A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Trong lịch sử tồn tại của mình, thư viện trường học từ lâu đã khẳng định
được chỗ đứng trong việc giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh các trường
phổ thông. Thư viện trường học là bộ phận không thể thiếu trong việc hình thành
môi trường văn hóa học đường, khơi nguồn và thỏa mãn những nhu cầu về thông
tin, tri thức của thầy cô giáo và học sinh.
Các thư viện trường học có nguồn tài liệu và trang thiết bị tốt, đi đôi với đội
ngũ cán bộ chuyên nghiệp sẽ hỗ trợ đắc lực trong việc nâng cao nhận thức về mục
tiêu cơ bản của đất nước trong việc xây dựng và phát triển thế hệ công dân tương lai
có tri thức, sáng tạo, độc lập và năng động, những người sẽ làm chủ tương lai trong
thế kỷ 21. Đồng thời , thư viện trường học còn góp phần nâng cao chất lượng giảng
dạy và học tập của giáo viên và học sinh, xây dựng thói quen tự học cho học sinh.
Mặt khác, thư viện trường học còn tạo cơ sở từng bước thay đổi phương pháp dạy
và học, xây dựng nếp sống văn hóa cho các thành viên trong nhà trường, giúp học
sinh tự bổ sung kiến thức. Cũng chính ở thư viện trường học, các em tự rèn luyện
tính độc lập, tư duy và thói quen tự học. Qua các tác phẩm mà các em đã đọc, các
em sẽ được tiếp cận với trí tuệ, công sức của các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu
văn hóa, giáo dục. Cũng qua đó, hình thành cho các em tình cảm đúng đắn, giúp các
em hiểu thêm về con người, về đất nước, về cuộc sống,
Đối với các thầy cô giáo thì thư viện trường học càng có vị trí quan trọng.
Đây là nơi lưu giữ, cung cấp, bổ sung, cập nhật kiến thức để cho những bài giảng
thêm phong phú và sinh động, giúp các thầy cô giáo tiếp cận với những phương
pháp giảng dạy tiên tiến, tích cực. Đây chính là con đường tốt nhất để nâng cao hiệu
quả dạy và học. Các thầy cô giáo sử dụng những tri thức từ sách báo để hướng dẫn
học sinh bổ sung kiến thức mà mình chưa có điều kiện để trình bày trên lớp. Đây
chính là con đường tốt nhất để nâng cao hiệu quả dạy và học. Qua những buổi sinh
hoạt của thư viện, tình cảm giữa thầy và trò thêm gắn bó, không khí trường học trở
nên sôi nổi, sống động.
Xuất phát từ ý nghĩa đó, trong qua trình triển khai thực hiện công tác xây
dựng thư viện chuẩn tôi đã rút ra được “Một số kinh nghiệm trong công tác xây
dựng thư viện chuẩn ở trường tiểu học Thiết ống I – huyện Bá Thước” để làm đề
tài nghiên cứu của mình. Các biện pháp mà bản thân đưa ra ở đây đã được thực hiện
có hiệu quả ở trường trường tiểu học Thiết ống I - Bá Thước, góp phần cho việc
nâng cao chất lượng dạy và học của nhà trường ngày càng tốt hơn.
1
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN.
Nói đến thư viện trường học, từ lâu chúng ta vẫn hiểu đó là nơi mượn sách và
nghiên cứu tài liệu của giáo viên và học sinh trong nhà trường. Tuy nhiên, với vị trí
quan trọng của thư viện trường học, những năm qua, Đảng và Nhà nước mà đặc biệt
là Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có sự quan tâm đối với công tác thư viện trường học.
Ngày 02/01/2003, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quyết định Số 01 về Tiêu
chuẩn Thư viện trường phổ thông đưa ra những quy định, tiêu chuẩn rất cụ thể về cơ
sở vật chất, trang thiết bị; về diện tích không gian, tiêu chuẩn tài liệu và các hình
thức tổ chức hoạt động , chỉ rõ tầm quan trọng của thư viện trong trường học
Bên cạnh đó, trong thực tế, các em học sinh tiểu học có nhu cầu đọc sách rất
lớn. Tuy nhiên, do nhận thức của các em còn hạn chế nên khả năng lựa chọn, phân
tích chưa tốt. Nếu thư viện tổ chức cho học sinh tiếp xúc với những cuốn sách có tư
tưởng tốt thì sẽ để lại những ấn tượng tốt đẹp và lâu dài, có tác dụng tốt trong việc
hình thành tư tưởng, tình cảm của các em. Với ý nghĩa là “người thầy thứ hai” của
học sinh, là người bạn dẫn đường của các em, thư viện thực sự có tác dụng nối tiếp,
hoàn thiện việc lên lớp giảng dạy của giáo viên, là “trường học thứ hai ” của học
sinh. Chính điều này sẽ dần hình thành cho các em chí hướng phấn đấu để đạt được
ước mơ trong cuộc đời mình.
Trong những năm gần đây, phong trào xây dựng trường học đạt Chuẩn quốc
gia, thư viện nhà trường đạt chuẩn trong cả nước nói chung và huyện Bá Thước nói
riêng đang được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp ủy đảng, chính quyền và
các trường học. Và trường Tiểu học Thiết ống I cũng là một trong những trường
đang được quan tâm xây dựng thư viện đạt chuẩn.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN.
1. Đặc diểm tình hình nhà trường.
* Thuận lợi :
Trường tiểu học Thiết ống I – Bá Thước đã được công nhận chuẩn quốc gia
mức độ I vào năm 2000 và được công nhận lại vào năm 2010. Trường luôn đón
nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cấp, các ngành, sự đồng tỉnh ủng
hộ của nhân dân địa phương cũng như cha mẹ học sinh (HS). Đội ngũ giáo viên
(GV) nhà trường có trình độ chuyên môn vững vàng, nhiệt tình, tinh thần trách
nhiệm cao và luôn sẵn sàng đổi mới. Cơ sở vật chất của nhà trường đảm bảo cho
dạy học 2 buổi/ ngày và đủ số lượng phòng cũng như diện tích cho xây dựng thư
2
viện tiên tiến. Thư viện nhà trường đã được xây dựng nhiều năm nay và có hoạt
động. Các em học sinh của nhà trường chăm ngoan, ham học hỏi, tìm tòi.
Đây chính là những điều kiện hết sức thuận lợi để nhà trường xây dựng thư
viện đạt chuẩn một cách tốt nhất.
* Khó khăn :
Nhà trường rất thiếu kinh nghiệm trong việc xây dựng thư viện chuẩn, thư
viện tiên tiến, xuất sắc. CSVC cũng như các trang thiết bị của thư viện còn thiếu
thốn nhiều ; số lượng tài liệu sách báo trong thư viện còn ít ; nhân viên làm công tác
thư viện chỉ kiêm nhiệm nên nghiệp vụ về thư viện rất hạn chế ; tỷ lệ bạn đọc đến
với thư viện chưa nhiều ; các hoạt động của thư viện nhà trường đã có, tuy nhiên
chưa được thường xuyên và hiệu quả chưa cao.
