th
ể
ể
th
th
ự
ự
c hi
c hi
ệ
ệ
n d
n d
ễ
ễ
d ng nhà
d ng nhà
ờ
ờ
tính ch
tính ch
ấ
ấ
t
t
ả
ả
nh c
nh c
ủ

ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t qua g
t qua g
ươ
ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng.
ng.
*Cách d
*Cách d
ự
ự
ng:
ng:
-L
-L
ấ

ấ
y A1
y A1
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i A qua g
i A qua g
ươ
ươ
ng G1(A1 l à
ng G1(A1 l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a A qua
a A qua
g
g
ươ

ươ
ng G1)
ng G1)
-L
-L
ấ
ấ
y A2
y A2
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i A1 qua g
i A1 qua g
ươ
ươ
ng G2(A2 l à
ng G2(A2 l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ

ủ
a A1 qua
a A1 qua
g
g
ươ
ươ
ng G2)
ng G2)
-L
-L
ấ
ấ
y A3
y A3
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i A2 qua G3(A3 l à
i A2 qua G3(A3 l à
ả
ả
nh c

nh c
ủ
ủ
a A2 qua G3,
a A2 qua G3,
đồ
đồ
ng
ng
th
th
ờ
ờ
i l à
i l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a A qua G1,G2,G3)
a A qua G1,G2,G3)
-Tia ph
-Tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ

ạ
trên G3
trên G3
đ
đ
i
i
qua B ph
qua B ph
ả
ả
i
i
đ
đ
i qua
i qua
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
nó
nó
-N
-N
ố

ố
i A3 v
i A3 v
ớ
ớ
i B c
i B c
ắ
ắ
t G3
t G3
ở
ở
I3
I3
N
N
ố
ố
i I3 v
i I3 v
ớ
ớ
i A2 c
i A2 c
ắ
ắ
t G2
t G2
ở

ở
I2
I2
N
N
ố
ố
i I2 v
i I2 v
ớ
ớ
i A1 c
i A1 c
ắ
ắ
t G1
t G1
ở
ở
I1
I1
N
N
ố
ố
i I1 v
i I1 v
ớ
ớ
i A ta

i A ta
đượ
đượ
c
c
AI1I2I3B l à
AI1I2I3B l à
đườ
đườ
ng
ng
đ
đ
i c
i c
ủ
ủ
a
a
tia sáng xu
tia sáng xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ
A sau
A sau
khi ph

khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
l
l
ầ
ầ
n l
n l
ượ
ượ
t qua
t qua
các g
các g
ươ
ươ
ng G
ng G
1
,G2,G3
,G2,G3
đ
đ
i qua
i qua

B
B
I
1
I
2
I
3
A
3
A
2
A
1
B
A
G
3
G
2
G
1
T
T
ươ
ươ
ng t
ng t
ự
ự

nh
nh
ư
ư
v
v
ậ
ậ
y ta có th
y ta có th
ể
ể
d
d
ự
ự
ng
ng
đượ
đượ
c tia xu
c tia xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ
m
m

ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m sau khi ph
m sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
l
l
ầ
ầ
n l
n l
ượ
ượ
t qua 4 g
t qua 4 g
ươ
ươ

ng quay m
ng quay m
ặ
ặ
t sáng v oà
t sáng v oà
nhau h
nhau h
ợ
ợ
p v
p v
ớ
ớ
i nhau th nh hình chà
i nhau th nh hình chà
ữ
ữ
nh
nh
ậ
ậ
t.n
t.n
ă
ă
m g
m g
ươ
ươ

ng quay m
ng quay m
ặ
ặ
t
t
sáng v o nhau hà
sáng v o nhau hà
ợ
ợ
p v
p v
ớ
ớ
i nhau th nh hình ngà
i nhau th nh hình ngà
ũ
ũ
giác
giác
đề
đề
u … ,hay
u … ,hay
nhi
nhi
ề
ề
u g
u g

ươ
ươ
ng
ng
đ
đ
i qua m
i qua m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m cho tr
m cho tr
ướ
ướ
c.
c.
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh

12
12
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
Ngo i cách dà
Ngo i cách dà
ự
ự
ng trên do tính ch
ng trên do tính ch
ấ
ấ
t
t
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng có th
ng có th
ể
ể
tia t
tia t
ớ
ớ
i c
i c

ủ
ủ
a tia
a tia
ph
ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ


đ
đ
i qua
i qua
đ
đ
i
i
ể
ể
m cho tr
m cho tr
ướ
ướ
c.tr
c.tr

ườ
ườ
ng h
ng h
ợ
ợ
p v
p v
ớ
ớ
i m
i m
ộ
ộ
t g
t g
ươ
ươ
ng nh
ng nh
ư
ư
tôi
tôi
đ
đ
ã
ã
gi
gi

ớ
ớ
i thi
i thi
ệ
ệ
u
u
ở
ở
ví d
ví d
ụ
ụ
1.
1.
*
*
Đố
Đố
i v
i v
ớ
ớ
i hai g
i hai g
ươ
ươ
ng nh
ng nh

ư
ư


ở
ở
ví d
ví d
ụ
ụ
2 ta có th
2 ta có th
ể
ể
d
d
ự
ự
ng b
ng b
ằ
ằ
ng cách th
ng cách th
ứ
ứ
hai nh
hai nh
ư
ư

sau:
sau:
- L
- L
ấ
ấ
y M1
y M1
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i M qua
i M qua
g
g
ươ
ươ
ng G1
ng G1
- L
- L
ấ
ấ

y N1
y N1
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i N qua
i N qua
g
g
ươ
ươ
ng g2.
ng g2.
- N
- N
ố
ố
i M
i M
1 v
1 v
ớ
ớ

i N1 c
i N1 c
ắ
ắ
t g
t g
ươ
ươ
ng G1
ng G1
ở
ở
I1,c
I1,c
ắ
ắ
t G2
t G2
ở
ở
I2
I2
- N
- N
ố
ố
i M v
i M v
ớ
ớ

i I1,I2 v
i I1,I2 v
ớ
ớ
i N,ta
i N,ta
đượ
đượ
c
c
MI1I2N l à
MI1I2N l à
đườ
đườ
ng
ng
đ
đ
i c
i c
ủ
ủ
a tia
a tia
sáng xu
sáng xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t

ừ
ừ
M sau khi
M sau khi
ph
ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
l
l
ầ
ầ
n l
n l
ượ
ượ
t qua các g
t qua các g
ươ
ươ
ng
ng
G1,G2,
G1,G2,
đ
đ

i qua N cho tr
i qua N cho tr
ướ
ướ
c.
c.
G
2
N
N
1
M
M
1
G
1
O
I
1
I
2
Các b
Các b
ạ
ạ
n có th
n có th
ể
ể
tìm ti

tìm ti
ế
ế
p
p
đượ
đượ
c cách d
c cách d
ự
ự
ng
ng
đố
đố
i v
i v
ớ
ớ
i 3 g
i 3 g
ươ
ươ
ng ,4
ng ,4
g
g
ươ
ươ
ng ….hay v

ng ….hay v
ớ
ớ
i nhi
i nhi
ề
ề
u g
u g
ươ
ươ
ng.
ng.


* Nh
* Nh
ư
ư
ng
ng
đ
đ
i
i
ề
ề
u quan tr
u quan tr
ọ

ọ
ng l b i toán trên à à
ng l b i toán trên à à
đượ
đượ
c
c
ứ
ứ
ng d
ng d
ụ
ụ
ng nh
ng nh
ư
ư
th
th
ế
ế
n o trong thà
n o trong thà
ự
ự
c t
c t
ế
ế
?

?
M
M
ộ
ộ
t b i toán sau à
t b i toán sau à
đ
đ
â
â
y chúng ta th
y chúng ta th
ấ
ấ
y rõ
y rõ
đ
đ
i
i
ề
ề
u
u
đ
đ
ó
ó
:

:
Ví d
Ví d
ụ
ụ
4:
4:
M
M
ộ
ộ
t ng
t ng
ườ
ườ
i nhìn v o mà
i nhìn v o mà
ộ
ộ
t v
t v
ũ
ũ
ng n
ng n
ướ
ướ
c nh
c nh
ỏ

ỏ
trên m
trên m
ặ
ặ
t
t
đườ
đườ
ng
ng
ở
ở
cách
cách
ch
ch
ỗ
ỗ
mình
mình
đứ
đứ
ng 1,5m,th
ng 1,5m,th
ấ
ấ
y
y
ả

ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a ng
a ng
ọ
ọ
n
n
đ
đ
è
è
n treo trên c
n treo trên c
ộ
ộ
t
t
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




13
13
- Sáng kiến kinh nghiệm-

- Sáng kiến kinh nghiệm-
cao.v
cao.v
ũ
ũ
ng n
ng n
ướ
ướ
c cách chân c
c cách chân c
ộ
ộ
t
t
đ
đ
è
è
n 4m v mà
n 4m v mà
ắ
ắ
t ng
t ng
ườ
ườ
i cao h
i cao h
ơ

ơ
n m
n m
ặ
ặ
t
t
đườ
đườ
ng 1,5m.Tính
ng 1,5m.Tính
độ
độ
cao c
cao c
ủ
ủ
a
a
đ
đ
è
è
n.
n.
•
•
Phân tích:
Phân tích:
B i toán thà

