Đề tài: Một số kinh nghiệm về giáo dục hòa nhập trẻ
khuyết tật trong Trường Mầm Non
A/: PHẦN MỞ ĐẦU:
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trong xu thế phát triển của thời đại, đất nước ta đang trong thời kỳ đổi mới, với trọng
tâm là phát triển công nghiệp hóa- hiện đại hóa . Đất nước ta đang cần những nguồn năng
lực dồi dào về thể chất, đạo đức và trí tuệ…
Để thực hiện được điều đó chúng ta cần phải đầu tư đến yếu tố con người và vai trò của
giáo dục.
Như chúng ta đã biết giáo dục là chiếc chìa khoá vàng tiến vào tương lai, một nước nghèo
cũng có thể phát triển được miễn là nó đầu tư đầy đủ vào vốn con người. Mà đầu tư vào
vốn con người tức là đầu tư vào văn hoá, giáo dục. Đặc biệt là trong bối cảnh hiện nay,
với xu thế toàn cầu hoá, khi cuộc cách mạng khoa học công nghệ làm chuyển biến nền
kinh tế, làm xuất hiện bộ phận kinh tế tri thức. Hiểu rõ vai trò đó của giáo dục, Đảng ta
cũng nêu rõ “Muốn tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá thắng lợi phải phát triển
mạnh giáo dục-đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển
nhanh và bền vững” (Nghị quyết Trung ương Đảng khoá VIII). Tuy nhiên, đi đôi với sự
phát triển giáo dục, chúng ta còn thực hiện sự công bằng trong giáo dục. Có thể nói vấn
đề công bằng giáo dục được coi là trọng tâm và là nhiệm vụ chính trị của ngành giáo dục.
Chính vì lẽ đó, Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm đến những người thiệt thòi trong xã
hội, nhất là đối với trẻ em bị khuyết tật về thể chất và tinh thần.
Trẻ khuyết tật phải được hưởng mọi quyền lợi như những trẻ bình thường, được học với
môi trường bình thường, được hòa nhập vui chơi như bao trẻ bình thường khác đó là việc
làm mang tính nhân đạo, thể hiện quyền bình đẳng mà công ước Quốc tế, luật bảo vệ
-chăm sóc bà mẹ trẻ em thừa nhận.
Chính vì thế, việc giáo dục hòa nhập(GDHN) trẻ khuyết tật trong trường Mầm Non là
việc làm cần thiết và rất cần được quan tâm.
Tuy nhiên, giáo dục trẻ khuyết tật nhất là trẻ mầm non là công việc hết sức khó khăn và
vất vả.Vấn đề đặt ra ở đây là làm thế nào để nhiều trẻ khuyết tật được đi học và được
hưởng nền giáo dục có chất lượng?
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 1
Vì những lý do trên, nên tôi đã tìm tòi ,nghiên cứu và tổng kết được 1 số kinh nghiệm
GDHN trẻ khuyết tật trong những năm qua. Nhằm góp phần nâng cao chất lượng và hiệu
quả GDHN trẻ khuyết tật trong trường Mầm Non .
1/ Cơ sở lý luận :
GDHN là xu hướng chung của hầu hết các nước trên thế giới và đã được Bộ GD-ĐT Việt
Nam xác định là con đường chủ yếu để thực hiện những quyền cơ bản của mọi trẻ em,
đặc biệt là quyền được giáo dục. Đây cũng là cơ hội để mọi trẻ em, trong đó chú trọng
đến trẻ khuyết tật, trẻ khó khăn được tiếp cận nền giáo dục bình đẳng, có chất lượng.
Thực hiện Quyền về cơ hội giáo dục trẻ khuyết tật, theo Chỉ thị số 01-2006/CT-TTg,
ngày 6-1-2006 của Thủ tướng Chính phủ về Chiến lược và kế hoạch hành động giáo dục
trẻ khuyết tật giai đoạn 2006 – 2010 và định hướng đến năm 2015. Mục tiêu của chiến
lược giáo dục trẻ khuyết tật là đến năm 2015 hầu hết trẻ khuyết tật Việt Nam có cơ hội
bình đẳng trong tiếp cận một nền giáo dục có chất lượng và được trợ giúp để phát triển
tối đa tiềm năng, tham gia và đóng góp tích cực cho xã hội.
Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của chúng ta đã có một câu nói nổi tiếng: “
tàn mà không phế ”, đó cũng chính là thái độ của Đảng, chính phủ và nhân dân Việt Nam
đối với bộ phận người tàn tật.
Kế thừa truyền thống nhân ái tốt đẹp của dân tộc Việt Nam “Thương người như thể
thương thân”, Đảng và nhà nước ta luôn quan tâm đến những người khuyết tật trong xã
hội, nhất là đối với trẻ em. Trong điều kiện đất nước gặp nhiều khó khăn, kinh tế còn
chậm phát triển, chúng ta đã từng bước xây dựng, thực hiện chính sách và biện pháp
nhằm giúp đỡ người khuyết tật nói chung, nhất là giúp đỡ trẻ em bị khuyết tật về vật chất
và tinh thần, vượt qua khó khăn riêng để hoà nhập vào cuộc sống cộng đồng.
Là giáo viên Mầm Non với lòng yêu nghề, mến trẻ, tận tụy với nghề nghiệp chúng ta phải
làm thế nào để chất lượng GDHN trẻ khuyết tật trong trường Mầm Non ngày được nâng
cao, góp phần hạn chế những khiếm khuyết cho trẻ để trẻ vững bước vào đời, hòa nhập
với cộng đồng và là những người con có ích cho xã hội, cho đất nước.
