314 Giải pháp phát triển huy động vốn tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam áp dụng cho chi nhánh TP.HCM

I

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
---------------

LƯU THỊ HOA

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG HUY
ĐỘNG VỐN TẠI NGÂN HÀNG
PHÁT TRIỂN VIỆT NAM
CHI NHÁNH

ĐẦU TƯ VÀ

ÁP DỤNG CHO

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ
MINH

Chuyên ngành: KINH TẾ PHÁT TRIỂN
Mã số:

60.31.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TIẾN SĨ NGUYỄN VĂN DŨNG

TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2008


II

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực

và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
được cảm ơn và các thơng tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Lưu Thị Hoa


III

MỤC LỤC

Trang
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN .....................................................................................................II
MỤC LỤC

......................................................................................................III

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................ VI
DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... VII
DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỀU ĐỒ ..................................................................... VIII
PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài ...............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài....................................................................................3
3. Phương pháp nghiên cứu: ............................................................................................3
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài ..................................................................4
4.1.

Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................4

4.2.

Phạm vi nghiên cứu ..............................................................................................4

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ....................................................................5

6. Kết quả đạt được của luận văn ....................................................................................6
CHƯƠNG 1:

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỊCH VỤ HUY ĐỘNG VỐN CỦA NGÂN
HÀNG ............................................................................................8

1.1. KHÁI NIỆM HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG ..............................................................8
1.1.1. Khái niệm dịch vụ ngân hàng, khái niệm dịch vụ huy động vốn .........................8
1.1.2. Một số hoạt động dịch vụ của ngân hàng ...........................................................10
1.1.3. Đặc điểm dịch vụ ngân hàng ..............................................................................11
1.1.4. Các chủ thể cung cấp dịch vụ ngân hàng ...........................................................12
1.1.5. Các khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng ......................................................12

1.2. HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ NGÂN HÀNG TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP KINH
TẾ QUỐC TẾ..............................................................................................................13
1.2.1. Dịch vụ ngân hàng và hội nhập kinh tế quốc tế .................................................13
1.2.2. Các yếu tố liên quan đến hoạt động ngân hàng trong điều kiện hội nhập..........14


IV

1.3. NHỮNG YÊU CẦU MỞ CỬA THỊ TRƯỜNG DỊCH VỤ NGÂN HÀNG TRONG
ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP ............................................................................................17
1.3.1. Các cam kết theo Hiệp định về thương mại dịch vụ của ASEAN......................17
1.3.2. Những yêu cầu về mở cửa thị trường dịch vụ NH theo Hiệp định Thương mại

Việt Nam - Hoa Kỳ ............................................................................................18
1.3.3. Yêu cầu về mở cửa thị trường dịch vụ ngân hàng trong quá trình hội nhập WTO
và lộ trình hội nhập cụ thể..................................................................................19
1.4. TÁC ĐỘNG CỦA HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ ĐẾN NGÀNH NGÂN
HÀNG...........................................................................................................................22
1.4.1. Cơ hội .................................................................................................................22
1.4.2. Thách thức ..........................................................................................................23
CHƯƠNG 2:

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ HUY ĐỘNG VỐN TẠI
BIDV HỒ CHÍ MINH.....................................................................25

2.1. GIỚI THIỆU VỀ CHI NHÁNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ..................................................................................25
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của BIDV Hồ Chí Minh .................................25
2.1.2. Cơ cấu tổ chức của BIDV Hồ Chí Minh ............................................................27
2.1.3. Tình hình sử dụng lao động................................................................................28
2.1.4. Tình hình hoạt động của BIDV Hồ Chí Minh trong thời gian qua ....................31
2.2. NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HỌAT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN CỦA BIDV
HỒ CHÍ MINH ...........................................................................................................36
2.2.1. Hệ thống các văn bản pháp luật về dịch vụ ngân hàng nói chung......................36
2.2.2. Hệ thống các văn bản liên quan hoạt động dịch vụ huy động vốn của Chi nhánh
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh :................................37
2.2.3. Mơi trường kinh tế - xã hội: ...............................................................................39

2.3. THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ HUY ĐỘNG VỐN TẠI
BIDV HỒ CHÍ MINH ................................................................................................ 40
2.3.1. Mơ tả dịch vụ huy động vốn hiện hành của BIDV Hồ Chí Minh: .....................40
2.3.2. Về quy mơ nguồn vốn huy động: .......................................................................41
2.3.3. Về cơ cấu nguồn vốn huy động ..........................................................................43
2.3.4. Ý kiến đánh giá của khách hàng có giao dịch dịch vụ huy động vốn tại Chi
nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh .......................47
2.3.5. Tình hình phát triển “Dịch vụ hỗ trợ dịch vụ huy động vốn” ............................49
2.4. ĐÁNH GIÁ VỀ DỊCH VỤ HUY ĐỘNG VỐN CỦA BIDV HỒ CHÍ MINH:....56
2.4.1. Giá cả/Lãi suất (Prices) ......................................................................................56

V

2.4.2. Loại hình sản phẩm (Products)...........................................................................56
2.4.3. Chính sách xúc tiến bán hàng (khuyến mãi, quảng cáo-Promotion)..................56
2.4.4. Mạng lưới (kênh phân phối-Places) ...................................................................57
2.4.5. Đánh giá khả năng cạnh tranh của BIDV Hồ Chí Minh trong dịch vụ huy động
vốn......................................................................................................................57
2.4.6. Phân tích SWOT về dịch vụ huy động vốn của BIDV Hồ Chí Minh ................63
CHƯƠNG 3:

GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN TẠI
CHI NHÁNH NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN TP.HCM 69

3.1. DỰ BÁO VỀ XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐỐI VỚI DỊCH VỤ HUY ĐỘNG VỐN
TRONG BỐI CẢNH HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ ........................................69
3.1.1. Cạnh tranh ngày càng gay gắt trong ngành đối với dịch vụ huy động vốn ........69
3.1.2. Đa dạng hóa các nhu cầu của khách hàng về dịch vụ tiền gửi. ..........................69
3.1.3. Thay đổi tỷ trọng của nhóm khách hàng huy động vốn. ....................................70
3.2. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN
CỦA BIDV HỒ CHÍ MINH TRONG THỜI GIAN TỚI........................................70
3.2.1. Giải pháp về chính sách huy động vốn (giá, sản phẩm).....................................70
3.2.2. Giải pháp về phát triển khách hàng ....................................................................77
3.2.3. Giải pháp về cải cách thủ tục hành chánh ..........................................................79
3.2.4. Giải pháp về kênh phân phối (mạng lưới)..........................................................79

