Khảo sát hoạt tính kháng khuẩn, kháng nấm gây bệnh của vi khuẩn nội sinh và cao chiết từ cây Neem (Azadirachta indica A. Juss)

BăGIÁOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăMăTP.ăHăCHệăMINH
KHOAăCỌNGăNGHăSINHăHC




BÁO CÁO KHịAăLUN TTăNGHIP
Tên đ tài:
KHOăSÁTăHOTăTệNHăKHÁNGăKHUN,ă
KHÁNG NMăGỂYăBNHăCA VIăKHUNăNIă
SINH VÀ CAOăCHITăT CÂY NEEM
(Azadirachta indica A. Juss)

KHOAăCỌNGăNGHăSINHăHC
CHUYểNăNGẨNH:ăNỌNGăNGHIPăậ DC
GVHD: ThS.ăDngăNhtăLinh
SVTH: BùiăVnăThin
MSSV: 1053010721
Niên khóa: 2010 - 2014



Tp.ăHăChí Minh, tháng 5 nmă2014

Li cmăn
 hoàn thành đ tài này, em xin gi li cm n đn các quý thy, cô khoa Công Ngh
Sinh Hc, trng i hc M thành ph H Chí Minh đã ging dy và truyn đt kin
thc c bn đ giúp em làm c s cho đ tài nghiên cu.
Em xin gi lòng bit n chân thành và sâu sc đn cô Dng Nht Linh đã tn tình
hng dn, đng viên, truyn đt nhng kin thc và kinh nghim quý báu, to mi

điu kin thun li đ em hoàn thành tt trong sut thi gian thc hin đ tài này.
Em xin cm n thy an Duy Pháp, ch Võ Ngc Yn Nhi, ch Nguyn Th M Linh
và nhng ngi anh, ngi ch luôn ng h, giúp đ em trong lúc làm đ tài nghiên
cu.
Bên cnh đó, tôi xin cm n các bn ca tôi, các bn sinh viên phòng thí nghim công
ngh vi sinh, hóa - môi trng đã đng viên giúp đ tôi trong sut quá trình thc hin
đ tài.
Cui cùng con xin cm n M, cm n gia đình đã luôn bên con, to mi điu kin tt
nht đ con hoàn thành vic hc ca mình.
Hoàn thành đ tài nghiên cu cùng vi nhng k nim đp và tôi đã hc hi thêm đc
nhiu kinh nghim cng nh áp dng nhng kin thc đã hc trong nghiên cu.
Em xin gi li chúc sc khe đn tt c ngi thy, ngi cô đáng kính khoa Công
ngh sinh hc, Trng i Hc M TP. H Chí Minh, xin chúc thy cô ngày càng gt
hái đc nhiu thành công.
Tôi xin chúc các bn ca tôi s hoàn thành tt công vic hc tp ca mình ti trng
và thành công trong cuc sng.
Xin chân thành cm n.
Sinh viên thc hin
Bùi Vn Thin
Tháng 5/2014

KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN i
DANH MC CÁC T VIT TT
ANOVA One-way analysis of variance
C. albicans Candida albicans
CFU Colony Forming Unit ậ năv hình thành khun lc
Cs Cng s
CLSI Clinical and Laboratory Standards Institute
DMSO Dimethyl sulfoxid

E. coli Escherichia coli
MHA Muller Hinton agar
M. gypseum Microsporum gypseum
MIC Minimum Inhibitory Concetration ậ Nngăđ c ch ti thiu
NA Nutrient Agar
NB Nutrient Broth
NCCLS National Committee for Clinical Laboratory Standards
P. aeruginosa Pseudomonas aeruginosa
PDA Potato Dextrose Agar
S. aureus Staphylococcus aureus
SDA Sabouraud Dextrose Agar
SE Standard Error
S. typhi Salmonella typhi
TSA Trypticase Soy Agar
T. rubrum Trichophyton rubrum
T. mentagrophytes Trichophyton mentagrophytes
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN ii
DANH MC HÌNH NH
Hình 1.1. Cu trúc ca các hp cht có hot tính sinh hc t cây neem 12
Hình 2.1. Kt qu kháng vi khun, vi nm bngăphngăphápăkhuch tán qua ging
thch 39
Hình 2.2. Th nghim MIC ca cao chit trong thch 41
Hìnhă3.1.ăcăđim cây neem (Azadirachta indica A. Juss) 53
Hình 3.2. Hình nhăquanăsátăđi th vi khun ni sinh t cây neem 56
Hình 3.3. Kt qu quan sát vi th chng KT1 phân lpăđc t cây neem 57
Hình 3.4. Kh nngăkhángăkhun ca cao chit t lá neem 60
Hình 3.5. Kh nngăkhángăkhun ca cao chit t v thân neem 63
Hình 3.6. Kh nngăkhángăkhun S. typhi ca các chng ni sinh t cây neem 64
Hình 3.7. Kh nngăkhángănm ca cao chit t lá neem 67

