Khảo sát tính đề kháng kháng sinh của nhóm trực khuẩn gram âm Pseudomonas Aeruginosa, Klebsiella Pneumoniae được phân lập từ bệnh phẩm dịch đường hô hấp dưới tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 từ tháng 11 năm 2013 đến tháng 04 năm 2014

B GIÁO DO
I HC M TP. H CHÍ MINH


BÁO CÁO KHÓA LUN TT NGHIP

 tài:
KH KHÁNG KHÁNG SINH CA
NHÓM TRC KHUN GRAM ÂM: PSEUDOMONAS
AERUGINOSA, KLEBSIELLA PNEUMONIAE C
PHÂN LP T BNH PHM DNG HÔ HP
I TI BNH VING II T
N THÁNG 04/2014
KHOA CÔNG NGH SINH HC
CHUYÊN NGHÀNH: VI SINH  SINH HC PHÂN T

GVHD : ThS.BS Trn Th Ngc Anh
SVTH : Lê Th T Quyên
MSSV : 1053010622
KHÓA : 2010-2014
Tp. H Chí Minh, tháng 04, nm 2014
LI C
Li đu tiên, em xin gi li cm n chơn thƠnh đn cô Ths.BS Trn Th
Ngc Anh, trng khoa Vi sinh Bnh vin Nhi ng II, ngi đƣ tn tình hng
dn, ch bo, giúp đ em trong sut quá trình hc, thc hin và hoàn thành tt bài
báo cáo thc tp tt nghip này.
Xin gi li cm n đn Ban Giám đc bnh vin Nhi ng II đƣ đng ý và
to điu kin cho em thc tp ti khoa Vi sinh ca bnh vin.
Em xin gi li cm n chơn thƠnh đn quý cô Nguyn Th Ánh Hng và các
anh ch trong khoa Vi sinh Bnh vin Nhi ng II. Vi s hng dn và nhit tình
giúp đ, trao đi kinh nghim đƣ b sung nhng kin thúc chuyên môn cho em,

giúp em có thêm nhiu kin thc trong sut quá trình thc tp.
Em xin chân thành cm n Ban giám hiu nhƠ trng và các thy cô trong
khoa Công ngh sinh hc đƣ truyn đt cho em nhng kin thc quý báu và to điu
kin cho em trong sut thi gian hc và rèn luyn ti trng.
Cui cùng, xin gi li cm n đn gia đình, thy cô, anh ch, bn bè đƣ giúp
đ cho em trong quá trình thc tp tt nghip ti bnh vin Nhi đng II.
Em xin chân thành cm n!

Tp. H Chí Minh, Ngày 17 tháng 06 nm 2014
LÊ TH T QUYÊN
NHN XÉT CA GING VIÊN

Tp. H Chí Minh, Ngày tháng nm 2014
(Ký và ghi h tên)



SVTH: LÊ TH T QUYÊN i


T V 1
 TNG QUAN TÀI LIU 5
1.1 TÌNH HÌNH NHIM TRỐNG NG HÔ HP DI 6
1.1.1 Trên th gii 6
1.1.2  Vit Nam 7
1.1.3 Các triu chng lâm sàng 8
1.1.4 Các vn đ liên quan nhim trùng đng hô hp di 8
1.2 I TNG VI KHUN NGHIÊN CU 8
1.2.1 Vi khun Klebsiella pneumoniae 9
1.2.2 Vi khun Pseudomonas aeruginosa 10
1.3 KHỄNG SINH VẨ  KHÁNG KHÁNG SINH 11
1.3.1 Kháng sinh 11
1.3.2  kháng kháng sinh 15
  NG, VT LI    
CU 21
2.1 THI GIAN VẨ A IM NGHIÊN CU 22
2.2 VT LIU NGHIÊN CU 22
2.2.1 Vt liu thí nghim 22

2.2.2 Môi trng ậ sinh phm 22
2.2.3 Thit b ậ dng c 23
2.3 PHNG PHỄP NGHIểN CU 24
2.3.1 Phân lp đnh danh vi khun 24
2.4 TH NGHIM KHỄNG SINH  38
2.4.1 Môi trng và sinh phm 38
2.4.2 Phng pháp thc hin (theo phng pháp Kirby Bauer) 38
2.4.3 Phng pháp th nghim kh nng sinh ESBL. 39
 KT QU VÀ THO LUN 41

SVTH: LÊ TH T QUYÊN ii

3.1 T L PHÂN LP NH DANH KLEBSIELLA PNEUMONIAE VÀ
PSEUDOMONAS AERUGINOSA TRONG MU BNH PHM HÔ HP
DI 42
3.2 T L NHIM KLEBSIELLA PNEUMONIAE VÀ PSEUDOMONAS
AERUGINOSA THEO  TUI 44
3.3 T L KLEBSIELLA PNEUMONIAE VÀ PSEUDOMONAS AERUGINOSA
C PHÂN LP THEO GII TÍNH 45
3.4  NHY CM KHÁNG SINH CA KLEBSIELLA PNEUMONIAE VÀ
PSEUDOMONAS AERUGINOSA 47
3.5 T L SINH ENZYME ESBL CA KLEBSIELLA PNEUMONIAE VÀ
PSEUDOMONAS AERUGINOSA 51
3.6 THO LUN 52
 KT LUN VÀ KIN NGH 58
4.1 KT LUN 59
4.2  NGH 59
TÀI LIU THAM KHO 61
PH LC 65


