xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở hvctqs trong giai đoạn hiện nay

Mở đầu
1. Tính cấp thiết của đề tài.
Theo quan điểm của Đảng ta, giáo dục, đào tạo; khoa học, công nghệ là
quốc sách hàng đầu, đóng vai trò then chốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Hiện nay, nhiệm vụ xây dựng quân đội trong điều
kiện thời bình, đòi hỏi công tác giáo dục đào tạo phải được coi trọng đúng mức,
trong đó việc chăm lo xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học là hướng
ưu tiên, khâu then chốt trong phát triển nền giáo dục của quốc gia và của quân
đội.
Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở HVCTQS là lực lượng có vai
trò quan trọng, quyết định chất lượng giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa
học của Học viện. Họ là những người trực tiếp tham gia đào tạo cán bộ chính
trị các cấp của quân đội và nghiên cứu khoa học, góp phần xây dựng quân đội
vững mạnh về chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới.
Kết quả giáo dục đào tạo của Học viện phụ thuộc rất lớn vào chất lượng
đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của Học viện.
Ngày nay, nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội có bước phát triển
mới, yêu cầu ngày càng cao, đòi hỏi phải xây dựng đội ngũ giảng viên và cán
bộ khoa học ở HVCTQS ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ, xứng đáng là lực
lượng nòng cốt trong giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học của quân đội
và quốc gia.
Trong những năm qua công tác xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ
khoa học của Học viện có nhiều chuyển biến tích cực, thu được nhiều kết quả
tốt và nhiều kinh nghiệm quý; chất lượng đội ngũ đội ngũ giảng viên và cán
bộ khoa học từng bước được nâng cao, đáp ứng ngày càng tốt hơn mục tiêu
yêu cầu giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa học của Học viện.
- 2 -
Tuy nhiên công tác xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
của Học viện vẫn còn bộc lộ không ít những hạn chế, khuyết điểm, chưa tạo
sự chuyển biến đồng bộ và vững chắc, chưa thực sự ngang tầm với yêu cầu
nhiệm vụ ngày càng cao của HVCTQS trong giai đoạn mới.

Vì vậy, để nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo và nghiên cứu khoa
học của HVCTQS, cần phải đi sâu nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận,
thực tiễn, tìm ra những giải pháp khoa học, xây dựng đội ngũ giảng viên và
cán bộ khoa học có số lượng đủ, chất lượng cao, cơ cấu ngày càng cân đối,
đồng bộ, có lực lượng kế cận, dự bị ngang tầm với nhiệm vụ. Đây là vấn đề
hết sức quan trọng và cấp thiết trong tình hình hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài.
Xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học là vấn đề quan trọng
trong sự nghiệp giáo dục đào tạo nói chung cũng như trong xây dựng hệ thống
học viện, nhà trường quân đội nói riêng. Vì vậy, trong nhiều năm qua vấn đề
xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học đã được nhiều nhà khoa học,
lãnh đạo, quản lý quan tâm nghiên cứu; đã có một số công trình nghiên cứu
với các cấp độ khác nhau, tiêu biểu như: Trần Danh Bích, "Xây dựng cơ cấu
hợp lý đội ngũ cán bộ Quân đội nhân dân Việt Nam trong giai đoạn cách
mạng mới", Luận án Phó tiến sĩ khoa học quân sự, Hà Nội 1996; Nguyễn Hồng
Tuy, "Nâng cao chất lượng giảng viên khoa học xã hội nhân văn ở Học viện
Chính trị - Quân sự trong giai đoạn hiện nay”, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành
xây dựng Đảng, Hà Nội 2000; Dương Quang Bích, "Nâng cao chất lượng đào
tạo giảng viên khoa học xã hội nhân văn ở Học viện Chính trị - Quân sự trong
giai đoạn hiện nay”, Luận văn thạc sĩ chuyên ngành xây dựng Đảng, Hà Nội
2000; Võ Bá Dương "Xây dựng đội ngũ giảng viên ở Trường Sĩ quan Chỉ huy
kỹ thuật Thông tin". Luận văn thạc sĩ xây dựng Đảng, Hà Nội 2003.
- 3 -
Các công trình trên đã có những đóng góp nhất định cả về lý luận và
thực tiễn theo đối tượng và phạm vi nghiên cứu, xung quanh việc xây dựng
đội ngũ giảng viên, các nhà sư phạm trong lĩnh vực quân sự. Tuy vậy, đến nay
chưa có công trình nào nghiên cứu một cách cơ bản, chuyên sâu vấn đề: xây
dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở HVCTQS trong giai đoạn
hiện nay.
3. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài

* Mục tiêu:
Nghiên cứu, luận giải những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn và đề
xuất những giải pháp cơ bản xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
của HVCTQS đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
* Nhiệm vụ:
- Làm rõ quan niệm xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học ở
HVCTQS.
- Đánh giá đúng thực trạng và rút ra một số kinh nghiệm xây dựng đội
ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở HVCTQS.
- Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản xây dựng đội
ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở HVCTQS trong giai đoạn hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
* Đối tượng nghiên cứu của đề tài là xây dựng đội ngũ giảng viên và
cán bộ khoa học ở HVCTQS hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu của đề tài: hoạt động xây dựng đội ngũ giảng viên
và cán bộ khoa học ở các khoa; cán bộ khoa học có học vị thạc sĩ, tiến sĩ, có
chức danh khoa học là giáo sư, phó giáo sư. Điều tra khảo sát chủ yếu ở các
khoa, phòng, viện khoa học xã hội nhân văn quân sự. Các tư liệu, số liệu điều tra
khảo sát được sử dụng chủ yếu từ năm 2000 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
- 4 -
*Cơ sở lý luận: là hệ thống những nguyên lý, quan điểm của chủ nghĩa
Mác - lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục,
đào tạo và khoa học công nghệ, nghị quyết của Đảng uỷ Quân sự Trung ương
về xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội thời kỳ mới, về công tác đảng, công tác
chính trị trong quân đội, đặc biệt là về cán bộ và công tác cán bộ trong Quân
đội nhân dân Việt Nam.
* Cơ sở thực tiễn:
Thực tiễn hoạt động giảng dạy và nghiên cứu khoa học, tình hình thực
tế đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học và công tác xây dựng đội ngũ giảng

viên và cán bộ khoa học thời gian qua; các báo cáo tổng kết về công tác đảng,
công tác chính trị, về công tác cán bộ, công tác giáo dục đào tạo của Học viện,
của các khoa giáo viên, các cơ quan chức năng là cơ sở thực tiễn để thực hiện
đề tài.
* Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận Mác- lênin, đề tài sử dụng các phương
pháp nghiên cứu của khoa học liên ngành và chuyên ngành, trong đó chú
trọng các phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp lô gíc, lịch sử, điều
tra khảo sát, tổng kết thực tiễn và phương pháp chuyên gia.
6. Đóng góp mới của đề tài
Luận giải làm rõ hơn vị trí, vai trò đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa
học của Học viện. Trên cơ sở đó đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ 4 xu thế, 4
mâu thuẫn, xác lập yêu cầu và đề xuất giải pháp có cơ sở khoa học về quy
hoạch với từng nhóm đối tượng, về đào tạo bồi dưỡng và tự đào tạo bồi
dưỡng; tạo động lực cho từng cá nhân và chủ thể trong quá trình xây dựng.
Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần cung cấp luận cứ khoa học cho
lãnh đạo, chỉ huy các cấp và các cơ quan chức năng, chủ yếu và trực tiếp cho
đảng uỷ, Ban Giám đốc Học viện trong lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng đội ngũ
giảng viên và cán bộ khoa học ở HVCTQS.
- 5 -
Đề tài có thể được sử dụng phục vụ nghiên cứu, giảng dạy và học tập
ở HVCTQS.
7. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu đề tài gồm 2 chương (4tiết), kết luận, kiến nghị,
danh mục tài liệu tham khảo và phần phụ lục.
- 6 -
Chương 1
những vấn đề lý luận, thực tiễn về Xây dựng
đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
của HọC VIệN CHíNH TRị QUÂN Sự