3.2.5. Giải pháp về công nghệ ......................................................................................81
3.2.6. Giải pháp về quản trị điều hành..........................................................................82
3.2.7. Giải pháp về nhân sự ..........................................................................................83
3.2.8. Giải pháp về công tác Marketing........................................................................85
3.3. KIẾN NGHỊ.................................................................................................................89
3.3.1. Đối với Ngân hàng Nhà nước và cơ quan quản lý Nhà nước.............................89
3.3.2. Đối với Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam............................................90
3.3.3. Đối với Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh ...91
PHẦN KẾT LUẬN.................................................................................................93
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................95
PHẦN PHỤ LỤC

VI

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ACB

NHTMCP Á Châu

AFAS
AFTA
ASEAN
ATM

BIDV
BIDV HỒ CHÍ MINH
BTA
EXIMBANK
GATS
HHNH
ICB
MFN
NH
NHLD
NHNN
NHNNo &PTNT

NHTM
NHTMCP
NHTMQD
NHTW
SACOMBANK
TPHCM
USD
VCB
VND
WTO

Hiệp định chung về thương mại dịch vụ trong ASEAN

Hiệp định chung về thương mại tự do ASEAN
Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á
Máy rút tiền tự động
Ngân hàng đầu tư & phát triển Việt Nam
Ngân hàng đầu tư & phát triển Việt Nam- chi nhánh TP.HCM
Hiệp định Thương mại song phương Việt Nam - Hoa Kỳ
NHTMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam
Hiệp định chung về Thương mại dịch vụ
Hiệp Hội ngân hàng
NH Công thương VN
Nguyên tắc đối xử Tối huệ quốc
Ngân hàng

Ngân hàng liên doanh
Ngân hàng Nhà nước
Ngân hàng Nông Nghiệp và Phát triển Nông thôn
Ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại cổ phần
Ngân hàng thương mại quốc doanh
Ngân hàng Trung ương
NHTMCP Sài Gịn Thương Tín
Thành phố Hồ Chí Minh
Đơ la Mỹ
Ngân hàng ngoại thương Việt nam
Việt Nam đồng

Tổ chức Thương mại thế giới


VII

DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng số 2.1 : Tình hình lao động của BIDV Hồ Chí Minh từ năm 2005-2007.............30
Bảng số 2.2 : Tình hình nguồn vốn và sử dụng vốn của BIDV Hồ Chí Minh từ
năm 2005- 2007 .........................................................................................33
Bảng số 2.3 : Kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV Hồ Chí Minh qua 3 năm
2005 – 2007................................................................................................35

Bảng số 2.4 : Mức qui định tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các tổ chức tín dụng ...........37
Bảng số 2.5 : Lãi suất tiền gửi VND tại TPHCM ngày 22/11/2007 (%/năm) ................38
Bảng số 2.6 : Tình hình huy động vốn của BIDV Hồ Chí Minh trong 3 năm 2005 –
2007............................................................................................................42
Bảng số 2.7 : Tình hình nguồn vốn huy động phân theo thời hạn gửi ..........................43
Bảng số 2.8: Tình hình nguồn vốn huy động phân theo loại tiền tệ ............................45
Bảng số 2.9 : Tình hình nguồn vốn huy động phân theo lọai khách hàng...................47
Bảng số 2.10 : Kết quả thăm dò ý kiến đánh giá của khách hàng về dịch vụ huy
động vốn của BIDV Hồ Chí Minh...........................................................48
Bảng số 2.11: Số lượng thẻ BIDV-ATM phát hành tại BIDV Hồ Chí Minh................53
Bảng số 2.12: Kết quả hoạt động dịch vụ chi hộ lương từ năm 2005-2007..................54
Bảng số 2.13 Kết quả thăm dò nhu cầu khách hàng về dịch vụ thanh toán hiện đại ..55

Bảng số 2.14: Tình hình huy động vốn trên địa bàn TP.HCM năm 2005-2006...........58
Bảng số 2.15 Tình hình huy động vốn địa bàn TP.HCM phân theo loại tiền tệ ..........58


VIII

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỀU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 2.1 : Đồ thị biểu diễn cơ cấu nguồn vốn huy động của BIDV Hồ Chí Minh
phân theo lọai kỳ hạn (thời hạn) gửi, từ năm 2005-2007 .....................44
Biểu đồ 2.2 : Đồ thị biểu diễn cơ cấu nguồn vốn huy động của BIDV Hồ Chí Minh
phân theo lọai tiền tệ, từ năm 2005-2007..............................................45

Biểu đồ 2.3 : Đồ thị biễu diễn cơ cấu nguồn vốn huy động của BIDV Hồ Chí Minh
theo phân lọai khách hàng.......................................................................46
Biểu đồ 2.4:Đồ thị thể hiện sự tăng trưởng dịch vụ huy động vốn đối với tiền gửi
không kỳ hạn tại BIDV Hồ Chí Minh từ năm 2005-2007.....................52


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sự phát triển bền vững, lành mạnh và ổn định của hệ thống tài chính, hay cụ
thể hơn là của hệ thống ngân hàng là điều kiện góp phần cho sự phát triển bền vững

của nền kinh tế, đặc biệt trong xu hướng tồn cầu hóa hiện nay.
Theo cam kết trong tiến trình hội nhập, đến năm 2010 nước ta sẽ mở cửa hồn
tồn thị trường dịch vụ ngân hàng, xố bỏ các giới hạn hoạt động ngân hàng đối với
các tổ chức tín dụng nước ngồi, thực hiện cơng bằng giữa tổ chức tín dụng trong
nước và tổ chức tín dụng nước ngoài trong các hoạt động ngân hàng. Mặc dù so với
vài năm trước, hoạt động các của ngân hàng Việt Nam đã có những bước phát triển
đáng kể, trình độ và chất lượng dịch vụ ngày càng cao hơn, nhưng xét về năng lực
cạnh tranh thì vẫn cịn ở mức giới hạn so với các ngân hàng nước ngoài trong một
số mặt. Vì vậy, khơng thể tránh khỏi việc các ngân hàng trong nước đang phải
nhường bớt thị phần cho các ngân hàng nước ngoài trong nhiều mảng dịch vụ ngân
hàng. Thời gian thực hiện những cam kết mở cửa thị trường càng đến gần, hệ thống
ngân hàng Việt Nam càng phải nhanh chóng cải cách nhiều mặt hoạt động để nâng