SVTH: LÊ TH T QUYÊN iii

DANH MC CH VIT TT
ADH: Arginine decarboxylase
AK: Amikacin
AMP: Ampiciline
AMS: Ampicillin ậ sulbactam
AUG: Amoxcillin ậ clavulanic acid
BA: Blood agar
BCP: Bromocresol purpe agar
CA: Chocolate agar
CAZ: Ceftazidime
CIP: Ciprofloxacine
CTX: Cefotaxime
CXM: Cefuroxime
CFU: Colony forming unit
CLSI: Clinical and Laboratory Standards Institute
CS: Colistin
DNA: Desoxyribonucleic acid
E. coli: Escherichia coli
ESBL: Extended Spectrum Beta ậ Lactamases
FEP: Cefepime
FOX: Cefoxitine
GN: Gentamycine
IMI: Imipenem
K. pneumoniae: Klebsiella pneumoniae
KIA: Kligler Iron Agar
KS: Kháng sinh
LEV: Levofloxacine

LDC: Lysine decarboxylase
LPS: Lipopolyshacharide

SVTH: LÊ TH T QUYÊN iv

MRP: Meropenem
MIC: Minimum Inhibitory Concentration
MHA: Mueller Hinton agar
ODC: Ornithine decarboxylase
p ậ: para ậ
p ậ DMABA: para ậ Dimethylaminobenzaldehyd
P. aeruginosa: Pseudomonas aeruginosa
PABA: para ậ aminobenzoic acid
PBP: Penicillin binding protein
S. pneumoniae Streptococcus pneumoniae
SCF:
Cefoperazone ậ sulbactam
SXT: Trimethoprime ậ sulfamethoxazole
TTC: Ticarcillin ậ clavulanic acid
TZP: Piperacillin ậ tazobactam
UNICEF: The United Nations Children's Fund
 ậ: beta ậ


SVTH: LÊ TH T QUYÊN v

DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1. Thang đim Barlett dùng đánh giá mu đƠm 29
Bng 2.2. Thang đim Barlett dùng đánh giá mu hút qua mi (NTA), mu ni soi
ph qun (BW) 29

Bng 2.3. Kt qu th nghim sinh hoá: Klebsiella pneumoniae 37
Bng 2.4. Kt qu th nghim sinh hoá: Pseudomonas aeruginosa 38
Bng 3.1. S lng vi khun phân lp đc t đng hô hp di 42
Bng 3.2. T l Klebsiella pneumoniae chia theo đ tui 44
Bng 3.3. T l Pseudomonas aeruginosa chia theo đ tui 45
Bng 3.4. T l vi khun đc phân lp theo gii tính 46
Bng 3.5. Kt qu kháng sinh đ ca Klebsiella pneumoniae 47
Bng 3.6. Kt qu kháng sinh đ ca Pseudomonas aeruginosa 49
Bng 3.7. T l vi khun sinh ESBL 51


SVTH: LÊ TH T QUYÊN vi

CÁC V
Hình 1.1. C ch đ kháng kháng sinh 17
Hình 2.1. Quy trình nuôi cy và phân lp vi khun 24
Hình 2.2. S đ minh ha thƠnh t bƠo vi khun Gram dng (trái) vƠ Gram ơm
(phi) 26
Hình 2.3. Cu khun Gram dng 26
Hình 2.4. Trc khun Gram âm 26
Hình 2.5. Quy trình nhum Gram 28
Hình 2.6. Khun lc Klebsiella pneumoniae trên môi trng CA 30
Hình 2.7. Khun lc Klebsiella pneumoniae trên môi trng BA 30
Hình 2.8. Khun lc Klebsiella pneumoniae trên môi trng BCP 31
Hình 2.9. Khun lc Pseudomonas aeruginosa trên môi trng CA 31
Hình 2.10. Khun lc Pseudomonas aeruginosa trên môi trng BA 31
Hình 2.11. S đ đnh danh mt s vi khun đng rut thng gp 32
Hình 2.12. S đ đnh danh mt s trc khun Gram âm 33
Hình 2.13. Kt qu th nghim sinh hoá ca Klebsiella pneumoniae 37
Hình 2.14. Kháng sinh đ đt cho Pseudomonas aeruginosa 39

