MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO HOẠT ĐỘNG CÁC TỔ
CHUYÊN MÔN, NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY –
HỌC Ở TRƯỜNG THCS BÌNH CHÂU, HUYỆN BÌNH SƠN,
TỈNH QUẢNG NGÃI.
I. PHẦN MỞ ĐẦU:
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG:
1. Đặc điểm tình địa phương:
- Huyện Bình Sơn có 24 xã 01 Thị Trấn
Dân số: 182.632 người.
Diện tích tự nhiên: 467,7 km
2
có Khu kinh tế Dung Quất với tổng diện tích quy
hoạch 10300ha
-Xã Bình Châu là một xã vùng ven Biển của huyện Bình Sơn thuộc Tỉnh
Quảng Ngãi. ở cách trung tâm huyện lỵ Bình Sơn 25Km, và cách KKT – Dung
Quất 20Km là nơi có truyền thống cách mạng trong các cuộc kháng chiến .
- Hiện nay Bình Châu vẫn là một xã luôn giữ vững được truyền thống cách
mạng tốt đẹp đó trên các lĩnh vực phát triển: Kinh tế xã hội văn hóa, an ninh quốc
phòng… Để góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng đất nước, Công nghiệp
hóa – hiện đại hóa. Đảm bảo các phong trào chung của huyện nhà, trải qua nhiều
năm đều hoàn thành kế hoạch nhà nước giao cho.
- Năm 2000 đơn vị xã Bình Châu được phong tặng Anh Hùng Lực Lượng Vũ
Trang nhân dân.
- Địa bàn xã Bình Châu gồm 09 thôn: Thôn Châu Thuận (Nông), thôn Châu
Thuận (Biển), thôn Châu Me, thôn Châu Bình, thôn An Hải, thôn Định Tân, thôn
Phú Quý, thôn Tân Đức và thôn Đức Tân.Có cảng Sa Kì.
* Tổng số hộ: 3567 hộ
* Tổng số dân : 8150 khẩu
- Đa số người dân sống bằng nghề biển và nông là chính, một số ít ngành nghề
dịch vụ buôn bán nhỏ.
Chính quyền địa phương rất quan tâm đến công tác giáo dục, đã thành lập Hội
đồng giáo dục xã, Hội khuyến học xã đã huy động được nguồn quĩ hỗ trợ cho học
sinh nghèo hiếu học, học sinh nghèo vượt khó ( nhưng chưa nhiều). Đặc biệt là xã
Đoàn Bình rất quan tâm đến học sinh nói chung Đoàn viên GV và học sinh nói
riêng.
2. Đặc điểm tình hình trường THCS Bình Châu:
2.1. Về đội ngũ giáo viên:
* Năm học 2010 – 2011:
Tổng số CB – GV – NV :54/28 nữ Đảng viên:16/ Nữ 04
Trong đó: - BGH :03/ Nữ 01 Đảng viên: 03/ Nữ 1
- Văn thư – Kế toán :02/ Nữ 01 Đảng viên: 0
- Bảo vệ (HĐ) :01/ Nữ 0 (Không tính trong biên chế)
- Giáo Viên :49/ Nữ 27 Đảng viên: 13/ Nữ 03
a) Trình độ đào tạo:
- ĐHSP : 25
- CĐSP : 29
- Đang học Đại Học : 04 (Tính ở Trình độ CĐSP)
b) Bộ môn đào tạo:
+ Toán : 09/03 (Đang học ĐHSP: 01)
+ Văn – TV : 11/4 (Đang đi học ĐHSP: 01)
+ Thể Dục : 03
+ Vật lý – KTCN : 04/02
+ Sử - CD : 05/3 ( Đang đi học ĐHSP: 01)
+ Sử - Địa : 01
+ Âm nhạc – MT : 01/01
+Nhạc –Đội: :02
+MT- Đội: :01/01
+ Hóa – Sinh : 02/02 (Đang đi học ĐHSP: 01)
+ Hoá - Địa : 03/01
+ Sinh – KTNN : 02/01
+ Địa – Sinh : 02/02
+ Anh văn : 06/06
c) Tổ chuyên môn:
+ Tổ Tự nhiên : 24 GV (Nữ :10) + TPT Đội : 01
+ Tổ Xã hội : 19 GV ( Nữ : 12)
+ Tổ Tiếng Anh : 06 GV ( Nữ 06)
* Tổ trưởng tổ KHTN: Thầy Lê Đình Tri
Chuyên ngành đào tạo: Môn Vật lí – KTCN, giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh.
Tổ Phó tổ KHTN: Phạm Tấn Xuyên
Chuyên ngành đào tạo: Môn Toán – Tin , giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh
*Tổ trưởng tổ KHXH: Thầy Nguyễn Xuân Vĩnh
Chuyên ngành đào tạo: Môn Văn – Tiếng Việt, giáo viên dạy giỏi cấp huyện
Phó tổ trưởng: Cô Bùi Thị Thanh Thủy
Chuyên ngành đào tạo môn: Sử - GDCD
* Tổ trưởng tổ Tiếng Anh: Cô Võ Thị Xuân Ba
Chuyên ngành đào tạo: Môn Tiếng Anh
Phó tổ trưởng: Cô Lê Thiện Chi
Chun ngành đào tạo mơn Tiếng Anh, giáo viên dạy giỏi cấp huyện .
