bài giảng sinh học 8 bài 59 sự điều hòa và phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết

Tại sao nói tuyến yên là một tuyến quan trọng chỉ đạo hầu hết
các tuyến nội tiết khác?
Trả lời: Tuyến yên là một tuyến quan trọng nhất tiết các hoóc môn kích
thích hoạt động của nhiều tuyến nội tiết khác ( tuyến giáp, tuyến trên
thận ,tuyến sinh dục…)
Các yếu tố
giải phóng
Thuỳ trước
tuyến yên (TB
tiết hoocmon
GH
TSH
ACTH
PRL
FSH
LH
Ôxitoxin
AHD
I. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết
1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp
1) Tuyến giáp tiết loại hoocmôn nào? Loại này đã
ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào ?
Trả lời: Hoocmôn tuyến giáp là tirôxin( TH) trong
thành phần có iốt. Hoocmôn này có vai trò quan
trọng trong trao đổi chất và quá trình chuyển hoá
các chất trong tế bào.
Tuyến giáp
Nguyên nhân do thiếu iốt trong
khẩu phần ăn,tirôxin không tiết ra
được ( vì không có iốt ) buộc

tuyến giáp phải hoạt động mạnh
để tạo tirôxin. Do hoạt động
mạnh , tuyến nở to gây bệnh biếu
cổ .
Tuyến giáp hoạt đông mạnh tiết
nhiều tirôxin làm tăng cường quá
trình trao đổi chất ,tăng tiêu dùng
ôxi nhịp tim tăng, người bệnh luôn
ở trạng thái hồi hộp căng thẳng,
mất ngủ sút cân nhanh. Mặt khác
do tích nước phù nề ở các tổ chức
sau cầu mắt nên mắt bị lồi ra
Bệnh bướu cổ
Bệnh Bazơđô
Đần độn
Dòng máu
TSH
-
+
Vùng dưới đồi
Tế bào đích
Tirôxin
TSH
2) Quan sát sơ đồ hình 59-1
hãy giả thích cơ chế điều hoà
hoạt động của tuyến giáp ?
-
+
Dòng máu
TSH

+
+
-
-
Vùng dưới đồi
Tế bào đích
Tirôxin
TSH
2) Quan sát sơ đồ hình 59-1
hãy giả thích cơ chế điều hoà
hoạt động của tuyến giáp ?
Khi tirôxin tiết quá nhiều lượng hoocmôn
này theo máu :
+Lên vùng dưới đồi, dưới tác dụng của
loại hooc môn thừa này vùng dưới đồi tiết
ra một chất ức chế thuỳ trước tuyến yên.
+Lên thẳng thuỳ trước tuyến yên ức chế
tuyến yên tiết TSH.
Kết quả : Không có TSH tới tuyến giáp ngừng
tiết tirôxin lượng chất này trở về trạng thái cân
bằng.
Dưới tác dụng của TSH do thuỳ trước tuyến
yên sinh ra →Tuyến giáp tiết tirôxin
I. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết
1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp
2) Điều hoà hoạt động của vỏ tuyến trên thận
Dòng máu
ACTH
Vỏ tuyến trên
thận

Cooctizôn
Thuỳ trước
tuyến yên
Vùng dưới đồi
Góp phần điều hoà
đường huyết
Cooctizôn kìm
hãm tiết ACTH
-
-
+
+
Theo sơ đồ 29-2 hãy giải thích
sự điều hoà và hoạt động của
phần vỏ tuyến trên thận
Dưới tác dụng của hoocmôn
ACTH do thuỳ trước của
tuyến yên tiết ra , vỏ tuyến
trên thận sản sinh hooc môn
cooctizôn điều hoà Na
+
, K
+

trong máu,
Khi lượng hoocmôn trong máu nhiều chất này
theo máu :
+Về vùng dưới đồi làm vùng này tiết chất kìm
hãm thuỳ trước tuyến yên tiết ACTH
+Về thẳng thuỳ trước tuyến yên kìm hãm sự

tiết ACTH của tuyến yên
Kết quả : không có ACHT tới vỏ tuyến trên thận ngừng tiết cooctizôn ,lượng
hoocmôn này được cân bằng .
Dòng máu
ACTH
Vỏ tuyến trên
thận
Cooctizôn
Thuỳ trước
tuyến yên
Vùng dưới đồi
Góp phần điều hoà
đường huyết
Cooctizôn kìm
hãm tiết ACTH
-
-
+
+
Cơ chế điều hoà
Dưới tác dụng của hoocmôn
ACTH do thuỳ trước của
tuyến yên tiết ra , vỏ tuyến
trên thận sản sinh hooc môn
cooctizôn điều hoà Na
+
, K
+