Hình 3.8. Kh nngăkhángănm ca cao chit t v thân cây neem 70
Hình 3.9. Kt qu kháng nm gây bnh ca mt s chng vi khun ni sinh t cây
neem 72
Hình 3.10. Kt qu MIC ca mu cao chit t lá neem bng dung môi methanol kháng
khun gây bnh 77
Hình 3.11. Kt qu MIC ca mu cao chit t v thân bng dung môi ethanol kháng vi
nm gây bnh 78

KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN iii
DANH MC BNG
Bng 1.1. Mt s công dngădc liu trong các b phn ca cây neem 7
Bng 1.2. Mt s hp cht có trong cây neem và tác dngădc lý ca chúng 9
Bng 3.1. Khiălng cao chităthuăđc bng các dung môi khác nhau 53
Bng 3.2. Kt qu quanăsátăđi th vi khun ni sinh t cây neem 55
Bng 3.3. Kt qu quan sát vi th vi khun ni sinh t cây neem 56
Bngă3.4.ăng kính vòng vô khun ca cao chit t lá neem 58
Bngă3.5.ăng kính vòng vô khun ca cao chit t v thân neem 61
Bng 3.6. Kt qu đnh tính kh nngăkhángăviăkhun gây bnh ca vi khun ni sinh
t cây neem 63
Bng 3.7. Kt qu đng kính kháng nm ca cao chit t lá neem 65
Bng 3.8. Kt qu đng kính kháng nm ca cao chit t v thân cây neem 68
Bng 3.9. Kt qu đnh tính kh nngăkhángăviănm gây bnh ca vi khun ni sinh t
cây neem 70
Bngă3.10.ăng kính vòng kháng nm gây bnh ca vi khun ni sinh t cây neem
72
Bng 3.11. Kt qu nngăđ c ch ti thiu (MIC) ca cao chit t lá cây neem kháng
các chng vi sinh vt gây bnh 73
Bng 3.12. Kt qu nngăđ c ch ti thiu (MIC) ca cao chit t v thân cây neem
kháng các chng vi sinh vt gây bnh 75

Bng 3.13. Kt qu đnh danh sinh hóa chng ni sinh KT2 79


KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN iv
DANH MCăSă
Săđ 2.1. Quy trình thí nghim 32
Săđ 2.2. Quy trình chun b và chit xutăcaoădc liu 35
DANH MC BIUă
Biuăđ 3.1. nhăhng caădungămôiăđn khiălng cao chităthuăđc t lá và v
thân neem 54
Biuăđ 3.2. So sánh kt qu kháng khun ca các loi cao chit t lá neem 59
Biuăđ 3.3. So sánh kt qu kháng khun ca các loi cao chit t v thân neem 62
Biuăđ 3.4. So sánh kt qu kháng nm ca các loi cao chit t lá neem 66
Biuăđ 3.5. So sánh kt qu kháng nm ca các loi cao chit t v thân neem 69

KHÓA LUN TT NGHIP MC LC
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN v
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT i
DANH MC HÌNH NH ii
DANH MC BNG iii
DANH MCăSă iii
DANH MC BIUă iv
MC LC v
T VNă 1
PHN I: TNG QUAN TÀI LIU 3
1.1. TNG QUAN V NGUYÊN LIU 4
1.1.1. Gii thiu chung v cây neem (Azadirachta indica A. Juss) 4
1.1.2. Thành phn hóa hc và các cht có hot tính t cây neem 8

1.1.3. Sălc v vi sinh vt ni sinh 12
1.2. TNG QUAN V MT S VI KHUN GÂY BNHăTRểNăNGI 13
1.2.1. Staphylococcus aureus 13
1.2.2. Escherichia coli 14
1.2.3. Salmonella typhi 15
1.2.4. Pseudomonas aeruginosa 16
1.3. TNG QUAN V MT S VI NM GÂY BNHăTRểNăNGI 17
1.3.1. Candida albicans 17
1.3.2. Dermatophytes 19
1.4. KHÁI QUÁT V PHNGăPHÁPăCHITăCAOăDC LIU 21
1.4.1. K thut chit ngm kit (Percolation) 22
1.4.2. K thut chit ngâm dm (Maceration) 23
1.4.3. K thut chit Sohxlet 23
1.4.4. Côăđc và sy khô 24
KHÓA LUN TT NGHIP MC LC
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN vi
1.5. KHÁI QUÁT V PHNGăPHÁPăTH HOT TÍNH KHÁNG KHUN,
KHÁNG NM 25
1.5.1. Phngăphápăkhuch tán 25
1.5.2. Phngăphápăphaăloƣngăliênătip 26
1.5.3. Mô hình sàng lc tác dng kháng vi sinh vt ca cao chită dc liu
theo Mitscher & cs. 27
PHN II: VT LIUăVẨăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCU 29
2.1. VT LIU 30
2.1.1. aăđim và thi gian nghiên cu 30
2.1.2. iătng nghiên cu 30
2.1.3. Thit b, dng c, hóa chtăvƠămôiătrng 30
2.2. PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU 32
2.2.1. B trí thí nghim 32
2.2.2. Xácăđnh tên khoa hc ca cây thuc 33