cao khả năng cạnh tranh, thu hút và giữ vững khách hàng nhằm đạt mục tiêu hoạt
động kinh doanh đã đề ra.
Hoạt động huy động vốn là hoạt động cơ bản và có ý nghĩa to lớn đối với bản
thân ngân hàng thương mại và đối với xã hội bởi các nguồn vốn mà ngân hàng
thương mại huy động được tạo thành nguồn vốn để ngân hàng cung cấp cho các
nghiệp vụ sinh lời chủ yếu - hoạt động tín dụng. Nói cách khác, kết quả của hoạt
động huy động vốn là tạo ra nguồn “ tài nguyên” để ngân hàng thương mại đáp ứng
các nhu cầu cho nền kinh tế cho. [7]
Trong thời gian gần đây, các ngân hàng thương mại Việt Nam phải đương đầu
với sự cạnh tranh ngày càng gay gắt hơn trong hoạt động huy động vốn khi mà
nguồn vốn nhàn rỗi của dân chúng và các tổ chức hiện nay đã và đang được phân
tán qua nhiều kênh huy động khác với hình thức ngày càng đa dạng và mang lại lợi

2

nhuận hấp dẫn. Như gửi tại ngân hàng nước ngoài (nơi cung cấp nhiều sản phẩm
dịch vụ đa dạng và hiện đại và là nơi có chất lượng dịch vụ tốt hơn do trình độ
chun mơn cao hơn và kinh nghiệm hoạt động lâu năm hơn), đầu tư vào thị trường
chứng khoán, thị trường bất động sản, dự trữ vàng hoặc ngoại tệ mạnh, mua sản
phẩm của các công ty bảo hiểm nhân thọ, mua chứng chỉ quỹ đầu tư, trái phiếu
doanh nghiệp, gửi tiết kiệm bưu điện...Trong đó, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
Việt Nam nói chung và Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ
Chí Minh nói riêng cũng khơng tránh khỏi tình hình chung là ngày càng gặp khó

khăn hơn trong hoạt động huy động vốn. Riêng đối với Chi nhánh Ngân hàng Đầu
tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh, ngoài việc chịu ảnh hưởng mạnh bởi các
yếu tố cạnh tranh nêu trên do hoạt động trên địa bàn kinh tế năng động, chính sách
điều hành hoạt động huy động vốn của Chi nhánh còn bị chi phối bởi các qui định
từ phía Ngân hàng Nhà nước và từ phía Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam.
Vì vậy việc đưa ra được giải pháp để vừa tăng trưởng và vừa đảm bảo hiệu quả
trong hoạt động huy động vốn là hết sức khó khăn đối với Chi nhánh Ngân hàng
Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh trong tình hình cạnh tranh ngày càng
gay gắt nhu hiện nay.
Việc không phát triển tốt hoặc giảm sút nguồn vốn huy động sẽ ảnh hưởng đến
hoạt động của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh
nói chung. Trong đó, hoạt động chịu ảnh hưởng trực tiếp nhất là hoạt động tín dụng.

Việc nguồn vốn để cho vay giảm không chỉ làm giảm hiệu quả hoạt động Ngân
hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam, mà còn ảnh hưởng đến nguồn tài nguyên để
đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất kinh doanh, gián tiếp làm trì trệ
sự phát triển của nền kinh tế, khi mà hiện nay thị phần cho vay các dự án lớn, dài
hạn trong nền kinh tế vẫn chủ yếu do các NHTMQD thực hiện, trong đó có Ngân
hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Do vậy, việc nghiên cứu tình hình phát triển
hoạt động huy động vốn của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố
Hồ Chí Minh trong thời gian qua, tìm hiểu các nhân tố ảnh hưởng và xem xét các
yếu tố cạnh tranh trong hoạt động này, từ đó đề xuất những giải pháp nhằm phát
triển hoạt động huy động vốn của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành

3

phố Hồ Chí Minh (BIDV Hồ Chí Minh) và của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt
Nam nói chung, trong giai đoạn tới là hết sức cần thiết.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
-

Nghiên cứu cơ sở lý luận về hoạt động ngân hàng nói chung và hoạt động
dịch vụ huy động vốn nói riêng hiện nay và trong bối cảnh nền kinh tế hội
nhập.

-

Tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động huy động vốn của Chi nhánh
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh. Đánh giá thực
trạng hoạt động huy động vốn, phân tích cơ hội và thách thức trong hoạt
động huy động vốn của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành
phố Hồ Chí Minh.

-

Đề xuất các giải pháp nhằm phát triển hoạt động huy động vốn của Chi
nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh.

3. Phương pháp nghiên cứu:
• Phương pháp nghiên cứu: đề tài sử dụng phương pháp khảo sát, thống kê,
so sánh và phân tích. Trong đó, tác giả khảo sát những yếu tố ảnh hưởng
đến hoạt động ngân hàng trong hội nhập, thống kê tình hình hoạt động của
Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh, thống
kê ý kiến khách hàng. Trên cơ sở đó so sánh và phân tích kết quả hoạt động
qua các năm, phân tích các yếu tố tác động đến hoạt động huy động vốn
của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh và
phân tích nguy cơ cạnh tranh. Từ đó đưa ra giải pháp cần thiết để phát triển
hoạt động huy động vốn của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
thành phố Hồ Chí Minh.
• Phương pháp thu thập số liệu:

Số liệu sơ cấp: được tập hợp trên cơ sở điều tra thăm dị ý kiến của các
khách hàng có giao dịch dịch vụ huy động vốn tại Chi nhánh Ngân hàng


4

Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó đánh giá về chất
lượng dịch vụ, giá cả dịch vụ, thái độ và phong cách phục vụ của nhân
viên NH cũng như mức độ hài lòng của khách hàng đối với chương
trình khuyến mãi huy động vốn của NH. Việc thăm dò được thực hiện
bằng cách gửi trực tiếp phiếu thăm dò cho khách hàng đến giao dịch
tiền gửi (Mẫu phiếu Thăm dò tại Phụ lục 1).