B i toán thà
ự
ự
c t
c t
ế
ế
n y ta có thà
n y ta có thà
ể
ể
coi v
coi v
ũ
ũ
ng n
ng n
ướ
ướ
c l gà
c l gà
ươ
ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng,v

ng,v
ũ
ũ
ng n
ng n
ướ
ướ
c n
c n
ằ
ằ
m trên m
m trên m
ặ
ặ
t
t
đườ
đườ
ng
ng
đ
đ
i
i
ề
ề
u
u
đ

đ
ó
ó
ch
ch
ứ
ứ
ng t
ng t
ỏ
ỏ
v
v
ị
ị
trí
trí
m
m
ặ
ặ
t g
t g
ươ
ươ
ng trùng v
ng trùng v
ớ
ớ
i m

i m
ặ
ặ
t
t
đườ
đườ
ng.M
ng.M
ắ
ắ
t ng
t ng
ườ
ườ
i nhìn th
i nhìn th
ấ
ấ
y
y
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
ng

ng
ọ
ọ
n
n
đ
đ
è
è
n ch
n ch
ứ
ứ
ng t
ng t
ỏ
ỏ
m
m
ắ
ắ
t ng
t ng
ườ
ườ
i nh
i nh
ậ
ậ
n

n
đượ
đượ
c tia sáng xu
c tia sáng xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ
ả
ả
nh.
nh.
B i toán à
B i toán à
đư
đư
a v
a v
ề
ề
vi
vi
ệ
ệ
c d
c d
ự

ự
ng tia sáng xu
ng tia sáng xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ


đ
đ
è
è
n sau khi
n sau khi
ph
ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
qua v
qua v
ũ
ũ
ng n

ng n
ướ
ướ
c
c
đ
đ
i qua m
i qua m
ắ
ắ
t ,
t ,
để
để
l m à
l m à
đượ
đượ
c b i toán ta sà
c b i toán ta sà
ử
ử
d
d
ụ
ụ
ng:
ng:

-tính ch
-tính ch
ấ
ấ
t
t
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t t
t t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i g

i g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng (tính ch
ng (tính ch
ấ
ấ
t
t
đố
đố
i
i
x
x
ứ
ứ
ng c
ng c
ủ
ủ
a
a
ả
ả
nh t

nh t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i g
i g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng)
ng)
-Xét các tam giác
-Xét các tam giác
đồ
đồ
ng d
ng d
ạ
ạ
ng,l
ng,l
ậ
ậ
p t

p t
ỉ
ỉ
s
s
ố
ố


đồ
đồ
ng d
ng d
ạ
ạ
ng,t
ng,t
ừ
ừ


đ
đ
ó
ó
tính
tính
độ
độ
cao c

cao c
ủ
ủ
a c
a c
ộ
ộ
t
t
đ
đ
è
è
n.
n.
T
T
ừ
ừ


đ
đ
ó
ó
h
h
ọ
ọ
c sinh

c sinh
đư
đư
a b i toán và
a b i toán và
ề
ề
d
d
ạ
ạ
ng toán th
ng toán th
ứ
ứ
nh
nh
ấ
ấ
t v
t v
ừ
ừ
a nêu
a nêu
để
để
gi
gi
ả

ả
i.
i.
C
C
ụ
ụ
th
th
ể
ể
nh
nh
ư
ư
sau: L
sau: L
ấ
ấ
y S ,
y S ,
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ

ớ
i S qua XY(XY coi l và
i S qua XY(XY coi l và
ị
ị
trí
trí
m
m
ặ
ặ
t g
t g
ươ
ươ
ng trùng v
ng trùng v
ớ
ớ
i m
i m
ặ
ặ
t
t
đườ
đườ
ng)
ng)
-

-
N
N
ố
ố
i S , v
i S , v
ớ
ớ
i M c
i M c
ắ
ắ
t XY
t XY
ở
ở
I,n
I,n
ố
ố
i S v
i S v
ớ
ớ
i I ta có
i I ta có
đườ
đườ
ng

ng
đ
đ
i c
i c
ủ
ủ
a tia sáng
a tia sáng


xu
xu
ấ
ấ
t phát t
t phát t
ừ
ừ
S sau khi ph
S sau khi ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
qua
qua
v

v
ũ
ũ
ng n
ng n
ướ
ướ
c
c
đ
đ
i qua M (m
i qua M (m
ắ
ắ
t ng
t ng
ườ
ườ
i
i
nhin
nhin


th
th
ấ
ấ
y

y
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a ng
a ng
ọ
ọ
n
n
đ
đ
è
è
n
n
ở
ở
v
v
ũ
ũ
ng
ng
K
A
I

S'
O
S


Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




14
14
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
n
n
ướ
ướ
c)
c)
S
S
ử
ử
d
d
ụ
ụ
ng tính ch

ng tính ch
ấ
ấ
t
t
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng c
ng c
ủ
ủ
a
a
ả
ả
nh
nh
m
m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t qua g

t qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng ta d
ng ta d
ễ
ễ
d ngà
d ngà


ch
ch
ứ
ứ
ng minh
ng minh
đượ
đượ
c:
c:
tam giác SOI
tam giác SOI
đồ
đồ
ng d

ng d
ạ
ạ
ng v
ng v
ớ
ớ
i tam giác MKI
i tam giác MKI
IK
OIMK
SO
IK
OI
MK
SO .
=⇒=
Thay s
Thay s
ố
ố
: OI=4m, IK=1,5m .Ta tính
: OI=4m, IK=1,5m .Ta tính
đượ
đượ
c SO = 4m.(
c SO = 4m.(
đ
đ
è

è
n treo cách
n treo cách
m
m
ặ
ặ
t
t
đấ
đấ
t 4m)
t 4m)
T
T
ừ
ừ
b i toán chúng ta thà
b i toán chúng ta thà
ấ
ấ
y rõ v
y rõ v
ậ
ậ
t lý ph
t lý ph
ầ
ầ
n g

n g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng có
ng có
ứ
ứ
ng
ng
d
d
ụ
ụ
ng th
ng th
ự
ự
c t
c t
ế
ế
, nh
, nh
ờ
ờ
g

g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng ta có th
ng ta có th
ể
ể
xác
xác
đị
đị
nh chi
nh chi
ề
ề
u cao c
u cao c
ủ
ủ
a
a
cây c
cây c
ố
ố
i, c

i, c
ủ
ủ
a c
a c
ộ
ộ
t
t
đ
đ
è
è
n, c
n, c
ủ
ủ
a
a
đỉ
đỉ
nh núi… m
nh núi… m
ộ
ộ
t cách gián ti
t cách gián ti
ế
ế
p m khôngà

p m khôngà
c
c
ầ
ầ
n
n
đ
đ
o tr
o tr
ự
ự
c ti
c ti
ế
ế
p. M
p. M
ộ
ộ
t v
t v
ấ
ấ
n
n
đề
đề
h

h
ế
ế
t s
t s
ứ
ứ
c quan tr
c quan tr
ọ
ọ
ng , t
ng , t
ừ
ừ
b i toán n yà à
b i toán n yà à
giáo viên có th
giáo viên có th
ể
ể
phát tri
phát tri
ể
ể
n lên th nh mà
n lên th nh mà
ộ
ộ
t b i toán khác có tính à

t b i toán khác có tính à
ứ
ứ
ng
ng
d
d
ụ
ụ
ng th
ng th
ự
ự
c t
c t
ế
ế


để
để
phát tri
phát tri
ể
ể
n t
n t
ư
ư
duy cho h

duy cho h
ọ
ọ
c sinh.
c sinh.
Đ
Đ
ó
ó
chính l ví dà
chính l ví dà
ụ
ụ
5
5
sau
sau
đ
đ
ây:
ây:
Ví d
Ví d
ụ
ụ
5:
5:
Có m
Có m
ộ

ộ
t ng
t ng
ọ
ọ
n
n
đ
đ
è
è
n treo
n treo
ở
ở
trên cao v o buà
trên cao v o buà
ổ
ổ
i t
i t
ố
ố
i
i
đ
đ
è
è
n t

n t
ỏ
ỏ
a sáng trên
a sáng trên
m
m
ộ
ộ
t bãi
t bãi
đấ
đấ
t ph
t ph
ẳ
ẳ
ng. Hãy tìm cách xác
ng. Hãy tìm cách xác
đị
đị
nh
nh
độ
độ
cao c
cao c
ủ
ủ
a bóng

a bóng
đ
đ
è
è
n
n
trong hai tr
trong hai tr
ườ
ườ
ng h
ng h
ợ
ợ
p:
p:
a, Có th
a, Có th
ể
ể


đế
đế
n
n
đượ
đượ
c d

c d
ướ
ướ
i ch
i ch
ỗ
ỗ
treo bóng
treo bóng
đ
đ
è
è
n.
n.
b, Không th
b, Không th
ể
ể


