giáo án than khảo bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi môn sinh học lớp 9 tiết 23 đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể (17)

GV:Nguyễn Thị Minh Thuận

1. Mắt ruồi
giấm có bộ
NST bình
thường
2.Mắt
ruồi
giấm
dẹp
3.Mắt
ruồi
giấm
dẹp nhỏ
tí

AB C D E
FG H
a
AB C D E
FG
AB C D E
FGH
b
A B C D E
FGHBC
AB C D E
FG H
c
A BC

D
E
FG H
H.Một số dạng đột biến cấu trúc NST
Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

   



Phiếu học tập
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ


  

Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Mất đoạn H Mất đoạn

Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Lập lại đoạn BC Lặp Đoạn

Gồm các đoạn
ABCDEFGH
Trình tự đoạn BCD đổi lại
thành đoạn DCB

Đảo đoạn
Phiếu học tập
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

A B C D E
F G H
A
B
C D E
F G H
Chuyển đoạn
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Câu 2: Nêu khái niệm và
các dạng đột biến cấu
trúc NST?
Đảo đoạn
Lặp đoạn
Mất đoạn
Hình a Hình b Hình c
Trong các dạng đột biến trên thì dạng nào gây hậu quả lớn nhất cho sinh
vật? Vì sao?
Là dạng mất đoạn vì nó làm mất vật chất di truyền

Mất một phần cánh ngắn của
NST số 5 ở người gây hội
chứng tiếng mèo kêu.
Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm
sẽ làm mắt lồi của ruồi trở thành mắt dẹp

(lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
Mắt ruồi giấm có
bộ NST bình
thường
Mắt ruồi
giấm có một
đoạn NST
nhân đôi
Mắt ruồi
giấm có
một đoạn
NST nhân
ba
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
HẬU QUẢ CỦA NHIỄM CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM ( DIOXIN )

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Bệnh bạch tạng
Bệnh sứt môi hở hàm ếch

Chất độc da cam Mỷ rải ở Việt Nam trong thời gian chiến tranh đã diễn ra
mấy chục năm về trước, nhưng đến nay hàng ngày, hàng giờ, người dân
Việt Nam vẫn phải chứng kiến những hậu quả thương tâm của loại hoá chất
này.
*Mặc dù chưa đầy đủ, nhưng những nước kém phát triển hoặc đang phát
triển không phải không biết những hậu quả do môi trường bị ô nhiễm.

-Những người bị nhiễm độc cấp do hóa chất BVTV, phốt pho hữu cơ, gây ra
gây ra biến đổi cấu trúc NST.
Do mất đoạn là chủ yếu, NST ít hơn 2n=46
Người bị nhiểm độc cấp do hóa chất nói trên có tần số đột biến NST gấp 2
lần so với bình thường.
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Người bị đột biến ở mặt Người bị đột biến ở tay

Hiểm họa thầm lặng đối với sự sống con người
Nạn gây ô nhiễm môi trường là một hiểm hoạ thầm lặng đối với sự sống của con
người. Nói thầm lặng vì các chất độc hại chứa trong các chất thải công nghiệp
tác động lên sự sống ở cấp độ tế bào, không gây đau đớn, không gây cảm giác
mạnh để có thể cảm nhận được ngay, mà có tác động tàn phá lâu dài, âm thầm,
lặng lẽ, nhưng vô cùng nguy hiểm và dữ ội, có thể gây biến tính NST, để lại hậu
quả nặng nề cho nhiều thế hệ tương lai.
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Công ty Vedan gây ô nhiểm sông Thị Vải

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Nhiễm sắc thể gen Tính trạng
(Sắp xếp không hài hoà)
(Thay đổi cấu trúc)
(Thay đổi số lượng và
cách sắp sếp)
Biến đổi (kiểu hình)
Phần lớn có hại