Hình 2.15. Kh nng sinh men ESBL ca vi khun Klebsiella pneumoniae theo 2
phng pháp 40
Hình 3.1. a kháng sinh đ đt cho trc khun Gram âm và kt qu sinh ESBL ca
vi khun 51
Hình 3.2. Pseudomonas aeruginosa sinh men  ậ lactamase type AmpC 52

SVTH: LÊ TH T QUYÊN vii


Biu đ 3.1. Biu đ th hin t l mu b nhim vi khun gây bnh t bnh phm
đng hô hp di 42
Biu đ 3.2. Biu đ th hin s lng mu bnh phm nhim các loi vi khun gây
bnh 43
Biu đ 3.3. Biu đ th hin t l nhim Klebsiella pneumoniae  2 đ tui 44
Biu đ 3.4. Biu đ th hin t l nhim Pseudomonas aeruginosa  2 đ tui 45
Biu đ 3.5. Biu đ th hin s lng Klebsiella pneumoniae và Pseudomonas
aeruginosa đc phân lp theo gii tính 46
Biu đ 3.6. Biu đ th hin tính đ kháng kháng sinh ca Klebsiella pneumoniae
48
Biu đ 3.7. Biu đ th hin tính đ kháng kháng sinh ca Pseudomonas
aeruginosa 50

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 1

T VN 
















SVTH: LÊ TH T QUYÊN 2
Nhim trùng là s xâm nhp ca vi sinh vt (bao gm các tác nhân gây bnh
nh virus, vi trùng, Mycoplasma, Chlamydia, nm, kỦ sinh trùngầ) vƠo c th con
ngi. Ngày nay bnh nhim trùng đang lƠ vn đ ln ca Y t th gii, nht là các
nc đang phát trin. Bnh nhim trùng đƣ xut hin t rt lơu nhng con ngi ch
hiu rõ chúng trong khong mt th k tr li đơy. Hin nay, bnh nhim trùng
đng hô hp đang xy ra và là vn nn cho xã hi, đc bit là viêm phi. Viêm
phi là bnh cnh nhim trùng bnh vin thng gp, ch đng sau nhim trùng
tiu. Vì lây truyn bng đng hô hp nên vi khun d b phát tán và lan truyn

bnh nhanh chóng. Bnh có th xy ra vi bt c ai hoc nhng ngi đang mc
bnh, h min dch b suy gim, đc bit là tr em h min dch còn non yu cha
có sc đ kháng đi vi các tác nhân gây nhim trùng. Trong nhóm các vi khun
gây bnh, trc khun Gram ơm lƠ tác nhơn thng phân lp đc nhiu nht. [6]
Mt vn đ lo ngi hn lƠ kh nng kháng thuc ca các vi khun đi vi các
loi kháng sinh đang đt ra cho nhân loi nhng thách thc mi. Nhng chng vi
khun kháng thuc thông thng là do s s dng kháng sinh bt hp lý và thiu
kim soát. S kháng thuc mãnh lit ca Pseudomonas aeruginosa kháng vi
cephalosporines th h th 3, các aminoglycosides vƠ fluoroquinolones đang gơy
khó khn cho vic điu tr nhng bnh nhim do vi khun này.
Trong s các vi khun Gram ơm, vi khun Gram ơm đng rut chu trách
nhim chính cho các nhim trùng  bnh vin, c ch đ kháng chính là sinh men
beta ậ lactamases, vƠ đ kháng vi tt c kháng sinh nhóm beta ậ lactamines. Ln
đu tiên, vic sinh men beta ậ lactamases ph rng (ESBL) lơy truyn qua plasmide
đc phát hin  c nm 1983 vƠ sau đó  M. ESBL ln đu tin đc xác đnh
 chng Klebsiella pneunomiae vƠ sau đó lan truyn nhanh chóng cho các vi khun
Gram ơm khác nh E. coliầ Song song vi vic đ kháng vi thuc nhóm beta ậ
lactamines, s đ kháng vi nhóm fluoroquinolones đang cƠng ngƠy phát trin. [8]

Trc khun Gram âm d mc thng có t l t vong cao không ch do c
ch sinh bnh khá phc tp ca vi khun Gram âm mà ngày nay còn do khó chn
đc kháng sinh thích hp. ng thi, trc khun Gram âm d mc là các tác nhân
hƠng đu gây nhim khun. Vic s dng kháng sinh mt cách lan tràn, không theo

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 3
ch đnh ca bác s dn đn tình trng các trc khun Gram ơm kháng đa kháng sinh
ngƠy cƠng tng gơy khó khn trong quá trình điu tr. T chc Y t th gii đƣ bƠy
t nhng lo ngi sâu sc trc s gia tng nhanh chóng ca các chng vi khun
kháng thuc vƠ đƣ có nhng khuyn cáo v vic s dng kháng sinh nhm khng
ch s phát trin tính đ kháng ca vi khun.