1.1 Đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học và những vấn đề cơ bản về xây
dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học của Học viện Chính trị Quân sự
1.1.1 Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của HVCTQS
* Quan niệm đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của Hvctqs
Từ điển tiếng Việt định nghĩa “ Giảng viên: 1. Tên gọi chung người
làm công tác giảng dạy ở các trường chuyên nghiệp, các lớp đào tạo, huấn
luyện, các trường trên bậc học phổ thông. 2. Học hàm của người làm công tác
giảng dạy ở trường đại học…”[27, tr 376].
Theo quyết định số 01/ QĐ- QP ngày 3/1/1997 của Bộ trưởng Bộ Quốc
Phòng về ban hành tiêu chuẩn và quy chế xét công nhận chức danh của ngành
chuyên môn kĩ thuật nghiệp vụ trong quân đội, thì những người làm công tác
giảng dạy ở HVCTQS là giảng viên.
Hoạt động của giảng viên là lao động sư phạm ở ngành, lĩnh vực
đặc thù. Lĩnh vực đào tạo con người với các giá trị xã hội đích thực theo
ngành, chuyên môn đào tạo. Ngoài nhiệm vụ giảng dạy, giảng viên còn có
nhiệm vụ nghiên cứu khoa học. Đây là một trong những nhiệm vụ trực
tiếp đặt ra ở các trường đại học. Với lẽ đó, giảng viên là trí thức, lao động
của giảng viên là “lao động trí óc có chuyên sâu cao, có trình độ học vấn
cao”, “là những người có văn hoá và đạo đức cao, tích cực tham gia vào
đời sống xã hội”. Đội ngũ giảng viên ở HVCTQS đã qua nhiều bậc học cả
trong và ngoài quân đội, có trình độ học vấn nhất định, là đội ngũ trí thức
của Đảng trong lĩnh vực quân sự.
Về cán bộ khoa học, theo từ điển tiếng Việt “Cán bộ khoa học là người
làm công tác nghiên cứu khoa học, giảng dạy trong các trường đại học; những
người làm công tác quản lý khoa học”.[27, tr.457]
- 7 -
Trong hệ thống các nhà trường đại học, cán bộ khoa học cơ bản là
giảng viên. ở HVCTQS, cán bộ khoa học là giảng viên và giảng viên kiêm
nhiệm, chuyên làm nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, hoặc quản lý khoa học
theo chức năng, nhiệm vụ được xác định; có trình độ học vấn cao, là đội ngũ

cán bộ nghiên cứu chuyên sâu về khoa học xã hội nhân văn quân sự và khoa
học nghệ thuật quân sự.
Mặt khác, theo luật sĩ quan, sĩ quan trong Quân đội nhân dân Việt Nam
được phân định thành 5 nhóm ngành sau: “1. Sĩ quan chỉ huy, tham mưu: 2.
Sĩ quan chính trị; 3. Sĩ quan hậu cần; 4. Sĩ quan kĩ thuật; 5. Sĩ quan chuyên
môn khác”[22, tr.13]. Như vậy, theo luật định, đội ngũ giảng viên và cán bộ
khoa học ở HVCTQS thuộc 3 nhóm chính, đó là sĩ quan chính trị, sĩ quan chỉ
huy, tham mưu và sĩ quan chuyên môn khác.
Trong nhóm ngành sĩ quan chính trị ở HVCTQS bao gồm đội ngũ sĩ
quan đảm nhiệm cương vị chính uỷ, chính trị viên; chủ nhiệm, phó chủ nhiệm
cơ quan chính trị, trưởng, phó ban ngành và các trợ lý trong cơ quan chính trị;
đội ngũ giảng viên và giảng viên kiêm nhiệm nghiên cứu và giảng dạy các
môn KHXH&NVQS .
Trong nhóm ngành sĩ quan chỉ huy, tham mưu là sĩ quan đảm nhiệm
công tác tác chiến, huấn luyện và xây dựng lực lượng về quân sự; bao gồm sĩ
quan chỉ huy, trực chỉ huy đơn vị, làm công tác tham mưu, huấn luyện, đào
tạo và sĩ quan làm công tác nghiên cứu, giảng dạy các môn KHQS.
Trong nhóm ngành sĩ quan chuyên môn là sĩ quan đảm nhiệm công tác
trong các ngành không thuộc các nhóm ngành sĩ quan chỉ huy, tham mưu, sĩ
quan chính trị, sĩ quan hậu cần, sĩ quan kĩ thuật.
ở HVCTQS, phân định theo nhóm ngành chỉ mang tính tương đối, các
đồng chí giữ trọng trách quản lý, chỉ huy, điều hành từ Ban Giám đốc đến các
phòng, ban, hệ, tiểu đoàn hầu hết đều đào tạo ở Học viện và thường là giảng viên
kiêm nhiệm, nghiên cứu và giảng dạy khoa học xã hội và nhân văn quân sự.
- 8 -
Từ cách tiếp cận trên, có thể quan niệm về giảng viên và cán bộ khoa
học của Hvctqs: Là một bộ phận cán bộ, sĩ quan, đảng viên của Đảng trong
quân đội, đảm nhiệm công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học tại Học
viện, được bổ nhiệm, sắp xếp theo tiêu chuẩn chức danh quy định của Bộ
Quốc phòng, Bộ Giáo dục & Đào tạo, là lực lượng nòng cốt trực tiếp quyết