2.2. Về học sinh:
* Năm học 2008 – 2009 Trường THCS Bình Châu gồm:
- Số lớp : 29 lớp, Tổng số : 1161 Học sinh – Nữ 556 Học sinh
Trong đó:
+ Khối lớp 6: 07 Lớp : 260 Học sinh Nữ: 118 Học sinh
+ Khối lớp 7: 07 Lớp : 300 Học sinh Nữ: 139 Học sinh
+ Khối lớp 8: 08 Lớp : 319 Học sinh Nữ: 155 Học sinh
+ Khối lớp 9: 07 Lớp : 282 Học sinh Nữ: 141 Học sinh
* Năm học 2009 – 2010 Trường THCS Bình Châu gồm:
Tổng số HS : 1042 được chia 26 lớp trong đó
+ Khối 6: 5lớp = 200 em /93
+ Khối 7: 7 lớp = 260 em /120
+ Khối 8 : 7 lớp = 284 em/136
+ Khối 9: 7 lớp = 298em/ 147
* Năm học 2010 – 2011 Trường THCS Bình Châu gồm:
Tổng số HS : 924 được chia 24 lớp trong đó
+ Khối 6: 6lớp = 223 em / 111
+ Khối 7: 5 lớp = 196 em / 93
+ Khối 8 : 6 lớp = 249 em / 119
+ Khối 9: 7 lớp = 256 em / 127
2.3 Về cơ sở vật chất :
- Trường có 03 dãy phòng học, 21 phòng.
- Các phòng chức năng: 01 phòng Thư viện, 01 phòng Thiết bị, 01 phòng Đồn
Đội. Chưa có phòng nghe nhìn, phòng thực hành.
- Khu hành chính: 01 phòng Hội đồng, 01 phòng Ban Giám Hiệu
- Khu vực sân chơi: Sân bóng chuyền, hố nhảy xa, sân tập thể dục và chào cờ…
đều chưa có sân riêng biệt chỉ cùng chung trong khn viên sân trường hẹp chưa đủ
diện tích chuẩn.
2.4 Thuận lợi:
- Chi bộ vững mạnh, đồn kết nhất trí cao trong cơng tác lãnh đạo, Ban giám hiệu
đồn kết, hội ý cơng tác cụ thể trong từng tháng, phù hợp thực tế tình hình…
- Đội ngũ giáo viên đồn kết thân ái, nhiệt tình, có trình độ chun mơn vững
vàng, giàu kinh nghiệm.
- Được sự quan tâm giúp đở của các cấp lãnh đạo của chính quyền địa phương, của
Phòng giáo dục – Đào tạo Bình Sơn.
- Được sự tin u của nhân dân địa phương và sự giúp đỡ nhiệt tình của hội Cha
mẹ học sinh. cộng với sự nổ lực của tập thể hội đồng sư phạm. Năm học 2009 – 2010
vừa qua trường có 23 học sinh đạt HS Giỏi cấp Huyện, 07 HS đạt Giỏi cấp Tỉnh, Thi
vào 10 có 01 thí sinh đạt Thủ khoa, có 02 HS đạt điểm 10 môn Toán tỉ lệ trúng tuyển
vào lớp 10 tương đối cao. Có 05 đậu vào trường chuyên Lê Khiết.
2.5. Khó Khăn:
- Về đội ngũ giáo viên: Hầu hết là giáo viên ở xa đến đây công tác đi lại khó khăn
cảnh “nắng bụi mưa bùn” nhà tập thể thì ộp ẹp.
- Cơ sở vật chất của trường thiếu thốn, đến nay vẫn chưa có đủ các phòng chức
năng dù là tương đối, việc mở rộng diện tích để có sân chơi, bãi tập cho học sinh vẫn
chưa thực hiện vì công tác giải phóng mặt bằng còn nhiều bất cập.
- Tỷ lệ môn học trên GV không đồng đều, có môn thừa môn thiếu thừa cục bộ.
- Số HS lưu ban năm nay vẫn còn nhiều nhiều. Khảo sát chất lượng đầu năm có
kết quả dưới trung bình còn cao, vì thế văn hóa đại trà của năm học này cần quan tâm
nhiều hơn.
- Một số học sinh đến trường là bắt buộc, ý thức tự giác chưa cao, chưa xác định
đúng mục đích động cơ học tập, cho nên còn hiện tượng cúp tiết, nhất là việc lợi dụng
việc đi học thêm, học thể dục, hướng nghiệp để đi chơi, game, chat, trên Internet…
Việc làm trên ảnh hưởng rất lớn đến việc hoạt động giáo dục nói chung và hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp nói riêng.
1/ Lí do chọn đề tài:
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Điều 16 trong điều lệ trường trung học do Bộ giáo dục đào tạo ban hành ngày 02
tháng 04 năm 2007, ghi rõ: "Tổ chuyên môn có những nhiệm vụ sau:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động chung của tổ; hướng dẫn xây dựng và quản lý kế
hoạch cá nhân của tổ viên theo kế hoạch giáo dục, phân phối chương trình, môn học của
Bộ Giáo dục - đào tạo và kế hoạch năm học của nhà trường.
- Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn và nghiệp vụ, tham gia, đánh giá, xếp loại các
thành viên của tổ theo các qui định của Bộ GD - ĐT.
- Đề xuất khen thưởng, kỷ luật đối với giáo viên".
Như vậy tổ chuyên môn có chức năng, nhiệm vụ, vai trò rất quan trọng trong việc
triển khai, thực hiện các nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Có thể khẳng định hoạt
động của tổ chuyên môn tốt, thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ như điều lệ trường trung
học đã qui định sẽ góp phần tích cực, khá quyết định đến việc nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện, đáp ứng được những yêu cầu mới trong quá trình đổi mới giáo dục.
