NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐOÀN THANH NIÊN VÀ VẬN ĐỘNG THANH NIÊN

Bài 22
NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐOÀN THANH NIÊN VÀ VẬN ĐỘNG
THANH NIÊN
1. Một số vấn đề cơ bản về Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
1.1. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên
Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và
rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, phấn đấu vì mục tiêu, lý tưởng của
Đảng là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu, nước mạnh, dân chủ,
công bằng, văn minh.
1.1.1. Tính chất của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Đó là tính tiên tiến của giai cấp công nhân, tính chính trị và tính quần chúng rộng
rãi của thanh niên Việt Nam.
- Tính chính trị: Đoàn TNCS Hồ Chí Minh do Đảng cộng sản Việt Nam và Chủ
tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Mục tiêu, lý tưởng của Đoàn là phấn
đấu theo mục tiêu lý tưởng của Đảng. Đoàn là người kế tục trung thành sự nghiệp cách
mạng của Đảng; là đội dự bị tin cậy của Đảng và là tổ chức chính trị gần Đảng nhất.
Đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên, là thành viên của hệ thống chính trị
Việt Nam, là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
- Tính tiên tiến: thể hiện ranh giới để phân biệt đoàn viên và thanh niên, giữa tổ
chức Đoàn với các tổ chức khác của thanh niên; thể hiện bản chất, tư tưởng của Đoàn, đó
là vai trò của một đội quân xung kích cách mạng. Và thể hiện trên hai mặt: về nhận thức
và hành động. Nhận thức, lấy lý luận chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là
kim chỉ nam cho hành động; về hành động, thể hiện ở tính xung kích, xung phong đi bất
cứ đâu, làm bất cứ việc gì khi Tổ quốc cần.
1
- Tính quần chúng rộng rãi: Đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội của thanh niên.
Đoàn có nhiệm vụ đoàn kết tập hợp rộng rãi các tầng lớp thanh niên trong xã hội để giáo
dục rèn luyện thanh niên tiến bộ trưởng thành và tổ chức các phong trào hành động cách
mạng trong thanh niên. Đoàn là người bạn gần gũi, chân thành của thanh niên, định
hướng lý tưởng, hành động cách mạng cho thanh niên, giúp thanh niên phát triển và hoàn

thiện nhân cách.
1.1.2. Đoàn Thanh niên có các chức năng cơ bản sau:
+ Đoàn là đội dự bị tin cậy của Đảng bổ sung đảng viên, cán bộ cho Đảng, Nhà
nước và các ngành. Luôn luôn xác định nhiệm vụ của mình là tích cực tham gia xây dựng
Đảng và là người kế tục trung thành sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và của Bác
Hồ.
+ Đoàn là trường học xã hội chủ nghĩa của thanh niên; tạo môi trường đưa thanh
niên vào các hoạt động giúp họ rèn luyện và phát triển nhân cách, năng lực của người lao
động mới phù hợp với yêu cầu của xã hội hiện nay.
+ Đoàn là người đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền lợi của tuổi trẻ. Chức năng này
khẳng định rõ tổ chức Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là tổ chức của thanh niên,
vì thanh niên.
+ Phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh.
1.1.3. Vị trí, vai trò và mối quan hệ của Đoàn Thanh niên trong xã hội
+ Đối với hệ thống chính trị: Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là thành viên trong hệ
thống chính trị, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và Pháp luật của nước Cộng hoà
XHCN Việt Nam. Trong hệ thống này Đảng là người lãnh đạo, Đoàn là một trong các tổ
chức thành viên.
+ Đối với Đảng: Đoàn hoạt động dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, là đội dự bị
tin cậy của Đảng, nguồn cung cấp cán bộ theo yêu cầu nhiệm vụ chính trị của Đảng.
+ Đối với Nhà nước: Đoàn là chỗ dựa vững chắc của Nhà nước trong công cuộc
2
xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Đoàn phối hợp với các
cơ quan của Nhà nước, các đoàn thể và tổ chức xã hội chăm lo giáo dục, đào tạo và bảo
vệ thanh thiếu nhi.
+ Đối với tổ chức xã hội của thanh niên và phong trào thanh niên: Đoàn có vai trò
làm nòng cốt trong việc xây dựng tổ chức và hoạt động của Hội LHTN Việt Nam, Hội
Sinh viên Việt Nam và các tổ chức thành viên khác của Hội LHTN Việt Nam.
+ Đối với Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh: Đoàn giữ vai trò là người phụ
trách Đội và có trách nhiệm xây dựng tổ chức Đội, lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ

làm công tác thiếu nhi, tạo điều kiện về cơ sở vật chất và tài chính cho hoạt động của
Đội.
+ Đối với các đoàn thể xã hội khác: Đoàn là lực lượng phối kết hợp trong công tác
giáo dục, quản lý thanh thiếu nhi thông qua các hoạt động liên kết, sự chỉ đạo liên tịch
với phương châm giáo dục thanh niên là nhiệm vụ của toàn xã hội.
1.1.4. Nguyên tắc tổ chức của Đoàn TN
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh lấy nguyên tắc tập trung dân chủ làm
nguyên tắc cơ bản trong tổ chức và hoạt động. Được thể hiện:
+ Cơ quan lãnh đạo các cấp của Đoàn do bầu cử lập ra, thực hiện nguyên tắc tập
thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
+ Cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đoàn là đại hội đại biểu toàn quốc. Cơ quan
lãnh đạo của Đoàn ở mỗi cấp là đại hội đại biểu hoặc đại hội đoàn viên ở cấp ấy. Giữa
hai kỳ đại hội, cơ quan lãnh đạo là Ban Chấp hành do đại hội Đoàn cùng cấp bầu ra; giữa
hai kỳ họp Ban Chấp hành, cơ quan lãnh đạo là Ban Thường vụ do Ban Chấp hành cùng
cấp bầu ra.
+ Nghị quyết của Đoàn phải được chấp hành nghiêm chỉnh, cấp dưới phục tùng
cấp trên, thiểu số phục tùng đa số, cá nhân phục tùng tổ chức.
3
+ Trước khi quyết định các công việc và biểu quyết nghị quyết của Đoàn, các
thành viên đều được cung cấp thông tin và phát biểu ý kiến của mình, ý kiến thuộc về
thiểu số được quyền bảo lưu và báo cáo lên Đoàn cấp trên cho đến Đại hội đại biểu toàn
quốc, song phải nghiêm chỉnh chấp hành nghị quyết hiện hành.
1.2. Hệ thống tổ chức của Đoàn
Hệ thống tổ chức của Đoàn gồm 4 cấp:
- Cấp Trung ương
- Cấp tỉnh và tương đương
- Cấp huyện và tương đương
- Cấp cơ sở (gồm Đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở).
Đại hội đại biểu toàn quốc bầu Ban Chấp hành Trung ương Đoàn (BCHTWĐ);
BCHTWWĐ bầu Ban Thường vụ (BTV), Bí thư thứ nhất và các Bí thư trong số Ủy viên

