Quy trình kiểm toán hàng tồn kho và giá vốn hàng bán tại công ty KPMG Việt Nam

TRNG I HC M TP. H CHÍ MINH
KHOA ÀO TO C BIT


KHÓA LUN TT NGHIP
NGÀNH: KIM TOÁN

QUY TRÌNH KIM TOÁN HÀNG TN
KHO VÀ GIÁ VN HÀNG BÁN TI
CÔNG TY TNHH KPMG



SVTH: NGUYN Lể MAI THY
MSSV: 1054040430
Ngành: K TOÁN
GVHD: Thc s Lể TH THANH XUÂN






ThƠnh ph H Chí Minh – Nm 2014

NHN XÉT CA GING VIểN HNG DN

Tp. HCM, Ngày Tháng Nm 2014


LI CM N
Li đu tiên em xin gi li cm n đn toàn th Ban giám hiu khoa ào To c
Bit – Trng i hc M Thành ph H Chí Minh đư to điu kin cho em hoàn thành
Khóa lun tt nghip này, đây là mt c hi tt đ em có th thc hành các k nng đư
đc hc trên lp và cng giúp ích rt ln đ em ngày càng t tin v bn thân mình hn.
Em xin gi li cm n chân thành nht đn Cô Lê Th Thanh Xuân - Giáo viên
hng dn trong sut thi gian va qua đư không ngi khó khn và nhit tình ch dy,
giúp đ đ em có th hoàn thành tt đ tài nghiên cu này.
Em cng xin gi li cm n đn toàn th các anh ch trong B phn nghip v 1
thuc phòng Kim toán ti Công ty TNHH KPMG đư trc tip hng dn, ch bo cho em
nhiu kinh nghim quý báu trong sut thi gian thc tp ti công ty.

Trân trng!

MC LC
DANH MC BNG 1
CHNG 1: GII THIU 2
1.1. Lý do chn đ tài 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. Phng pháp nghiên cu 3
1.4. Kt cu ca khóa lun 3

CHNG 2: C S LÝ LUN V KIM TOÁN HÀNG TN KHO 4
2.1. c đim ca hàng tn kho đi vi t chc k toán hàng tn kho 4
2.1.1. . Nhng đc đim chung ca hàng tn kho trong t chc công tác k toán hàng
tn kho 4
2.1.2. T chc công tác k toán hàng tn kho 6
2.2. Kim soát ni b đi vi hàng tn kho 9
2.2.1. Mc đích kim soát ni b đi vi hàng tn kho 9
2.2.2. Các th tc kim soát 9
2.2.3. Mc tiêu kim toán hàng tn kho 12
2.3. Kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán 13
2.3.1. Tìm hiu môi trng kinh doanh và xác lp mc trng yu 13
2.3.2. Th nghim c bn 21
CHNG 3: THC TRNG KIM TOÁN HÀNG TN KHO TI CÔNG TY
TNHH KPMG 30
3.1. Qúa trình hình thành và phát trin ca công ty TNHH KPMG 30
3.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca KPMG toàn cu 30
3.1.2. c đim hot đng ca công ty TNHH KPMG ti Vit Nam 33
3.1.3. Quy trình kim toán chung ti KPMG 36
3.1.4. Quy trình kim toán hàng tn kho ti KPMG 38
3.2. Minh ha t chc thc hin kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ca KPMG
đi vi công ty ABC 48
3.2.1. Gii thiu chung v công ty ABC 48
3.2.2. Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán đi vi công ty ABC 49
CHNG 4: NHN XÉT 89
4.1. Nhn xét v lý thuyt quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti
KPMG 89
4.2. Nhn xét v vic áp dng quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán trên
thc t ti KPMG 90
4.2.1. Quy trình đánh giá ri ro và xác lp mc trng yu 90
4.2.2. Th tc đánh giá h thng kim soát ni b 92

4.2.3. Th nghim kim soát 94
4.2.4. Th tc phân tích 95
4.2.5. Th nghim chi tit 96
4.2.6. Kt lun, ý kin kim toán 96
KT LUN 97
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 99
PH LC 100