Tuy nhiên tổ chuyên môn không phải là cấp cơ sở có đầy đủ thẩm quyền để thực
hiện các nhiệm vụ giáo dục. Mà trường trung học là cơ sở giáo dục của bậc trung học,
nhằm hoàn chỉnh học vấn phổ thông. Do vậy chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn
phụ thuộc nhiều vào kế hoạch, hoạt động của nhà trường, vào sự lãnh đạo của Ban giám
hiệu. Trong các văn bản hướng dẫn nhiệm vụ năm học của Sở giáo dục đào tạo, của
Phòng GD - ĐT năm nào cũng chỉ đạo cho các đơn vị, trường học làm tốt công việc cải
tiến nội dung, nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, coi đây là một trong
những nhiệm vụ cơ bản, thiết thực để nâng cao chất lượng dạy - học, thực hiện đổi mới
giáo dục.
Trong các năm trước hoạt động của một số tổ chun mơn chưa đi vào thực chất
để nâng cao chất lượng dạy học, sinh hoạt tổ chun mơn còn nặng về giải quyết sự vụ,
thi đua Họp nhóm chun mơn chưa đều, còn hình thức
Trước tình hình thực tế của trường, trước các đòi hỏi bức bách phải nâng
cao hơn nữa chất lượng giáo dục nhằm đáp ứng được những u cầu trong
q trình đổi mới, Triển khai thực hiện có hiệu quả trong năm học:đđ2010 -
2011 “ Năm học tiếp tục thực hiện đổi mới quản lý và nâng cao chất
lượng giáo dục”.là năm học thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của
ngành, tăng cường công tác quản lý, nâng dần chất lượng dạy học:
Tiếp tục hưởng ứng cuộc vận động ” Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh”, cụ thể hoá nội dung các chuyên đề thành chuẩn đạo
đức của nhà giáo , phấn đấu”Mỗi thầy giáo, cô giáo là một tấm gương
đạo đức, tự học và sáng tạo “, trở thành một “ Tấm gương sáng “ về nhân
cách để giáo dục học sinh.
Triển khai sâu rộng phong trào thi đua” Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực”nhằm tạo điều kiện cho học sinh đến trường học tập trong không khí
vui tươi, lành mạnh, được khuyến khích sáng tạo, rèn luyện sức khoẻ. Là những
người làm cơng tác quản lý của trường THCS, tơi đã cùng tập thể cán bộ, giáo viên của
trường khơng ngừng tìm tòi, cải tiến để nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ
chun mơn góp phần khá lớn trong việc nâng cao chất lượng dạy - học.
Trong bài viết, chúng tơi xin trình bày: Kinh nghiệm chỉ đạo hoạt động các tổ
chun mơn nhằm nâng cao chất lượng dạy – học ở trường trung học cơ sở Bình Châu,
huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi,
2/ Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài:
2.1/ Mục đích nghiên cứu :
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Để chỉ đạo tốt hoạt động dạy - học phát huy đầy đủ chức năng, nhiệm vụ của tổ
chun mơn trong trường THCS, chúng tơi đã thực hiện các biện pháp sau:
1/ Biện pháp thứ nhất:
a) Nhà trường phải lưu trữ đầy đủ các văn bản chỉ đạo về hoạt động dạy học và các qui
chế chun mơn. Phân cơng rõ trách nhiệm trong việc triển khai các văn bản này đến
cán bộ, giáo viên một cách đầy đủ, kịp thời
- Đối với các văn bản về qui chế chun mơn do hiệu phó chun mơn triển khai
cho tất cả giáo viên trong phiên họp chun mơn chung tồn trường.
- Đối với các loại văn bản chỉ đạo về Phân cơng chun mơn giảng dạy từng bộ
mơn cụ thể, do tổ trưởng chun mơn phối hợp với Phó Hiệu Trưởng phụ trách chun
mơn cùng tham mưu cho Hiệu Trưởng phân cơng, cơng khai trước khi chuẩn bị thực
hiện dạy học ngay từ đầu năm học.
- Ngồi ra trong phòng họp của giáo viên, có một số chỗ khá thuận lợi để niêm
yết các văn bản chun mơn quan trọng hay sử dụng; các văn bản chun mơn mới để
cán bộ, giáo viên tiện theo dõi học tập và thực hiện.
b) Hiệu phó chun mơn lập kế hoạch kịp thời cho các hoạt động chun mơn chung
tồn trường trên cơ sở cụ thể hóa kế hoạch của Hiệu trưởng để có sự thống nhất cao độ
nên chun mơn phải có kế hoạch chung cho cả năm, học kì , tháng và tuần cụ thể
.Hơn nữa phải đánh giá cơng tác triển khai và thực hiện kế hoạch đó như thế nào theo
từng tháng, từng học kì và rút ra kinh nghiệm cho kết quả cũng như hạn chế của kế
hoạch đã đạt được, từng tháng, học kỳ và cả năm học,
c) Dành thời gian hợp lý cho các tổ chun mơn, nhóm chun mơn sinh hoạt:
Đây là cơng việc rất quan trọng nhằm thực hiện các nhiệm vụ về chun mơn mà
Sở GD-ĐT, Phòng GD - ĐT và Hội nghị cán bộ, cơng chức đầu năm học đề ra. Ngồi
cơng việc thơng thường mà người cán bộ quản lý phải làm là: lập kế hoạch cho phần
việc được phụ trách trong cả năm học, từng học kỳ, từng tháng, thì một phần việc rất
quan trọng là lập được kế hoạch cụ thể trong việc xử dụng thời gian của mỗi ngày thứ 5
trong tuần. ở trường chúng tơi , trong 6 năm gần đây đã bố trí thời gian trong ngày thứ 5
hàng tuần như sau:
+ Sáng thứ 5 dành cho các hoạt động: Dạy Tự chọn, họp chung tồn trường, thao giảng
và họp tổ chun mơn.