2/ Cơ sở thực tiễn :
Giáo dục hoà nhập cho trẻ khuyết tật vào các trường bình thường đang là một xu hướng
phổ biến trên thế giới nói chung và đặc biệt đang được triển khai ở một số nước có hệ
thống giáo dục đặc biệt phát triển.
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 2
Có thể nói GDHN là mô hình giáo dục trẻ khuyết tật có hiệu quả nhất.Hơn thập kỷ qua,
mô hình giáo dục hoà nhập ở Việt Nam đã được thực hiện. Theo số liệu báo cáo của các
địa phương: trong năm qua, đã có hơn 100 nghìn trẻ khuyết tật được học hoà nhập với trẻ
bình thường. Tại một số địa phương đã huy động trên 90% trẻ khuyết tật ở độ tuổi ra lớp
học hoà nhập theo chương trình.
Cùng với sự phát triển giáo dục nói chung, giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật trong trường
Mầm non nói riêng đã có bước chuyển biến khá tốt. Hầu hết các trẻ khuyết tật đều ra lớp
học hòa nhập, trường chúng tôi được cấp trên đánh giá là trường có công tác GDHN trẻ
khuyết tật đạt kết quả tốt, bản thân giáo viên tôi được Bộ giáo dục & đào tạo cấp Bằng
Khen giáo viên giỏi dạy trẻ khuyết tật, về phía phụ huynh cũng rất yên tâm khi đưa con
mình đến trường học .
II/MỤC ĐÍCH VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
* Mục đích: Xác định các biện pháp GDHN trẻ khuyết tật trong trường Mầm Non nhằm
phát huy hiệu quả của giáo dục toàn diện nhân cách giúp trẻ tự tin ,mạnh dạn trong giao
tiếp, hòa nhập với bạn bè, với cộng đồng xã hội. Đồng thời giáo dục lòng nhân ái, tình
cảm yêu thương của các cháu đối với những bạn khuyết tật.
* Phương pháp nghiên cứu:
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận:
+ Phân tích và tổng hợp các tài liệu lý luận và những văn bản có liên quan đến vấn đề
nghiên cứu.
+Tham khảo tài liệu nghiên cứu cơ sở thực tiễn về giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật .
+ Tìm hiểu thực trạng trẻ khuyết tật trong địa bàn, liên hệ phối hợp với phụ huynh, tìm
hiểu tâm sinh lý, cá tính của trẻ, sơ lược về các dạng khuyết tật.
-Nhóm phương pháp trải nghiệm:
+ Thực hành trải nghiệm, quan sát trong quá trình giảng dạy, trong các hoạt động trên lớp
có trẻ khuyết tật hòa nhập.
+ Tổng kết kinh nghiệm giảng dạy thực tế trong những năm qua.
- Phương pháp đánh giá: theo dõi, đánh giá sự tiến bộ của trẻ , phát huy điểm tích cực
và giúp đỡ , hạn chế những khiếm khuyết của trẻ.
III. GIỚI HẠN CỦA ĐỀ TÀI:
Nghiên cứu về vấn đề GDHN trẻ khuyết tật thông qua các hoạt động chăm sóc- giáo dục
trong trường Mầm Non.
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 3
IVCÁC GIẢ THIẾT NGHIÊN CỨU:
Trong khoảng thời gian từ 0 – 5 tuổi là giai đoạn phát triển tối ưu những khả năng cơ bản
như: trí tuệ, ngôn ngữ, tự di chuyển, giao tiếp, hòa nhập và tập tính tự lập. Trong số
những trẻ bị khiếm khuyết, nếu được gia đình đưa đi can thiệp sớm, đưa trẻ ra trường
lớp GDHNtốtthì cơ hội phát triển của trẻ khuyết tật sẽ cao hơn. Ngược lại, nếu như cha
mẹ không phát hiện sớm những khuyết tật của trẻ , không có những biện pháp GDHN tốt
thì đây có thể là thiệt thòi rất lớn cho trẻ, cơ hội phát triển,bồi đắp khiếm khuyết cho trẻ
bị hạn chế.Trẻ có khả năng chậm nói, nói ít hay không biết nói hoặc mất đi cơ hội hòa
nhập với xã hội, với cộng đồng.
V/KẾ HOẠCH THỰC HIỆN:
1/ Điều tra trẻ khuyết tật trong đia bàn:
- Cùng với công tác điều tra số liệu trẻ đầu năm, tôi tiến hành điều tra số trẻ khuyết
tật trong địa bàn mình đang công tác.
- Lập danh sách trẻ khuyết tật báo về trường.
- Vận động phụ huynh đưa trẻ khuyết tật ra lớp học.
2/ Tìm hiểu tâm lý và phân nhóm khuyết tật:
- Kết hợp với phụ huynh để hiểu về trình trạng khuyết tật của trẻ, tìm hiểu nguyên
nhân dẫn đến trẻ bị khuyết tật.
- Kết hợp với y tế để biết rõ hơn về dạng khuyết tật.
3/ Đưa ra các biện pháp giáo dục trẻ:
- Lập kế hoạch năm, tháng, tuần, nhật ký cá nhân theo dõi tình trạng sức khỏe, sự
chuyển biến của trẻ, đánh giá kết quả thông qua các hoạt động.
- Tìm tòi nghiên cứu xây dựng môi trường lớp học và đưa ra các phương pháp, biện
pháp giáo dục phù hợp cho trẻ.
- Làm đồ dùng đồ chơi phù hợp với đặc điểm của trẻ khuyết tật.
- Phối hợp chặt chẽ với phụ huynh và cán bộ y tế cùng nhau giáo dục trẻ tốt hơn.
- Theo dõi, quan tâm giúp đỡ trẻ ở mọi lúc, mọi nơi, trong các hoạt động.
