Các yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng mua vé máy bay điện tử ở Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC MỞ TP.HỒ CHÍ MINH
̌


LÊ VĂN KHOA


CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN XU HƯỚNG
MUA VÉ MAY BAY IN T Ở VIỆT NAM





LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2007

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC MỞ TP.HỒ CHÍ MINH
̌


LÊ VĂN KHOA



CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN XU HƯỚNG
MUA VÉ MAY BAY IN T Ở VIỆT NAM





Chuyên ngành QUẢN TRỊ KINH DOANH QUỐC TẾ
Mã số ngành: 60.34.05

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS: NGUYỄN HỮU LAM






TP. Hồ Chí Minh – Năm 2007

LỜI CAM ĐOAN
*****
Đề tài nghiên cứu “Các yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng mua vé máy
bay điện tử ở Việt Nam” là đề tài nghiên cứu do chính tác giả thực
hiện. Đề tài này được thực hiện thông qua việc vận dụng kiến thức
đã học, tài liệu đã học và trao đổi với Giảng viên hướng dẫn nghiên
cứu khoa học; cũng như qua trao đổi với bạn bè, đồng nghiệp của tôi.
Tôi xin cam đoan những lời nêu trên đây là hoàn toàn đúng sự thật




TP.Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 03 năm 2007.
Người thực hiện đề tài

Lê Văn Khoa

- iii -
MC LC
Trang

Trang bìa i
Tóm tt (abstract) ii
Mc lc iii
Danh mc các ch vit tt iv
Danh mc bng biu, hình v v
Chng I: Dn nhp và gii thiu đ tài 1
1. Gii thiu v vn đ nghiên cu 1
1.1 C s hình thành đ tài 1
1.2. S lc v tình hình giao dch vé đi
n t  Vit Nam 5
1.2.1 Mua vé đin t 5
1.2.2 Giao dch vé đin t  Vit Nam 6
1.3 Vn đ nghiên cu 7
1.4 Mc tiêu và phm vi nghiên cu 8
1.4.1 Mc tiêu nghiên cu 8
1.4.2 Phm vi nghiên cu 8
1.4.3 Phng pháp nghiên cu 9
1.5 Ý ngha nghiên cu 10
1.5.1 V mt lý thuyt 10
1.5.2 V
mt thc tin 10
1.6 Kt cu b cc đ tài 10
Chng II: C s lyù thuyt và mô hình nghiên cu 12
2.1 Các khái nim 12
2.1.1 Xu hng mua trc tuyn 13
2.1.2 Thái đ ngi tiêu dùng (attitude) 13
2.1.3 Hu ích cm nhn (perceived usefullness) 14
2.1.4 Thun tin cm nhn (perceived ease of use-PEOU) 14
2.1.5 Chun mc ch quan (subjective norms) 14
2.1.6 S kim soát hành vi cm nhn (perceived behavioral control) 15

2.1.7 S tin cy (trust) 15
2.1.8 S dng Internet 16
- iii -
2.1.9 S thích thú 16
2.1.10 Ri ro cm nhn 16
2.1.11 Kinh nghim (Experience) 17
2.1.12 S đi mi (innovativeness) 17
2.1.13 Thói quen 18
2.1.14 Kt qu cm nhn 18
2.1.15 Bin nhân khu hc 18
2.2 Mô hình lý thuyt 19
2.2.1 Mô hình hành đng hp lý (TRA – Theory of Resonable Action) 20
2.2.2 Mô hình hành vi d đnh (theory of planned behaviour) 22
2.2.3 Mô hình TAM (Technology acceptance model) 23
2.3 S khác nhau gia các lý thuyt 27
2.4 Mô hình nghiên cu và các gi thuyt 28
2.5 Nghiên cu đnh tính 30
2.6 Các gi thuyt nghiên cu 32
2.6.1 Thái đ 32
2.6.2 Hu ích cm nhn 32
2.6.3 S thun tin cm nhn 32
2.6.4 Các chun mc ch quan 33
2.6.5 S tin cy 33
2.6.6 S kim soát hành vi cm nhn 34
2.6.7 Xu hng hành vi 35
Chng III: Thit k nghiên cu 36
3. 1 M
c tiêu nghiên cu 36
3. 2 Thit k nghiên cu 36
3.3.1 Nghiên cu đnh tính 36