+ Chiều thứ 5 dành cho việc dạy bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu, dạy tự
chọn.Ngồi ra việc dạy phụ đạo cho học sinh năm nay đã tổ chức thành cơng đối với 02
khối lớp 8&9 vì chưa đủ phòng để dạy cho cả lớp 6&7.Do vậy các tổ, nhóm chun
mơn ln có quĩ thời gian cố định, chủ động trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi và phụ
đạo học sinh yếu.
Tuy nhiên đặc điểm của trường THCS Bình Châu có thế mạnh về học sinh giỏi
các cấp huyện , tỉnh nhưng chất lượng đại trà còn khiêm tốn chưa tương xứng.
Nên BGH nhà trường mà cụ thể là Phó Hiệu trưởng phụ trách chun mơn cần có
trách nhiệm lên kế hoạch cụ thể ngay từ đầu mỗi học kỳ cho cơng tác dạy học nói
chung và phụ đạo cho học sinh yếu kém nói riêng cũng như việc huy động nhóm tinh
hoa trong nhà trường cùng nhau bàn bạc tìm ra những giải pháp hửu hiệu thực thi
nhưng thiết thực để áp dụng ví dụ như chúng tơi tạm gọi đây là: Kế hoạch kiểm tra ba
chung, chung đề chung khối lớp và chung thời gian( kiểm tra định kì) trong từng học
kỳ của năm học. Trong kế hoạch này ghi rõ từng buổi sáng thứ 5 làm những việc gì:
Tiết 1, 2 đa phần dành cho kiểm tra 1 tiết tập trung theo khối. Từ tiết 3 đến tiết 5 dành
cho việc thao giảng, họp tồn trường,, họp tổ chun mơn.
(Nếu trong kế hoạch ghi là họp: nghĩa là bao gồm họp tồn Hội đồng sư phạm, trong đó
có thời gian họp dành cho họp các đồn thể, và triển khai cơng tác chun mơn tồn
trường).
Dựa vào kế hoạch trên các bộ phận và đặc biệt là các tổ chun mơn chủ động trong
việc lập kế hoạch hoạt động của tổ. Trong đó có kế hoạch tổ chức học tập các chun
đề giảng dạy, phân cơng giáo viên thao giảng minh hoạ chun đề, Do có kế hoạch
sớm, cụ thể nên việc thực hiện được chuẩn bị chu đáo, đạt kết quả khá tốt. Chuyên môn
tổ chức hội thảo nội dung về đổi mới công tác quản lý và hoạt động của tổ chuyên
môn góp phần nâng cao chất lượng , hiệu quả về đổi mới phương pháp dạy học.
Chuyên môn tổ chức thao giảng thí điểm (do các cá nhân điển hình thực hiện),tổ chức
thảo luận thống nhất các biện pháp,những thuận lợi và khó khăn cho từng nhóm bộ
môn để áp dụng một cách hiệu quả phương pháp dạy học tích cực.
2/ Biện pháp thứ hai: Tổ chức tốt việc kiểm tra đánh giá học sinh
a) Tổ chức kiểm tra 1 tiết chung tồn khối:
Kiểm tra và đánh giá kiến thức học sinh là một cơng việc rất quan trọng của người thầy,
là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cơng tác chỉ đạo chun mơn trong nhà
trường. Giáo viên và các tổ chuyên môn phải làm tốt công tác này, việc tổ chức kiểm tra
1 tiết phải đạt được các mục đích và yêu cầu sau:
- Nội dung kiểm tra phải phù hợp với yêu cầu của chuẩn kiến thức kĩ năng - Đề kiểm tra
không quá tải, phù hợp với các đối tượng học sinh: giỏi, khá, trung bình, yếu. Đề kiểm
tra phải đảm bảo tính khách quan, cẩn mật.
- Chấm bài phải chính xác, đúng theo đáp án, biểu điểm. Chống hiện tượng chấm bài
cảm tính, qua loa hay quá khắt khe.
- Trả bài kịp thời, để học sinh thấy được kiến thức thực tế của mình. Giáo viên, tổ
chuyên môn và nhà trường nắm bắt được kịp thời chất lượng học tập của học sinh. Từ
đó có các biện pháp chỉ đạo kịp thời, thích hợp nâng cao chất lượng dạy - học.
- Tổ chức kiểm tra phải đảm bảo qui chế chuyên môn, nhưng phù hợp với tâm lý của
học sinh, tránh căng thẳng, nặng nề.
Có như vậy kết quả kiểm tra mới phản ánh đúng trình độ thực tế của học sinh theo đúng
yêu cầu, mục đích giáo dục. Việc làm này không phải là mới mẽ nhưng đối với trường
THCS Bình Châu là cả một sự nỗ lực vượt bậc của tập thể cán bộ giáo viên công nhân
viên của trường biết vượt qua khó khăn để nâng dần chất lượng dạy và học , trong điều
kiện CSVC của trường chưa tương xứng với quy môn trường lớp.