BTV; bầu Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đoàn và Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trong số
Ủy viên Ủy ban Kiểm tra.
BTV Trung ương Đoàn gồm Bí thư thứ nhất, các Bí thư, các Ủy viên BTV. BTV
Trung ương Đoàn thay mặt BCHTWĐ lãnh đạo các cấp bộ Đoàn trong việc thực hiện
nghị quyết đại hội và các nghị quyết của BCHTWĐ. Số lượng ủy viên BTV Trung ương
Đoàn do BCHTWĐ quyết định.
Ban Bí thư Trung ương Đoàn gồm Bí thư thứ nhất và các Bí thư, thay mặt BTV tổ
chức, chỉ đạo, hướng dẫn và kiểm tra việc thực hiện các nghị quyết của Đoàn; chuẩn bị
các vấn đề trình BTV xem xét, quyết định các chủ trương công tác Đoàn, phong trào
thanh thiếu nhi và giải quyết các công việc hằng ngày của Đoàn. Ban Bí thư Trung ương
Đoàn làm việc theo chế độ tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách.
Đại hội đại biểu của Đoàn cấp tỉnh, cấp huyện và tương đương bầu BCH cấp mình.
BCH Đoàn cấp tỉnh, cấp huyện và tương đương bầu BTV; bầu Bí thư, các Phó Bí thư
4
trong số Ủy viên BTV; bầu Ủy ban kiểm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trong số Ủy
viên Ủy ban Kiểm tra của cấp mình.
Đại hội đoàn viên hoặc Đại hội đại biểu của Đoàn cơ sở bầu BCH; BCH bầu Bí thư,
Phó Bí thư và các ủy viên BTV (nếu có). Số lượng ủy viên BTV ở các cấp không quá
một phần ba số lượng ủy viên BCH Đoàn cùng cấp. BTV Đoàn cơ sở gồm Bí thư, các
Phó Bí thư và các ủy viên BTV, thay mặt BCH lãnh đạo mọi mặt công tác của Đoàn giữa
hai kỳ hội nghị BCH. BCH Đoàn cơ sở được giới thiệu đại diện ưu tú của mình tham gia
cấp ủy Đảng, Hội đồng nhân dân, các hội đồng và các cơ cấu lãnh đạo của các đoàn thể
nhân dân cùng cấp.
1.3. Tổ chức cơ sở Đoàn
Tổ chức cơ sở Đoàn gồm: Đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở, là nền tảng của Đoàn,
được thành lập theo địa bàn dân cư (thôn, xóm, ấp, đường phố), theo ngành nghề (sản
xuất, kinh doanh, dịch vụ, sự nghiệp), theo đơn vị học tập (lớp, khối lớp, khoa, khóa),
công tác, lao động, nơi cư trú và đơn vị cơ sở trong lực lượng vũ trang nhân dân.
- Tổ chức cơ sở Đoàn có thể trực thuộc Đoàn cấp huyện, Đoàn cấp tỉnh tùy thuộc
vào tính đặc thù của từng đơn vị.

- Chi đoàn là tổ chức tế bào của Đoàn, là hạt nhân nòng cốt đoàn kết, tập hợp thanh
thiếu nhi. Chi đoàn sinh hoạt định kỳ một tháng một lần; đối với các đơn vị đặc thù thực
hiện theo hướng dẫn của Ban Thường vụ Trung ương Đoàn.
- Đơn vị có ba đoàn viên trở lên được thành lập chi đoàn. Nếu chưa đủ ba đoàn viên
thì Đoàn cấp trên giới thiệu đến sinh hoạt ở một tổ chức cơ sở Đoàn thích hợp. Chi đoàn
có thể thành lập các phân đoàn.
- Đoàn cơ sở là cấp trên trực tiếp của chi đoàn. Đơn vị có từ hai chi đoàn trở lên và
có ít nhất 30 đoàn viên thì thành lập Đoàn cơ sở.
- Trong một địa bàn, lĩnh vực hoạt động có nhiều chi đoàn, có nhu cầu liên kết, phối
hợp thì có thể thành lập liên chi đoàn.
5
- Các đội thanh niên xung phong, thanh niên tình nguyện, thanh niên xung kích, các
đội hình lao động trẻ tham gia phát triển kinh tế - xã hội, giữ gìn quốc phòng, an ninh có
thời hạn xác định được thành lập tổ chức Đoàn theo hướng dẫn của Ban Thường vụ
Trung ương Đoàn (Điều 17- Điều lệ Đoàn).
1.3.1. Tổ chức cơ sở Đoàn có nhiệm vụ (Điều 20- Điều lệ Đoàn):
- Đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của cán bộ,
đoàn viên, thanh thiếu nhi.
- Tổ chức các hoạt động, tạo môi trường giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh thiếu
nhi nhằm góp phần thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc
phòng, an ninh của địa phương, đơn vị.
- Phối hợp với chính quyền, các đoàn thể và các tổ chức kinh tế - xã hội làm tốt
công tác thanh niên, chăm lo xây dựng Đoàn, tích cực xây dựng cơ sở Đoàn, Hội, Đội ở
địa bàn dân cư, tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng và chính quyền.
1.3.2. Tổ chức cơ sở Đoàn có quyền (Điều 21- Điều lệ Đoàn):
- Kết nạp đoàn viên mới, quản lý đoàn viên, tiếp nhận, chuyển sinh hoạt Đoàn; giới
thiệu đoàn viên ưu tú cho Đảng bồi dưỡng, kết nạp; giới thiệu cán bộ, đoàn viên vào quy
hoạch đào tạo, sử dụng cán bộ của Đảng, Nhà nước, các đoàn thể và tổ chức kinh tế - xã
hội.
- Tổ chức các hoạt động, các phong trào nhằm đoàn kết, tập hợp thanh niên, đáp

ứng nhu cầu, lợi ích chính đáng, hợp pháp của tuổi trẻ; phối hợp với các ngành, các đoàn
thể, các tổ chức kinh tế - xã hội tạo môi trường, điều kiện thuận lợi trong công tác thanh
niên.
- Tổ chức các hoạt động tạo thêm việc làm và thu nhập cho cán bộ, đoàn viên, thanh
niên, tạo nguồn kinh phí cho hoạt động của Đoàn (mới); được sử dụng con dấu hợp pháp.
6
2. NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐOÀN THANH NIÊN VÀ VẬN ĐỘNG THANH
NIÊN Ở CƠ SỞ
2.1. Nghiệp vụ tuyên truyền, giáo dục của Đoàn
2.1.1. Một số vấn đề chung về nhiệm vụ và nghiệp vụ tuyên truyền, giáo dục của
Đoàn
- Tuyên truyền là giải thích rộng rãi để thuyết phục mọi người tán thành, ủng hộ,
làm theo.
- Giáo dục là hoạt động nhằm tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh
thần, thể chất của một đối tượng nào đó, làm cho họ dần dần có được những phẩm chất,
năng lực như yêu cầu đề ra.
- Tuyên truyền, giáo dục là một trong những hoạt động quan trọng hàng đầu của tổ
chức đoàn. Hoạt động này hướng vào những nội dung cơ bản như: giáo dục chính trị, tư
tưởng; giáo dục truyền thống; giáo dục đạo đức lối sống; giáo dục pháp luật; giáo dục
tinh thần quốc tế chân chính,…Mục đích hoạt động tuyên truyền giáo dục của Đoàn là
nhằm nâng cao nhận thức mọi mặt cho đoàn viên, thanh niên, giúp họ hình thành lý
tưởng, nhân cách, tình cảm và hành động cách mạng, sẵn sàng cống hiến tuổi thanh niên
đề hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, nhân dân và tổ chức đoàn giao phó.
+ Tuyên truyền giáo dục chính trị, tư tưởng tập trung vào việc tuyên truyền, giáo
dục về chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; chủ trương, đường lối của Đảng,
nhất là Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ
sung, phát triển năm 2011), chính sách, pháp luật của Nhà nước; định hướng hoạt động
và phát triển của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
+ Tuyên truyền, giáo dục truyền thống, tập trung vào việc tuyên truyền, giáo dục
về chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, truyền thống đấu tranh kiên cường chống giặc ngoại