Nhiễm sắc thể
gen
Tính trạng

Nhân đôi
Phân li
Tổ hợp
Nhân đôi
Phân li
Tổ hợp
Di
truyền
Đột biến cấu trúc NST
có di truyền không? Tại sao?
Chất da cam/điôxin đã có ảnh hưởng về di truyền sinh thái, đặc biệt gây ra
tình trạng sẩy thai, lưu thai hoặc có con bị dị tật bẩm sinh do ở bố hoặc mẹ
bị nhiễm đioxin. Cũng theo hai nhà khoa học Nga, tác động lâu dài của
chất độc da cam/điôxin không chỉ có 20 năm, mà có thể lên tới trên 100 .
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

1 . Lúa mạch thường
3. Cánh đồng lúa mạch
4. Sản xuất bia từ lúa mạch
2.Lúa mạch đột biến
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ


Chỉ ra đâu là đột biến có lợi, đâu là đột biến có hại?
Phân dạng đột biến trong 3 VD đó?
Ví dụ 1: Mất một đoạn nhỏ ở đầu NST 21 gây ung
thư máu ở người.
Ví dụ 2: Enzim thuỷ phân tinh bột ở một giống lúa
mạch có hoạt tính cao hơn nhờ hiện tượng lặp đoạn
NST mang gen quy định enzim này.

Ví dụ 3: Thừa một cặp NST thứ 21 gây nên bệnh đao
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
1.Cho 1 nhiễm sắc thể, có trình tự phân bố của các gen như sau:
A
•
B
•
C
•
D
•
E
•
F
•
G
•
H
•
Hãy vẽ sơ đồ NST sau khi bị đột biến trong các trường hợp sau:
a. Nếu đột biến làm mất đoạn BC.
b. Nếu đột biến làm lặp đoạn BC.
c. Nếu đột biến làm đảo đoạn BCD.

d. Nếu đột biến làm đảo đoạn EFG.
BÀI TẬP
A
•
D
•
E
•
F
•
G
•
H
•
A
•
B
•
C
•
B
•
C
•
D
•
E
•
F
•

G
•
H
•
A
•
D
•
C
•
B
•
E
•
F
•
G
•
H
•
A
•
D
•
C
•
B
•
G
•

F
•
E
•
H
•
Đáp án:
Đáp án:
a.
c.
b.
d.

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
3. Nguyên nhân tạo ra đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là:
a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.
b. Các tác nhân hoá học và vật lý trong môi trường.
c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của nhiễm sắc thể trong
phân bào.
d. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh
BÀI TẬP
2. Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?
2. Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?
a. Lặp đoạn nhiễm sắc thể
b. Đảo đoạn nhiễm sắc thể
c. Mất đoạn nhiễm sắc thể
d. Chuyển đoạn nhiễm sắc thể.

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Xin chúc mừng em đã mở hộp quà may mắn
Xin chúc mừng em đã mở hộp quà may mắn
Và nhận được một tràng pháo tay của cả lớp.
Và nhận được một tràng pháo tay của cả lớp.

 !"#$% 
#&'(')' * +,-…
./01"234$" $5&6
…7$89:$1 :'5(67'
 5)6à
.,;3 <" $$ :=3 7
5>6?%$,%5@61"2
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Cấu trúc NST
Mất đoạn,lặp đoạn
Nguyên nhân
Đột biến
Đảo đoạn

Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
3. Nguyên nhân tạo ra đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là:
a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.
b. Các tác nhân hoá học và vật lý trong môi trường.
c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của nhiễm sắc thể trong
phân bào.
d. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh
BÀI TẬP
2. Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?
2. Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?

a. Lặp đoạn nhiễm sắc thể
b. Đảo đoạn nhiễm sắc thể
c. Mất đoạn nhiễm sắc thể
d. Chuyển đoạn nhiễm sắc thể.

ABC$9D
&7A<0"=3E,FGH
BT. So sánh đột biến gen và đột biến cấu trúc
(7$I(>-/0#3B$7
*-
./0#3B$3$J
.$%,9D/0#3B$
./0#3B$K"L$J
MN3:IBO$ 8$'03BP$đ
0'O0
Tiết 24: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