Để thực hiện được mục đích yêu cầu về kiểm tra đánh giá như đã trình bày ở trên,
chúng tôi tiến hành kiểm tra 1 tiết thống nhất chung toàn khối.
Một số công việc thực hiện được tóm tắt theo các bước cơ bản sau:
+ Bước 1: Lập kế hoạch tổ chức kiểm tra với quĩ thời gian là 2 tiết của ngày thứ 5 cả
sáng và chiều, thời điểm có kiểm tra định kì của bộ môn đó, với số lượng phòng học
hiện có của trường có thể sắp xếp được tối đa cho một khối lớp trong 2 lần của thứ năm
trong ( lúc thời điểm kiểm tra định kì) phòng đảm bảo đủ yêu cầu cho mỗi xuất kiểm
tra); đồng thời theo trọng tâm của công tác dạy - học từng năm. Hiệu phó chuyên môn
lập kế hoạch kiểm tra 1 tiết chung và được niêm yết thông báo ngay từ đầu mỗi học kỳ
để giáo viên và các tổ chuyên môn chủ động trong công việc thực hiện chương trình và
chuẩn bị cho công việc kiểm tra 1 tiết.
Trong ví dụ của biện pháp thứ nhất tôi đã trình bày về kế hoạch kiểm tra 1 tiết tập trung
của trường tôi của năm học 2010 - 2011. Việc lập kế hoạch và tổ chức kiểm tra 1 tiết
tập trung trường chúng tôi sẽ được bổ sung rút kinh nghiệm hoàn thiện hơn trong học
kì II sắp đến
+ Bước 2: Sinh hoạt nhóm chuyên môn và ra đề kiểm tra:
Giáo viên bộ môn có vai trò và trách nhiệm lớn trong việc chuẩn bị và tổ chức kiểm tra
- Do đó trước khi kiểm tra ít nhất là một tuần: nhóm chuyên môn phải thống nhất các
mạch kiến thức trong ma trận, các mức độ nhận biết, thong hiểu, vận dụng cũng như tỉ
lệ về thời gian cho từng phần trắc nghiệm và tự luận… và thông báo nội dung này đến
tất cả học sinh trong lớp để học sinh chủ động ôn tập.
- Sau khi họp nhóm chuyên môn, mỗi giáo viên dạy ra một đề tham khảo (có thể ra 2 đề
A - B) với đáp án và biểu điểm đầy đủ nạp lại cho tổ trưởng chuyên môn trên cơ sở đó
một đồng chí trong ban giám hiệu hoặc tổ trưởng chuyên môn, có chuyên môn đào tạo
đúng với môn kiểm tra, chịu trách nhiệm ra đề kiểm tra chính thức. Tất cả các đề kiểm
tra 1 tiết chung đều ra 2 đề A, B với mức độ kiến thức tương đồng nhau.
+ Bước 3: Tổ chức kiểm tra.
- Hiệu phó chuyên môn lập kế hoạch kiểm tra 1 tiết chung và niêm yết kế hoạch
này từ đầu mỗi học kỳ (như ví dụ đã nêu trong biện pháp thứ nhất).
- Chúng tôi xác định công việc tổ chức kiểm tra 1 tiết chung là nhiệm vụ của toàn
Hội đồng sư phạm. Do vậy việc coi kiểm tra chung không phải chỉ là nhiệm vụ của giáo
viên bộ môn mà còn là nhiệm vụ của các giáo viên thuộc các tổ chuyên môn khác. Kế
hoạch phân công giáo viên coi kiểm tra
từng tuần được hiệu phó chuyên môn thông báo trong kế hoạch tuần. Việc tổ chức coi
kiểm tra được thực hiện chặt chẽ, nghiêm túc, ngoài giáo viên coi kiểm tra mỗi buổi đều
phân công từ 1 đến 2 giáo viên làm thư ký cho buổi thi. Với nhiệm vụ: kiểm đề, kiểm
bài, ghi chép tình hình giáo viên coi thi và học sinh làm bài thi.
- Chúng tôi lập và in sẵn tập "Biên bản kiểm tra tập trung", dùng cho việc ghi
biên bản kiểm tra 1 tiết tập trung và kiểm tra học kỳ. Sau đây là nội dung 1 biên bản
trong tập biên bản này.
Trong phần phụ lục thứ hai tôi xin minh họa nội dung của một biên bản kiểm tra tập
trung.
Với cách tổ chức và quản lý như trên tạo nên không khí nghiêm túc trong kiểm tra.
Thuận tiện theo dõi chỉ đạo của ban giám hiệu và tổ chuyên môn.
+ Bước 4: Giai đoạn chấm, trả bài:
- Tổ trưởng chuyên môn phân công giáo viên chấm bài theo phương thức: phân
công chấm chéo đối với các bài kiểm tra 1 tiết; phân công chấm theo phòng thi đối với
các bài kiểm tra học kỳ (vì khi kiểm tra học kỳ học sinh được xếp theo vần A,B,C của
toàn khối)
- Ngày thứ 5 của tuần kề ngay sau ngày kiểm tra, giáo viên chấm giao bài cho
giáo viên bộ môn.
- Giáo viên chấm đúng HDC đã thống nhất, mỗi bài chấm đều ghi điểm con từng
phần, rồi ghi điểm trên bài bằng số, bằng chữ. Sau đó giáo viên ghi kết quả điểm kiểm
tra được chuẩn bị sẵn có cả cộng Trắc nghiệm, tự luận và điểm tổng cộng cũng như có
mục thống kê kết quả kiểm tra để giáo viên hoặc Ban Giám Hiệu nhìn vào bảng điểm sẽ
thấy ngay tỉ lệ điểm các loại Giỏi, Khá, Trung bình, yếu, kém .