Số liệu thứ cấp: Các số liệu về kết quả hoạt động dịch vụ huy động vốn
và một số hoạt động kinh doanh khác qua các năm 2005-2007 của Chi
nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển thành phố Hồ Chí Minh được thu
thập từ các Báo cáo tổng kết; Báo cáo kết quả kinh doanh; Báo cáo
quyết tốn ...
• Phương pháp chọn mẫu: chọn mẫu ngẫu nhiên trong số các khách hàng cá
nhân có giao dịch tiền gửi tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
thành phố Hồ Chí Minh.
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu những yêu cầu mở cửa hoạt động dịch vụ ngân
hàng trong cam kết hội nhập và những tác động của hội nhập đến hoạt động ngân

hàng Việt Nam. Nghiên cứu thực trạng các vấn đề liên quan đến hoạt động huy
động vốn, các nhân tố ảnh hưởng, điều kiện phát triển và môi trường pháp lý cho sự
phát triển hoạt động huy động vốn tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó đề xuất một số giải pháp thúc đẩy sự phát triển
hoạt động dịch vụ huy động vốn của Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển
thành phố Hồ Chí Minh trong bối cảnh tính cạnh tranh trong hoạt động dịch vụ huy
động vốn ngày càng gay gắt như hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
• Phạm vi khơng gian: tình hình phát triển hoạt động dịch vụ huy động vốn
của BIDV Hồ Chí Minh.

5

• Phạm vi thời gian: các vấn đề liên quan tới hoạt động dịch vụ huy động
vốn, các nhân tố ảnh hưởng, điều kiện phát triển và môi trường pháp lý cho
sự phát triển hoạt động dịch vụ huy động vốn của BIDV Hồ Chí Minh
trong khoảng thời gian từ 2005 đến 2007.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Huy động vốn là một mảng hoạt động dịch vụ cơ bản và quan trọng tại các
ngân hàng thương mại. Bất kỳ một ngân hàng thương mại nào, dù mới thành lập
hay đã hoạt động lâu năm đều phải tập trung đẩy mạnh hoạt động dịch vụ này. Nhất
là đối với các ngân hàng thương mại Việt Nam, khi trình độ và khả năng cung cấp
các dịch vụ ngân hàng hiện đại cịn hạn chế, thì nguồn thu nhập chủ yếu vẫn là từ

hoạt động huy động tiền gửi để cho vay.
Tiền gửi của khách hàng mang lại nguồn vốn cho các ngân hàng thương mại
để thực hiện cơng tác tín dụng nhằm mục đích hưởng chênh lệch lãi suất. Một khi
nguồn tiền gửi huy động không đáp ứng nhu cầu phát triển hoạt động tín dụng, các
ngân hàng thương mại có thể phải đi vay tiền trên thị trường liên ngân hàng với lãi
suất cao để cho vay lại, khi đó hiệu quả hoạt động sẽ giảm. Nếu sử dụng nguồn vốn
tự có để cho vay, nguồn lực đầu tư cho công nghệ và tài sản cố định sẽ giảm, việc
này làm giảm khả năng hiện đại hoá hoạt động ngân hàng, ảnh hưởng đến khả năng
cạnh tranh của ngân hàng về dài hạn.
Trong giai đoạn hiện nay và sắp tới, khi hàng rào bảo hộ đối với ngân hàng
thương mại Việt Nam ngày càng được nới lỏng và xoá bỏ theo cam kết hội nhập,
nguy cơ bị cạnh tranh ngày càng cao. Trong đó các ngân hàng nước ngồi với năng

lực cao hơn, uy tín và kinh nghiệm lâu năm hơn sẽ là đối thủ cạnh tranh trực tiếp
của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Thị trường chứng khoán tăng trưởng
mạnh mẽ, thị trường bất động sản ngày càng “nóng”và nhiều kênh huy động vốn
mới ra đời và phát triển sẽ góp phần làm giảm thị phần hoạt động của ngân hàng
thương mại Việt Nam, cụ thể là giảm thị phần nguồn vốn huy động. Điều này sẽ
ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam, gián
tiếp ảnh hưởng tới sự phát triển của nền kinh tế.


6

Tuy nhiên, nếu có các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong hoạt động

huy động vốn, xây dựng chính sách huy động vốn hấp dẫn, linh hoạt, đa dạng cùng
với chiến lược quảng cáo tốt... các ngân hàng thương mại có thể ổn định và phát
triển nguồn vốn huy động, từ đó góp phần ổn định và phát triển các mảng hoạt động
khác nói chung.
Vì vậy, việc xem xét các yêu cầu mở cửa, tìm hiểu nguy cơ cạnh tranh, phân
tích thực trạng phát triển hoạt động huy động vốn và hiểu rõ đánh giá của khách
hàng đối với sản phẩm huy động vốn của BIDV Hồ Chí Minh, từ đó giúp BIDV nói
chung và BIDV Hồ Chí Minh nói riêng xây dựng giải pháp huy động vốn phù hợp
là hết sức cần thiết, vừa có ý nghĩa khoa học, vừa có ý nghĩa thực tiễn đối với BIDV
Hồ Chí Minh trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay và khi hội nhập kinh tế quốc tế.
6. Kết quả đạt được của luận văn
Qua nghiên cứu các yếu tố liên quan từ tổng quát đến chi tiết, tìm hiểu nhiều

tác nhân ảnh hưởng đến họat động của ngành NH nói chung và BIDV Hồ Chí Minh
nói riêng, và phân tích tình hình thực hiện dịch vụ huy động vốn của BIDV Hồ Chí
Minh trên nhiều góc độ, luận văn đã đạt được những kết quả như sau:
+

Nêu rõ các nguy cơ cạnh tranh, yếu tố tác động đến hoạt động của NHTM Việt
Nam, của NH Đầu tư và Phát triển Việt Nam nói chung và hoạt động dịch vụ
huy động vốn của BIDV Hồ Chí Minh nói riêng trong điều kiện hiện nay và
trong bối cảnh hội nhập.

+

Phân tích tình hình hoạt động dịch vụ huy động vốn của BIDV Hồ Chí Minh,
các yếu tố tác động, thách thức và cơ hội phát triển dịch vụ này.

+

Rút ra một số kết luận từ cuộc thăm dò ý kiến khách hàng giao dịch dịch vụ huy
động vốn tại BIDV Hồ Chí Minh.Các kết luận này có thể hỗ trợ các NHTM làm
tư liệu tham khảo khi xây dựng chính sách phát triển hoạt động huy động vốn.
Cụ thể có thể biết được các yếu tố tác động đến quyết định của khách hàng (cá
nhân) trong lựa chọn NH để giao dịch tiền gửi, nguy cơ cạnh tranh của NHTM
trong dịch vụ huy động vốn, khách hàng tiềm năng trong dịch vụ huy động

7

vốn... và các hình thức khuyến mãi đối với dịch vụ huy động vốn mà khách hàng
ưa thích.
+

Nhấn mạnh vai trò của các “dịch vụ hỗ trợ huy động vốn”, từ đó làm tiền đề cho
các NHTM có cái nhìn mới trong việc xây dựng chính sách phát triển hoạt động
huy động vốn – huy động vốn thông qua phát triển dịch vụ ngân hàng hiện đại.

