PHÂN TÍCH THUẾ THU NHẬP CÔNG TY

1
PHÂN TÍCH THUẾ THU
NHẬP CÔNG TY
LÊ QUANG C NGƯỜ
2
ĐỐI TƯỢNG CHỊU THUẾ CÔNG TY

Tại Mỹ có hai loại hình
Tại Mỹ có hai loại hình
công ty cổ phần
công ty cổ phần
:
:

Thu nhập từ “S-corporations” chịu thuế
thu nhập cá nhân.

Thu nhập từ “C-corporations” chịu thuế
thu nhập công ty.
Công ty cổ phần S

Công ty
Công ty
cổ phần nội địa
cổ phần nội địa
của Mỹ hội đủ 3 điều kiện sau:
của Mỹ hội đủ 3 điều kiện sau:
1.
1.
Cổ đông công ty là các cá nhân (
Cổ đông công ty là các cá nhân (

trừ người nước
trừ người nước
ngoài không cư trú
ngoài không cư trú
), các nhóm tổ chức chính trị - xã hội,
), các nhóm tổ chức chính trị - xã hội,
các tổ chức quản lý được ủy quyền quản lý và các tổ
các tổ chức quản lý được ủy quyền quản lý và các tổ
chức được miễn thuế.
chức được miễn thuế.
2.
2.
Số lượng của các cổ đông bị giới hạn đến 100 cổ
Số lượng của các cổ đông bị giới hạn đến 100 cổ
đông.
đông.
3.
3.
Công ty cổ phần có thể chỉ có một loại duy nhất là cổ
Công ty cổ phần có thể chỉ có một loại duy nhất là cổ
phiếu thông thường đang lưu hành.
phiếu thông thường đang lưu hành.

Không có giới hạn
Không có giới hạn
theo quy định pháp luật đối với
theo quy định pháp luật đối với
vốn
vốn
đầu tư

đầu tư
của công ty S,
của công ty S,
tổng doanh số bán hàng
tổng doanh số bán hàng
, hoặc
, hoặc
số
số
lượng nhân viên
lượng nhân viên
.
.
4
SỞ HỮU VÀ KIỂM SOÁT

Hầu hết các công ty tách quyền sở hữu ra
Hầu hết các công ty tách quyền sở hữu ra
khỏi kiểm soát. Các cổ đông không tham
khỏi kiểm soát. Các cổ đông không tham
gia quản lý hoạt động hàng ngày của công
gia quản lý hoạt động hàng ngày của công
ty.
ty.

Vấn đề người đại diện (
Vấn đề người đại diện (
agency problem)
agency problem)
là

là
sự không liên kết sự quan tâm giữa người
sự không liên kết sự quan tâm giữa người
chủ sở hữu và người quản lý công ty.
chủ sở hữu và người quản lý công ty.

Ví dụ người quản lý ủng hộ tiền “thưởng”
mà nó không phản ảnh hiệu quả của công
ty.
5
TÀI TRỢ CÔNG TY

Hãy hình dung một công ty cần vốn
Hãy hình dung một công ty cần vốn
để đầu tư. Nó có hai lựa chọn:
để đầu tư. Nó có hai lựa chọn:

Tài trợ nợ

Tài trợ vốn

Hai phương pháp này khác nhau
Hai phương pháp này khác nhau
như thế nào và hàm ý của chính sách
như thế nào và hàm ý của chính sách
thuế?
thuế?
6

Tài trợ nợ

Tài trợ nợ


thông qua cơ chế vay mượn.
thông qua cơ chế vay mượn.

Vay ngân hàng

Phát hành trái phiếu công ty.

Tài trợ vốn
Tài trợ vốn
thông qua phát hành cổ phiếu.
thông qua phát hành cổ phiếu.

Các nhà đầu tư mua cổ phiếu của công ty và
có thể nhận được tiền lời qua hai cách khác
nhau: cổ tức và thu nhập chuyển nhượng vốn.

Hình 7.1 –
Hình 7.1 –
Nguồn tài trợ vốn cho công ty
Nguồn tài trợ vốn cho công ty
TÀI TRỢ CÔNG TY
Hình 7.1
Nguồn tài trợ vốn cho công ty
Firms can raise
money with debt
finance, paying
interest on bonds.

