đạo tin lành và ảnh hưởng của nó đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở tây nguyên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN



NGUYỄN VĂN LAI




ĐẠO TIN LÀNH VÀ ẢNH HƢỞNG CỦA NÓ ĐẾN
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
TRONG CỘNG ĐỒNG DÂN TỘC THIỂU SỐ
Ở TÂY NGUYÊN













TP. HỒ CHÍ MINH – 2013

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN



NGUYỄN VĂN LAI


ĐẠO TIN LÀNH VÀ ẢNH HƢỞNG CỦA NÓ ĐẾN
QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
TRONG CỘNG ĐỒNG DÂN TỘC THIỂU SỐ
Ở TÂY NGUYÊN

Chuyên ngành: CNDVBC&CNDVLS
Mã số: 62.22.80.05

LUẬN ÁN TIẾN SĨ TRIẾT HỌC


Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THẾ NGHĨA

 1. PGS.TS. Trƣơng Văn Chung
2. PGS.TS. Nguyễn Xuân Tế
3. PGS.TS. Lƣơng Minh Cừ

1. PGS.TS. Trịnh Doãn Chính
2. PGS.TS. Nguyễn Xuân Tế

TP. HỒ CHÍ MINH – 2013




LỜI CAM ĐOAN


T


Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 6 tháng 3 năm 2013




NGUYỄN VĂN LAI


MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU 1
PHẦN NỘI DUNG
Chƣơng 1: ĐẠO TIN LÀNH VÀ QUÁ TRÌNH DU NHẬP, PHÁT
TRIỂN ĐẠO TIN LÀNH TRONG CỘNG ĐỒNG DÂN TỘC THIỂU
SỐ Ở TÂY NGUYÊN 13
1.1. Khái quát về đạo Tin Lành và vai trò của đạo Tin Lành trong đời
sống xã hội 13
1.1.1. Khái  13

1.1.2. Vai trò  34
1.2. Những đặc điểm điều kiện kinh tế - xã hội và quá trình du nhập,
phát triển đạo Tin Lành trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở Tây
Nguyên 50
1.2.1. - 
Tây Nguyên   
Lành 50
1.2.2. 
 66
1.2.3. Nguyên nhân phát tr
  77
Kết luận chƣơng 1 89
Chƣơng 2: ĐẶC ĐIỂM HOẠT ĐỘNG TRUYỀN GIÁO CỦA ĐẠO
TIN LÀNH VÀ ẢNH HƢỞNG CỦA NÓ ĐẾN QUÁ TRÌNH PHÁT
TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI TRONG CỘNG ĐỒNG DÂN TỘC
THIỂU SỐ Ở TÂY NGUYÊN 92
2.1. Những đặc điểm cơ bản hoạt động truyền giáo của đạo Tin Lành
trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên 92
2.1.1. 
 93
2.1.2.  
 98
2.1.3. Tin
Lành trong d 100
2.1.4.   ành          
 101


2.2. Ảnh hƣởng của đạo Tin Lành đến quá trình phát triển kinh tế -
xã hội trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên 103

2.2.1.  103
2.2.2. Lành   118
2.2.3.  141
2.2.4.  
giáo khác 154
Kết luận chƣơng 2 166
Chƣơng 3: XU HƢỚNG TIẾN TRIỂN ĐẠO TIN LÀNH VÀ NHỮNG
GIẢI PHÁP HẠN CHẾ ẢNH HƢỞNG TIÊU CỰC, PHÁT HUY
YẾU TỐ TÍCH CỰC CỦA ĐẠO TIN LÀNH ĐẾN QUÁ TRÌNH
PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI TRONG CỘNG ĐỒNG DÂN
TỘC THIỂU SỐ Ở TÂY NGUYÊN 169
3.1. Những nhân tố tác động và xu hƣớng tiến triển đạo Tin Lành
trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên 169
3.1.1. 
 169
3.1.2. d
 176
3.2. Những giải pháp định hƣớng nhằm hạn chế ảnh hƣởng tiêu cực và
phát huy yếu tố tích cực của đạo Tin Lành đến quá trình phát triển kinh
tế - xã hội trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên 192
3.2.1.  192
3.2.2.  204
3.2.3. 
 213
3.2.4. t
 219
3.2.5. 
công tác an ninh 223
Kết luận chƣơng 3 232
PHẦN KẾT LUẬN CHUNG 234