DANH MC T VIT TT
AMPT: Audit Misstatement Posting Threshold – Mc sai lch trng yu cn phi cân
nhc
BP: B phn
BCTC: Báo cáo tài chính
CSDL: C s dn liu
CP: Chi phí
DN: Doanh nghip
KAM: KPMG Audit Manual – S tay kim toán KPMG
KTV: Kim toán viên
KSNB: Kim soát ni b
LNTT: Li nhun trc thu
MUS: Monetary Unit Sampling - Chng trình chn mu thng kê
MPP: Materiality for Planning Purpose - Mc trng yu ban đu đc c lng
trong giai đon lp k hoch kim toán
NVL: Nguyên vt liu
PM: Performance Materiality – Mc trng yu thc hin
TNHH: Trách nhim hu hn
TP: Thành phm
TK: Tài khon
TSC: Tài sn c đnh

SPDD: Sn phm d dang
RRTT: Ri ro tim tàng

Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 1

DANH MC BNG
Chng 2
Bng 2.1: Ri ro tim tàng và các th tc kim soát tng ng đi vi HTK 9
Bng 2.2: Hng dn ca VACPA đi vi vic tính toán mc trng yu trên tng
th BCTC 15
Chng 3
Bng 3.1: Mô hình tiêu chun HORNET đ đánh giá các th tc kim soát 41
Bng 3.2: Ma trn ri ro đc s dng ti KPMG 44
Bng 3.3: Biên bn chng kin kim kê ti công ty ABC 57
Bng 3.4: Ma trn đánh giá ri ro đi vi Công ty ABC 61
Bng 3.5: Hng dn ca KPMG đ xác đnh ch tiêu c tính mc trng yu 63
Bng 3.6: Hng dn ca KPMG v t l phn trm thích hp đ xác đnh MPP . 64

Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 2

CHNG 1: GII THIU
1.1. LÝ DO CHN  TÀI
Trong nn kinh t th trng, điu quan trng đi vi các nhà đu t, ch doanh
nghip và c quan nhà nc v kinh t là có đc các thông tin đáng tin cy đ đa ra
quyt đnh đu t, quyt đnh kinh doanh hoc quyt đnh điu tit. Chính vì vy, hot
đng t vn tài chính và kim toán đư tr thành mt nhu cu không th thiu trong nn

kinh t th trng. T vn tài chính và kim toán là mt điu kin tích cc đm bo các
lut l, ch đ, và chun mc kim toán đc chp hành nghiêm chnh, các s liu, tài
liu k toán đc trình bày mt cách trung thc và hp lý. Nhìn chung, nhu cu kim toán
ti Vit Nam đang ngày càng gia tng. S phát trin nhanh chóng ca các công ty kim
toán trong nhng nm qua  nc ta là minh chng c th cho s cn thit và tm quan
trng ca hot đng này. Mt trong nhng dch v kim toán ch yu mà các công ty
kim toán đc lp cung cp cho khách hàng là dch v kim toán Báo cáo tài chính.
Báo cáo tài chính là tm gng phn ánh đy đ kt qu hot đng kinh doanh ca
doanh nghip trên mi khía cnh qu quá trình kinh doanh. Các thông tin tài chính ca
doanh nghip s đc tp hp và phn ánh trên Báo cáo tài chính vào cui niên đ. Vì
vy, đ đt đc mc đích kim toán toàn din các Báo cáo tài chính, kim toán viên cn
phi xem xét, kim tra riêng bit các b phn cu thành nên báo cáo tài chính ca tng
doanh nghip.
Vic xác đnh giá tr hàng tn kho có nh hng trc tip đn giá vn hàng bán, t
đó nh hng trng yu đn li nhun thun trong nm. Mt khác, vic xác đnh cht
lng, tình trng và giá tr hàng tn kho luôn là công vic khó khn và phc tp hn hu
ht các tài sn khác nên thc hin tt công tác kim toán hàng tn kho trong Kim toán
báo cáo tài chính cho phép công ty kim toán tit kim đc thi gian, chi phí và nâng
cao đc hiu qu kim toán, qua đó giúp cho doanh nghip nhn thy đc nhng sai
sót, yu kém trong công tác k toán, công tác qun lỦ và xác đnh đúng trách nhim ca
doanh nghip trong vic thc hin nghip v đi vi Nhà nc.
Nhn thc đc tm quan trng nh vy, em đư chn đ tài “Quy trình kim toán
hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG”.
1.2. MC TIÊU NGHIÊN CU
H thng li c s lý lun v kim toán khon mc Hàng tn kho và giá vn hàng
bán đư hc  hc phn Kim toán.
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 3