3.3.2 Nghiên cu đnh lng 37
1) Chin lc nghiên cu 41
2) Phm vi và c mu 42
3) Thit k bng câu hi và thang đo 42
4) Phng pháp chn mu và thit k mu 43
5) Thu thp d liu 44
- iii -
3.4 Phng pháp phân tích d liu 44
3.4.1. ánh giá thang đo 44
3.4.2.  giá tr 45
3.4.3 Hi qui tuyn tính 46
3.4.4. Kim đnh gi thuyt 46
Chng IV: Kt qu nghiên cu 48
4.1 Thng kê mô t d liu 48
4.1.1 Mu d liu nghiên cu 48
4.1.2 Thng kê mô t bin đnh tính 48
4.1.3 Thng kê mô t bi
n đnh lng 51
4.2 ánh giá đ tin cy ca thang đo 53
4.2.1 Thang đo các khái nim thành phn 53
4.2.2 Thang đo xu hng mua 54
4.3 Phân tích nhân t 54
4.3.1 Phân tích nhân t bin đc lp 55
4.3.2 Phân tích nhân t bin ph thuc 59
4.3.3 Mô hình nghiên cu điu chnh 60
4.4 Hi quy tuyn tính 62
4.4.1 Phân tích tng quan 62
4.4.2 Phân tích hi qui 63
4.4.3 Kim đnh gi thuyt 66
4.4.4 o lng đa cng tuyn 66

4.5 Phân tích phong sai (kim đnh ANOVA) 66
Chng V: Kt lun và kin ngh 70
5.1. Tho lun v kt qu nghiên cu 70
5.2 óng góp ca nghiên cu 71
5.3 Kt lun và đ ngh cho nghiên cu tip theo 71
5.4 Hn ch nghiên cu 72
Danh m
c tài liu tham kho 74
Ph lc lun vn 78
- iv -
DANH MC CÁC T VIT TT

EC (Electronic Commerce): Thng mi đin t
TMT: Thng mi đin t
B2B (Business-to-business): Doanh nghip bán cho doanh nghip
B2C (Business-to-customer): Doanh nghip bán cho ngi tiêu dùng
IATA: Hip hi hàng không Quc t
MIS (Management Information System): H thng qun tr thông tin
TRA (Theory of reasoned action): Mô hình hành đng hp lyù
TPB (Theory of planned behavior) Mô hình hành vi d đnh
TAM (Technology Acceptance Model): Mô hình chp nhn công ngh
DOI (Diffusion of Innovation Theory): Mô hình DOI
AT (Attitude): Thái đ
PU (Perceived usefulness): Hu ích cm nhn
PEOU, PE (Perceived ease of use): Thun tin cm nhn
SN (Subjective Norms): Chun mc ch quan
TR (Trust): S
 tin cy
PI (Purchase Intention): Xu hng mua
EFA (Exploration factor analysis): Phân tích nhân t

HSSV: Hc sinh sinh viên
CN/LPT: Công nhân/Lao đng ph thông
NVVP: Nhân viên vn phòng
BG/Ch DN: Ban giám đc/ch doanh nghip
CQNN: C quan nhà nc
DNNN: Doanh nghip nhà nc
DNTNN: Doanh nghip có vn đu t nc ngoài
DNNQD: Doanh nghip ngoài quc doanh

- v -
DANH MC BNG BIU
Trang
Bng 2.1.0: Tóm tt các kt qu nghiên cu trc đây 13
Bng 2.2.0: Các mô hình lyù thuyt ng dng nghiên cu v xu hng hành vi 20
Bng 2.5.0: So sánh các mô hình lí thuyt 26
Bng 2.6.0: Tóm tt các gi thuyt nghiên cu 35
Bng 3.1.0: Các bin nghiên cu và ngun góc thang đo 37
Bng 4.1.0: Tóm tt thng kê mô t các bin đnh tính 50
Bng 4.1.3: Thng kê mô t bin ph thuc 55
Bng 4.3.1.1 Kt qu
phân tích nhân t EFA các bin đc lp 57
Bng 4.3.1.2 Phân tích phng sai tng th 58
Bng 4.3.1.3 Ma trn dng thc các bin đc lp 60
Bng 4.3.2.1 Kt qu phân tích EFA bin ph thuc 61
Bng 4.3.2.2 Ma trn dng thc bin ph thuc 62
Bng 4.3.2.3 Ma trn thành phn bin ph thuc 62
Bng 4.4.1: Ma trn tng quan ca các nhân t 64
Bng 4.4.2.1 Tóm tt mô hình h
i qui 65
Bng 4.4.2.2 Tóm tt các h s hi qui 63

Biu đ 2.2 Mô hình hành đng hp lyù (TRA) ca Ajen và Fishbein 21
Biu đ 2.3 Mô hình hành vi d đnh (TPB) ca Ajen 23
Biu đ 2.4 Mô hình chp nhn công ngh (TAM) ca Davis 24
Biu đ 2.5 Mô hình nghiên cu đ ngh 31
Biu đ 4.1 Mô hình nghiên cu đã điu chnh 63