2.2.3. Quy trình thu nhn và x lý mu 33
2.2.4. Quy trình chit xutăcaoădc liu và phân lp vi khun ni sinh t cây
neem 34
2.2.5. nh tính kh nngăkhángănm, kháng khun gây bnh 37
2.2.6. Xácăđnh nngăđ c ch ti thiu (MIC) ca cao chit vi vi khun và
vi nm gây bnh 40
2.2.7. nh danh vi khun ni sinh bng test sinh hóa 43
PHN III: KT QU VÀ THO LUN 51
3.1. KT QU GIÁMăNH TÊN KHOA HC CA CÂY 52
3.2. KT QU CHITăCAOăDC LIU VÀ PHÂN LP VI KHUN NI
SINH T CÂY NEEM 53
3.2.1. Kt qu kho sát nhă hng ca dung môi chită đn khiă lng cao
chităthuăđc t lá và v thân cây neem 53
3.2.2. Kt qu phân lp vi khun ni sinh t cây neem 55
KHÓA LUN TT NGHIP MC LC
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN vii
3.3. KT QU NH TÍNH KH NNGăKHÁNGăNM, KHÁNG KHUN 58
3.3.1. Kt qu đnh tính kh nngăkhángăviăkhun gây bnh 58
3.3.2. Kt qu đnh tính kh nngăkháng vi nm gây bnh 64
3.4. KT QU XÁCă NH NNGă  C CH TI THIU (MIC) CA
CAO CHIT 73
3.5. KT QU NH DANH SINH HÓA CHNG VI KHUN NI SINH 79
Phn IV: KT LUNăVẨă NGH 80
4.1. KT LUN 81
4.2. KIN NGH 83
TÀI LIU THAM KHO 84
PH LC 90


KHÓA LUN TT NGHIP T VNă

SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 1
T VNă
Vit Nam nm trong khu vc nhităđi nóng m,ăngi dân tip xúc nhiu vi
bùnăđt mătăkéoădƠiăchínhălƠăđiu kin thun li cho các loài vi khun, vi nm phát
trin mnh, các bnh v da và niêm mc do nm, nhim trùng do vi khun gây ra ngày
càng ph bin và nghiêm trng (Nguyn Th Sinh, 1983; Al-Alawi và cs., 2005). Bên
cnhăđó,ăvic s dng thucăđ tr bnh ngày càng gia tng,ăphngăphápăcha tr hin
nay ch yu là dùng kháng sinh nên dnăđn tình trng kháng thuc ca vi sinh vt
(Trn Xuân Thuyt, 2011).
Mt trong nhngăhng nghiên cu tác nhân kháng nm, kháng khun mi là tìm
các hp cht có ngun gc t thc vt. Hin nay cùng vi s phát trin ca y hc, các
bài thuc t thc vtăđc s dngăđ cha bnh ngày càng nhiu. Bên cnhăđó,ămt s
nghiên cuătrcăđơyăđƣăchoăthy rng, vi khun ni sinh thc vt có kh nngăsinhăraă
các cht có kh nngăng dng đ sn xutăkhángăsinh,ăđóălƠăngun cht kháng khun,
kháng nm có timănngăquan trng dùng cho vic phòng tr các loi nm và vi khun
gây bnh (Ryan và cs., 2008). Các loài thc vt này có trong t nhiên, d kim li ít có
nhng tác dng ph choăconăngi,ădoăđóăđƣăthuăhútăs quan tâm ca các nhà nghiên
cuăhóaăsinhăvƠăyădc hcătrongăncăcngănhătrênăth gii (Võ Th MaiăHng,ă
2009).
Trong rt nhiu thc vtă đc s dng vi mcă đíchă cha bnh, cây neem
(Azadirachta indica A. Juss) là mt loi thoădc an toàn cho s dngătrongăđiu tr
nhiu loi bnh ttăđƣăvƠăđangăđcăquanătơm.ăNeemăđcăngi nă s dngăđu
tiênă đ h tr sc khe t 4.500ă nmă trcă đơy.ă LoƠiă cơyă nƠyă mc hoang và trng
nhiu  các tnh min Nam Trung B nhăBìnhăThun, Ninh Thun. Nhng hp cht
đc chit xut t neemănhănimbin,ănimbinon,ămargocin,ăazadirachtin, ăcóătácădng
kháng siêu vi, kháng nm, kháng khun, chngăst,ăchng viêm, chng khi u, gim
đau,ălƠmăm soăvƠătngăcng min dch (Võ Quang Yn, 1996; Conrick, 2001).ăNmă
KHÓA LUN TT NGHIP T VNă
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 2
2008,ăRajasekaranăđƣănghiênăcu cao chit lá neem bngădungămôiănc, ethanol và

