Bài 29. ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG VÀ SỰ LAN
TRUYỀN XUNG THẦN KINH
Sinh học 11
I. Điện thế hoạt động.
Hãy quan sát đoạn film sau mô
tả đồ thị điện thế hoạt động,
em hãy cho biết đồ thị điện thế
hoạt động gồm những giai
đoạn nào?.
Đoạn film
1. Đồ thị điện thế hoạt động.
-
Khi tế bào bị kích thích, điện thế nghỉ biến thành
điện thế hoạt động. Điện thế hoạt động gồm 3 giai
đoạn: Mất phân cực (khử cực), đảo cực và tái cực.
-
Đồ thị: Sgk Tr.117.
Quan sát hình vẽ mô tả cơ chế hình
thành điện thế hoạt động.
Hãy cho biết:
-
Ở giai đoạn mất phân cực và giai đoạn
đảo cực, loại ion nào đi qua màng tế bào và
sự di chuyển của ion đó có tác dụng gì?.
-
Ở giai đoạn tái phân cực loại ion nào đi
qua màng tế bào và sự di chuyển của ion đó
có tác dụng gì?.
Hình vẽ
2. Cơ chế hình thành điện thế hoạt động.
- Khi bị khích thích, cổng Na
+
mở rộng làm
cho ion Na
+
khuếch tán quan màng vào trong
tế bào gây ra mất phân cực và đảo cực.
- Tiếp đó, cổng K
+
mở rộng hơn, còn cổng
Na
+
đóng lại. K
+
qua màng đi ra ngoài dẫn
đến tái phân cực
II. Lan truyền xung thần kinh trên sợi
thần kinh.
Quan sát đoạn hình vẽ 29.3 Sgk mô tả quá
trình truyền xung thần kinh trên sợi thần
kinh không có bao miêlin. Hãy cho biết:
Xung thần kinh lan truyền như thế nào trên
sợi thần kinh không có vỏ miêlin?.
1. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần
kinh không có bao miêlin.
Xung điện lan truyền liên tục từ vùng này
sang vùng khác, do sự mất phân cực, đảo
cực và tái cực hết phần này sang phần khác
trên sợi thần kinh.
A CB D E G
B C
Xung điện đi đến điểm A làm đổi cực điểm A, ở
mặt trong điện tích tại điểm A trở nên dương so
với điểm B, xung điện truyền từ điểm A sang
điểm B.
Đến điểm B lại làm đổi cực điểm B, ở mặt trong
điện tích tại điểm B trở nên dương so với điểm C,
xung điện truyền từ điểm B sang điểm C…. Cứ
như vậy xung điện truyền tới đâu gây ra đổi cực
tại đó cho đến hết sợi thần kinh.
Tại sao xung thần kinh chỉ
truyền theo 1 chiều từ điểm
A -> B ->C mà không truyền
theo chiều ngược lại?.
2. Lan truyền xung thần kinh trên sợi thần
kinh có bao miêlin.
Bao miêlin có đặc tính gì?. Lan
truyền xung thần kinh trên sợi
thần kinh có bao miêlin có điểm
gì giống và khác so với trên sợi
không có bao miêlin?.
- Bao miêlin có bản chất là phôtpholipit có
màu trắng và cách điện. Bao miêlin bọc không
liên tục sợi thần kinh mà ngắt quãng tạo thành
các eo ranvie.
-
Lan truyền xung thần kinh trên sợi có bao
mielin tương tự lan truyền trên sợi không có
bao mielin, chỉ khác là xung thần kinh không
truyền liên tục mà nhảy cóc từ eo này sang eo
khác nên tấc độ lan truyền nhanh hơn rất
nhiều.
Tại sao trên sợi thần kinh có
bao miêlin, xung thần kinh lại
lan truyền nhảy cóc từ eo này
sang eo khác?.