+

Đề xuất một số giải pháp để khắc phục điểm yếu, tăng cường năng lực cạnh
tranh trong hoạt động dịch vụ huy động vốn của BIDV nói chung và BIDV Hồ
Chí Minh nói riêng.


8

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DỊCH VỤ HUY ĐỘNG
VỐN CỦA NGÂN HÀNG
1.1. KHÁI NIỆM HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG
1.1.1. Khái niệm dịch vụ ngân hàng, khái niệm dịch vụ huy động vốn

“Tổ chức tín dụng“: Là doanh nghiệp được thành lập theo quy định của Luật
các tổ chức tín dụng (được sửa đổi, bổ sung năm 2004) và các quy định khác của
pháp luật để hoạt động NH. [1]
“Tổ chức tín dụng nước ngồi“: Là các tổ chức tín dụng được thành lập theo
luật nước ngoài.[1]
“Ngân hàng (NH)“:Là loại hình tổ chức tín dụng được thực hiện tồn bộ hoạt
động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan. [1]
“Dịch vụ ngân hàng” : Có quan niệm là dịch vụ ngân hàng chỉ là những hoạt
động mang lại các khoản thu phí cho các NH, là khoản trả công bởi các doanh
nghiệp, các tổ chức và cá nhân khi NH thực hiện dịch vụ cho họ (mà không phải là
hoạt động nhận tiền gửi (tiền gửi) hoặc cấp tín dụng). Lại có quan niệm cho rằng
dịch vụ ngân hàng là tất cả các dịch vụ mà hệ thống NH cung cấp cho nền kinh tế.

Tại khoản 7, điều 20 - Luật Các tổ chức tín dụng (đã được sửa đổi, bổ sung năm
2004) có nhắc đến nhóm từ “Dịch vụ NH” như sau: Hoạt động NH là hoạt động
kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền
gửi, sử dụng số tiền này để cấp tín dụng và cung ứng các dịch vụ thanh toán . [1]
Trong Hiệp định chung về thương mại dịch vụ (GATS), có định nghĩa: Một
“dịch vụ tài chính là bất kỳ dịch vụ nào có tính chất tài chính được một nhà cung
cấp dịch vụ tài chính cung cấp”. Dịch vụ tài chính bao gồm: dịch vụ bảo hiểm và
dịch vụ liên quan tới bảo hiểm, mọi dịch vụ NH và các dịch vụ tài chính khác
(ngoại trừ bảo hiểm). Như vậy, dịch vụ ngân hàng là một bộ phận cấu thành dịch vụ
tài chính và trong bảng phân ngành dịch vụ của WTO, nó được chia thành 11 phân
ngành cụ thể như sau [9]:
(a)

Nhận tiền gửi và các khoản phải trả khác từ công chúng;


9

(b)

Cho vay dưới mọi hình thức bao gồm: cho vay tiêu dùng, tín dụng cầm cố, thế
chấp, bao thanh tốn và các khoản tài trợ cho các giao dịch thương mại khác;

(c)

Th mua tài chính;

(d)

Mọi dịch vụ thanh tốn và chuyển tiền, bao gồm thẻ tín dụng, thẻ thanh tốn,
thẻ ghi nợ, séc du lịch và hối phiếu NH; Bảo lãnh và cam kết;

(e)

Kinh doanh trên tài khoản của mình hoặc của khách hàng, tại sở giao dịch, trên
thị trường giao dịch thoả thuận hoặc bằng các cách khác như dưới đây:

-

Các công cụ thị trường tiền tệ (bao gồm séc, hối phiếu, chứng chỉ tiền gửi)

-

Ngoại hối

-

Các công cụ tỷ giá và lãi suất, bao gồm các hợp đồng hốn đổi, hợp đồng
kỳ hạn

-

Vàng khối

(f)

Mơi giới tiền tệ;

(g)

Quản lý tài sản: quản lý tiền mặt, quản lý danh mục đầu tư, tất cả các hình thức

quản lý đầu tư tập thể, quản lý quỹ hưu trí, lưu ký và tín thác;

(h)

Dịch vụ thanh tốn và bù trừ tài sản tài chính, bao gồm chứng khốn, các sản
phẩm phái sinh và các cơng cụ có thể chuyển nhượng khác;

(i)

Cung cấp và chuyển thơng tin tài chính, xử lý dữ liệu tài chính và phần mềm
liên quan của các nhà cung cấp các dịch vụ tài chính khác;

(j)

Dịch vụ tư vấn, trung gian mơi giới và các dịch vụ tài chính phụ trợ khác đối
với tất cả các hoạt động được nêu từ mục (a) đến (j) nói trên, kể cả tham chiếu
và phân tích tín dụng, nghiên cứu, tư vấn đầu tư và danh mục đầu tư, tư vấn về
mua lại và tái cơ cấu chiến lược doanh nghiệp.
Trong Hiệp định Thương mại Việt nam - Hoa Kỳ (BTA), tại Phụ lục về Các

dịch vụ ngân hàng và các dịch vụ tài chính cũng nêu lên cách phân loại dịch vụ
ngân hàng như WTO.

10

Như vậy, khái niệm dịch vụ ngân hàng chưa được đề cập tới một cách đầy đủ
trong Luật Các tổ chức tín dụng ở Việt Nam, nhưng theo thơng lệ quốc tế, dịch vụ
ngân hàng có thể hiểu là tồn bộ các dịch vụ liên quan đến hoạt động tiền tệ, tín
dụng, thanh tốn, ngoại hối… thuộc 11 phân ngành nói trên mà hệ thống các NH
cung ứng cho nền kinh tế. Trong phạm vi nghiên cứu, luận văn chỉ đi sâu phân tích
dịch vụ ngân hàng liên quan đến hoạt động huy động vốn và một số dịch vụ thanh
tốn hỗ trợ dịch vụ huy động vốn. Trong đó chú trọng nghiên cứu các giải pháp để
phát triển nhóm dịch vụ này. Có thể thấy đa số dịch vụ NH đều giúp mang lại nguồn
tiền gửi cho NH, gồm dịch vụ thuộc phân ngành (a), (b),(d),(e), (f), (g), (h),(i),(k)
theo cách phân ngành của WTO.