trong máu,

Khi lượng hoocmôn trong máu nhiều chất này
theo máu :
+Về vùng dướil đồi làm vùng này tiết chất
kìm hãm thuỳ trước tuyến yên tiết ACTH
+Về thẳng thuỳ trước tuyến yên kìm hãm sự
tiết ACTH của tuyến yên
Kết quả : không có ACHT tới vỏ tuyến trên thận ngừng tiết cooctizôn ,lượng
hoocmôn này được cân bằng .
I. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết
1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp
2) Điều hoà hoạt động của vỏ tuyến trê thận
3) Kết luận :Tuyến yên tiết hoocmôn điều khiển hoạt động của các tuyến
nội tiết. Tuy nhiên, các tuyến nội tiết cũng tiết hoocmôn chi phối hoạt
động của tuyến yên. Đó chính là cơ chế tự điều hoà của các tuyến nội tiết
nhờ các luồng thông tin ngược
Khi đường huyết tăng
(Sau bữa ăn )
TB
TB
α
α
:
:
TB
TB
β
β
:
:
Đảo tuỵ

Insulin
Glucagôn Glicôzen
Glucagôn
Glucôzơ
Đường huyết giảm xuống
mức bình thường
Đường huyết tăng lên
mức bình thường
Khi đường huyết giảm
(Xa bữa ăn,cơ thể hoạt động )

+
-
+
Hãy trình bày quá trình điều hoà đường huyết qua sơ đồ
Khi đường huyết tăng
(Sau bữa ăn )
TB
TB
α
α
:
:
TB
TB
β
β
:
:
Đảo tuỵ

Insulin
Glucôzơ Glicôzen
Glucagôn
Glucôzơ
Đường huyết giảm xuống
mức bình thường
Đường huyết tăng lên
mức bình thường
Khi đường huyết giảm
(Xa bữa ăn,cơ thể hoạt động )

+
-
+
I. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết
1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp
2) Điều hoà hoạt động của vỏ tuyến trê thận
II. Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết
3) Kết luận :Tuyến yên tiết hoocmôn điều khiển hoạt động của các tuyến
nội tiết. Tuy nhiên, các tuyến nội tiết cũng tiết hoocmôn chi phối hoạt
động của tuyến yên. Đó chính là cơ chế tự điều hoà của các tuyến nội tiết
nhờ các luồng thông tin ngược
Dựa vào sơ đồ hình 29-3 hãy trình bày sự phối hợp của vỏ tuyến
trên thận và tuyến tuỵ (khi đường huyết giảm)?
Glucôzơ
Máu giảm
Glucagôn
Glicôgen
Glucôzơ
Glucôzơ

Glucôzơ
Thuỳ trước tuyến
yên
GlicôgenACTH
Axit lắc tích
Và Axít amin
Glucôzơ
(Mỡ)
Glixêrin
Vùng dưới đồi
Coóctizôn
I. Điều hoà hoạt động của các tuyến nội tiết
1) Điều hoà hoạt động của tuyến giáp
2) Điều hoà hoạt động của vỏ tuyến trê thận
II. Sự phối hợp hoạt động của các tuyến nội tiết
3) Kết luận :Tuyến yên tiết hoocmôn điều khiển hoạt động của các tuyến
nội tiết. Tuy nhiên, các tuyến nội tiết cũng tiết hoocmôn chi phối hoạt
động của tuyến yên. Đó chính là cơ chế tự điều hoà của các tuyến nội tiết
nhờ các luồng thông tin ngược
Sự hoạt động của các tuyến nội tiết có tác dụng duy trì tính ổn định của môi
trường trong , đảm bảo các quá trình sinh lí trong cơ thể diễn ra bình thừơng.
TB
TB
α
α
của đảo tuỵ hoạt động tiết glucagôn biến glicôzen thành glucôzơ
của đảo tuỵ hoạt động tiết glucagôn biến glicôzen thành glucôzơ
Mà còn có sự phối hợp của hai tuyến trên thận tiết coóctirôn chuyển
Mà còn có sự phối hợp của hai tuyến trên thận tiết coóctirôn chuyển
Hoá lipít và prôtêin thành glucôzơ làm tăng đường huyết

Hoá lipít và prôtêin thành glucôzơ làm tăng đường huyết
Sau các hoạt động đói kéo dài đường huyết giảm:
Hãy chọn ý đúng
1) Tuyến nào giữ vai trò quan trọng nhất trong các tuyến sau?
A. Tuyến tuỵ.
B. Tuyến giáp
C. Tuyến yên.
D. tuyến trên rhận
C
2) Tuyến tuỵ là loại tuyến nào?
A. Tuyến ngoại tiết, vì tiết dịch tuỵ đổ vào tá tràng.
B. Tuyến nội tiết, vì các tế bào tiết hoocmôn ngấm thẳng vào máu.
C. Tuyến pha, vì tuyến tuỵ gồm hai phần :Một phần là tế bào tiết dịch tuỵ theo
ống dẫn đổ vào tá tràng . Một phần là các tế bào trong các đảo tuỵ tiết
hoocmôn ngấm thẳng vào máu.
D. Tuyến pha vì các tế bào này vừa tiết dịch tuỵ vừa tiết hoocmôn