dichloromethaneăđu cho thy hot tính kháng 10 chng vi khun gây bnh.ăNmă2012,ă
Hashmat và cng s đƣăkho sát cao chit cây neem bng methanol có kh nngăc ch
Bacillus subtilis viăđngăkínhăkhángă28ămm.ăNmă2013,ăAkpuakaăvƠăcs. đƣănghiênă
cu cao chit lá neem bng n-hexan c ch Salmonella typhi và Candida albicans vi
đng kính c ch 17 mm và 28 mm. Nmă2009, Verma vƠăcs.ăđƣăphơnălpăđc 55
chng x khun ni sinh t cây neem có kh nngăc ch đc 54,4 % hotăđng ca
vi khun và nm bnh.
Tuyăđƣăđc s dng trong dân gian t rtălơuănhngăhinănayătrongănc các
nghiên cu, bài báo khoa hc v cây neem rt ít. Vì vy, nhm phát huy và phát trin
ngun nguyên liu snăcóătrongănc, kt hp gia y hc c truyn và y hc hinăđi,
chúng tôi thc hinăđ tài: ắKho sát hot tính kháng vi khun, vi nm gây bnh
ca vi khun ni sinh và cao chit t cây neem (Azadirachta indica A.ăJuss)”.
 Mc tiêu:
Nghiên cu hot tính kháng vi khun, vi nm gây bnh ca vi khun ni sinh và
cao chit t cây neem (Azadirachta indica A. Juss).
 Ni dung thc hin bao gm:
Chit xutăđcăcaoădc liu t lá và v thân cây neem.
Th nghim hot tính kháng khun, kháng nm gây bnh t cao chit lá và v
thân neem.
Xácăđnh nngăđ c ch ti thiu caăcaoădc liu t lá và v thân neem vi vi
khun, vi nm gây bnh.
Phân lp và kho sát hot tính kháng khun, kháng nm ca vi khun ni sinh t
cây neem.

KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 3

PHN I:
TNG QUAN TÀI LIU

KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 4
1.1. TNG QUAN V NGUYÊN LIU
1.1.1. Gii thiu chung v cây neem (Azadirachta indica A. Juss)
1.1.1.1. c đim thc vt hc
Cây neem có tên khoa hc là Azadirachta Indica A. Juss, thuc h xoan
(Meliaceae).
Tên khác : xoan nă, xoan chu hn, suăđơu,ăcơyănim,ăxoanănăgi, xoan trng.
Tênănc ngoài: neem tree, margosa, Indian lilac (Anh), nimb (Hindi); niembau
(c); kohumba, nimba (Singapore).
Nmă1830,ăcơyăneemăđc nhà khoa hc Andriew Henri Laurent de Jussieu mô t
vƠăđnh danh là Azadirachta indica, thuc h thng phân loiănhăsau (Biswas và cs.,
2002):
Ngành : Angiospermatophyta
B : Rutales
B ph : Rutineae
H : Meliaceae
Chi : Melieae
Ging : Azadirachtia
Loài : Azadirachtia indica A. Juss (Biswas và cs., 2002).
Cóăbaăcơyătngăt vi cây Azadirachta indica A.ăJussăđóălƠ:ăMelia azadirachta
L., Melia indica và Antelaca azadirachta.ăNgiătaăthng hay ln ln gia cây neem
và cây Melia azadirachta L. nhiu nht bi hình dáng bên ngoài caăchúngăhiăging
nhau.ă Nhngă thc ra chúng d dƠngă đc phân bit daă vƠoă đcă đim ca lá:
Azadirachta indica A. Juss có lá kép lông chim mt ln,ă trongă khiă đóă Melia
azadirachta L. có lá kép lông chim hai ln (Biswas và cs., 2002).
1.1.1.2. Ngun gc và phân b
Neem là loiăcơyăđcătrngăti vùng bin lcăđa Indo ậ Pakistan. Ngày nay nó
đc tìm thy  NamăÁănhănă,ăBangladesh,ăthng Burma và ti các vùng hoang
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 5
mc  Sri Lanka, Thái Lan, Nam Malaysia Ngoài ra nó còn đc tìm thy 
Phillipines:  đoăFiji,ăđo Mauritius và tri rng tiăcácăđo khác  nam Thái Bình
Dng.ă Trungăôngănóăđc tìm thy  YeMen và Saudi Arabia. Ti Châu Phi cây
neem tn ti  Ghana,ăNigieria,ăSudanăvƠăcácăncăôngăPhi.ă Châu M nóăđc tìm
thy  cácăđo vùng Caribe và vùng Trung M (Schmutterer, 1990).
Cây neemăđc di thc vào VităNamănmă1981ădoăgiáoăsăLơmăCôngănh, nhà
lâm hc Vit Nam, nhân dp tham d hi tho lâm nghip quc t v “Vaiătròăca rng
trong s phát trin cngăđngănôngăthôn”ătiăSenegalăChơuăPhi.ăỌngăđƣăđemăht ging
cây neem v trng ti Phan Thit,ăsauăđóătrng rng ra  Ninh Thun, Bình Thun. Ông
lƠăngiăđt tên cho loài cây này là xoan chu hnăđ phân bit viăxoanăđaăphngă
(Melia azadirachta)ăđc trng ph bin ti Vit Nam (LơmăCôngănh, 1991).
Cây neem thích hp  nhng vùng nhităđi và cn nhităđi.ăc bit cây sinh
trng tt  nhngăvùngăđt xu,ăkhôănóng,ăđ cao khong 1000 m, tính t mcănc
bin, vùng gnăxíchăđo. R cái mc sâu, có th dài gp hai ln chiu cao ca cây (Lâm
Côngănh, 1991).
1.1.1.3. c đim hình thái
Neem là cây thân g xanhăquanhănm,ăcaoătrungăbìnhăt 13ăđn 20 m,  điu kin
thích hp có th cao ti 40 m, chu hn tt.
Nhánh cây rng,ătánăláăcóăđng kính khong 15 ậ 20 m.
Thân cây thng, v cngăvƠătngăđi dày, xù xì, có nhiu rnh nt, màu xám bên
ngoƠiăvƠămƠuăđ nht bên trong.
Lá 1 lnăkép,ăhìnhălôngăchim,ăbìaăláăcóărngăca,ădƠiăkhong 20 ậ 40 cm, cung lá
ngn. Lá non và n có v đng, hu ngt.
Hoaălng tính, màu trng, dài khong 5 ậ 6 mm, rng khong 8 ậ 11 mm, dài có
lông,ăcóămùiăthm.ăHoaămc thành tng cm, mi cm có khong 150 ậ 250 hoa.
Trái hình bu dc, màu oliu, v mng, thtăđng màu vàng nht, dày khong 0,3 ậ
0,5 cm, dài khong 2 cm.
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 6