- Giáo viên bộ môn xem lại bài làm của học sinh lớp mình dạy để nắm bắt được
chất lượng của học sinh mình, đồng thời kiểm tra lại tính chính xác trong việc chấm bài
của đồng nghiệp. Nếu phát hiện chấm sai, chấm sót theo HDC thì giáo viên bộ môn
chấm lại theo đúng biểu điểm, đồng thời lập danh sách các học sinh được chấm lại và
nộp cho ban giám hiệu.
- Giáo viên bộ môn trả bài cho học sinh theo qui định của phân phối chương trình
(nếu có), hoặc trả bài cho học sinh chậm nhất sau 2 tuần kiểm tra.
- Sau khi trả bài giáo viên bộ môn nhập ngay điểm vào sổ điểm chính và vào máy
tính.
+ Bước 5: Giai đoạn rút kinh nghiệm
-Nhờ có sự chuẩn bị sẵn bản điểm có cả cột điểm Trắc nghiệm, tự luận và điểm
tổng cộng cũng như có mục thống kê kết quả kiểm tra của từng môn , từng lớp, để giáo
viên hoặc Ban Giám Hiệu nhìn vào bảng điểm sẽ thấy ngay tỉ lệ điểm các loại Giỏi,
Khá, Trung bình, yếu, kém. ở từng lớp cụ thể dể đối chiếu so sánh, rút kinh nghiệm
thuận lợi hơn.
- Để phục vụ cho việc theo dõi, lưu trữ, rút kinh nghiệm về chất lượng dạy - học
sau mỗi lần kiểm tra chúng tôi in bảng thống kê kết quả từng bài kiểm tra 15 phút, 45
phút và kiểm tra học kỳ theo từng khối lớp. Sau đó giao các bảng thống kê này cho tổ
và nhóm chuyên môn lưu trữ, phục vụ cho việc sinh hoạt tổ nhóm.
- Chúng tơi chỉ đạo: trong họp tổ, nhóm chun mơn phải rút kinh nghiệm qua
từng bài kiểm tra: từ khâu ra đề kiểm tra, coi và chấm bài, kết quả bài làm của học sinh.
Từ đó các giáo viên trong tổ, nhóm cùng nhau trao đổi thống nhất: nội dung, phương
pháp, u cầu trong việc dạy các bài tiếp theo nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng dạy -
học.
b) Đối với các bài khơng kiểm tra 1 tiết tập trung:
Tất cả các bài kiểm tra từ 15 phút trở lên mà khơng có trong kế hoạc kiểm tra chung thì
giáo viên bộ mơn chủ động tổ chức kiểm tra theo đúng kế hoạch kiểm tra của tổ chun
mơn; đề kiểm tra do giáo viên bộ mơn ra, sau khi kiểm tra xong thì lưu đề và đáp án tại
hồ sơ của tổ, nhóm chun mơn.
Với cách làm như thế này, dù khơng được kiểm tra chung, nhưng việc tổ chức kiểm tra
viết từ 15 phút trở lên của tất cả các bộ mơn đều được chỉ đạo thống nhất về thời gian,
nội dung và u cầu kiểm tra. Các đề và biểu điểm đáp án của các bài kiểm tra được lưu
tại hồ sơ tổ, nhóm, chính là các tư liệu chun mơn khá quan trọng để giáo viên trong
nhóm trao đổi học tập.
+ Thực hiện được mục đích, u cầu của cơng tác kiểm tra, đánh giá học sinh.
Kết quả đánh giá thể hiện chính xác trình độ và năng lực học tập của từng học sinh. Các
tồn tại, hạn chế khi còn kiểm tra riêng hầu như được chấm dứt hẳn.
+ Đã thúc đẩy được các tổ, nhóm chun mơn sinh hoạt với nhiều nội dung thiết
thực, phục vụ cho nâng cao chất lượng dạy - học.
3/ Biện pháp thứ ba: Tổ chức học tập chun đề dạy - học, hội giảng, hội học.
Đây là một hoạt động rất quan trọng của tổ, nhóm chun mơn, điều này càng có
ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong giai đoạn hiện nay: thực hiện đổi mới: dạy theo
chuẩn, học theo chuẩn, kiểm tra đánh giá theo chuẩn, vận dụng phương pháp và kĩ
thuật dạy học mới; cũng như việc thực hiện lồng ghép, tích hợp và rèn luyện kĩ năng
sống cho các em.
- Về phía nhà trường: phân cơng, theo dõi, động viên giáo viên thực hiện tốt cơng
tác học tập bồi dưỡng thường xun trong hè và trong cả năm học.
- Nhà trường lập kế hoạch và dành thời gian họp để tổ, nhóm chun mơn triển khai học
tập chun đề. Sau đó có thao giảng minh họa. Kế hoạch học tập chun đề, thao giảng
được hiệu phó chun mơn thể hiện rõ ngay từ đầu học kỳ trong : "Kế hoạch họp và
kiểm tra chung tồn khối sáng thứ 5 hàng tuần". Nhà trường sẽ tạo điều kiện cho tất
cả giáo viên được thao giảng cấp trường và thao giảng cụm ít nhất được 2 tiết /
năm / giáo viên. Đảm bảo có sử dụng phương pháp dạy học tích cực và kĩ thuật dạy
học mới . Tổ chức thao giảng, hội giảng cấp trường thật tốt đ chọn giáo viên thi giáo
viên dạy giỏi cấp Huyện .