1.1.2. Một số hoạt động dịch vụ của ngân hàng
1.1.2.1 Dịch vụ huy động vốn
Nhận tiền gửi: NH được nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và các tổ chức
tín dụng.Trong đó tiền gửi là số tiền của tổ chức, cá nhân gửi tại tổ chức tín dụng
hoặc các tổ chức khác có hoạt động NH dưới hình thức tiền gửi khơng kỳ hạn, tiền
gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm và các hình thức khác. Tiền gửi được hưởng lãi
hoặc khơng hưởng lãi và phải được hoàn trả cho người gửi tiền.[1]
Phát hành chứng từ có giá: tại điều 46, Luật Các tổ chức tín dụng (đã được
sửa đổi, bổ sung năm 2004) có qui định: tổ chức tín dụng được phát hành chứng chỉ
tiền gửi, trái phiếu và giấy tờ có giá khác để huy động vốn của tổ chức, cá nhân
trong nước và ngoài nước theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN). Ngồi
ra, các tổ chức tín dụng cịn có thể huy động vốn bằng cách đi vay các tổ chức tín

dụng khác hoặc vay Ngân hàng Nhà nước.
1.1.2.2 Dịch vụ thanh toán và ngân quỹ
Mở tài khoản: tổ chức tín dụng là NH được mở tài khoản cho khách hàng
trong nước và ngoài nước.


11

Dịch vụ thanh tốn: Luật Các tổ chức tín dụng (đã được sửa đổi, bổ sung năm
2004), điều 66 có qui định: các tổ chức tín dụng là NH được thực hiện các dịch vụ
thanh tốn sau đây [1]:
• Cung ứng các phương tiện thanh tốn;

• Thực hiện các dịch vụ thanh tốn trong nước cho khách hàng;
• Thực hiện các dịch vụ thanh toán quốc tế khi được NHNN cho phép;
• Thực hiện các dịch vụ thu hộ và chi hộ;
• Thực hiện các dịch vụ thanh tốn khác do NHNN quy định.
Dịch vụ ngân quỹ: tổ chức tín dụng được thực hiện dịch vụ thu và phát tiền
mặt cho khách hàng [1]
Tổ chức và tham gia các hệ thống thanh toán: theo qui định tại điều 68 Luật
Các tổ chức tín dụng (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2004), NH được tổ chức hệ
thống thanh toán liên NH trong nước, khi được NHNN cho phép mới được tham
gia các hệ thống thanh toán quốc tế.
1.1.3. Đặc điểm dịch vụ ngân hàng
Các dịch vụ ngân hàng nói chung có những đặc điểm như sau:

- Tính vơ hình: là đặc điểm khác biệt giữa sản phẩm dịch vụ ngân hàng với
các sản phẩm hữu hình của các ngành sản xuất vật chất khác. Trong đó yếu tố vơ
hình là chất lượng phục vụ, sự thuận tiện trong giao dịch, uy tín... hàm chứa trong
sản phẩm nhưng khách hàng khó nhận ra và khó phân biệt giữa các nhà cung cấp
(các NH) với đẳng cấp tương đương. Chính đặc điểm này làm cho tính cạnh tranh
của sản phẩm, dịch vụ ngân hàng rất cao. Để thu hút và giữ khách hàng, các NH
thương mại cần tạo niềm tin, uy tín với khách hàng, đưa ra các tiện ích tăng thêm
trong từng dịch vụ và không ngừng củng cố quan hệ đối với khách hàng.
- Tính khơng thể chia cắt: hoạt động cung cấp dịch vụ của NH và hoạt động
sử dụng dịch vụ của khách hàng xảy ra cùng lúc và thường được tiến hành dựa trên

12

những qui trình nhất định, theo những thứ tự nhất định. Khi khách hàng có nhu cầu,
sản phẩm sẽ được cung ứng trực tiếp cho họ.
- Tính khó xác định và không ổn định: một sản phẩm dịch vụ ngân hàng mà
việc thực hiện nó dù đơn giản hay phức tạp, qui mô sản phẩm (về doanh số, số
lượng..) nhỏ hay lớn đều không đồng nhất về chất lượng dịch vụ, thời gian hoàn
thành hoặc phương thức thực hiện khi được thực hiện bởi những nhân viên ngân
hàng (giao dịch viên) khác nhau. Hoặc cùng một khách hàng nhưng trong những lần
giao dịch khác nhau sẽ có những cảm nhận khác nhau về chất lượng của sản phẩm
dịch vụ ngân hàng, vì có thể sự cảm nhận khác nhau về sự thuận lợi trong các lần
giao dịch, cảm giác an tồn, tin tưởng khi giao dịch, trình độ nghiệp vụ và thái độ

thực hiện giao dịch của các nhân viên NH khác nhau…. Các yếu tố này cấu thành
và tạo nên chất lượng sản phẩm dịch vụ ngân hàng, nhưng lại bất ổn, chịu sự tác
động, chi phối bởi hoàn cảnh khách quan và chưa lượng hố chính xác được, ví dụ
như cùng một nhân viên, thực hiện cùng một nghiệp vụ nhưng chất lượng phục vụ
khác nhau giữa mỗi lần giao dịch do yếu tố thay đổi của sức khoẻ, tâm lý, chất
lượng công nghệ khi thực hiện giao dịch....
1.1.4. Các chủ thể cung cấp dịch vụ ngân hàng
Theo đà phát triển của nền kinh tế và tác động của hội nhập kinh tế, loại hình
chủ thể cung cấp sản phẩm dịch vụ mang lại lợi ích tương tự dịch vụ ngân hàng
ngày càng đa dạng. Đặc biệt là với dịch vụ huy động tiền nhàn rỗi, chủ thể cung cấp
dịch vụ ngày càng đa dạng, gồm các NHTM (trong nước và NH nước ngồi), tổ
chức tín dụng phi NH, các quỹ đầu tư, bưu điện, các công ty bảo hiểm, các tổ chức

kinh tế... Trong giới hạn của luận văn, tác giả tập trung nghiên cứu và phát triển
dịch vụ huy động vốn do các NHTM cung cấp.
1.1.5. Các khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng
Chính phủ: Khi có nhu cầu thanh tốn chi phí lương, chi phí hoạt động...
Chính phủ là khách hàng sử dụng dịch vụ ngân hàng.