đế
đế
n
n
đượ
đượ
c d
c d
ướ

ướ
i ch
i ch
ỗ
ỗ
treo bóng
treo bóng
đ
đ
è
è
n
n
(D
(D
ụ
ụ
ng c
ng c
ụ
ụ
g
g
ồ
ồ
m m
m m
ộ
ộ
t th

t th
ướ
ướ
c dây,v mà
c dây,v mà
ộ
ộ
t g
t g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng nh
ng nh
ỏ
ỏ
)
)
H
H
ọ
ọ
c sinh t
c sinh t
ự
ự
l m sau à

l m sau à
đ
đ
ó
ó
giáo viên ki
giáo viên ki
ể
ể
m tra s
m tra s
ử
ử
a ch
a ch
ữ
ữ
a qua
a qua
đ
đ
ó
ó
t
t
ạ
ạ
o cho
o cho
h

h
ọ
ọ
c sinh kh
c sinh kh
ả
ả
n
n
ă
ă
ng t
ng t
ự
ự
l
l
ự
ự
c tìm tòi suy ngh
c tìm tòi suy ngh
ĩ
ĩ
l m thí nghià
l m thí nghià
ệ
ệ
m,nghiên
m,nghiên
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh

Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




15
15
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
c
c
ứ
ứ
u v
u v
ậ
ậ
t lý -môn khoa h
t lý -môn khoa h
ọ
ọ
c th
c th
ự
ự
c nghi
c nghi
ệ
ệ
m phát huy n

m phát huy n
ộ
ộ
i l
i l
ự
ự
c ti
c ti
ề
ề
m
m
ẩ
ẩ
n
n
trong m
trong m
ỗ
ỗ
i h
i h
ọ
ọ
c sinh,rèn cho các em n
c sinh,rèn cho các em n
ă
ă
ng l

ng l
ự
ự
c t
c t
ự
ự
h
h
ọ
ọ
c ,t
c ,t
ự
ự
nghiên c
nghiên c
ứ
ứ
u
u
gi
gi
ố
ố
ng nh
ng nh
ư
ư
m

m
ộ
ộ
t nh khoa hà
t nh khoa hà
ọ
ọ
c.
c.


2. D
2. D
ạ
ạ
ng toán th
ng toán th
ứ
ứ
hai:
hai:


Xác
Xác
đị
đị
nh s
nh s
ố

ố


ả
ả
nh t
nh t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i hai g
i hai g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng quay m
ng quay m
ặ
ặ
t sáng v oà
t sáng v oà
nhau,h
nhau,h
ợ

ợ
p v
p v
ớ
ớ
i nhau m
i nhau m
ộ
ộ
t góc
t góc
α
.
.
a, M
a, M
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố
ki
ki
ế
ế
n th
n th
ứ
ứ

c c
c c
ầ
ầ
n nh
n nh
ớ
ớ
:
:
Khi gi
Khi gi
ả
ả
i các b i toán à
i các b i toán à
ở
ở
d
d
ạ
ạ
ng n y cà
ng n y cà
ầ
ầ
n l
n l
ư
ư

u ý m
u ý m
ộ
ộ
t s
t s
ố
ố
ki
ki
ế
ế
n th
n th
ứ
ứ
c sau:
c sau:
- Do tính ch
- Do tính ch
ấ
ấ
t
t
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ

ng c
ng c
ủ
ủ
a
a
ả
ả
nh v và
nh v và
ậ
ậ
t qua g
t qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng mà
ng mà
các
các
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ

a v
a v
ậ
ậ
t cho b
t cho b
ở
ở
i hai g
i hai g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng
ng
đề
đề
u cùng n
u cùng n
ằ
ằ
m trên cùng
m trên cùng
m
m
ộ
ộ

t
t
đườ
đườ
ng tròn có tâm n
ng tròn có tâm n
ằ
ằ
m trên giao tuy
m trên giao tuy
ế
ế
n c
n c
ủ
ủ
a hai g
a hai g
ươ
ươ
ng v cóà
ng v cóà
bán kính l khoà
bán kính l khoà
ả
ả
ng cách t
ng cách t
ừ
ừ

v
v
ậ
ậ
t
t
đế
đế
n giao tuy
n giao tuy
ế
ế
n n y.à
n n y.à
- N
- N
ế
ế
u t
u t
ừ
ừ
m
m
ộ
ộ
t
t
đ
đ

i
i
ể
ể
m sáng có nh
m sáng có nh
ữ
ữ
ng tia sáng chi
ng tia sáng chi
ế
ế
u t
u t
ớ
ớ
i c
i c
ả
ả
hai
hai
g
g
ươ
ươ
ng thì
ng thì
đ
đ

i
i
ể
ể
m
m
đ
đ
ó
ó


đồ
đồ
ng th
ng th
ờ
ờ
i l và
i l và
ậ
ậ
t
t
đố
đố
i v
i v
ớ
ớ

i v
i v
ớ
ớ
i c
i c
ả
ả
hai g
hai g
ươ
ươ
ng.
ng.
-
-
Ả
Ả
nh cho b
nh cho b
ở
ở
i g
i g
ươ
ươ
ng tr
ng tr
ướ
ướ

c l và
c l và
ậ
ậ
t
t
đố
đố
i v
i v
ớ
ớ
i g
i g
ươ
ươ
ng sau.
ng sau.
b, Các ví d
b, Các ví d
ụ
ụ
áp d
áp d
ụ
ụ
ng:
ng:
*Ví d
*Ví d

ụ
ụ
6:
6:
Cho hai g
Cho hai g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng quay m
ng quay m
ặ
ặ
t ph
t ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
v o nhau,hà
v o nhau,hà
ợ
ợ
p v
p v

ớ
ớ
i nhau
i nhau
m
m
ộ
ộ
t góc
t góc
α
=90o
=90o
M
M
ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m sáng S
m sáng S
đặ
đặ
t tr

t tr
ướ
ướ
c hai g
c hai g
ươ
ươ
ng. Hãy xác
ng. Hãy xác
đị
đị
nh s
nh s
ố
ố


ả
ả
nh t
nh t
ạ
ạ
o
o
b
b
ở
ở
i hai g

i hai g
ươ
ươ
ng
ng
đ
đ
ó
ó
.
.
Phân tích:
Phân tích:
Ta th
Ta th
ấ
ấ
y t
y t
ừ
ừ
S có các tia sáng t
S có các tia sáng t
ớ
ớ
i
i
đồ
đồ
ng th

ng th
ờ
ờ
i c
i c
ả
ả
hai g
hai g
ươ
ươ
ng, nh
ng, nh
ư
ư
v
v
ậ
ậ
y
y
S l và
S l và
ậ
ậ
t
t
đố
đố
i v

i v
ớ
ớ
i c
i c
ả
ả
hai g
hai g
ươ
ươ
ng.
ng.
S
S
ử
ử
d
d
ụ
ụ
ng tính ch
ng tính ch
ấ
ấ
t
t
ả
ả
nh c

nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t qua g
t qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng, ta có th
ng, ta có th
ể
ể
gi
gi
ả
ả
i b i toán theo các bà
i b i toán theo các bà
ướ

ướ
c sau:
c sau:


Gi
Gi
ả
ả
i
i
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




16
16
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
*Coi S l và
*Coi S l và
ậ
ậ
t
t
đố
đố
i v

i v
ớ
ớ
i G1:
i G1:
- L
- L
ấ
ấ
y S1
y S1
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i S qua g
i S qua g
ươ
ươ
ng G1 (S1 l à
ng G1 (S1 l à
ả
ả
nh c

nh c
ủ
ủ
a S qua
a S qua
G1),S1 l
G1),S1 l
ạ
ạ
i l và
i l và
ậ
ậ
t c
t c
ủ
ủ
a G2 (vì S1
a G2 (vì S1
đứ
đứ
ng tr
ng tr
ướ
ướ
c G2)
c G2)


- L

- L
ấ
ấ
y S3
y S3
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i S 1 qua g
i S 1 qua g
ươ
ươ
ng G2(S3 l à
ng G2(S3 l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a S1 qua
a S1 qua
G2

G2
đồ
đồ
ng th
ng th
ờ
ờ
i l à
i l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a S qua G1 v G2)à
a S qua G1 v G2)à
* Coi S l và
* Coi S l và
ậ
ậ
t c
t c
ủ
ủ
a G2:
a G2:
- L
- L
ấ

ấ
y S2
y S2
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i S qua
i S qua
G2
G2
- L
- L
ấ
ấ
y S4
y S4
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v

ng v
ớ
ớ
i S2 qua
i S2 qua
G1
G1


(S4l à
(S4l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a S2 qua
a S2 qua
G1,
G1,
đồ
đồ
ng th
ng th
ờ
ờ
i
i

S4 l à
S4 l à
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a S qua G2và
a S qua G2và
G1,n
G1,n
ế
ế
u
u


coi S l và
coi S l và
ậ
ậ
t c
t c
ủ
ủ
a G2)
a G2)
Ta có th

Ta có th
ể
ể
ch
ch
ứ
ứ
ng minh d
ng minh d
ễ
ễ
d ngà
d ngà
đượ
đượ
c S3
c S3
≡
S4 b
S4 b
ằ
ằ
ng cách s
ng cách s
ử
ử
d
d
ụ
ụ

ng
ng
tính ch
tính ch
ấ
ấ
t
t
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng c
ng c
ủ
ủ
a
a
ả
ả
nh
nh
đố
đố
i
i
v
v