Tìm hiu tình hình thc tin v công tác kim toán khon mc Hàng tn kho ti
Công ty TNHH KPMG.
1.3. PHNG PHÁP NGHIểN CU
Tìm hiu, thu thp s liu thông qua vic đi thc tp ti công ty t khâu chun b
kim toán Hàng tn kho cho ti khi kt thúc cuc kim toán. Ghi nhn, đánh giá, so sánh
gia lý thuyt và thc t đư hc đ đa ra các nhn xét và kin ngh.
1.4. KT CU CA KHÓA LUN
Kt cu đ tài gm có 4 chng:
Chng 1: Gii thiu.
Chng 2: C s lý lun kim toán chu trình hàng tn kho và giá vn hàng bán.
Chng 3: Thc trng kim toán hàng tn kho trong kim toán báo cáo tài chính
do công ty TNHH KPMG thc hin.
Chng 4: Mt s nhn xét v quy trình kim toán hàng tn kho trong kim toán
báo cáo tài chính do công ty TNHH KPMG thc hin.
Tuy nhiên, kim toán vn còn là mt lnh vc khá mi m  Vit Nam c v lý
thuyt ln thc t, đng thi do hn ch bn thân và chuyên môn nên bài vit không tránh
khi nhng thiu sót, do vy rt mong nhn đc s góp ý ch báo ca quý Thy Cô.
Chân thành cm n!

Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 4

CHNG 2: C S LÝ LUN KIM TOÁN HÀNG
TN KHO
2.1. C IM CA HÀNG TN KHO I VI T CHC
K TOÁN HÀNG TN KHO
2.1.1. Nhng đc đim chung ca hàng tn kho trong t chc
công tác k toán hàng tn kho
Hàng tn kho là tài sn lu đng ca doanh nghip th hin di dng vt cht c

th di hình thc khác nhau. Tùy theo đc đim hot đng kinh doanh ca doanh nghip,
hàng tn kho thng bao gm:
 Hàng mua đang trên đng đi: là nhng vt t, hàng hóa mua ngoài đư thuc quyn
s hu ca đn v nhng ti thi đim khóa s vn cha v hoc đư v đn nhng cha
làm th tc nhp kho.
 Nguyên liu, vt liu tn kho; là nhng đi tng lao đng mua ngoài hoc t ch
bin dùng cho mc đích sn xut, ch bin.
 Công c, dng c tn kho: là nhng t liu lao đng không hi đ các tiêu chun
v giá tr và thi gian s dng quy đnh đi vi tài sn c đnh.
 Chi phí sn xut kinh doanh d dang: là nhng chi phí phát sinh liên quan đn khi
lng sn xut, dch v cha hoàn thành ti thi đim khóa s.
 Thành phm tn kho: là nhng sn phm đư hoàn tt quá trình sn xut, ch bin,
gia công và đc nhp kho đ ch bán.
 Hàng hóa tn kho: là nhng vt t, hàng hóa đc đn v mua v đ bán li.
 Hàng gi đi bán: là nhng vt t, hàng hóa đc gi ti mt kho khác vi kho ca
đn v nhng vn thuc quyn s hu ca đn v. Hàng hóa gi đi bán có th bao gm
hàng gi bán đi lý, hàng ký gi, tr giá dch v đư hoàn thành nhng cha đc chp
nhn thanh toán.
Hàng tn kho và giá vn hàng bán có mi liên h trc tip và rt mt thit. Mi
quan h này khin cho kim toán hàng tn kho thng đc tin hành đng thi vi kim
toán giá vn hàng bán. Khi thu thp bng chng đy đ, thích hp đ xác minh tính trung
thc và hp lý ca khon mc hàng tn kho trên Bng cân đi k toán, kim toán viên
cng có đc nhng c s hp lỦ đ rút ra kt lun v s trung thc và hp lý ca giá vn
hàng bán trên Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh.
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 5

