giáo án than khảo bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi môn sinh học lớp 9 tiết 23 đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể (20)

TRÖÔØNG THCS LÊ LỢI
MOÂN SINH HOÏC 9
GV: NGUYỄN THỊ KIM HÀ

* Kiểm tra bài cũ:
* Kiểm tra bài cũ:
Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen.
VD:Cây mạ non có màu trắng, con lợn có đầu và chân bị dị dạng.
- Đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi. Con
người đã gây ra các đột biến nhân tạo để tạo ra các đột biến có lợi
cho công tác chọn giống. Đột biến gen được xem là nguồn
nguyên liệu quan trọng của quá trình tiến hóa và chọn giống.
Đáp án
1. Đột biến gen là gì? Cho ví dụ? Vai trò của
1. Đột biến gen là gì? Cho ví dụ? Vai trò của
đột biến gen ?
đột biến gen ?

Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra bài cũ:
2. Nguyên nhân gây ra đột biến gen? Vì sao đột biến
2. Nguyên nhân gây ra đột biến gen? Vì sao đột biến
gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân
gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân
sinh vật ?
sinh vật ?
Đáp án
-
Đột biến gen xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong

và ngoài cơ thể tới phân tử ADN, làm cho quá trình sao chép của
ADN sai đi so với nguyên mẫu.
-
Vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua
chọn lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây
ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin

BÀI 22
BÀI 22
Tiết 24

A B C D E
F G H
a
A B C D E
F G
A B C D E
F G H
b
A B C D E
F G HB C
A B C D E
F G H
c
A BC
D
E
F G H
* Một số dạng đột biến cấu trúc NST
I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì ?

Nhiễm sắc thể ban đầu Nhiễm sắc thể bị biến đổi cấu trúc

I. Đột biến cấu trúc NST là gì?

- Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là những biến đổi trong cấu trúc
nhiễm sắc thể.
- Các dạng đột biến cấu trúc NST:
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn

Mất đoạn Lặp đoạn Đảo đoạn

II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST.
1. Nguyên nhân phát sinh:

Nguyên nhân chủ yếu gây ra đột biến cấu trúc NST là do các tác
nhân vật lý và hóa học (từ ngoại cảnh)
làm phá vỡ cấu trúc NST gây
ra sự sắp xếp lại các đoạn của chúng

2. Vai trò đột biến cấu trúc NST:

Lúa mạch đột biến
Cánh đồng lúa mạch Sản xuất bia từ lúa mạch`
Lúa mạch thường

Đột biến cấu trúc NST thường có hại nhưng cũng có
Đột biến cấu trúc NST thường có hại nhưng cũng có
trường hợp có lợi.

trường hợp có lợi.
2. Vai trò đột biến cấu trúc NST:
* Vì sao đột biến cấu trúc NST thường có hại cho bản
* Vì sao đột biến cấu trúc NST thường có hại cho bản
thân sinh vật.
thân sinh vật.


Vì phá vỡ sự sắp xếp hài hòa của các gen trên NST đã được hình
Vì phá vỡ sự sắp xếp hài hòa của các gen trên NST đã được hình
thành trong quá trình tiến hóa. Biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi số
thành trong quá trình tiến hóa. Biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi số


lượng và cách sắp xếp gen trên đó nên thường gây hại cho sinh vật.
lượng và cách sắp xếp gen trên đó nên thường gây hại cho sinh vật.

*
*
Mở rộng: Một số dạng đột biến có lợi:
Mở rộng: Một số dạng đột biến có lợi:
- Các đột biến mất đoạn nhỏ, đảo đoạn gây ra sự đa dạng trong loài.
- Các đột biến mất đoạn nhỏ, đảo đoạn gây ra sự đa dạng trong loài.
- Các đột biến cấu trúc NST có ý nghĩa tiến hóa nhất định: chúng tham gia vào cơ
- Các đột biến cấu trúc NST có ý nghĩa tiến hóa nhất định: chúng tham gia vào cơ
chế cách ly giữa các loài.
chế cách ly giữa các loài.
- Trong chọn giống người ta có thể gây ra đột biến mất đoạn để loại bỏ các gen xấu không mong muốn ra
- Trong chọn giống người ta có thể gây ra đột biến mất đoạn để loại bỏ các gen xấu không mong muốn ra
khỏi NST, chuyển những nhóm gen mong muốn từ NST của loài này sang NST của loài khác

khỏi NST, chuyển những nhóm gen mong muốn từ NST của loài này sang NST của loài khác
A B C D
E F G H
P
Q
R
M N
O
P Q
R
A
B
C D E
F GM N O H