R gm r cc ngn và nhiu r bên mc khá dài. Cây btăđu ra hoa, qu sau 3 ậ
5ănmătrng. Tui th trung bình ca mt cây neem khongă200ănm (Hashmat và cs.,
2012).
1.1.1.4. Công dng
Neemăđcăngi nă s dngăđuătiênăđ h tr sc khe t 4.500ănmătrc
đơy.ăNeemălƠămt thoădc có th giúpătngăcng sc khe mt cách tng th, s
dng neem không có bt c tác dng ph nào (Conrick, 2001).
Cây neem có v đng, nng, có tính mát, có th cha tr đc giun, chng nôn ói,
ung nht  tr em. Cây neemăcngăcóătácădng cha tr sung viêm, st, rng tóc,
Lá dùng ch cn thucăđcădùngănhăcn long não, xoa lên ch bong gân, làm
tan viêm. Lá còn dùng ch du thuc (thêm vi du da)ădùngăxoaăchóngăđauăkhp hay
dùngăđ bngătr vtăchƠm.ăLáăcònăđcădùngăđ tr táo bón, ung nht, giun,
Dchănc ca lá có tính kháng virus, có tính li niu nh, làm gim nhp tim, có
tính chng khiău.ăi vi nhiu loi côn trùng, dch trích t lá cây này có tính xua
đui hay c ch s tngătrng ca côn trùng.
Bt lá neemăđc s dng đ cha tr nhiu bnh khác nhau caăconăngiănhă
h tr min dch, chng oxy hóa, h tr chcănngăgan,ătngătit mtăkhiăthôngădòngă
chy ca mt, giúp tiêu hóa tt, lc máu, thiăđcăcăth giúp duy trì năđnh và gim
mcăđ đng trong máu. Neem còn giúpăcăth cóălƠnădaăsáng,ăđp, khe mnh.
Nhánh non có tác dng tr giun, hen suyn,ăđy bng.
Hoa có tính kích thích, b và d tiêu hóa. Ngoài ra còn có th dùngăđ tr đm 
c, ty giun.
Trái có th làm lành vtăthng,ăcha lao phi, bnh vàng da, st rét,
V thân cây còn tr đc bnh lu và bnhăđáiătháo,ătr viêm hng,ăsuyănhc,
chngăvƠngăda,ăgiunăđa,ălƠmăgim st. Ngoài ra, v có th đc dùng làm thuc nga
thai (Thanh Hu, 2000; Võ Quang Yn, 1996).
Mt s công dng cha bnh ca các b phn khác nhau ca neemăđcăđ cp
trong bng 1.1 (Biwas và cs., 2002).
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 7

Bng 1.1. Mt s công dngădc liu trong các b phn ca cây neem
B phn cây neem
Công dng
Lá
Tr phong, vnăđ v mt, chy máu cam, dit sâu b,
chánăn, loét da
V cây
Gimăđau,ăcha st
Hoa
c ch s tit mt, loi b đm, dit sâu b
Qu
Cha bnhătr,ăgiunătrongărut, ri lonăđng tit niu,
chyămáuăcam,ătiêuăđƠm,ăbnh tiuăđng, vtăthngă
và bnh phong.
Cành cây
Làm gim ho, hen suyn, bnh tr,ăkhi u, giun trong
rut, tiuăđng.
Cht keo
Cha hiu qu bnhăngoƠiădaănhăvy nn, các vt
thngăvƠăvt loét.
Bt ht neem
Cha phong và giun trong rut.
Tinh du
Cha phong và giun trong rut.
Hn hp r, v, lá,
hoa và trái
Bnh v máu, ri lon mt, nga, loét da, bng và bnh
phong
1.1.1.5. Dc tính
Hp chtănimbidolăđc trích t ht neem có tính h st và tr stărétă(Phanăc

