giáo án than khảo bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi môn sinh học lớp 9 tiết 23 đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể (8)

Lớp 9A
!

Đáp án:
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc
gen.
Ví dụ: Cây mạ non có màu trắng, lợn bị dị dạng
1. Đột biến gen là gì? Cho ví dụ?

2. Nêu vai trò của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất?
Đáp án:
- Đột biến gen thường có hại cho sinh vật và
con người, đôi khi có lợi.
- Đột biến gen có lợi có ý nghĩa lớn trong công
tác chọn giống (trồng trọt).
VD: Lúa cứng cây, bông nhiều năng xuất cao.

Sơ đồ phân loại biến dị:
Biến dị
Biến dị không di truyền
THƯỜNG BIẾN
Biến dị di truyền
ĐỘT BIẾN Biến dị tổ hợp
Đột biến gen
Đột biến NST
Đột biến cấu trúc NST
Đột biến số lượng NST

I. Đột biến cấu trúc NST
là gì?

Tiết 23: Bài 22:


ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Quan sát hình sau:

Một số dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể
A B C B C D E F G H
A D C B E F G H
A B C D E F G H
Dạng A
Dạng B

A B C D E F G H
Dạng C

- Các NST sau khi bị biến đổi khác với
NST ban đầu như thế nào?
A B C D E F G H
A B C D E F G

I. Đột biến cấu trúc NST
là gì?
Nhiễm sắc thể sau khi bị biến đổi
khác nhiễm sắc thể ban đầu như thế
nào? Cho biết tên dạng biến đổi?
Tiết 23: Bài 22:

ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

Nhiễm sắc
thể ban đầu
NST sau khi
bị biến đổi
Tên dạng
biến đổi
Khái niệm dạng biến
đổi
Hoạt động nhóm:

: Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Chữ cái: Kí hiệu một đoạn NST
Một số dạng đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể
A B C B C D E F G H
A D C B E F G H
A B C D E F G H
Dạng A
Dạng B

A B C D E F G H
Dạng C
A B C D E F G H
A B C D E F G

Nhiễm sắc
thể ban đầu

NST sau khi bị
biến đổi
Tên dạng
biến đổi
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Mất đoạn H Mất đoạn
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Lặp lại đoạn BC
Lặp đoạn
Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Trình tự đoạn
BCD đổi lại thành
đoạn DCB
Đảo đoạn
Hoạt động nhóm:
ĐÁP ÁN
Khái niệm dạng biến đổi
Do tác nhân ĐB làm mất
đi 1 đoạn NST mang gen
Do tác nhân ĐB làm
tăng thêm một số gen
cùng loại
Do tác nhân đột biến làm
đứt ra một đoạn NST. Đoạn
này quay 180
o
gắn vào chỗ

bị đứt làm thay đổi vị trí
Dạng A
Dạng B
Dạng C

A B C D E F G H

Mất đoạn Lặp đoạn
Đảo đoạn
a b c
Hãy cho biết tên dạng đột biến trong các hình sau?

I. Đột biến cấu trúc NST
là gì?
- Đột biến cấu trúc NST là
những biến đổi trong cấu trúc
NST.
- Các dạng: mất đoạn, lặp đoạn
và đảo đoạn.
Tiết 23: Bài 22:


ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Đột biến cấu
trúc nhiễm sắc
thể là gì? Có
mấy dạng đột
biến?

Tiết 23: Bài 22:


ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc NST
là gì?
II. Nguyên nhân phát sinh
và tính chất của đột biến cấu
trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
Chất độc do Mỹ thả xuống Việt Nam

I. Đột biến cấu trúc NST
là gì?

II. Nguyên nhân phát sinh
và tính chất của đột biến cấu
trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
1. Các tác nhân gây phát sinh đột
biến cấu trúc NST là gì?
- Vì các tác nhân lý hoá phá vỡ cấu
trúc NST hoặc gây ra sự sắp xếp
lại các đoạn của NST làm thay
đổi thành phần , số lượng và
trình tự các gen trên NST
- Tác nhân bên trong (rối loạn nội
bào)và tác nhân bên ngoài (vật
lý, hoá học )

2. Vì sao các tác nhân lý hoá trong
ngoại cảnh lại là nguyên nhân chủ
yếu gây ra đột biến cấu trúc NST?
Tiết 23: Bài 22:


ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

I. Đột biến cấu trúc NST
là gì?

II. Nguyên nhân phát sinh
và tính chất của đột biến
cấu trúc NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
Tiết 23: Bài 22:


ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

I. Đột biến cấu trúc NST
là gì?

II. Nguyên nhân phát sinh và
tính chất của đột biến cấu trúc
NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST:

Tiết 23: Bài 22:


ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Đột biến cấu trúc NST có lợi hay
có hại? Phân tích ví dụ?

Một số hình ảnh về đột biến

Lúa mạch đột biến
Lúa mạch thường

Bò 6 chân
Một số hình ảnh về đột biến

Ngựa 6 chân

Người bị đột biến ở mặt
Người bị đột biến ở tay

Hội chứng “mèo kêu”:
(mất đoạn NST số 5)
Đột biến có lợi

I. Đột biến cấu trúc NST là
gì?

II. Nguyên nhân phát sinh và
tính chất của đột biến cấu trúc

NST.
1.Nguyên nhân phát sinh:
.
2.Tính chất đột biến cấu trúc NST:
Đột biến cấu trúc NST có lợi hay
có hại? Cho ví dụ?
Đáp án:
Ví dụ 1: Mất một đoạn nhỏ ở đầu
NST 21 gây ung thư máu ở người.
Ví dụ 2: Enzim thuỷ phân tinh bột ở
một giống lúa mạch có hoạt tính cao
hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn NST
mang gen quy định enzim này.
Tiết 23: Bài 22:


ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Đột biến cấu trúc NST thường
có hại, nhưng cũng có trường
hợp có lợi.
Sau khi học xong bài này em có liên hệ gì về thực tế cuộc sống?

CŨNG CỐ VÀ ĐÁNH GIÁ:
Câu 1 :So sánh đột biến gen và đột biến cấu trúc NST?
Dạng
Nội dung

Đột biến gen Đột biến cấu trúc NST
Giống

Khác

-
Đều là những biến đổi xảy ra trên cấu trúc vật chất
di truyền ( ADN hoặc NST ) .
- Đều phát sinh từ các tác
động của môi trường bên ngoài và môi trường bên
trong cơ thể.
- Đều di truyền cho thế hệ sau.
- Phần lớn gây hại cho sinh
vật.
- Làm biến đổi cấu trúc
- Làm biến đổi cấu trúc
của gen.
của gen.
- Làm biến đổi cấu
- Làm biến đổi cấu
trúc của NST.
trúc của NST.
-


Gồm các dạng: mất cặp,
Gồm các dạng: mất cặp,
thêm cặp, thay cặp
thêm cặp, thay cặp
nucleotit.
nucleotit.
- Gồm các dạng: mất

- Gồm các dạng: mất
đoạn, lặp đoạn, đảo
đoạn, lặp đoạn, đảo
đoạn NST.
đoạn NST.

Câu 2: Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây
hậu quả lớn nhất?
a. Lặp đoạn nhiễm sắc thể
b. Đảo đoạn nhiễm sắc thể
c. Mất đoạn nhiễm sắc thể
d. Cả a, b và c