xâm, tinh thần đoàn kết dân tộc, lòng nhân ái, khoan dung, đức tính cần cù, sáng tạo;
truyền thống của Đảng, của Đoàn; truyền thống của địa phương, đơn vị; kết hợp tuyên
truyền, giáo dục tinh hoa văn hóa thế giới. Trong bối cảnh hiện nay, cần chú trọng đúng
mức việc truyên truyền, giáo dục về chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc.
7
+ Tuyên truyền, giáo dục đạo đức, lối sống tập trung vào việc tuyên truyền, giáo
dục tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng, lý tưởng cao đẹp của thanh
niên Việt Nam, nếp sống văn minh, lối sống đẹp “mình vì mọi người”.
+ Tuyên truyền, giáo dục pháp luật và ý thức công dân hướng mạnh vào việc tuyên
truyền Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được Quốc hội khóa XIII,
kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 28 – 11 – 2013; các bộ luật, pháp lệnh, các văn bản quy
phạm pháp luật khác; các quy ước của cộng đồng; trách nhiệm, quyền lợi, nghĩa vụ công
dân.
+ Tuyên truyền, giáo dục tinh thần quốc tế chân chính cần chú trọng hơn trong bối
cảnh Việt Nam đẩy mạnh giao lưu và hợp tác quốc tế. Tập trung tuyên truyền, giáo dục
về đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước, xu thế toàn cầu hóa và tác
động nhiều mặt của nó; vị thế vai trò của Việt Nam trong khu vực và thế giới; truyền
thống khoan dung, hợp tác hữu nghị.
Các nội dung tuyên truyền, giáo dục trên đây thường không tách rời biệt lập mà có
mối liên hệ chặt chẽ, bổ sung và hỗ trợ lẫn nhau.
Để hoạt động tuyên truyền, giáo dục của Đoàn có hiệu quả cao, đáp ứng ngày càng
tốt hơn nhu cầu của đoàn viên, thanh niên, các cơ sở đoàn thường xuyên đổi mới, đa
dạng hóa phương thức, hình thức tổ chức thực hiện. Theo đó cần tăng cường học tập và
tổ chức các cuộc thi như thi tìm hiểu về chủ trương, đường lối của Đảng, thi lý luận
chính trị, thi tìm hiểu về lịch sử dân tộc, về các vị anh hung, danh nhân văn hóa, thi tìm
hiểu truyền thống của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Thanh
niên Việt Nam; thi tìm hiểu pháp luật; thi tìm hiểu các tổ chức quốc tế mà Việt Nam là
thành viên. Cùng với việc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu, các cơ sở đoàn tăng cường tổ
chức diễn đàn thanh niên với kinh tế - xã hội, đối thoại giữa thanh niên với lãnh đạo, gặp
gỡ các nhân chứng lịch sử, mở hội nghị tuyên dương các cá nhân sống đẹp, điển hình

tiên tiến; tổ chức hành quân “về nguồn”, đến với các di tích lịch sử - văn hóa, các di tích
kháng chiến và cách mạng,…Chú ý xây dựng và tăng cường hoạt động của các câu lạc
bộ thanh niên như: Câu lạc bộ Tuổi trẻ với pháp luật, Câu lạc bộ Gia đình trẻ, Câu lạc bộ
8
Tiền hôn nhân,…; gắn với việc xây dựng các câu lạc bộ với việc xây dựng Tủ sách pháp
luật, Tủ sách danh nhân, Tủ sách khoa học, kỹ thuật,…
Thanh niên với đặc tính và phẩm chất năng động, sáng tạo, thích tìm tòi cái mới,
nên cần lồng ghép nhiều hình thức tuyên truyền, giáo dục, tránh gò ép, đơn điệu, khô
cứng. Chẳng gắn các cuộc thi tìm hiểu với hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể
thao, hoạt động tham quan, dã ngoại, hoạt động “về nguồn”,…Tăng cường liên kết hoạt
động tuyên truyền, giáo dục của tổ chức đoàn với các tổ chức chính trị - xã hội khác, nhất
là với Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân,…
Đặc biệt chú trọng tuyên truyền, giáo dục cho đoàn viên, thanh niên thông qua các
phong trào hoạt động cách mạng, đưa thanh niên trực tiếp tham gia thực hiện các nhiệm
vụ kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị để giáo dục lòng yêu nước, ý chí tự cường dân
tộc, tinh thần vượt khó, sáng tạo, lòng nhân ái, ý thức cộng đồng,…Vì thế các phong trào
thanh niên, các cuộc vận động do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
phát động rất cần được các cơ sở đoàn tổ chức cho đoàn viên, thanh niên hưởng ứng một
cách chủ động, tích cực.
Các cơ sở đàn xây dựng đội ngũ báo cáo viên được lựa chọn từ cán bộ, đoàn viên
ưu tú, thường xuyên bổ sung để đảm bảo số lượng, bồi dưỡng, tập huấn để từng bước
nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, thường xuyên cập nhật kiến thức.
2.1.2. Một số mô hình và cách làm cụ thể
2.1.2.1. Xây dựng đội tuyên truyền thanh niên
Đội tuyên truyền thanh niên là một hình thức hoạt động của Đoàn Thanh niên ở cơ
sở, thông qua đó tổ chức đoàn thực hiện nhiệm vụ cung cấp thông tin có định hướng về
Đảng, Đoàn, về nhiệm vụ chính trị của địa phương đến đông đảo đoàn viên thanh niên và
nhân dân. Đội tuyên truyền thanh niên ở cơ sở có từ 5 đến 7 nguời do Đoàn Thanh niên
(xã, phường, thị trấn và đơn vị tương đương) đứng ra tổ chức hoạt động dưới sự chỉ đạo
trực tiếp của cấp ủy. Các thành viên của đội là đoàn viên thanh niên, có thể mời các bậc

