Tiểu luận phân tích chính sách thuế Đề tài : Thuế tối ưu

•
Nhóm thực hiện: Nhóm 3
•
Lớp: TCDN Ngày
•
Khóa: 22
•
GVHD: PGS. TS. Nguyễn Ngọc Hùng
1. PHẠM HOÀNG HÀ
2. NGUYỄN KIM MINH TRÂM
3. LÊ TRUNG DŨNG
4. NGUYỄN PHẠM NHẬT TRIỂN
5. NGUYỄN THỊ ÚT
6. ĐINH TIẾN HÙNG
7. TRƯƠNG THÚY DIỆU
8. NGUYỄN THỊ TUYẾT HẰNG
9. CAO BĂNG CHÂU
10. HỨA NGỌC LỢI
11. NGUYỄN CÔNG NGUYÊN
1. KHÁI QUÁT THUẾ TỐI ƯU
2. PHÂN TÍCH THUẾ TỐI ƯU
2.1. Thuế hàng hóa tối ưu (Quy tắc Ramsey)
2.2. Thuế thu nhập tối ưu (MH Edgeworth và
MH TQ về ảnh hưởng hành vi)
3. ĐÁNH GIÁ HỆ THỐNG THUẾ Ở VN
3.1 Đánh giá thuế VAT
3.2. Đánh giá thuế TNCN
1. KHÁI QUÁT THUẾ TỐI ƯU
2. PHÂN TÍCH THUẾ TỐI ƯU
2.1. Thuế hàng hóa tối ưu (Quy tắc Ramsey)
2.2. Thuế thu nhập tối ưu (MH Edgeworth và

MH TQ về ảnh hưởng hành vi)
3. ĐÁNH GIÁ HỆ THỐNG THUẾ Ở VN
3.1 Đánh giá thuế VAT
3.2. Đánh giá thuế TNCN
•


Thuế tối ưu (Optimal taxation):
Thuế tối ưu (Optimal taxation):
là cơ
là cơ
cấu thuế làm
cấu thuế làm
tối đa hóa phúc lợi xã
tối đa hóa phúc lợi xã
hội
hội
, trong đó có tính đến sự
, trong đó có tính đến sự
cân đối
cân đối
nguồn thu
nguồn thu
ngân sách nhà nước.
ngân sách nhà nước.
Thuế tối ưu:
Thuế tối ưu:
•
Quan tâm đến việc tối đa hóa phúc lợi xã
Quan tâm đến việc tối đa hóa phúc lợi xã

hội với việc cân đối ngân sách nhà nước,
hội với việc cân đối ngân sách nhà nước,
tức là số thuế thu được của chính phủ đã
tức là số thuế thu được của chính phủ đã
được biết trước.
được biết trước.
•
Chấp nhận tổn thất nhưng tổn thất này
Chấp nhận tổn thất nhưng tổn thất này
phải đáp ứng được các mục tiêu đặt ra tạo
phải đáp ứng được các mục tiêu đặt ra tạo
ra được phúc lợi xã hội cao nhất.
ra được phúc lợi xã hội cao nhất.
•
Thuế tối ưu là sự cân đối lợi ích giữa
nhà nước với lợi ích người sản xuất và
người tiêu dùng.
•
Chính sách thuế tối ưu là chính sách
thuế đảm bảo được cân đối ngân sách
nhà nước nhưng người chịu thuế có thể
chấp nhận được không làm dịch chuyển
hành vi sản xuất hay tiêu dùng hoặc
không triệt tiêu động lực của người chịu
thuế.
•
Đánh thuế hàng hóa tối ưu (Optimal
Đánh thuế hàng hóa tối ưu (Optimal
commodity taxation)
commodity taxation)

là chọn thuế suất
là chọn thuế suất
giữa các hàng hóa để làm tối thiểu tổn
giữa các hàng hóa để làm tối thiểu tổn
thất xã hội với mức yêu cầu nguồn
thất xã hội với mức yêu cầu nguồn
thu nhất định.
thu nhất định.
•
Hệ thống thuế thu nhập tối ưu trong
Hệ thống thuế thu nhập tối ưu trong
trường hợp như thế là hướng đến
trường hợp như thế là hướng đến
thiết lập để sao cho mỗi người có mức
thiết lập để sao cho mỗi người có mức
độ giống nhau về thu nhập sau thuế.
độ giống nhau về thu nhập sau thuế.
•
Quy tắc của Ramsey thuế tối ưu hàng hóa là:
•
Chính phủ nên đánh thuế vào tất cả hàng hóa sao cho
tỷ lệ tổn thất biên so với nguồn thu thuế biên huy động
được đối với tất cả các loại hàng hóa là bằng nhau.
•
MDWL
i
là tổn thất biên do tăng đánh thuế vào hàng
hóa i.
•
MR

i
là thu nhập biên huy động được từ gia tăng thuế.
•
λ giá trị nguồn thu thuế gia tăng.
M D W L
M R
i
i D
= ⇒ =
λ τ
λ
η
•
Mục đích của quy tắc
Mục đích của quy tắc
Ramsey
Ramsey
là tối thiểu
là tối thiểu
hóa tổn thất xã hội của hệ thống thuế
hóa tổn thất xã hội của hệ thống thuế
trong khi gia tăng số tiền thu thuế cố định.
trong khi gia tăng số tiền thu thuế cố định.
•
Nếu như giá trị
Nếu như giá trị
λ
λ
càng lớn nghĩa là nguồn
càng lớn nghĩa là nguồn

thu Chính phủ tăng thêm có nhiều giá trị
thu Chính phủ tăng thêm có nhiều giá trị
liên quan đến giá trị trong thị trường khu
liên quan đến giá trị trong thị trường khu
vực tư nhân.
vực tư nhân.
•
Nếu như giá trị
Nếu như giá trị


λ
λ


càng nhỏ nghĩa là
càng nhỏ nghĩa là
nguồn thu Chính phủ tăng thêm nhưng có
nguồn thu Chính phủ tăng thêm nhưng có
ít giá trị liên quan đến giá trị trong thị
ít giá trị liên quan đến giá trị trong thị
trường khu vực tư nhân.
trường khu vực tư nhân.
Quy tắc RAMSEY
•
Quy tắc Ramsey cho rằng:
Quy tắc Ramsey cho rằng:
•
Nếu Chính phủ đánh thuế vào hàng hóa A có
Nếu Chính phủ đánh thuế vào hàng hóa A có

λ
λ
cao hơn
cao hơn
λ
λ


từ đánh thuế vào hàng hóa B thì đánh thuế hàng hóa A
từ đánh thuế vào hàng hóa B thì đánh thuế hàng hóa A
dẫn đến không hiệu quả/1 đô la tiền thuế thu được so với
dẫn đến không hiệu quả/1 đô la tiền thuế thu được so với
đánh thuế vào hàng hóa B.
đánh thuế vào hàng hóa B.
•
Để giảm thiểu tổn thất thị trường, Chính phủ nên giảm
Để giảm thiểu tổn thất thị trường, Chính phủ nên giảm
đánh thuế vào hàng hóa A – giảm MDWL của A và tăng
đánh thuế vào hàng hóa A – giảm MDWL của A và tăng
thuế đánh vào hàng hóa B – gia tăng MDWL của B. Việc
thuế đánh vào hàng hóa B – gia tăng MDWL của B. Việc
điều chỉnh này tiếp tục diễn ra cho đến khi nào
điều chỉnh này tiếp tục diễn ra cho đến khi nào
λ
λ
của hai
của hai
hàng hóa bằng nhau.
hàng hóa bằng nhau.
Nguyên tắc thứ nhất : Quy luật co giãn.

Nguyên tắc thứ nhất : Quy luật co giãn.
Theo Ramsey ta có:
Theo Ramsey ta có:
•
t*
t*
i
i
= -1/
= -1/
η
η


i
i
x
x
λ
λ
•
t*
t*
i
i
là tỷ lệ thuế tối ưu đối với hàng hóa i
là tỷ lệ thuế tối ưu đối với hàng hóa i
•
η
η

i
i
là co giãn cầu của hàng hóa i
là co giãn cầu của hàng hóa i
•
Chính phủ nên thiết lập thuế đánh vào mỗi hàng hóa có
Chính phủ nên thiết lập thuế đánh vào mỗi hàng hóa có
tính nghịch đảo với độ co giãn đường cầu (1/
tính nghịch đảo với độ co giãn đường cầu (1/
η
η


i
i
).
).
=>Hàng hóa ít co giãn nên đánh thuế với thuế suất cao hơn.
=>Hàng hóa co giãn nhiều nên đánh thuế với thuế suất thấp
hơn.
Nguyên tắc thứ hai : Đánh thuế trên diện rộng
Nguyên tắc thứ hai : Đánh thuế trên diện rộng
DWL = -1/2 x
DWL = -1/2 x
η
η
D

D
x t
x t
^
^
2
2
x Q/P
x Q/P
Thấy tổn thất của xã hội tăng theo bình phương thuế suất
Thấy tổn thất của xã hội tăng theo bình phương thuế suất
t. Vì vậy, để giảm tổn thất cho xã hội, sẽ tốt hơn khi chính
t. Vì vậy, để giảm tổn thất cho xã hội, sẽ tốt hơn khi chính
phủ đánh thuế rộng khắp trên tất cả các loại hàng hóa với
phủ đánh thuế rộng khắp trên tất cả các loại hàng hóa với
thuế suất vừa phải hơn là đánh vào một nhóm hàng hóa
thuế suất vừa phải hơn là đánh vào một nhóm hàng hóa
với mức thuế suất cao
với mức thuế suất cao
•
Tính công bằng trong mô hình Ramsey
Tính công bằng trong mô hình Ramsey
•
Hệ thống thuế nên có tính công bằng theo chiều
Hệ thống thuế nên có tính công bằng theo chiều
dọc=>hàm ý gánh nặng phân phối phải thật công bằng
dọc=>hàm ý gánh nặng phân phối phải thật công bằng
giữa những người có khả năng nộp thuế khác nhau.
giữa những người có khả năng nộp thuế khác nhau.
Ví dụ: với hai mặt hàng bánh mì và trứng cá hồi, người

Ví dụ: với hai mặt hàng bánh mì và trứng cá hồi, người
nghèo chi tỷ phần thu nhập cho bánh mì lớn hơn so với
nghèo chi tỷ phần thu nhập cho bánh mì lớn hơn so với
người giàu và ngược lại. Như vậy, cho dù bánh mì có cầu
người giàu và ngược lại. Như vậy, cho dù bánh mì có cầu
không co giãn bằng trứng cá hồi nhưng thuế tối ưu đòi
không co giãn bằng trứng cá hồi nhưng thuế tối ưu đòi
hỏi mức thuế suất đánh vào cá hồi cao hơn bánh mì. Xã
hỏi mức thuế suất đánh vào cá hồi cao hơn bánh mì. Xã
hội
hội
chấp nhận gánh nặng
chấp nhận gánh nặng
phụ trội cao hơn để đổi lấy sự
phụ trội cao hơn để đổi lấy sự
phân phối thu nhập công bằng hơn
phân phối thu nhập công bằng hơn
.
.
Tính tối ưu theo quy tắc Ramsey phụ thuộc vào
Tính tối ưu theo quy tắc Ramsey phụ thuộc vào
hai khía cạnh:
hai khía cạnh:

Thứ nhất:
Thứ nhất:
nếu xã hội chỉ quan tâm đến hiệu
nếu xã hội chỉ quan tâm đến hiệu
quả khi đó quy tắc Ramsey được tuân thủ
quả khi đó quy tắc Ramsey được tuân thủ

nghiêm ngặt.
nghiêm ngặt.

Thứ hai:
Thứ hai:
nếu xã hội hướng tới mục tiêu phân
nếu xã hội hướng tới mục tiêu phân
phối thì không thể đạt được mục tiêu đó bằng
phối thì không thể đạt được mục tiêu đó bằng
việc đánh thuế khác nhau.
việc đánh thuế khác nhau.
Xét ba giả định sau:
Xét ba giả định sau:



Tổng mức thỏa dụng của các cá nhân càng cao
càng tốt.

Hàm thỏa dụng giống nhau phụ thuộc vào mức
thu nhập.

Tổng thu nhập khả dụng là cố định
Hàm phúc lợi xã hội theo thuyết vị lợi (SWF) tối đa hóa
Hàm phúc lợi xã hội theo thuyết vị lợi (SWF) tối đa hóa
khi khi hữu dụng biên của các cá nhân là như nhau:
khi khi hữu dụng biên của các cá nhân là như nhau:


MU

MU
1
1
= MU
= MU
2
2
= ….= MU
= ….= MU
n
n
Mô hình của Edgeworth gợi lên một cấu trúc thuế lũy tiến
Mô hình của Edgeworth gợi lên một cấu trúc thuế lũy tiến
với hàm ý nên bằng phẳng hóa thu nhập từ những đối
với hàm ý nên bằng phẳng hóa thu nhập từ những đối
tượng có thu nhập cao cho đến khi đạt được sự công
tượng có thu nhập cao cho đến khi đạt được sự công
bằng hoàn toàn.
bằng hoàn toàn.
Có sự đánh đổi giữa hiệu quả và công bằng.
Có sự đánh đổi giữa hiệu quả và công bằng.
Đường cong Laffer
•
Đường cong Laffer thể hiện 2 tác động:
Đường cong Laffer thể hiện 2 tác động:
– Tiền thu thuế gia tăng đối với một mức thu
nhập nhất định.
–
Người lao động giảm thu nhập của họ, thu hẹp cơ
sở thuế.

•
Ở
Ở
mức thuế suất cao, ảnh hưởng thứ
mức thuế suất cao, ảnh hưởng thứ
hai trở nên quan trọng => cần cân
hai trở nên quan trọng => cần cân
nhắc
nhắc
.
.
•
Nếu như thuế quá cao chúng ta ở trên
Nếu như thuế quá cao chúng ta ở trên
khía cạnh sai của đường cong Laffer,
khía cạnh sai của đường cong Laffer,
hạ thấp thuế suất gia tăng nguồn thu.
hạ thấp thuế suất gia tăng nguồn thu.
THUẾ THU NHẬP TỐI ƯU
Mô hình tổng quát về ảnh hưởng hành vi

Mục tiêu của phân tích thuế tối ưu là xác định biểu
thuế sao cho tối đa hóa phúc lợi xã hội, trong khi
đường cong Laffer cho rằng gia tăng thuế có ảnh
hưởng mâu thuẫn đến nguồn thu.

Hệ thống thuế tối ưu đáp ứng điều kiện thuế suất
được thiết lập giữa các nhóm:

Trong đó MU

i
là thỏa dụng biên cá nhân i, và MR là
thu nhập biên huy động từ đánh thuế cá nhân đó, λ là
giá trị tiền thuế tăng thêm.
M U
M R
i
i
=
λ
Thuế thu nhập tối ưu
Mô hình tổng quát về ảnh hưởng hành vi
Đánh thuế thu nhập tối ưu đánh đồng tỷ lệ thuế giữa các cá
Đánh thuế thu nhập tối ưu đánh đồng tỷ lệ thuế giữa các cá
nhân, hướng thuế suất cao hơn đối với người giàu
nhân, hướng thuế suất cao hơn đối với người giàu
Như đánh thuế hàng hóa tối ưu, thuế
Như đánh thuế hàng hóa tối ưu, thuế
thu nhập tối ưu cũng cần xem xét :
thu nhập tối ưu cũng cần xem xét :
–
Công bằng dọc: phúc lợi xã hội tối đa
khi người có mức tiêu dùng cao (thỏa
dụng biên thấp) bị đánh thuế cao; và
người có mức tiêu dùng thấp (thỏa dụng
biên cao) bị đánh thuế thấp.
–
Phản ứng hành vi: thuế suất tăng thì
nguồn thu huy động sẽ giảm do cơ sở
đánh thuế nhỏ hơn.

Nghiên cứu của Stern giả định:
Nghiên cứu của Stern giả định:
Đồ thị : Thuế thu nhập tuyến tính
Đồ thị : Thuế thu nhập tuyến tính