slide bài giảng nền tảng phân tích kinh tế lecture 6 - the rationale for economic benefit-cost analysis

@ PHUNG THANH BINH & TRAN VO HUNG SON
Faculty of Development Economics
University of Economics, HCMC
–
Benefit-Cost Analysis
Financial & Economic Appraisal of Investment Projects
NỀN TẢNG PHÂN TÍCH KINH TẾ
Phân tích Lợi ích Chi phí
ThS Phùng Thanh Bình
Đại học Kinh tế TP.HCM
Khoa Kinh tế Phát triển
Email:
Mục tiêu bài giảng

Hạn chế của phân tích tài chính

Rủi ro nếu chỉ dựa vào phân tích tài chính

Tại sao cần phải phân tích kinh tế

Tại sao không thể sử dụng giá thị trường

Chuyển từ phân tích tài chính sang phân tích kinh
tế của một dự án
Hạn chế của phân tích tài
chính

Chính phủ và các cá nhân có thể chỉ theo đuổi
các mục tiêu hạn hẹp khi họ chọn dự án trên
cơ sở thẩm định tài chính


Trong hầu hết các trường hợp, một phân tích
tài chính - sử dụng giá thị trường để định giá
các nhập lượng và xuất lượng của dự án - chỉ
cho biết dự án đó có khả thi về mặt tài chính
hay không
Hạn chế của phân tích tài
chính

Giá thị trường thường bị biến dạng nên không
phản ánh đúng các chi phí hoặc lợi ích thực
đối với nền kinh tế của các nhập lượng hoặc
xuất lượng (của một dự án)

Như vậy, phân tích tài chính không thể
đo lường sự đóng góp thực sự của dự án
cho phúc lợi của cộng đồng
Hạn chế của phân tích tài
chính
Rủi ro của phân tích tài chính
Rủi ro của phân tích tài chính

Hàng hóa tư có tiềm năng gây ô
nhiễm môi trường sẽ được cung cấp
quá mức

Hàng hóa công xã hội mong muốn
sẽ được cung cấp quá ít
Tại sao cần phân tích tài chính
cho dự án công?
Tại sao cần phân tích tài chính

cho dự án công

Thất bại của nhiều dự án công đã làm
thay đổi tư duy thẩm định: chuyển từ
cách tiếp cận truyền thống (những
năm 1960) sang cách tiếp cận phân
tích dự án tích hợp (hiện nay).

Đảm bảo tính bền vững về mặt tài
chính

Phân tích các tác động phân phối

Phân tích khả năng sinh lợi
(USAID, 2009, pp.65-66)
Tại sao cần phân tích tài chính
cho dự án công
Vai trò của phân tích kinh tế

Chính phủ thường quan tâm nhiều đến việc
các dự án (công) có giúp cải thiện phúc lợi
cộng đồng hay không hơn là chỉ nhằm tối đa
hóa lợi nhuận tài chính

Nếu đánh giá dự án chỉ dựa trên các mục tiêu
lợi nhuận tài chính hạn hẹp thì phúc lợi của
quốc gia có thể sẽ bị suy giảm trong dài hạn
Vai trò của phân tích kinh tế


Thất bại thị trường, thông tin không hoàn hảo,
ngoại tác, thặng dư, can thiệp chính phủ, hàng
hóa công, … luôn tồn tại, nên nếu chính phủ
thực sự muốn cải thiện phúc lợi cộng đồng, thì
chính phủ “phải” chọn dự án trên cơ sở phân
tích kinh tế vì phân tích kinh tế sử dụng giá ẩn
vốn phản ánh tốt hơn giá trị kinh tế thực của
các nhập lượng và xuất lượng của dự án
Vai trò của phân tích kinh tế
Tại sao không thể sử dụng giá
thị trường?
Vì các ngoại tác kinh tế

Trong một thế giới ‘lý tưởng’, giá tài
chính (thị trường) và giá kinh tế của các
nhập lượng và xuất lượng của dự án sẽ
như nhau. Và khi đó sẽ không có sự khác
biệt giữa thẩm định tài chính và thẩm
định kinh tế của một dự án đầu tư.

Các ngoại tác kinh tế (economic
externalities) tồn tại khi giá trị kinh tế
(economic value) của một sản phẩm khác
với giá tài chính (financial price) của nó.

Các ngoại tác kinh tế tồn tại dưới nhiều
hình thức khác nhau
Vì các ngoại tác kinh tế

CÔNG TY

Các công ty khác
Người tiêu dùng
Chính phủ
Phân tích kinh tế
Vì các ngoại tác kinh tế
Phân tích tài chính
Cộng đồng
Tỷ giá hối đoái
Thất bại của các thị trường hàng
hóa nội địa
Thất bại của thị trường
hàng hóa nội địa

Giá trị kinh tế thực của một hàng hóa do
dự án sản xuất, có thể được gọi là “
lợi
ích xã hội biên
” – nghĩa là nó đóng góp
thêm bao nhiêu cho phúc lợi xã hội –
được đo bằng giá “sẵn lòng trả” (WTP)
của người tiêu dùng

Giá thị trường sẽ là thước đo tốt của giá sẵn lòng trả
nếu thỏa 3 điều kiện sau:

Không có kiểm soát giá

Không có thặng dư tiêu dùng

Không có độc quyền mua


Nếu không thỏa 1 trong 3 điều kiện này, thì cần phải
tính giá ẩn để phản ánh đúng hơn lợi ích xã hội biên
Thất bại của thị trường
hàng hóa nội địa

Kiểm soát giá thấp hơn giá cân bằng:

Nguyên liệu thô như dầu, các dịch vụ công cộng
như nước và vận tải công cộng

Cơ sở hạ tầng như điện, nước, vận chuyển
đường sắt, …

Cũng có một trường hợp kiểm soát giá cao hơn giá
cân bằng
Thất bại của thị trường
hàng hóa nội địa
Giaù
P
md
Q
s
S
D
Q
d
P
mf

Löôïng
Biến dạng thị trường hàng hóa - Kiểm soát giá
Can thiệp vào thị trường hàng
hóa ngoại thương

Thuế quan và các hạn ngạch nhập khẩu làm
chêch lệch giữa giá thị trường nội địa và giá
thế giới

Nếu dự án sử dụng giá nội địa (gồm thuế
quan, hạn ngạch) để định giá hàng ngoại
thương sẽ “định giá quá mức” chi phí xã hội
của nhập lượng nhập khẩu

Tương tự, lợi ích của một xuất lượng thay
thế hàng nhập khẩu không thể được đo
lường theo giá nội địa nếu giá của nó đã bao
gồm thuế quan bảo hộ. Lợi ích kinh tế đối
với quốc gia từ việc sản xuất hàng thay thế
nhập khẩu chỉ là lượng ngoại tệ tiết kiệm
được do giảm nhập khẩu
Can thiệp vào thị trường hàng
hóa ngoại thương