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 4
- Thường xuyên giáo dục trẻ trong lớp phải yêu thương giúp đỡ bạn .
- Báo cáo, đề xuất với ban giám hiệu và phụ huynh về những nhu cầu cần thiết cho
trẻ.
B/ PHẦN NỘI DUNG:
I/ THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG MÂU THUẨN:
Giáo dục hòa nhập là phương thức giáo dục trong đó trẻ khuyết tật cùng học với trẻ em
bình thường trong trường Mầm Non ngay tại nơi trẻ sinh sống. GDHN trẻ khuyết tật
trong trường Mầm non là tạo cơ hội bình đẳng giáo dục.
Giáo dục hòa nhập đòi hỏi sự hỗ trợ cần thiết để trẻ phát triển hết khả năng của mình. Sự
hỗ trợ cần thiết đó được thể hiện trong việc điều chỉnh chương trình, các đồ dùng dạy
học, dụng cụ hỗ trợ đặc biệt, các kỹ năng giảng dạy đặc thù… Nhằm chuẩn bị cho
trẻ trở thành những thành viên đầy đủ của xã hội.
Tuy nhiên, thực trạng giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật ở trường Mầm Non vẫn còn
những hạn chế. Cộng đồng chưa nhận thức đầy đủ về vai trò và trách nhiệm của xã hội
trong việc giáo dục trẻ khuyết tật và về khả năng phát triển của trẻ khuyết tật .
Cơ sở vật chất cho giáo dục trẻ khuyết tật còn kém về chất lượng và thiếu về số lượng,
chủng loại, chưa có những trang thiết bị và đồ dùng dạy học đặc thù cho từng loại trẻ
khuyết tật.
Đội ngũ giáo viên chưa được đào tạo chuyên sâu về giáo dục trẻ khuyết tật. Nhưng làm
thế nào để trẻ khuyết tật hòa nhập trường Mầm Non được tốt, đây là vấn đề mà toàn xã
hội cần phải quan tâm, trong đó hệ thống giáo dục đóng vai trò then chốt.
Trước thực trạng trên Trường Mẫu giáo Châu Pha 2 nằm trên địa bàn nông thôn, đời sống
kinh tế của gia đình cũng như của địa phương còn khó khăn. Cơ chế chính sách về giáo
dục trẻ khuyết tật chưa đủ để bảo đảm cho giáo dục trẻ khuyết tật. Các phương tiện hỗ trợ
chưa bảo đảm những yêu cầu phù hợp cho trẻ khuyết tật. Trình độ giáo dục đặc biệt cho
trẻ khuyết tật còn hạn chế. Bất cập này đã dẫn đến mâu thuẫn. Mục tiêu vĩ mô, chính sách
quốc gia là đúng đắn, hợp lòng dân, hợp xu thế thời đại, nhưng không có kinh phí hỗ trợ ,
giải pháp triển khai thực hiện còn chung chung chưa có sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà
trường và cán bộ chuyên trách về khuyết tật.
Nhưng với tinh thần trách nhiệm ,lòng yêu nghề, mến trẻ và đặc biệt với tình yêu thương
những đứa trẻ kém may mắn tôi đã không ngại khó khăn chăm sóc cháu, tìm tòi nghiên
cứu qua mạng Internet , tham khảo tài liệu sách báo…đưa ra những biện pháp cụ thể để
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 5
giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật một cách có hiệu quả. Giúp trẻ tự tin, nhanh nhẹn, hoạt
bát, phát triển ngôn ngữ, lĩnh hội những kiến thức quý báu làm hành trang cho trẻ bước
vào đời hòa nhập với cộng đồng xã hội.
II/ CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ :
1/ Công tác điều tra:
Theo sự phân công của Ban Giám Hiệu , vào đầu tháng 8 tôi tiến hành điều tra trẻ trong
độ tuổi. Kết hợp với các cơ quan đoàn thể trong thôn ấp, cán bộ y tế, cán bộ Chăm Sóc
Bà mẹ trẻ em để điều tra phát hiện trẻ khuyết tật trong địa bàn. Lập danh sách ,báo về cho
nhà trường và đến gia đình vận động cháu ra lớp.
2/ Sơ lược về tâm lý của trẻ khuyết tật.
Là giáo viên trực tiếp đứng lớp hơn 10 năm nay , tôi đã nhận hòa nhập không ít trẻ
khuyết tật. Có trẻ bị sốt teo cơ không đi được, có trẻ bị chậm phát triển, ngôn ngữ kém, bị
tật về mắt, bị khiếm thính và hiện nay có cháu bị bại liệt ,khó khăn về vận động và ngôn
ngữ …
Đa số tâm lý trẻ đều bất ổn về tinh thần , trẻ thường chậm nói, ít nói, không muốn tiếp
xúc với mọi người, thiếu tự tin .Có trẻ thì hay nghịch phá, không biết vâng lời, thích tự ý
làm những việc mà trẻ muốn …
* Đặc điểm tâm lý trẻ khuyết tật:
+ Cảm giác , tri giác: Chậm chạp, phân biệt kém, thiếu tính tích cực.
+ Tư duy: Chủ yếu là tư duy cụ thể, tính không liên tục, tính logic kém.
+ Trí nhớ: Hiểu chậm , quên nhanh, ghi nhớ một cách máy móc bên ngoài.
+ Chú ý: Thời gian chú ý ngắn, khó tập trung vào 1 công việc, thiếu tính bền vững.
