TRNG I HC M TP.H CHÍ MINH
KHOA CÔNG NGH SINH HC
BÁO CÁO KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI: NGHIÊN CU QUY TRÌNH CH BIN
BT NC CT DA
GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi
MSSV: 1053010062
Khóa: 2010 -2014
Bình Dng, ngƠy 14 tháng 05 nm β014
LI CM N
LƠm đ tài khóa lun tt nghip lƠ c hi tt đ em có th vn dng đc nhng
kin thc mƠ em đƣ đc các thy (cô) ch dy trong sut quá trình hc tp ti
trng. ng thi tích ly đc nhng kinh nghim thc t, rút ra đc nhng bài
hc có ích t nhng khó khn gp phi trong sut quá trình lƠm đ tài.
Trong sut quá trình lƠm đ tài tt nghip em đƣ nhn đc s quan tơm, giúp đ
tn tình ca các thy cô và bn bè.
Em xin chân thành cm n Ban giám hiu trng i hc M TPHCM, các thy cô
phòng Sinh hóa, phòng Thc phm đƣ to mi điu kin tt nht đ em có th hoàn
thƠnh đ tài.
c bit em xin chân thành cm n cô Lý Th Minh Hin, cô truyn đt nhng kin
thc quý báu, tn tình ch bo, to điu kin thun li đ em có th hoƠn thƠnh đ
tài.
Cui cùng em xin cm n ti b m, gia đình, bn bè đƣ luôn đng viên, chia s,
giúp đ em trong thi gian hc tp và thc hin đ tài tt nghip.
Kính chúc các thy cô, gia đình, bn bè luôn mnh khe, hnh phúc vƠ đt đc
nhiu thành công trong cuc sng.
SVTH: Trn Th Thu Chi
MC LC
T VN 1
CHNG 1: TNG QUAN V TÀI LIU 2
1.1 Khát quát v da 2
1.1.1 Ngun gc - đc đim thc vt 2
1.1.2 Cu to ca trái da 5
1.1.3 Cm da 6
1.2 Nc ct da 7
1.3 Gii thiu v bt nc ct da hòa tan 11
1.4 Tinh bt bin tính 11
1.4.1 Gii thiu tinh bt bin tính. 11
1.4.2 Phân loi tinh bt bin tính: 12
1.4.3 Các phng pháp bin tính tinh bt 13
1.4.4 ng dng ca tinh bt bin tính trong công nghip thc phm. 13
1.5 Vitamin E 14
1.5.1 Gii thiu 14
1.5.2 Phân loi 15
1.5.3 c tính lý hóa: 15
1.5.4 Chc nng vƠ đc tính: 16
1.6 Vitamin C 17
1.6.1 Gii thiu: 17
1.6.2 c tính lý hóa: 17
1.6.3 Chc nng vƠ đc tính 17
CHNG β: VT LIU VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 19
2.1 a đim và thi gian thc hin thí nghim 19
2.2 Vt liu 19
2.2.1 Nguyên liu 19
2.2.2 Các thit b, dng c: 19
2.2.3 Hóa cht 19
2.3 Quy trình sn xut nc ct da d kin 20
2.4 Thuyt minh quy trình: 21
2.4.1 Nguyên liu 21
2.4.2 Xay 21
2.4.3 Vt 21
2.4.4 Lc 21
2.4.5 Phi trn 22
2.4.6 ng hóa 22
2.4.7 Sy 22
2.4.8 Làm ngui và bao gói, bo qun. 23
2.5 B trí thí nghim: 24
2.5.1 S đ nghiên cu. 24
2.5.2 Kho sát thành phn, tính cht ca nguyên liu 24
2.5.3 Thí nghim 1: Kho sát nh hng ca hƠm lng nc thêm vƠo đn hiu
sut thu hi cht khô. 25
2.5.4 Thí nghim 2: Kho sát nh hng ca hƠm lng tinh bt bin tính b
sung đn cht lng bt nc ct da. 26
2.5.5 Thí nghim 3: Kho sát nh hng ca nhit đ sy đn cht lng bt
nc ct da 28
2.5.6 Thí nghim 4: Kho sát nh hng ca cht chng oxy hóa đn cht lng
bt nc ct da. 29
2.5.7 Thí nghim 5: Kho sát nh hng ca các điu kin bo qun trong các
loi bao bì khác nhau đn cht lng sn phm. 30
2.5.8 ánh giá cht lng sn phm 31
CHNG γ: KT QU VÀ THO LUN 34
3.1 Kt qu kho sát mt s thành phn, tính cht ca nguyên liu 34
3.2 Kt qu kho sát nh hng ca hƠm lng nc thêm vƠo đn hiu sut
trích ly cht khô. 34
3.3 Kt qu kho sát nh hng ca hƠm lng tinh bt bin tính b sung đn
cht lng bt nc ct da. 36
3.4 Kt qu kho sát nh hng ca nhit đ sy đn cht lng bt nc ct
da 38
3.5 Kt qu kho sát nh hng ca cht chng oxy hóa đn cht lng bt
nc ct da 40
3.6 Kt qu kho sát nh hng ca các điu kin bo qun trong các loi bao
bì khác nhau đn cht lng sn phm. 42
3.7 Kt qu đánh giá cht lng sn phm 43
CHNG 4: KT LUN VÀ KIN NGH 46
4.1 Kt lun 46
4.2 Kin ngh 46
TÀI LIU THAM KHO 47
DANH MC HÌNH
Hình 1.1: Cây da 2
Hình 1.2: Cu to ca trái da 5
Hình 1.3: Cu trúc hóa hc Tocopherol 16
Hình 1.4: Cu trúc hóa hc ca Vitamin C 17
Hình β.1: Cm da 19
Hình β.β: S đ quy trình ch bin bt nc ct da 20
Hình β.γ: S đ nghiên cu 24
Hình 3.1: Bt nc ct da 43
DANH MC BNG
Bng 1.1: c đim các ging da 3
Bng 1.2: Thành phn hóa hc ca cm da 7
Bng 1.3: Thành phn hóa hc ca nc ct da. 8
Bng 1.4: Thành phn các amino acid ca các phơn đon albumin và globulin trong
nc ct da (g/100g protein) 9
Bng 1.5: Tiêu chun vi sinh ca nc ct da (theo tiêu chun v các sn phm t
da APCC, 1994) 10
Bng 1.6: Thành phn ca bt nc ct da sn xut bng phng pháp sy phun.
11
Bng β.1: Các phng pháp xác đnh mt s thành phn trong cm da 25
Bng 2.2: Bng b trí thí nghim kho sát t l nguyên liu : dung môi 25
Bng 2.3: Bng b trí thí nghim kho sát hƠm lng tinh bt bin tính thêm vào
dch trc khi đem đi sy. 26
Bng 2.4: Ch tiêu đánh giá cm quan v màu ca bt nc ct da 27
Bng 2.5: Ch tiêu đánh giá cm quan v mùi ca bt nc ct da. 27
Bng 2.6: Ch tiêu đánh giá cm quan cu trúc ca bt. 28
Bng 2.7: Bng b trí thí nghim kho sát nhit đ sy 28
Bng 2.8: Ch tiêu đánh giá trng thái ca bt nc ct da 29
Bng 2.9: Bng b trí thí nghim kho sát cht chng oxi hóa cn b sung. 30
Bng 2.10: Bng b trí thí nghim kho sát phng pháp bo qun 31
Bng β.11: Phng pháp xác đnh các ch tiêu hóa lý. 31
Bng β.1β: Phng pháp xác đnh s hin din các vi sinh vt gơy h hng và to
đc t trong sn phm. 32
Bng 2.13: Bng cho đim các ch tiêu cm quan đi vi sn phm bt nc ct da
32
Bng 2.14: Bng đim cht lng sn phm theo TCVN 3215 ậ 79 33
Bng γ.1: HƠm lng mt s thành phn chính có trong da 34
Bng 3.2: Hiu sut trích ly nc ct da các hƠm lng nc b sung 35
Bng 3.3: Ch s acid ca sn phm sau khi sy các hƠm lng tinh bt bin tính
khác nhau 36
Bng γ.4: im cm quan v màu, mùi, cu trúc ca bt nc ct da sau khi sy
các hƠm lng tinh bt bin tính khác nhau. 37
Nghim thc 37
Bng 3.5: Ch s acid ca nguyên liu sau khi sy các nhit đ khác nhau. 39
Bng γ.6: im cm quan v cu trúc, màu, mùi, trng thái ca bt nc ct da
sau khi sy các nhit đ khác nhau. 39
Bng 3.7: Ch s acid ca sn phm sau khi phi trn cht chng oxy hóa 41
Bng γ.8: im cm quan v mùi ca sn phm sau khi b sung cht chng oxy hóa
41
Bng 3.9: Ch s acid ca sn phm sau khi bo qun 10 ngày, 15 ngày, 20 ngày. . 42
Bng 3.10: Kt qu kim tra ch tiêu hóa lý 44
Bng 3.11: Kt qu kim tra vi sinh vt có trong sn phm. 44
Bng 3.12: Kt qu đim đánh giá cm quan sn phm hoàn thin theo phng pháp
cho đim TCVN 3215 ậ 79. 45
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 1
T VN
Da là mt trong nhng loài cây trng khá ph bin ông Nam Á nói
chung và Vit Nam nói riêng. nc ta có ngun nguyên liu da khá phong phú.
Chúng đc trng nhiu Bn Tre, Bình nh, Phú Yên,…vƠ có cht lng khá
tt. Tuy có đim mnh v nguyên liu nhng s lng các sn phm ch bin công
nghip t da hin nay vn còn ít vƠ cha phong phú v mt chng loi.
Bên cnh đó trái da là mt loi qu cha khá nhiu cht dinh dng. Ngi ta
thng dùng da đ to ra nhiu món n rt hp dn nh rau cơu da, tht kho
tƠu,…. c bit, nc ct da đc xem là nguyên liu không th thiu trong quá
trình ch bin nhiu loi món n truyn thng ca ngi Vit Nam nh món cƠ ri,
chè, Tuy nhiên, đơy lƠ mt nguyên liu giàu béo và rt d b h hng do vi sinh
vt nên quá trình s dng và bo qun gp nhiu khó khn. Do đó, yêu cu cp thit
đt ra là cn phi ch bin ngun nguyên liu giƠu dinh dng nƠy nh th nƠo đ
chúng vn gi đc cht lng và kéo dài thi gian s dng. các quc gia có din
tích trng da ln nh Philippines, Malaysia, Indonesia vƠ Sri Lanka ngi ta đƣ
to ra bt nc ct da hòa tan giúp cho vic bo qun và s dng đc thun tin
hn. Vit Nam bt nc ct da đƣ đc sn xut tuy nhiên vn còn mt s hn
ch nh kh nng hòa tan, hin tng oxy hóa cht béo ca bt nc ct da trong
quá trình sy cng nh trong quá trình bo qun sn phm. Chính vì lý do trên nên
em quyt đnh “Nghiên cu quy trình ch bin bt nc ct da”.
Mc tiêu đ tài
To ra sn phm bt nc ct da hòa tan d s dng và kéo dài thi gian bo qun.
Ni dung ca đ tài
- Tìm hiu tng quan v cây da.
- Tìm hiu sn phm bt nc ct da.
- Nghiên ca các thông s k thut trong quá trình trích ly và phi trn.
- xut quy trình sn xut bt nc ct da.
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 2
CHNG 1: TNG QUAN V TÀI LIU
1.1 Khát quát v da [1,3,7]
1.1.1 Ngun gc - đc đim thc vt
Cây da có tên khoa hc là Cocos nucifera L, thuc ngành Hin hoa bí t,
nhóm n t dip, b Spacidiflorales, h Palmae, chi Cocos, loài Nucifera. c
đim ca b này là thân tròn, suông, không nhánh, có mo bao ly phát hoa. Hoa
đc mang trên mt gié to, gi là bung, hoa da là loi tp tính (có c hoa đc,
hoa cái ln hoa lng tính). Cây da đc trng và mc hoang nhiu ni nhng
vùng nhit đi, gn b bin và các hi
đo nh các nc thuc Châu Á, Châu
Phi và Châu M La Tinh nh Indonesia,
Philppines, n , Vit Nam, Mexico,
Côte d’Ivoire… Trong đó, Indonesia vƠ
Phillipines là hai quc gia có sn lng
da nhiu nht th gii.
Cây da là cây công nghip dài ngày,
sng trong vùng nhit đi, thích nghi d
dàng trên nhiu vùng sinh thái khác nhau.
Da là loài ít kén chn đt, có th mc
trên nhiu loi đt khác nhau: đt cát ven
bin, đt sét nng ven bin, đt phù sa ven sông, đt ging cát, đt quanh vùng th
c. Nhit đ thích hp nht cho cây da phát trin là 27 ậ 29C, nhit đ di 20C
kéo dài s làm gim nng sut da, nhng nu nhit đ thp hn 15C s làm da b
ri lon sinh lý, gây rng trái non. m không khí thích hp cho da vào khong
60 ậ 90%, khi đ m thp di 60%, da s b rng trái non vì quá khô hn. Ngoài
ra, da lƠ cơy a sáng, nên nu trng trong bóng râm thì s lâu cho trái. Da s mc
và cho trái tt khi có tng s gi chiu sáng trong nm ti thiu là 2.000 gi.
Hình 1.1: Cây da
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 3
Phân loi da
Có th phân loi các ging da theo đc tính ca trái, theo hoa t hay theo
phng pháp th phn. Nu phân loi theo phng pháp th phn, có th chia thành
ba nhóm da sau: da cao, da lùn và da lai. c tính ca các nhóm da đc th
hin trong bng 1.1.
Bng 1.1: c đim các ging da
Da cao
Da lùn
Da lai
Thân cao 18 ậ 20m,
phn gc cách mt đt
50cm có phn phình ra,
tán lá nhiu (38 ậ 40 lá).
Thân nh, cao khong 5m,
không có phn phình
gc, tán lá ít (20 ậ 22 lá).
Thân cao trung bình, cao
hn da lùn nhng thp
hn da cao, gc có phn
phình ra.
Cho trái mun (sau 5 ậ 7
nm trng), sng lâu (90
ậ 100 nm).
Cho trái sm, sng
khong 30 ậ 40 nm.
Thi gian cho trái xp x
nhóm da lùn.
Trái to, phm cht cm,
x, du da tt.
Trái nh, cây cho nhiu
trái, nhng cht lng
cm, du, x da không
tt bng nhóm da cao.
Cm, du da tt nh
nhóm da cao, nhng cho
s trái và sn lng cm
da cao hn.
Th phn chéo.
T th phn.
Th phn nhân to.
Chng chu đc điu
kin khc nghit ca khí
hu, đt đai, không
kháng đc các bnh
nguy him nh Lethal
yellow, Cadang cadang.
Không chu đc điu
kin khc nghit ca khí
hu, đt đai (d b kin
vng, đuông phá hoi),
nhng kháng đc các
bnh nguy him nh
Lethal yellow, Cadang
Mn cm vi s thay đi
đ m ca đt, nhng
kháng đc các bnh
nguy him nh Lethal
yellow, Cadang cadang.
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 4
cadang.
(HoƠng Vn c, 1991)
nc ta, cây da đc trng nhiu Bn Tre (đng bng sông Cu Long) và
các tnh ven bin min Trung: Bình nh, Phú Yên, Khánh Hòa… Vit Nam có
nhng ging da rt tt, không kém gì các ging da tt trên th gii. đng bng
sông Cu Long, có th xp các ging da thành 3 nhóm:
Nhóm có hiu qu kinh t cao:
ơy lƠ các ging cho nng sut vƠ hƠm lng du cao, phm cht cm vƠ x da
tt, thích hp cho công nghip du vƠ x da, bao gm các ging sau:
- Da Ta: thuc nhóm da cao, trái c trung bình, 3 khía rõ rt, cm dƠy 1,1 ậ
1,2 cm, sau khi trng 5 nm thì cho trái, khong 4.000 ậ 4.500 trái cho 1 tn cm
da khô. Da ta chng chu rt tt vi các điu kin khc nghit ca khí hu, đt
đai. Tùy theo mƠu sc ca v trái, ta có ging da Ta xanh và Ta vàng.
- Da La: thuc nhóm da cao, c trái trung bình đn to, dng trái tròn. Sn
lng cm da tng đng vi ging da Ta.
- Da Nhím: thuc nhóm da cao, dng trái hi dƠi, có γ khía rõ rt, đu có
núm, trái t nh đn trung bình, cm dƠy 1,1 ậ 1,2 cm. Sn lng xp x ging da
Ta. Tùy theo màu sc v trái, ta có ging Nhím xanh và Nhím vàng.
- Da Dâu: thuc nhóm da lai, trái c hi nh, dng trái tròn, 3 khía không
rõ. Trái tuy hi nh nhng x mng nên hƠm lng cm da trong trái khá cao, đc
bit hƠm lng du cao nht trong các ging da hin nay (66%). Da Dâu trng tt
mi nm cho 14 ậ 16 bung, mi bung t 10 ậ 15 trái, khong 4.500 ậ 5.000 trái
cho 1 tn cm da khô. Tùy theo màu sc ca v trái, ta có các ging da Dâu
xanh, Dơu đ và Dâu vàng.
Nhóm cho nc da ti:
Gm các ging cho trái nh, lng cm da thp nhng nc rt ngt:
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 5
- Da o: thuc nhóm da cao, c trái nh nht trong các ging hin nay, mi
bung cho 30 ậ 50 trái.
- Da Xiêm: thuc nhóm da lùn, mi nm cho 16 ậ 18 bung, trung bình mi
bung 20 trái. Tùy theo màu sc v trái, ta có các ging Xiêm xanh vƠ Xiêm đ.
- Da Tam Quan: thuc nhóm da lùn, trái có kích thc trung bình và có
màu vàng ngà.
Nhóm có hiu qu kinh t thp:
Gm các ging có lng cm da thp, t l đu trái thp, ít có hiu qu kinh t:
da Da (hay da Bông), da Sáp (da đc rut, không có nc), da Dang, da
B.
Trong các ging da đc trng Vit Nam, ging da Ta là ging đc trng
nhiu nht (chim 65 ậ 75% din tích), hn na, chúng cho sn lng cm da cao
cng nh cht lng cm da tt nên phù
hp đ sn xut bt nc ct da.
1.1.2 Cu to ca trái da
Trái da là mt qu nhân cng đn
mm, bao gm mt gáo cng bao bc phn
cm da bên trong và bên ngoài là lp x
da dày. Cu to ct ngang trái da già t
ngoài vào trong gm có hai phn, là lp
biu bì và ht. Lp biu bì đc chia thành
nhiu phn: phía ngoài là lp biu bì nhn,
có sáp, k đn là lp trung bì (v qu
gia) cha x mƠu nơu, trong cùng là lp
g màu vàng nâu rt cng, gi là lp ni bì
(v qu trong hay gáo da). Di lp ni bì là ht da. Cu to ca ht da nh sau:
bên ngoài là v ht (lp màng mng mƠu nơu đ, dính cht vào gáo); bên trong
cha phôi nh (còn gi lƠ cm da) trng bóng, dày 1-β cm vƠ nc da, có màu
trng đc, chim ¾ lòng gáo.
Hình 1.2: Cu to ca trái
da
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 6
V da: gm x vƠ bi x. X da dùng đ se ch hay đan li, xon hay tm cao
su làm nm ging, bc gh, thm, màng lc không khí, cht cách nhit…Nhng
hiu qu kinh t kém khi trin khai qui mô ln.
Gáo da: nm di lp v, hình cu, có b dày 3-5mm. Thành phn chính ca gáo
da là lignin, cellulose, pentosan ging nh g. c ng dng làm cht đt (cháy
đu, không khói).
Cm da: cht rn màu trng, b dày khong 10mm, bên ngoài có mt lp v nâu
mng. Cm da đc ng dng làm thc phm di nhiu dng sn phm khác
nhau (cm da khô, cm da no sy, sa da đóng hp…).
Nc da: trung bình mt trái da có cha γ00ml nc, chim 25% trng lng
trái da. Nc da là loi nc gii khát ph bin vì cha nhiu cht dinh dng
nh: đng, protein, lipid, vitamin, vƠ khoáng nhng vi nng đ rt loãng.
Mt trái da chín có thành phn trung bình nh sau (theo phn trm khi lng
trái): cm da 30%, v da 33,5%, gáo da 15% vƠ nc da 21%.
1.1.3 Cm da
Thu hoch da khô khi đ tui ca nó đc 10-12 tháng gi là da khô. Trong
thành phn da khô cm da là phn có giá tr dinh dng nht.
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 7
Bng 1.2: Thành phn hóa hc ca cm da
Thành phn
HƠm lng (% theo khi
lng)
Nc
44,0 ậ 52,5
Protein
3,0 ậ 4,3
Carbohydrate tng
9,0 ậ 10,0
Cellulose
2,1 ậ 3,4
Lipid
34,7 ậ 38,2
Tro
0,8 ậ 1,3
(Chee C. Seow & Choon N. Gwee, 1997)
T cm da qua các quá trình phi sy, nghin hoc trích ly, ép ngi ta đƣ to
ra đc ra nhiu sn phm khác nhau nh: bt cm da, bt sa da, nc ct da
(nhng sn phm nƠy thng dùng trong công ngh sn xut bánh ko và các thc
phm khác), du da (ch yu dùng trong công ngh hóa hc: xà phòng, bt git,
du chi tóc,…). NgoƠi ra bƣ cm da còn đc dùng làm thc n cho gia súc.
1.2 Nc ct da [7]
Nc ct da là mt dng nh tng có mƠu trng đc, nhn đc khi ép cm
da ti no nhuyn trong điu kin có hay không b sung nc.
Thành phn hóa hc trong nc ct da khi ép t cm da ti thay đi tùy theo
ging da, v trí đa lý, đ chín ca trái da, phng pháp trích ly vƠ mc đ s
dng dung môi (thng lƠ nc) đ trích ly.
Nc ct da là mt trong nhng thành phn không th thiu đc s dng ph
bin quy mô gia đình vƠ quy mô công nghip thc phm ca ngi châu Á nói
chung cng nh ngi Vit Nam nói riêng. Nó là nguyên liu cn thit đ ch bin
các món n truyn thng các nc chơu Á, đc bit lƠ Thái Lan, Malaysia,…
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 8
(Pichivittayakarn). Vit Nam da đc s dng ph bin trong các món n nh
cà ri, các món tráng ming,…NgoƠi ra nc ct da còn là nguyên liu sn xut các
sn phm nh mt da, syrup da, “phô mai” da, đu h da và mt s sn phm
nc ung nh “cocosoy milk”,…Nm 1990, các nhƠ nghiên cu Philippines đƣ
to ra dòng sn phm mi bng cách phi trn sa gy (skim cow’s milk) vi nc
ct da.
Bng 1.3: Thành phn hóa hc ca nc ct da.
Thành phn
Nathaneal
(1954)
Popper và cng
s (1966)
Jeganathan
(1970)
Anon
(1984)
m (%)
50,0
51,4
50,0
53,9
Cht béo (%)
39,8
32,2
40,0
34,7
Protein (%)
2,8
4,4
3,0
3,6
Tro (%)
1,2
1,0
1,5
1,2
Carbohydrate (%)
6,2
8,3
5,5
6,6
(Chee C. Seow & Choon N. Gwee, 1997)
Carbohydrate trong nc ct da ch yu lƠ đng (phn ln là sucrose) và tinh
bt. Nhng cht khoáng chính trong nc ct gm có phosphorus, calcium và
potassium. NgoƠi ra, trong nc ct da mi ép còn cha mt lng nh vitamin B
và acid ascorbic.
Da vƠo đ tan ca các protein, 80% lng protein trong nc ct da là các
phơn đon khác nhau ca albumin vƠ globulin. Trong đó, ch có 30% protein là có
th hòa tan vƠo nc, nhng protein còn li đóng vai trò lƠ cht to nh cho các ht
cu béo trong nc ct da. Thành phn các amino acid ca các phơn đon albumin
và globulin trong nc ct th hin trong bng 1.4 (theo Kwon & cng s, 1996).
Qua đó, có th thy nc ct da là mt ngun giàu các amino acid không thay th,
duy ch có hƠm lng methionine hi thp so vi yêu cu v dinh dng.
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 9
Bng 1.4: Thành phn các amino acid ca các phơn đon albumin và globulin
trong nc ct da (g/100g protein)
Amino acid
Albumin
Globulin
Isoleucine
2,8
4,1
Leucine
3,9
6,5
Lysine
5,1
3,5
Methionine
1,2
2,9
Phenylalanine
2,7
5,9
Threonine
3,3
3,3
Valine
3,5
7,5
Histidine
1,8
1,9
Tyrosine
3,0
3,7
Aspartic acid
5,6
8,9
Proline
2,7
3,4
Serine
3,1
5,0
Glutamic acid
24,9
17,5
Glycine
4,0
4,9
Alanine
2,9
4,1
Arginine
17,9
15,0
(Chee C. Seow & Choon N. Gwee, 1997)
Nc ct da d b tách pha, do h nh tng du ậ nc trong đó không bn.
Các git béo gn nhau d dàng kt hp li to thành git có kích thc ln hn,
ni lên trên và hình thành mt lp đc gi là lp kem. Lp bên di lƠ nc cùng
vi các cht tan trong nc. Mt s nghiên cu cho thy h nh tng trong nc
ct da kém bn nht trong khong pH 3,5 ậ 6,0 và n đnh nht hai khong pH
1,5 ậ 2,0 và pH 6,5 (theo Monera & del Rosario (1982, 1988)). T đó, ngi ta b
sung vào nc ct da các cht nh hóa kt hp vi các phng pháp đng hóa áp
lc cao đ ci thin đ bn ca h nh tng nƠy.
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 10
Nc ct da nu không x lý s h hng rt nhanh, ngay c trong điu kin bo
qun lnh. Thi gian ca mt th h vi khun trong nc ct da 10
o
C là 232
phút, nu 30
o
C lƠ 44 phút. Nc ct da là mt môi trng khá giƠu dinh dng
cho các vi sinh vt phát trin. Trong nc ct da thng gp các vi khun thuc
ging Bacillus, Achromobacter, Microbacterium, Micrococcus, Brevibacterium và
mt s loi Coliforms; mt s nm nh Penicillium, Geotricum, Mucor, Fusarium
và Saccharomyces.
Bng 1.5: Tiêu chun vi sinh ca nc ct da (theo tiêu chun v các sn
phm t da APCC, 1994)
Ch tiêu
S lng
Vi sinh vt phân gii cht béo, vi
khun đng rut và Staphylococci
ệt hn 10 khun lc/g sn phm
Tng s vi khun hiu khí
Không ln hn 50.000 khun lc/ml đi vi 4
trong 5 mu th, mu còn li không vt quá
10
4
khun lc/ml
Escherichia coli
Không phát hin trong 0,1 ml sn phm đi
vi 4 trong 5 mu th, mu còn li không phát
hin trong 0,01ml sn phm
Vibrio cholerae, Salmonella,
Listeria monocytogenes
Âm tính trong 25g mu th.
(Chee C. Seow & Choon N. Gwee, 1997)
Bên cnh s h hng do vi sinh vt, nc ct da cng d dàng b h hng bi
các phn ng hóa hc (bao gm c các phn ng do enzyme xúc tác), ch yu là
quá trình t oxy hóa ca các acid béo không no và thy phân cht béo gây mùi v
khó chu cho sn phm. S gii phóng các acid béo mch ngn nh acid butyric,
caproic, caprylic và capric gây mùi ôi mnh, còn các acid béo mch dài trung bình
nh acid lauric vƠ myristic (đơy lƠ thƠnh phn chính trong du da) gây ra mùi v
khó chu.
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 11
Do nc ct da rt d b h hng nên ngi ta phi ch bin đ có th s dng
trong thi gian dƠi. Các phng pháp ch bin ch yu lƠ đng hóa, x lý nhit
(thanh trùng, tit trùng), tách béo (ly tơm) vƠ tách nc (sy).
1.3 Gii thiu v bt nc ct da hòa tan [7]
Bt nc ct da hòa tan có màu trng kem, mùi thm ca da và d hoàn tan
trong nc nhit đ thng. Thông thng, t mt trái da ngi ta có th sn
xut đc 60-100g bt nc ct da.
Bt nc ct da đc s dng ph bin trong công nghip bánh ko. Nó cng
đc cho vƠo kem đ to hng v.
Bt nc ct da đc sn xut nhiu Philippines, Malaysia, Indonesia, Sri
Lanka.
Bng 1.6: Thành phn ca bt nc ct da sn xut bng phng pháp sy
phun.
Thành phn (%
khi lng)
Seow & Leong
(1988)
Gonzalez
(1986)
m
2,2
0,8-2,0
Cht béo
63,6
60,5
Protein
4,5
6,9
Tro
1,0
1,8
Carbohydrate
28,7
27,3
X
0,02
(Chee C. Seow & Choon N. Gwee, 1997)
1.4 Tinh bt bin tính
1.4.1 Gii thiu tinh bt bin tính. [9,10]
Ngày nay tinh bt bin tính đc s dng rng rãi trong công nghip ch bin
thc phm vì nó đƣ khc phc đc nhng hn ch mà tinh bt t nhiên hay mc
phi. Ví d, các ht bt ngô nu dng cha bin tính, khi đun nóng s d dàng
hydrat hóa, trng nhanh ri v ht làm gim đ nht đ to nên mt khi keo và
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 12
d chy. Vì vy làm hn ch phm vi ng dng ca tinh bt này trong nhiu loi
thc phm. Nhc đim ca tinh bt t nhiên th hin tính chy t do hay tính k
nc ca ht tinh bt, tính không hòa tan, tính kém trng n, đ nht tng trong
nc lnh. S dính kt hay to hn hp ging cao su đi vi nhng loi tinh bt đƣ
nu đc bit là ngô np, khoai tây, tinh bt sn, tính d thoái hóa khi kéo dài thi
gian đun nóng hay gim pH, đ kém trong…Vì vy đ có nhng loi tinh bt phù
hp theo yêu cu s dng ngi ta tin hành bin tính tinh bt. Bin tính tinh bt là
quá trình lƠm thay đi cu trúc phân t ca tinh bt, to ra các phân t
polysaccharide có mch ngn hn hay gn các cht, các nhóm khác vào phân t tinh
bt… di tác dng ca các tác nhơn nh nhit đ, acid, enzyme, các cht oxy
hóa…dn đn lƠm thay đi cu trúc vt lý, hóa hc ca tinh bt.
1.4.2 Phân loi tinh bt bin tính:
Da trên bn cht nhng bin đi xy ra trong phân t tinh bt, Kovalxkaia chia
tinh bt bin tính bng hóa cht thành hai loi: tinh bt ct và tinh bt b thay th.
Nhóm tinh bt ct: trong phân t tinh bt xy ra hin tng phân ct liên kt C-O
gia các monomer và nhng liên kt khác, gim khi lng phân t, xut hin mt
s liên kt mi trong và gia các phân t. Cu trúc ht ca tinh bt có th b phá v
ít nhiu. Nhóm tinh bt này có rt nhiu ng dng nh tinh bt bin tính bng acid
đc dùng đ ph giy, tng đ bn ca giy, ci thin cht lng in…Trong công
nghip thc phm, tinh bt loi nƠy dùng đ to cu trúc gel trong sn xut bánh
ko…
Tinh bt oxy hóa cng đc xp vào nhóm này. Mt s loi tinh bt đc oxy
hóa bi KMnO
4
trong môi trng acid đc s dng thay th agar, pectin trong sn
xut bánh ko, kem, các sn phm sa cng nh trong đ hp. Các sn phm tinh
bt oxy hóa yu cng đc dùng trong bánh mì đ lƠm tng thi gian gi khí ca
bt nhào, gim thi gian lên men vƠ tng cht lng ca bánh.Tinh bt oxy hóa bi
hypoclorit, H
2
O
2
, HI và mui ca nó đc s dng rng rãi trong công nghip giy.
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 13
Nhóm tinh bt thay th: là nhóm tinh bt mà tính cht ca chúng thay đi do
nhóm hydroxyl carbon 2,3 và 6 liên kt vi các gc hóa hc hay đng trùng hp
vi mt hp cht cao phân t khác hoc hai mch polysaccharide có th b gn vào
nhau do các liên kt dng cu ni.
Mc đ bin tính tinh bt đc đc trng bi đ th (Degree of substitution -
DS). DS là s nhóm hydroxyl b th trên mt AGU (Anhydrous Glucose Unit).
th có giá tr trong khong 0 ậ 3. Trong trng hp này tính cht ca tinh bt b th
thay đi rõ rt. Thông thng tinh bt loi nƠy có đ nht vƠ đ bn kt dính cao
(đc s dng đ sn xut các sn phm cn bo qun) nh tinh bt acetate, tinh bt
phosphate, tinh bt oxy hóa…
1.4.3 Các phng pháp bin tính tinh bt: [5]
Da vào bn cht ca phng pháp có th phân loi các phng pháp bin tính
tinh bt nh sau:
Phng pháp bin tính vt lý: lƠ phng pháp bin tính tinh bt thun túy dùng
các lc vt lý nh ép, nén vƠ h hóa tác dng lên tinh bt đ lƠm thay đi mt s
tính cht ca nó nhm phù hp vi nhng ng dng, sn phm tinh bt bin tính
ca phng pháp nƠy lƠ nhng tinh bt h hóa, tinh bt x lý nhit m.
Phng pháp bin tính hóa hc: lƠ phng pháp s dng nhng hóa cht cn
thit nhm thay đi tính cht ca tinh bt, sn phm ch yu ca phng pháp bin
tính hóa hc là nhng tinh bt x lý acid, tinh bt ete hóa, este hóa, phosphat hóa.
Phng pháp thy phân bng enzyme: lƠ phng pháp bin tính tinh bt tiên tin
hin nay, cho sn phm tinh bt bin tính chn lc không b ln nhng hóa cht
khác. Sn phm ca phng pháp nƠy lƠ các loi đng glucose, fructose; các
poliol nh sorbitol, mannitol….
1.4.4 ng dng ca tinh bt bin tính trong công nghip thc phm.[5,6,8,9]
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 14
Kh nng to gel: tinh bt sn dây bin tính acid cng nh tinh bt ngô bin tính
oxy hóa to ra gel mm hn, do đó nó đc ng dng đ to gel mm cho các sn
phm thuc loi mt qu đông.
Kh nng to đ xp, đ cng: tinh bt ngô bin tính và các dextrin cha hàm
lng amylose cao đc s dng đ to đ cng cho các sn phm thuc loi
phomat. Các loi dong ring, tinh bt ngô, tinh bt sn sau khi bin tính acid có đ
hòa tan cao dùng đ thay th mt phn nguyên liu trong sn phm bánh quy to đ
xp vƠ đ giòn cho bánh.
Kh nng to đ trong, đ đc cho sn phm: tinh bt ca các ht ng cc loi
np, tinh bt ca c, r c thng có h trong sut hn tinh bt ca các loi ng cc
bình thng.
Kh nng to kt cu: ngi ta thng dùng tinh bt ngô bin tính hay tinh bt
sn có th ng dng đ to kt cu có đ nhuyn, đ mn màng cho sn phm. Da
vào kh nng nƠy ca tinh bt bin tính ngi ta ng dng nó đ thay th mt phn
cht n đnh trong sn xut yaourt, kem sa…
Ngoài các chc nng to ra các tính cht đc trng trên cho các loi sn phm
tinh bt bin tính còn tham gia vào tính n đnh cho sn phm khi bo qun nh gi
m, gi mùi, gim bt tác đng ca vi sinh vt.
1.5 Vitamin E [2,4,5]
1.5.1 Gii thiu
Vitamin E là mt trong nhng vitamin rt cn thit cho c th con ngi sinh
trng và phát trin bình thng. Ngoài ra nó còn là mt cht chng oxy hóa hu
hiu đc s dng đ bo qun thc phm hin nay
Công thc phân t: C
29
H
50
O
2
.
Các tocopherol đc s dng làm cht chng oxy hóa trong thc phm tn ti
các dng: alpha- tocopherol, gamma- tocopherol, delta- tocopherol, tocopherol có
nhiu trong du thc vt.