Nhm góp phn nghiên cu tính nhy cm vi các kháng sinh ca các vi
khun Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae phc v cho các nghiên
cu lâm sàng, tôi thc hin đ tài: Kho sát tính đ kháng kháng sinh ca nhóm
trc khun Gram âm: Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae đc
phân lp t bnh phm dch đng hô hp di ti bnh vin Nhi ng II t
tháng 11/2013 đn tháng 04/2014”.



SVTH: LÊ TH T QUYÊN 4
MC TIÊU
Mc tiêu tng quát
Xác đnh mt s trc khun Gram ơm: Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella
pneumoniae thng gơy bnh nhim trùng hô hp trong các mu bnh phm vƠ kh
nng đ kháng kháng sinh ca chúng.

 T l phơn lp các chng trc khun Gram ơm: Pseudomonas
aeruginosa, Klebsiella pneumoniae trong mu bnh phm đƠm, dch
hút ni khí qun, dch ra ph qun, dch hút đƠm qua mi trên khí
qun.
 Xác đnh t l phơn lp Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella
pneumoniae theo gii tính.
 Xác đnh t l phơn lp Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella
pneumoniae theo đ tui, kho sát s liên quan v đ tui vƠ mc đ
nhim khun.
 Kho sát tình hình đ kháng kháng sinh ca Pseudomonas
aeruginosa, Klebsiella pneumoniae.
 Xác đnh kh nng sinh enzyme  ậ lactamase ph rng (ESBL) ca
vi khun Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae.


SVTH: LÊ TH T QUYÊN 5












 
TÀI 


SVTH: LÊ TH T QUYÊN 6
1.1 TÌNH HÌNH  
1.1.1 Trên th gii
Nhim trùng đng hô hp di nh: viêm ph qun cp, viêm phi, đt cp
bnh phi tc nghn mƣn tính lƠ mt trong nhng nguyên nhơn chim t l cao
khin bnh nhơn phi nhp vin, đc bit lƠ viêm phi. Theo T chc Y t Th gii,
viêm phi là nguyên nhân t vong hƠng đu  tr em và nhng ngi có h min
dch suy yu. Mt s nghiên cu ti M và châu Âu cho thy t l t vong  ngi
bnh mc nhim khun phi bnh vin do các tác nhân gây bnh đa kháng kháng
sinh bi nhóm trc khun Gram âm chim trên 70%. ng thi s xut hin ca các
chng vi khun kháng thuc ngày càng nhiu lƠm gia tng kh nng mc bnh và

kh nng lƠnh bnh là rt thp vì các chng vi khun luôn luôn bin đi do quá trình
lm dng thuc kháng sinh. S phát hin tình c chng vi khun Klebsiella
pneumoniae vƠo nm 2008 trong mt ca cha tr cho mt bnh nhân 59 tui ngi
Thy in b nhim khun  Bnh vin New Delhi đƣ to sc ép ln cho các nhà
khoa hc do kh nng kháng chu ca nó rt mnh li có mt chui nh DNA có th
d dƠng trao đi vi các loi vi khun khác lƠm tng kh nng bin đi ca vi khun
hình thành nhiu chng kháng đa kháng sinh.
Nhim khun hô hp cp tính là bnh lý ph bin nht trong bnh lý nhi
khoa. Tuy viêm phi ch chim 10 ậ 15% các trng hp nhim khun hô hp cp
tính, nhng li gây mt t l t vong đáng k. Theo UNICEF, hng nm trên toƠn
th gii có khong 3 triu tr cht vì viêm phi. Tuy đa s các trng hp t vong
xy ra  nhng nc đang phát trin, nhng viêm phi vn là nguyên nhân gây t
vong ch yu  nhng nc đƣ phát trin. [28]
Trên th gii đƣ có nhiu nghiên cu cho vic phát hin tác nhân nhim
trùng đng hô hp di. Tình hình nhim trùng ngày càng lan rng do kh nng
chuyn các gen kháng t vi khun này sang vi khun khác. S hình thành các gen
kháng kháng sinh đt ra cho các nhà nghiên cu trên th gii nghiên cu đ tìm ra
hng gii quyt. Ln đu tiên các nhà khoa hc phát hiên kh nng sinh enzyme 
ậ lactamase ph rng  vi khun Klebsiella pneumoniae, tác nhân gây nhim trùng
hƠng đu gây nh hng đn đng hô hp, t đó hình thƠnh nên hƠng lot các