+ Ngôn ngữ: Rất hạn chế, vốn từ ít, phát âm thường sai, chậm nói…
Trẻ khuyết tật là đối tượng thiệt thòi nhất trong số những trẻ em thiệt thòi. Trẻ khuyết tật
thường được phân thành các nhóm sau:
- Trẻ mắc bệnh tự kỷ.
- Trẻ chậm phát triển.
- Trẻ khiếm thính
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 6
- Trẻ khiếm thị
- Trẻ khó khăn về vận động
- Trẻ khó khăn về ngôn ngữ.
- Trẻ đa tật và trẻ có các dạng khuyết tật khác.
* Nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ giáo viên dể dàng nhận biết trẻ ở dạng khuyết
tật nào để có những biện pháp giáo dục phù hợp.
3/ Quá trình thử nghiệm:
Để chuyên đề giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật đạt hiệu quả cao tôi luôn kết hợp với BGH
nhà trường và phụ huynh học sinh , đưa ra một số kinh nghiệm và biện pháp cụ thể để
giúp trẻ khuyết tật tự tin hòa nhập vào trường Mầm Non .
Thử nghiệm trên lớp Lá 2 – Trường Mẫu Giáo Châu Pha 2
Số cháu: 24 cháu. Có 1 cháu khuyết tật nặng:Bị bại liệt, chân tay yếu, ngôn ngữ kém, tư
duy hạn chế.
a/ Xây dựng môi trường giáo dục thân thiện cho trẻ:
Môi trường giáo dục có vai trò rất quan trong trong quá trình phát triển toàn diện cho trẻ,
đặc biệt là đối với trẻ khuyết tật.
Bởi vì: Khi có môi trường giáo dục tốt sẽ giúp phát triển nhân cách cho trẻ đồng thời giúp
trẻ phát triển về tiềm năng của các tư chất, các năng lực tinh thần và thể chất. Hơn nữa
đối với trẻ khuyết tật rất nhạy cảm với mọi tác động bên ngoài. Không những bệnh tật,
thiếu dinh dưỡng có thể gây tác hại lâu dài mà ngay cả những thiếu sót trong cách thức
giáo dục, trong quan hệ tình cảm cũng dễ làm nẩy sinh những chấn thương tâm lý, ảnh
hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ. Cho nên cô giáo Mầm Non có vai trò rất quan
trọng trong việc giáo dục hòa nhập. Trẻ mầm non là lứa tuổi đầu tiên tiếp xúc với môi
trường giáo dục. Cô giáo như mẹ hiền , thay thế mẹ để chăm sóc, giáo dục và giúp đỡ
cháu ở mọi lúc mọi nơi. Vì vậy việc chăm sóc và giáo dục trẻ khuyết tật phải thường
xuyên được cải tiến, đổi mới , phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và sở thích của trẻ.
Kiên quyết tránh mọi hình thức gò bó, áp đặt, mệnh lệnh làm căng thẳng, ức chế tâm lý
trẻ. Cô giáo phải thường xuyên trò chuyện, âu yếm vỗ về trẻ , tạo cho trẻ tâm thế vui vẻ
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 7
,thoải mái , tạo môi trường đẹp, thân thiện để trẻ được hòa nhập cùng với bạn bè, xây
dựng nhóm bạn cùng chơi với trẻ. Giúp trẻ mạnh dạn, tự tin thích đến trường.
<HÌNH ẢNH>Cháu bị khiêm thính đang chơi âm nhạc
b / Dạy mọi lúc, mọi nơi:
Song song với nhiệm vụ xây dựng môi trường thân thiện để trẻ khuyết tật hòa nhập thì
việc dạy trẻ mọi lúc mọi nơi là việc làm hết sức cần thiết . Đối với trẻ khuyết tật thì khả
năng nhận thức, diễn đạt những ý nghĩ, mong muốn của trẻ rất hạn chế . Vì thế cô giáo
phải thường xuyên quan tâm chăm sóc,trò chuyên, giúp đỡ trẻ ở mọi lúc mọi nơi, trong
mọi hoạt động như: vào giờ đón trả trẻ, giờ chơi tôi thường trò chuyện với cháu, xoa bóp
cơ tay cho cháu…
Việc giáo dục trẻ khuyết tật phải thực hiện một cách thường xuyên , phải kiên trì , nhẫn
nại, thường xuyên nhắc nhỡ giáo dục trẻ trong trường, trong lớp phải yêu thương , giúp
đỡ bạn lúc khó khăn, thấy bạn bị ngã phải đỡ bạn đứng dậy, thấy bạn buồn, bạn không
khỏe thì phải quan tâm hỏi thăm ( Sao bạn buồn thế? hay bạn đau chỗ nào?…),cùng
chơi với bạn…Đây cũng là cơ hội tốt để giáo dục tình cảm, lòng nhân ái, nhân cách sống
và kỹ năng sống cho trẻ Mầm Non.
c/ Phối hợp , tuyên truyền với phụ huynh:
Gia đình và nhà trường là cái nôi nuôi dưỡng trẻ trong những tháng đầu đời, nhà trường
và gia đình đều có những ưu thế riêng. Chính vì vậy việc kết hợp giữa 2 lực lượng này là
một trong những yếu tố góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ khuyết tật. Hằng ngày
trong những giờ đón và trả trẻ tôi đều dành một thời gian nhất định để trao đổi với phụ
huynh về những chuyển biến của trẻ và có những đề xuất cần phụ huynh phối hợp. Đồng
thời qua trao đổi với phụ huynh tôi cũng biết thêm được một số cá tính của trẻ ở nhà để
có hướng rèn luyện, uốn nắn trẻ.