định chất lượng giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa học ở HVCTQS, xây
dựng Học viện chính quy, mẫu mực.
* Phân loại giảng viên và cán bộ khoa học
Đội ngũ giảng viên HVCTQS hiện có 3 nhóm chính:
Một là, giảng viên khoa học xã hội nhân văn gồm những giảng viên
giảng dạy các môn lý luận cơ bản, cơ sở và chuyên ngành như: Triết học
Mác- lênin, Kinh tế chính trị, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Nhà nước pháp luật,
Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Tâm lý học, Giáo
dục học và CTĐ, CTCT trong QĐNDVN. Đây là bộ phận chiếm tỉ lệ cao
trong đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở Học viện hiện nay.
Hai là, giảng viên quân sự gồm những giảng viên giảng dạy các môn
lịch sử nghệ thuật quân sự, đường lối quân sự, nghệ thuật quân sự, chiến thuật
cấp phân đội, chiến thuật, chiến dịch, pháo binh, xe tăng, thông tin, hậu cần kĩ
thuật. Số giảng viên này chủ yếu ở các khoa K4, K6, K8, K9, K16, K19.
Nhóm này tương đối đông sau nhóm giảng viên KHXHNVQS. Hiện tại, có số
lượng 119 đ/c (tính đến tháng10/2006 chiếm khoảng 28, 9% trong tổng số đội
ngũ giảng viên).
Ba là, giảng viên văn hoá ngoại ngữ. Đây là nhóm giảng viên giảng dạy
văn hoá, ngoại ngữ cho các đối tượng trong Học viện, phổ biến là quân nhân
chuyên nghiệp hưởng lương sĩ quan (chiếm khoảng 8, 5% trong tổng số đội
ngũ giảng viên trong Học viện).
Đội ngũ cán bộ khoa học gồm có các đồng chí có học vị thạc sĩ, tiến sĩ,
có chức danh khoa học phó giáo sư, giáo sư với nhiều chuyên ngành khác
- 9 -
nhau, đảm nhiệm nhiều cương vị, chức trách khác nhau. Sự phân định giữa
giảng viên và cán bộ khoa học chỉ mang tính tương đối, bởi lẽ đội ngũ cán bộ
khoa học có nhiều người đồng thời là giảng viên công tác ở các khoa trong
Học viện, một số người là giáo viên kiêm nhiệm, công tác ở cơ quan chức
năng, Viện KHXHNVQS và Tạp chí Giáo dục lý luận chính trị quân sự (theo
báo cáo tổng kết công tác cán bộ 5 năm 2000- 2005, tính đến tháng 12/2006

số lượng đội ngũ cán bộ khoa học của Học viện có 2 giáo sư, 25 phó giáo sư,
110 tiến sĩ, 163 thạc sĩ, chiếm khoảng 71,8% trong tổng số đội ngũ giảng viên
và cán bộ của Học viện.
Như vậy, giữa đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học có mối quan hệ
gắn bó chặt chẽ. Đội ngũ giảng viên vừa làm nhiệm vụ giảng dạy theo các
chuyên ngành, đồng thời vừa làm nhiệm vụ nghiên cứu khoa học, phấn đấu
trở thành nhà khoa học. Ngược lại, cán bộ khoa học phải kiêm nhiệm giảng
dạy đáp ứng yêu cầu giảng dạy bậc đại học và sau đại học. Theo chủ trương
của Đảng bộ Học viện, những năm gần đây nhiệm vụ nghiên cứu khoa học
được nâng lên ngang tầm với nhiệm vụ giáo dục đào tạo. Đối với mỗi giảng
viên ngoài số giờ giảng theo định mức hàng năm phải có số giờ nghiên cứu
khoa học nhất định và được đánh giá bằng các sản phẩm khoa học cụ thể.
Đơn cử: một giảng viên có trình độ thạc sĩ, định mức giảng dạy là 280 tiết,
phải có thời gian nghiên cứu khoa học là 350 tiết với các đề tài khoa học cá
nhân, đề tài cấp khoa, cấp Học viện, cấp bộ và các sản phẩm khoa học khác…
Theo quy định của Giám đốc Học viện những cán bộ khoa học không
nằm trong biên chế các khoa đồng thời là giảng viên kiêm nhiệm (đảm nhiệm
25% định mức giảng dạy của giảng viên).
Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở Học viện có quan hệ hữu cơ,
tự nhiên. Đại bộ phận giảng viên ngoài nhiệm vụ giảng dạy có nhiệm vụ
nghiên cứu khoa học và cán bộ khoa học ngoài nhiệm vụ nghiên cứu khoa học
có nhiệm vụ giảng dạy. Từ quan hệ này, cần có cách nhìn đầy đủ và đánh giá
- 10 -
toàn diện khả năng của đội ngũ, có chủ trương, biện pháp thống nhất trong
xây dựng đội ngũ, từ quy hoạch, tạo nguồn tuyển chọn đến đào tạo, sử dụng,
thực hiện luân chuyển và có chính sách sử dụng đúng đắn, phù hợp nhằm phát
huy tốt nhất vai trò, khả năng của đội ngũ này trong thực tiễn.
* Đặc điểm đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
Ngoài đặc điểm chung của đội ngũ các nhà giáo, nhà khoa học của quốc
gia và quân đội, đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở Học viện có các đặc

điểm sau:
Thứ nhất, đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở Học viện đa dạng
về thành phần, phong phú về nhóm loại, cấp, chức. Sự đa dạng về thành phần,
phong phú về nhóm, loại của đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học bắt nguồn
từ sự đa dạng, phong phú về nguồn gốc, thành phần xuất thân, con đường
hình thành phát triển và yêu cầu nhiệm vụ của tổ chức. Đội ngũ này sinh ra và
lớn lên từ nhiều vùng quê, là con em của nhiều tầng lớp gắn với sự phong phú
về môi trường, điều kiện lịch sử, truyền thống quê hương, gia đình, dòng họ.
Khi vào bộ đội lại được đào tạo từ nhiều cơ sở khác nhau…Sự phong phú còn
thể hiện ở các nhóm ngành chuyên môn khác nhau với cấp bậc, chức vụ, tuổi
quân, tuổi đời và tuổi nghề cao thấp khác nhau; cả quân nhân chuyên nghiệp
hưởng lương sĩ quan, cả sĩ quan, từ cấp uý đến cấp tướng.
Thứ hai, đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở Học viện được tuyển
chọn sàng lọc từ các đơn vị, nhà trường trong toàn quân. Hiện tại có một bộ
phận giảng viên và cán bộ khoa học đã trải qua các cương vị công tác khác
nhau ở đơn vị. Trước khi về công tác tại học viện, đại bộ phận được đào tạo
cơ bản, có khả năng và chiều hướng phát triển tốt; có một bộ phận đã là giảng
viên giảng dạy ở các nhà trường trong toàn quân, khi về Học viện đã có ít
nhiều kinh nghiệm và phương pháp sư phạm; một bộ phận khác được đào tạo
cơ bản ở nước ngoài trước khi được điều về Học viện, nhưng hầu hết là học
viên có thành tích học tập, rèn luyện tốt, có chiều hướng phát triển, được Học
viện giữ lại và tiếp tục đào tạo, bồi dưỡng cao hơn; có một bộ phận sau khi
- 11 -
học tập ở các học viện, nhà trường khác trong và ngoài quân đội, trước khi trở
thành giảng viên được Học viện tuyển chọn, đào tạo ở bậc học cao hơn.
Thứ ba, đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở Học viện có trình độ
học vấn và kinh nghiệm nghiên cứu, giảng dạy khác nhau. Đại bộ phận có
kiến thức hiểu biết tương đối toàn diện, đặc biệt là trình độ hiểu biết về khoa
học xã hội nhân văn quân sự. Hiện nay, đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa
học của Học viện có 2 giáo sư, 25 phó giáo sư, 110 tiến sĩ và 163 thạc sĩ và

527 cử nhân các chuyên ngành khác nhau, do được đào tạo ở các nhà trường
cả trong và ngoài quân đội, ngoài nước nên trình độ học vấn, văn bằng được
cấp cũng rất đa dạng.
Nhìn chung, đội ngũ cán bộ lãnh đạo ở các khoa, phòng, bộ môn có
kiến thức tương đối toàn diện, có kinh nghiệm lãnh đạo, chỉ huy quản lý bộ
đội, cũng như kinh nghiệm trong cuộc sống, hoạt động giảng dạy và nghiên
cứu khoa học. Hiện tại, có 113 đồng chí được rèn luyện, thử thách trong chiến
đấu qua các cuộc kháng chiến chống Mĩ, chiến tranh bảo vệ biên giới Tây
nam và phía Bắc; có bản lĩnh, tâm lý bền vững, dày dạn kinh nghiệm, có độ
vững vàng, khá nhạy bén trong lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, trong giảng dạy và
nghiên cứu khoa học. Đặc biệt trước những biến động phức tạp của tình hình,
đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của Học viện luôn tỏ rõ sự trung kiên,
thực sự là chỗ dựa cho cán bộ, học viên, chiến sĩ công nhân viên trong toàn
Học viện. Bên cạnh đó, do tuổi quân, tuổi đời ngày càng cao thì sức khoẻ
ngày càng giảm, khả năng nhanh nhạy trong hoạt động cũng như tiếp thu,
nắm bắt những tri thức mới, nhất là tri thức khoa học công nghệ hiện đại,
ngoại ngữ, tin học… còn nhiều hạn chế. Mặt khác, khi trở thành thạc sĩ, đại
bộ phận đã ở tuổi 40; trở thành tiến sĩ với độ tuổi từ 45 đến 50, quỹ thời gian
- 12 -
lao động, cống hiến trong quân đội không nhiều. Để thay đổi phong cách làm
việc, phương pháp tác phong công tác của người cán bộ lãnh đạo, chỉ huy đơn
vị cơ sở trở thành phong cách làm việc, phương pháp tác phong công tác của
nhà khoa học là cả một vấn đề lớn, không ít khó khăn, trở ngại. Với độ tuổi
này, theo quy luật sinh lý của con người thì khả năng tư duy, sáng tạo đã
giảm. Rõ ràng, so với các trường đại học bên ngoài và trên thế giới, độ tuổi
đào tạo trình độ sau đại học ở Học viện cũng đặt ra nhiều điều đáng suy nghĩ.
Vì vậy, nếu tổ chức, cơ quan chức năng không có quy hoạch, kế hoạch đào
tạo, bồi dưỡng cụ thể, phù hợp và bản thân đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa
học thoả mãn dừng lại, thiếu tích cực, chủ động trong tự học tập, nghiên cứu,
dễ dẫn đến tụt hậu về kiến thức và rơi vào chủ nghĩa kinh nghiệm, giáo điều.

Bên cạnh đó, do độ tuổi trung bình cao (nhất là cán bộ thuộc Viện
KHXHNVQS) theo luật sĩ quan hiện hành, nhiều đồng chí đến tuổi nghỉ chế
độ, nhưng đã phải vận dụng kéo dài đến hết dự bị 1, thậm chí cả dự bị 2, nếu
không có quy hoạch, kế hoạch hợp lý, kịp thời, sẽ dẫn đến tình trạng hẫng hụt
đội ngũ giảng viên và đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học, ảnh hưởng trực
tiếp đến việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa học của
Học viện trong thời gian tới.
* Vai trò đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở HVCTQS
Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác- lênin, chủ tịch Hồ Chí Minh
thường xuyên quan tâm đến cán bộ và huấn luyện cán bộ. V.I- lênin chỉ rõ:
“Trong lịch sử chưa hề có giai cấp nào giành được quyền thống trị, nếu nó
không đào tạo ra được trong hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị,
những đại biểu tiên phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo phong
trào”[20, tr.473]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Cán bộ là gốc của
mọi công việc, muôn việc thành công hay thất bại là do cán bộ tốt hay kém”
- 13 -
và “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng”[15, tr.269]. Vì vậy, lĩnh
vực giáo dục và đào tạo được Đảng ta xác định là quốc sách hàng đầu trong
chiến lược phát triển của quốc gia, Đảng ta rất chú trọng xây dựng đội ngũ
cán bộ, giảng viên theo những chuẩn mực phù hợp yêu cầu cách mạng từng
giai đoạn. Trên cơ sở chủ trương của Đảng, chính phủ đã xây dựng chiến lược
phát triển giáo dục đào tạo đến năm 2010: “phát triển giáo dục đào tạo là nền
tảng, nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những động lực quan trọng
thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là yếu tố cơ bản để phát
triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”. Muốn vậy, phải phát
triển đội ngũ nhà giáo đảm bảo đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu và chuẩn về
chất lượng đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô vừa nâng cao chất lượng và hiệu
quả giáo dục.
Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của quân đội là một bộ phận
trong đội ngũ cán bộ, giảng viên của Đảng và Nhà nước hoạt động trong lĩnh

vực quân sự, lực lượng nòng cốt trong các Học viện, nhà trường, cơ quan
nghiên cứu, quản lý khoa học trong quân đội; giữ vai trò rất to lớn trong sự
nghiệp giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa học của quân đội, đặc biệt trong
điều kiện thời bình hiện nay. Nghị quyết số 93- NQ/ĐUQSTW xác định:
“Thực hiện tiêu chuẩn hoá đội ngũ giảng viên và tổ chức đào tạo, bồi dưỡng
cho giảng viên theo chức danh quy định”.
Đảng và Nhà nước ta thường xuyên quan tâm đến xây dựng đội ngũ các
nhà giáo, coi đó là trọng tâm trong chiến lược phát triển, yếu tố quyết định chất
lượng giáo dục và đào tạo. Nghị quyết Trung ương 2 (khoá VIII) khẳng định
“Giảng viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn
vinh”[ 4, tr.38]. Điều 15, Luật giáo dục đã xác định “Nhà giáo giữ vai trò quyết
định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục” [ , tr.15]. Trải qua 55 xây dựng
và trưởng thành, Học viện CTQS đã thực sự trở thành một trung tâm đào tạo
cán bộ chính trị, bồi dưỡng cán bộ cao cấp và nghiên cứu khoa học lớn của
quân đội và cả nước, vị thế của Học viện ngày càng được nâng cao. Sở dĩ có
- 14 -
được những thành tựu đó là do công lao đóng góp của các thế hệ cán bộ, giảng
viên, học viên, quân nhân chuyên nghiệp, viên chức quốc phòng, chiến sĩ trong
toàn Học viện, trong đó có vai trò rất quan trọng của thế hệ đội ngũ các nhà
giáo và cán bộ khoa học của Học viện. Điều đó thể hiện trên các nội dung sau:
Một là, đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học giữ vai trò trực tiếp
quyết định chất lượng thực hiện mục tiêu, yêu cầu đào tạo của Học viện. Chất
lượng giáo dục và đào tạo của Học viện được quy định bởi nhiều yếu tố, cả
khách quan, chủ quan, trong đó đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học, yếu tố
suy cho cùng giữ vai trò quyết định nhất. Hiện nay cho dù các phương tiện,
trang bị kĩ thuật dạy học hiện đại, dạy học từ xa rất phát triển, song cũng
không thể thay thế người giảng viên. Trái lại, càng khẳng định vai trò to lớn
của đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học đối với sự nghiệp giáo dục đào tạo
và nghiên cứu khoa học của Học viện.
Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học giữ vai trò rất quan trọng trong

giáo dục phẩm chất nhân cách cho học viên. Thông qua quá trình giải quyết
mối quan hệ giữa dạy và học, mà truyền thụ, trang bị kiến thức, bồi dưỡng kĩ
xảo, kĩ năng nghề nghiệp, xây dựng niềm tin, bản lĩnh chính trị và các phẩm
chất cần thiết khác cho người học theo mục tiêu, yêu cầu đào tạo. Đồng thời,
định hướng, dẫn dắt việc tìm tòi nghiên cứu khoa học, bồi dưỡng khả năng tư
duy khoa học, kĩ năng nghiên cứu độc lập, sáng tạo trong thực hiện nhiệm vụ
theo cương vị, chức trách được giao.
Hai là, Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học là những người trực
tiếp nghiên cứu khoa học ở Học viện, góp phần phát triển khoa học xã hội
nhân văn quân sự Việt Nam. Học viện CTQS là trung tâm nghiên cứu
KHXHNVQS của quân đội và của quốc gia. Đội ngũ giảng viên và cán bộ
khoa học là lực lượng trực tiếp tham gia và thực hiện nghiên cứu các đề tài
khoa học của Nhà nước, quân đội giao và của Học viện. Sự phát triển của
KHXHNVQS phụ thuộc một cách quyết định vào trình độ trí tuệ và vai trò,
- 15 -
trách nhiệm của đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học trong Học viện. Thực
tế thời gian qua cho thấy, các đề tài khoa học cấp Nhà nước, cấp Bộ Quốc
phòng, cấp ngành, cấp Học viện, cấp khoa, các công trình nghiên cứu khoa
học, biên soạn giáo khoa, giáo trình, tài liệu về KHXHNVQS đều do đội ngũ
giảng viên và cán bộ khoa học trực tiếp tham gia thực hiện. Kết quả đó có giá
trị cả về lý luận và thực tiễn, góp phần thiết thực vào quá trình đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ cán bộ trong quân đội và sự phát triển khoa học nói chung,
KHXHNVQS nói riêng.
Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học còn là lực lượng trực tiếp giáo
dục, huấn luyện, hướng dẫn, tạo điều kiện cho học viên tham gia hoạt động và
nghiên cứu khoa học, đưa hoạt động nghiên cứu KHXHNVQS của Học viện
phát triển mạnh, nhất là những năm gần đây. Hiện nay, do yêu cầu của sự
nghiệp cách mạng, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và yêu cầu xây dựng quân đội,
đặc biệt là việc thực hiện chế độ chính uỷ, chính trị viên trong quân đội đã và
đang đặt ra nhiều vấn đề cần nghiên cứu, giải quyết.

Ba là, đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học giữ vai trò to lớn trong
xây dựng các khoa giáo viên, cơ quan, đơn vị, xây dựng Đảng bộ Học viện
trong sạch vững mạnh, xây dựng Học viện vững mạnh toàn diện.
Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học đều là cán bộ, đảng viên của
Đảng giữ vai trò hạt nhân, nòng cốt trong xây dựng các khoa giáo viên, là lực
lượng có vai trò và uy tín lớn trong Đảng bộ Học viện. Vì vậy việc xây dựng
đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của Học viện có chất lượng cao, số
lượng và cơ cấu hợp lý là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến xây dựng đảng bộ,
chi bộ cơ sở các khoa giáo viên, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong
Đảng bộ Học viện.
Đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học là những người trực tiếp quán
triệt, thực hiện thắng lợi đường lối, nghị quyết của Đảng, nghị quyết của
Đảng uỷ quân sự Trung ương, nghị quyết của Đảng uỷ Học viện và nghị
quyết của đảng bộ, chi bộ các khoa, cơ quan, đơn vị trong Đảng bộ Học viện.
Với tính đảng, tính cách mạng cao, sự tận tâm, tận lực, trách nhiệm cao với
- 16 -
nghề nghiệp, sự trong sáng về đạo đức, lối sống, họ là những tấm gương có
tính giáo dục, thuyết phục, sức lôi cuốn, cảm hoá đối với các đảng viên khác
trong toàn Đảng bộ Học viện. Đội ngũ này là lực lượng nòng cốt, chủ thể trực
tiếp xây dựng các khoa, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện; đồng thời còn
là lực lượng thực hiện việc luân chuyển cán bộ, sẵn sàng bổ sung cho các cơ
quan chiến lược và học viện, nhà trường trong toàn quân.
Hiện nay, trước yêu cầu cao của nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân
đội và của từng khoa, cơ quan, đơn vị trong toàn học viện, thì vai trò, trách
nhiệm của các lực lượng trong toàn Học viện ngày càng tăng lên, đòi hỏi các
cấp uỷ đảng, cơ quan chức năng cần quan tâm hơn nữa đến mọi mặt hoạt
động của Học viện, trong đó chú trọng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ,
trước hết là đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học, để họ thực sự ngang tầm
nhiệm vụ của Học viện và của quân đội.
1.1.2. Những vấn đề cơ bản về xây dựng đội ngũ giảng viên và cán

bộ khoa học ở HVCTQS
Học viện CTQS là một trung tâm lớn của quân đội và quốc gia, giữ vai
trò quan trọng trong sự nghiệp giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa học đáp
ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kì mới. Để hoàn thành nhiệm
vụ đào tạo cán bộ chính trị, đội ngũ chính uỷ, chính trị viên trong toàn quân,
góp phần xây dựng quân đội mạnh về chính trị làm cơ sở để nâng cao chất
lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội và từng đơn vị, đòi hỏi
phải có sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các cơ quan, nhà trường, đơn vị trong
toàn quân. trực tiếp là HVCTQS với tổng thể các chủ trương, biện pháp công
tác tư tưởng, tổ chức, chính sách và sự kết hợp chặt chẽ các mặt công tác đó,
làm cho đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học có đủ số lượng, cơ cấu hợp lý,
chất lượng tốt, ngang tầm đòi hỏi nhiệm vụ trong tình hình mới.
Xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của Học viện được
tiến hành trên cơ sở những nguyên tắc công tác cán bộ của Đảng, xuất phát từ
mục tiêu, yêu cầu nhiệm vụ và điều kiện, khả năng cụ thể của Học viện. Quá
trình xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của Học viện phải huy
- 17 -
động sự tham gia của nhiều lực lượng, tiến hành đồng bộ nhiều nội dung, biện
pháp từ quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý đánh giá, bố trí sắp xếp, sử
dụng đến bảo đảm chính sách…nhằm tạo được cơ chế tác động tổng hợp,
mang lại hiệu quả cao trong xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học.
Từ những vấn đề trên, có thể thống nhất quan niệm: Xây dựng đội ngũ
giảng viên và cán bộ khoa học là tổng thể các chủ trương, biện pháp, cách
thức quy hoạch, tạo nguồn, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, quản lý, sử
dụng và thực hiện các chế độ chính sách nhằm tạo ra một đội ngũ giảng viên
và cán bộ khoa học có đủ phẩm chất năng lực, có số lượng dồi dào, chất
lượng ngày càng cao, cơ cấu hợp lý, cân đối, đồng bộ, đáp ứng yêu cầu
nhiệm vụ giảng dạy và nghiên cứu khoa học của Học viện, của quân đội
trong thời kì mới.
- Mục đích xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học có cơ cấu