2. Thực trạng công tác thư viện ở trường Tiểu học Thiết ống I.
2.1. Về cơ sở vật chất.
Bảng 1 : Phòng thư viện và các trang thiết bị chuyên dùng:
Phòng đọc + kho
sách
Giá
sách
(cái)
Tủ đựng
tài liệu
(cái)
Chỗ đọc (chỗ) Sổ lục lục,
bảng giới
thiệu sách
Thiết bị
nghe nhìn
Số lượng Diện tích GV HS
1 phòng 35 m
2
3 2 10 10 0 0
Xét về mặt bằng chung toàn huyện, trong khi rất nhiều trường tiểu học còn
chưa có phòng để làm thư viện thì trường Tiểu học Thiết ống I cũng đã tạm đủ điều
kiện cho hoạt động của thư viện. Song, đối chiếu với tiêu chuẩn của thư viện chuẩn
thì diện tích phòng đọc, kho sách chưa đủ diện tích (tối thiểu phải đạt 50 m
2
) ; tủ,
giá sách chưa đạt yêu cầu. Đặc biệt là số chỗ ngồi đọc trong cho giáo viên và học
sinh còn ít, các phương tiện nghe nhìn, trang thiết bị để giới thiệu sách với bạn đọc
chưa có. Điều này đòi hỏi nhà trường phải có sự quan tâm đầu tư, đảm bảo các điều
kiện thiết yếu thì hoạt động của thư viện mới đạt được hiệu quả cao.
2.2. Về sách, báo, tạp chí, bản đồ tranh ảnh giáo dục.
Bảng 2 : Số lượng sách, báo, tạp chí trong thư viện qua một số năm học:
Năm học
Tổng
số HS
HS
diện
chính
sách
Tổng
số
CBGV
SGK Sách
nghiệp vụ
Sách tham
khảo
Tên
báo,
tạp chí
(loại)
Bản đồ,
tranh
ảnh
(tờ)
Số bộ Tên
sách
Số
bản
Tên
sách
Số
bản
2009-2010
343 198 25 127 301 317 1027 2425 3 725
2010-2011
357 172 25 158 368 497 1364 2633 4 737
3
Qua số liệu trên ta thấy số lượng tài liệu trong thư viện nhà trường có đầy đủ
các chủng loại theo quy định, hàng năm nhà trường đều có nguồn tài liệu bổ sung
thêm.
Tuy nhiên, qua bảng số liệu cũng cho thấy rằng : Số lượng sách giáo khoa
(SGK) chưa đủ để 100% HS thuộc diện chính sách được thuê, mượn sách ; mỗi đầu
sách tham khảo (STK) chưa đủ từ 3 – 5 bản ; số đầu báo theo quy định còn thiếu ;
bản đồ, tranh ảnh chưa đáp ứng được 2 lớp cùng khối có 1 bộ.
2.3. Về nghiệp vụ công tác thư viện.
Mặc dù thư viện nhà trường đã phát huy được vai trò của mình trong việc hỗ
trợ cho hoạt động dạy và học của GV và HS, nhưng về nghiệp vụ công tác thư viện
còn hạn chế, các loại hồ sơ theo quy định còn chưa đầy đủ, việc cập nhật các số liệu
chưa kịp thời, thiếu chặt chẽ. Bên cạnh đó, nhân viên làm công tác thư viện chỉ
kiêm nhiệm (vừa làm Tổng phụ trách Đội vừa kiêm nhiệm thư viện). Chính vì vậy
việc làm kỹ thuật sách, việc mô tả, đăng ký các loại tài liệu theo quy định thư viện
chuẩn còn hết sức lúng túng, thiếu mạng lưới cộng tác viên để hỗ trợ cho việc xây
dựng thư viện.
Đây thực sự là vấn đề hết sức khó khăn của nhà trường trong công tác xây
dựng thư viện chuẩn. Điều này đòi hỏi phải có những biện pháp cụ thể, tích cực và
đồng bộ với sự chỉ đạo sát sao của nhà trường thì công tác xây dựng thư viện Chuẩn
mới thành công .
2.4. Hoạt động của thư viện.
Hàng năm, thư viện nhà trường đã đi vào hoạt động tương đối có hiệu quả
trong việc cho thuê, mượn SGK và các tài liệu tham khảo, đã tổ chức được một số
hoạt động nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện cũng như phát động các phong
trào tặng sách, góp sách vào thư viện nhà trường.
Bảng 3 : Bảng thống kê tình hình bạn đọc qua một số năm học:
Năm học
Số lượt đọc của CBGV Số lượt đọc của HS
SNV STK Báo, tạp chí STN STK Báo
2009-2010 250 108 97 925 482 745
2010-2011 286 256 104 1030 557 810
Tuy nhiên qua bảng số liệu ta cũng thấy rằng tỷ lệ bạn đọc đến với thư viện
hạn chế, đặc biệt, tỷ lệ tài liệu tham khảo nhằm mục đích nâng cao, mở rộng kiến
thức cho GV và HS còn rất ít. Từ thực tế này đòi hỏi thư viện nhà trường phải có
những hoạt động thật sự phong phú, đa dang mang tính chất thi đua mới có tác dụng
thu hút bạn đọc đến với thư viện.
4
Nhà trường chúng tôi xác định rằng : thuận lợi là cơ bản nhưng khó khăn
không phải là ít. Tuy nhiên, với sự quyết tâm cao của ban giám hiệu, của cán bộ,
giáo viên, công nhân viên trong nhà trường, với sự quan tâm giúp đỡ của các cấp,
các ngành, sự đồng tình ủng hộ của các tổ chức đoàn thể, của nhân dân địa phương
và phụ huynh HS nhà trường đã tập trung tăng cường cơ sở vật chất cho thư viện,
nâng cao chất lượng về nghiệp vụ cũng như hoạt động của công tác thư viện với
mục tiêu: Phấn đấu xây dựng nhà trường trở thành môi trường giáo dục tốt nhất, thư
viện có điều kiện tốt nhất nhằm phục vụ cho hoạt động dạy và học của nhà trường,
là địa chỉ tin cậy của nhân dân địa phương cũng như phụ huynh HS, đáp ứng được
yêu cầu của sự nghiệp giáo dục trong thời kỳ hội nhập.
III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP TRONG CÔNG TÁC XÂY DỰNG THƯ VIỆN
CHUẨN Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC THIẾT ỐNG I - HUYỆN BÁ THƯỚC.
1. Tổ chức tham quan học tập các thư viện chuẩn của huyện bạn.
Vào tháng 10 năm 2011, Phòng Giáo dục & Đào tạo Bá Thước mà trực
tiếp là bộ phận Giáo dục Tiểu học đã tổ chức cho các Trường Chuẩn quốc gia và
Cận chuẩn trong huyện đi tham quan học tập kinh nghiệm về công tác xây dựng thư
viện chuẩn của huyện Thạch Thành – Thanh Hóa.
Để các nhà trường tiếp cận cụ thể hơn về các bước tiến hành xây dựng thư
viện, bộ phận Giáo dục Tiểu học tiếp tục mời chuyên viên của Phòng Giáo dục &
Đào tạo huyện Yên Định về tập huấn cách làm cụ thể trong quy trình làm nghiệp vụ
thư viện như mô tả phân loại sách báo, cách làm hồ sơ, sổ sách…
Đồng thời, Phòng Giáo dục & Đào tạo tiếp tục quan tâm chỉ đạo sát sao,
thường xuyên, liên tục đối với các nhà trường về các nội dung như : việc bố trí, sắp
xếp lại thư viện, quy trình tiến hành làm kỹ thuật sách, tăng cường công tác kiểm tra
tiến độ triển khai công tác thư viện các trường học v.v…
Cách làm trên đã hỗ trợ các nhà trường rất lớn trong những bước đi đầu
tiên khi mà kinh nghiệm xây dựng thư viện của các nhà trường còn quá ít ỏi.