Động viên ,khuyến kích ,tạo điều kiện cho giáo viên soạn giáo án bằng vi
tính.Tổ bộ môn hướng dẫn cho giáo viên .
Cung cấp đầy đủ tài liệu về chuẩn kiến thức và kỹ năng, PPCT, ĐDDH…cho GV.
Soạn giảng ,kiểm tra đánh giá theo chuẩn kiến thức kỹ năng.
Tăng cường sinh hoạt chun mơn theo tổ và nhóm bộ mơn .
Xây dựng đội ngũ GV điển hình: là những GV đã là GV dạy giỏi cấp Tỉnh và cấp
huyện,GV có uy tín trong hội đồng, tổ trưởng. Chính họ là những GV điển hình sẽ tiên
phong đi đầu áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào mỗi tiết dạy.Sau đó sẽ nhân
rộng ra tồn trường.
Kiểm tra đánh giá theo chuẩn kiến thức, kỹ năng phù hợp với trình độ HS của
trường.
Tăng cường dự giờ, thăm lớp(Lãnh đạo nhà trường phối hợp với các tổ trưởng,tổ
phó, nhóm trưởng bộ môn dự giờ để nắm bắt tình hình áp dụng dạy học theo hướng tích
cực để có hướng chỉ đạo tốt hơn).
Đề xuất với nhà trường cần động viên,khen thưởng kịp thời những cá nhân, nhóm
bộ môn thực hiện tốt nội dung này.
Song song với việc tổ chức thao giảng tập trung, chúng tôi luôn yêu cầu các tổ
chuyên môn thực hiện tốt kế hoạch "Dự giờ theo chỉ đạo của tổ chuyên môn". Hàng
tuần tổ trưởng chuyên môn lên kế hoạch và phân công nhóm giáo viên dự giờ đồng
nghiệp theo thời khoá biểu chính khoá, nhằm tăng cường trao đổi, rút kinh nghiệm
trong giảng dạy, đặc biệt là các bài khó dạy, các dạng bài quan trọng.
4/ Biện pháp thứ tư: Chỉ đạo việc nâng cao chất lượng họp tổ, nhóm chuyên môn
- Nhà trường lên lịch họp tổ chuyên môn ngay từ đầu học kỳ (Kế hoạch này nằm trong
kế hoạch họp và kiểm tra chung mà tôi đã trình bày) đảm bảo đúng yêu cầu: bình quân
1 tháng tổ chuyên môn họp 2 lần trong buổi sáng thứ 5.
- Về nhóm chuyên môn: Thực hiện đổi mới: dạy theo chuẩn, học theo chuẩn, kiểm
tra đánh giá theo chuẩn, vận dụng phương pháp và kĩ thuật dạy học mới; cũng như
việc thực hiện lồng ghép, tích hợp và rèn luyện kĩ năng sống cho các em.
Do đó cần phải tăng cường hơn nữa việc họp nhóm chuyên môn. Được sự nhất trí
chung của tập thể giáo viên, trong nghị quyết Hội nghị cán bộ công chức đầu năm
trường chúng tôi đã thống nhất Lich họp của từng nhóm chuyên môn do nhóm chuyên
môn thống nhất và báo cáo với tổ chuyên môn và nhà trường.
+ Nội dung họp tổ chuyên môn bao gồm: Nội dung mang tính chất hành chính
như thi đua, kỷ luật, nề nếp chỉ được chiếm không quá 1/2 thời gian họp tổ.
1/2 thời gian họp tổ là đi sâu vào các nội dung: liên quan trực tiếp đến dạy - học, như
thao giảng, học tập chuyên đề, rút kinh nghiệm, bàn các biện pháp nâng cao chất lượng
dạy - học; chuẩn bị cho việc đánh giá kiểm tra
+ Nội dung sinh hoạt nhóm chuyên môn bao gồm: xem xét việc thực hiện chương
trình, thống nhất từng tiết dạy của tuần tiếp theo về nội dung, phương pháp, đồ dùng
dạy học yêu cầu tất cả các bài dạy đều được thống nhất trao đổi trong sinh hoạt nhóm.
Rút kinh nghiệm qua bài kiểm tra 15 phút, 45 phút, kiểm tra học kỳ. Từ đó có phương
pháp dạy - học phù hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy - học. Thống nhất kiến thức
trọng tâm của từng chương, phần, chuẩn bị cho kiểm tra sắp tới (nếu có). Công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu…
- Về phía nhà trường luôn tạo điều kiện để mỗi tổ chuyên môn đều có chỗ riêng
lưu giữ các loại hồ sơ tổ, nhóm hay sử dụng: Sổ kế hoạch hoạt động của tổ, sổ phân
công thao giảng - dự giờ, sổ sinh hoạt nhóm chuyên môn…
5. Biện pháp thứ năm: Tin học hóa việc cộng điểm, xếp loại, thống kê kết quả học tập
của học sinh. Cung cấp kịp thời, đầy đủ, chính xác các kết quả đó cho tổ và nhóm
chuyên môn.
Từ năm học 2006 – 2007, chúng tôi đã sử dụng phần mềm quản lý chất lượng
học tập của học sinh. Cho đến nay sau gần 3 năm sử dụng, phần mềm quản lý này đã
ngày càng được hoàn thiện và phục vụ rất hữu ích cho công tác quản lý, chỉ đạo chuyên
môn của nhà trường do đồng chí Võ Hồng Sơn giáo viên văn phòng trường đảm nhiệm.