- v -
DANH MC HÌNH V, PH LC

Hình 4.1: Mô t mc thu nhp ca mu 51
Hình 4.2: Mô t trình đ hc vn, chuyên môn ca mu 51
Bng 4.3: Mô t nghe nghiep, v trí công tác 52
Hình 4.4: Mô t v đn v công tác 52
Hình 4.5 Mô t v thi lng s dng Internet 52
Hình 4.6: Mô t s hiu bit v mua bán trc tuyn 53

Ph lc A: Bng câu hi tho lun 79
Ph lc B: B
ng câu hi điu tra 81
Ph lc C: Thng kê mô t bin đnh tính 84
Ph lc D: Thng kê mô t bin đnh lng 86
Ph lc E: Kim đnh thang đo 88
Ph lc F: Phân tích nhân t 96
Ph lc G: Tng quan và hi qui 105
Ph lc H: Phân tích ANOVA 110
-ii-
TÓM TT
*****
Lun vn này đc thc hin nhm khám phá và phân tích các yu t nh hng

đn xu hng mua vé máy bay đin t qua mng Internet  Vit Nam. Trong nghiên
cu này mô hình chp nhn công ngh (TAM) đc chn làm c s lyù thuyt nn
tng đ gii thích cho vic chp nhn ca hành khách thông qua xu hng mua vé
ca h; ng thi gii thích xu hng hành vi mua ca hành khách qua đánh giá
nhng nhân t nh
 thái đ, hu ích cm nhn, thun tin cm nhn, chun mc ch
quan, s kim soát hành vi cm nhn và s tin cy. Mt cuc điu tra bng bng câu
hi đc thc hin đ thu thp d liu  các khu vc chính nh TP. H Chí Minh,
Bình Dng, ng Nai, Bà Ra - Vng Tàu. Thang đo và các gi thuyt đã đc
kim đnh và phân tích bng Cronbach’s Alpha, EFA và h
i qui tuyn tính. Kt qu
cho thy rng tin ích ca h thng, kh nng cá nhân, thun tin cm nhn và
chun mc ch quan có nh hng đáng k đn xu hng mua vé đin t ca hành
khách đi máy bay. Kt qu nghiên cu đc tóm tt và tho lun trong điu kin
thc tin  Vit Nam, nhng gii hn nghiên cu và đ ngh
 cho các nghiên cu sâu
hn cng đc tác gi bàn lun và đ cp trong ni dung ca nghiên cu này.
- ii -
ABSTRACT
*****
The thesis was conducted in order to attempt to analyze the factors that affect the
intention to purchase electronic tickets (e-ticket) through Internet. In this study, the
technology acceptance model (TAM) was mainly chosen as the basis of framework
to explain passengers’ acceptance through their intentions to buy online tickets and
rationalize their intentions in term of attitude, perceived usefulness, perceived ease
of use, subject norms, perceived behavioral control and trust. A survey was
conducted to gather the data in the areas of Ho Chi Minh City, Dong Nai, Binh
Duong and Ba Ria-Vung Tau. The measures and hypotheses were analyzed using
the method of Exploration Factor Analysis (EFA), Cronbrach’s Alpha and linear
regression. Results show that system utilities, personal capability, perceived ease of

use, trust and subjective norms significantly influence on passengers’ purchase
intentions towards e-ticketing system. The implications of the findings for theory
and practice are discussed. In addition, the limitations of the study are also
commented, suggestions for the future researches are recommended to the others as
well.
- ii -
LI CM N
*****
Trong quỏ trỡnh thc hin nghiờn cu ny, tụi ó tht s gp nhiu
khú khn trong vic xõy dng ni dung v phỏt trin yự tng cho ti.
Tuy nhiờn tụi rt hõn hnh by t lũng bit n chõn thnh n ngi
hng dn khoa hc - TS. Nguyn Hu Lam v s h tr, giỳp , gúp yự
vaứ nhaọn xeựt vụ giỏ cho tụi trong quỏ trỡnh thc hin lun vn ny. Tụi
cng by t li cm n chõn thnh n tt c bn bố trong v ngoi n
c,
ng nghip cỏc c quan, cụng ty ó h tr v giỳp tụi trong vic
tỡm kim ti liu, thu thp d liu cho lun vn ny. Nu khụng cú s tr
giỳp ca h thỡ cú l tụi ó khụng th thc hin ti nghiờn cu ny.
Cui cựng, tụi xin gi li cm n n gia ỡnh tụi v trng i hc M
TP.HCM ó to iu kin thun li cho tụi hc t
p v nghiờn cu.
Thnh ph H Chớ Minh, thỏng 03 nm 2007.