2. Bám sát các văn bản chỉ đạo về công tác xây dựng thư viện.
Các văn bản chỉ đạo về công tác xây dựng thư viện chuẩn là căn cứ pháp lý để
các nhà trường thực hiện đúng theo quy định của việc xây dựng thư viện chuẩn.
Chính vì vậy đòi hỏi nhà trường phải nắm vững và bám sát các văn bản của các cấp.
Cụ thể: - Quyết định số 01/2003/QĐ-BGD&ĐT, ngày 02 tháng 01 năm 2003
của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy định tiêu chuẩn thư viện
5
trường phổ thông;
- Quyết định số 61/1998/QĐ-BGD&ĐT, ngày 6 tháng 11 năm 1998 về việc ban
hành quy chế tổ chức hoạt động thư viện trường phổ thông;
- Công văn số 11185/GDTH, ngày 17 tháng 12 năm 2004 hướng dẫn thực hiện
tiêu chuẩn thư viện trường phổ thông;
- Các văn bản chỉ đạo về công tác xây dựng thư viện chuẩn của Phòng GD&ĐT
Bá Thước.
Căn cứ vào nội dung cụ thể của các văn bản, nhà trường đã tiến hành xây
dựng kế hoạch phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường cũng như địa phương.
3. Tăng cường cơ sở vật chất của thư viện:
Được sự quan tâm đầu tư của nhà nước cùng với việc làm tốt công tác xã
hội hóa giáo dục, sự năng động, sáng tạo trong công tác quản lý nên trong những
năm qua, cơ sở vật chất của nhà trường ngày càng khang trang theo hướng chuẩn
hóa. Khuôn viên nhà trường luôn xanh – sạch – đẹp – thân thiện có tác dụng nâng
cao chất lượng dạy và học. Đây chính là điều kiện quan trọng đầu tiên để xây dựng
thư viện chuẩn. Nhà trường chúng tôi đã chỉ đạo công tác xây dựng cơ sở vật chất
của thư viện cụ thể như sau:
3.1. Xây dựng phòng đọc:
Thư viện được đặt ở nơi thuận tiện, trung tâm của nhà trường để thuận lợi
cho việc tổ chức các hoạt động. Nhà trường đã dành 2 phòng với diện tích 90m
2
, bao
gồm phòng đọc 60m
2
được chia thành 2 khu vực: khu vực đọc của giáo viên và khu
vực đọc của học sinh. Phòng đọc được trang bị đầy đủ ánh sáng, quạt… đảm bảo
mát về mùa hè, ấm về mùa đông.
Đồng thời tiến hành trang trí phòng đọc theo quy định chung của thư viện
chuẩn theo hướng thân thiện, như có bảng giới thiệu sách, nội quy thư viện, biểu đồ
phát triển bạn đọc, các câu khẩu hiệu, tranh ảnh…
3.2. Đầu tư trang thiết bị chuyên dùng:
Sau khi xây dựng kế hoạch xây dựng thư viện chuẩn, việc quan tâm đầu
tiên của nhà trường là mua sắm, bổ sung thêm các trang thiết bị chuyên dùng. Bằng
nguồn kinh phí như : tiết kiệm chi thường xuyên hàng tháng của nhà trường, tham
mưu cho chính quyền địa phương hỗ trợ thêm trang thiết bị cho Thư viện theo
nghiệp vụ quản lý thư viện nhằm phù hợp với xu thế phát triển chung. Cụ thể:
- Giá sách: đóng mới, bổ sung thêm 6 giá sách.
6
- Tủ đựng tài liệu: 02 cái. 01 tủ làm việc và thư. 01 tủ đựng sách pháp luật.
- Bàn đọc của học sinh: 18 bộ với 36 chỗ ngồi.
- Bàn đọc giáo viên: 10 bộ với 20 chỗ ngồi.
- Sổ mục lục, bảng giới thiệu sách: nhằm giúp cho cán bộ giáo viên và học
sinh trong việc mượn sách một cách nhanh chóng, thuận tiện.
- 01 ti vi phục vụ cho việc nghe nhìn của học sinh, 01 máy tính hòa mạng
phục vụ cho công tác quản lý của thủ thư , đồng thời giúp cho việc tìm kiếm thông
tin của cán bộ giáo viên.
3.3. Xây dựng kho sách đáp ứng yêu cầu:
Kho sách của nhà trường là phòng kiên cố, cao ráo với diện tích 30m
2
, các
ấn phẩm, tài liệu, sách báo… được sắp xếp một cách khoa học và bảo quản tốt. Sách
được chia làm 3 bộ phận:
- Sách giáo khoa: bao gồm sách bài học và sách bài tập, nhà trường xây
dựng tủ sách giáo khoa dùng chung, đảm bảo 100% học sinh thuộc diện chính sách
được mượn.
- Sách nghiệp vụ của giáo viên: sách nghiệp vụ của giáo viên bao gồm các
văn bản nghị quyết của Đảng, văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước, của
ngành, các tài liệu hướng dẫn phù hợp với bậc Tiểu học và nghiệp vụ quản lý của
nhà trường. Đảm bảo mỗi tên sách nghiệp vụ trong thư viện nhà trường có 1 bản
bản/giáo viên và 3 bản lưu tại Thư viện.
- Sách tham khảo bao gồm các sách công cụ, tra cứu như từ điển, tác phẩm
kinh điển (mố tên sách có từ 3 bản trở lên). Sách tham khảo của các môn học, sách
mở rộng kiến thức, sách truyện thiếu nhi… mỗi tên sách có từ 3 – 5 bản.
3.4. Báo, tạp chí, bản đồ, tranh ảnh giáo dục, băng đĩa giáo khoa:
- Báo, tạp chí: Thư viện nhà trường đã có báo Nhân dân, Giáo dục & thời
đại, báo Thanh hóa, Thiếu nhi dân tộc, tạp chí Giáo dục Tiểu học, báo Măng non và
được đặt mua định kỳ đáp ứng nhu cầu cập nhật thông tin cho giáo viên và học sinh.
- Bản đồ, tranh ảnh, băng đĩa: đảm bảo đủ các loại do nhà xuất bản Giáo
dục và đào tạo sản xuất và phát hành. Mỗi loại được tính tối thiểu 2 lớp cùng
khối/bản.
Hàng năm, nhà trường đã đầu tư khoản kinh phí hơn 9 triệu đồng để bổ
sung thêm các tài liệu cũng như sách, báo.
7
4. Về nghiệp vụ thư viện.
Chỉ đạo nghiệp vụ thư viện là một nội dung tương đối phức tạp, đòi hỏi
người hiệu trưởng phải hiểu biết về nghiệp vụ thư viện, trên cơ sở đó chỉ đạo cán bộ
phụ trách thư viện thực hiện đúng yêu cầu về nghiệp vụ của công tác thư viện. Đồng
thời cần có biện pháp kiểm tra việc thực hiện để điều chỉnh kịp thời.