lão thành cách mạng, các nhà khoa học, các nhà hoạt động xã hội làm cố vấn.
Nhiệm vụ chủ yếu của đội tuyên truyền thanh niên ở cơ sở là tuyên truyền về chủ
trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của
9
địa phương, đơn vị, thông tin thời sự cập nhật; giáo dục, cổ vũ đoàn viên, thanh niên và
nhân dân thực hiện tốt các nội dung đã tuyên truyền.
Đội tuyên truyền thanh niên có thể tổ chức hoạt động dưới một số hình thức như:
thông tin thời sự, chính sách trong các buổi sinh hoạt đoàn, sinh hoạt thanh niên, kết hợp
với văn nghệ cổ động, triển lảm nhỏ (nếu có); thông tin định kỳ thông qua hệ thống
truyền thanh của xã, phường, thị trấn hoặc các phương tiện của đội.
Nguồn thông tin: chủ yếu từ các báo, tạp chí, các tài liệu sinh hoạt của Đảng, Nhà
nước, của Đoàn, Hội Liên hiệp thanh niên.
Đội tuyên truyền thanh niên ở cơ sở vừa là công cụ tuyên truyền của Đảng, chính
quyền, vừa là nơi tổ chức các hoạt động văn hóa lành mạnh cho đoàn viên, thanh niên.
Để duy trì hoạt động, đội rất cần sự lãnh đạo sâu sát của cấp ủy, sự chăm lo về cơ sở vật
chất của chính quyền, của Ban Chấp hành Đoàn, sự động viên giúp đỡ và ủng hộ của
đoàn viên, thanh niên và nhân dân địa phương.
Đội cũng cần xây dựng được nội dung tuyên truyền phong phú, phù hợp với đặc
điểm tâm sinh lý của đoàn viên, thanh niên và nhân dân địa phương.
2.1.1.2. Tổ chức hoạt động “về nguồn”
“Về nguồn” là về với nơi bắt đầu, nơi khởi nguồn, nơi chứa đựng những giá trị
lịch sử - văn hóa cao đẹp, thiêng liêng. Trong nhiều năm gần đây, “về nguồn” thực sự trở
thành một hoạt động, một phương thức giáo dục truyền thống vừa hấp dẫn, vừa có hiệu
quả được đông đảo đoàn viên, thanh niên và các em thiếu nhi yêu thích.
Hoạt động “về nguồn” nhằm giáo dục lòng tự hào dân tộc, ý thức tôn trọng, bảo
vệ, giữ gìn và phát huy những giá trị cao đẹp vĩnh hằng của tổ tiên, của cha anh đã dày
công tạo dựng nên, giáo dục tình cảm, lòng biết ơn của lớp trẻ ngày nay đối với công lao
của lớp người đi trước.
Nội dung chủ yếu của hoạt động “về nguồn” là:
- Tổ chức cho đoàn viên, thanh thiếu niên hành hương về một địa danh gắn với

lịch sử đấu tranh cách mạng của quê hương, đất nước.
- Tổ chức cho đoàn viên, thanh thiếu nhi thăm quan các di tích lịch sử - văn hóa
của dân tộc, tham dự các ngày kỷ niệm lịch sử, các hoạt động văn hóa nghệ thuật nhằm
10
bảo tồn, phát huy truyền thống văn hóa, truyền thống đấu tranh anh hùng của dân tộc
Việt Nam.
2.2. Nghiệp vụ tổ chức thực hiện các phong trào hành động cách mạng của thanh
niên
2.2.1. Một số vấn đề chung về phong trào thanh niên
Phong trào là hoạt động chính trị, văn hóa, xã hội lôi cuốn được đông đảo quần
chúng tham gia. Các phong trào hành động cách mạng của thanh niên là đặc trưng nổi
bật của tổ chức đoàn, thể hiện vai trò đi đầu, xung kích của tuổi trẻ trong việc thực hiện
nhiệm vụ chính trị trong từng giai đoạn lịch sử. Những năm tháng hào hùng kháng chiến
chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ xâm lược, rất nhiều phong trào hành động
cách mạng được tổ chức đoàn phát động, trở thành động lực mạnh mẽ thôi thúc đoàn
viên, thanh niên từ hậu phương đến tiền tuyến sản xuất và chiến đấu, không sợ gian khổ
hi sinh, xung phong đi đầu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những năm gần
đây, các phong trào hành động cách mạng đang được Trung ương Đoàn phát động sâu
rộng trong thanh niên cả nước đó là “5 xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội
và bảo vệ Tổ quốc”, “4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp”.
Phong trào “5 xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ
quốc” được triển khai với 5 nội dung hoạt động chủ yếu:
- Xung kích phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế;
- Xung kích, tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng;
- Xung kích bảo vệ Tổ quốc, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội;
- Xung kích lao động sáng tạo, làm chủ khoa học, cộng nghệ;
- Xung kích bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu.
Phong trào “4 đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp” đuợc triển khai với 4
nội dung hoạt động chủ yếu:
- Đồng hành với thanh niên trong học tập, nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn,

nghiệp vụ;
- Đồng hành với thanh niên trong lao động và việc làm;
11
- Đồng hành với thanh niên trong nâng cao sức khỏe thể chất và đời sống văn hóa
tinh thần;
- Đồng hành với thanh niên trong phát triển kỹ năng xã hội.
Các cơ sở đoàn lựa chọn thời điểm thích hợp, gắn với các sự kiện có ý nghĩa của tổ
chức đoàn để ra quân hưởng ứng phong trào. Xây dựng mục tiêu, nội dung hoạt động,
mô hình hoạt động, chương trình hành động, huy động nguồn lực, công tác chỉ đạo, tổ
chức thực hiện sát với từng địa phương, đơn vị, mang tính khả thi cao để vận động đông
đảo đoàn viên, thanh niên tham gia, tránh hô hào chung chung. Nói cách khác, việc tổ
chức thực hiện các phong trào hành động cách mạng của thanh niên phải có tính kế
hoạch hóa, tính thực tiễn cao, tạo ra động lực bên trong thôi thúc đoàn viên, thanh niên tự
giác tham gia.
Tùy theo địa bàn, khu vực, môi trường sinh hoạt, công tác (nông thôn, đô thị, cơ
quan nhà nước, đơn vị quân đội, công an, trường học, doanh nghiệp,…) mà các cơ sở
đoàn tổ chức các hoạt động cho phù hợp, hướng vào các nội dung như: chuyển giao tiến
bộ khoa học, công nghệ; xung kích trong việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế; xây dựng nông
thôn mới; tham gia phát triển cơ sở hạ tầng như giao thông, thủy lợi, các công trình xây
dựng. Tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia các chương trình, dự án về dân số,
môi trường, nước sạch, xóa đói giảm nghèo. Tổ chức các hoạt động xây dựng nếp sống
văn minh. Tổ chức các hoạt động bảo vệ an ninh, quốc phòng, phòng chống tội phạm và
tệ nạn xã hội, giảm thiểu tai nạn giao thông. Tổ chức cho thanh niên tham gia các hoạt
động xã hội như xóa mù chữ, chăm sóc các gia đình chính sách, các hoạt động nhân đạo,
từ thiện,…
Để lôi cuốn các tầng lớp thanh niên tham gia phong trào hành động cách mạng,
các cơ sở đoàn cần đa dạng các mô hình, loại hình hoạt động. Có thể tổ chức các chiến
dịch như: Mùa hè xanh; Chiến dịch làm đường giao thông, thủy lợi; Chiến dịch 50 ngày,
đêm hoàn thành vượt mức kế hoạch; Chiến dịch đảm bảo an toàn giao thông,…Tổ chức
các hoạt động đột kích tập trung, ngắn ngày như: Tuàn lễ xanh - sạch - đẹp, Ngày vì nạn