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 15
1.5.2 Phân loi
Cn c vào ngun gc mƠ ngi ta chia vitamin E làm hai loi: loi có ngun
gc thiên nhiên và loi tng hp
Vitamin E có ngun gc thiên nhiên: đc chit xut t du thc vt nh gc,
đu tng, ngô, mm lúa mch, các loi ht có du nh ht hng dng.
Trong s tocopherol đc tìm thy trong t nhiên, các loi , , vƠ ậ
tocopherol là các loi ph bin nht và tt c đu th hin hot tính chng oxy hóa.
Hot tính chng oxy hóa tng dn theo th t trên. Tuy nhiên, đôi khi th t này
cng thay đi tùy thuc vƠo môi trng vƠ các điu kin khác.
Vitamin E tng hp: Mc dù vitamin E có ngun gc thiên nhiên có tác dng tt
nht nhng do chit xut t các thc phm thiên nhiên nên không kinh t, vì vy
ngi ta sn xut ra loi vitamin E tng hp. Dng tng hp là các racemic D,L-
alpha tocopherol, gm 8 đng phân quang hc nhng ch có mt đng phân ging
vitamin E thiên nhiên là D-alpha tocopherol (ch chim 12,5%), vì vy tác dng ca
vitamin E tng hp thp hn so vi loi có ngun gc thiên nhiên.
Trong nhng tính cht ca tocopherol, tính cht quan trng hn c là kh nng b
oxy hóa bi các cht oxy hóa khác nhau. Tocopherol b oxy hóa tr nên hi đen
trong không khí vƠ ánh sáng. c bit, trong môi trng kim. Trong thao tác k
thut bo qun, ngi ta dùng dung dch pha trong du, cha ít nht là 31%
tocopherol.
1.5.3 c tính lý hóa:
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 16
Hình 1.3: Cu trúc hóa hc Tocopherol
Ph bin ch s dng anpha-tocopherol, đơy lƠ cht chng oxy hóa t nhiên, có
trong mt s du m nh đu tng, du ht bông, du ng cc…
- Alpha tocopherol có s INS 307, ADI: 2mg/kg
- Tocopherol có dng du màu vàng nht hoc nơu đ, không mùi, nht.
- Tính tan: không tan trong nc, hòa tan tt trong du thc vt, ru ethylic, ether
etylic và ether du ha.
- Tocopherol khá bn nhit, có th chu đc nhit đ đn 170
o
C khi đun nóng
trong không khí nhng b phá hy nhanh bi tia t ngoi.
- Trong s nhng cht chng oxy hóa t nhiên, tocopherol là cht phân b rng
rƣi, đc th nghim nhiu nht v hot tính chng oxy hóa trong thc phm và
đc chp nhn cho s dng nhiu nc trên th gii.
1.5.4 Chc nng vƠ đc tính:
Tocopherol là cht chng oxy hóa trong các sn phm cha cht béo, là cht
c ch s hình thành hp cht nitrosamin gơy ung th. Tuy nhiên, tocopherol lƠ
nhóm cht chng oxy hóa khá yu nu s dng riêng l.
Không có hi v mt sinh hc nu lng s dng không quá ln. c khuyn
khích s dng thay th các cht chng oxy hóa khác. Nu dùng tocopherol quá liu
Báo cáo khóa lun tt nghip GVHD: Lý Th Minh Hin
SVTH: Trn Th Thu Chi Trang 17
cao hn nhu cu hng ngƠy thì chúng đc thi qua phân hoc tích ly trong gan.
Trong nc tiu cng tìm thy mt vài cht chuyn hóa ca tocopherol.
1.6 Vitamin C
1.6.1 Gii thiu:
Vitamin C là mt cht có kh nng chng oxy hóa rt mnh, rt tt cho c th
con ngi. NgƠy nay, chúng còn đc s dng nh lƠ mt ph gia thc phm an
toƠn cho ngi tiêu dùng. Nó là mt hp cht đn gin, cha 6 nguyên t cacbon
gn vi đng glucose, n đnh trong môi trng acid, d b phá hy bi quá trình
oxy hóa, ánh sáng, kim, nhit đ, đc bit là vi s có mt ca st vƠ đng.
Acid ascorbic là mt cht lng tính, nó va mang tính kh va mang tính oxy
hóa, th nhng tính kh ca nó mnh hn nhiu th hin kh nng bt gi oxy.
Acid ascorbic b oxy hóa cho acid dehydro ascorbic.
Acid ascorbic dùng trong thc phm dng tinh th màu trng, 1g tan trong 3,5 ml
nc hay trong 30ml ethanol, không tan trong du m. Sau khi đc hút m bi
acid sulfuric trong 24 gi, phi đt 99% acid ascorbic. C ch tác dng: acid
ascorbic b oxy hóa to thành acid dehydro ascorbic, đơy lƠ phn ng oxy hóa kh
thun nghch, qua đó vitamin C có tác dng nh mt đng tác nhân, tham gia vào
nhiu phn ng hóa sinh trong c th nh: hydroxyl hóa, amid hóa.
1.6.2 c tính lý hóa:
Hình 1.4: Cu trúc hóa hc ca Vitamin C
Tn ti dng viên, màu trng đn màu vàng nht, nhng loi dùng trong thc
phm phi có màu trng. Hu nh không mùi, có v chua ca acid, rt d tan trong
nc (300g/lít). Dung dch nc 5% có pH=3. Dng mui d tan trong nc hn
(900g/lít).
1.6.3 Chc nng vƠ đc tính