Xác định được tầm quan trọng đó, trong thời gian qua nhà trường chúng
tôi đã tién hành với các biện pháp sau:
4.1. Mô tả, phân loại, làm kỹ thuật sách.
Sách trong thư viện phải được phân loại, mô tả và đánh số cá biệt riêng.
Cách đánh số cá biệt thực hiện theo đúng nghiệp vụ thư viện.
Thư viện phải có hai loại dấu : Dấu chữ “M” và dấu “Thư viện”.
Mỗi bản sách được đóng dấu ở 3 trang. Trang bìa sách đóng dấu “M” và ghi tên loại
sách và số cá biệt của cuốn sách. Trang tên sách và trang 17 đóng dấu “Thư viện”
đều có cách ghi giống nhau, đó là : ghi năm nhập vào kho thư viện /số đăng ký cá
biệt. Mỗi loại sách lại được đánh một số cá biệt riêng theo quy định của nghiệp vụ
thư viện.
Từng loại sách phải được sắp xếp riêng trên từng giá khác nhau. Nếu số
lượng sách trong thư viện lớn thì phải có dấu hiệu chỉ dẫn để thuận tiện cho việc
mượn, kiểm kê, bảo quản sách, có thể đánh số lần lượt theo thứ tự khoảng cách từ
50 – 100 – 150 – 200 - 250 v.v…. giúp cho việc cho mượn sách theo số đăng ký
cá biệt được dễ dàng, nhanh chóng.
4.2. Đăng ký, sắp xếp theo đúng nghiệp vụ thư viện.
Muốn quản lý tốt thư viện, từng ấn phẩm phải được đăng ký, vào sổ tài sản
của nhà trường để theo dõi và kiểm kê, dựa vào sổ đăng ký của thư viện chúng ta có
thể biết được số lượng từng loại sách, báo, tạp chí, tranh ảnh, băng đĩa giáo khoa;
biết được tổng kinh phí của thư viện. Đồng thời cũng biết được chất lượng sách báo
trong kho, trên cơ sở đó định ra phương hướng phục vụ và nâng cao ý thức trách
nhiệm cho GV và HS trong trường về công tác bảo quản sách và công tác thư viện.
Chính vì vậy, nhà trường chúng tôi đã mua đầy đủ các loại sổ sách theo
quy định. Ngoài ra mỗi loại sổ lại có phương pháp đăng ký riêng theo yêu cầu
nghiệp vụ thư viện, đó là :
- Sổ đăng ký tổng quát : Sổ đăng ký tổng quát được cập nhật trong cả năm
học, bắt đầu từ tháng 8 của năm trước và sẽ được tổng hợp, chốt sổ vào tháng 6 của
8
năm sau (tức là cuối mỗi năm học). Bất kỳ một lại ấn phẩm nào khi nhập vào thư
viện đều phải vào sổ này đầu tiên. Khi vào sổ phải ghi đầy đủ các thông tin từ ngày
nhập sách vào kho, đến số lượng sách báo, số tiền, nguồn cung cấp, đồng thời phải
phân loại số lượng từng loại sách như SGK, SNV, STK …
- Sổ đăng ký sách giáo khoa: Sổ này dùng để đăng ký toàn bộ SGK có
trong thư viện. SGK được sắp xếp vào giá để sách riêng, có ghi biển chỉ dẫn sách
của từng khối lớp nhằm tiện lợi trong việc cho mượn sách.
- Sổ đăng ký cá biệt. Gồm 3 quyển: Sổ đăng ký sách nghiệp vụ, đăng ký
sách tham khảo, đăng ký sách thiếu nhi. Cách làm các loại sổ này phải đầy đủ 10 cột
theo quy định của nghiệp vụ thư viện.
- Sổ mượn sách của GV và HS.
- Sổ thống kê bạn đọc.
- Sổ theo dõi lượt đọc của GV, HS.
Yêu cầu của việc đăng ký sách, báo rất chặt chẽ, sổ đăng ký phải thống
nhất, khi vào sổ phải viết sạch sẽ, rõ ràng, không nhầm lẫn; khi tẩy xóa phải báo với
cán bộ phụ trách thư viện và phải đóng dấu thư viện vào chỗ tẩy xóa. SGK cho
mượn phải vào sổ riêng, khi đăng ký phải đối chiếu với chứng từ, nếu khác nhau
phải báo cáo với phụ trách và lập biên bản giải quyết.
4.3. Xây dựng mục lục thư viện.
Tùy theo quy mô của thư viện từng nhà trường để xây dựng mục lục thư
viện. Việc xây dựng mục lục có thể chia theo hai loại: mục lục phân loại và mục lục
chữ cái.
Đối với thư viện trường tiểu học Thiết ống I, chúng tôi biên soạn theo mục
lục chữ cái. Mỗi loại sách đều được sắp xếp theo vần a – b. Việc xây dựng mục lục
theo bảng chữ cái có tác dụng giúp bạn đọc dễ dàng chọn được cuốn sách cần tìm
một cách dễ dàng.
Ví dụ : Khi tìm cuốn sách “Bác Hồ với thiếu nhi”, bạn đọc chỉ cần tìm
phần chữ cái âm B trong mục lục, cuốn sách có trong thư viện hay không sẽ tìm thấy
rất nhanh chóng.
Mỗi loại sách được biên soạn thành từng loại mục lục khác nhau. Tối thiểu
trong thư viện phải có ít nhất ba quyển : mục lục sách nghiệp vụ, mục lục STK, mục
lục STN. Có bảng hướng dẫn sử dụng mục lục một cách cụ thể, dễ hiểu, ngắn gọn,
thuận lợi trong việc tìm kiếm.
9
4.4. Biên soạn thư mục phục vụ giảng dạy và học tập.
Thư mục sách được biên soạn theo từng môn học, hoặc có thể theo chủ đề,
chủ điểm gắn với chủ điểm trong trường học. Hàng năm cán bộ làm công tác thư
viện phải tổ chức biên soạn được từ 2 đến 3 thư mục phục vụ cho việc giảng dạy và
học tập. Thư mục phải thể hiện được một cách khái quát nội dung những cuốn sách
đang đề cập đến, cách thức trình bày ngắn gọn, cô đọng, dễ hiểu và có sức thu hút
bạn đọc.
Trong năm học vừa qua thư viện trường tiểu học Thiết ống I chúng tôi đã
tập hợp sách để hình thành nhiều thư mục giới thiệu sách theo chủ đề, cụ thể là thư
mục "Tâm tình nhà giáo" được ra mắt bạn đọc nhân dịp kỷ niệm 30 năm ngày Nhà
giáo Việt Nam 20/11/2013; hoặc để hưởng ứng cuộc vận động "Học tập và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", Thư viện cũng đã tập hợp sách và tài liệu để
xây dựng "Thư mục về Bác Hồ", cùng với các Thư mục phục vụ cho các chuyên đề
của chuyên môn như : Toán , Tiếng Việt, thư mục Giáo dục đạo đức cho học sinh
Tiểu học .… Đây là một trong những hình thức tuyên truyền giới thiệu sách và tài
liệu cho bạn đọc đạt hiệu quả cao nhất về mặt số lượng cũng như chất lượng.
4.5. Xây dựng nội quy thư viện.
Để thư viện hoạt động có hiệu quả, nề nếp, khoa học giúp bạn đọc đều tuân
thủ theo quy định chung thì phải có nội quy thư viện. Khi xây dựng nội quy thư
viện, nhà trường chúng tôi đã căn cứ vào các văn bản pháp quy về công tác thư viện,
vào điều kiện cụ thể của nhà trường để xây dựng một cách phù hợp nhất. Nội quy
xây dựng phải đảm bảo các yêu cầu, đó là : các tiêu chí phải rõ ràng, cụ thể, dễ thực
hiện, những quy định không trái với văn bản, có tính khả thi. Đồng thời nội quy
mang tính giáo dục các em học sinh ý thức giữ gìn, bảo vệ thư viện.
Sau khi xây dựng xong nội quy, trước khi ban hành, chúng tôi đã tiến hành
phổ biến để cán bộ GV, học sinh của nhà trường nắm rõ và tổ chức thực hiện. Nội
quy được dán ở cửa thư viện để mọi người có ý thức thực hiện tốt. Có như vậy mới
hình thành nề nếp sinh hoạt, thói quen văn hóa thư viện cho cán bộ GV, nhân viên,
học sinh, hạn chế được những việc làm tùy tiện.
5. Công tác tổ chức và hoạt động của thư viện.
Xây dựng thư viện chuẩn là việc làm không những đòi hỏi tập trung nhiều
công sức mà còn phải tập trung sự đầu tư về kinh phí, về vật chất. Như vậy, việc xây
dựng thư viện chuẩn, thư viện tiên tiến, xuất sắc không phải là dễ. Tuy nhiên để thư
10
viện đi vào hoạt động một cách thường xuyên, có hiệu quả, không bị lãng phí công
sức, tiền của quả là một vấn đề không dễ chút nào.
5.1. Công tác tổ chức thư viện.
Vào đầu năm học, nhà trường đã thành lập tổ công tác thư viện, do đồng
chí hiệu trưởng làm tổ trưởng trực tiếp chỉ đạo hoạt động của thư viện. Cán bộ phụ
trách thư viện của nhà trường không có chuyên môn về thư viện, chính vì vậy nhà
trường đã hợp đồng một nhân viên có nghiệp vụ về công tác thư viện.
Đồng thời, các thành viên của tổ công tác thư viện bao gồm: Đại diện các
tổ chuyên môn, tổ văn phòng, đại diện HS các khối lớp. Số lượng của tổ công tác
nhà trường chúng tôi gồm 11 thành viên. Số lượng này tùy theo tình hình thực tế về
yêu cầu công tác thư viện của mỗi nhà trường.
Ngoài ra, để xây dựng mạng lưới cộng tác viên hỗ trợ về công tác thư viện
trong việc làm kỹ thuật sách, kiểm kê sách, hay các phong trào vận động quyên góp
sách, ngày hội sách, v.v…. nhà trường đã chọn mỗi lớp 1 học sinh năng nổ, nhiệt
tình, có năng lực làm công tác viên. Thực tế, trong quá trình xây dựng thư viện
chuẩn vừa qua của nhà trường chúng tôi, đội ngũ cộng tác viên đã có nhiều đóng
góp cho sự thành công của thư viện nhà trường.
5.2. Hoạt động của thư viện.
Công tác thư viện trong trường tiểu học phải đáp ứng được yêu cầu nâng
cao chất lượng dạy và học, nhằm đạt được mục tiêu của giáo dục tiểu học, vì thế
công tác thư viện không chỉ dừng lại ở chỗ “Nhà to, kho rộng, sách nhiều, phương
tiện kỹ thuật hiện đại” mà điều quan trọng hơn là thư viện phải được tổ chức hoạt
động, khai thác, sử dụng có hiệu quả, có nghĩa là phải thu hút được nhiều GV và HS
đến với thư viện.
5.1.1. Cung ứng sách, báo, tạp chí.
Cung ứng sách báo là hoạt động hết sức cần thiết và quan trọng trong
trường tiểu học, bởi vì học sinh tiểu học còn nhỏ tuổi, việc lựa chọn các loại sách
phù hợp với việc học tập kiến thức cơ bản cũng như nâng thì cần phải có sự hướng
dẫn của nhà trường về mua SGK, tài liệu tham khảo trong điều kiện thị trường sách
đa dạng và rất phức tạp như hiện nay. Đồng thời, cung ứng sách, báo, tạp chí của
thư viện nhằm giúp GV cập nhật thông tin, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp
vụ, tư tưởng đội ngũ cán bộ GV.
Bên cạnh đó, đối với HS trường chúng tôi, đã số là HS dân tộc thiểu số,
11
điều kiện kinh tế gia đình các em còn rất nhiều khó khăn, sự quan tâm đến sách vở,
sự đầu tư cho con cái học hành của phụ huynh còn rất hạn chế. Chính vì vậy việc
cung ứng sách, báo cho thư viện để các em được mượn là một việc làm hết sức cần
thiết và có ý nghĩa.
Xác định được tầm quan trọng đó, trong thời gian qua chúng tôi đã cung
ứng tài liệu sách báo bằng các nguồn như :
- Tiếp nhận sách giáo khoa, sách truyện thiếu nhi do dự án tài trợ các
huyện nghèo theo chương trình 30a của Chính phủ.
- Trong năm học 2012-2013, nhà trường đã đầu tư mua bổ sung tài liệu
sách tham khảo về các môn học, các loại báo, tạp chí … với tổng trị giá gần mười
triệu đồng.
- Hàng năm, nhà trường đều phát động phong trào “Góp một cuốn sách
quý để đọc 100 cuốn sách hay”, phong trào “Góp sách cũ tặng bạn nghèo” trong
toàn trường, được từ 800 đến 1000 cuốn sách.
- Tuyên truyền rộng rãi đến cha mẹ học sinh, các cá nhân hảo tâm cho tặng
sách cho thư viện.
5.2.2. Giới thiệu tuyên truyền sách, báo.
Việc giới thiệu sách, báo là công việc cần thiết phải làm đối với thư viện.
Đối với trường tiểu học thì việc giới thiệu sách báo là điều cực kỳ quan trọng bởi vì,
nó có tác dụng định hướng ban đầu cho các em biết cách chọn và đọc sách. Hiện
nay, sách báo rất phòng phú, HS và cha mẹ HS cần biết sử dụng như thế nào cho
phù hợp. Đồng thời việc tuyên truyền, giới thiệu sách còn giúp bạn đọc biết, nhằm
thu hút HS và GV đến với thư viện.
Trong thời gian qua, thư viện nhà trường chúng tôi thường giới thiệu sách
thông qua các hình thức như : nói chuyện dưới cờ về sách theo chủ điểm tháng, tin
vắn về sách trên bảng tin, kết hợp với việc hình thành các thư mục theo chủ đề của
năm học hoặc theo nhóm kiến thức các môn học như Toán, Tiếng Vệt, Đạo đức
v v… Qua các hình thức như vậy, việc thông tin tuyên truyền sách đến độc giả
trong trường cũng đã có được những thành công nhất định. Nhiều thầy cô giáo tâm
huyết với sách và các em học sinh say mê sách đã tìm đến thư viện để có cho mình
những trang chữ đầy ý nghĩa.
Năm học 202-2013, Thư viện đã có ý tưởng mới mẻ và đã thực hiện nhằm
nâng cao tác dụng tuyên truyền giới thiệu sách. Đó là hình thành nhóm “Tuyên
12
truyền giới thiệu sách” của thầy cô giáo và các em học sinh. Nhóm "Tuyên truyền
giới thiệu sách" của nhà trường đã có nhiều hoạt động tích cực và bổ ích. “Trang
sách hồng” được đặt ở tiền sảnh của nhà trường là nơi đăng tải các bài giới thiệu
sách của giáo viên và các em học sinh nhằm giới thiệu những tác phẩm hay mà các
em đã đọc ở thư viện. Rất nhiều bài viết ở nơi này đã thực sự lôi cuốn bạn đọc đến
với tác phẩm.
Vào buổi chào cờ đầu tiên sau Tết Nguyên Đán, Thư viện và nhóm sách đã
phát động và tổ chức "Ngày hội tặng sách đầu xuân". Nhóm tuyên truyền sách đã
huy động sách từ các thành viên và nhận được nhiều sự ủng hộ từ phía các thầy cô
và các bạn học sinh trong toàn trường, đã thành lập được “Tủ sách của em” đặt tại
phòng đọc để phục vụ cho việc đọc tại chỗ trong các giờ giải lao. Ngoài ra, nhóm
tuyên truyền giới thiệu sách cùng Thư viện nhà trường còn có nhiều hoạt động khác
như:
- Giới thiệu sách thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp : Thông qua các buổi
hoạt động ngoài giờ lên lớp, các buổi sinh hoạt Đội để giới thiệu sách. Cán bộ phụ
trách thư viện chuẩn bị nội dung bài giới thiệu, xen kẽ giữa nội dung sinh hoạt Đội
sẽ lồng ghép phần giới thiệu sách.
- Giới thiệu thông qua các buổi chào cờ đầu tuần : Nội dung giới thiệu phải
ngắn gọn, từ ngữ gần gũi, dễ hiểu và có tác dụng thu hút đối với học sinh tiểu học.
Hình thức này chúng tôi thường áp dụng để điểm sách, giới thiệu sách mới
nhập về, nêu gương tốt trong phong trào đọc sách và làm theo sách của nhà trường.
- Thông qua các cuộc họp : Như họp cán bộ GV nhà trường, qua hội nghị cha
mẹ HS, qua sơ kết, tổng kết các đợt thi đua, tổng kết năm học….
5.2.3. Định hướng văn hoá đọc cho học sinh.
Văn hoá đọc luôn là một nét đẹp của đời sống văn hoá xã hội, góp phần
xác định và tôn vinh các giá trị tinh thần, là thước đo trình độ dân trí, đồng thời là
công cụ hữu hiệu để bồi đắp và nâng đỡ tâm hồn. Hiện nay, văn hoá đọc đang bị
chèn ép bởi sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin và các phương tiện
nghe nhìn khác. Để chạy theo kinh tế thị trường khó tránh khỏi việc xuất hiện tràn
lan các ấn phẩm giật gân, câu khách, kém chất lượng… Muốn bảo vệ và nâng cao
văn hoá đọc phải biết cách làm cho người đọc biết đến sách, cảm thụ đúng cái hay,
cái đẹp của tác phẩm và đón nhận chúng một cách tự giác nhất. Vì vậy, thư viện nhà
trường chúng tôi luôn chú ý đến công tác tuyên truyền, giới thiệu sách báo và không
13
ngừng tìm tòi, phát triển thêm nhiều hình thức tuyên truyền sinh động, hấp dẫn mới
nhằm đưa sách báo đến với bạn đọc, góp phần tích cực trong việc chấn hưng văn
hoá đọc trong nhà trường nói riêng và cộng đồng nói chung.
Thấy được vị trí đặc biệt quan trọng đó, trong thời gian qua nhà trường
chúng tôi đã quan tâm xây dựng thư viện trở thành môi trường thuận lợi để HS được
tiếp xúc với sách, báo, hình thành thói quen văn hóa lành mạnh, góp phần phát triển
nhân sách tốt đẹp cho HS. Cụ thể là :
- Xây dựng chương trình và lịch đọc sách cụ thể cho từng lớp.
Do điều kiện HS đông, nên nhà trường chúng tôi phân lịch đọc cho mỗi lớp từ
1 – 2 lần đọc / 1 tuần. Hình thức tổ chức cho từng khối lớp cũng có sự khác nhau.
Ví dụ : + Đối với HS lớp Một, do khả năng đọc của các em còn hạn chế nên
trong học kỳ I, nhà trường chỉ tổ chức cho các em xem băng đĩa về giáo khoa. Sang
học kỳ II mới tổ chức cho các em đọc các truyện tranh có nội dung đơn giản, nhiều
kênh hình, kênh chữ ít.
+ Với HS lớp Hai thường tổ chức cho các em đọc sách tập thể, tức là cử đại
diện đọc tốt của lớp để đọc cho các bạn cùng nghe, kết hợp xen kẽ với đọc cá nhân.
+ Với HS các lớp Ba, lớp Bốn, lớp Năm : Tổ chức cho các em đọc cá nhân,
đọc hiểu là chính, bởi vì các em đã có khả năng hiểu được nội dung chuyện, đã có
những cảm thụ ban đầu về tác phẩm các em đọc.
- Định hướng đọc cho HS: Khi HS tìm mượn sách, cán bộ phụ trách thư viện
phải định hướng cho các em những loại sách nào phục vụ cho chương trình học tập
thiết thực nhất cho HS, nhằm trách việc các em chọn sách theo cảm tính, những loại
sách không phù hợp với trình độ từng khối lớp.
5.2.4. Cho mượn sách.
Thời gian ở trường của HS có thể không đủ nhiều để các em có thể đọc được
những cuốn sách có nội dung dài, hoặc thiếu thời gian để giải các bài toán, bài văn.
Vì vậy nhà trường cần làm tốt công tác cho HS mượn sách về nhà.
Để phục vụ tốt hoạt động cho mượn sách, cán bộ phụ trách thư viện phải thực
hiện nghiêm túc và yêu cầu mọi người cùng thực hiện đúng các quy định sau :
- Phải có thẻ thư viện để mượn sách và theo dõi bạn đọc.
- Có bảng thông báo các loại sách cho mượn về nhà.
- Ghi chép sổ mượn, trả sách phải đầy đủ các thông tin.
- Quy định rõ thời gian mượn, trả sách : Sách mượn về nhà không quá một tuần
14
phải trả lại cho thư viện.
- Thông qua các cuộc thi kể chuyện theo sách, thi đọc sách….để đánh giá hiệu
quả việc sử dụng sách mượn ở nhà của HS.
5.3. Tổ chức tốt các hội thi.
Nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện, để khai thác thư viện một cách có hiệu
quả phục vụ đắc lực cho cho hoạt động giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục
toàn diện, thư viện nhà trường cần tổ chức nhiều hoạt động phong phú, bổ ích đối
với GV và HS, đặc biệt là đối với HS.
Xác định được vị trí quan trọng đó, trong năm học vừa qua nhà trường chúng
tôi đã tổ chức các hoạt động sau :
- Thi vui đọc sách theo khối lớp: Thư viện đã kết hợp với các buổi sinh hoạt ngoài
giờ lên lớp của các khối để tổ chức cho HS từng khối thi đọc sách có trong thư viện.
- Thi đọc tiếp sức: Mỗi lớp có thể cử từ 3 đến 5 bạn đọc tiếp sức một câu
chuyện. Kết thúc mỗi lượt đọc có sự đánh giá, nhận xét của mọi người.