* Gia đình, nhà trường và xã hội luôn có mối quan hệ hữu cơ không thể tách rời, mọi ảnh
hưởng của xã hội đều có tác động rất lớn đến quá trình phát triển của trẻ. Sự chăm lo của
xã hội như: Phát động ngày vì trẻ em, cấp phiếu khám chữa bệnh cho trẻ em dưới 6 tuổi ,
tặng quà ngày 1/6, ngày tết trung thu…đã có nhiều tác động đến các bậc làm cha mẹ,
giúp họ hiểu hơn trách nhiệm của mình với xã hội và trong việc giáo dục con cái.
d / Đầu tư sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi:
Để chăm sóc và giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật được tốt hơn thì việc đầu tư sáng tạo
làm đồ đồ dùng đồ chơi là rất cần thiết. Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm sinh lý của
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 8
trẻ tư duy hình tượng là chủ yếu. Nếu không chuẩn bị tốt đồ dùng, đồ chơi cho trẻ thì sẽ
khó giúp trẻ thể hiện tốt khả năng cá nhân của mình. Vì vậy đồ dùng, đồ chơi đóng vai
trò quan trọng trong việc giáo dục trẻ và đặc biệt là trẻ khuyết tật. Các đồ chơi, nguyên
vật liệu chuẩn bị cần phải phù hợp với từng góc chơi theo từng chủ điểm. Đồ chơi phải
đẹp, phong phú, đa dạng, nhiều màu sắc tạo sức hấp dẫn, lôi cuốn trẻ vào các góc chơi và
đặt biệt phải đảm bảo vệ sinh an toàn cho trẻ.
Để chuẩn bị tốt đồ dùng đồ chơi , nguyên vật liệu tôi đã lên kế hoạch phối hợp với nhà
trường mua sắm những đồ chơi cần thiết .
Kết hợp với phụ huynh học sinh sưu tầm, đóng góp các phế liệu, nguyên vật liệu sẵn có ở
địa phương.
Tận dụng một số đồ dùng, đồ chơi , sản phẩm của hoạt động chung được lưu lại để thực
hiện Hoạt động Góc.
* Sưu tầm và sáng tạo để làm một số đồ chơi theo chủ điểm.
Ví dụ: Theo chủ điểm “ gia đình” tôi sưu tầm các hộp nhựa, hộp sữa, hũ sữa chua, vỏ hộp
rau câu ,bình dầu ăn1lít … làm thành bộ đồ chơi nấu ăn như: ấm trà, ca, ly, xoong nồi ,
chén bát, bàn ghế … Dùng những quả bóng nhỏ , sợi len , chai nước rửa chén, vải vụn
làm gia đình búp bê, làm rối các nhân vật trong chuyện …
- Chủ điểm “ Thế giới động vật” tôi dùng các hộp sữa, chai nhựa các loại , nguyên liệu
phế thải tôi đã tạo dáng thành các con vật ngộ nghĩnh như: con heo, con mèo, con voi ,
con gà, vịt… Dùng vỏ trứng gà, trứng vịt tạo thành con thỏ, con gà, con vịt, con cá
- Chủ điểm “ Phương tiện giao thông” tôi dùng bình dầu ăn 5lít, chai nước khoáng, chai
sữa , hộp nhựa… làm xe ô tô khách, xe ô tô tải, tàu thuỷ, máy bay … dùng các vỏ hộp
giấy cho trẻ lắp ráp xe ôtô
- Chủ điểm “ Trường tiểu học” dùng mút bi tít làm cặp tắp, sưu tầm các đồ dùng của học
sinh lớp 1, lấy vỏ hộp sữa làm hộp đựng bút …
* Ngoài ra tôi còn dùng các loại lá, vỏ cây khô, cỏ khô, vỏ hạt dưa… cùng với trẻ làm
tranh trang trí theo từng chủ điểm.
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 9
* Kết hợp với chương trình Sữa học đường cho trẻ lấy cái lô gô ở vỏ hộp sữa dán vào
tranh chủ điểm tạo hình cây xanh, ngôi nhà, đường đi….
<HÌNH ẢNH>Cháu Tân bị khuyết tật về mắt giúp cô làm tranh chủ điểm.
- Dùng vỏ hộp sữa rửa sạch, cô cùng trẻ sáng tạo thành những đồ chơi ngộ nghĩnh như:
hình chú Rôbốt đứng chào, dán các hộp sữa lại với nhau tạo thành các khối vuông, chữ
nhật để xây nhà , xây Lăng Bác, xây hàng rào…
- Dán thêm tai, mắt, mũi miệng, đuôi vào hộp sữa…để tạo thành những con vật ngộ
nghĩnh, dễ thương như: con mèo, con lợn, con thỏ … cắt theo đường tròn của lô gô sữa
học đường dán kết vào tạo thành con công có đuôi xoè trông rất đẹp mắt.
* Đối với trẻ khuyết tật tôi đầu tư nghiên cứu kỹ hơn làm những bộ đồ chơi phát triển trí
tuệ phù hợp với trẻ ở các dạng khuyết tật.
+ Trẻ bị khuyết tật về mắt, trẻ chậm phát triển : Đồ dùng đồ chơi to, rõ, màu sắc đẹp như:
Bộ tranh lô tô, đôminô động vật, thực vật, nghề nghiệp …giúp trẻ nhận biết về thế giới
xung quanh, kích thích khả năng tư duy, chú ý ghi nhớ có chủ định của trẻ.
+ Trẻ bị khuyết tật bại liệt, khó khăn về vận động: Bộ đồ chơi cho trẻ to , có độ dày để trẻ
dể cầm nắm.
