giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi sinh học lớp 9 bài 20 đột biến gen (1)

KIỂM TRA BÀI CŨ
Thế nào là hiện tượng di truyền, biến dị? Cho ví dụ?
Di truyền là hiện tượng truyền đạt các tính trạng của
bố mẹ tổ tiên cho các thế hệ con cháu.
Biến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và
khác nhau về nhiều chi tiết.
Biến dị di truyền
Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp
Biến dị đột biến
Đột biến NST
Đột biến gen
Đột biến cấu trúc NST Đột biến số lượng NST
Thể dị bội
Thể đa bội
Biến dị
Thường biến
X
G
A
T
T A
G X
T A
a
Quan sát 1 đoạn gen ban đầu (a)
+ Đoạn gen này có bao nhiêu cặp nuclêôtit?
A
T
G
X

T A
G X
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A
ba
c
d
MỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN GEN

Đoạn
ADN
Số cặp
nuclêôtit
Điểm khác so
với đoạn (a)
Dự kiến tên
dạng biến đổi
b
c
d
Quan sát hình 21.1 và thảo
luận hoàn thành bài tập
Đoạn gen a,b,c bị biến đổi
Đoạn
ADN
Số cặp
nuclêôtit
Điểm khác so
với đoạn (a)
Dự kiến tên dạng
biến đổi
b
c

d
X
G
A
T

T A
G X
T A
a
X
G
A
T
T A
G X
T A
b
4
Mất cặp G - X
Mất một cặp
nuclêôtit
A
T
T A
X
G
T A
G X
T A
c
6
Thêm cặpT - A
Thêm một cặp
nuclêôtit
A

T
X
G
T A
G X
T A
d
5
Thay cặp
T - A
bằng cặp
G - X
Thay cặp nuclêôtit
này bằng cặp
nuclêôtit khác
Những hiện tượng trên gọi là đột biến gen
A
T
G
X
T A
G X
X
G
A
T
T A
G X
T A
X

G
A
T
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A
ba
c
d
Có các dạng đột biến gen nào?
(Mất một cặp X- G)
(Thêm một cặp T-A)
(Thay thế cặp A-T
bằng cặp G-X)
Sự nhân đôi của ADN
Tác động
Nguyên nhân dẫn đến đột biến gen
Và hậu quả để lại là
Nạn nhân chất độc màu da cam

Dị tật bẩm sinh
NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM
BỆNH HIỂM
NGHÈO
QUÁI THAI
UNG THƯ
Nhà máy Supe Phốt phát và
Hóa chất Lâm Thao
CÇn cã biÖn ph¸p g× ®Ó
b¶o vÖ m«i trêng vµ
h¹n chÕ ®ét biÕn gen?
Các lò gạch thủ công
Theo em nguyên nhân là do đâu?
Liên hệ: Ở địa phương em sinh sống có
hiện tượng ung thư không?
Tại sao xảy ra hiện tượng mưa axit?
BiÖn ph¸p b¶o vÖ m«i
trêng ®Ó h¹n chÕ ®ét
biÕn gen.
Phun thuèc trõ s©u khoa häc
S¶n xuÊt rau s¹ch.
H 21.2. Đột biến gen làm mất
khả năng tổng hợp diệp lục
của cây mạ (màu trắng)
H 21.3. Lợn con có đầu và
chân sau dị dạng
H 21.4. Đột biến gen ở cây lúa
(b) làm cây cứng và nhiều
bông hơn ở giống gốc (a)
Quan sát các hình dưới đây và cho biết: đột biến nào có hại và đột

biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?
Có hại
Có hại
Có lợi
Gen
mARN
Pr«tªin
BiÕn ®ỉi
trong
cÊu tróc gen
BiÕn ®ỉi
mARN
BiÕn ®ỉi
Pr«tªin
t&¬ng øng
BiÕn ®ỉi
KiĨu h×nh
TÝnh tr¹ng
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình?
Vì sao đột biến gen thường có hại cho bản thân sinh
vật?

Đột biến gen có vai trò gì đối với sản xuất ?
Bài tập trắc nghiệm:
Câu 1. Đột biến gen là:
a. Sự biến đổi trong kiểu gen.
b. Sự biến đổi ở một nuclêôtít trong gen.
c. Sự biến đổi trong cấu trúc của gen liên
quan tới một hay một số cặp nuclêôtít.

d. Sự biến đổi của một tính trạng trên cơ thể
Câu 2. Đột biến gen phụ thuộc những nhân tố nào?
a. Đặc điểm cấu trúc của gen.
b. Các tác nhân lý hóa của ngoại cảnh hoặc rối loạn
trong quá trình tự sao của ADN.
c. Cả a và b.
Câu 3. Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc
của gen liên quan đến một hay một số cặp nucleôtit,
điển hình là dạng:
, ,…………… một cặp
nuclêôtít.
Đột biến gen thường nhưng cũng có
khi ……… cho bản thân sinh vật hoặc đối với
bản thân con người.
có hại
thay thếMất
có lợi
theâm
Mét sè t¸c h¹i cña ®ét biÕn gen:
Đột biến gen có lợi hay có hại ?
Ví dụ về đôt biến gen có lợi