ớ
ớ
i v
i v
ậ
ậ
t. Nh
t. Nh
ư
ư
v
v
ậ
ậ
y hai g
y hai g
ươ
ươ
ng
ng
G1,G2
G1,G2
S
4
S
2
S
3
S
1

G
1
G
2
O
S


quay m
quay m
ặ
ặ
t sáng v o nhau hà
t sáng v o nhau hà
ợ
ợ
p v
p v
ớ
ớ
i nhau m
i nhau m
ộ
ộ
t góc 90o cho 3
t góc 90o cho 3
ả
ả
nh
nh

S1; S2; S3
S1; S2; S3
≡
S4, ba
S4, ba
ả
ả
nh n y cùng và
nh n y cùng và
ớ
ớ
i S n
i S n
ằ
ằ
m trên 4
m trên 4
đỉ
đỉ
nh c
nh c
ủ
ủ
a hình
a hình
ch
ch
ữ
ữ
nh

nh
ậ
ậ
t n
t n
ộ
ộ
i ti
i ti
ế
ế
p
p
đườ
đườ
ng tròn tâm O, bán kính OS.
ng tròn tâm O, bán kính OS.
Để
Để
h
h
ọ
ọ
c sinh có
c sinh có
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh

17
17
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
kh
kh
ả
ả
n
n
ă
ă
ng ch
ng ch
ủ
ủ


độ
độ
ng n
ng n
ắ
ắ
m ki
m ki
ế
ế
n th

n th
ứ
ứ
c trên tôi yêu c
c trên tôi yêu c
ầ
ầ
u h
u h
ọ
ọ
c sinh l mà
c sinh l mà
thí nghi
thí nghi
ệ
ệ
m
m
để
để
ki
ki
ể
ể
m nghi
m nghi
ệ
ệ
m l

m l
ạ
ạ
i kêt qu
i kêt qu
ả
ả
trên.
trên.
Ví d
Ví d
ụ
ụ
7:
7:
Hai g
Hai g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng G1v G2 hà
ng G1v G2 hà
ợ
ợ
p v
p v
ớ

ớ
i nhau m
i nhau m
ộ
ộ
t góc
t góc
α
<180o quay
<180o quay
m
m
ặ
ặ
t ph
t ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
v o nhau.Mà
v o nhau.Mà
ộ
ộ
t
t
đ
đ

i
i
ể
ể
m sáng S n
m sáng S n
ằ
ằ
m gi
m gi
ữ
ữ
a hai
a hai
g
g
ươ
ươ
ng .Hãy ch
ng .Hãy ch
ứ
ứ
ng minh r
ng minh r
ằ
ằ
ng n
ng n
ế
ế

u
u
α
=
=
n
o360
(n nguyên d
(n nguyên d
ươ
ươ
ng)
ng)
thì s
thì s
ố
ố


ả
ả
nh t
nh t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i h

i h
ệ
ệ
hai g
hai g
ươ
ươ
ng l : (n-1) à
ng l : (n-1) à
*Ph
*Ph
ươ
ươ
ng pháp gi
ng pháp gi
ả
ả
i:
i:
Khi gi
Khi gi
ả
ả
i b i toán n y cà à
i b i toán n y cà à
ầ
ầ
n l
n l
ư

ư
u ý các
u ý các
đ
đ
i
i
ể
ể
m sau:
m sau:
-T
-T
ừ
ừ
môt
môt
đ
đ
i
i
ể
ể
m có các tia
m có các tia
sáng
sáng


t

t
ớ
ớ
i c
i c
ả
ả
hai g
hai g
ươ
ươ
ng thi
ng thi
đ
đ
i
i
ể
ể
m
m
đ
đ
ó
ó


đồ
đồ
ng th

ng th
ờ
ờ
i l và
i l và
ậ
ậ
t c
t c
ủ
ủ
a c
a c
ả
ả
hai
hai
g
g
ươ
ươ
ng
ng
-
-
Ả
Ả
nh c
nh c
ủ

ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng tr
ng tr
ướ
ướ
c l và
c l và
ậ
ậ
t
t
đố
đố
i
i
v
v
ớ
ớ
i g
i g
ươ
ươ
ng sau
ng sau
-

-
Ả
Ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t t
t t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i h
i h
ệ
ệ
hai
hai
g
g
ươ
ươ
ng

ng


đượ
đượ
c t
c t
ạ
ạ
o th nh bà
o th nh bà
ở
ở
i hai h
i hai h
ệ
ệ
th
th
ố
ố
ng
ng
ả
ả
nh(hình v
nh(hình v
ẽ
ẽ
).

).
S
8
S
6
S
7
S
5
S
4
S
3
S
2
S
1
S
G
1
G
2
O
*H
*H
ệ
ệ
th
th
ố

ố
ng
ng
ả
ả
nh th
nh th
ứ
ứ
nh
nh
ấ
ấ
t: Coi S l và
t: Coi S l và
ậ
ậ
t c
t c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng G1.S
ng G1.S
ử
ử
d

d
ụ
ụ
ng tính
ng tính
ch
ch
ấ
ấ
t
t
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a môt v
a môt v
ậ
ậ
t t
t t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i g

i g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng h
ng h
ướ
ướ
ng d
ng d
ẫ
ẫ
n h
n h
ọ
ọ
c sinh
c sinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




18
18
G12

G12
22
22
G2
G2
G2
G2
G1
G1
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
cách d
cách d
ự
ự
ng
ng
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ

ậ
t qua g
t qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng b
ng b
ằ
ằ
ng cách l
ng cách l
ấ
ấ
y
y
đố
đố
i
i
x
x
ứ
ứ
ng ,ta
ng ,ta
đượ

đượ
c h
c h
ệ
ệ
th
th
ố
ố
ng
ng
ả
ả
nh th
nh th
ứ
ứ
nh
nh
ấ
ấ
t : S
t : S
→
S1
S1
→
S3
S3
→

S5
S5
→
S7
S7
* H
* H
ệ
ệ
th
th
ố
ố
ng
ng
ả
ả
nh th
nh th
ứ
ứ
hai: Coi S l và
hai: Coi S l và
ậ
ậ
t c
t c
ủ
ủ
a g

a g
ươ
ươ
ng G2.S
ng G2.S
ử
ử
d
d
ụ
ụ
ng tính
ng tính
ch
ch
ấ
ấ
t
t
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t t

t t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i g
i g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng ,giáo viên h
ng ,giáo viên h
ướ
ướ
ng d
ng d
ẫ
ẫ
n h
n h
ọ
ọ
c
c
sinh l m b i bà à

sinh l m b i bà à
ằ
ằ
ng cách l
ng cách l
ấ
ấ
y
y
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng ,ta
ng ,ta
đượ
đượ
c h
c h
ệ
ệ
th
th
ố
ố
ng
ng
ả

ả
nh th
nh th
ứ
ứ
hai:
hai:
S
S
→
S2
S2
→
S4
S4
→
S6
S6
→
S8
S8
Theo b i ra:à
Theo b i ra:à
∠
G1OG2=
G1OG2=
α
Ch
Ch
ứ

ứ
ng minh n
ng minh n
ế
ế
u
u
α
=360o/n(n nguyên)s
=360o/n(n nguyên)s
ố
ố


ả
ả
nh cho b
nh cho b
ở
ở
i h
i h
ệ
ệ
hai
hai
g
g
ươ
ươ

ng s
ng s
ẽ
ẽ
l : (n-1).à
l : (n-1).à
Đặ
Đặ
t
t
∠
SOG1=
SOG1=
α
1;
1;
∠
G2OS =
G2OS =
α
2 (v
2 (v
ớ
ớ
i:
i:
α
1+
1+
α

2=
2=
α
)
)
S1
S1
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i S qua G1,do
i S qua G1,do
đ
đ
ó
ó
:
:
∠
SOS1=2
SOS1=2
α
1 ( 1)

1 ( 1)
S2
S2
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i S qua G2,do
i S qua G2,do
đ
đ
ó
ó
:
:
∠
SOS2 =2
SOS2 =2
α
2 (2)
2 (2)
C
C
ộ

ộ
ng hai v
ng hai v
ế
ế
ph
ph
ươ
ươ
ng trình (1) v (2) ta có: à
ng trình (1) v (2) ta có: à
∠
S1OS2=2
S1OS2=2
α
(3)
(3)
S3
S3
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i S1 qua G2,do

i S1 qua G2,do
đ
đ
ó
ó
∠
S1OS3= 2.
S1OS3= 2.
∠
S1OG2
S1OG2
⇒
∠
S1OS3= 2.(
S1OS3= 2.(
α
1+
1+
α
2) (4)
2) (4)
S4
S4
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ
ng v

ng v
ớ
ớ
i S2qua G
i S2qua G
1,do
1,do
đ
đ
ó
ó


∠
S2OS4= 2 .
S2OS4= 2 .
∠
S2OG1
S2OG1
⇒
∠
S2OS4= 2(
S2OS4= 2(
α
+
+
α
2) (5)
2) (5)
Ta có:

Ta có:
∠
S3OS4=
S3OS4=
∠
S2OS4+
S2OS4+
∠
S1OS3= (
S1OS3= (
∠
S2OS4/2 +
S2OS4/2 +
α
1)+
1)+
∠
S1OS3/2 +
S1OS3/2 +
α
2
2
Do
Do
đ
đ
ó
ó
:
:

∠
S3OS4=
S3OS4=
α
+
+
α
1+
1+
α
2+
2+
α
+
+
α
1+
1+
α
2= 4
2= 4
α


V
V
ậ
ậ
y:
y:

∠
S3OS4=4
S3OS4=4
α
.
.
T
T
ươ
ươ
ng t
ng t
ự
ự
ta ch
ta ch
ứ
ứ
ng minh
ng minh
đượ
đượ
c:
c:
∠
S5OS6= 6
S5OS6= 6
α
;
;

∠
S7OS8= 8
S7OS8= 8
α
.
.
N
N
ế
ế
u S7
u S7
≡
S8.ta có:
S8.ta có:
∠
S7OS8=360o khi
S7OS8=360o khi
đ
đ
ó
ó
s
s
ố
ố


ả
ả

nh cho b
nh cho b
ở
ở
i hai
i hai
g
g
ươ
ươ
ng l :7=8-1.ta có 7 à
ng l :7=8-1.ta có 7 à
ả
ả
nh t
nh t
ừ
ừ
S1,S2,S3… S7 (vì S7
S1,S2,S3… S7 (vì S7
≡
S8)
S8)
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




19

19
G22
G22
22
22
G1
G1
G2
G2
G1
G1
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
T
T
ổ
ổ
ng quát:N
ng quát:N
ế
ế
u
u
α
= 360o /n (n nguyên d
= 360o /n (n nguyên d
ươ
ươ
ng) thì s
ng) thì s

ố
ố


ả
ả
nh t
nh t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i
i
h
h
ệ
ệ
hai g
hai g
ươ
ươ
ng s
ng s
ẽ
ẽ
l : (n-1)à
l : (n-1)à

ả
ả
nh.
nh.


*Ví d
*Ví d
ụ
ụ
:
:
+ khi
+ khi
α
=180o
=180o
⇒
n=360o /180o = 2. S
n=360o /180o = 2. S
ố
ố


ả
ả
nh l : n-1= 2-1=1à
nh l : n-1= 2-1=1à
ả
ả

nh.
nh.
H
H
ọ
ọ
c sinh có th
c sinh có th
ể
ể
ki
ki
ể
ể
m nghi
m nghi
ệ
ệ
m b
m b
ằ
ằ
ng th
ng th
ự
ự
c t
c t
ế
ế

+Khi
+Khi
α
= 90 o
= 90 o
⇒
n=360o /90o = 4 s
n=360o /90o = 4 s
ố
ố


ả
ả
nh t
nh t
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i h
i h
ệ
ệ
hai g
hai g
ươ
ươ

ng
ng
s
s
ẽ
ẽ
l :à
l :à


n-1= 4-1=3
n-1= 4-1=3
ả
ả
nh.
nh.
Đ
Đ
i
i
ề
ề
u n y à
u n y à
đượ
đượ
c ch
c ch
ứ
ứ

ng minh v kià
ng minh v kià
ể
ể
m nghi
m nghi
ệ
ệ
m
m
ở
ở
ví d
ví d
ụ
ụ
1.
1.


+ khi
+ khi
α
=60 0
=60 0
⇒
n= 360o /60o = 6.S
n= 360o /60o = 6.S
ố
ố

ả
ả
nh l : n-1= 6-1=5 à
nh l : n-1= 6-1=5 à
ả
ả
nh.
nh.
+ khi
+ khi
α
=0 0 thì sao? th
=0 0 thì sao? th
ậ
ậ
t v
t v
ậ
ậ
y khi
y khi
∝
= oo thì ta có : n=360o /0o =
= oo thì ta có : n=360o /0o =
∝
t
t
ứ

ứ
c l ta có vô sà
c l ta có vô sà
ố
ố


ả
ả
nh.
nh.


Đ
Đ
i
i
ề
ề
u n y hà
u n y hà
ọ
ọ
c sinh có th
c sinh có th
ể
ể
ki
ki
ể

ể
m nghi
m nghi
ệ
ệ
m l
m l
ạ
ạ
i b
i b
ằ
ằ
ng th
ng th
ự
ự
c t
c t
ế
ế
: b
: b
ằ
ằ
ng
ng
cách
cách
đặ

đặ
t hai g
t hai g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng quay m
ng quay m
ặ
ặ
t ph
t ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
v o nhau, song songà
v o nhau, song songà
v
v
ớ
ớ
i nhau, gi
i nhau, gi
ữ

ữ
a hai g
a hai g
ươ
ươ
ng ta
ng ta
đặ
đặ
t ng
t ng
ọ
ọ
n n
n n
ế
ế
n.(hai g
n.(hai g
ươ
ươ
ng song song v
ng song song v
ớ
ớ
i
i
nhau,t
nhau,t
ứ

ứ
c l góc tà
c l góc tà
ạ
ạ
o b
o b
ở
ở
i hai g
i hai g
ươ
ươ
ng
ng
∝
= oo)
= oo)
Để
Để
d
d
ễ
ễ
quan sát ta thay m
quan sát ta thay m
ộ
ộ
t g
t g

ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng b
ng b
ằ
ằ
ng m
ng m
ộ
ộ
t t
t t
ấ
ấ
m kính.
m kính.
Nhìn v o gà
Nhìn v o gà
ươ
ươ
ng ta th
ng ta th
ấ
ấ
y có vô s
y có vô s

ố
ố
ng
ng
ọ
ọ
n n
n n
ế
ế
n
n
đượ
đượ
c t
c t
ạ
ạ
o th nh bà
o th nh bà
ở
ở
i
i
g
g
ươ
ươ
ng ph
ng ph

ẳ
ẳ
ng (các ng
ng (các ng
ọ
ọ
n n
n n
ế
ế
n x
n x
ế
ế
p th nh h ng d i ) à à à …
p th nh h ng d i ) à à à …
Kinh nghi
Kinh nghi
ệ
ệ
m th
m th
ự
ự
c t
c t
ế
ế

đượ
đượ
c rút ra t
c rút ra t
ừ
ừ
cá nhân tôi c
cá nhân tôi c
ũ
ũ
ng nh
ng nh
ư
ư
các
các
đồ
đồ
ng chí giáo viên tr
ng chí giáo viên tr
ự
ự
c ti
c ti
ế
ế
p l m công tác già
p l m công tác già
ả
ả

ng d
ng d
ạ
ạ
y nh
y nh
ữ
ữ
ng b i toánà
ng b i toánà
m kà
m kà
ế
ế
t qu
t qu
ả
ả


đượ
đượ
c ki
c ki
ể
ể
m nghi
m nghi
ệ
ệ

m b
m b
ằ
ằ
ng th
ng th
ự
ự
c t
c t
ế
ế
h
h
ọ
ọ
c sinh nh
c sinh nh
ớ
ớ
lâu, mà
lâu, mà
ng
ng
ườ
ườ
i
i
đờ
đờ

i
i
đ
đ
ã
ã
có câu: …Tr
có câu: …Tr
ă
ă
m nghe không b
m nghe không b
ằ
ằ
ng m
ng m
ộ
ộ
t th
t th
ấ
ấ
y……,
y……,
đồ
đồ
ng
ng
th
th

ờ
ờ
i t
i t
ạ
ạ
o
o
đượ
đượ
c h
c h
ứ
ứ
ng thú h
ng thú h
ọ
ọ
c t
c t
ậ
ậ
p b
p b
ộ
ộ
môn cho h
môn cho h
ọ
ọ

c sinh, giúp các em
c sinh, giúp các em
có ni
có ni
ề
ề
m
m
đ
đ
am mê tìm tòi, nghiên c
am mê tìm tòi, nghiên c
ứ
ứ
u
u
để
để
tr
tr
ở
ở
th nh các nh khoaà à
th nh các nh khoaà à
h
h
ọ
ọ
c trong t
c trong t

ươ
ươ
ng lai. Qua
ng lai. Qua
đ
đ
â
â
y rèn cho các em phát tri
y rèn cho các em phát tri
ể
ể
n t
n t
ư
ư
duy,
duy,
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




20
20
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
nghiên c
nghiên c

ứ
ứ
u s
u s
ự
ự
v
v
ậ
ậ
t hi
t hi
ệ
ệ
n t
n t
ượ
ượ
ng xung quanh d
ng xung quanh d
ướ
ướ
i con m
i con m
ắ
ắ
t c
t c
ủ
ủ

a m
a m
ộ
ộ
t
t
nh khoa hà
nh khoa hà
ọ
ọ
cV
cV
ậ
ậ
t lý.
t lý.
C
C
ũ
ũ
ng t
ng t
ừ
ừ
tính ch
tính ch
ấ
ấ
t
t

ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t v
t v
ậ
ậ
t qua g
t qua g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng,ta th
ng,ta th
ấ
ấ
y
y
kích th
kích th