- Ví dụ : Tôi làm những bộ tranh lô lô về thế giới xung quanh, về chữ cái, chữ số dán
lên những miếng mút bi tít có độ dày 1cm , tôi vận động các cháu trong lớp sưu tầm
những hộp giấy có độ dày phù hợp như: ( hộp kẹo VitaminC ) để làm bộ lô tô toán, chữ
cái giúp bạn Lan Phương vừa học vừa chơi như: nhận biết chữ cái, chữ số, tập đếm , có
thể chơi xếp chồng, xếp nhà… hoặc sáng tạo nhiều cách chơi khác.
- Bộ đồ chơi chữ cái và chữ số
e/ Tổ chức cho trẻ khuyết tật tham gia vào các hoạt động:
Để tổ chức cho trẻ khuyết tật tham gia vào các hoạt động vui chơi, học tập giúp trẻ phát
triển khả năng tư duy sáng tạo là một yêu cầu hết sức quan trọng. Để thực hiện được vấn
đề này đòi hỏi người giáo viên phải có kiến thức sâu sắc về các cơ sở khoa học và
phương pháp chăm sóc – giáo dục trẻ, phải có kỹ năng, kỷ xảo nghề nghiệp. Cô giáo phải
linh hoạt, nhạy bén, sáng tạo, chu đáo và tỷ mỷ để phát hiện những khả năng tiềm ẩn và
đáp ứng kịp thời những nhu cầu đòi hỏi của trẻ. Tạo cho trẻ sự tự tin, mạnh dạn hòa nhập
tham gia hoạt động với các bạn.
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 10
* Ví dụ: Năm học vừa qua có Bé Lê Trọng Tấn , bé bị khuyết tật về mắt nhưng lại có
năng khiếu hát rất hay. Bé bị hư mất 1 mắt phải đeo mắt giả nên không được bình thường.
Vì thế nên bé thiếu tự tin, rất ngại khi đứng trước bạn bè. Tôi luôn gần gũi,đông viên
khuyến khích tạo tình cảm gắn bó giữa cô và trò, giữa các bạn với nhau.Trong giờ hoạt
động âm nhac tôi mời bé lên tham gia cùng với các bạn, những tràn pháo tay khen ngợi
bé cảm thấy hứng thú và cô thường xuyên mời bé lên tham gia hát múa cùng cô. Dần dần
bé tự tin, mạnh dạn xung phong lên hát múa cho các bạn xem. Cuối năm nhà trường tổ
chức văn nghệ bé đã lên sân khấu hát cho các bạn múa.
- Trong các hoạt động, cô giáo là người dẫn dắt, gợi mở, giúp trẻ phát hiện những tri thức
khoa học, trẻ là người chủ động tiếp nhận các tri thức . Từ đó từng bước tạo cho trẻ thói
quen thích tìm tòi khám phá. Đặc biệt trong quá trình chăm sóc – giáo dục cô giáo phải
thường xuyên gần gũi, trò chuyện, động viên tạo tình cảm thân thiết để trẻ cảm thấy an
tâm khi có cô bên cạnh. Cô giáo cần tạo điều kiện về thời gian để trẻ được hoạt động dạo
chơi, hít thở không khí trong lành. Đây cũng là cơ hội để trẻ luyện tập,phát triển ngôn
ngữ, phục hồi dần các khiếm khuyết của trẻ khuyết tật.
* Ví dụ 2: Bé Vũ thị Lan Phương bị bại liệt chân tay yếu vận động kém. Trong các hoạt
động vui chơi, các trò chơi vận động cô thường xuyên chú ý, quan tâm đến trẻ , nhắc nhỡ
các bạn trong lớp giúp đỡ bạn khi chơi, không chạy nhảy xô đẩy làm ngã bạn. Cô giáo
phải là chỗ dựa cho trẻ khuyết tật dìu dắt trẻ mỗi khi trẻ tham gia hoạt động tạo niềm tin
và sự an toàn cho trẻ
Trong giờ Hoạt động tạo hình, vì tay trẻ bị co quắp lại cho nên rất khó khăn trong các vận
động tinh. Tôi luôn nhắc nhỡ các cháu giúp đỡ bạn Phương , giáo dục cho các cháu luôn
có tình cảm yêu thương bạn. Trong khi thực hiện cô luôn quan tâm giúp đỡ động viên ,
khuyến khích để trẻ tích cực hoạt động hoàn thành sản phẩm của mình.
<HÌNH ẢNH>Cháu Phương đang làm tạo hình
Trong các hoạt động cô thường xuyên động viên, khuyến khích, gợi mở kích thích trẻ
khuyết tật tích cực tham gia hoạt động, hoạt động vừa sức không ỷ lại vào người khác.
* Hiện nay việc ứng dụng CNTT trong Trường Mầm non là một phương tiện giáo dục vô
cùng tiện lợi và hữu ích. Tôi thường xuyên truy cập mạng Internet tìm hiểu thông tin giáo
dục hòa nhập trẻ khuyết tật , tìm tòi những hình ảnh tư liệu giáo dục, thiết kế những trò
chơi trong bài giảng powerpoint để trẻ tiếp cận CNTT và đặc biệt là trẻ khuyết tật rất
hứng thú tham gia.
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 11
Ví dụ: Tôi thiết kế những trò : Ai tinh mắt thế, trò chơi Ai đoán giỏi, hoặc trò chơi Ai
đúng – Ai sai …nhằm mục đích mở rộng cho trẻ hiểu biết về thế giới xung quanh , nhận
biết đoán tên những đồ dùng trong gia đình, những con vật, các loại rau quả và các trò
chơi chữ cái , trò chơi với toán … trong khi thiết kế tôi tạo những hiệu ứng âm thanh, lời
nói như: Bạn tài quá, bạn giỏi quá , đúng rồi xin chúc mừng bạn hoặc : sai rồi bạn chọn
lại đi…
Việc ứng dụng các trò chơi chữ cái, toán, trò chơi câu đố trong Phần mềm Vui học mầm
Non giúp trẻ tư duy nhanh nhẹn, thông minh hơn . Trẻ rất hứng thú tham gia và đặt biệt là
khả năng nhận biết, chú ý, ghi nhớ của trẻ khuyết tật tiến bộ rõ rệt.