nhân chất độc màu da cam,…Xây dựng các đội hình thanh niên: đội thanh niên xung
kích an ninh, đội tuyên truyền viên trẻ, đội thanh niên tình nguyện. Xây dựng các mô
12
hình như: làng thanh niên, điểm trình diễn kỹ thuật, các cơ sở dịch vụ do thanh niên làm
chủ, tổ chức cho thnah niên thực hiện các dự án vay vốn sản xuất, kinh doanh, giải quyết
việc làm; các chương trình khuyến công, khuyến nông. Tổ chức các hội thi như thi tìm
hiểu tiến bộ khoa học công nghệ; thi tay nghề; lễ hội Xuân hồng (hiến máu nhân đạo). Tổ
chức các câu lạc bộ khoa học trẻ, sáng tạo trẻ, thanh niên tham gia phòng chống tội phạm
và tệ nạn xã hội. tổ chức thực hiện các cuộc vận động như “Nghĩa tình biên giới, hải
đảo”, “Thanh niên với biển đảo quê hương”. Tổ chức các hoạt động giao lưu, dã ngoại,
gặp mặt điển hình thanh niên tiên tiến, du khảo về nguồn,…
2.2.2. Một số mô hình và cách làm cụ thể
2.2.2.1. Công trình thanh niên
Công trình thanh niên là hình thức hoạt động xung kích tập trung do Đoàn thanh
niên tổ chức tạo ra một sản phẩm mang ý nghĩa chính trị - kinh tế - xã hội. Qua đó, tổ
chức đoàn rèn luyện, giáo dục, tạo điều kiện cho đoàn viên, thanh niên phát triển, trưởng
thành.
Để tổ chức công trình thanh niên, ban chấp hành đoàn cơ sở cần nghiên cứu nhiệm
vụ kinh tế - xã hội của địa phương, đơn vị, xác định những công việc mà Đoàn Thanh
niên có thể đảm nhận để tổ chức công trình thanh niên. Tranh thủ ý kiến của cấp ủy,
chính quyền và các ban, ngành chuyên môn ở cơ sở để xác định mức độ đảm nhận công
trình của Đoàn Thanh niên và những điều kiện tham gia.
Có thể đặt tên cho công trình, thường mang ý nghĩa chính trị - xã hội, mang tính
giáo dục và hấp dẫn thanh niên như: “Đồi cây nhớ ơn Bác Hồ”, “Đường thanh niên”,
“Đảo thanh niên”, “Cánh đồng thanh niên”, “Công trình đền ơn đáp nghĩa”,…
Xây dựng kế hoạch và tiến độ triển khai công trình, đặt ra những chỉ tiêu thi đua
cụ thể cho từng thời gian, từng việc.
Chỉ đạo việc triển khai công trình: Làm lễ khởi công (hoặc ra mắt) với khí thế sôi
động (có cờ, biểu ngữ, loa máy,…) ngay tại nơi diễn ra công trình. Phân công lao động
thành các nhóm và chỉ đạo công việc theo tiến độ. Tổ chức các đợt thi đua nhỏ, các hoạt

động văn hóa, văn nghệ nhằm động viên tinh thần và tạo không khí sôi nổi để phấn đấu
13
hoàn thành vượt mức kế hoạch với chất lượng cao. Kiểm tra, giám ssát và điều chỉnh kế
hoạch cho lợp lý.
Nghiệp thu công trình: Tổ chức đoàn cùng cơ quan chuyên môn, kỹ thuật và chính
quyền tổ chức đánh giá và nghiệm thu công trình. Thanh quyết toán công trình. Tổ chức
bàn giao công trình cho địa phương, đơn vị. Tổ chức hội nghị tổng kết công trình, làm tốt
công tác khen thưởng, rút ra bài học kinh nghiệm.
2.2.2.2. Đội thanh niên xung kích an ninh
Đội thanh niên xung kích gồm những thanh niên tích cực, có sức khỏe, nhanh
nhẹn, dũng cảm, tình nguyện và trực tiếp tham gia giải quyết những công việc khó khăn,
nguy hiểm, đột xuất ở địa phương, đơn vị do Đoàn Thanh niên tổ chức, trên cơ sở đồng ý
và tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền.
Tùy theo tính chất, nội dung công việc mà đội thanh niên xung kích có thể mang
những tên gọi khác nhau như: Đội thanh niên xung kích an ninh, Đội thanh niên xung
kích phòng chống lụt bão, Đội thanh niên tự quản,…Đội thanh niên xung kích cũng có
thể được tổ chức thường xuyên, ổn định hoặc có thể được tổ chức tạm thời theo các vụ
việc đột xuất.
Đội thanh niên xung kích an ninh là đội hình thanh niên chuyên làm nhiệm vụ bảo
vệ, giữ gìn gìn trật tự an ninh của địa phương, đơn vị. Ngoài ra có thể được giao thêm
một số nhiệm vụ thường xuyên hoặc đột xuất khác. Đây là đội hình thanh niên xung kích
mang tính chất ổn định, thường xuyên. Tuy nhiên, đội thường được tổ chức dưới hình
thức bán tập trung.
Nhiệm vụ của đội: Nắm chắc tình hình an ninh, trật tự ở địa phương, đơn vị; tuần
tra, canh gác, phát hiện kịp thời và trực tiếp tham gia và các hoạt động bảo vệ anh ninh,
trật tự ở cơ sở. Tuyên truyền, vận động, giải thích những quy định về an ninh, trật tự của
chính quyền cơ sở và pháp luật Nhà nước.
Quy mô và cơ cấu tổ chức: Đội thanh niên xung kích an ninh thường được tổ chức
ở xã, phường, thị trấn do ban chấp hành đoàn cơ sở trực tiếp tổ chức và chỉ đạo trên cơ
sở phối hợp với công an, bảo vệ. Đội thanh niên xung kích an ninh nên có quy mô từ 15

– 20 đội viên.
14
2.3. Nghiệp vụ tổ chức các hoạt động văn hóa, xã hội của Đoàn
2.3.1 Một số vấn đề chung về hoạt động văn hóa, xã hội
Hoạt động văn hóa, xã hội, nhất là văn hóa quần chúng, các hoạt động xã hội mang
tính cộng đồng cao luôn được đoàn viên, thanh niên yêu thích, hưởng ứng với một sức
hút mạnh mẽ. Bởi vì văn hóa chứa đựng trong nó những giá trị cao đẹp, nhân văn do con
người sáng tạo trong quá trình lao động sản xuất và đấu tranh. Văn hóa với chức năng và
giá trị của nó có tác dụng to lớn trong việc giáo dục đoàn viên, thanh niên nâng cao nhận
thức về đạo đức, lối sống, thẩm mỹ. Những giá trị đó khi được định hướng một cách
đúng đắn, kết hợp với sự say mê, nhiệt tình của tuổi trẻ sẽ tạo nên hiệu quả xã hội to lớn.
Tổ chức cơ sở đoàn phải có phương hướng hoạt động phù hợp, đặc thù thiết thiệt để văn
hóa thực sự trở thành “món ăn tinh thần” không thể thiếu được của đoàn viên, thanh
niên.
Hoạt động văn hóa, xã hội của Đoàn rất phong phú, đa dạng. Đó là hoạt động
thông tin, tuyên truyền, cổ động; hoạt động câu lạc bộ; hoạt động đọc sách báo; hoạt
động văn nghệ quần chúng; các cuộc dạ hội, hội thi; hoạt động xã hội từ thiện,…Những
hoạt động đó đòi hỏi tổ chức đoàn phải biết khi thác tối đa các sự kiện lớn của Đảng, của
dân tộc, của Đoàn để tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia; đòi hỏi đội ngũ cán bộ
đoàn phải nhiệt tình, có năng khiếu, có kỹ năng tổ chức các hoạt động tập thể (kể cả kỹ
năng tổ chức trò chơi,…).
2.3.2. Một số mô hình và cách làm cụ thể
2.3.2.1. Tổ chức hội thi thanh niên
Hội thi thanh niên là một trong những phương thức hoạt động hấp dẫn của tổ chức
đoàn nhằm bồi dưỡng, rèn luyện đoàn viên, thanh niên. Đây là dịp để tổ chức cơ sở đoàn
thu hút đông đảo đoàn viên, thanh niên và nhân dân tham gia vào các hoạt động tập thể.
Để tổ chức hội thi, các cấp bộ đoàn phải làm tốt công tác chuẩn bị, trong đó cần tập trung
vào việc xây dựng kế hoạch tổ chức hội thi cụ thể, chi tiết, khả thi. Kế hoạch đó phải xác
định rõ mục đích, yêu cầu, chủ đề, quy mô, thời gian, địa điểm, đối tượng, cơ sở vật chất
- kỹ thuật, thành lập ban tổ chức, ban giám khảo, các giải thưởng, trang trí, âm thanh, ánh

sáng, người dẫn chương trình,…Kế hoạch tổ chức hội thi phải đựơc báo cáo với cấp ủy
15
và chính quyền địa phương, đơn vị và Đoàn cấp trên. Trong quá trình chuẩn bị hội thi,
Ban Chấp hành Đoàn cần có sự phân công công việc cụ thể cho các thành viên, các tiểu
ban, có thể mời các nhà chuyên môn có kinh nghiệm lâu năm làm cố vấn, quán triệt các
vấn đề liên quan tới các tập thể, cá nhân tham gia.
Để tránh mọi sự cố đáng tiếc có thể xảy ra, trước khi bước vào hội thi chính thức,
có thể duyệt kịch bản, tập dượt cho thí sinh và người dẫn chương trình, chuẩn bị kỹ
lưỡng câu hỏi và đáp án, xây dựng các loại phiếu chấm, biểu bảng một cách khoa học
nhất.
Khi tổ chức hội thi, tùy theo từng chủ đề và điều kiện cụ thể mà tổ chức một vòng
hay nhiều vòng thi. Chương trình được sắp xếp một cách khoa học từ ổn định tổ chức,
khai mạc đến tổ chức cho các thí sinh thể hiện các nội dung thi, giám khảo chấm thi, bế
mạc.
Các hình thức hội thi thanh niên phổ biến là: hội thi tiếng hát thanh niên, hội thi
thanh niên thanh lịch, hội thi thanh niên với văn hóa và an toàn giao thông,…
2.3.2.2. Tổ chức Hội trại thanh niên
Hội trại thanh niên là nơi đoàn viên, thanh niên dựng trại để tập trung tổ chức các
hoạt động tập thể. Vì vậy hình thức hoạt động văn hóa này rất phù hợp với sở thích và
nhu cầu giao lưu của đoàn viên, thanh niên. Mục đích chủ yếu của Hội trại thanh niên là:
thông qua các hoạt động tập thể, giáo dục tinh thần đoàn kết, ý thức tổ chức kỷ luật, lòng
nhân ái, ham hiểu biết, khám phá, rèn luyện các kỹ năng sống, tác phong nhanh nhẹn,
linh hoạt cho đoàn viên, thanh niên. Hội trại thanh niên chính là hình thức “học mà chơi,
chơi mà học” của đoàn viên, thanh niên từ trước đến nay.
Tùy theo yêu cầu của nhiệm vụ chính trị và điều kiện cụ thể của các cơ sở đoàn mà
Hội trại thanh niên có thể có các chủ đề, thừoi gian dài ngắn, quy mô lớn, nhỏ khác nhau.
Để Hội trại thanh niên đuợc tổ chức thành công, Ban Chấp hành Đoàn phải xây
dựng được kế hoạch, chương trình một cách cụ thể, chi tiết. Kế hoạch tổ chức hội trại
phải nêu rõ mục đích, yêu cầu, chủ đề, lực lượng tham gia, thời gian, địa điểm, nội dung
hoạt động, cơ sở vật chất. Kế hoạch đó phải được cấp ủy cùng cấp phê duyệt. Quá trình

chuẩn bị phải đuợc tiến hành trứơc thời điểm tổ chức hội trại từ một đến hai tháng, nhất
16
là phương án nhân sự (ban tổ chức, các tiểu ban,…), địa điểm tổ chức hội trai, cơ sở vật
chất để cắm trại, bảo vệ, tập huấn một số nghiệp vụ cần thiết, phương án dự phòng,…
Trong quá trình tổ chức Hội trại thanh niên nên cần tiến hành trang trọng các bước
khai mạc, tổ chức các hoạt động chủ yếu của hội trại, tổng kết, bế mạc. Xen kẽ vào các
nội dung hoạt động chính của hội trại, có thể tổ chức các trò chơi lớn, trò chơi nhỏ, các
cuộc thi (trại đẹp, trang trí đúng chủ đề, kéo co, cắm hoa, văn nghệ, thể dục thể thao,…),
hoạt động nhân đạo từ thiện, lửa trại,…
2.4. Ngiệp vụ công tác tổ chức của Đoàn và Đoàn tham gia xây dựng Đảng, chính
quyền, Mặt trận Tổ quốc
2.4.1. Một số vấn đề chung về công tác tổ chức của Đoàn và Đoàn tham gia xây
dựng Đảng
Công tác tổ chức của Đoàn bao gồm nhiều nội dung, trong đó đòi hỏi phải nắm
vững nguyên tắc, bám sát thực tiễn, linh hoạt, phù hợp với yêu cầu đổi mới. Công tác tổ
chức của Đoàn trước hết tập trung vào việc nâng cao chất lượng đoàn viên, chất lượng
chi đoàn, đoàn cơ sở. Tiếp đó, tập trung vào nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn đáp
ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, mở rộng mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh
niên; nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát của Đoàn.
* Muốn nâng cao chất lượng đoàn viên, trước hết tổ chức cơ sở đoàn phải chú
trọng công tác tập hợp, đoàn kết thanh niên, hướng thanh niên vào các hoạt động của tổ
chức đoàn, qua hoạt động thực tiễn mà bồi dưỡng, rèn luyện đoàn viên, thanh niên về lý
tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống,…Từ đó làm tốt công tác phát triển đoàn viên mới,
chú trọng cả về số lượng và chất luợng, nhất là chất lượng đoàn viên mới. Phải gắn công
tác phát triển đoàn viên mới, nâng cao chất lượng đoàn viên với đổi mới nội dung, hình
thức hoạt động của tổ chức cơ sở đoàn. Phải gắn việc nâng cao chất lượng đoàn viên với
việc chỉ đạo, hướng dẫn cho đoàn viên, thanh niên thực hiện cuộc vận động “Tuổi trẻ
Việt Nam học tập và làm theo lời Bác”. Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí
Minh cũng đã ban hành “Chương trình rèn luyện đoàn viên trong thời kỳ mới” với năm
tiêu chí rèn luyện và mười tiêu chí hành động.