Bình và Phm Bách Cúc, 1996).
Nmă2002,ă Biwasă vƠă cng s đƣă cóă nghiênă cu v hot tính sinh hc ca cây
neem cho thy dch chit bng chloroform ca v thân cây có tác dng chng
carrageenin gây ra phù n chân  chut và viêm tai chut, chit xut t methanol ca lá
có tác dng hu h st  th đc. Bên cnhăđó,ămt chit xut bngănc ca v thân
cơyăđƣăđc chng minhăđ tngăcngăđápăng min dch ca nhng con chut Balb-
c. Ngoài ra, chit xut bngănc ca lá neem có tác dng chng loét hiu qu  chut.
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 8
Hp chtănimbidinăđc trích t ht neem có tác dng chng viêm loét bao t, tr
phong thp. Nimbidin có c ch nm da, nm tóc Tinea rubrum. Dung dch nimbidin
có th c ch viătrùngălaoă(Phanăc Bình, 2001).
Hp cht mahmoodin, trích t du neemăđc th nghim tính kháng khun trên
các vi khunăgramădngăvƠăơmă(Siddiqui và cs., 1992).
Hp cht natri nimbidinat và natri nimbinat là dn xut ca nimbidin và nimbin
có tính ditătinhătrùngă(Phanăc Bình, 2001).
Khoă sátă dc lý hc ca Luscombe cho thy lá cây neem có tác dng kháng
virus, có tính li niu nh  dch trích caăláătrongănc và lá non có kh nngălƠmă
gimăđng huyt  th (Luscombe và cs., 1974).
Theo Nomura và Shimizu (1985) tính cht chng khiăuăđc ghi nhn vi dch
tríchănc ca r và lá trên chut. Ngoài ra dch trích ca neem có nhăhng lnăđi
viăcônătrùngănhălƠăchtăgơyăngánăn, chtăxuaăđui hay c ch tngătrng ca côn
trùng.
Trong s các triterpenoid chit xut t cây neem thì azadirone và các dn xut ca
nó, nimbin, salannin, meliantriol, nimbidin gi vai trò ch lc trong vic th hin hot
tính sinh hc. Mi chtăcóăphng thc và hiu qu tácăđng khác nhau. Vì vy các
dch chit t cây neem có ph tácăđng rng.ăChoăđn nay các hot cht t cây neem
đc báo cáo là có kh nngăkim soát trên 400 loài sinh vtănh:ăcônătrùng,ăviăsinhăvt
(vi nm, vi khun, virus) gây bnh thc vt,ăngiăvƠăđng vt. Các hot cht t cây
neemăđcăxácăđnhălƠăkhôngăđcăđi viăđng vtăcóăxngăsng và vô hiăđi vi

nhiuăloƠiăthiênăđch và tác nhân th phn trong t nhiên.ăơyălƠăcăs cho vic ng
dng các dch chit t cơyăneemăđ sn xut thuc tr sơuăvƠădc phm (Biwas và cs.,
2002).
1.1.2. Thành phn hóa hc và các cht có hot tính t cây neem
Nhng nghiên cu v thành phn hóa hc trên các sn phm t cơyăneemăđc
tin hành rng rãi  gia th k XX. K t báo cáo ca Siddiqui và cng s vƠoănmă
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 9
1992 v s cô lp nimbin, hp chtăđngăđuătiênăđc tách ra t duăneem,ăhnă135ă
hp cht có hot tính sinh hcăđƣăđc cô lp t các b phn khác nhau ca cây neem.
Các hp chtăđƣăđc chia thành hai loi chính: isoprenoids và hp cht khác.
Các isoprenoids bao gm diterpenoids và triterpenoids cha protomeliacins,
limonoids, azadirone và các dn xut ca nó, gedunin và dn xut, các hp cht loi
vilasinin và csecomeliacinsănhănimbin, salanin và azadirachtin.
Các nonisoprenoids bao gm protein (amino acid), carbonhydrate
(polysaccharides) và các hp cht chaăluăhunh,ăpolyphenolicănhăflavonoidă(rutin,ă
quercetin, kaempferol, quercitrin, myricetin, ), glycosides, dihydrochalcone, coumarin
và tanin, hp cht béo,
Các cht hóa hcăđc tìm thy nhiuă trongă cơyă neemă vƠăđc công nhn tác
dngădcălỦăkhácănhauăđc lit kê trong bng 1.2
và trong hình 1.1 (Drabu và cs.,
2012; Biswas và cs., 2002).
Bng 1.2. Mt s hp cht có trong cây neem và tác dngădc lý ca chúng
Hp cht
Ngun
Tác dngădc lý
Nimbidin
Tinh du
ht, v cây,
lá cây

Chng viêm, tr viêm khp, gim st,
h đng huyt, chng loét d dày, dit
tinh trùng, kháng nm, kháng khun và
thuc li tiu.
Sodium nimbidate

Chng viêm
Quercetin

Khángăđng vtăđnăbƠoăvƠăchng oxy
hóa
Salanin

Gimăsngăty và dit côn trùng
Nimbin (1)
Tinh du
ht
Dit tinh trùng
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 10
Nimbolide (2)
Tinh du
ht
Kháng khun và tr st rét
Gedunin (3)
Tinh du
ht
Kháng nm, giãn mch máu và tr st
rét
Azadirachtin (4)

