giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi sinh học lớp 9 bài 20 đột biến gen (18)

1
Chương IV:
Mời các em xem một số hình ảnh về hiên tượng biến dị
Chị em song sinh
2
Lợn 3 chân
3
Bàn tay dị tật
4
Rùa hai đầu
5
Dưa sinh đôi
6
Chương IV:
BIẾN DỊ
BIẾN DỊ
Biến dị
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp Đột biến
Đột biến gen Đột biến nhiễm sắc thể
Thường biến
7
Tieỏt 23 Baứi 21:
T BI N GEN
Ch ng
IV:
BIN D
BIN D
I. ẹoọt bieỏn gen laứ gỡ? :
b

c
a
d
Hỡnh 21.1: Moọt soỏ daùng ủoọt bieỏn gen
8
Quan sát đoạn gen ban đầu (a) và làm bài tập sau:
Đoạn gen ban đầu (a):
-
Có ………… cặp Nuclêôtit.
-
Trình tự các cặp Nuclêôtit: ………
5
- T – G – A – T – X -
| | | | |
- A – X – T – A – G -
a
9
- Quan sát các đoạn gen b, c, d, đối chiếu với đoạn gen (a).
=> Thảo luận nhóm, hoàn thành bảng sau:
Đoạn
gen
Số
cặp
Nu.
Điểm khác
so với đoạn
gen (a)
Đặt tên dạng
biến đổi
b

c
d
d
c
b
a
Mất cặp X-G
Thêm cặp T-A
Thay cặp A-T
bằng cặp G-X
Mất 1 cặp Nu.
Thêm 1 cặp Nu.
Thay cặp Nu. này
bằng cặp Nu. khác
4
6
5
10
⇒
Đột biến gen là gì? Gồm những dạng
nào?
-
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen.
-
Đột biến gen thường liên quan đến một ho c m t sặ ộ ố
cặp Nuclêôtit.
-
G m các dạng: mất, thêm, thay thế một cặp Nuclêôtit.ồ
11
II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:

- Nghiên cứu thông tin SGK, trả lời câu hỏi sau:
Hãy xác đònh nguyên nhân gây ra đột biến gen?
Đáp án:
- Đột biến gen phát sinh do rối loạn trong quá trình tự
sao chép của phân tử ADN (tạo ra các ADN mới khác đi
so với ADN mẹ).
=> Trong điều kiện tự nhiên: do ảnh hưởng của môi
trường trong và ngoài cơ thể.
=> Trong thực nghiệm: con người gây ra đột biến gen
bằng các tác nhân vật lí (Tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc
nhiệt …), hóa học (Etyl mêtan sunphônat, nitrôzô metyl
urê …)
12
Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật.
13
Một số hình ảnh về đột biến gen do chất độc màu da cam
14
15
III. Vai trò của đột biến gen:
Quan sát một số hình ảnh đột biến gen sau:
Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp
diệp lục ở cây mạ (màu trắng).
Đột biến gen làm thay đổi màu sắc ở rắn
Vòt 4 chân
Hãy nhận xét về hình dạng, màu sắc của các dạng ĐB gen trên.
16
Hãy dựa vào sơ đồ sau:
Gen (ADN) mARN Prôtêin Tính trạng.
=> Giải thích vì sao đột biến gen lại gây ra biến đổi ở
kiểu hình?

Đáp án:
Cấu trúc gen biến đổi  mARN cũng bò biến đổi  hậu
quả là prôtêin tương ứng bò biến đổi theo  từ đó làm
biến đổi đột ngột hoặc gián đoạn một vài tính trạng trên
cơ thể  gây biến đổi ở kiểu hình.
17
Quan sát một số hình ảnh đột biến gen sau:
Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp
diệp lục ở cây mạ (màu trắng).
Đột biến gen làm thay đổi màu sắc ở rắn
Vòt 4 chân
Trong các đột biến trên thì đột biến gen nào có lợi, có hại cho
bản thân sinh vật?
18
Trong các đột biến trên thì đột biến gen nào có lợi, có hại cho
bản thân sinh vật?
Một số hình ảnh đột biến gen:
19
1
2
3
4
Trong những hình ảnh trên, ĐB nào có lợi ĐB nào có hại?
20
MỘT VÀI HÌNH ẢNH ĐỘT BIẾN GEN
Cà rốt trắng (ĐB gen)
nhiều dinh dưỡng và ngọt
hơn cà rốt thường (đỏ
Đột biến gen ở lúa (b) làm
cây cứng và nhiều bông