ướ
ướ
c c
c c
ủ
ủ
a
a
ả
ả
nh bao gi
nh bao gi
ờ
ờ
c
c
ũ
ũ
ng b
ng b
ằ
ằ
ng kích th
ng kích th
ướ
ướ
c c
c c
ủ
ủ

a v
a v
ậ
ậ
t và
t và
không ph
không ph
ụ
ụ
thu
thu
ộ
ộ
c v o và
c v o và
ị
ị
trí c
trí c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t so v
t so v
ớ
ớ

i g
i g
ươ
ươ
ng.
ng.
Đ
Đ
i
i
ề
ề
u n y hà
u n y hà
ọ
ọ
c
c
sinh c
sinh c
ũ
ũ
ng d
ng d
ễ
ễ
ki
ki
ể
ể

m nghi
m nghi
ệ
ệ
m b
m b
ằ
ằ
ng th
ng th
ự
ự
c t
c t
ế
ế
.
.
Do tính ch
Do tính ch
ấ
ấ
t
t
đố
đố
i x
i x
ứ
ứ

ng, kho
ng, kho
ả
ả
ng cách t
ng cách t
ừ
ừ


ả
ả
nh
nh
đế
đế
n g
n g
ươ
ươ
ng bao gi
ng bao gi
ờ
ờ
c
c
ũ
ũ
ng b
ng b

ằ
ằ
ng kho
ng kho
ả
ả
ng cách t
ng cách t
ừ
ừ
v
v
ậ
ậ
t t
t t
ớ
ớ
i g
i g
ươ
ươ
ng, vì v
ng, vì v
ậ
ậ
y khi v
y khi v
ậ
ậ

t g
t g
ầ
ầ
n l
n l
ạ
ạ
i
i
g
g
ươ
ươ
ng m
ng m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
o
o
ạ
ạ
n a,thì
n a,thì
ả
ả

nh c
nh c
ủ
ủ
a v
a v
ậ
ậ
t c
t c
ũ
ũ
ng g
ng g
ầ
ầ
n l
n l
ạ
ạ
i g
i g
ươ
ươ
ng m
ng m
ộ
ộ
t
t

đ
đ
o
o
ạ
ạ
n
n
l a. Nhà
l a. Nhà
ư
ư
v
v
ậ
ậ
y kho
y kho
ả
ả
ng cách gi
ng cách gi
ữ
ữ
a v
a v
ậ
ậ
t v à
t v à

ả
ả
nh rút
nh rút
đ
đ
i m
i m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
o
o
ạ
ạ
n l : 2a,à
n l : 2a,à
đ
đ
i
i
ề
ề
u
u
đ
đ

ó
ó
ch
ch
ứ
ứ
ng t
ng t
ỏ
ỏ
r
r
ằ
ằ
ng n
ng n
ế
ế
u v
u v
ậ
ậ
t chuy
t chuy
ể
ể
n
n
độ
độ

ng l
ng l
ạ
ạ
i g
i g
ầ
ầ
n g
n g
ươ
ươ
ng v
ng v
ớ
ớ
i
i
v
v
ậ
ậ
n t
n t
ố
ố
c v thì
c v thì
ả
ả

nh c
nh c
ũ
ũ
ng chuy
ng chuy
ể
ể
n
n
độ
độ
ng l
ng l
ạ
ạ
i g
i g
ầ
ầ
n g
n g
ươ
ươ
ng v
ng v
ớ
ớ
i v
i v

ậ
ậ
n t
n t
ố
ố
c l :à
c l :à
v. K
v. K
ế
ế
t qu
t qu
ả
ả


ả
ả
nh chuy
nh chuy
ể
ể
n
n
độ
độ
ng l
ng l

ạ
ạ
i g
i g
ầ
ầ
n g
n g
ươ
ươ
ng v
ng v
ớ
ớ
i v
i v
ậ
ậ
n t
n t
ố
ố
c l : 2v.à
c l : 2v.à
Cho tia t
Cho tia t
ớ
ớ
i g
i g

ươ
ươ
ng c
ng c
ố
ố


đị
đị
nh, n
nh, n
ế
ế
u g
u g
ươ
ươ
ng quay m
ng quay m
ộ
ộ
t góc
t góc
∝
quanh
quanh
tr
tr
ụ

ụ
c vuông góc v
c vuông góc v
ớ
ớ
i m
i m
ặ
ặ
t ph
t ph
ẳ
ẳ
ng t
ng t
ớ
ớ
i, góc t
i, góc t
ớ
ớ
i t
i t
ă
ă
ng lên m
ng lên m
ộ
ộ
t góc

t góc
∝
khi
khi
đ
đ
ó
ó
góc ph
góc ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
c
c
ũ
ũ
ng t
ng t
ă
ă
ng lên m
ng lên m
ộ
ộ
t góc
t góc

∝
. K
. K
ế
ế
t qu
t qu
ả
ả
tia ph
tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
di
di
chuy
chuy
ể
ể
n m
n m
ộ
ộ
t góc 2
t góc 2
∝

khi tia t
khi tia t
ớ
ớ
i c
i c
ố
ố


đị
đị
nh g
nh g
ươ
ươ
ng quay m
ng quay m
ộ
ộ
t góc
t góc
∝
.
.
Ngo i ra còn rà
Ngo i ra còn rà
ấ
ấ
t nhi

t nhi
ề
ề
u
u
đ
đ
i
i
ề
ề
u thú v
u thú v
ị
ị


đượ
đượ
c tìm ki
c tìm ki
ế
ế
m, phát hi
m, phát hi
ệ
ệ
n t
n t
ừ

ừ
tính ch
tính ch
ấ
ấ
t
t
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng.
ng.
* Ví d
* Ví d
ụ
ụ
8:
8:
Cho m

Cho m
ộ
ộ
t g
t g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng hình vuông, c
ng hình vuông, c
ạ
ạ
nh a
nh a
đặ
đặ
t th
t th
ẳ
ẳ
ng
ng
đứ
đứ
ng trên
ng trên
s n nh , mà à

s n nh , mà à
ặ
ặ
t h
t h
ướ
ướ
ng v o tà
ng v o tà
ườ
ườ
ng v song song và
ng v song song và
ớ
ớ
i t
i t
ườ
ườ
ng. Trên s nà
ng. Trên s nà
nh ,sát chân tà
nh ,sát chân tà
ườ
ườ
ng,tr
ng,tr
ướ
ướ
c g

c g
ươ
ươ
ng có m
ng có m
ộ
ộ
t ngu
t ngu
ồ
ồ
n sáng
n sáng
đ
đ
i
i
ể
ể
m S.
m S.
a, Xác
a, Xác
đị
đị
nh kích th
nh kích th
ướ
ướ
c c

c c
ủ
ủ
a v
a v
ệ
ệ
t sáng trên t
t sáng trên t
ườ
ườ
ng do chùm tia
ng do chùm tia
ph
ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
t
t
ừ
ừ
g
g
ươ
ươ
ng t

ng t
ạ
ạ
o nên.
o nên.
b, Khi g
b, Khi g
ươ
ươ
ng d
ng d
ị
ị
ch chuy
ch chuy
ể
ể
n v
n v
ớ
ớ
i v
i v
ậ
ậ
n t
n t
ố
ố
c v vuông góc v

c v vuông góc v
ớ
ớ
i t
i t
ườ
ườ
ng
ng
(sao cho g
(sao cho g
ươ
ươ
ng luôn
ng luôn
ở
ở
v
v
ị
ị
trí th
trí th
ẳ
ẳ
ng
ng
đứ
đứ
ng v song song và

ng v song song và
ớ
ớ
i t
i t
ườ
ườ
ng)
ng)
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




21
21
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
thì
thì
ả
ả
nh S… c
nh S… c
ủ
ủ
a S v kích thà
a S v kích thà
ướ

ướ
c c
c c
ủ
ủ
a v
a v
ệ
ệ
t sáng thay
t sáng thay
đổ
đổ
i nh
i nh
ư
ư
th
th
ế
ế
n o? Già
n o? Già
ả
ả
i thích. Tìm v
i thích. Tìm v
ậ
ậ
n t

n t
ố
ố
c c
c c
ủ
ủ
a
a
ả
ả
nh S….
nh S….


H
H
ướ
ướ
ng d
ng d
ẫ
ẫ
n
n
a. Xét s
a. Xét s
ự
ự
ph

ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
ánh sáng t
ánh sáng t
ừ
ừ
g
g
ươ
ươ
ng n
ng n
ằ
ằ
m trong m
m trong m
ặ
ặ
t ph
t ph
ẳ
ẳ
ng
ng
th

th
ẳ
ẳ
ng
ng
đứ
đứ
ng(nh
ng(nh
ư
ư
hình v
hình v
ẽ
ẽ
) .
) .
Xét
Xét
''SBS∆
có AB l à
có AB l à
đườ
đườ
ng trung
ng trung
bình
bình

c
c
ủ
ủ
a tam giác
a tam giác


nên SB…= 2.AB= 2.a
nên SB…= 2.AB= 2.a
Ho n to n tà à
Ho n to n tà à
ươ
ươ
ng t
ng t
ự
ự
cho c
cho c
ạ
ạ
nh
nh
kia
kia
V
V
ậ
ậ

y v
y v
ệ
ệ
t sáng trên t
t sáng trên t
ườ
ườ
ng là
ng là
hình vuông c
hình vuông c
ạ
ạ
nh 2a
nh 2a
(nó ho n to n không phà à
(nó ho n to n không phà à
ụ
ụ
thu
thu
ộ
ộ
c v o và
c v o và
ị
ị
trí c
trí c

ủ
ủ
a
a
đ
đ
i
i
ể
ể
m S
m S
ở
ở
chân t
chân t
ườ
ườ
ng)
ng)
B'
B
S'
A
b.
b.
Đ
Đ
i
i

ể
ể
m sáng S có th
m sáng S có th
ể
ể
d
d
ị
ị
ch chuy
ch chuy
ể
ể
n l
n l
ạ
ạ
i g
i g
ầ
ầ
n g
n g
ươ
ươ
ng.Lúc
ng.Lúc
đ
đ

ó
ó


ả
ả
nh
nh
S… c
S… c
ủ
ủ
a S c
a S c
ũ
ũ
ng di chuy
ng di chuy
ể
ể
n l
n l
ạ
ạ
i g
i g
ầ
ầ
n g
n g

ươ
ươ
ng v
ng v
ớ
ớ
i cùng v
i cùng v
ậ
ậ
n t
n t
ố
ố
c.M
c.M
ặ
ặ
t
t
khác ,khi S… d
khác ,khi S… d
ị
ị
ch chuy
ch chuy
ể
ể
n l
n l

ạ
ạ
i g
i g
ầ
ầ
n g
n g
ươ
ươ
ng thì v
ng thì v
ệ
ệ
t sáng trên t
t sáng trên t
ườ
ườ
ng s
ng s
ẽ
ẽ
t
t
ă
ă
ng lên nh
ng lên nh
ư
ư

ng v
ng v
ẫ
ẫ
n l hình vuông.à
n l hình vuông.à
Còn r
Còn r
ấ
ấ
t nhi
t nhi
ề
ề
u
u
đ
đ
i
i
ề
ề
u thú v
u thú v
ị
ị
t
t
ừ
ừ

tính ch
tính ch
ấ
ấ
t
t
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng.Ch
ng.Ch
ẳ
ẳ
ng h
ng h
ạ
ạ

n:
n:
Ví d
Ví d
ụ
ụ
9
9
Chi
Chi
ế
ế
u m
u m
ộ
ộ
t tia sáng t
t tia sáng t
ớ
ớ
i m
i m
ộ
ộ
t g
t g
ươ
ươ
ng ph
ng ph

ẳ
ẳ
ng.
ng.
a.
a.
N
N
ế
ế
u quay tia t
u quay tia t
ớ
ớ
i quanh
i quanh
đ
đ
i
i
ể
ể
m t
m t
ớ
ớ
i m
i m
ộ
ộ

t góc
t góc
α
thì tia ph
thì tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
s
s
ẽ
ẽ
quay m
quay m
ộ
ộ
t góc b
t góc b
ằ
ằ
ng bao nhiêu?
ng bao nhiêu?
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh

22
22
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
b.
b.
N
N
ế
ế
u
u
đặ
đặ
t thêm m
t thêm m
ộ
ộ
t g
t g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng n
ng n
ữ

ữ
a h
a h
ợ
ợ
p v
p v
ớ
ớ
i g
i g
ươ
ươ
ng tr
ng tr
ướ
ướ
c
c
m
m
ộ
ộ
t góc nh
t góc nh
ọ
ọ
n
n
β

thì khi tia t
thì khi tia t
ớ
ớ
i trên quay,tia ph
i trên quay,tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
trên
trên
g
g
ươ
ươ
ng th
ng th
ứ
ứ
hai s
hai s
ẽ
ẽ
quay m
quay m
ộ
ộ

t góc bao nhiêu?
t góc bao nhiêu?


H
H
ướ
ướ
ng d
ng d
ẫ
ẫ
n
n
a, Khi tia t
a, Khi tia t
ớ
ớ
i SI quay quanh
i SI quay quanh
đ
đ
i
i
ể
ể
m I m
m I m
ộ
ộ

t góc
t góc
α
,t
,t
ứ
ứ
c l à
c l à
α
=∠ 'SIS
thì tia ph
thì tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
IH c
IH c
ũ
ũ
ng s
ng s
ẽ
ẽ
quay m
quay m
ộ

ộ
t góc
t góc
α
t
t
ớ
ớ
i v
i v
ị
ị
trí
trí
IK(hình v
IK(hình v
ẽ
ẽ
). Hay
). Hay
α
=∠HIK
b, Tia ph
b, Tia ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ

trên g
trên g
ươ
ươ
ng th
ng th
ứ
ứ
hai chuy
hai chuy
ể
ể
n t
n t
ừ
ừ
HR sang
HR sang
KR….Ngh
KR….Ngh
ĩ
ĩ
a l à
a l à
đ
đ
ã
ã
quay m
quay m

ộ
ộ
t góc
t góc
β
=
=
'RER∠
.Ta ch
.Ta ch
ứ
ứ
ng minh
ng minh
đ
đ
i
i
ề
ề
u
u
n y nhà
n y nhà
ư
ư
sau:
sau:
Trong
Trong

∆
IHK và
IHK và
EHK∆
theo tính
theo tính
ch
ch
ấ
ấ
t góc ngo i cà
t góc ngo i cà
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t tam
t tam
giác có:
giác có:


∠
IKHIKHHIKHIG ∠+=∠+∠=
α
2
(1
(1

)
)
v à
v à
∠
EKHHEKHEG ∠+∠=
2
(2)
(2)
Theo
Theo
đị
đị
nh lu
nh lu
ậ
ậ
t ph
t ph
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
ánh
ánh
sáng trên g
sáng trên g
ươ

ươ
ng G
ng G
2 ta có:
2 ta có:
HEGHIG
22
∠=∠
v à
v à
EKHIKH ∠=∠
so sánh (1) v (2). suy ra: à
so sánh (1) v (2). suy ra: à
βα
=
f
S'
S
E
R'
R
H
K
I
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh

23
23
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
*Ví d
*Ví d
ụ
ụ
10
10
M
M
ộ
ộ
t ng
t ng
ườ
ườ
i cao 1,65m
i cao 1,65m
đứ
đứ
ng
ng
đố
đố
i di
i di
ệ
ệ

n v
n v
ớ
ớ
i m
i m
ộ
ộ
t g
t g
ươ
ươ
ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng hình
ng hình
ch
ch
ữ
ữ
nh
nh
ậ
ậ
t
t
đượ
đượ

c treo th
c treo th
ẳ
ẳ
ng
ng
đứ
đứ
ng .M
ng .M
ắ
ắ
t ng
t ng
ườ
ườ
i
i
đ
đ
ó
ó
cách
cách
đỉ
đỉ
nh
nh
đầ
đầ

u 15
u 15
cm.
cm.
a. Mép d
a. Mép d
ướ
ướ
i c
i c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng cách m
ng cách m
ặ
ặ
t
t
đấ
đấ
t nhi
t nhi
ề
ề
u nh
u nh

ấ
ấ
t bao nhiêu
t bao nhiêu
để
để
ng
ng
ườ
ườ
i
i
đ
đ
ó
ó
th
th
ấ
ấ
y
y
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a chân trong g
a chân trong g

ươ
ươ
ng?
ng?
b. Mép trên c
b. Mép trên c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng cách m
ng cách m
ặ
ặ
t
t
đấ
đấ
t ít nh
t ít nh
ấ
ấ
t bao nhiêu
t bao nhiêu
để
để
ng
ng

ườ
ườ
i
i
đ
đ
ó
ó
th
th
ấ
ấ
y
y
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
đỉ
đỉ
nh
nh
đầ
đầ
u trong g
u trong g

ươ
ươ
ng?
ng?


c. Chi
c. Chi
ề
ề
u cao t
u cao t
ố
ố
i thi
i thi
ể
ể
u c
u c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng l
ng l
à
à

bao nhi
bao nhi
ê
ê
u
u
để
để
ng
ng
ườ
ườ
i
i
đ
đ
ó
ó
quan s
quan s
á
á
t
t
đượ
đượ
c to
c to
à
à

n b
n b
ộ
ộ


ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a m
a m
ì
ì
nh trong g
nh trong g
ươ
ươ
ng.
ng.
Gi
Gi
ả
ả
i
i
a,Coi A l à
a,Coi A l à

đỉ
đỉ
nh
nh
đầ
đầ
u, B l chân thìà
u, B l chân thìà


AB = 1,65m. O l mà
AB = 1,65m. O l mà
ắ
ắ
t thì OA = 0,15m. G
t thì OA = 0,15m. G
ọ
ọ
i
i
I,J l mép trên v mép dà à
I,J l mép trên v mép dà à
ướ
ướ
i c
i c
ủ
ủ
a g
a g

ươ
ươ
ng
ng
ph
ph
ẳ
ẳ
ng.
ng.
Để
Để
m
m
ấ
ấ
t nhìn th
t nhìn th
ấ
ấ
y
y
đư
đư
ợ
ợ
c
c
ả
ả

nh c
nh c
ủ
ủ
a chân thì mép
a chân thì mép
d
d
ướ
ướ
i c
i c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng cách m
ng cách m
ặ
ặ
t
t
đấ
đấ
t ít nh
t ít nh
ấ
ấ

t l à
t l à
đ
đ
o
o
ạ
ạ
n
n
IK.
IK.
Xét
∆
B,BO có Ik là đường trung bình. Nên:
IK=
IK=
=
−
==
−
=
2
15,065,1
22
OABABO
0, 75 m.
0, 75 m.
b.
b.