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ 238
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 239
PHỤ LỤC 249

1
PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Là , tr
 
, 


riêng 

- 
sáu , 
, 
vai t
          
           
 


óa tinh
 và phong phú.  Lành 







thành 

2
Tây Nguyên. 
 




- 
 tôn giáo Tin


               
, 
 

 
- 
 


Nhà 



 
tr- 

Tây Nguyên.
tác 
án

3
 


, 
- 
là lý do “Đạo Tin Lành và ảnh hƣởng của nó đến quá
trình phát triển kinh tế - xã hội trong cộng đồng dân tộc thiểu số ở Tây
Nguyên” làm .
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài
trên 
Nam nên 
trong và ngoài 

Thứ nhất, 
, pMax Weber (2010), Nền đạo
đức Tin Lành và tinh thần chủ nghĩa tư bản     
 .
  khá công phu
               


 




TS. Trác Tân Bình (2007), Lý giải tôn giáo, 

 (2005), Tôn giáo lý luận xưa và nay,  

4
; Hoàng Tâm Xuyên (1999), Mười tôn giáo lớn
trên thế giới,  


trong 
Trác Tân Bình, tron  Lý giải tôn giáo     
 tô nói chung





 và Lê Thanh 
Tôn giáo lý luận xưa và nay, -


 
- 






Hoàng Tâm Xuyên   Mười tôn giáo lớn trên thế giới, 

trang 629-

 

5





Thứ hai, 
Vi
 
Lý luận về tôn giáo và tình hình tôn giáo ở Việt Nam,  
phâ




 -340, tác
: 
o Tin Lành 
Lành 
 
an (1996), Bước đầu tìm hiểu đạo Tin Lành ở nước ta
c Công an (1997), Những đặc điểm cơ bản của một số tôn giáo lớn ở Việt
Nam, Đạo Tin Lành
- Những vấn đề liên quan đến an ninh trật tự ở Việt Nam hiện nay, 
Công tphân tích 
Giáo 


Đạo Tin
Lành ở Việt Nam - Thực trạng, xu hướng phát triển và những vấn đề đặt ra

6
hiện nay cho công tác lãnh đạo, quản lý, tài nhánh 


nay. 

- 

 
Xuân (2002), Bước đầu tìm hiểu đạo Tin Lành trên thế giới và ở Việt Nam,
. 
Giáo 
       
 Lành.
Thứ ba, ncác 
  
   , có các công trình   sau:   
(1995), Thực trạng tình hình phục hồi, phát triển đạo Tin Lành ở các vùng
dân tộc thiểu số miền núi nước ta và những vấn đề đặt ra đối với công tác an
ninh, B Công an, . 
 

dân
. T
trình này là phân tích các 
 



trình 

7
ạo Tin Lành với các dân tộc ít người vùng Nam Trường Sơn - Tây
Nguyên, 
trên 

- 

Nguyên nhân, điều kiện phục hồi và phát triển đạo
Tin Lành trong đồng bào dân tộc Jrai, Bahnar những năm từ 1989-1994, 

này 
              
80, 90 XX. Nghiên 
,   TS.
 Đạo Tin Lành ở Tây Nguyên đặc điểm và giải pháp
thực hiện chính sách, 
trình này , 

Nhà 
bàn Tây Nguyên.  (2004), Các yếu tố ảnh hưởng đến
việc thực hiện chính sách kinh tế văn hóa - xã hội trên địa bàn Tây Nguyên -
những vấn đề đặt ra đối với an ninh trật tự, 
này 
- 



-  
Đạo Tin Lành ở Đăk Lăk - Những vấn đề đặt ra đối với công tác an ninh trật
tựCông an nhân dân, 

8



  (2006), Nguyên nhân tâm lý xã hội của sự phục
hồi, phát triển đạo Tin Lành trong đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây
Nguyên và những vấn đề đặt ra đối với công tác an ninh, 
Công an, Trên 
các 
 
             
(2006), Hoạt động truyền đạo Tin Lành trái phép ở Gia Lai – Thực trạng và
giải pháp, , Tác 

    

  (2010), Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo và việc thực hiện chính sách tôn giáo đối với
đạo Tin Lành ở Gia Lai hiện nay,  Thành 
Chí Minh. 
Mác  Lênin 
phân tích 
               
 
giáo. p
    


Ngoài ra, còn có c         


9
 tôn giáo, công tác tôn giáo
:  Tìm hiểu quan
niệm đạo đức trong Kinh thánhCông trình
này 
 
thánh và 
          
 Những
bước đầu trong niềm tin Cơ đốc , 
   .           