Mi quan h trên khin cho các sai sót liên quan đn hàng tn kho cng s nh
hng đn giá vn hàng bán và ngc li. Ví d do đn v áp dng phng pháp đánh giá

hàng tn kho không hp lý làm thi phng giá tr hàng tn kho cui k, đng thi làm cho
giá vn hàng bán b khai thiu, dn đn li lun b thi phng.
Bên cnh đó, đi vi các doanh nghip thng mi và doanh nghip sn xut, hàng
tn kho gi vai trò trung gian trong quá trình chuyn hóa các ngun lc ca đn v thành
kt qu kinh doanh. Do vai trò trung gian gia các chu trình kinh doanh nên hàng tn kho
có liên quan đn hu ht các chu trình này. Trong đó, hàng tn kho đc bit có liên h mt
thit đn chu trình bán hàng – thu tin, chu trình mua hàng – tr tin, chu trình tin lng.
Vi nhng đc đim trên, trong công tác kim toán, đc bit là đi vi các doanh
nghip thng mi và doanh nghip sn xut, kim toán hàng tn kho thng đc đánh
giá là quan trng và cha đng hiu ri ro vì nhng lý do sau:
 Hàng tn kho thng có giá tr ln và chim mt t trng đáng k trong tài sn
ngn hn ca doanh nghip. Do đó, các sai sót v hàng tn kho thng có nh hng
trng yu đn mc đ trung thc và hp lý ca báo cáo tài chính.
 i vi các đn v có quy mô ln hoc sn xut, kinh doanh cùng lúc nhiu mt
hàng, khi lng luân chuyn hàng tn kho thng là rt ln, chng loi hàng tn kho
phong phú và đc t chc tn tr  nhiu đa đim khác nhau. Vic phi x lý mt khi
lng d liu va ln va phc tp có th to ra sc ép khin các nhân viên d b sai sót.
Ngoài ra đ thc hin chc nng qun lỦ, các đn v này thng phi thit k h thng
chng t, s sách phc tp đ kim soát ni b. iu này có th làm cho các th nghim
kim tra tài liu hay theo dõi lu chuyn d liu liên quan đn hàng tn kho ca k toán
viên gp nhiu khó khn.
 Các sai sót v hàng tn kho có th nh hng đn c Bng cân đi k toán và Bng
báo cáo kt qu hot đng kinh doanh.
 Hàng tn kho là mt khon mc nhy cm vi gian ln (bin th, trm cp ) và
chu nhiu ri ro nh mt giá, h hng, li thi, hao ht, mt mát Ngoài ra, do các đc
trng riêng, mt s loi hàng tn kho nh thuc đc, thy hi sn đang nuôi trng là các
đi tng d b sai sót khi kim tra vt cht.
 K toán hàng tn kho là mt công vic cha đng nhiu yu t ch quan và ph
thuc rt ln vào các xét đoán ca ban giám đc khi lp các khon c tình k toán.
Ngoài ra nhiu h thng tính giá thành khác nhau, và nhiu phng pháp tính tr giá hàng

tn kho khác nhau đc chun mc và ch đ k toán cho phép la chn nên mi phng
pháp li phù hp vi mt s hoàn cnh c th và cho ra các kt qu rt khác nhau, nên d
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 6

xy ra trng hp đn v áp dng các h thng, phng pháp không nht quán gia các
thi k đ điu chnh tr giá hàng tn kho và kt qu kinh doanh theo ý mun.
2.1.2. T chc công tác k toán hàng tn kho
Quy trình hàng tn kho là mt giai đon trong quá trình hot đng sn xut kinh
doanh cng ging nh các giai đon khác, t chc hàng tn kho bao gm các ni dung
sau:
 T chc chng t k toán
T chc chng t k toán là t chc vn dng phng pháp chng t trong ghi
chép k toán, bao gm công vic thit k khi lng công tác k toán ban đu trên h
thng chng t hp lý, hp pháp theo quy trình luân chuyn nht đnh.
Trong công tác t chc chng t hàng tn kho, tùy thuc vào tng loi hình kinh
doanh ca doanh nghip mà xây dng danh mc chng t hàng tn kho cho phù hp.
Song chng t hàng tn kho s dng đ hch toán các nghip v hàng tn kho bao gm
các loi:
 Chng t nhp mua hàng hóa, vt t: phiu đ ngh mua hàng, hóa đn ca nhà
cung cp, phiu kim nhn hàng mua, phiu nhp kho và th kho.
 Chng t xut kho cho sn xut: phiu yêu cu lnh vt t, phiu xut kho, vn đn
(nu có) và th kho.
 Chng t xut bán thành phm, hàng hóa: đn đt hàng ca khách hàng, vn đn,
phiu xut kho, hóa đn bán hàng và th kho.
 T chc tài khon k toán
T chc tài khon k toán là t chc vn dng tài khon trong phng pháp đi
ng đ xây dng h thng tài khon nhm h thng hóa các chng t k toán theo thi
gian và theo đi tng.  phn ánh đy đ các thông tin có liên quan đn chu trình hàng