Ht
Tr st rét
Mahmoodin (5)
Tinh du
ht
Kháng khun
Gallic acid (6), epicatechin
(7) và catechin (8)
V cây
ChngăviêmăvƠăđiu hòa min dch
Margolone (9),
margolonone (10) và
isomargolonone (11)
V cây
Kháng khun
Cyclic trisulphide (12) và
cyclic tetrasulphide (13)
Lá cây
Kháng nm
Polysaccharides

Chng viêm
Polysaccharides GIa (14),
Gib
V cây
Chngăungăth,ăkhángăkhi u
Polysaccharides GIIa (15),
GIIIa (16)
V cây
Chng viêm

NB-II peptidoglycan
V cây
iu hòa min dch
S trong ngocăđnăch ra cu trúc th hin trong hình 1.1.
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 11

Nimbin (1) Nimbolide (2) Gedunin (3)

Azadirachtin (4) Mahmoodin (5) Gallic acid (6)

Epicatechin (7) Catechin (8) Margolone (9)

Margolonone (10) isomargolonone (11) Cyclic trisulphide (12)
n = 2-3; m= 1-4
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 12
cyclic tetrasulphide (13) n = 2-3; m= 1-4
GIa (14)


GIIa (15)

GIIIa (16)
Hình 1.1. Cu trúc ca các hp cht có hot tính sinh hc t cây neem
1.1.3. Sălc v vi sinh vt ni sinh
Vi sinh vt ni sinh (Endophyte) là thut ng ch các sinh vt trong toàn b hoc
mt phn chu k sng caă nóăcóă giaiă đon xâm nhp vào các mô ca thc vt gây
nhim trùng không có biu hin thành triu chng (Khan, 2007).
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 13
Vi sinh vt niăsinhăđƣănhnăđc s chú Ủăđángăk sau khi phát hinăđc chúng
có kh nngăbo v thc vt chng li côn trùng, sâu bnh, mm bnh và thm chí c
đng vtănăthc vt. Huănhătt c các loài thc vt (khong 400.000) cha mt hoc
nhiu vi sinh vt ni sinh (Khan, 2007). Chúng sinh sng  phn ln các cây khe
mnh, trong các mô khác nhau, ht, r, thân, cành và lá. Thc vt ký ch đemăli li
ích rng rãi bngăcáchănuôiădng nhng vi sinh vt ni sinh này, và các vi sinh vt ni
sinhănƠyăgiúpăthúcăđyătngătrng,ănơngăcaoăđ kháng các tác nhân gây bnh khác
nhau bng cách sn xut kháng sinh cho thc vt ký ch. Vi sinh vt niăsinhăcngăsn
xut các cht chuyn hóa th cp có tm quan trng trong y hc hinăđi, nông nghip
và công nghip.ăNgi ta cho rng hotăđng h sinh ca thc vt có s hin din ca
vi sinh vt niăsinhănhămt cht "kích hot sinh hc" đ kích hot các h thng phn
ng mtă cáchă nhanhă hnă vƠă mnh m hnă soă vi thc vtă khôngă đc h sinh
(Bandara và cs, 2006; Strobel và Daisy, 2003).
1.2. TNG QUAN V MT S VI KHUN GÂY BNH TRÊN
NGI
1.2.1. Staphylococcus aureus
Phân loiănhăsau:
Gii: Prokaryote
Phân ngành: Firmicute
Lp: Firmibacteria
H: Micrococceae
Chi : Staphylococcus
Loài: Staphylococcus aureus (Buchanan và Gibbons, 1994).
S. aureus là vi khunăGramădng,ă hìnhăcuăđng kính 0,5 ậ 1,5 µm, có th
đng riêng l, tngăđôi,ătng chui ngn, hoc tngăchùmăkhôngăđu gingănhăchùmă
nho.ăơyălƠăloi vi khunăkhôngădiăđng và không sinh bào t,ăthngăcătrúătrênădaăvƠă
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 14
màng nhy caăngi và đng vtămáuănóng.ăTrênămôiătrng Baird Parker, khun lc

có vòng sáng rng 2 ậ 5 mm.
S. aureus gây ra hai loi hi chng nhimăđc và nhim trùng:
- Nhimăđc có th do hot tính ca mt hoc mt vài sn phm ca S. aureus
(đc t) mà không cn có s hin din ca vi khun.ăNhăhi chng sc nhimăđc, hi
chng phng ngoài da, hi chng ng đc thcăn.
- Nhim trùng là do S. aureus xâm nhpăvƠoăcăquanăbo v ca vt ch khi b
tnăthngăhayăgim chcănng.ăNhănhim trùng da và mô mm, nhim trùng h hô
hp, nhim trùng h thnăkinhătrungăng,ănhim trùng huyt, nhim trùng tiu, nhim
trùng ni mch, nhimătrùngăxngầ
S. aureus gây ra nhiu bnh nhim trùng, to m vƠăgơyăđc  ngi.ăThng xy
ra  nhng ch xơyăxc trên b mtădaă nhănht, gây ra nhiu bnh truyn nhim
nghiêm trngă nhă viêmă phi,ă viêmă tnhă mch, viêm màng não, nhim trùng tiu và
nhng bnh nguy himă khácă nhă viêmă xngă ty, viêm màng trong tim. (Nguyn
Thanh Bo, 2008).
1.2.2. Escherichia coli
Phân loiănhăsau:
Phân ngành: Proteobacteria
Lp: Gamma Proteobacteria
B: Enterobacteriales
H: Enterobacteriaceae
Chi: Escherichia
Loài: Escherichia coli (Buchanan và Gibbons, 1994).
E. coli là trc khunăGramăơm.ăKíchă thc trung bình t 2 ậ 3 µm x 0,5 µm;
trong nhngăđiu kin không thích hp (ví d nhătrongămôiătrng có kháng sinh) vi
khun có th rtădƠiănhăsi ch. Rt ít chng E. coli có v,ănhngăhu ht có lông và
có kh nngădiăđng.
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 15
E. coli phát trin d dƠngătrênăcácămôiătrng nuôi cyăthôngăthng, hiu khí tùy
nghi, nhităđ t 5 ậ 40

