giáo án bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi sinh học lớp 9 bài 20 đột biến gen (24)

TRƯỜNG THCS SA BÌNH
Gv : Nguyễn Thị Hết
Biến dị
Biến dị di truyền Biến dị không di truyền
Biến dị tổ hợp Đột biến
Đột biến gen Đột biến nhiễm sắc thể
Thường biến
BµI 21: §ét biÕn gen
G
T
A
X
A
X
A
T
G
T
Hãy gắn mạch còn lại cho đoạn mạch đơn sau?
Đoạn gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?
a
Trình tự của các cặp nuclêôtit?
-
T – G – A – T – X –

- A – X – T – A – G –
BµI 21: §ét biÕn gen
A
T
A

T
T A
G X
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A
ba
c
d

H21.1. Một số dạng đột biến gen
G
X
Đoạn
ADN
Số cặp
nuclêôtit
Điểm khác so
với đoạn (a)
Đặt tên dạng biến đổi
b
c
d
X
G
A
T
T A
G
X
T A
a
X
G
A
T
T A
G X
T A
X

G
A
T
T
A
G X
T A
T A
X
G
T A
G
X
T A
d
c
b
4
6
5
- Mất cặp X -G
- Thêm cặp T - A
-
Thay cặp A -T
bằng cặp G - X
- Mất một cặp nuclêôtit
- Thêm một cặp nuclêôtit
-
Thay cặp nuclêôtit này
Bằng cặp nuclêôtit khác

Quan sát hình và hoàn thành nội dung bảng sau :
Đột biến gen là gì?
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen
liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit.
BµI 21: §ét biÕn gen
Có những dạng đột biến gen nào?
Mất, thêm, thay thế một hoặc một số cặp
nuclêôtit.
- Các dạng đột biến gen :


BµI 21: §ét biÕn gen
ADN có cấu trúc 2 mạch bổ sung, sự biến đổi ở
một nuclêôtit nào đó phải xảy ra ở cả trên 2 mạch
thì mới gọi là đột biến gen.
Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một nuclêôtit
mà lại nói mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit?
Vậy đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở điểm căn bản
nào?
-
Ở biến dị tổ hợp, các gen được sắp xếp lại (tổ hợp lại)
còn bản thân cấu trúc của gen không bị biến đổi.
-
Còn đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen.

BµI 21: §ét biÕn gen
- Trong t nhiờn: t bi n gen phỏt sinh do nhng ri lon trong
quỏ trỡnh t sao chộp ca ADN di nh h ng ph c t p c a moõi
tr ng trong vaứ ngoaứi cụ theồ.
Hóy nờu nguyờn nhõn phỏt sinh t bin gen?

+ Bờn trong:Quỏ trỡnh sinh lớ, sinh húa ni bo b ri lon.
VD: nh sai sút trong quỏ trỡnh nhõn ụi ADN.
Mỏy bay M ang ri cht dit c trong vựng
rng ca chõu th sụng Mờ kụng, 26/07/1969.
Mỏy bay M ri cht c
da cam
+ Bờn ngoi: nh hng ca cỏc tỏc nhõn vt lớ, húa hc
VD: nh tia phúng x, tia t ngoi, thuc tr sõu DDT
BàI 21: Đột biến gen

Nhà máy hạt nhân
Thử vũ khí hạt nhân
Sử dụng thuốc trừ sâu
Rác thải
Cháy rừng
Một số đột biến gen
Bệnh bạch tạng
Câm , điếc bẩm sinh
Bé bốn chân
Về nhà em hãy tìm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong
tự nhiên hoặc do con người tạo ra.
BµI 21. §ét biÕn gen
- Trong th c nghi mự ệ : Con ng i ườ đã gây ra các đột biến nhân tạo
bằng các tác nhân vật lí, hóa học.

Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột
biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?
Có lợi
Có hại
Có hại

H21.4. Đột biến gen ở
cây lúa(b)làm cây cứng
và nhiều bông hơn ở
giống gốc (a)
H21.2. Đột biến gen làm
mất khả năng tổng hợp
diệp lục của cây mạ (màu
trắng)
H21.3. Lợn con có
đầu và chân sau dị
dạng
BµI 21: §ét biÕn gen
Gen
mARN Pr«tªin
BiÕn ®ỉi
trong
cÊu tróc gen
BiÕn ®ỉi
mARN
BiÕn ®ỉi
Pr«tªin
t ¬ng øng
BiÕn ®ỉi
KiĨu h×nh
TÝnh tr¹ng
Tại sao đột biến gen lại gây ra biến đổi kiểu hình?
BµI 21: §ét biÕn gen
Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình lại thường có hại
cho bản thân sinh vật?
Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hoà trong kiểu gen đã qua

chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên,
gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin
BµI 21: §ét biÕn gen
Tay bÞ dÞ d¹ng
§ét biÕn cã h¹i
§ét biÕn cã h¹i
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột
biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người
Cam không hạt
§ét biÕn cã h¹i§ét biÕn cã l iợ
§ét biÕn cã l iợ
Lúa thơm cho năng suất cao
Nêu vai trò của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất?
Đa số đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi
có ý nghĩa trong chăn nuôi , trồng trọt .

BµI 21: §ét biÕn gen

Từ những nguyên nhân và tác hại của đột biến gen , chúng ta
phải có ý thức như thế nào trong việc bảo vệ môi trường để
hạn chế sự phát sinh đột biến gen có hại ?
-
Vệ sinh môi trường đất, nước….
-
Sử dụng hợp lý và có biện pháp đề phòng khi sử dụng thuốc
trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả năng gây đột
biến gen.
-
Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây ra ô
nhiễm môi trường.

Là học sinh , các em sẽ làm gì để hạn chế sự phát sinh đột
biến gen có hại ?
-
Tham gia tốt các phong trào bảo vệ môi trường .
-
Vận động mọi người có ý thức tốt trong việc bảo vệ môi
trường .
-
Cùng cộng đồng ủng hộ các phong trào chống sản xuất và sử
dụng vũ khí hạt nhân . . .
CŨNG CỐ
2
3
4
5
6
1
Đột biến gen là những biến đổi trong của
gen. Đột biến gen xảy ra do ảnh h ởng phức tạp
của trong và ngoài cơ thể tới phân tử
AND, xuất hiện trong điều kiện hoặc
do.gây ra. Đột biến gen th ờng liên quan
đến một cặp nuclêôtít, điển hình là các dạng ,
, một cặp nuclêôtít.
Đột biến gen th ờng có hại nh ng cũng có khi có
lợi.
Cõu 1: Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp sau đây điền
vào chỗ trống: cấu trúc; môi tr ờng; mất; thay thế;
thêm; kiểu hình; con ng ời; tự nhiên.
cấu trúc

môi tr ờng
tự nhiên
con ng ời
mất
thêm
thay thế
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
2 3 4 5 61
A
A
B
B
C
C
D
D
Các rối loạn sinh lý, sinh hóa của tế bào
Cả A, B và C đúng
Các tác nhân vật lý trong ngoại cảnh (tia
phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt)
Các tác nhân hóa học trong ngoại cảnh như
các hóa chất độc hại :điôxin
Câu 2: Nguyªn nhân gây ra đột biến gen là:
(chän ph ¬ng ¸n ®óng nhÊt)

2 3 4 5 61
Luôn có hại cho bản thân sinh vật.
A
A
B
B
C
C
D
D
Cả B và C
Một số đột biến gen lại có lợi
Thường có hại cho bản thân sinh vật
Câu 3: Vai trò của đột biến gen là:( chän
ph ¬ng ¸n ®óng nhÊt)
2 3 4 5 61