hơn ở giống gốc (a).
Đột biến gen làm biến đổi màu
sắc ở cá sấu
Đột biến gen làm tăng khả
năng sinh trưởng ở lúa
21
Câu hỏi: Tại sao đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình
thường có hại cho bản thân sinh vật?
Đáp án:
Vì: các đột biến gen phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong
kiểu gen đã qua chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời
trong điều kiện tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá
trình sinh tổng hợp Prôtêin.
22
Câu hỏi: Đột biến gen có những vai trò, ý nghóa gì?
Đáp án
Vai trò, ý nghóa của đột biến gen:
Đa số đột biến gen là có hại cho bản thân sinh vật, tuy
nhiên cũng có một số đột biến gen có lợi cho bản thân sinh
vật, có lợi cho con người.
⇒
Có ý nghóa: - Trong sản xuất: chăn nuôi và trồng trọt.
- Là nguồn nguyên liệu cho chọn giống và
tiến hóa.
23
I. Đột biến gen:
Là những biến đổi trong cấu trúc của gen.
Các dạng điển hình: Mất, thêm, thay thế một cặp nuclêơtít.
II. Ngun nhân phát sinh đột biến gen:
Do rối loạn q trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng

của mơi trường trong và ngồi cơ thể. Xuất hiện trong điều
kiện tự nhiên hoặc do con người gây ra.
III. Vai trò đột biến gen:
Gây biến đổi kiểu hình th ngườ có hại nhưng cũng có khi có
lợi. => Có ý nghĩa trong chăn ni và trồng trọt.
Tiết 22 – Bài 21:
T BI N GENĐỘ Ế
Tóm tắt nội dung bài:
24
1. t bin gen phỏt sinh khi xy ra:
S bin i trong kiu gen.
S bin i mt nuclờụtớt trong gen.
Cõu 2: in t, cm t thớch hp vo ch trng trong cỏc cõu sau:
- t bin gen liờn quan n mt cp , in hỡnh l cỏc
dng: mt cp nuclờụtớt.
- t bin gen thng nhng cng cú khi cho
bn thõn sinh vt hoc i vi bn thõn con ngi.
2. t bin gen ph thuc vo nhng nhõn t no?
c im cu trỳc ca gen.
Cỏc tỏc nhõn lý, húa ca ngoi cnh.
S bin i mt hay mt s cp nuclờụtớt trong gen.
S bin i ca mt tớnh trng trờn c th
C a, b v c.
cú hi
nuclờụtớt
mt, thờm, thay th
cú li
a.
c.
b.

a.
d.
d.
b.
Baứi taọp cuỷng coỏ
Do quỏ trỡnh sinh lớ, sinh húa ni bo b ri lon.
c.
Cõu 1: Hóy chn cõu ỳng nht trong cỏc cõu di õy:
25
1. Học bài, trả lời các câu hỏi ở cuối bài.
2. Sưu tầm một số ví dụ và tranh ảnh về đột biến gen và các kiểu
đột biến khác.
3. Chuẩn bò bài mới: Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể.
- Tìm hiểu: + Nghiên cứu hình 22.
+ Khái niệm.
+ Nguyên nhân gây đột biến cấu trúc NST.
- Kẻ phiếu học tập theo nhóm:
Hướng dẫn học ở nhà:
STT NST ban đầu NST sau khi bò biến đổi Tên dạng đột biến
a
b
c
CÁC DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST.