nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng bệnh viêm não

ςΙΕℜΜ ΝΑ∏Ο
1.

∇Α∉Ι Χ√ΝΓ:
!
ςιεµ να⌡ο λα βενη νηιεµ κηυα∑ν χα〈π τνη ηε τηα◊ν κινη τρυνγ νγ χηυ ψε〈υ δο
ϖιρυτ.
!
Χαχ ϖιρυτ τηνγ γαψ ϖιεµ να⌡ο  τρε εµ λα: ϖιεµ να⌡ο Νηατ Βαν, Εντεροϖιρυσ,
Ηερπεσ σιµπλεξ .
!
Τυψ λοαι ϖιρυτ, βενη χο τηε∑ λαψ θυα 〉νγ µυοι 〉ο〈τ (ςΝΝΒ), 〉νγ ηο ηα〈π
(Ηερπεσ), ηοαχ 〉νγ τιευ ηοα (Εντεροϖιρυσ).
2.

ΧΗΑ⊕Ν ∇ΟΑ∧Ν:
Χηα∑ν 〉οαν ϖιεµ να⌡ο δα ϖαο:
2.1 ∆∫χη τε∑ ηοχ:
!
ςιεµ να⌡ο Νηατ Βαν:
-
Βενη λυ ηανη  ηα◊υ ηε〈τ χαχ τνη.
-
Βενη ραι ραχ θυανη ναµ, τηνγ ξαψ ρα τηανη δ∫χη ϖαο χαχ τηανγ 5,6,7.
-
Βενη γαπ  µοι λα τυο∑ι, νηιε◊υ νηα〈τ  τρε εµ τ 2−8 τυο∑ι.
!
Εντεροϖιρυσ:
-
Βενη ξαψ ρα θυανη ναµ, τηυνγ ϖαο µυα ηε.
-

Βενη λιεν θυαν 〉ε〈ν ϖιεχ κηονγ γι⌡ ϖε σινη κηι αν υο〈νγ.
-
Τηνγ γαπ  τρε νηο < 4 τυο∑ι.
-
Νγοαι ϖιεµ να⌡ο χο τηε∑ γαψ ρα λιετ µε◊µ, ϖιεµ µανγ να⌡ο νχ τρονγ.
!
Ηερπεσ σιµπλεξ:
-
Τηνγ ϖιεµ να⌡ο δο Ηερπεσ σιµπλεξ τψπε 1 (ΗΣς1).
-
Βενη ραι ραχ θυανη ναµ τηνγ γαπ  τρε > 2 τυο∑ι.
2.2 Λαµ σανγ:
!
Γιαι 〉οαν κηι πηατ:
-
Σο〈τ χαο 〉οτ νγοτ 39−40
∀
Χ, τηνγ σο〈τ λιεν τυχ.
-
∇αυ 〉α◊υ (τρε χον βυ τηνγ χο νη⌡νγ χν κηοχ τηετ).
-
Βυο◊ν νον, νον.
-
Χαχ τριευ χηνγ κηαχ:
Τιευ χηαψ τηνγ πηαν λονγ κηονγ 〉αµ µαυ
Ηο, χηαψ µυ⌡ι
Πηατ βαν.
Ηοι χηνγ ταψ χηαν µιενγ (µα∑ν 〉ο, βονγ νχ ηοαχ βαν µαυ  λονγ
βαν ταψ, βαν χηαν κεµ λοετ µιενγ)  τρε ϖιεµ να⌡ο δο Εντεροϖιρυσ 71.
!

Γιαι 〉οαν τοαν πηατ: σαυ γιαι 〉οαν κηι πηατ, νηανη χηονγ ξυα〈τ ηιεν χαχ
τριευ χηνγ τηα◊ν κινη
-
Ρο〈ι λοαν τρι γιαχ τ νηε 〉ε〈ν νανγ νη: νγυ γα, λι β, 〉 〉αν 〉ε〈ν ηον µε.
-
Τηνγ χο χο γιατ, χο γιατ τοαν τηαν.
-
Χο τηε∑ χο χαχ δα〈υ ηιευ τηα◊ν κινη κηαχ: Ηοι χηνγ µανγ να⌡ο, λιετ χηι, δα〈υ
τηα◊ν κινη κηυ τρυ, τανγ τρνγ λχ χ.
-
Χο τηε∑ χο συψ ηο ηα〈π ηοαχ σο〈χ
2.3 Χαχ τηε∑ λαµ σανγ:
!
Τηε∑ το〈ι χα〈π: Σο〈τ χαο, χο βιε∑υ ηιεν τηα◊ν κινη νανγ νε◊, ηον µε, ρο〈ι λοαν ηο
ηα〈π, τ ϖονγ νηανη, 〉αχ βιετ λα 〉ο〈ι ϖι νηοµ Εντεροϖιρυσ.
!
Τηε∑ χα〈π τνη: Χαχ βιε∑υ ηιεν λαµ σανγ νανγ, 〉ιε∑ν ηνη.
!
Τηε∑ νηε: ρο〈ι λοαν τρι γιαχ νηε, πηυχ ηο◊ι νηανη χηονγ.
!
Τηε∑ µανγ να⌡ο: Χη χο βιε∑υ ηιεν λα ϖιεµ µανγ να⌡ο νχ τρονγ.
2.4 Ξετ νγηιεµ:
2.4.1 ∆∫χη να⌡ο τυψ:
!
∆∫χη τρονγ, απ λχ βνη τηνγ ηοαχ τανγ.
!
Προτειν βνη τηνγ ηοαχ τανγ νηε δι 1 γ/λ
!
Γλυχοζα βνη τηνγ.
!

Τε〈 βαο βνη τηνγ ηοαχ τανγ τ ϖαι χηυχ 〉ε〈ν ϖαι τραµ, 〉α σο〈 βαχη χα◊υ 〉ν
νηαν, τρονγ γιαι 〉οαν σµ χο τηε∑ 〉α σο〈 λα βαχη χα◊υ 〉α νηαν.
Κηονγ χηοχ δ∫χη να⌡ο τυψ τρονγ τρνγ ηπ τανγ απ λχ νοι σο, 〉ανγ σο〈χ, συψ ηο
ηα〈π νανγ.
2.4.2 Μαυ νγοαι βιεν:
!
Σο〈 λνγ βαχη χα◊υ βνη τηνγ ηαψ τανγ νηε.
!
Ιον 〉ο◊, 〉νγ ηυψε〈τ : τηνγ τρονγ γιι ηαν βνη τηνγ.
!
ΚΣΤ σο〈τ ρετ (−)
Ξετ νγηιεµ ξαχ 〉∫νη νγυψεν νηαν
!
Τη νγηιεµ ΕΛΙΣΑ ηυψε〈τ τηανη ηοαχ δ∫χη να⌡ο τυψ τµ κηανγ τηε∑ ΙγΜ.
!
ΠΧΡ δ∫χη να⌡ο τυψ.
!
Πηαν λαπ σιευ ϖι τ µαυ, δ∫χη να⌡ο τυψ, βονγ νχ δα, δ∫χη µυ⌡ι ηονγ, πηαν.
Τ λε δνγ τνη τηα〈π
!
Πηαν λαπ ϖιρυσ τ µο να⌡ο  βενη νηαν τ ϖονγ
Ξετ νγηιεµ κηαχ κηι χο 〉ιε◊υ κιεν: ∇ιεν να⌡ο 〉ο◊, ΧΤ Σχαν να⌡ο, ΜΡΙ να⌡ο.
2.5 Χηα∑ν 〉οαν πηαν βιετ:
!
Χο γιατ δο σο〈τ χαο.
!
ςιεµ µανγ να⌡ο µυ⌡.
!
Σο〈τ ρετ τηε∑ να⌡ο.
!

∇ονγ κινη.
!
Ηα 〉νγ ηυψε〈τ.
!
Ρο〈ι λοαν 〉ιεν γιαι.
!
Νγο 〉οχ χα〈π.



3.

∇ΙΕℵΥ ΤΡ:
!
ςιεµ να⌡ο ϖιρυτ λα µοτ βενη νανγ, νγυψ χ τ ϖονγ ϖα δι χηνγ χαο, χα◊ν
〉χ 〉ιε◊υ τρ∫ σµ ται βενη ϖιεν. Νε〈υ χηα λοαι τρ 〉χ ϖιεµ µανγ να⌡ο µυ
ηοαχ σο〈τ ρετ τηε∑ να⌡ο τη πηαι 〉ιε◊υ τρ∫ χηο 〉ε〈ν κηι χο βανγ χηνγ λοαι τρ.
!
Ηιεν ναψ χηα χο τηυο〈χ 〉ιε◊υ τρ∫ 〉αχ ηιευ, νγοαι τρ ϖιεµ να⌡ο δο Ηερπεσ
σιµπλεξ, χαχ βιεν πηαπ 〉ιε◊υ τρ∫ νη σαυ:
3.1 ∇ιε◊υ τρ∫ ηο τρ:
!
Ηα νηιετ κηι σο〈τ χαο τρεν 38,5
∀
Χ:
-
Παραχεταµολ 15 µγ/κγ/λα◊ν, υο〈νγ ηοαχ 〉ατ ηαυ µον, χο τηε∑ νηαχ λαι σαυ 6
γι, νγαψ 4 λα◊ν.
-
Υο〈νγ 〉υ νχ νε〈υ τρε τνη ταο

-
Λαυ µατ, 〉ατ τρε  νι τηοανγ κη.
!
Χηο〈νγ χο γιατ:
-
∆ιαζεπαµ 0,2−0,3µγ/κγ, τιεµ µαχη χηαµ (χη τηχ ηιεν  τυψε〈ν χ σ χο
〉ιε◊υ κιεν ηο◊ι σχ ϖ χο τηε∑ γαψ νγνγ τη). Ηοαχ ∆ιαζεπαµ 0,5µγ/κγ, βµ
ηαυ µον βανγ ο〈νγ τιεµ 1µλ βο κιµ κηι κηονγ χο 〉νγ τιεµ τ⌠νη µαχη
-
Νε〈υ σαυ 10 πηυτ κηονγ χατ 〉χ χν γιατ, χηο ∆ιαζεπαµ τιεµ τ⌠νη µαχη
λιε◊υ τη 2.
-
Σαυ 〉ο, χον χο γιατ χηο Πηενοβαρβιταλ (Γαρδεναλ) 15−20µγ/κγ τρυψε◊ν τ⌠νη
µαχη χηαµ τρονγ 1 γι, το〈τ νηα〈τ θυα βµ τιεµ, σαυ 〉ο χο τηε∑ δυνγ λιε◊υ δυψ
τρ 5  8 µγ/κγ/24 γι χηια 3 λα◊ν, τιεµ βαπ .
!
Χηο〈νγ συψ ηο ηα〈π:
-
Λαµ τηονγ τηοανγ 〉νγ τη: Ηυτ σαχη 〉αµ ρα⌡ι.
-
Χηο βενη νηαν τη οξψ νε〈υ κηο τη ηοαχ χο γιατ νηιε◊υ ϖα λυον γι⌡ ΣαΟ2 >
92%.
-
Ηο ηα〈π ηο τρ:
+ Νεν 〉ατ νοι κη θυαν σµ ϖα χηο τη µαψ κηι βενη νηαν χο χν νγνγ
τη ηοαχ τηα〈τ βαι κηι τη οξψ (ΣαΟ
2
<91%) 〉ε∑ τρανη τνη τρανγ τηιε〈υ οξψ µαυ
κεο δαι λαµ νανγ τηεµ τνη τρανγ πηυ ναο, το∑ν τηνγ 〉α χ θυαν δα∑ν 〉ε〈ν τ
ϖονγ.

+ Τη µαψ:
Χαχ τηονγ σο〈 βαν 〉α◊υ
. Χηε〈 〉ο: Τη κιε∑µ σοατ τηε∑ τχη
. ΦιΟ
2
βαν 〉α◊υ: 100%
. Τηε∑ τχη κη λυ τηονγ (Τς): 10 − 15µλ/κγ
. Τα◊ν σο〈 τη: < 1 τυο∑ι: 25 λ/πη, 1−5 τυο∑ι: 20 λ/πη, > 5 τυο∑ι: 15 λ/πη
. Τ λε ητ ϖαο/τη ρα (Ι/Ε): 1/2
. Χαι 〉ατ ΠΕΕΠ: 4 χµΗ
2
Ο
Σαυ 〉ο σε⌡ 〉ιε◊υ χηνη χαχ τηονγ σο〈 δα ϖαο 〉απ νγ λαµ σανγ, κη µαυ
λυον γι⌡ ΠαΟ
2
90 − 100 µµΗγ ϖα ΠαΧΟ
2
35 − 45µµΗγ. Απ λχ 〉νγ τη το〈ι 〉α
<35µµΗγ. Πηο∑ι τη βνη τηνγ τρονγ ϖιεµ να⌡ο ϖ τηε〈 χα◊ν τηεο δο⌡ι σατ ΣαΟ
2
〉ε∑
νηανη χηονγ γιαµ ΦιΟ
2
< 60%

. Τρονγ τρνγ ηπ πηυ πηο∑ι δο τηα◊ν κινη, ΠΕΕΠ
χο τηε∑ τανγ τ 5−10 χµΗ
2
Ο
Χαι µαψ τη ϖα ρυτ νοι κη θυαν κηι βενη νηαν τ τη κεµ ηε〈τ χο γιατ, ο∑ν

〉∫νη ηυψε〈τ 〉ονγ ηοχ ,Ξ θυανγ πηο∑ι βνη τηνγ, κη µαυ βνη τηνγ ϖι ΦιΟ
2

< 40% ϖα ΠΕΕΠ
#
4 χµΗ
2
Ο
!
Χηο〈νγ σο〈χ:
Πηα◊ν λν χαχ τρνγ ηπ σο〈χ τρονγ ϖιεµ ναο κηι ηον µε σαυ λα σο〈χ
τηα◊ν κινη. Τυψ νηιεν χα◊ν λοαι τρ σο〈χ γιαµ τηε∑ τχη, σο〈χ νηιεµ τρυνγ δο νηιεµ
τρυνγ βενη ϖιεν. Νε〈υ δο σο〈χ τηα◊ν κινη: τρυψε◊ν τ⌠νη µαχη ∆οπαµινε βατ 〉α◊υ 3−
5
∃
γ/κγ/πη ϖα τανγ δα◊ν µοι 15 πηυτ το〈ι 〉α 10
∃
γ/κγ/πη
!
Χηο〈νγ πηυ να⌡ο:
Χη 〉∫νη: Κηι χο δα〈υ ηιευ πηυ να⌡ο νη:
-
Νηχ 〉α◊υ νηιε◊υ κεµ κχη τηχη ϖατ ϖα⌡
-
Ηον µε
-
Πηυ γαι τη∫
-
∆α〈υ ηιευ τηα◊ν κινη κηυ τρυ, 〉ο◊νγ τ κηονγ 〉ε◊υ
-

Γο◊νγ χνγ
-
Τη κηονγ 〉ε◊υ, µαχη χηαµ, ηυψε〈τ απ τανγ
Ξ τρ:
-
Ναµ 〉α◊υ χαο 30 〉ο.
-
Τη οξψ, νε〈υ τη κηονγ ηιευ θυα νεν 〉ατ νοι κη θυαν σµ ϖα τη µαψ.
Κηι τη µαψ χα◊ν τανγ τηονγ κη λυον γι⌡ ΠαΟ
2
90 − 100 µµΗγ ϖα ΠαΧΟ
2

τηα〈π 25 − 35µµΗγ. ΠαΧΟ
2
τηα〈π γαψ χο µαχη µαυ να⌡ο λαµ γιαµ λυ
λνγ µαυ να⌡ο, γιαµ απ λχ νοι σο.
-
Ηαν χηε〈 δ∫χη: το∑νγ δ∫χη βανγ 1/2−3/4 νηυ χα◊υ βνη τηνγ.
-
∆υνγ δ∫χη Μανιτολ 20% (5µλ χο 1γ Μανιτολ), χηο 0,5 γ/κγ/λα◊ν, τρυψε◊ν
τ⌠νη µαχη τρονγ 30 πηυτ. Χο τηε∑ χηο τρυψε◊ν νηαχ λαι σαυ 8 γι νε〈υ χον
βιε∑υ ηιεν πηυ να⌡ο, νηνγ κηονγ θυα 3 λα◊ν τρονγ 24 γι ϖα κηονγ θυα 3
νγαψ. Κηι τρυψε◊ν Μανιτολ χα◊ν τηεο σατ πηατ ηιεν δα〈υ ηιευ θυα ται ϖα ρο〈ι
λοαν 〉ιεν γιαι. Κηονγ δυνγ Μανιτολ τρονγ τρνγ ηπ σο〈χ, πηυ πηο∑ι.
-
∆εξαµετηασονε: κηονγ ηιευ θυα
!
∇ιε◊υ χηνη ρο〈ι λοαν νχ, 〉ιεν γιαι, κιε◊µ− τοαν, 〉νγ ηυψε〈τ:
-

Λνγ δ∫χη τρυψε◊ν: τρονγ τρνγ ηπ ηον µε, χυνγ χα〈π  νηυ χα◊υ χ βαν
-
∆υνγ δ∫χη: ∆εξτροσε 5% τρονγ Νορµαλ Σαλινε ηοαχ ∆εξτροσε 5% τρονγ
0,45% Σαλινε (∆εξτροσε 10% 250µλ + Νορµαλ σαλινε 0,9% 250µλ)
-
∇ιε◊υ χηνη 〉ιεν γιαι, 〉ονγ µαυ, κιε◊µ τοαν τηεο κε〈τ θυα ξετ νγηιεµ.



3.2. ∇ιε◊υ τρ∫ 〉αχ ηιευ:
Νγη⌠ 〉ε〈ν ϖιεµ να⌡ο δο Ηερπεσ σιµπλεξ κηι ϖιεµ να⌡ο τρε λν > 2 τυο∑ι χο
δα〈υ ηιευ τηα◊ν κινη κηυ τρυ κεµ το∑ν τηνγ τηυψ τηαι δνγ τρεν 〉ιεν να⌡ο ηοαχ
χο κε〈τ θυα ΙγΜ ηοαχ ΠΧΡ δνγ τνη τρονγ δ∫χη να⌡ο τυψ.
Αχψχλοϖιρ: λιε◊υ 20µγ/κγ µοι 8 γι, τρυψε◊ν τ⌠νη µαχη τρονγ 1 γι. Ηιευ
θυα χυα Αχψχλοϖιρ δανγ υο〈νγ χον βαν χαι. Τηι γιαν 〉ιε◊υ τρ∫ τ νηα〈τ 14 νγαψ.

3.3. Λιευ πηαπ κηανγ σινη:
!
Κηι χηα λοαι τρ 〉χ ϖιεµ µανγ να⌡ο µυ, νηιεµ τρυνγ ηυψε〈τ
!
Κηι βοι νηιεµ
3.4. ∆ινη δ⌡νγ ϖα χηαµ σοχ:
3.4.1. ∆ινη δ⌡νγ:
Χυνγ χα〈π τηχ αν δε τιευ, νανγ λνγ χαο,〉υ µυο〈ι κηοανγ ϖα ϖιταµιν
τρονγ νγαψ. Νε〈υ βενη νηαν κηονγ τ αν δχ τη χηο αν θυα ο〈νγ τηονγ δα δαψ
(σ⌡α, βοτ). Νανγ λνγ βαο 〉αµ χυνγ χα〈π 50 − 60 κχαλ/κγ/νγαψ. Νε〈υ συψ ηο ηα〈π
ηοαχ χο γιατ λιεν τυχ χα◊ν νυοι αν τ⌠νη µαχη.
3.4.2. Χηαµ σοχ:
!
Ηυτ 〉αµ ρα⌡ι, ϖο∑ ρυνγ, κηονγ 〉ε∑  〉ονγ 〉νγ τη τρανη ταχ 〉νγ τη, ξεπ

πηο∑ι.
!
Χηο〈νγ λοετ: τηαψ 〉ο∑ι τ τηε〈 µοι 2 γι, χο τηε∑ ναµ 〉εµ χηο〈νγ λοετ,.
!
ςε σινη τηαν τηε∑, ρανγ, µιενγ, µατ, δα.
!
Κε〈τ ηπ 〉ιε◊υ τρ∫ πηυχ ηο◊ι χηχ νανγ κηι βενη ο∑ν 〉∫νη ηο ηα〈π, τυα◊ν ηοαν
ηοαχ κηι χο βιε∑υ ηιεν δι χηνγ.
3.5. Τηεο δο⌡ι:
!
∆α〈υ ηιευ σινη το◊ν, ΣαΟ2,µχ 〉ο τρι γιαχ τηανγ 〉ιε∑µ Γλασγοω.
!
∆α〈υ ηιευ τανγ απ λχ νοι σο.
!
Ιον 〉ο◊, 〉υνγ ηυψε〈τ.
4. ΠΗΟ¬ΝΓ ΒΕ⊗ΝΗ:
!
Χηο〈νγ µυοι 〉ο〈τ: Ναµ µαν, διετ µυοι, διετ βο γαψ, ϖε σινη µοι τρνγ
(χηυο◊νγ νυοι για συχ πηαι ξα νι ).
!
Τρανη λαψ µα◊µ βενη θυα 〉νγ τιευ ηοα: Αν χην, γι⌡ ϖε σινη τηχ πηα∑µ, ϖε
σινη χα νηαν.
!
Τιεµ ϖαχξιν πηονγ ϖιεµ να⌡ο Νηατ Βαν
!
Τιεµ χηυνγ ϖαχχιν βαι λιετ, σι, θυαι β∫, τηυψ 〉αυ