giáo án than khảo bồi dưỡng thao giảng, thi giáo viên giỏi môn sinh học lớp 9 tiết 23 đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể (6)

BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ SINH 9
BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ SINH 9
Giáo viên: Nguyễn Thị Phương
Yên Gi , ngày 10 tháng 11 năm 2011ả
Tiết
Tiết
23
23
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Phßng GD - ®t huyÖn quÕ vâ
Phßng GD - ®t huyÖn quÕ vâ


Tr ng THCS Yên Giườ ả
Tr ng THCS Yên Giườ ả
o0o
o0o
1- Đột biến gen là gì? Nêu các dạng đột biến gen và
nhận dạng chúng?
Hình a
Hình d
Thêm một
cặp nu T-A
Hình b
Mất một
cặp nu X-G
Hình c
Thay thế 1
cặp nu A-T
bằng cặp nu

G-X
-
Hình a: đoạn gen ban đầu
-
Hình b,c,d : Đoạn gen bị biến đổi
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?
Nhiễm sắc thể ban đầu Nhiễm sắc thể bị đột biến cấu trúc
Số đoạn
Số đoạn
Trình tự các đoạn
Trình tự các đoạn
Số
Số
đoạn
đoạn
Điểm khác vớí
Điểm khác vớí
NST ban đầu
NST ban đầu
Tên dạng đột
Tên dạng đột
biến
biến
a
b
c
NST bị đột biến cấu trúcNhiễm sắc thể ban đầu
8
8

8
ABCDEFGH
ABCDEFGH
ABCDEFGH
7
10
8
Mất đoạn H
Tăng thêm đoạn
BC
Đoạn BCD đảo
thành DCB
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
Mất đoạn Lặp đoạn Đảo đoạn
Hình a
Hình b
Hình c
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?
Đ t bi n c u trúc ộ ế ấ
nhi m s c th là ễ ắ ể
gì ? G m nh ng ồ ữ
d ng nào ạ ?
- Đ t bi n c u trúc NST : Là nh ng bi n đ i trong c u trúc ộ ế ấ ữ ế ổ ấ
NST.
- Các d ng đ t bi n :ạ ộ ế
+ M t đo n ấ ạ
+ L p đo nặ ạ

+ Đ o đo nả ạ
+ Chuy n đo nể ạ
II. Nguyên nhân phát sinh của đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
H·y quan s¸t
mét sè HÌNH ¶nh sau
Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima - Nhật Bản
Máy bay Mỹ rải chất độc hoá học xuống miền nam Việt Nam.
Công ty Vedan gây ô nhiễm sông Thị Vải.
II. Nguyên nhân phát sinh của đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Đột biến cấu trúc
NST phát sinh
trong những điều
kiện nào?
II. Nguyên nhân phát sinh của đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
- Chủ yếu do tác nhân vật lý , hóa học của ngoại cảnh
làm phá vỡ cấu trúc của nhiễm sắc thể hoặc gây ra sự
sắp xếp lại các đoạn của chúng .
- Xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người
III. Vai trò của đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
H·y quan s¸t
mét sè HÌNH ¶nh sau
Hội chứng “mèo kêu”:
(mất đoạn NST số 5)
Đột biến có hại
Chó nhiều chân
Một số ví dụ về đột biến NST

Rùa 2 đầu
Bàn tay bị dị dạng
Người có bàn chân 6 ngón
Người khỉ
Mắt ruồi giấm có bộ
NST bình thường
Mắt ruồi giấm có
một đoạn NST
nhân đôi
Mắt ruồi giấm
có một đoạn
NST nhân ba
*Mất đoạn NST:
- Người bị ung thư máu nếu NST 21 bị mất đoạn
- Mất một phần cánh ngắn của NST số 5 ở người gây hội chứng
tiếng mèo kêu.
- Mất 1 phần cánh dài ở NST 22 gây ung thư máu ác tính
(philadenphia)
*Lặp đoạn NST:
- Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi
trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
*Đảo đọan:.
- ruồi giấm người ta phát hiện ra 12 dạng đảo đoạn trên NST
thứ 3, liên quan đến khả năng thích ứng với môi trường.
Enzim thủy phân tinh bột ở một giống lúa mạch cÓ hoạt tính
cao hơn nhờ lặp đoạn NST mang gen qui định enzim này
Lúa mạch bình thường
Lúa mạch đột biến
mARN
Prôtêin

Tính
trạng
Gen
(một
đoạn
ADN)
Tại sao đột biến NST
gây biến đổi kiểu
hình?
Biến đổi
trong
cấu trúc
của NST
Biến đổi
mARN
Biến đổi
Protein
tương ứng
Biến đổi
Kiểu hình
Đột biến NST làm biến đổi cấu trúc Prôtêin mà
nó mã hoá gây nên biến đổi kiểu hình.
Nhắc lại mối qua hệ giữa gen và tính trạng?
Biến
đổi gen
Đột biến cấu trúc
NST
có di truyền
không? Tại sao?
III. Vai trò của đột biến cấu trúc NST

Nhiễm sắc thể gen
Tính trạng
Nhân đôi
Phân li
Tổ hợp
Nhân đôi
Phân li
Tổ hợp
Di
truyền
III. Vai trò của đột biến cấu trúc NST
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
- Đa s đ t bi n c u trúc NST th ng là có h i cho sinh ố ộ ế ấ ườ ạ
v t vì nó phá v s s p x p hài hòa c a gen trên NST đã ậ ỡ ự ắ ế ủ
tr i qua qua trình ti n hóa lâu dài và biên đ i c u trúc NST ả ế ổ ấ
làm thay đ i s l ng và cách s p x p các gen trên đóổ ố ượ ắ ế
- S ít đ t bi n có l i có ý nghĩa trong ch n gi ng và ti n ố ộ ế ợ ọ ố ế
hóa
Mất đoạn Lặp đoạn
Đảo đoạn
Là dạng mất đoạn vì nó làm mất vật chất di truyền
Trong các d ng đ t bi n trên d ng nào ạ ộ ế ạ
gây h u qu nghiêm tr ng nh t cho sinh ậ ả ọ ấ
v t ?ậ
Bài tập
1. Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST là:
a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.
b. Các tác nhân vật lý và hoá học trong môi trường
c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của NST trong phân bào
d. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh

- Đ t bi n c u trúc NST là nh ng ………………… ộ ế ấ ữ
- Đ t bi n c u trúc NST là nh ng ………………… ộ ế ấ ữ
trong c u trúc NST g m các d ng: ………………… ; ấ ồ ạ
trong c u trúc NST g m các d ng: ………………… ; ấ ồ ạ
……………….; ……………………
……………….; ……………………
-Tác nhân ………… và ………………. c a ngo i ủ ạ
-Tác nhân ………… và ………………. c a ngo i ủ ạ
c nh là nguyên nhân ch y u gây đ t bi n c u trúc ả ủ ế ộ ế ấ
c nh là nguyên nhân ch y u gây đ t bi n c u trúc ả ủ ế ộ ế ấ
NST.
NST.
- Đ t bi n c u trúc NST th ng …………, nh ng ộ ế ấ ườ ư
- Đ t bi n c u trúc NST th ng …………, nh ng ộ ế ấ ườ ư
cũng có tr ng h p có l i.ườ ợ ợ
cũng có tr ng h p có l i.ườ ợ ợ
Chọn các từ hoặc cụm từ thích hợp điền vào chỗ (… ) trong các đoạn sau:
biến đổi
mất đoạn
Ghi nhí
Ghi nhí
đảo đoạnl p o nặ đ ạ
Hãa h cọ
V t lýậ
Cã h iạ