Firms can raise
money with equity
finance, paying
dividends and/or
capital gains.
8
TẠI SAO ĐÁNH THUẾ VÀO CÔNG TY?

Tại sao phải
Tại sao phải
đánh thuế vào công ty
đánh thuế vào công ty
? Khi
? Khi
chúng ta đánh thuế vào công ty, cuối cùng
chúng ta đánh thuế vào công ty, cuối cùng
là đánh vào
là đánh vào
các yếu tố sản xuất
các yếu tố sản xuất
.
.

Có hai lý do đánh thuế vào công ty:
Có hai lý do đánh thuế vào công ty:

Thuế trực thu đánh vào lợi nhuận thuần
túy không gây bóp méo sản lượng.

Thu nhập giữ lại không đánh thuế

(không phân phối cho người lao động).
9

Ở chừng mực nhất định, các công ty có quyền
Ở chừng mực nhất định, các công ty có quyền
lực thị trường, họ sẽ kiếm lợi nhuận thuần túy
lực thị trường, họ sẽ kiếm lợi nhuận thuần túy
vượt quá khoản chi trả các yếu tố sản xuất của
vượt quá khoản chi trả các yếu tố sản xuất của
họ.
họ.

Lợi nhuận thuần túy đối với công ty độc quyền

Diamond and Mirlees (1971) cho rằng lợi
Diamond and Mirlees (1971) cho rằng lợi
nhuận thuần túy là cách tốt nhất để huy động
nhuận thuần túy là cách tốt nhất để huy động
nguồn thu hơn là so với đánh thuế vào các yếu
nguồn thu hơn là so với đánh thuế vào các yếu
tố sản xuất, bởi vì nó không làm bóp méo sản
tố sản xuất, bởi vì nó không làm bóp méo sản
lượng.
lượng.
TẠI SAO ĐÁNH THUẾ VÀO CÔNG TY?
10

Trong khi đánh thuế vào lợi nhuận thuần túy
Trong khi đánh thuế vào lợi nhuận thuần túy
dường như là cách tốt nhất, nhưng nó không

dường như là cách tốt nhất, nhưng nó không
phải cách thức mà thuế thu nhập vận hành.
phải cách thức mà thuế thu nhập vận hành.

Thứ nhất
Thứ nhất
, thuế công ty không phải là thuế lợi
, thuế công ty không phải là thuế lợi
tức thuần túy bởi vì công ty có thể hạ thấp
tức thuần túy bởi vì công ty có thể hạ thấp
khoản thuế bằng
khoản thuế bằng
thay đổi các yếu tố đầu vào
thay đổi các yếu tố đầu vào
.
.

Thứ hai
Thứ hai
, thuế công ty đánh vào
, thuế công ty đánh vào
lợi nhuận kế
lợi nhuận kế
toán
toán
chứ không phải là
chứ không phải là
lợi nhuận kinh tế
lợi nhuận kinh tế
.

.

Lợi nhuận kinh tế: là khoản chênh lệch giữa thu
nhập của công ty và chi phí cơ hội kinh tế của sản
xuất .

Lợi nhuận kế toán: là chênh lệch giữa thu nhập và
chi phí báo cáo của công ty.
TẠI SAO ĐÁNH THUẾ VÀO CÔNG TY?
11

Động lực thứ hai
Động lực thứ hai
cho việc đánh thuế
cho việc đánh thuế
thu nhập công ty liên quan đến
thu nhập công ty liên quan đến
thu
thu
nhập giữ lại
nhập giữ lại
.
.

Nếu như công ty không bị đánh thuế
Nếu như công ty không bị đánh thuế
vào lợi nhuận nhưng các cá nhân bị
vào lợi nhuận nhưng các cá nhân bị
đánh thuế vào khoản tiền thưởng
đánh thuế vào khoản tiền thưởng

được thanh toán bởi công ty, thì các
được thanh toán bởi công ty, thì các
công ty có thể tránh thuế bằng việc
công ty có thể tránh thuế bằng việc
không thanh toán tiền thưởng.
không thanh toán tiền thưởng.
TẠI SAO ĐÁNH THUẾ VÀO CÔNG TY?
12
CƠ CẤU THUẾ CÔNG TY

Thuế thu nhập công ty là rất phức tạp
Thuế thu nhập công ty là rất phức tạp
nhưng cơ sở thuế được tóm tắt như:
nhưng cơ sở thuế được tóm tắt như:

Thu nhập tính thuế:
= [(thu nhập – chi phí )

Thuế công ty phải nộp:
= Thu nhập tính thuế x Thuế suất
Tại Việt nam, áp dụng thuế suất cố định 22%.
Tại Mỹ, áp dụng biểu thuế lũy tiến.
13
THU NHẬP

Thu nhập
Thu nhập


của công ty đơn giản

của công ty đơn giản
là thu nhập kiếm được từ việc
là thu nhập kiếm được từ việc
bán hàng hóa và dịch vụ trên
bán hàng hóa và dịch vụ trên
thị trường và các khoản thu
thị trường và các khoản thu
nhập khác.
nhập khác.
14
CHI PHÍ

Chi phí
Chi phí
của công ty gồm:
của công ty gồm:



Chi phí bằng tiền phát sinh trong kinh
Chi phí bằng tiền phát sinh trong kinh
doanh như: tiền lương, thuế tiền lương
doanh như: tiền lương, thuế tiền lương
và các chi phí trung gian (nguyên vật
và các chi phí trung gian (nguyên vật
liệu, điện nước, tiền thuê văn phòng…)
liệu, điện nước, tiền thuê văn phòng…)


Trả lãi tiền vay
Trả lãi tiền vay



Khấu hao các khoản đầu tư
Khấu hao các khoản đầu tư
15
CHI PHÍ

Khấu hao
Khấu hao
Về nguyên tắc, các công ty được phép khấu hao sự
Về nguyên tắc, các công ty được phép khấu hao sự
giảm giá thực tài sản từ năm này đến năm khác.
giảm giá thực tài sản từ năm này đến năm khác.

Khấu hao kinh tế là sự giảm giá thực tế giá
trị vốn trong một khoảng thời gian nhất định.

Nếu như giá trị thị trường của máy móc giảm
xuống $10,000, thì đó là sự giảm giá kinh tế.

Thực tế, rất khó khăn để thấy được tỷ lệ khấu hao
Thực tế, rất khó khăn để thấy được tỷ lệ khấu hao
thực của tài sản. Vì vậy luật thuế quy định bảng
thực của tài sản. Vì vậy luật thuế quy định bảng
khấu hao.
khấu hao.
16

CHI PHÍ

Khấu hao có nhiều cách tiếp cận:
Khấu hao có nhiều cách tiếp cận:

Khấu hao đường thẳng (Straight-line
depreciation).

Khấu hao theo nhanh (Accelerated depreciation).

Phương pháp 1,5 (One-and-a-half method)

Phương pháp số dư giảm dần kép (Double
declining balance method)
Chi phí đầu tư (Expensing investments) được
giảm trừ toàn bộ chi phí đầu tư khỏi thuế trong
năm phát sinh.
17
THUẾ SUẤT THUẾ CÔNG TY

Ở Mỹ thuế suất thuế công ty là biểu thuế
Ở Mỹ thuế suất thuế công ty là biểu thuế
lũy tiến
lũy tiến

Phần lớn chịu thuế ở mức 35% .
Phần lớn chịu thuế ở mức 35% .

Hình 7.2
Hình 7.2

– Biểu thuế thu nhập công ty
– Biểu thuế thu nhập công ty
Hình 7.2
Biểu thuế thu nhập công ty
19
ƯU ĐÃI ĐẦU TƯ

Ưu đãi đầu tư
Ưu đãi đầu tư
: ITC (
: ITC (
investment tax
investment tax
credit (ITC))
credit (ITC))
.
.

Ưu đãi đầu tư là ưu đãi cho phép
Ưu đãi đầu tư là ưu đãi cho phép
các công ty khấu trừ % chi phí
các công ty khấu trừ % chi phí
đầu tư trong năm khỏi tiền thuế
đầu tư trong năm khỏi tiền thuế
phải nộp.
phải nộp.
20
PHẠM VI ẢNH HƯỞNG CỦA
THUẾ CÔNG TY


Công cụ phân tích cân bằng tổng thể có
Công cụ phân tích cân bằng tổng thể có
thể được sử dụng để đánh giá phạm vi
thể được sử dụng để đánh giá phạm vi
ảnh hưởng của thuế thu nhập công ty.
ảnh hưởng của thuế thu nhập công ty.