Nội dung của phần mềm này rất phong phú, trong bài viết này tôi chỉ nêu một số nội
dung cơ bản phục vụ cho hoạt động của tổ, nhóm chuyên môn, cụ thể là:
- Nhập điểm, cộng điểm trung bình môn của học kỳ, cả năm. Xếp loại học lực
của học sinh; kết quả lên lớp, thi lại, ở lại; chương trình in giấy khen.
- Thống kê kết quả kịp thời ngay khi giáo viên nhập điểm các bài kiểm tra từ 15
phút trở lên. Nội dung thống kê theo từng giáo viên, từng khối lớp và toàn trường.
Chúng tôi cung cấp các bản thống kê này cho tổ và nhóm chuyên môn để phục vụ cho
việc sinh họat tổ, nhóm.
6. Biện pháp thứ sáu: Chỉ đạo tổ chuyên môn tổ chức sơ kết học kỳ, tổng kết năm một
cách khoa học kịp thời.
Trong quá trình chỉ đạo hoạt động dạy và học, người cán bộ quản lý phải luôn
chú ý đến việc phát huy dân chủ, phát huy trí tuệ của tập thể. Vì có thể nói: người dạy
học là giáo viên – người đánh giá học sinh cũng là giáo viên. Do đó trong quá trình chỉ
đạo hoạt động dạy và học, cán bộ quản lý giáo dục phải luôn chú ý lắng nghe ý kiến
đóng góp xây dựng của cán bộ, giáo viên. Đồng thời xếp thời gian một cách khoa học
hợp lý để mỗi thầy cô giáo tự đánh giá công tác đã làm được trong từng học kỳ, từ đó
đề ra các biện pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng dạy học trong học kỳ tiếp theo.
Sau đó mỗi tổ chuyên môn họp sơ kết học kỳ và đề ra kế hoạch nâng cao chất lượng
dạy học. Trên cơ sở kế hoạch của giáo viên, của tổ chuyên môn, ban giám hiệu xây
dựng kế hoạch và các biện pháp chính nhằm nâng cao chất lượng dạy học cho học kỳ
tiếp theo. Đối với học kỳ I công việc này thường hoàn thành trong khi kiểm tra học kì
xong tuần 19. Với cách làm này chúng tôi không áp đặt chỉ tiêu cho từng giáo viên
nhưng vẫn phát huy tốt phong trào thi đua dạy và học đi vào thực chất, không chạy theo
hình thức.
C. HIỆU QUẢ:
Từ khi thực hiện các biện pháp như vừa trình bày ở trên, hoạt động của tổ, nhóm
chuyên môn, và kết quả dạy học có nhiều sự chuyển biến tích cực, cụ thể như sau:
- Hoạt động của tổ nhóm chuyên môn ngày càng có chất lượng, không còn mang
tính chất giải quyết sự vụ, công việc hành chính đơn thuần, mà tập trung chủ yếu vào
đặc trưng của từng môn học để nâng cao chất lượng dạy - học.
- Nội dung công việc của tổ, nhóm chuyên môn nhiều, xong nhờ có các loại sổ
sách , biểu mẫu (như đã trình bày) in sẵn, phát cho từng tổ, nhóm do đó, khá thuận tiện,
đơn giản trong việc lưu trữ các nội dung chuyên môn quan trọng liên quan đến dạy học,
giúp cho lãnh đạo nhà trường dễ theo dõi, nắm bắt kịp thời chất lượng dạy- học, từ đó
có kế hoạch chỉ đạo cho phù hợp.
- Xây dựng được nề nếp hoạt động chuyên môn chung toàn trường song vẫn tạo
được tính chủ động phát huy sáng tạo trong hoạt động của từng tổ, nhóm chuyên môn
phù hợp với đặc trưng của bộ môn.
- Chất lượng dạy học của trường ngày càng được nâng cao và củng cố vững chắc. Xin
nêu một vài số liệu của trường chúng tôi trong các năm gần đây.
+ Về phía giáo viên:
Năm học Giáo viên giỏi và chiến
sĩ thi đua cơ sở
Giáo viên đạt lao động
tiên tiến
Giáo viên có chuyên
môn yếu
2007 - 2008 04 50 0
2008 - 2009 04 50 0
2009 - 2010 05 49 0
+ Về phía tổ chuyên môn:
Năm học Tổng số tổ chuyên mônSố tổ đạt lao động xuất
sắc
Số tổ đạt lao động giỏi
2007 - 2008 3 1 2
2008 - 2009 3 2 1
2009 - 2010 3 3 0
+ Về phía học sinh:
+ Về phía trường THCS Bình Châu:
2007 – 2008: Không đạt trường tiên tiến cấp huyện
2008 – 2009: Đạt trường tiên tiến cấp huyện
2009 – 2010: Đạt trường xuất sắc cấp tỉnh, đứng vị thứ 4 trong huyện
Bình Châu, ngày 13 tháng 12 năm 2010
Người thực hiện
Võ Thị Liễu
Năm học Số giỏi cấp huyện-
tỉnh
Học sinh giỏi Học sinh tiên tiến Lên lớp thẳng
2007 - 2008 7-2 16 % 24,7 % 92,5 %
2008 - 2009 17-3 21,9 % 31,8 % 93 %
2009 - 2010 23-7 22,6 % 33 % 94 %
HK I:(10-11) 20( tỉnh chưa) Chưa