hợp lý, số lượng phù hợp, chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu giảng dạy và nghiên
cứu khoa học của Học viện cả trước mắt và lâu dài.
Về số lượng giảng viên và cán bộ khoa học cần đủ theo yêu cầu, đúng
theo biểu biên chế, đáp ứng nhiệm vụ giảng dạy và nghiên cứu khoa học trong
từng giai đoạn của Học viện, đồng thời có nguồn kế cận và dự trữ để sẵn sàng
bổ sung thay thế khi cần thiết.
Về cơ cấu nhằm tạo ra cơ cấu hợp lý về chuyên ngành, về cấp quân
hàm, về tuổi quân, tuổi đời, thâm niên giảng dạy, nghiên cứu, trình độ học
vấn phù hợp, bảo đảm tính cân đối, đồng bộ sự chuyển tiếp vững chắc giữa
các thế hệ cán bộ, giảng viên, giữa các khoa và từng bộ môn; khắc phục sự
mất cân đối, hẫng hụt giữa các thế hệ cán bộ ở một số khoa và Viện
KHXH&NVQS trong Học viện hiện nay.
Về chất lượng, tập trung đào tạo, bồi dưỡng xây dựng đội ngũ giảng
viên và cán bộ khoa học có đầy đủ phẩm chất, năng lực theo tiêu chuẩn, chức
danh quy định của Nhà nước và của quân đội trong thời kì công nghiệp hoá,
hiện đại hoá hiện nay.
- 18 -
- Chủ thể và lực lượng xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học ở
Học viện CTQS là Đảng uỷ, Ban Giám đốc Học viện, cấp uỷ, tổ chức đảng,
cơ quan chức năng, đội ngũ cán bộ chủ trì, cán bộ, đảng viên trong toàn Học
viện, trực tiếp là ở các khoa, cơ quan, Viện KHXH&NVQS, Tạp chí Giáo dục
lý luận chính trị quân sự.
Chủ thể lãnh đạo xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học là
Đảng uỷ Học viện, cấp uỷ, tổ chức đảng các khoa, các cơ quan, đơn vị.
Hệ thống cơ quan chức năng của Học viện như Phòng Chính trị, Phòng
Đào tạo, Phòng Sau đại học, Phòng Khoa học công nghệ môi trường, Viện
KHXH&NVQS, Phòng Hậu cần kĩ thuật, Văn phòng…Các cơ quan này một
mặt tham mưu, đề xuất cho Đảng uỷ, Thường vụ, Ban Giám đốc Học viện về
những chủ trương, biện pháp xây dựng đội ngũ, mặt khác trực tiếp quản lý,
hướng dẫn nghiệp vụ hoạt động, tạo mọi điều kiện thuận lợi, bảo đảm các chế

độ, chính sách, quyền lợi của đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học, để họ hoàn
thành tốt chức trách, nhiệm vụ được giao.
Tham gia xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học là mọi cán
bộ, đảng viên, học viên, nhân viên của tất cả các tổ chức, các lực lượng, trong
đó, Hội đồng khoa học của Học viện và từng khoa giữ vai trò quan trọng. Hội
đồng khoa học và giáo dục đào tạo Học viện và Hội đồng khoa học Khoa
giảng viên, viện KHXH&NVQS với vai trò là cơ quan chỉ đạo, hướng dẫn,
bảo đảm các điều kiện cho công tác nghiên cứu khoa học của đội ngũ giảng
viên, cán bộ khoa học trong toàn Học viện và ở các khoa giảng viên.
- Nội dung, biện pháp xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
được tiến hành trên tất cả các khâu từ quy hoạch, tạo nguồn, đào tạo bồi dưỡng,
quản lý, bố trí sử dụng và thực hiện các chế độ chính sách. Trong mỗi khâu, mỗi
bước phải kết hợp chặt chẽ giữa công tác tư tưởng với công tác tổ chức và công
tác chính sách.
+ Quy hoạch đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học là tổng thể các
chủ trương, biện pháp nghiên cứu, hoạch định, xây dựng đề án, thiết lập hệ
- 19 -
thống kế hoạch tạo nguồn, tuyển chọn, đào tạo, sử dụng đội ngũ giảng viên
và cán bộ khoa học, bảo đảm cho toàn bộ hoạt động xây dựng đội ngũ này có
tính chủ động, có tầm nhìn xa, đi vào nề nếp.
Quy hoạch là nội dung rất quan trọng trong xây dựng đội ngũ giảng
viên và cán bộ khoa học của Học viện, thể hiện được tính kế hoạch, chủ động
và khoa học, bảo đảm cho quá trình xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ
khoa học đáp ứng cả nhiệm vụ trước mắt và nhiệm vụ lâu dài. Xây dựng quy
hoạch bảo đảm cho công tác xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
đi đúng đường lối, chủ trương của Đảng, nghị quyết của các cấp uỷ đảng, sát
với mục tiêu, nhiệm vụ đào tạo của Học viện và nhiệm vụ của các đơn vị cơ
sở; thể hiện được những yêu cầu về tiêu chuẩn cán bộ, chức danh đội ngũ
giảng viên, cán bộ khoa học, đồng thời xác định đúng lộ trình phù hợp với
hoàn cảnh, thực trạng của đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học hiện nay.

Quy hoạch đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học trước hết phải bảo
đảm được quy hoạch tổng thể đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học; xác định
hướng vào, con đường hình thành, phát triển của từng loại nhóm trong đội ngũ
giảng viên và cán bộ khoa học; định hướng sử dụng và hướng ra cho từng bộ
phận, từng đối tượng; chú trọng quy hoạch đội ngũ cán bộ chủ trì các khoa,
các cơ quan, viện nghiên cứu (phải bảo đảm tính kế thừa, phát triển, hình
thành các thế hệ kế tiếp nhau); trên cơ sở xây dựng đội ngũ sư phạm bảo đảm
về chất lượng, cơ cấu và số lượng đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ và phương
hướng phát triển của Học viện, thể hiện được tính chủ động trong xây dựng
đội ngũ cán bộ đầu ngành, đội ngũ chuyên gia giỏi trên từng lĩnh vực; quy
hoạch đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học phải thể hiện trên tất cả các
khâu từ tạo nguồn, đào tạo, đào tạo lại, phân hướng sử dụng, dự kiến sắp xếp,
bổ nhiệm, đề bạt, luân chuyển, điều động đến hoàn thiện chế độ chính sách,
tạo động lực thúc đẩy đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học phấn đấu vươn
lên.
- 20 -
Quá trình quy hoạch đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học phải được
tiến hành chặt chẽ, chủ động, kiên quyết với các bước đi thích hợp. Đồng
thời, thường xuyên bám sát thực tiễn để điều chỉnh, bổ sung quy hoạch sát với
sự phát triển của yêu cầu nhiệm vụ và đặc điểm, khả năng của Học viện trong
từng giai đoạn.
+ Đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa
học là quá trình tiến hành huấn luyện, giáo dục, bồi dưỡng có tổ chức chặt chẽ
tại các cơ sở đào tạo và đơn vị nhằm hình thành, hoàn thiện, phát triển những
phẩm chất và năng lực cần thiết cho đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học,
bảo đảm cho họ hoàn thành mọi nhiệm vụ, chức trách được giao.
Đào tạo, bồi dưỡng và rèn luyện là nhiệm vụ trung tâm, thường xuyên
của công tác xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học, là quá trình kết
hợp giữa sự quan tâm, tổ chức của đơn vị với phát huy tinh thần tích cực, chủ
động của bản thân đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học.

Quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện sẽ trực tiếp trang bị tri thức cho
đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học, giúp họ hình thành và phát triển kỹ
năng kỹ xảo nghề nghiệp, không ngừng nâng cao trình độ trí tuệ, hoàn thiện
nhân cách để đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ. Việc kết hợp đào tạo với bồi
dưỡng, đào tạo với tự đào tạo, đào tạo chính quy với bồi dưỡng thường xuyên,
đào tạo đi đôi với rèn luyện sẽ giúp đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, phương pháp giảng dạy, khả
năng, trình độ nghiên cứu khoa học, đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn xây dựng
quân đội, xây dựng Học viện trong thời kỳ mới.
Quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện thường xuyên sẽ giúp cho đội
ngũ giảng viên và cán bộ khoa học không bị “lão hoá” về trí tuệ. Đây là con
đường trực tiếp xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học trở thành
những chuyên gia giỏi trên lĩnh vực giáo dục và nghiên cứu khoa học.
- 21 -
Kết quả của quá trình đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện còn là cơ sở giúp
cho đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học có thể tiếp tục học tập suốt đời.
Để có thể thực hiện được phương hướng: “Đổi mới chương trình, nội
dung, phương pháp dạy và học, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và tăng
cường cơ sở vật chất của nhà trường, phát huy khả năng sáng tạo và độc lập
suy nghĩ của học sinh, sinh viên” [10, tr.207], quá trình đào tạo, bồi dưỡng
đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của Học viện phải được tiến hành
thường xuyên, liên tục bảo đảm sự kế thừa, chuyển tiếp giữa các lớp giảng
viên, cán bộ nghiên cứu khoa học của Học viện. Trên cơ sở hướng tới nội
dung đào tạo, bồi dưỡng toàn diện, phải bảo đảm sát với chức danh, nhiệm vụ
và đặc thù môi trường, điều kiện, khả năng công tác của đội ngũ giảng viên và
cán bộ khoa học của Học viện hiện nay.
+ Công tác quản lý, đánh giá đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
là vấn đề hết sức quan trọng bảo đảm cho quá trình xây dựng đội ngũ giảng
viên và cán bộ khoa học của Học viện có tính chủ động, sát hợp với điều kiện,
thực trạng của đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học. Đội ngũ giảng viên và

cán bộ khoa học của Học viện đa dạng về cương vị, chức trách, trình độ
chuyên môn cũng như hoàn cảnh cá nhân. Việc quản lý, đánh giá thường
xuyên, chặt chẽ, chính xác sẽ khơi dậy và phát huy được tinh thần trách
nhiệm, tiềm năng, thế mạnh của từng người, kịp thời phát hiện và ngăn chặn
những biểu hiện lệch lạc, tiêu cực nảy sinh trong đội ngũ giảng viên và cán bộ
khoa học.
Công tác quản lý đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học phải có sự kết
hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành, quản lý phải toàn diện, cả số lượng,
chất lượng, cả phẩm chất, năng lực chuyên môn, sức khoẻ, lai lịch chính trị,
quan hệ xã hội, hậu phương gia đình của đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa
học. Để quản lý có hiệu quả cần làm tốt việc phân công, phân cấp quản lý;
thực hiện quản lý theo công việc, chất lượng công việc; trên cơ sở làm tốt
- 22 -
công tác giáo dục, phát huy vai trò tự quản lý của từng cán bộ, giảng viên
đồng thời kết hợp chặt chẽ các biện pháp quản lý hành chính quân sự.
+ Công tác bố trí, sắp xếp, sử dụng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa
học thể hiện tính khoa học, là hệ quả tổng hợp của các mặt công tác trong quy
trình công tác cán bộ. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ việc dùng người như
dùng mộc và phải “khéo dùng cán bộ”, để phát huy sở trường, khắc phục sở
đoản của từng người. Quản lý tốt, đào tạo bồi dưỡng công phu nhưng bố trí sử
dụng không đúng đắn, phù hợp sẽ gây ra những tác động tâm lý, tư tưởng
theo chiều hướng tiêu cực, làm giảm sút nhiệt tình, trách nhiệm, không phát
huy được sở trường, thậm chí làm mai một kiến thức đã được đào tạo, không
đáp ứng được cương vị, chức trách, dễ đẫn đến mất cán bộ, giảng viên. Vì
vậy, bố trí, sử dụng phải trên cơ sở quy hoạch giảng viên và cán bộ khoa học
của Học viện nói chung và quy hoạch đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
ở từng khoa, bộ môn, cơ quan, viện KHXH& NVQS nói riêng. Phải bảo đảm
tính dân chủ, công khai, rõ ràng, minh bạch, phải có tính kế thừa, phát triển.
Cấp uỷ đảng các cấp, nhất là ở các khoa, viện, cơ quan chức năng và thường
vụ, đảng uỷ Học viện khi xem xét, bổ nhiệm cán bộ bộ môn, khoa, các ban