o
C.ăTrongăđiu kin thích hp E. coli phát trin rt nhanh, thi
gian th h ch khongă20ăđn 30 phút.
E. coli là vi khunăthng trú  đng tiêu hóa caăngi, có th đc tìm thy 
đng hô hpătrênăhayăđng sinh dc. E. coli đngăđu trong các vi khun gây bnh
tiêu chy,ăviêmăđng tit niu,ăviêmăđng mt,ăcnănguyênăgơyănhim khun huyt.
E. coli có kh nngă gơyă bnh khi xâm nhp vào nhng v tríă trongă că th mà bình
thng chúng không hin din.
E. coli hiăsinhăcóătrongăphơnăngi khe mnh ch gây bnh khi có d vt hay h
thng min dch ca ký ch b suy yu.
E. coli gây bnhăđng rut. Tác nhân gây bnhăquaăđng tiêu hóa bt c khi
nào ký ch nutăvƠoăđ s lng vi khun. Truyn bnh ch yu qua thcănăhayănc
ung b nhim vi khun hay truyn t ngiă nƠyă quaă ngi khác. (Buchanan và
Gibbons, 1994).
1.2.3. Salmonella typhi
Phân loi nhăsau:
Phân ngành: Proteobacteria
Lp: Gamma Proteobacteria
B: Enterobacteriales
H: Enterobacteriaceae
Chi: Salmonella
Loài: Salmonella typhi (Buchanan và Gibbons, 1994).
S. typhi là trc khun Gram âm, có lông xung quanh thân. Vì vy có kh nngădiă
đng,ăkhôngăsinhănhaăbƠo.ăKíchăthc khong 0,4 - 0,6 x 2 - 3ăm.ăS. typhi là vi khun
hiu khí tùy nghi, phát trinăđcătrênăcácămôiătrng nuôi cyăthôngăthng. Trong
môiătrng thích hp sau 24 gi khun lcăcóăkíchăthc trung bình 2 ậ 4 mm.
Kh nngăgơyăbnh ca S. typhi:
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH:ăBỐIăVNăTHIN 16
S. typhi ch gây bnhăchoăngi, ch yu gây bnhăthngăhƠn.

BnhăthngăhƠnăcóăth gây bin chng ch yu là xut huyt tiêu hóa và thng
rut. Mt s bin chng ít gpăhnănhăviêmămƠngănƣo,ăviêmătyăxng,ăviêmăkhp,
viêm thn. (Nguyn Thanh Bo,ă2008;ăLêăVnăPhng, 2012).
1.2.4. Pseudomonas aeruginosa
Phân loiănhăsau:
Phân ngành: Proteobacteria
Lp: Gamma Proteobacteria
B: Pseudomonadales
H: Pseudomonadaceae
Chi: Pseudomona
Loài: Pseudomonas aeruginosa (Buchanan và Gibbons, 1994).
P. aeruginosa là trc khun m xanh, thng hocăhiăcongănhngăkhôngăxon,
haiăđu tròn, dài 1 - 5 µm, rng 0,5 - 1 µm, ít khi có v có mt ít lông  mtăđu, di
đng, không sinh nha bào, bt màu Gram âm. Chúng mc  biênăđ nhit rng (10 ậ
44
o
C),ănhngătiăuă 35
o
C.ăTrongămôiătrngăđc, có th gp hai loi khun lc: mt
loi to, nhn, b tri dt, gia li lên; mt loi khác thì xù xì (Nguyn Thanh Bo,
2008;ăLêăVnăPhng).
Kh nngăgơyăbnh ca P. aeruginosa:
Trc khun m xanh là loi vi khun gây bnhăcóăđiu kinănh:ăkhiăcăth b suy
gim min dch, b bnh ác tính hay mãn tính, khi dùng corticoid lâu dài, vic s dng
kháng sinh tùy tinầăChúngăgơyănhim trùng da, mtănhăviêmănangălông,ăviêmădaă
chyă nc  các vùng k hoc viêm tai ngoài, viêm loét giác mc, Ngoài ra P.
aeruginosa lƠăcnănguyênăgơyănhim trùng vt bng, vtăthng,ăxngăkhp, huyt,
dch não ty, tit niu và hô hp (Nguyn Thanh Bo,ă2008;ăLêăVnăPhng).