TT
thánh. Nghiên cứu thực chất phát triển
đạo Tin Lành trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Đăk Lăk và đề xuất
giải pháp Văn
kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Kon Tum lần thứ XIII, Kon Tum, 
2005. , Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Gia Lai
lần thứ XIII, Pleiku, 2005. , Văn kiện Đại hội đại
biểu Đảng bộ tỉnh Đăk Lăk lần thứ XIV ,
2006. Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh
Đăk Nông nhiệm kỳ 2005 – 2010, , 2005. 
, Văn kiện Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lâm Đồng lần thứ VIII (nhiệm
kỳ 2006 – 2010), 2006.
 công trình 
Nghiên


- tro

10


         

, 

- 
.
3. Mục đích, nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu của luận án
- Mục đích của luận án:
Làm rõ , 
Lành và làm rõ 
 - 
tiêu
- 

- Nhiệm vụ của luận án:
àm rõ quá trình hình t cùng
- 
phân tích 
Lành 
hân tích 
- xã


- xã

trong 

11
- Phạm vi nghiên cứu của luận án: 
; dân
quá trình phát
-   guyên giai
. 

4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
- 
           c   
Lênin, Nhà 

- 

                
 và lô ; 
pháp 

 
5. Cái mới của luận án

- 
- 

-           

- 
Tây Nguyên.

12
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án

- 
Về ý nghĩa lý luận: 
,  h; 
Tin Lành - 
  
 chính ng

Về ý nghĩa thực tiễn: 

ác tôn giáo



các 

- 



 và 
Tin Lành 
 Tây Nguyên nói riêng.
6. Kết cấu của luận án
 
3 6 

13
PHẦN NỘI DUNG
Chƣơng 1
ĐẠO TIN LÀNH VÀ QUÁ TRÌNH DU NHẬP, PHÁT TRIỂN
ĐẠO TIN LÀNH TRONG CỘNG ĐỒNG DÂN TỘC THIỂU SỐ
Ở TÂY NGUYÊN

1.1. Khái quát về đạo Tin Lành và vai trò của đạo Tin Lành trong
đời sống xã hội
1.1.1. Khái quát về đạo Tin Lành
Lịch sử hình thành đạo Tin Lành: 
châu Âu 
do - xã
châu Âu 
ng giáo.

 

h giáo. 




Về kinh tế: 





14









  
, .
 





t


Về chính trị - xã hội: 


c




15
n
 phong trào
- 
  
tr

 
125, 629]. 


 
Giáo 

              


Về văn hóa - tƣ tƣởng: 


trung 

p

         i     



là c

16


ng nguyên nhân sâu xa nêu trên làm 
 



, nghi

  (1484 
1546)ittenberg - 
.








Mar
           
 


ngày 31 tháng
Martin Luther 
 

17
Ông 
ô



Martin công
phê phán Giáo ôma 
tu, hoàng. Ông 
thánh riêng theo Thánh l




 
Giáo ô
     Âu       
Martin 
ng 


            





g tâm 

18


Giáo 

             



 

ông 
, 



Chúa
         

. tín




nhân


 
và 

19
Công giáo c

  
              


Phúc 
Nội dung và đặc điểm về giáo lý, luật lệ, lễ nghi, tổ chức giáo hội,
giáo phái của đạo Tin Lành
Về Giáo lý: 
 Chúa
trung 

 [96, 6-7].
hiên Chúa 



Chúa.
          Chúa) là do
Giáo 
Chúa
Thiên Chúa  
lý, giáo 

             

 
 Giáo 

20




- 

hChúa 


ên Chúa 
Chúa.


Chúa 
Chúa 

  


tôn 



 Giáo 
giáo và Giáo hoàng 

thánh, Tin Lành không c-
ca-bthánh 