* Tóm lại:
Để GDHN trẻ khuyết tật trong trường Mầm Non đạt kết quả tốt, cô giáo cần phải biết vận
dụng đổi mới hình thức tổ chức, ứng dụng CNTT vào các hoạt động học tập, vui chơi,
với phương phâm “chơi mà học, học mà chơi”. Dưới góc độ GDHN trẻ khuyết tật không
phải chỉ chú ý đến trẻ khuyết tật mà phải quan tâm chung đến tất cả trẻ trong lớp. Muốn
phương pháp này thực hiện tốt đòi hỏi giáo viên phải nhạy bén, sáng tạo, quan sát, theo
dõi và xử lý tình huống kịp thời. Cô giáo là người tổ chức, hướng dẫn, đưa ra những yêu
cầu gợi mở để trẻ trả lời và giao lưu với nhau, lôi cuốn trẻ tham gia vào việc tìm tòi,
khám phá một cách tích cực, trẻ được chơi thoải mái, không gò ép, trẻ tự bộc lộ cảm nghĩ
của mình trong lúc chơi và phản ánh lại những kiến thức mà cháu đã tiếp thu được ở mọi
lúc mọi nơi và trong các hoạt động.
g/Theo dõi, đánh giá sự tiến bộ của trẻ khuyết tật:
Trong quá trình chăm sóc – giáo dục tôi thường xuyên theo dõi sự tiến bộ của trẻ, đưa ra
những tiêu chí cụ thể để đánh giá.
- Lên kế hoạch giáo dục theo từng tháng, tuần, đề ra nội dung giáo dục và biện pháp giáo
dục cụ thể .
- Có sổ nhật ký theo dõi từng ngày qua các hoạt động.
- Lập bảng theo dõi kết quả phát triển trí tuệ, thể chất báo cáo cho BGH. Bảng theo dõi
phải đánh giá chính xác quá trình phát triển của trẻ. Thường xuyên quan sát theo dõi trẻ ở
mọi lúc mọi nơi, trong mọi hoạt động. Khi quan sát phải hiểu rõ là mình quan sát những
nội dung nào, phải ghi chép đầy đủ từng nội dung , hiện tượng xảy ra trong hoạt động
hàng ngày của trẻ.
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 12
- Xây dựng nhật ký theo dõi, đánh giá theo từng tuần:
NHẬT KÝ THEO DÕI SỰ TIẾN BỘ
CỦA TRẺ KHUYẾT TẬT HỌC HÒA NHẬP
THÁNG 11 NĂM 2009
Họ và tên trẻ: Vũ Thị Lan Phương
Loại tật : Bại liệt – ngôn ngữ kém
Giáo viên: Nguyễn Thị Yến Loan .
Stt
Sự tiến bộ của
trẻ theo tiêu
chí Tuần 1 tuần 2 tuần 3 tuần 4
1
Trẻ biết tự đi vệ
sinh +_ +_ +_ +_
2
Trẻ biết tự rửa
tay. _ _ +_ +_
3
Trẻ biết tự ăn
uống. _ _ +_ +_
4
Biết súc miệng
chải răng. _ _ _ _
5
Biết tự mặc
quần áo. _ _ _ _
6
Hiểu khi nghe
cô và các bạn
nói. + + + +
7
Biết chơi cùng
nhau. +_ +_ +_ +_
8
Biết phát âm,
nói rõ câu, từ… +_ +_ +_ +_
9
Biết đi lại 1
mình, biết cầm
nắm các đồ
dùng. _ _ +_ +_
10
Biết tô màu,
cầm bút… _ _ _ _
11
Tham gia các
hoạt động học
tập, vui chơi. +_ +_ +_ +_
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 13
12
Thực hiện các
vận động thô. +_ +_ +_ +_
13
Thực hiện vận
động tinh trong
giờ tạo hình. _ _ _ +_
14
Tuân theo các
qui định của
lớp. +_ +_ +_ +
Lưu ý : Hàng tuần giáo viên Nhận xét đáng giá sự tiến bộ của trẻ.
Tốt: +
Chưa rõ rệt:
+
_
Chưa đạt: -
GVCN
Nguyễn Thị yến Loan
III / Hiệu quả áp dụng::
Sau khi nghiên cứu và áp dụng chương trình GDHN trẻ khuyết tật. Bằng các biện pháp
đổi mới, sáng tạo, xây dựng môi trường lớp học thân thiện, tạo cho trẻ cảm giác thoải mái
, phát huy tính độc lập sáng tạo trong hoạt động cá nhân trẻ.
- Qua trao đổi trò chuyện với trẻ ở mọi lúc mọi nơi giúp trẻ lĩnh hội được một số kiến
thức đơn giản, nhận biết được những hành vi cử chỉ đẹp, đặt biệt trẻ (nói chung) thể hiện
rõ nét về tình cảm yêu thương bạn,về kỹ năng sống … giúp trẻ phát triển ngôn ngữ giao
tiếp, góp phần hoàn thiện nhân cách cho trẻ.
- Chuẩn bị tốt đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương giúp trẻ hứng thú
tham gia vào hoạt động góc. Trẻ bộc lộ rõ khả năng tư duy sáng tạo của mình và trẻ rất
thích làm những đồ chơi bằng phế liệu.