13

Các tổ chức kinh tế, cơ quan chính quyền, doanh nghiệp: đối với hoạt động
huy động vốn của NHTM, đây là những khách hàng mang lại nguồn tiền gửi lớn.
Đồng thời, trong khía cạnh về cầu tiền tệ, các doanh nghiệp, tổ chức cũng chính là

các khách hàng có nhiều nhu cầu vay với qui mô nhỏ đến rất lớn. Bên cạnh đó,
những khách hàng này cịn là những khách hàng có nhu cầu sử dụng nhiều dịch vụ
ngân hàng như thanh toán trong nước, thanh toán quốc tế, thanh toán lương, mua
bán ngoại tệ, bảo lãnh, bảo hiểm, dịch vụ NH hiện đại....
Dân cư: cùng với các tổ chức, doanh nghiệp, đối tượng này là nhóm khách
hàng quan trọng của các NHTM. Các dịch vụ dành cho khách hàng này gồm tiền
gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán, dịch vụ bảo hiểm, vay tiêu dùng, vay mua xe, dịch
vụ ATM, mua bán ngoại tệ, kiều hối, thanh toán trong nước, thanh toán quốc tế......
1.2. HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ NGÂN HÀNG TRONG BỐI CẢNH HỘI
NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ
1.2.1. Dịch vụ ngân hàng và hội nhập kinh tế quốc tế
1.2.1.1 Tính tất yếu của hội nhập quốc tế trong hoạt động ngân hàng

Để đưa đất nước phát triển nhanh nhưng bền vững và theo kịp đà tăng trưởng
của thế giới, xu hướng hội nhập kinh tế quốc tế trong nhiều lãnh vực là tất yếu.
Hoạt động trong lãnh vực dịch vụ ngân hàng cũng khơng nằm ngồi xu hướng
chung là hội nhập. Quá trình hội nhập sẽ tạo ra những cơ hội tốt cho khách hàng,
giá cả thị trường sẽ trở về sát với giá trị thực, khơng bị bóp méo do tính độc quyền
trong thị trường, chính điều này sẽ thúc đẩy các ngành nghề trong nước, các NHTM
Việt Nam cải tiến sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ, nâng cao phong cách
phục vụ khách hàng. Từ đó thúc đẩy phát triển trình độ sản xuất, năng lực doanh
nghiệp, thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, hội nhập cũng mang lại những
thách thức cho các doanh nghiệp trong nước và cả các NHTM Việt Nam, buộc họ
phải kịp thời nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ, đưa ra những chính sách
bán hàng hợp lý, chất lượng phục vụ khách hàng tốt hơn. Tuy nhiên do hạn chế về

nhiều mặt như kinh nghiệm, trình độ quản lý, công nghệ so với các nhà cung cấp
nước ngoài, các doanh nghiệp trong nước cũng như NHTM Việt Nam chắc chắn sẽ


14

gặp nhiều khó khăn trong hoạt động và khơng thể tránh khỏi việc giảm hoặc mất thị
phần nếu không đáp ứng kịp và đúng nhu cầu thị trường .
Tuy vậy, các NHTM Việt Nam cần xác định rằng hội nhập là xu thế tất yếu, là
con đường chắc chắn mà các NH phải đi qua.
1.2.1.2 Hội nhập quốc tế về dịch vụ ngân hàng
Hội nhập quốc tế về dịch vụ ngân hàng là q trình tự do hố hoạt động NH,

trong đó các hạn chế hay ràng buộc trong hoạt động dịch vụ ngân hàng sẽ được xoá
bỏ. Sự phân biệt đối xử giữa các loại hình NH khác nhau về mặt pháp lý được chấm
dứt và sự can thiệp của Nhà nước vào các giao dịch liên quan sẽ được hạn chế. Việc
hội nhập trong các hoạt động kinh tế nói chung hay hoạt động NH nói riêng được
các nước thực hiện một cách chủ động nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế. Tuy
nhiên, nhiều nước buộc phải thực hiện theo lộ trình đã cam kết khi tham gia các liên
minh kinh tế (WTO, ASEAN...)
1.2.2. Các yếu tố liên quan đến hoạt động ngân hàng trong điều kiện hội nhập
1.2.2.1 Môi trường pháp lý
Khi hội nhập, hệ thống các văn bản pháp luật đưa ra các quy định liên quan
đến hoạt động dịch vụ ngân hàng phải thay đổi cho phù hợp, đảm bảo tính minh
bạch, ổn định và thống nhất, và nhất là phải có sự phù hợp với các nguyên tắc,

thông lệ và chuẩn mực quốc tế đang được thừa nhận công khai.
Trong điều kiện hội nhập, để mang lại kết quả phát triển cao nhất cho nền
kinh tế, hệ thống các cơ quan trực thuộc Chính phủ (hệ thống cơ quan quản lý nhà
nước về thị trường) gồm cả Chính Phủ cần đảm bảo thị trường hoạt động thật hiệu
quả, nhất là với các hoạt động của hệ thống NH. Và cần phải luôn giám sát, kiểm tra
chặt chẽ, thường xuyên trong mọi hoạt động dịch vụ NH.
1.2.2.2 Môi trường kinh tế - xã hội
Sự phát triển của hệ thống NH và phát triển của nền kinh tế có mối liên quan
mật thiết với nhau. Khi nền kinh tế phát triển, tồn tại những người có tích luỹ về
vốn và xuất hiện người có nhu cầu đầu tư. Trong đó, người tích luỹ sẽ tìm kiếm các

15

kênh huy động vốn để đầu tư tiền gửi, ngược lại, người đầu tư sẽ tìm kênh phân
phối tín dụng để vay tiền, và một trong số họ sẽ tìm đến NHTM. Ngoài ra, nền kinh
tế càng phát triển, sự lưu thơng hàng hố và dịch vụ càng nhiều, nhu cầu thanh toán
phát sinh tăng, và một trong các kênh giúp thanh tốn tiện dụng an tồn, cũng chính
là NH. Khi nền kinh tế càng phát triển, công nghệ càng có điều kiện phát triển, địi
hỏi sự thanh tốn, và dịch vụ ngân hàng phải hiện đại, tiết kiệm thời gian và cơng
sức khi giao dịch. Từ đó, kích thích các NH hiện đại hoá dịch vụ ngân hàng. Và
ngược lại, khi chất lượng dịch vụ ngân hàng càng cao, hiệu quả giao dịch trong nền
triển kinh tế càng tăng, tiết kiệm nhiều chi phí giao dịch của xã hội, nền kinh tế
càng phát triển. Trong điều kiện hội nhập, nền kinh tế có cơ hội phát triển, sẽ thúc