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 7
nghiên cu liên quan bng các phng pháp nuôi cy vi sinh vt truyn thng thm
chí bng các phng pháp sinh hc phân t nh các nghiên cu ca Parveen R.
Mohamudha và cng s (2012), Kolar và cng s (2010), nghiên cu “phát hin
nhanh kh nng sn xut ESBL ca trc khun Gram ơm” ca Patrice Nordmann và
cng s. [19][20][22]
Bên cnh tác nhơn gơy bnh ch yu lƠ Klebsiella pneumoniae, các tác nhân
gây nhim trùng đng hô hp di còn có Escherichia coli, Acinetobacter spp.,
Pseudomonas aeruginosa,… Pseudomonas aeruginosa hin nay đƣ xut hin kh

nng kháng đa kháng sinh vƠ chúng d dàng truyn cho các vi khun khác. Di
sc ép ngày càng nhanh chóng ca các vi khun lây truyn tính kháng đòi hi các
nhà nghiên cu tp trung hn na trong vic tìm ra nguyên nhân và hn ch hu qu
ca chúng. Mt s các nghiên cu chuyên sâu nh ca Maria Koutsogiannou và
cng s, Anne Marie Queenan vƠ cng s,ầ cng góp phn tìm ra các gen kháng
này. [9][18]
1.1.2  Vit Nam
Viêm ph qun phi do vi khun Gram ơm  tr em luôn lƠ vn đ đáng lo
ngi đi vi bác s nhi khoa do bnh din bin dai dng, nng vƠ t l t vong cao t
25 ậ 50%. c bit, nhng tr có yu t nguy c cao nh tin s đ non, d tt bm
sinh, suy dinh dng, suy gim min dch, bnh phi mn tính. Nhóm vi khun
Gram ơm gơy bnh đng hô hp rt đa dng nh Haemophilus influenzae,
Klebsiella pneumoniae, Moraxella catarrhalis, Pseudomonas aeruginosa,
Escherichia coli, Proteus, Enterobacterầ [6]
Vit Nam là mt trong nhng quc gia có t l t vong cao do viêm phi,
môi trng bnh vin đc bit làm cho vi khun tng kh nng gơy bnh, nhim
trùng bnh vin hình thành các chng vi khun đa kháng đt ra cho các nhà nghiên
cu trong nc phi tin hành mt cách nhanh chóng đ tìm ra hng gii quyt.
Mt kho sát trc khun Gram âm sinh men  ậ lactamase ph rng ca HoƠng Th
Phng Dung vƠ cng s góp phn nh vƠo vic tìm ra hng điu tr cho bnh
nhơn nhim loi vi khun có gen kháng nƠy. [4]


SVTH: LÊ TH T QUYÊN 8
1.1.3 Các triu chng lâm sàng
Viêm đng hô hp lƠ nguyên nhơn hƠng đu ca các trng hp bnh tt 
tr em vƠ ngi ln
.
Ho lƠ triu chng cn bn ca bnh đng hô hp di. Bt k mt tn
thng viêm nƠo ca khí qun, ph qun, tiu ph qun hoc ph nang đu có th

gơy ra ho. Mt phn, vì ho lƠ c ch ca c th đ lƠm sch các cht tit ra t cơy
khí qun, vƠ viêm nhim đng hô hp di thng tng sn sinh niêm dch (đƠm).
Khó th thng lƠ mt du hiu v trao đi khí  phi không đ. Nhng ri
lon v tim vƠ hô hp lƠ nhng nguyên nhơn thông thng nht gơy khó th. [29]
1.1.4 Các vn  liên quan nhim trùng ng hô hp i
Mt s bnh lý ca nhim trùng đng hô hp di
Viêm tiu ph qun là mt bnh lý viêm cp tính đng hô hp di xy ra 
tr nh di 2 tui, nht là  tr di 6 tháng. Bnh din tin vi triu chng ho,
khò khè, chy mi, st nh trc vƠi ngƠy, sau đó nhanh chóng dn đn tình trng
suy hô hp.
Viêm phi là hin tng viêm nhim ca nhu mô phi do vi khun. đơy lƠ
mt bnh ph bin, đng th hai sau bnh tiêu hoá, viêm phi thng gp  tr em
và là nguyên nhân chính gây t vong đc bit  tr di 1 tui và tr s sinh.
Triu chng ban đu thng rt nghèo nƠn vƠ không đc hiu. Tr bt đu
st sau là suy hô hp, khó th da tím tái, có ting th rít.
1.2 
Enterobacteriaceae là trc khun Gram âm, hình que, kích thc thay đi t
1 ậ 5 m. Phn ln di đng nh nhu mao, mt s không di đng gm Klebsiella,
Shigella, Yersinia.
 Mt s tính cht chung:
- Hiu khí hoc k khí tùy nghi
- Di đng hoc không di đng
- Lên men glucose, có hoc không sinh hi
- Kh nitrate thành nitrite

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 9
- Phn ng oxidase âm tính
- Mc d dƠng trên các môi trng nuôi cy thông thng.
1.2.1 Vi khun Klebsiella pneumoniae
Klebsiella pneumoniae thuc h Enterobacteriaceae, là trc khun Gram