Để
Để
m
m
ắ
ắ
t nhìn th
t nhìn th
ấ
ấ
y
y
đ
đ
ượ
ượ
c
c
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a
a
đỉ
đỉ
nh
nh

đầ
đầ
u thì mép trên c
u thì mép trên c
ủ
ủ
a
a
g
g
ươ
ươ
ng cách m
ng cách m
ặ
ặ
t
t
đấ
đấ
t ít nh
t ít nh
ấ
ấ
t l à
t l à
đ
đ
o
o

ạ
ạ
n JK.
n JK.
Xét
Xét
∆
O,OA có JH l à
O,OA có JH l à
đ
đ
ườ
ườ
ng trung bình .nên :
ng trung bình .nên :
JK=
JK=
m
oOA
075,0
2
15,
2
==
M
M
ặ
ặ
t khác JK=JH+HK=JH+OB=1,5+0,075=1,575 m.
t khác JK=JH+HK=JH+OB=1,5+0,075=1,575 m.

Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




24
24
- Sáng kiến kinh nghiệm-
- Sáng kiến kinh nghiệm-
c. Chi
c. Chi
ề
ề
u cao t
u cao t
ố
ố
i thi
i thi
ể
ể
u c
u c
ủ
ủ
a g
a g
ư
ư

ơ
ơ
ng
ng
để
để
th
th
ấ
ấ
y
y
đư
đư
ợ
ợ
c to n bà
c to n bà
ộ
ộ


ả
ả
nh là
nh là
đ
đ
o
o

ạ
ạ
n JI.
n JI.
Ta có: JI =JK-IK=1,575-0,75=0,825 m
Ta có: JI =JK-IK=1,575-0,75=0,825 m
* Ph
* Ph
ươ
ươ
ng pháp gi
ng pháp gi
ả
ả
i:
i:
Để
Để
xác
xác
đị
đị
nh th
nh th
ị
ị
tr
tr
ườ
ườ

ng c
ng c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ
ng,c
ng,c
ầ
ầ
n
n
bi
bi
ế
ế
t kích th
t kích th
ướ
ướ
c c
c c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ

ng v và
ng v và
ị
ị
trí
trí
đặ
đặ
t m
t m
ắ
ắ
t,trên c
t,trên c
ơ
ơ
s
s
ở
ở


đ
đ
ó
ó
tìm
tìm
ả
ả

nh
nh
O, c
O, c
ủ
ủ
a m
a m
ắ
ắ
t O qua g
t O qua g
ươ
ươ
ng,b
ng,b
ằ
ằ
ng ph
ng ph
ươ
ươ
ng pháp hình h
ng pháp hình h
ọ
ọ
c v
c v
ẽ
ẽ

tam giác
tam giác
có
có
đ
đ
í
í
nh l mà
nh l mà
ắ
ắ
t O,hai c
t O,hai c
ạ
ạ
nh bên t
nh bên t
ự
ự
a v o mép gà
a v o mép gà
ươ
ươ
ng(mép trên và
ng(mép trên và
mép d
mép d
ướ
ướ

i),ph
i),ph
ầ
ầ
n không gian tr
n không gian tr
ướ
ướ
c g
c g
ươ
ươ
ng gi
ng gi
ớ
ớ
i h
i h
ạ
ạ
n b
n b
ở
ở
i m
i m
ặ
ặ
t g
t g

ươ
ươ
ng
ng
v hai tia sáng phà
v hai tia sáng phà
ả
ả
n x
n x
ạ
ạ
t
t
ươ
ươ
ng
ng
ứ
ứ
ng v
ng v
ớ
ớ
i hai tia t
i hai tia t
ớ
ớ
i mép g
i mép g

ươ
ươ
ng chính
ng chính
l vùng à
l vùng à
đặ
đặ
t m
t m
ắ
ắ
t
t
để
để
quan sát
quan sát
đượ
đượ
c
c
ả
ả
nh c
nh c
ủ
ủ
a các v
a các v

ậ
ậ
t trong
t trong
g
g
ươ
ươ
ng.,hay
ng.,hay
đ
đ
ó
ó
chính l thà
chính l thà
ị
ị
tr
tr
ườ
ườ
ng c
ng c
ủ
ủ
a g
a g
ươ
ươ

ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng.
ng.
Vi
Vi
ệ
ệ
c phân d
c phân d
ạ
ạ
ng b i tà
ng b i tà
ậ
ậ
p cho h
p cho h
ọ
ọ
c sinh,h
c sinh,h
ướ
ướ
ng d
ng d
ẫ
ẫ

n h
n h
ọ
ọ
phân tích
phân tích
đề
đề
,tìm ra ph
,tìm ra ph
ươ
ươ
ng pháp gi
ng pháp gi
ả
ả
i
i
đặ
đặ
c tr
c tr
ư
ư
ng cho m
ng cho m
ỗ
ỗ
i d
i d

ạ
ạ
ng b i có vai tròà
ng b i có vai tròà
h
h
ế
ế
t s
t s
ứ
ứ
c quan tr
c quan tr
ọ
ọ
ng,giúp các em ch
ng,giúp các em ch
ủ
ủ


độ
độ
ng l m à
ng l m à
đượ
đượ
c các b ià
c các b ià

t
t
ậ
ậ
p,song hi
p,song hi
ệ
ệ
u qu
u qu
ả
ả
c
c
ủ
ủ
a m
a m
ộ
ộ
t chuyên
t chuyên
đề
đề
s
s
ẽ
ẽ

đạ
đạ
t hi
t hi
ệ
ệ
u qu
u qu
ả
ả
cao n
cao n
ế
ế
u
u
giáo viên có m
giáo viên có m
ộ
ộ
t h
t h
ệ
ệ
th
th
ố
ố
ng b i tà
ng b i tà

ậ
ậ
p cho h
p cho h
ọ
ọ
t
t
ự
ự
luy
luy
ệ
ệ
n m
n m
ộ
ộ
t cách khoa
t cách khoa
h
h
ọ
ọ
c.
c.
3. T
3. T
ự
ự

luy
luy
ệ
ệ
n:
n:
*Ví d
*Ví d
ụ
ụ
11: (sách 500 b i tà
11: (sách 500 b i tà
ậ
ậ
p v
p v
ậ
ậ
t lí THCS)
t lí THCS)


M
M
ộ
ộ
t g
t g
ươ
ươ

ng ph
ng ph
ẳ
ẳ
ng hình tròn, tâm I, bán kính 10 cm.
ng hình tròn, tâm I, bán kính 10 cm.
Đặ
Đặ
t m
t m
ắ
ắ
t t
t t
ạ
ạ
i
i
O trên tr
O trên tr
ụ
ụ
c Ix, vuông góc v
c Ix, vuông góc v
ớ
ớ
i m
i m
ặ
ặ

t ph
t ph
ẳ
ẳ
ng g
ng g
ươ
ươ
ng v cách mà
ng v cách mà
ặ
ặ
t g
t g
ươ
ươ
ng
ng
m
m
ộ
ộ
t
t
đ
đ
o
o
ạ
ạ

n IO = 40 cm. M
n IO = 40 cm. M
ộ
ộ
t
t
đ
đ
i
i
ể
ể
m sáng S
m sáng S
đặ
đặ
t cách m
t cách m
ặ
ặ
t g
t g
ươ
ươ
ng
ng
120cm, cách tr
120cm, cách tr
ụ
ụ

c Ix m
c Ix m
ộ
ộ
t kho
t kho
ả
ả
ng 50 cm
ng 50 cm


a, M
a, M
ắ
ắ
t ch
t ch
ỉ
ỉ
nhìn th
nhìn th
ấ
ấ
y
y
ả
ả
nh S, c
nh S, c

ủ
ủ
a S qua qua g
a S qua qua g
ươ
ươ
ng không? t
ng không? t
ạ
ạ
i
i
sao?
sao?
b, M
b, M
ắ
ắ
t ph
t ph
ả
ả
i d
i d
ị
ị
ch chuy
ch chuy
ể
ể

n th
n th
ế
ế
n o trên trà
n o trên trà
ụ
ụ
c Ix
c Ix
để
để
nhìn th
nhìn th
ấ
ấ
y
y
ả
ả
nh
nh
S, c
S, c
ủ
ủ
a S. Xác
a S. Xác
đị
đị

nh kho
nh kho
ả
ả
ng cách t
ng cách t
ừ
ừ
v
v
ị
ị
trí ban
trí ban
đầ
đầ
u c
u c
ủ
ủ
a m
a m
ắ
ắ
t
t
đế
đế
n v
n v

ị
ị
trí m mà
trí m mà
ắ
ắ
t b
t b
ắ
ắ
t
t
đầ
đầ
u nhìn th
u nhìn th
ấ
ấ
y
y
ả
ả
nh S, c
nh S, c
ủ
ủ
a S qua g
a S qua g
ươ
ươ

ng.
ng.


H
H
ướ
ướ
ng d
ng d
ẫ
ẫ
n:
n:
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh
Đào Thị Phương- THCS Chu Mạnh Trinh




25
25