- Ứng dụng CNTT vào trong các hoạt động vui chơi, học tập bằng các biện pháp trên thì
hiệu quả ở trẻ chuyển biến rất tốt. Trẻ nhanh nhẹn, hoạt bát, khả năng nhận thức ,ngôn
ngữ, ghi nhớ …của trẻ nói chung và trẻ khuyết tật nói riêng có nhiều tiến bộ.
- Chất lượng chuyên đề Giáo Dục Hòa nhập trẻ khuyết tật đạt kết quả tốt.
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 14
C. KẾT LUẬN:
I . Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI ĐỐI VỚI CÔNG TÁC:
- Nếu trẻ bị khuyết tật không được can thiệp sớm, không được giáo dục hòa nhập trong
môi trường bình thường thì khả năng phát triển kém, có thể sẽ mất đi cơ hội hòa nhập với
xã hội,với cộng đồng. Vì thế việc nghiên cứu các biện pháp GDHN trẻ khuyết tật có ý
nghĩa rất lớn trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ trong trường mầm non.
+ Giúp cho giáo viên có thêm kiến thức về giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật, khơi dậy tình
cảm của mọi người đối với những trẻ kém may mắn.
+ Giáo dục cho trẻ kỹ năng sống, lòng nhân ái, tình thương yêu bạn bè giữa những trẻ
bình thường và trẻ bị khuyết tật nhằm phát triển nhân cách cho trẻ.
+ Giúp cho trẻ mạnh dạn, tự tin, tạo tâm thế vui vẻ, thích đến trường.
+ Phát huy những thế mạnh của trẻ khuyết tật và hạn chế những khiếm khuyết cho trẻ,
giúp trẻ phát triển đầy đủ cả thể chất và tinh thần, tạo cơ hội phát triển toàn diện để sau
này trở thành những người con có ích cho gia đình và cho xã hội.
V/ BÀI HỌC KINH NGHIỆM, HƯỚNG PHÁT TRIỂN:
Qua sáng kiến kinh nghiệm của tôi với đề tài“ Một số kinh nghiệm giúp trẻ khuyết tật hòa
nhập trong trường Mầm Non” đã được BGH thống nhất tổ chức lên chuyên đề cho tất cả
giáo viên cùng tham dự, rút kinh nghiệm đóng góp ý kiến xây dựng để cùng thực hiện tốt
chuyên đề này.
Tôi rút ra bài học kinh nghiệm như sau:
- Để Giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật tốt phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình , nhà
trường và xã hội. Đặc biệt là trạm y tế phải thường xuyên theo dõi.
- Nắm rõ đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để có biện pháp giáo dục phù hợp.
- Giáo viên phải tạo môi trường tốt cho trẻ hoạt động.
- Phải thường xuyên học hỏi, tìm tòi nghiên cứu đưa ra những biện pháp giáo dục phù
hợp, xử lý tình huống kịp thời
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 15
- Giáo viên phải thường xuyên gần gũi, động viên, khuyến khích, tạo điều kiện để trẻ hòa
nhập vui chơi với bạn bè.
- Thường xuyên giáo dục các cháu trong trường, lớp thể hiện tình cảm yêu thương, giúp
đỡ bạn, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi.
- Thường xuyên quan tâm theo dõi các hoạt động của trẻ khuyết tật, nhận xét đánh giá sự
phát triển của trẻ.
- Giáo viên phải thật sự là người mẹ hiền, bằng tình thương bao la của người mẹ, bằng
những kinh nghiệm, những kỹ năng sư phạm , sự linh hoạt nhạy bén trong phương pháp
giáo dục và quan tâm chăm sóc giáo dục trẻ mọi lúc mọi nơi, trong mọi hoạt động.
* Hướng phát triển:
- Tiếp tục vận động tất cả trẻ khuyết tật ra lớp học .
- Đầu tư nghiên cứu, học hỏi thêm kinh nghiệm của đồng nghiệp, trao dồi thêm kiến thức
về hòa nhập trẻ khuyết tật để chuyên đề GDHN trẻ khuyết tật trong trường Mầm Non
ngày được nâng cao và có chất lượng tốt hơn.
2/ Kết luận chung và đề xuất:
Trên đây là một số kinh nghiệm GDHN trẻ khuyết tật trong trường Mầm Non.Trong quá
trình thực hiện tuy còn nhiều khó khăn. Nhưng bằng sự nổ lực phấn đấu của bản thân,
cùng với sự giúp đỡ của BGH và PHHS . Tôi đã cố gắng khắc phục khó khăn, thực hiện
tốt chương trình GD hòa nhập trẻ khuyết tật để giúp trẻ tự tin, mạnh dạn, phát triển ngôn
ngữ, làm giàu vốn từ, phát triển tư duy sáng tạo góp phần phát triển toàn diện , hình thành
nhân cách và hòa nhập với cộng đồng xã hội .
*Qua các biện pháp đã đưa ra khi thực hiện còn rất nhiều khó khăn như: Cơ sở vật chất ,
đồ dùng đồ chơi… Vì vậy nên tôi xin đề xuất với các cấp lãnh đạo tạo điều kiện hỗ trợ
kinh phí,đồ dùng đồ chơi, tài liệu tham khảo, trang thiết bị dạy học và sự hướng dẫn của
cán bộ chuyên trách về khuyết tật để giúp cho nhà trường chúng tôi thực hiện chương
trình Giáo dục hòa nhập trẻ khuyết tật ngày càng tốt hơn.
Châu pha, ngày 20 tháng 2 năm 2011.
Người viết
Nguyễn Thị Yến Loan
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 16
Facebook.com/groups/GarageSaleinquangbinh/ Page 17