Năm tiêu chí rèn luyện:
17
- Giàu lòng yêu nước, yêu chế độ xã hội chủ nghĩa.
- Đoàn kết, thân ái, vì cộng đồng.
- Sống văn hóa, tuân thủ pháp luật
- Giàu tri thức, có sức khỏe, kỹ năng.
-Tự tin, bản lĩnh trong hội nhập
Mười tiêu chí hành động:
- Sẵn sàng giới thiệu về lịch sử, truyền thống của quê hương, đất nước Việt Nam
với bạn bè trong và ngoài nước.
- Sẵn sàng đảm nhận những việc khó, việc mới.
- Sẵn sàng giúp đỡ người già, trẻ em, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.
- Xung kích tham gia các hoạt động tình nguyện.
-Xung kích xây dựng nếp sống lành mạnh, văn minh, phòng chống tệ nạn xã hội.
-Xung kích bảo vệ môi trường sinh thái.
-Thường xuyên chấp hành pháp luật.
-Thường xuyên học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn.
- Thường xuyên rèn luyện thể dục thể thao.
- Thường xuyên vận động thanh thiếu nhi tham gia các hoạt động Đoàn, Hội, Đội.
Giới thiệu được thanh niên vào Đoàn.
* Muốn nâng cao chất lượng đoàn viên phải gắn với củng cố tổ chức cơ sở đoàn.
Hai nhiệm vụ này có mối quan hệ biện chứng với nhau, tác động trực tiếp đến chất lượng
đoàn viên và tổ chức đoàn. Các cơ sở đoàn và chi đoàn cơ sở cần làm tốt việc khảo sát,
đánh giá, phân loại chính xác chất lượng đoàn viên, chất lượng tổ chức đoàn. Việc phân
loại các chi đoàn theo 4 loại (chi đoàn vững mạnh, chi đoàn khá, chi đoàn trung bình, chi
đoàn yếu kém) nhất thiết phải theo hướng dẫn và các tiêu chí do Trung ương Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh hướng dẫn. Từ đó, tập trung củng cố các chi đoàn
18
yếu kém, nâng dần tỷ lệ chi đoàn vững mạnh. Các đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở duy trì
và thường xuyên cải tiến hình thức sinh hoạt của Ban Chấp hành, sinh hoạt toàn Đoàn

hướng tới mục tiêu hiệu quả, thiết thực, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu và nguyện
vọng chính đáng của đoàn viên, thanh niên. Chú trọng phát triển tổ chức đoàn ở các khu
công nghiệp, khu chế xuất, của các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, các khu tập thể công
nhân lao động.
* Đối với nhiệm vụ xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn (kể cả chuyên trách và không
chuyên trách), các chi đoàn cơ sở và đoàn cơ sở cần thực hiện nghiêm túc Quyết định số
289 – QĐ/TW ngày 8-2-2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc ban hành Quy
chế cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Quy chế này đã quy định rõ về tiêu
chí cán bộ đoàn, nghĩa vụ và quyền của cán bộ đoàn, công tác tuyển dụng, quy hoạch,
đào tạo, bồi dưỡng,…Đối với cán bộ đoàn cơ sở phải có trình độ chuyên môn tù trung
cấp trở lên, giữ chức vụ không quá 35 tuổi (đối với xã, phuờng, thị trấn), không quá 37
tuổi (đối với trường học), và không quá 40 tuổi (đối với doanh nghiệp).
Trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn cần quán triệt và thực hiện những vấn đề
có tính nguyên tắc, đó là:
- Công tác cán bộ đoàn là một bộ phận quan trọng trong công tác cán bộ của Đảng,
nhằm xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ đoàn, đồng thời tạo nguồn bổ sung cán bộ
cho hệ thống chính trị.
- Công tác cán bộ đoàn có tính đặc thù riêng, độ tuổi sát với độ tuổi thanh niên,
thời gian giữ chức vụ ngắn, thay đổi nhanh.
- Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ đoàn và quản lý đội ngũ cán bộ đoàn,
đi đôi với phát huy trách nhiệm của các tổ chức và người đứng đầu các tổ chức trong hệ
thống chính trị đối với công tác cán bộ đoàn.
- Cấp ủy đảng chịu trách nhiệm trực tiếp, toàn diện công tác cán bộ đoàn và quản
lý cán bộ đoàn theo quy định về phân cấp quản lý cán bộ.
* Đối với công tác kiểm tra, giám sát của đoàn, cần thực hiện nghiêm túc các Điều
29, 30 của Điều lệ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Theo đó, công tác kiểm tra,
giám sát cần có chương trình, kế hoạch hàng năm, sát hợp với thực tiễn, góp phần giải
19
quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắt ở cơ sở. Bên cạnh đó, chú trọng đúng mực
hoạt động kiểm tra, giám sát theo chuyên đề để góp phần phát hiện các mô hình tốt, các

cách làm sáng tạo, hiệu quả ở các tổ chức cơ sở đoàn.
* Tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính
trị - xã hội là một trong những nhiệm chính trị quan trọng của Đoàn. Đoàn cơ sở và chi
đoàn cơ sở cần xây dựng và tập trung thực hiện các giải pháp đồng bộ để nâng cao chất
lượng đoàn viên ưu tú giới thiệu cho Đảng xem xét, kết nạp. Quy trình giới thiệu đoàn
viên ưu tú cho Đảng xem xét kết nạp cần đảm bảo các buớc như: 6 tháng một lần tiến
hành bình xét để lựa chọn đoàn viên ưu tú, báo cáo cấp ủy xem xét đưa vào diện đối
tượng Đảng; bồi dưỡng và giới thiệu đoàn viên ưu tú để Đảng bồi dưỡng; khi đoàn viên
ưu tú đã đựơc Đảng chấp thuận đủ điều kiện để kết nạp Đảng thì Đoàn cơ sở bảo đảm
đoàn viên ưu tú đó với Đảng. Đồng thời, đoàn cơ sở cần thường xuyên tổ chức nghiên
cứu, học tập, xây dựng chương trình hành động thực hiện các nghị quyết, chủ trương,
đường lối của Đảng, chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020.
Các cấp bộ đoàn tích cực, chủ động tham gia đóng góp ý kiến xây dựng các chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là đường lối, chính sách
về thanh niên; giới thiệu cán bộ trẻ có đr phẩm chất và năng lực cho các cơ quan của
Đảng, chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở.
2.4.2. Một số mô hình và cách làm cụ thể
2.4.2.1. Tổ chức đại hội đoàn cơ sở
Việc tổ chức đại hội có vị trí và ý nghĩa quan trọng đối với tổ chức cơ sở đoàn,
phải theo hướng dẫn của Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Ở đây,
cần nhấn mạnh một số công việc cụ thể, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, nhất là họp Ban
Thường vụ, lập kế hoạch đại hội, hướng dẫn các chi đoàn đại hội, thành lập ban tổ chức,
xây dựng phương án nhân sự, dự kiến đoàn chủ tịch, đoàn thư ký, ban kiểm phiếu, xây
dựng các dự thảo báo cáo,…
Trang trí trên phông theo quy định, thể hiện được sự trang nghiêm. Trong hội
trừong nên trích một số lời dạy của Bác Hồ hoặc một đoạn ghi trong nghị quyết của
Đảng nói về thanh niên, chẳng hạn: “Sống chiến đấu, lao động và học tập theo tấm
20
gương Bác Hồ vĩ đại”. Có thể triển lãm trưng bày những hình ảnh hoạt động, những danh
hiệu của Đoàn cơ sở đã đạt được hoặc tổ chức các hoạt động tuyên truyền, hoạt động văn