Trước hết, người tiêu dùng sẽ có thể
Trước hết, người tiêu dùng sẽ có thể
gánh chịu gánh nặng thuế trong hình
gánh chịu gánh nặng thuế trong hình
thức giá cả cao. Các công ty cung cấp
thức giá cả cao. Các công ty cung cấp
sản xuất và dịch vụ cho nền kinh tế, vì
sản xuất và dịch vụ cho nền kinh tế, vì
thế cầu có thể không co giãn hoàn toàn.
thế cầu có thể không co giãn hoàn toàn.
21

Thứ hai, công ty sẽ gánh chịu gánh nặng thuế, được
Thứ hai, công ty sẽ gánh chịu gánh nặng thuế, được
phân bổ vào yếu tố lao động và vốn.
phân bổ vào yếu tố lao động và vốn.

Bởi vì công ty thuê mướn lao động, có thể cung
lao động không co giãn hoàn toàn.

Trong ngắn hạn, vốn không di chuyển, có thể
gánh chịu hoàn toàn thuế công ty.


Trong dài hạn, vốn có thể thay đổi, nó chảy vào
khu vực phi công ty.

Thêm vào đó, có ảnh hưởng cân bằng tổng thể.
Dòng chảy vốn vào khu vực phi kinh doanh làm
hạ thấp tỷ suất sinh lợi của khu vực đó, vì thế khu
vực phi kinh doanh gánh chịu gánh nặng thuế.
PHẠM VI ẢNH HƯỞNG CỦA
THUẾ CÔNG TY
22

Kết hợp tất cả các tình huống,
Kết hợp tất cả các tình huống,
gánh nặng thuế công ty được chia
gánh nặng thuế công ty được chia
sẻ bởi lao động, người tiêu dùng và
sẻ bởi lao động, người tiêu dùng và
các nhà đầu tư.
các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, rất ít minh chứng về
Tuy nhiên, rất ít minh chứng về
trường hợp này.
trường hợp này.
PHẠM VI ẢNH HƯỞNG CỦA
THUẾ CÔNG TY
23
K T QU THU CÔNG TY Đ I V I Đ U T Ế Ả Ế Ố Ớ Ầ Ư
Phân tích lý thuyết thuế công ty và quyết định đầu tư


Quyết định đầu tư được quyết định bởi
Quyết định đầu tư được quyết định bởi
việc thiết lập lợi ích biên bằng với chi phí
việc thiết lập lợi ích biên bằng với chi phí
biên.
biên.

Thuế thu nhập công ty, khấu hao và
Thuế thu nhập công ty, khấu hao và
ITCs sẽ dịch chuyển lợi ích biên và chi
ITCs sẽ dịch chuyển lợi ích biên và chi
phí biên .
phí biên .

Hình 7.3
Hình 7.3
– Quyết định đầu tư trong điều
– Quyết định đầu tư trong điều
kiện không có thuế.
kiện không có thuế.
Cost and
return per
dollar of
investment
Investment (K)
MC
1
= p+ δ
K
1

A
MB
1
=F
K
Hình 7.3
Quyết định đầu tư trong điều kiện không có thuế
The firm
equates
marginal
benefit and
marginal cost.
25

Trong hình vẽ này, lợi ích biên đầu tư được
Trong hình vẽ này, lợi ích biên đầu tư được
căn cứ vào sản phẩm biên của vốn, ký hiệu là
căn cứ vào sản phẩm biên của vốn, ký hiệu là
F
F
K
K
.
.

Lợi ích biên có độ dốc xuống bởi vì tiền biên
Lợi ích biên có độ dốc xuống bởi vì tiền biên
giảm dần .
giảm dần .


Chi phí biên đầu tư MC
Chi phí biên đầu tư MC
1
1
là hằng số và bằng
là hằng số và bằng
với tổng số chi phí khấu hao
với tổng số chi phí khấu hao
δ
δ
và chi phí tài
và chi phí tài
t
t
rợ
rợ
p.
p.

Đ
Đ
ầ
ầ
u tư là
u tư là
K
K
1
1
.

.
KẾT QUẢ THUẾ CÔNG TY ĐỐI V I Ớ ĐẦU TƯ
Phân tích lý thuyết thuế công ty và quyết định đầu tư