ơm, kích thc thay đi, không sinh bào t, mt s ging có nang nh Klebsiella.
Phn ln di đng nh chu mao, tr Klebsiella, Shigella, Yersinia.
1.2.1.1 Hình thái
Trc khun Gram ơm, thng đng thƠnh đôi, không có chu mao nên không
di đng. Có v polysacharide đc trng.
Hình dng khun lc mc trên môi trng BCP: khóm vàng, nhy nht.
1.2.1.2 Tính cht nuôi cy
K khí tu nghi
Mc tt trên hu ht các môi trng, lên men glucose, lactose, mantose,
saccharose.
1.2.1.3 c đim sinh hóa
Lên men sinh hi đng glucose vƠ lactose trên môi trng KIA. Có kh
nng bin dng Citrate và Urea.
1.2.1.4 Kháng nguyên và đc t
Klebsiella pneumoniae có:
Có 9 kháng nguyên thân O: có bn cht là lipopolysaccharide.
Có 80 kháng nguyên v K: bn cht là polysaccharide.
Kháng nguyên O (kháng nguyên thân): là kháng nguyên ca vách t bào cu
to bi lipopolysaccharide có kh nng chu đc nhit, không b phân hu khi đun
nóng  100
o
C trong 2 gi. Kháng nguyên này rt đc.
Kháng nguyên K (kháng nguyên nang): bn cht là polysaccharide, mt s ít
là protein. Nu kháng nguyên K che ph toàn thân vi khun s ngn cn phn ng
ngng kt O, kháng nguyên K là yu t liên quan đn đc tính ca vi khun.
1.2.1.5 c đim gây bnh
Cu trúc kháng nguyên phc tp liên quan đn đc tính ca vi khun.

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 10
Klebsiella pneumoniae bám dính lên b mt t bào ch nh h thng pili

đc cu to bi nhng đn v protein hình cu có khi lng phân t khong 15 ậ
26 kDa. Nhng lông pili này có kh nng đông t hng cu ca nhiu loƠi đng vt
khác nhau.
Có kh nng sn xut hai loi sidephore lƠ enterobactin vƠ aerobactin đ đm
bo nhu cu st ca vi khun cn cho s tng trng thit yu ca vi khun, có chc
nng xúc tác cho các phn ng oxi hóa kh trong quá trình truyn đin t.
1.2.2 Vi khun Pseudomonas aeruginosa
Pseudomonas là vi khun Gram âm dng trc khun di đng sng hiu khí.
Chúng đc tìm thy gn nh  khp mi ni, trong đt, trong nc, thc vt và
đng vt. P. aeruginosa là mt tác nhân gây bnh nhơn c hi ni ting ph bin
nht nh hng đn bnh nhân suy gim min dch. Pseudomonas gây bnh đc
tìm thy khp c th, thng gp nht  đng tit niu, đng hô hp, máu và vt
thng. [17]

1.2.2.1 Hình thái
Trc khun Gram âm thng hay hi cong, di đng nh đn mao
Kích thc nh 0,6 x 2 m
Hình dng khun lc khi nuôi cy: to dt, b nhn, sn sùi
1.2.2.2 Tính cht nuôi cy
Hiu khí tuyt đi
Pseudomonas aeruginosa s dng nhiu ngun dinh dng, thm chí các
môi trng dinh dng rt đn gin mà không cn nhng hp cht hu c. Chúng
có th sng sót trong thi gian dài và trong nhiu môi trng sng khác nhau, trong
nhng điu kin rt bt li. Trên môi trng nuôi cy chúng có mùi thm nh nh
nho khô. [17]
Có biên đ nhit t 5 ậ 42
o
C. Mc tt  nhit đ t 37 ậ 42
o
C

Không có kh nng lên men đng glucose. Gây tiêu huyt  trên thch máu.
1.2.2.3 c đim sinh hóa
Th nghim oxidase dng tính, catalase dng tính. Có kh nng bin
dng Citrate.

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 11
P. aeruginosa có th tit ra 4 loi sc t:
Pyocyanin: mƠu xanh l, có th tan trong nc, không phát hunh quang. P.
aeruginosa là vi khun duy nht tit ra sc t pyocyanin nên da vƠo đc tính này
đ phân bit P. aeruginosa vi các vi khun khác.
Pyoverdin: màu xanh lá phát hunh quang di tia cc tím
Pyorubin: mƠu đ sm
Pyomylanin: mƠu nơu đen.
1.2.2.4 Kháng nguyên và đc t
Kháng nguyên thân O: có kh nng chu nhit 120
o
C/ 90 phút, là mt phc
hp lipopolysaccharide. Da vào kháng nguyên này chia trc khun m xanh thành
12 nhóm.
Kháng nguyên lông H: có bn cht protein, d b phá hy  100
o
C hoc trong
cn 50%. Có tính kháng nguyên yu, nên khó áp dng vƠo xác đnh type huyt
thanh ca vi khun.
1.2.2.5 c đim gây bnh
Pseudomonas aeruginosa tit ra các enzyme ngoi bào (elastase và
alkalinne protease) có kh nng phá hy lp fibronectin làm cho vi khun d dàng
bám dính lên các th th có trên t bào biu mô.
Pseudomonas aeruginosa tit ra cht nhy có cu to là polysaccharide gm
nhiu tiu phn mannuronic acid vƠ glucuronic acid hay còn đc gi là alginate.