Củng cố
Củng cố
Câu 1
Câu 1
:
:


Đột biến làm biến đổi cấu trúc của NST
Đột biến làm biến đổi cấu trúc của NST
được gọi là ?
được gọi là ?
a. Đột biến gen

a. Đột biến gen
b. Đột biến cấu trúc NST
b. Đột biến cấu trúc NST
c. Đột biến số lượng NST
c. Đột biến số lượng NST
d. Cả a, b, c đều đúng
d. Cả a, b, c đều đúng

Câu 2:
Câu 2:
Các dạng đột biến cấu trúc NST bao
Các dạng đột biến cấu trúc NST bao
gồm:
gồm:
a. Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn, thêm đoạn
a. Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn, thêm đoạn
b. Mất đoạn, chuyển đoạn, thêm đoạn, đảo đoạn
b. Mất đoạn, chuyển đoạn, thêm đoạn, đảo đoạn
c. Đảo đoạn, lặp đoạn, chuyển đoạn, mất đoạn
c. Đảo đoạn, lặp đoạn, chuyển đoạn, mất đoạn
d. Mất đoạn, đảo đoạn, lặp đoạn
d. Mất đoạn, đảo đoạn, lặp đoạn

Câu 3
Câu 3
:
:


Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến

Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến
cấu trúc NST là gì?
cấu trúc NST là gì?
a. Do NST thường xuyên co xoắn trong phân bào
a. Do NST thường xuyên co xoắn trong phân bào
b. Do hiện tượng tự nhân đôi của NST
b. Do hiện tượng tự nhân đôi của NST
c. Do tác động của các tác nhân vật lý, hóa học từ ngoại cảnh
c. Do tác động của các tác nhân vật lý, hóa học từ ngoại cảnh
d. Sự tháo xoắn của NST khi kết thúc phân bào
d. Sự tháo xoắn của NST khi kết thúc phân bào

Câu 4: Điền từ thích hợp vào chỗ …. Để được câu có
Câu 4: Điền từ thích hợp vào chỗ …. Để được câu có
nghĩa:
nghĩa:
a. Mất một đoạn nhỏ ở đầu ……………. gây ung thư
a. Mất một đoạn nhỏ ở đầu ……………. gây ung thư
máu ở người.
máu ở người.
NST thứ 21
NST thứ 21
b. Enzim thủy phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn
b. Enzim thủy phân tinh bột ở một giống lúa mạch có hoạt tính cao hơn
nhờ hiện tượng ………………………. mang gen qui định En
nhờ hiện tượng ………………………. mang gen qui định En
zim này
zim này
lặp đoạn NST
lặp đoạn NST

Câu 5: Tại sao biến đổi cấu trúc NST lại gây hại cho
Câu 5: Tại sao biến đổi cấu trúc NST lại gây hại cho
con người, sinh vật ?
con người, sinh vật ?
Đáp án:
Đáp án:


Vì trải qua quá trình tiến hóa lâu dài các gen đã được sắp
Vì trải qua quá trình tiến hóa lâu dài các gen đã được sắp
xếp hài hòa trên NST, biến đổi cấu trúc NST đã làm đảo lộn
xếp hài hòa trên NST, biến đổi cấu trúc NST đã làm đảo lộn
cách sắp xếp nói trên gây ra các rối loạn trong hoạt động của
cách sắp xếp nói trên gây ra các rối loạn trong hoạt động của
cơ thể, dẫn đến bệnh tật, thậm chí gây chết:
cơ thể, dẫn đến bệnh tật, thậm chí gây chết:

* Dặn dò
* Dặn dò
-
Học bài cũ.
Học bài cũ.
-
Trả lời câu hỏi SGK
Trả lời câu hỏi SGK
-
Xem trước bài: “Đột biến số lượng NST” và soạn các câu hỏi 1,2,3 SGK trang 68
Xem trước bài: “Đột biến số lượng NST” và soạn các câu hỏi 1,2,3 SGK trang 68