Lờ Vn Khoa



Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-1 -
Chng I

DN NHP VÀ GII THIU  TÀI
1. Gii thiu v vn đ nghiên cu
1.1 C s hình thành đ tài
Thng mi đin t ngày nay đã tr thành mt trong nhng xu hng
tt yu trong k nguyên Internet. Theo trung tâm UCLA v vn đ truyn
thông (2001) thì vic mua sm trc tuyn đã đc xp vào mt trong 3 hot
đng Internet ph bin nht, ngay sau các dch v e-mail và duyt web. Hot
đng mua sm hàng hóa dch v trc tuyn thm chí còn ph bin hn c vic
tìm kim thông tin gii trí và đ
c tin tc – đây là hai loi hot đng thông
thng nht mà mt ngi s dng Internet quan tâm khi truy cp vào mng
Internet.
Hành vi mua sm trc tuyn là quá trình mua hàng hóa hoc dch v
thông qua h thng mng Internet. S phát trin ca công ngh và đc bit là
trong lnh vc đin t và truyn thông đã làm thay đi mô hình kinh doanh,
thng mi truyn thng và chuyn sang mt hình thc kinh doanh, thng
mi mi trong nh
ng thp niên gn đây, đó là mt s kt hp gia s phát
trin ca thng mi và công ngh truyn thông: Thng mi đin t -
Electronic commerce (EC). Thng mi đin t dn dn đang tr thành mt
hình thc kinh doanh rt quan trng nht là trong k nguyên toàn cu hóa
thng mi. Các giao dch thng mi đin t vi phng tin giao d
ch mua
bán sn phm và dch v trên mng là thông qua h thng mng Internet hoc
bt k h thng giao tip truyn thông khác nhm đa hình nh sn phm, dch
v đn khách hàng. Quá trình giao dch thng mi đin t đi vi hàng hóa,
dch v thng có các bc nh tip th trên mng, đt hàng trc tuyn, thanh
toán đin t và phân phi (Jelassi, 2005)
1
.

1
Jelassi, T. and Enders. A. (2005), Strategies for e-business, Pearson Education

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-2 -
Các giao dch liên quan đn thng mi đin t ngày nay đã tr thành
ph bin và linh hot. Thng mi bán l trc tuyn s tng nhanh,  châu Âu
ngng mang tính cht tng trng là 1% tng doanh thu: tng trng tri thc
(Growth for Knowledge) đóng góp 2,8% vào doanh s bán  châu Âu trong
nm 2002, đt mc tng trng 23%/nm.  Pháp, kinh doanh đin t cng
phát trin mnh. Doanh thu ca nm 2003 đt 2,39 t
euro (tng 65% so vi
nm 2001), nm 2003 đt 3,5 t euro theo đánh giá ca hãng Benchmark
Group. Quý 1 nm 2004, 31,4% s ngi s dng Internet (6,3 triu ngi)
cho bit đã s dng phng thc mua hàng trc tuyn, tng so vi nm trc
đó là 27,9%. T chc nghiên cu và điu tra ca Pháp Le Baromètre du e-
commerce cho rng con s này s tip tc tng: tháng 6 nm 2003, 36% s
ngi s dng Internet ca Pháp đã ti
p tc mua trc tuyn trong 6 tháng cui,
so vi thi k trc đó ch là 30%. Do t l ngi s dng Internet tng: t
37% đn 44% s dân Pháp, t l ngi mua trc tuyn trong dân s Pháp đã
tng t 11,1% lên 15,8%. Còn doanh thu trc tuyn ca M, theo hãng
Forrester Research và Shop.org (Hip hi các nhà bán hàng trc tuyn ca
M) đt 48% nm 2002, bng 76 t USD, chim 3,6% thng mi bán l ca
M. Nm 2003, doanh thu trc tuyn tng mnh đt 100 t USD, chim 4,5
tng s thng mi bán l. Vn phòng iu tra ca M Le Census Bureau
americain và hãng eMarketer đu đa ra xu th tng: 27% tng trng và 45,6
t USD doanh thu trong nm 2002, chim 1,4% thng mi bán l là 326 t
USD ch tng trng 3,1%/nm. Quý 4 nm 2002, doanh thu trc tuyn đt

14,3 t USD, bng 1,6% doanh thu bán l
2
.
Cui nhng nm 1990, TMT vn còn là mt khái nim khá mi m 
nc ta. Nhng di sc lan ta rng khp ca TMT, các công ty Vit Nam
cng đang tng bc làm quen vi phng thc kinh doanh hin đi này. Vi
tc đ tng trng t l ngi s dng Internet là 123,4%/nm (cao nht trong
khu vc ASEAN), đt 1,9 triu thuê bao Internet và gn 5,9 triu ngi s

2
Nguyn Tuyt Mai, Kinh doanh đin t - xu th tt yu, , 20/11/2005.

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-3 -
dng trong nm 2004, Vit Nam đc đánh giá là quc gia có tim nng rt
ln trong vic phát trin TMT. Theo d báo v mc tng trng th trng
công ngh thông tin Vit Nam ca IDG, trong giai đon t nm 2005 đn nm
2008, mc chi tiêu cho công ngh thông tin ca Vit Nam nm trong tp 10
nc đng đu th gii và s vt qua Trung Quc vi t l tng trng
đt
16%. Vit Nam cng đc đánh giá là quc gia rt nhanh nhy vi mô hình
kinh doanh trc tuyn
3
.
Tuy vy, chúng ta không th ph nhn rng hot đng TMT ti Vit
Nam vn còn có nhng đim yu nht đnh. Hu ht các website B2B cha có
đnh hng hot đng rõ ràng, mà chúng ta ch yu mi ch dng li  giai
đon thit lp và th nghim, giá tr giao dch thc t còn rt thp. Loi hình
giao dch B2B cha tht s hình thành 
Vit Nam. Các công ty nói chung khá

nhanh nhy trong vic áp dng TMT, nhng còn không ít công ty đn vi
hình thc này theo kiu “phong trào”, cha k s lng các website cung cp
dch v TMT quy mô ln ch đm đc trên đu ngón tay.
Vi thng mi đin t, ngi mua đc hng li t vic tip cn th
trng toàn cu và có nhiu s chn la hn thông qua các catalog ca sn
ph
m mà h mun mua t s lng khng l ngi bán trên mng. Kalakota
và Whinstone cho rng thng mi đin t có hai hình thc c bn: Business-
to-business (B2B) và business-to-consumer (B2C). B2B là hình thc kinh
doanh gia các nhà cung cp, gia nhà sn xut sn phm và các đi lý. B2C
là các giao dch kinh doanh trc tip gia nhà cung cp và khách hàng.
 đây không nói đn lnh vc giao dch thng mi đin t theo hình thc
B2B. Ngoi tr các giao d
ch v phn mm, phn cng, các dch v du lch và
mt s loi hình khác thì mua sm qua mng Internet vn cha phi là hình
thc mua sm ph bin và quen thuc đi vi mi ngi cho dù đó là nhng
ngi thng xuyên s dng Internet và giành nhiu thi gian trên mng. Hn

3
Trn Phng Minh, i tìm hình mu cho TMT Vit Nam,
www.chungta.com, 04/01/2006.

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-4 -
th na, rt nhiu công ty đã ng dng và trin khai loi hình kinh doanh trc
tuyn và đã gt hái đc mt s kt qu nht đnh nhng vn đang gp khó
khn trong vic tha mãn v li nhun ca công ty cng nh tha mãn khách
hàng ca h. Ví d nh amazone.com đã rt thành công trong vic qung bá
hình nh, thu hút đc rt nhiu khách hàng nhng vn không th
 chuyn li

th cnh tranh thành li nhun tht s
4
.
Vic bán hàng trc tuyn rt khác so vi bán hàng thông qua th trng
truyn thng, nó đòi hi mt s am hiu thu đáo v hành vi ngi tiêu dùng
và nhn thc đc s thách thc làm th nào đ thay đi cách thc giao dch
truyn thng đc th hin qua các lý thuyt và mô hình mang tính tp quán.
in hình là s tht bi ca IBM trong vic tài tr xây dng các trung tâm
mua sm trc tuyn b
i vì không nhn thc đúng v bn cht ca hành vi
ngi tiêu dùng trc tuyn
5
.
S am hiu thu đáo hành vi khách hàng mua sm trc tuyn là không
th có đc nu không có mt s đánh giá đúng v nhng yu t nh hng
đn quyt đnh mua ca h. Mc dù đã có rt nhiu sách và tp chí nói v tip
th Internet và hành vi ngi tiêu dùng mua sm trc tuyn, nhng vn còn rt
ít nhng báo cáo v s khác bit c bn v hành vi ngi tiêu dùng tr
c tuyn
và hành vi ngi tiêu dùng truyn thng, cng nh cha có nhng nghiên cu
c th hn v nhng yu t liên quan nh hng đn hành vi ngi tiêu dùng
trc tuyn (Heijden và đng s, 2001)
 tài nghiên cu nhm phát hin nhng yu t nh hng đn xu
hng mua vé máy bay đin t  th trng Vit Nam và qua đó có th gii
thích cho hành vi ca khách hàng khi la ch
n hình thc mua vé máy bay đin
t và thc trng hin nay  Vit Nam.

4
Yan and Paradi, J.C (1999), Success criteria for financial intuition in electronic commerce, 32

nd

Hawaii Int.Conf.System Sciences
5
Butler, P. and Peppard, J. (1998), Consumer purchasing on the Internet: Process and prospects,
European Management Journal, Vol 16, isuue 5, p.600-610.

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-5 -
1.2. S lc v tình hình giao dch vé đin t  Vit Nam
1.2.1 Mua vé đin t
Vic giao dch mua vé, đt ch trc tuyn qua mng Internet có th
xem là mt ví d đin hình v thng mi đin t  Vit Nam trong quá trình
hi nhp thng mi, mc đích là cung cp cho khách hàng s thun tin trong
vic mua vé và đt ch thông qua h thng mng Internet. Qua dch v này, vé
có th đc đt mua t bt k ni đâu và bt k khi nào thông qua h
 thng
Internet hin có vi mt thit b đu cui mà tt c khách hàng có th s dng
nh máy tính cá nhân, đin thoi di đng. Vé đc đt qua website ca hãng
hàng không và khách hàng đc cung cp tt c thông tin liên quan đn vé,
dch v đt ch và vic giao dch mua bán, thanh toán. Nh vy, vic ng
dng mô hình đt vé đin t s mang li s tin nghi, d dàng cho khách hàng
và đ
ng thi giúp cho nhà cung cp vé tit kim chi phí, tng kh nng tha
mãn khách hàng. Ngoài ra thì mô hình dch v đt vé đin t còn có th ng
dng rng rãi cho vic bán vé du lch, khách sn, vé tàu xe, vé xem phim và ca
nhc…
i vi nhà cung cp vé thì li ích ln nht mà h có đc trong vic
s dng dch v đt vé đin t là tit kim đc chi phí nhân lc, in n, gi,
lu tr, không c

n phong bì, bìa vé nên có th tit kim đc 7-9 USD mi
vé so vi hin nay (theo www.vnexpress.net
)
6
. Ngoài ra, áp dng vé đin t
còn giúp đn gin hóa mt s quy trình v qun lý kho vé, kim soát chng t
bán và chng t vn chuyn, tit kim thi gian và ngun nhân lc cho quá
trình kim tra và lp báo cáo. Giao dch vé đin t thì thông tin đc cp nht
thng xuyên cho hành khách, d dàng qun lý mi quan h khách hàng,
mang li s tin nghi cho h và phc v h tt hn, qua đó nâng cao nng l
c
cnh tranh cho doanh nghip.

6
Phong Lan, Tháng 11 Vit Nam có vé máy bay đin t,
www.vnexpress.net, 18/09/1996.

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-6 -
Ngày nay vic ng dng phng thc giao dch vé đin t đin t đã
rt ph bin trên th gii t các nc phát trin nh M, Canada, Úc, Anh,
Pháp,…đn các nc mi phát trin và đang phát trin gn Vit Nam nh
Singapore, Malaysia, Thái Lan, Hàn Quc.
1.2.2 Giao dch vé đin t  Vit Nam
Trong nhng nm gn đây, đc bit là t khi các hãng hàng không giá
r tham gia th trng vn chuyn hành khách  Vit Nam nh Tiger Airway,
Asia Air, Jetstar,…thì đã bt đu hình thành h thng giao dch vé đin t vì
đây là mt trong nhng yu t then cht nhm ct gim chi phí đ gim giá
thành, thu hút khách hàng. Loi hình dch v này nhanh chóng đáp ng nhu
cu ca khách hàng Vit Nam, qua đó chng t rng vi

c ng dng mô hình
dch v này là kh thi, hiu qu và có xu hng ngày càng phát trin  th
trng Vit Nam.
Ngoài ra, hip hi Hàng không Quc t (IATA) đã gi th thông báo
cho Vietnam Airlines bit l trình thc hin vé đin t ca IATA, s kt thúc
vào ngày 31/12/2007 và t nm 2008 s không còn vé giy trên toàn mng bán
BSP - h thng đi lý thuc IATA. IATA cho bit Vietnam Airlines không có
k hoch chi tit cho vic thc thi vé đ
in t s b loi ra khi phm vi d án
vé đin t ca IATA (theo www.vnexpress.net).
Mô hình giao dch mua bán vé đin t còn có th trin khai hiu qu 
các lnh vc khác nh vé tàu xe, vé du lch, khách sn, vé xem phim, ca nhc,
sách và tài liu…ó là xu th tt yu trong quá trình hi nhp kinh t quc t.
1.3 Vn đ nghiên cu
Nh đã trình bày  trên thì vic giao dch mua bán hàng hóa dch v
trc tuyn có s khác bit rt ln so vi vic giao dch mua bán  mt th
trng truyn thng, nó đòi hi mt s am hiu thu đáo v hành vi ngi tiêu
dùng và nhn thc đc s thách thc làm th nào đ thay đi cách thc giao

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-7 -
dch truyn thng đc th hin qua các lý thuyt và mô hình mang tính tp
quán (Limayem et al., 2000)
6
.
Hành vi ngi tiêu dùng trc tuyn đc đnh ngha là nhng hot
đng tham gia trc tip vào vic mua, tiêu dùng, t b sn phm và dch v
xy ra trc tuyn, bao gm c quá trình ra quyt đnh theo trình t và theo sau
các hành đng đó (Engel et al., 1995)
7

. Có rt nhiu nghiên cu nói v hành vi
ngi tiêu dùng trc tuyn đc đng trên các tp chí và din đàn trong các
lnh vc v qun lý h thng thông tin, tip th, qun tr, tâm lý tiêu
dùng,…nhng vn còn nhiu đim bt đng v nhng khám phá trong lnh
vc thng mi đin t nói chung và hành vi ngi tiêu dùng trc tuyn nói
riêng.  Vit Nam cng cha có mt nghiên cu chính th
c v xu hng,
hành vi tiêu dùng thông qua hình thc giao dch trc tuyn. Do đó cn thit có
mt báo cáo nghiên cu v nhng yu t nh hng đn quyt đnh mua ca
ngi tiêu dùng trc tuyn qua mng Internet.
S thiu am hiu v hành vi ngi tiêu dùng trc tuyn cng là nguyên
nhân mà các doanh nghip còn lúng túng trong vic ng dng thng mi đin
t, h cha xác đnh đc qui mô ti
m nng ca th trng và cha xác đnh
đc phi làm gì đ tn dng u th ca hình thc giao dch, mua sm trc
tuyn – mt hình thc kinh doanh rt hiu qu  các nc trên th gii.
Thc t cho thy rng mt khi doanh nghip hiu rõ và nm bt đc
hành vi ca ngi tiêu dùng, xác đnh đc các yu t nh hng đn quyt
đ
nh mua hàng hóa và dch v thì s mang đn hiu qu tht s cho doanh
nghip. Mt khi các nhà tip th nm bt đc xu hng tiêu dùng ca khách
hàng thì h có th điu chnh chin lc tip th ca mình cho phù hp nhm
bin khách hàng tim nng thành khách hàng tht s ca doanh nghip và thit
lp các mi quan h lâu dài vi khách hàng. Bên cnh đó, nhng nhà thit k
trang web cng s
tìm đc câu tr li cho vn đ khó khn ca mình là làm
th nào đ thit k đc nhng trang web không ch là nhm ph bin nó mà

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-8 -

còn bin nó thành công c tip th hu hiu, ít tn kém, tng doanh s và li
nhun cho doanh nghip.
Qua nhng ý tng trên thì vn đ nghiên cu đc xác đnh là: Nhm
đt đc s am hiu sâu hn v hành vi ca ngi tiêu dùng trc tuyn  Vit
Nam, c th hn là nhm xác đnh các yu t nh hng đn xu hng mua vé
đin t ca hành khách thông mng Internet 
Vit Nam.
Câu hi nghiên cu đc đt ra là: Nhng yu t chính yu nào nh
hng đn d đnh mua vé máy bay đin t ca hành khách  Vit Nam?
Tác gi đ ngh kim đnh gi thuyt nhm c gng tìm ra câu tr li
cho câu hi nghiên cu. Bên cnh đó, thông qua c s lý thuyt tác gi cng s
xây dng mô hình đ xác đnh các yu t 
nh hng đn xu hng mua vé
máy bay đin t qua mng Internet và hành vi ngi tiêu dùng trc tuyn 
Vit Nam.
1.4 Mc tiêu và phm vi nghiên cu
1.4.1 Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu ca nghiên cu là xác đnh các yu t chính nh hng đn d
đnh mua vé máy bay đin t qua mng Internet  Vit Nam thông qua vic
tip cn các lý thuyt v hành vi. Bi vì s thiu am hiu thu đáo v hành vi
tiêu dùng trc tuyn là nguyên nhân làm cho các doanh nghip còn lúng túng
trong vic ng dng thng mi đin t, cha xác đnh đc qui mô tim nng
ca th tr
ng và cha xác đnh đc phi làm gì đ tn dng u th ca hình
thc giao dch, mua bán trc tuyn – mt hình thc kinh doanh rt hiu qu 
các nc trên th gii.
1.4.2 Phm vi nghiên cu
Hình thc giao dch vé máy bay đin t có đi tng khách hàng là
hành khách đang s dng máy bay làm phng tin đi li. Hn na, loi hình
giao dch vé đin t qua mng Internet là d dàng và kh thi trong điu kin

hin nay cho đi tng khách hàng ca các hãng hàng không  Vit Nam, do

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-9 -
đó đi tng nghiên cu là khách hàng có s dch v vn ti hàng không và có
kh nng s dng Internet.
Trong điu kin nn kinh t chuyn mình theo xu hng hi nhp quc
t và dch v hàng không đc đánh giá là ngành dch v vn ti có tc đ
phát trin nhanh trong nhng nm ti. S thách thc, mc đ cnh tranh buc
các hãng hàng không trong nc phi liên tc c
i tin, thay đi đ phc v
hành khách tt hn và vic trin khai h thng mua bán vé đin t là tt yu.
Vì vy có th nói giao dch vé đin t là còn rt mi m, nên nghiên cu này
ch yu tp trung vào xu hng hành vi s dng h thng vé đin t ch
không đánh giá, kim đnh mi quan h gia xu hng hành vi và hành vi thc
t.
Do gi
i hn v thi gian cng nh là chi phí nên vic điu tra chn mu
phc v cho nghiên cu ch yu tin hành trong phm vi Thành ph H Chí
Minh, ng Nai, Bình Dng, Bà Ra-Vng Tàu.
1.4.3 Phng pháp nghiên cu
Bng vic ng dng c s lý thuyt hành vi tiêu dùng, nghiên cu này
đc thc hin theo hng nghiên cu khám phá, mô t nhm xác đnh các
yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t qua mng Internet 
th trng Vit Nam.
 tài đc thc hin nh sau:
a. Nghiên cu đnh tính: Nhm xác đnh các ch tiêu đánh giá, xây dng bng
câu hi, thang đo. Dùng bng câu hi ph
ng vn ly kin chuyên gia đ
nhn din các yu t, thu thp các thông tin cn thit liên quan đn đi

tng nghiên cu nhm phc v cho phn nghiên cu đnh lng. S
lng mu d kin trong giai đon này là 6-8 ngi.
b. Nghiên cu đnh lng: Sau giai đon phng chuyên gia, bng câu hi
(questionnaire) đc xây dng và phng vn th (trc tip) đi v
i hành
khách đi máy bay nhm phát hin nhng đim còn khó hiu, t ng d gây
nhm ln đ hoàn thin bng câu hi, s lng phng vn th là 10-12

Lun vn thc s: Các yu t nh hng đn xu hng mua vé máy bay đin t
-10 -
ngi. Bng câu hi hoàn chnh s chính thc đa vào kho sát vi đi
tng là nhng hành khách đang s dng dch v hàng không  Vit Nam
thông qua hình thc phng vn trc tip và th đin t nhm đ thu thp
d liu. Mu đc chn theo phng pháp ly mu thun tin.
D liu thu thp đc s đc xem xét nhm lo
i b nhng bng câu hi
không đ tiêu chun đa vào phân tích thng kê. Sau đó d liu s đc x
lý bng phn mm x lý thng kê SPSS 13.0.
Thang đo đc kim đnh bng h s Cronbach’s Alpha và phân tích nhân
t khám phá EFA. Sau khi đánh giá s b, các thang đo đc s dng
trong phân tích hi qui bi nhm xác đnh các yu t quan trng nh hng
đn xu hng mua vé máy bay đin t
. Kim đnh ANOVA đ so sánh yù
đnh mua vé đin t ca các đi tng khách hàng khác nhau (hc vn, đ
tui, thu nhp, v trí công tác, đn v công tác, thi gian s dng Internet).
1.5 Ý ngha nghiên cu
1.5.1 V mt lý thuyt
Nghiên cu s gii thiu mô hình nghiên cu hành vi ngi tiêu dùng
đi vi hình thc mua sm hàng hóa và dch v trc tuyn nói riêng và giao
dch thng mi đin t nói chung trên c s mô hình nghiên cu hành vi

khách hàng. Qua đó khám phá các yu t chính nh hng đn xu hng la
chn mua hàng trc tuyn trong điu kin th trng Vit Nam.
1.5.2 V mt thc tin
 tài nghiên cu nhm gii thiu mt mô hình kinh doanh vé đin t
thông qua mng Internet không ch trong lnh vc kinh doanh vé máy bay mà
s là mt tài liu tham kho cho các doanh nghip xây dng và phát trin loi
hình giao dch vé tàu xe, đt ch du lch, khách sn, xem phim-ca nhc và các
loi hình mua sm trc tuyn khác.
Thông qua vic xác đnh các yu t nh hng đn xu hng la chn
hình thc giao dch vé máy bay đin t s giúp cho các hãng hàng không Vi
t
Nam xây dng chin lc kinh doanh trên th trng trong xu th hi nhp và