Các dng alginate này kt hp vi nhau to thành dng cu trúc nn cho P.
aeruginosa thành dng biofilm giúp bo v che ch vi khun tn ti đc trong
môi trng t nhiên cng nh tránh đc h min dch ca c th ký ch.
Pseudomonas aeruginosa có th to ra 3 loi protein đóng vai trò trong vic
xâm nhim: protein cytotoxin, protein hemolysin phân gii phospholipid, lecithin.
1.3 NG KHÁNG SINH
1.3.1 Kháng sinh
1.3.1.1 S lc v kháng sinh
nh ngha: Thuc kháng sinh là nhng cht có tác đng chng li s sng
ca vi khun, ngn vi khun nhân lên bng cách tác đng lên mc phân t, hoc tác

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 12
đngvào mt hay nhiu giai đon chuyn hoá cn thit ca đi sng vi khun hoc
tác đng vào s cân bng lý hoá. [1]
Kháng sinh có tác dng đc hiu, mt loi kháng sinh s tác đng lên mt vi
khun hay mt nhóm vi khun nht đnh. Mt s kháng sinh có hot ph rng,
chúng có hot tính tng đi vi nhiu loi vi khun gây bnh khác nhau, mt s có
ph hp thì ch có hot tính đi vi mt hoc mt s loi vi khun.
Ngun gc: Lch s ca thuc kháng sinh có th đc mô t trong hai giai
đon lch s c đi và lch s hin đi.
Ngi Ai Cp c đi, Trung Quc và Trung M s dng nm mc đ điu tr
vt thng b nhim trùng.
Ngi Hy Lp và Serbia dùng bánh mì lên mc đ điu tr vt thng.
Nm 1928, Alexander Flemming mt nhà khoa hc Scotland phát hin nm
Penicillium notatum tit ra cht penicillin có tác dng dit khun.
Nm 1941, phát hin ra chng Penicillin chrysogenium ch to ra loi
penicilin có hot tính cao hn c triu ln penicilin do Flemming tìm thy ln đu
nm 1928ầ
1.3.1.2 C ch tác đng
c ch thành lp vách t bào:

Kháng sinh thuc nhóm này: bacitracine, cephalosporin, cycloserine,
penicilline, rostocetin, vancomycine. Khác vi t bƠo đng vt, vi khun có mt lp
v cng bên ngoài gi là vách t bào, có nhim v gi hình dng t bƠo đc
nguyên vn trc áp lc thm thu cao  bên trong t bào.
Thuc gn vào th th PBP (Penicillin binding protein) ca t bào. Có
khong 3 ậ 6 th th PBP, trong đó mt s th th là nhng enyme transpeptidase.
Sau khi gn vào mt hay nhiu th th thuc s phong b transpeptidase lƠm ngn
chn vic tng hp peptidoglycan, mt thành phn quan trng ca vách t bào.
Tip theo là hot hóa các enzyme t tiêu (autolytic enzymes) gây ra s ly
gii t bào  môi trng đng trng (isotonic). Trong môi trng u trng nhng
t bào b bin đi thành protoblast hay spheroblast ch đc bao bc bi mt màng
t bào nên rt d v.

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 13
Khi s tng hp vách t bào b c ch do tác dng kháng sinh: vi khun
Gram dng bin thành dng hình cu không có vách (proto ậ plast); vi khun
Gram âm có vách không hoàn chnh (spheroplast)  t bào d v  môi trng có
trng lc bình thng. [1]
c ch nhim v ca màng t bào:
Các kháng sinh thuc nhóm này: amphoterricin B, colistin, imidazoles: làm
suy yu s toàn vn ca màng t bào vi nm bng cách c ch s tng hp lipid ca
màng t bƠo, nystatin, polymyxins: tác đng lên vi khun Gram âm.
T bào cht ca tt c t bào sng đu đc bao bc bi mt màng t bào
cht. mƠng nƠy đc coi nh mt hàng rào có kh nng thm thu chn lc, thc
hin chc nng vn chuyn ch đng vƠ nh vy kim soát các thành phn  bên
trong màng t bào.
Nu toàn vn chc nng mƠng t bào cht b phá v thì nhng đi phân t và
nhng ions s thoát khi t bào làm t bào cht. [1]
c ch s tng hp protein:
Có nhng kháng sinh nh chloramphenicol, erythromycins, lincomycins,

tetracyclines, aminoglycosides (amikacin, gentamicin, kanamicin, neomicin,
netilmicin, streptomicin, tobramicinầ).
Nhng thuc chloramphenicol, tetracyclines, aminoglycosides, erythro ậ
mycin, lincomycins đƣ đc bit là nhng thuc có th c ch s tng hp protein
ca vi khun.
Aminoglycosides: kiu tác đng ca streptomicin đƣ đc nghiên cu k hn
các loi aminoglycosides khác. Giai đon đu thuc gn vào mt loi protein là th
th chuyên bit  trên tiu đn v 30S. Giai đon hai thuc phong b hot tính ca
phc hp đu tiên (initiation complex) ca quá trình thành lp chui peptide. Giai
đon ba thông tin mRNA b đc sai  vùng nhn din ca ribo th, kt qu là mt
acid amin không phù hp đc đa vƠo chui peptide, to ra mt protein không
chc nng. Giai đon th t s gn ca thuc làm v các polysomes thành các
monosome không có kh nng tng hp protein.