đẩy hoạt động dịch vụ ngân hàng phát triển theo.
Một yếu tố tác động tới hoạt động và sự phát triển của các NH là sự ổn về
chính trị và xã hội. Nếu hai yếu tố trên bất ổn, người có tích luỹ khơng dám gửi tiền
vào NH, sự đầu tư cũng giảm. Từ đó vai trị trung gian tiền tệ của các NH khơng
phát triển được. Mặt khác, khi tình hình chính trị và xã hội bất ổn, ảnh hưởng đến tỷ
giá mua bán ngoại tệ, tác động đến tình hình xuất nhẩp khẩu trong nước, tác động
đến dịch vụ mua bán ngoại tệ NHTM .
Qua đó ta thấy sự liên quan mật thiết giữa môi trường kinh tế, xã hội và sự
phát triển hoạt động dịch vụ ngân hàng.
1.2.2.3 Chủ thể tham gia giao dịch trên thị trường dịch vụ ngân hàng
* Đối với các ngân hàng - người cung cấp dịch vụ ngân hàng:
Để đảm bảo cạnh tranh với các NH nước ngoài trong điều kiện hội nhập, các

NHTM Việt Nam cần chuẩn bị tốt:
Vốn. Vốn là yếu tố chủ yếu và quan trọng đối với ngân hàng. Để nâng cao
năng lực cạnh tranh, NHTM phải có lượng vốn của đủ lớn. Một mặt để đáp ứng
cung tín dụng cho khách hàng, mặt khác nhằm đáp ứng nhu cầu đầu tư trang thiết bị
và công nghệ hiện đại để nâng cao chất lượng phục vụ, đa dạng hoá sản phẩm dịch


16

vụ ngân hàng (đặc biệt là sản phẩm NH điện tử), mở rộng và đa dạng kênh phân
phối.
Nhân sự. Hội nhập địi hỏi nhân viên NH phải có trình độ nhất định. Do dịch

vụ ngân hàng có đặc điểm vơ hình và khơng ổn định, chất lượng nhân sự ln được
đánh giá là yếu tố quan trọng tạo nên sự thành công của dịch vụ ngân hàng. Chất
lượng nhân sự thể hiện qua trình độ chun mơn cao, thao tác thực hiện nhanh và
chuẩn xác, khả năng tư vấn khách hàng tốt, thái độ phục vụ ơn hồ, nhạy bén và
linh hoạt trong cơng việc. Hội nhập địi hỏi các NH phải thường xuyên đào tạo và
đào tạo lại, trau dồi và nâng cao trình độ nghiệp vụ cho nhân viên.
Trình độ và năng lực quản lý. Trình độ quản lý cao thể hiện qua khả năng
quản trị, điều hành, kiểm soát hoạt động của NH một cách hiệu quả nhất. Sản
phẩm dịch vụ NH có tính vơ hình, do đó uy tín của NH, chất lượng phục vụ, sự
an toàn của hệ thống làm nên giá trị dịch vụ NH. Nếu năng lực quản trị điều
hành của NH không đáp ứng được yêu cầu đảm bảo NH phát triển tốt, khơng tạo
tâm lý an tồn cho khách hàng và không tạo điều kiện cho nhân viên phục vụ

khách hàng với chất lượng cao và trong điều kiện tốt nhất, thì ngân hàng khơng
thể phát triển trong điều kiện hội nhập. Hội nhập cịn địi hỏi các NHTM khơng
những phải đảm bảo năng lực quản trị điều hành cao qua việc nắm vững các quy
định của pháp luật trong nước, mà cịn phải nắm vững các thơng lệ và ngun tắc
quốc tế, cập nhật các kiến thức chuyên môn về nghiệp vụ NH hiện đại, nắm bắt
nguy cơ và năng lực cạnh tranh. Đồng thời, các NHTM phải nhìn thấy và biết
cách phịng ngừa các rủi ro và có các biện pháp dự phịng thích hợp.
* Đối với khách hàng – người sử dụng dịch vụ
Thị trường dịch vụ ngân hàng khơng thể phát triển nếu khơng có khách hàngngười tiêu thụ sản phẩm dịch vụ ngân hàng. Trong điều kiện hội nhập, yêu cầu của
khách hàng về chất lượng dịch vụ ngân hàng ngày càng khắt khe. Vì vậy, để các
khách hàng dễ dàng chấp nhận các dịch vụ, các NHTM cần tạo điều kiện cho khách
hàng thực hiện giao dịch nhanh chóng, thuận lợi và hiệu quả nhất.

17

1.3. NHỮNG YÊU CẦU MỞ CỬA THỊ TRƯỜNG DỊCH VỤ NGÂN HÀNG
TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP
Trong hoạt động thương mại quốc tế về dịch vụ ngân hàng, việc trao đổi sản
phẩm giữa trong và ngồi nước khơng cần bản thân sản phẩm phải di chuyển qua
biên giới, mà có sự di chuyển xảy ra về phía NH hay khách hàng của NH. Khi đó,
nếu có sự bảo hộ từ phía nhà nước đối với hoạt động dịch vụ ngân hàng, chúng sẽ
tồn tại dưới hình thức những văn bản pháp lý (của Nhà nước, của NHNN ban hành).
Trong đó có quy định chi phối quá trình thành lập và hoạt động của các NH. Đối

với các cam kết mở cửa hội nhập, chính phủ bảo hộ hoạt động NH bằng cách đưa ra
lộ trình hội nhập với mức độ tham gia của các tổ chức tín dụng nước ngồi vào thị
trường Việt Nam.
1.3.1. Các cam kết theo Hiệp định về thương mại dịch vụ của ASEAN
Hiệp định khung về thương mại dịch vụ (AFAS) đã được các nước ASEAN
thông qua vào tháng 12 năm 1995, trong đó đưa ra những qui định về vấn đề tiếp
cận thị trường và đảm bảo chế độ đãi ngộ quốc gia công bằng đối với các nhà cung
cấp dịch vụ trong ASEAN đối với các hình thức cung cấp dịch vụ. Trong đó có dịch
vụ ngân hàng. Theo AFAS, các nước ASEAN sẽ thương lượng về tự do hoá dịch vụ
liên vùng trong một số ngành và đã cam kết, cụ thể như sau:
o Tăng cường hợp tác giữa các nước thành viên trong lĩnh vực dịch vụ. Mục đích
để nâng cao tính cạnh tranh, đa dạng hoá khả năng sản xuất và phân phối của

các nhà cung cấp dịch vụ (thuộc các nước thành viên).
o Loại bỏ các hạn chế về thương mại dịch vụ trong khối ASEAN.
o Tự do hoá thương mại dịch vụ, tiến tới thành lập khu vực tự do thương mại dịch
vụ ASEAN (năm 2020).
o Ngồi việc sẽ xố bỏ các biện pháp phân biệt đối xử hiện hành và các hạn chế
trong gia nhập thị trường trong các nước thành viên, các nước ASEAN còn
thống nhất cấm ban hành thêm hoặc ban hành mới các biện pháp phân biệt đối
xử và các hạn chế về gia nhập thị trường.