- Thi đọc diễn cảm : Đây là hình thực luyện đọc nâng cao cho HS. Các câu
truyện được chọn đọc là những văn bản đòi hỏi người đọc phải biết thay đổi ngữ
điệu, thể hiện được các vai nhân vật, đọc với giọng truyền cảm. Chính vì vậy mà các
lớp phải cử đại diện đọc tốt nhất của lớp để thi hình thức này.
- Thi kể chuyện theo sách :
Theo thông lệ mỗi năm một lần, nhà trường chúng tôi thường tổ chức các cuộc
thi “Học sinh kể chuyện theo sách”. Cuộc thi này được đông đảo giáo viên hưởng
ứng và tham gia, việc tổ chức cuộc thi đã tạo nên sự chuyển biến trong nhận thức
cũng như hành động của cán bộ GV và HS đối với thư viện trường học.
Hình thức này được tổ chức theo các chủ đề như : chủ đề về tình bạn ; tình
thầy trò ; hoặc chủ đề về Bác Hồ, về anh bộ đội v.v
- Mở “Ngày hội sách” :
Hình thức mở “Ngày hội sách” là hình thức giới thiệu sách tương đối hấp
dẫn không những đối với cán bộ GV, HS mà trường mà còn có tác dụng thu hút cả
cha mẹ HS cùng tham gia vào ngày hội này. Đây cũng chính là một hình thức góp
sách vào thư viện một cách hiệu quả nhất.
Cách làm : - Mỗi năm nhà trường tổ chức 1 lần vào dịp 26/3.
- Nhà trường dành riêng một phòng để trưng bày sách. Sách được trưng bày
theo khối, từ khối lớp Một đến khối lớp Năm.
15
- Thành phần tham gia ngày hội: Gồm toàn thể cán bộ GV, nhân viên, HS nhà
trường. Mời đại diện cha mẹ HS, đại diện lãnh đạo địa phương phụ trách lĩnh vực
văn hóa xã hội.
- Nội dung thi: HS trưng bày toàn bộ số sách của khối có được, sau đó giới
thiệu về: số lượng sách góp, nguồn cung cấp, cách sắp xếp sách, đồng thời giới thiệu
được một số cuốn sách hay, tiêu biểu của khối.
- Nhà trường tổ chức chấm điểm thi đua giữa các khối.
6. Thực hiện xã hội hóa công tác thư viện.
Việc xây dựng thư viện là nhiệm vụ của mỗi nhà trường, song chúng ta
cũng cần phối hợp với cá cơ quan, tổ chức chính trị, kinh tế, xã hội để xây dựng thư
viện nhằm đáp ứng yêu cầu giáo dục toàn diện của nhà trường.
Về nội dung này, nhà trường chúng tôi đã tiến hành như sau :
- Hiệu trưởng nhà trường có kế hoạch chỉ đạo cán bộ phụ trách công tác thư
viện lập chương trình hoạt động theo từng tuần, từng tháng, trong cả năm học, kế
hoạch đầu tư kinh phí để bổ sung nguồn tài liệu cho thư viện. Báo cáo với hiệu
trưởng kế hoạch này để nhà trường sử dụng ngân sách, quỹ thư viện theo đúng
nguyên tắc quy định.
- Tiếp theo, nhà trường tiến hành xây dựng kế hoạch bảo dưỡng, tu sửa, bổ sung
cơ sở vật chất cho thư viện, làm cho thư viện ngày càng phong phú, hoạt động có
chất lượng, phục vụ tốt cho hoạt động dạy học, hoạt động giáo dục của nhà trường.
- Hiệu trưởng tham mưu với các cấp quản lý, chính quyền địa phương để lựa
chọn các công việc có thể phối hợp, tác động về mặt nhận thức, mời đại diện các tổ
chức này tham gia các đợt triển lãm sách, mở ngày hội sách… của nhà trường để
tranh thủ sự hộ của họ với thư viện nhà trường.
- Mặt khác, chúng tôi đã phối hợp với ban đại diện cha mẹ HS để dựng thêm tủ
sách cho thư viện.
* Kết quả : Từ cách làm trên, trong năm học 2012-2013 thư viện nhà
trường đã xây dựng được một tủ sách gọi là “Tủ sách cộng đồng”. Tủ sách này do
một số cán bộ xã Thiết ống tâm huyết với giáo dục, cha mẹ HS nhà trường, một số
cá nhân đóng góp với số lượng là 674 bản sách các loại như sách pháp luật, các chế
độ chính sách của Đảng, nhà nước, lịch sử địa phương, sách về chăm sức khỏe
v.v…. trong đó riêng bác sĩ - thầy thuốc ưu tú Trương Thị Màu (Giám đốc bệnh
viện Bá Thước) đã tặng thư viện được 100 bản sách quý; Hội cha mẹ học sinh nhà
16
trường tặng 400 bản ; đ/c Phạm Xuân Nương - Thường trực Đảng uỷ xã Thiết ống
tặng 50 bản .v.v…
7. Công tác bảo quản thư viện.
Thư viện là nơi có nhiều sách báo, trong khi đó điều kiện cơ sở vật chất
của nhiều nhà trường còn hạn chế làm ảnh hưởng đến tuổi thọ và việc phát huy hiệu
quả của các ấn phẩm. Vì thế nhà trường cần phải quan tâm đến công tác bảo quản
thư viện thường xuyên với những nội dung cụ thể như :
- Thường xuyên chống mối mọt, ẩm mốc làm hư hỏng sách.
- Nhà trường cần phải trang bị phương tiện cứu hỏa như nước, bình xịt kịp thời
ứng phó khi không may có hỏa hoạn xảy ra.
- Tiến hành vệ sinh kho sách hàng tuần theo lịch cụ thể.
- Tổ chức đóng gáy lại các cuốn sách quý để sử dụng được lâu dài.
- Thường xuyên tổ chức công tác kiểm kê kho sách nhằm để thống kế chính xác
số lượng các ấn phẩm trong thư viện, các trang thiết bị phục vụ thư viện.
Việc bảo quản thư viện nhà trường không chỉ riêng trách nhiệm của cán bộ phụ
trách thư viện mà là trách nhiệm của toàn thể cán bộ GV, HS nhà trường. Chính vì
vậy mà nhà trường cần làm tốt công tác tuyên truyền để mọi người thấy rõ được
trách nhiệm của mình trong công tác bảo quản thư viện.
8. Thường xuyên thực hiện tốt công tác kiểm tra, kiểm kê theo quy định.
Mục đích của công tác kiểm tra, kiểm kê nhằm phát hiện trang thiết bị ,
sách báo hư hỏng để kịp thời tu sửa, bổ sung, phát hiện việc thực hiện nội quy thư
viện để điều chỉnh kịp thời, làm cho hoạt động của thư viện nhà trường ngày càng
đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục phổ thông, đặc biệt phục vụ tốt cho việc
thực thi chương trình giáo dục tiểu học.
Hiệu trưởng cần yêu cầu cán bộ phụ trách công tác thư viện thực hiện đúng
chế độ báo cáo theo từng học kỳ và cuối năm học.
Thực hiện công tác kiểm tra, kiểm kê một cách khoa học, đúng quy định
của công tác kiểm tra, kiểm kê và xử lý kịp thời các tình huống nếu có. Có thể kết
hợp kiểm tra định kỳ với kiểm tra đột xuất để có kết quả khách quan và tốt hơn. Khi
thay đổi người phụ trách, nhà trường phải tổ chức kiểm kê, bàn giao đầy đủ.