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 14
Tetracyclines: thuc này gn vi tiu đn v 30S ca ribo th. Thuc c ch
s tng hp protein bng cách ngn chn các amino acids mi ni vào chui peptide
mi thành lp.
Cloramphenicol: thuc này gn vi tiu đn v 50S ca ribo th c ch
enzyme peptidyl transferase, lƠm ngn chn các amino acids mi ni vào chui
peptide mi thành lp.
Macrolides (erythromycin, oleandomicin): các thuc này gn vào tiu đn v
50S ca ribo th  v trí 23S rRNA, ngn cn vic thành lp phc hp đu tiên đ
tng hp chui peptide.
Lincomycins (lincomycin, clindamycin): lincomycins gn vào tiu đn v
50S ca ribo th, vƠ tng t nh các macrolides  nhng đim nh v trí gn, tác
đng kháng khun vƠ c ch tác đng. [1]
c ch s tng hp acid nucleic:
Nh actinomycin, mitomicin, nalidixic acid, novobiocin, pyrimethamine,
rifampin, sulfonamides, trimethoprimầ

Nhng thuc nh actinomycin lƠ nhng cht c ch hiu qu s tng hp
DNA. Thuc gn vào DNA to nên mt phc hp, phc hp này c ch các
polymerase tng hp các RNA tng ng, đc bit là mRNA.
i vi nhiu loi vi khun, p ậ aminobenzoic acid (PABA) là mt cht bin
dng cn thit. Cht nƠy đc dùng nh mt tin cht đ tng hp folic acid, mt
giai đon quan trng đ tng hp nucleic acids.
Các loi sulfonamides do cu trúc tng t PABA nên cnh tranh vi PABA,
to nhng cht tng t acid folic nhng không có chc nng dn đn vic cn tr
s phát trin ca vi khun. [1]
1.3.1.3 Phân loi
Ngi ta có th phân loi kháng sinh theo tính cht hoá hc, theo ngun gc
hoc theo ph tác dng. i vi Vi sinh Y hc thì cách sp xp theo ph tác dng ậ
kh nng chng vi khun và cách tác dng ca kháng sinh lên t bào vi khun có giá
tr thc t hn. [2]
Theo ph tác dng:

SVTH: LÊ TH T QUYÊN 15
Thuc kháng sinh có hot ph rng: có ngha lƠ mt kháng sinh có th tác
dng lên nhiu loi vi khun, bao gm:
Nhóm aminoglycoside gm có streptomycin, kanamicin, gentamicin,
amikacinầ
Nhóm tetracylin: tetracylin, doxycylinầ
Nhóm chloramphenicol.
Nhóm sulfamid và trimethoprim
Nhóm quinilon mi (flouroquinolon) gm có ciprofloxacin, nofloxacinầ
Thuc kháng sinh có hot ph chn lc: ngha lƠ kháng sinh ch có tác dng
trên mt, hoc mt s vi khun nht đnh.
Các dn xut ca acid isonicotinic
Nhóm macrolid nh erythromycin, spiramycin có tác dng lên vi khun
gram dng vƠ mt s vi khun Gram âm.

Theo cu trúc hóa hc

Nhóm beta lactam: penicillin, cephalosporin, các beta lactam khác:
carbapenem, monobactam, cht c ch beta lactam. [28]
Nhóm aminoglycosid (aminosid): streptomycin, gentamicin, tombramycin,ầ
Nhóm macrolid: erythromycin, clarithromycin, spiramycin,ầ
Nhóm lincosamid: lincomycin, clidamycin,ầ
Nhóm phenicol: cloramphenicol, thiamphenicol
Nhóm tetracyclin: tetracyclin, doxycyclin
Nhóm quinolon: acid nalidixic, ciprofloxacin, ofloxacin,ầ
Nhóm co ậ trimoxazol: co ậ trimoxazol.
Nhóm peptid: glucopeptid: vancomycin, polypeptid: polymyxin, bacitracin.
1.3.2  kháng kháng sinh
1.3.2.1 S lc v đ kháng kháng sinh
nh ngha
Mt vi khun đc gi lƠ đ kháng khi nng đ c ch ti thiu (MIC) ca vi
khun đó cao hn nng đ c ch đa s các chng vi khun khác ca cùng loƠi đó.
Các mc đ ca MIC xác đnh cho tính nhy cm, tính trung gian vƠ tính đ kháng