hóa, thể thao giữa các đơn vị trước khi tiến hành đại hội.
Chương trình trong đại hội thừơng gồm những nội dung chính:
- Chào cờ, hát Quốc ca, Đoàn ca.
- Tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu; bầu Đoàn Chủ tịch, Đoàn Thư ký, Ban Kiểm
tra tư cách đại biểu.
- Trình bày báo cáo tổng kết, phương hướng công tác và bản kiểm điểm của Ban
Chấp hành; đại hội thảo luận các báo cáo của Ban Chấp hành; đại diện cấp ủy và đoàn
cấp trên phát biểu ý kiến; bầu ban chấp hành mới; công bố kết quả bầu cử; ban chấp hành
mới được bầu ra mắt trước đại hội; thông qua nghị quyết đại hội; khen thưởng.
- Phần cuối: Bế mạc, chào cờ.
Trong trường hợp có bầu đại biểu đi dự đại hội đoàn cấp trên thì trong chương
trình nghị sự đại hội có thêm phần bầu cử này.
Phần bầu cử Ban chấp hành mới và bầu đại biểu đi dự đại hội đoàn cấp trên nên
xếp xen kẽ trong phần đại hội thảo luận các báo cáo của Ban Chấp hành nhằm đảm bảo
cho đại hội làm việc được liên tục.
2.4.2.2. Tổ chức sinh hoạt chi đoàn
Sinh hoạt chi đoàn bao gồm nhiều hình thức hoạt động. Ở đây chỉ đề cập hình thức
họp đoàn.
Họp thường kỳ là cuộc họp đựơc quy định truớc về thời điểm tổ chức cuộc họp,
nội dung họp và phải có 100% đoàn viên tham gia (trừ đoàn viên có lý do chính đáng).
Nội dung chủ yếu là đánh giá tổng kết hoạt động đã qua, đề ra kế hoạch hoạt động mới,
trong một khoảng thời gian nhất định (một quý, sáu tháng, một năm) và trao đổi những
thông tin mới.
Họp không thường kỳ là cuộc họp bất thường không được ấn định truớc về thời
gian, nội dung họp giải quyết những công việc đột xuất mới nảy sinh của tổ chức đoàn.
Để cuộc họp của tổ chức cơ sở đoàn đạt kết quả, Ban Chấp hành cần làm tốt công
tác chuẩn bị, thông báo cho đoàn viên biết nội dung cuộc họp.
21
Quá trình tiến hành cuộc họp, sau khi ổn định tổ chức, tuyên bố lý do, giới thiệu
đại biểu, giới thiệu chủ tọa, thư ký cuộc họp, đại diện của Ban Chấp hành trình bày nội

dung cuộc họp. Sau đó đoàn viên thảo luận nội dung họp, đại biểu dự họp phát biểu ý
kiến (nếu có). Kết thúc cuộc họp, thư ký thông qua biên bản cuộc họp và lấy biểu quyết
của đoàn viên, chủ tọa kết thúc cuộc họp.
Trong quá trình tiến hành cuộc họp có thể lồng ghép các hoạt động văn nghệ, trò
chơi,…để tạo một không khí vui tươi thoải mái trong cuộc họp.
2.5. Nghiệp vụ công tác tham mưu, phối hợp, chỉ đạo của Đoàn
Khoản 2 Điều 44 của Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam đã chỉ rõ: “Cấp ủy Đảng
lãnh đạo trực tiếp tổ chức đoàn cùng cấp về phương hướng, nhiệm vụ, tư tưởng, tổ chức,
cán bộ”. Thực tế cho thấy địa phương, đơn vị nào cấp ủy quan tâm thường xuyên, sâu
sát, tăng cường công tác kiểm tra thì công tác Đoàn và phong trào thanh niên có kết quả
tốt, được xã hội thừa nhận, cán bộ đoàn trưởng thành nhanh chóng. Những nơi cấp ủy
không quan tâm đúng mức, thậm chí “khoáng trắng” cho tổ chức Đoàn và cán bộ đoàn
thì công tác Đoàn và phong trào thanh niên gặp không ít khó khăn. Vì vậy, một mặt, cấp
ủy đảng cán xác định đúng vị trí, vai trò lãnh đạo đối với tổ chức đoàn như Điều lệ Đảng,
như tinh thần Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X
“Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Mặt khác, Đoàn phải chủ động, tích cực làm tốt
công tác tham mưu đối với cấp ủy đảng, sự phối hợp với chính quyền, Mặt trận và các tổ
chức chính trị - xã hội khác để thúc đẩy sự phát triển của công tác đoàn và phong trào
thanh niên ở địa phương, đơn vị.
Đối với công tác tham mưu, Ban Chấp hành đoàn cần tập trung tham mưu cho cấp
ủy đảng xây dựng chương trình công tác thanh niên tổng thể cả nhiệm kỳ và từng năm.
Đây là công việc quan trọng trong công tác tham mưu của Đoàn. Bên cạnh đó, Đoàn cần
tham mưu để cấp ủy đảng phân công ủy viên phụ trách công tác thanh niên; tham mưu để
cấp ủy đảng chỉ đạo chính quyền, các ban, ngành phối hợp thực hiện nhiệm vụ công tác
thanh niên; tham mưu cho cấp ủy kiểm tra việc thực hiện các chủ trương của Đảng về
công tác thanh niên,…
22
Đối với chính quyền, ban Chấp hành Đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở cần phối hợp
với chính quyền để thực hiện chính sách, pháp luật của Nhà nuớc về thanh niên (Luật

Thanh niên), tổ chức cho đoàn viên, thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội của
địa phương, đơn vị; phối hợp chăm lo bảo vệ quyền lợi hợp pháp của thanh niên; đề xuất
với chính quyền chế độ, chính sách để phát triển công tác Đoàn và phong trào thanh niên.
Để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả công tác Đoàn và phong trào thanh niên
ở cơ sở, tổ chức cơ sở Đoàn cũng cần có sự phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc, các
tổ chức chinhs trị - xã hội và các ban, ngành khác để phát huy vai trò và nâng cao trách
nhiệm của các tổ chức đó đối với sự nghiệp đào tạo, bồi dữơng thế hệ trẻ.
Đối với công tác chỉ đọa, Ban Chấp hành đoàn cơ sở và chi đoàn cơ sở cần đề cao
tính mục tiêu, tính hành động, tính cụ thể, thiết thực; vừa kế thừa phương thức tổ chức
phong trào đã có hiẹu quả trong thực tiễn, vừa sáng tạo nhữung cách làm mới, hiệu quả
hơn. Thực hiện đồng bộ công tác lãnh đạo, chỉ đạo với công tác kiểm tra, giám sát, công
tác thi đua – khen thưởng, kỷ luật của Đoàn. Phải coi việc thừơng xuyên củng cố tổ chức
đoàn, nâng cao chất lượng đoàn viên, tổ chức đoàn, xây dựng đội ngũ cán bộ đoàn có đủ
phẩm chất, năng lực là những khâu đột phá để tổ chức đoàn hoàn thành xuất sắc nhiệm
vụ được giao, xứng đáng với niềm tin của Đảng và nhân dân.
Câu hỏi ôn tập
1. Trình bày những vấn đề cơ bản về tổ chức cơ sở đoàn?
2. Trình bày những nội dung cơ bản về nghiệp vụ công tác Đoàn Thanh niên và vận
động thanh niên?
23