9. Nâng cao nghiệp vụ quản lý thư viện cho cán bộ phụ trách thư viện.
Do trình độ của cán bộ phụ trách thư viện còn nhiều hạn chế, không được
đào tạo theo chuyên môn thư viện. Trong khi đó, yêu cầu của công tác thư viện ngày
17
càng cao. Chính vì vậy, hiệu trưởng cần chủ động có những biện cụ thể, tạo điều
kiện để cán bộ phụ trách thư viện hoàn thành tốt công việc, khắc phục điều kiện khó
khăn của trường mình. Cụ thể là :
- Nhà trường chúng tôi hợp đồng một nhân viên thư viện có nghiệp vụ về công
tác thư viện, luôn tạo điều để cán bộ thư viện hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đồng thời
quan tâm bồi dưỡng để phụ trách thư viện có hiểu biết về những vấn đề tiểu học.
- Thường xuyên hướng dẫn, giám sát, động viên, giúp đỡ để họ hoàn thành tốt
nhiệm vụ của người phụ trách thư viện.
- Nhà trường đã tổ chức mạng lưới công tác viên tham gia công tác thư viện
theo kế hoạch ổn định nhằm tạo thêm nguồn nhân lực cho công tác thư viện. - Bố
trí thời gian hợp lý để cán bộ phụ trách thư viện đi học hỏi, giao lưu, trao đổi kinh
nghiệm trong công tác quản lý thư viện.
- Quan tâm đến đời sống vật chất, tinh thần, đảm bảo các chế độ phụ cấp theo
quy định cho cán bộ thư viện.
- Thư viện trường Tiểu học Thiết ống I đã rất ý thức và cố gắng vận dụng công
nghệ thông tin trong khâu quản lí nhập tài liệu, sách báo, mượn và trả sách nhằm
phục vụ tốt nhất cho bạn đọc. Hiện nay thư viện nhà trường đang quản lý theo phần
mềm quản lí thư viện của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tất cả dữ liệu về sách của thư
viện đã được cập nhật đầy đủ và đã đưa vào sử dụng, giáo viên và học sinh trong
toàn trường có thể tìm được tài liệu một cách dễ dàng.
Khi trang sách nhỏ đi xa, đến nhiều ngôi nhà, thôn bản, nơi có những bạn
đọc thân thiết của thư viện trường phổ thông, cũng là khi niềm vui đang chắp cánh
trong tâm hồn mỗi thầy cô giáo, mỗi người làm thư viện. Bởi vậy, chúng ta từng
ngày miệt mài vun trồng, sẽ có mùa gặt hái bội thu. Hi vọng mỗi chúng ta sẽ góp
phần làm trang sách toả sáng!
18
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC.
Sau hơn một năm tập trung đầu tư xây dựng, với sự cố gắng nỗ lực của
toàn thể cán bộ GV nhà trường thư viện trường tiểu học Thiết ống đã đáp ứng được
theo quy định về thư viện chuẩn của Bộ GD & ĐT về :
- Số lượng sách, báo, tạp chí, bản đồ, tranh ảnh giáo khoa đáp ứng được yêu cầu
của thư viện tiên tiến.
- Các loại sách báo được mã hóa theo đúng quy định của thư viện chuẩn.
- Hồ sơ sổ sách được cập nhật thường xuyên, đúng quy định.
- Đặc biệt, thư viện đã tổ chức hoạt động một cách thường xuyên, có hiệu quả
mang lại tác dụng thiết thực, phục vụ đắc lực cho việc dạy và học của nhà trường.
Cụ thể : Số lượng tài liệu trong thư viện nhà trường (năm học 2012-2013).
Năm học
Tổng số sách
có trong thư
viện
(bản)
Tổng số
tiền
(1000đ)
Trong đó
Tên
báo,
tạp
chí
(loại)
Băng
đĩa
(cái)
Tranh
ảnh
(cái)
SGK
(bản)
Sách
nghiệp vụ
(bản)
Sách
tham
khảo
2011-2012 3 242 33.479 1172 337 2633 7 46 1025
2012-2013 7105 52.073 2205 884 3016 11 87 1540
* Tỷ lệ bạn đọc : Đã được nâng lên một cách rõ rệt :
Năm học
Số lượt đọc của CBGV Số lượt đọc của HS
SNV STK Báo, tạp chí STN STK Báo
2011-2012 580 456 152 2425 757 920
2012-2013 865 882 306 5400 889 1120
Và đặc biệt phấn khởi cho nhà trường, vào tháng 12 năm 2012 Thư viện nhà
trường đã được Sở GD&ĐT Thanh hóa về kiểm tra công nhận thư viện đạt : Thư
viện tiên tiến.
Hiện nay Thư viện nhà trường đang là địa chỉ cho các trường bạn trong
huyện nhà đến tham quan, trao đổi kinh nghiệm trong công tác xây dựng thư viện.
V. KẾT LUẬN.
19
Qua thời gian gần hai năm tiến hành công tác xây dựng thư viện chuẩn ở
trường Tiểu học Thiết ống I, bản thân tôi đã rút ra một số kết luận sau:
- Thư viện trường tiểu học có vai trò rất quan trọng trong việc nâng cao chất
lượng giáo dục của nhà trường. Thư viện chỉ có thể hoạt động tốt, phát huy hiệu quả
cao khi nó trở thành sự nghiệp chung của mọi thành viên trong nhà trường.
- Cần có sự chỉ đạo cụ thể, sát sao nhà trường. Lãnh đạo nhà trường phải trực
tiếp chỉ đạo hoạt động của thư viện, phải cử người có trình độ chuyên môn, nghiệp
vụ, có nhiệt tình và trách nhiệm với công việc được tiếp tục bồi dưỡng về nghiệp vụ
thư viện, được tạo điều kiện làm việc để phát huy ảnh hưởng của thư viện đối với sự
nghiệp giáo dục của nhà trường.
- Chú trọng quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, thường xuyên bổ sung tăng cường
thêm các trang thiết bị chuyên dùng để đủ điều kiện cho hoạt động của thư viện.
- Đặc biệt quan tâm đến hoạt động của thư viện với nhiều hình thức đa dạng,
phong phú, hấp dẫn mới có tác dụng thu hút bạn đọc đến với thư viện.
- Cần làm tốt công tác xã hội hoá công tác thư viện để không những nhằm bổ
sung thêm nguồn tài liệu cho thư viện hàng năm mà còn có tác dụng quảng bá hình
ảnh của thư viện nhà trường đến với cộng đồng xã hội.
Trên đây là một số kinh nghiệm ban đầu của nhà trường chúng tôi trong
quá trình xây dựng thư viện ở trưởng tiểu học Thiết ống I. Tôi rất mong đón nhận
được những đóng góp quý báu của Hội đồng khoa học Ngành và các thầy cô giáo để
công tác thư viện của nhà trường chúng tôi đạt được nhiều kết quả hơn nữa.
Tôi xin chân thành cảm ơn./.
Thiết ống, ngày 2 tháng 4 năm 2013
XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ Tôi xin cam đoan đây là SKKN
P.HIỆU TRƯỞNG của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.
Người viết
Nguyễn Thị Trang
Nguyễn Thị Hương
20