thuộc viện nên tham khảo ý kiến của cán bộ, đảng viên trong phạm vi đơn vị,
cơ quan. Bố trí, sử dụng phải bảo đảm cơ cấu, kết hợp chặt chẽ giữa các lớp
giảng viên, cán bộ nghiên cứu khoa học, bảo đảm tính kế thừa, liên tục, ổn
định và phát triển.
+ Thực hiện chính sách với đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học là
mặt công tác quan trọng không thể thiếu trong công tác cán bộ và xây dựng
đội ngũ giảng viên, cán bộ khoa học của Học viện. Làm tốt công tác này
nhằm khích lệ, động viên đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ra sức học
tập, nâng cao trình độ, năng lực công tác, yên tâm, gắn bó lâu dài với Học
viện, say mê, nhiệt tình với công việc; đồng thời thể hiện được sự tôn vinh
của xã hội, của quân đội với đội ngũ nhà giáo và cán bộ khoa học.
- 23 -
Chính sách hiện tại trong quân đội, bao gồm: chính sách đào tạo, bồi
dưỡng, chính sách bố trí, sử dụng, chính sách chuyển vùng, chuyển ngành,
chính sách bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần, chính sách hậu phương, gia
đình. Thực hiện chính sách cán bộ luôn gắn liền với lợi ích thiết thực của cán
bộ, giảng viên và gia đình họ. Ngoài những chính sách chung của Đảng, Nhà
nước và của quân đội, Học viện cần có chủ trương, chính sách đãi ngộ phù
hợp với khả năng thực tế của Học viện, như công tác bảo đảm cho đời sống
giảng viên, cán bộ khoa học, điều kiện ăn ở sinh hoạt hàng ngày, chính sách
nhà ở, đất ở, thực hiện chủ trương hợp lý hoá gia đình, chính sách khen
thưởng, kỷ luật sẽ tạo điều kiện khuyến khích đội ngũ giảng viên và cán bộ
khoa học tự học tập, rèn luyện phấn đấu vươn lên, thiết tha, gắn bó lâu dài với
Học viện. Đây là vấn đề hết sức nhạy cảm, nếu làm tốt sẽ có sức cổ vũ, tạo
động lực rất lớn. Nếu làm không tốt sẽ triệt tiêu động lực phấn đấu. Nhiều
trường hợp xin chuyển vùng, chuyển ngành, mà nguyên nhân sâu sa, một
phần cũng chính bắt nguồn từ những vấn đề vướng mắc từ cuộc sống thường
nhật liên quan trực tiếp đến lợi ích thiết thân của từng giảng viên, cán bộ khoa
học và hậu phương gia đình họ.
Để làm tốt công tác chính sách, phải dựa vào sức mạnh tổng hợp của

các tổ chức, các lực lượng, các cấp, các ngành cả trong và ngoài quân đội,
trong đó Học viện giữ vai trò là trung tâm, chủ động trong vận dụng sáng tạo
quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước vào tình hình cụ thể, bảo đảm vừa
đúng đường lối, chính sách, vừa bảo đảm lợi ích thiết thực của giảng viên và
cán bộ khoa học; kết hợp chặt chẽ với công tác tư tưởng, công tác tổ chức,
bảo đảm thực hiện chính sách một cách dân chủ, công khai, công bằng, nhằm
phát huy cao nhất khả năng cống hiến của họ trong thực hiện nhiệm vụ chính
trị trung tâm, xây dựng Học viện chính quy, tiên tiến, mẫu mực.
- 24 -
1.2. Thực trạng và một số kinh nghiệm xây dựng đội ngũ giảng viên
và cán bộ khoa học ở Học viện Chính trị Quân sự
1.2.1 Thực trạng xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
Trong hơn nửa thế kỷ xây dựng, phấn đấu và trưởng thành, HVCTQS đã
xây dựng được một đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học đủ khả năng đảm
đương, hoàn thành nhiệm vụ giáo dục đào tạo và nghiên cứu khoa học ngày
càng phát triển, từng bước khẳng định uy tín và vị thế của một trung tâm đào
tạo và nghiên cứu khoa học lớn của quân đội và quốc gia. Có thể đánh giá
thực trạng xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở Học viện trên
những vấn đề cơ bản sau:
* Về ưu điểm:
Một là, Lãnh đạo, chỉ huy các cấp đã nghiêm túc quán triệt và vận
dụng cụ thể, đúng đắn các quan điểm, nguyên tắc của Đảng về cán bộ và
công tác cán bộ vào xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học của
Học viện.
Thấm nhuần sâu sắc quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh: công tác cán
bộ là công việc gốc của Đảng; nhận thức việc xây dựng đội ngũ giảng viên và
cán bộ khoa học thật sự có chất lượng không chỉ là yếu tố quyết định đến chất
lượng hoàn thành nhiệm vụ giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học của
Học viện, mà còn là yêu cầu mang tính khách quan cấp thiết, là vấn đề quan
trọng hàng đầu đảm bảo xây dựng Học viện thực sự trở thành một trung tâm

giáo dục, đào tạo và nghiên cứu khoa học xã hội mạnh của quân đội và quốc
gia. Vì thế, Đảng uỷ, Ban giám đốc Học viện cũng như lãnh đạo, chỉ huy các
đơn vị trong toàn Học viện đã nghiêm túc quán triệt và chấp hành, nghiên cứu
vận dụng một cách cụ thể các nghị quyết về công tác cán bộ của Đảng, của
Quân đội. Việc tổ chức nghiên cứu, học tập và triển khai nghiêm túc các chỉ
thị, nghị quyết của Đảng, của Quân đội như: “Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy
- 25 -
mạnh CNH, HĐH đất nước” (NQTW3 Khoá VIII), “Xây dựng đội ngũ cán bộ
quân đội thời kỳ mới” (Nghị quyết 94 của ĐWQSTW ngày 29/4/1998), “Nghị
quyết 93 của ĐUQSTW về tiếp tục đổi mới công tác đào tạo cán bộ, nhân
viên chuyên môn kỹ thuật và xây dựng nhà trường chính quy”, “Luật sĩ quan
Quân đội nhân dân Việt Nam năm 1999” đã thật sự tạo ra bước chuyển về
nhận thức đối với công tác xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học ở
Học viện. Lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị trong toàn Học viện đã có những chủ
trương, biện pháp quy hoạch tổng thể đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học
trong đơn vị mình, đặt ra nhiều giải pháp vừa bảo đảm củng cố đội ngũ giảng
viên và cán bộ khoa học cho việc hoàn thành nhiệm vụ trước mắt, vừa hoạch
định kế hoạch phát triển lâu dài đáp ứng cho mục tiêu, yêu cầu xây dựng Học
viện trong thời kỳ mới.
Trong các nghị quyết của Đảng bộ Học viện cũng như nghị quyết của
các đảng bộ, chi bộ cơ sở đều đặt ra những yêu cầu, mục tiêu và chỉ tiêu rất cụ
thể cho nhiệm vụ xây dựng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học trong toàn
Học viện cũng như cho từng đơn vị, cơ quan, khoa giáo viên (Thường vụ Học
viện có Nghị quyết 51/ NQTV về công tác cán bộ giai đoạn 2000 - 2005 và
những năm tiếp theo; các đảng bộ, chi bộ cơ sở đều có nghị quyết về công tác
cán bộ, xây dựng đội ngũ của đơn vị mình).
Lãnh đạo, chỉ huy các đơn vị đã chú trọng làm tốt việc giáo dục, xây
dựng động cơ tinh thần phấn đấu cho mỗi cán bộ, giảng viên, đặt chỉ tiêu,
giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đồng chí; kế hoạch tạo nguồn, bồi dưỡng, đào
tạo cũng như sử dụng đội ngũ giảng viên và cán bộ khoa học trong từng đơn

vị được bàn bạc dân chủ và công khai hoá; việc gắn kiện toàn, phát triển đội
ngũ giảng viên và cán bộ khoa học với kiện toàn cấp uỷ, gắn điều động, bổ
nhiệm với điều chỉnh quy hoạch, lựa chọn đi đào tạo và bồi dưỡng nguồn kế
cận đã được các đơn vị thực hiện khá tốt, nhờ vậy đã phát huy được dân chủ,
tạo được sự thống nhất, đồng thuận từ trên xuống dưới, đề cao được vai trò