tn kho doanh nghip phi xây dng mt b tài khon sao cho bao quát các nghip v
kinh t phát sinh liên quan đn hàng tn kho:
 TK 151: Hàng đang đi đng
 TK 152: Nguyên liu, vt liu
 TK 153: Công c, dng c
 TK 154: Chi phí sn xut kinh doanh d dang
 TK 155: Thành phm
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 7

 TK 156: Hàng hóa
 TK 157: Hàng gi bán
 TK159: D phòng gim giá hàng tn kho
 TK 133: Thu GTGT đc khu tr
 TK 331: Phi tr ngi bán
 TK 611: Mua hàng (*)
 TK 631: Gía thành sn xut (*)
 TK 632: Gía vn hàng bán
 TK 621: Chi phí nguyên vt liu trc tip
 TK 627: Chi phí sn xut chung
 TK 641: Chi phí bán hàng
 TK 642: Chi phí qun lý doanh nghip
(*) Nu đn v áp dng phng pháp kim kê đnh k đ hch toán hàng tn kho.
 T chc s sách
T chc s sách k toán là hình thc biu hin ca phng pháp đi ng tài khon
trên s k toán. S k toán là phng tin đ h thng hóa các s liu k toán trên c s
các chng t gc và tài liu k toán khác. S k toán bao gm nhiu loi, tùy thuc vào
yêu cu qun lỦ đ t chc s k toán cho phù hp. Theo ch đ k toán Vit Nam đn v
có th la chn mt hình thc k toán trong s các hình thc k toán sau:

Hình thc Nht ký chung:
 S k toán tng hp, Nht ký chung, s các tài khon.
 S k toán chi tit, S chi tit nhp (xut) vt t, s chi tit chi phí sn xut, s chi
tit bán hàng
Hình thc Nht ký chng t:
 Nht ký chng t, bng kê, s các tài khon.
 Mt s s chi tit khác.
Hình thc chng t ghi s:
 S k toán tng hp: s cái, chng t ghi s, s đng kỦ chng t ghi s
 S k toán chi tit: S chi tit nhp (xut) vt t, hàng hóa, S chi tit chi phí sn
xut, s chi tit bán hàng
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 8

 Các phng pháp tính giá vƠ quy trình hch toán hàng tn kho
 Các phng pháp tính giá:
Hàng ngày, vt t, hàng hóa nhp kho đc k toán ghi nhn theo thc t nhng
đn giá các ln nhp khác nhau là khác nhau và thi đim nhp là khác nhau. Do đó k
toán có nhim v xác đnh giá thc t vt t, hàng hóa, thành phm mi ln xut kho.
Theo ch đ kê toán Vit Nam hin hành doanh nghip có th s dng mt trong các
phng pháp sau đ áp dng cho vic tính giá thc t xut kho cho tt c các loi hàng
tn kho hoc cho tng loi riêng:
 Phng pháp tính giá thc t đích danh
 Phng pháp tính giá bình quân gia quyn
 Phng pháp tính giá nhp trc xut trc (FIFO)
 Phng pháp tính giá nhp sau xut trc (LIFO)
Mi phng pháp tính giá thc t xut kho ca vt t, hàng hóa đu có nhng u
đim nht đnh. Mc đ chính xác ca mi phng pháp tùy thuc vào yêu cu qun lý và
nng lc ca k toán và trang thit b x lý thông tin ca doanh nghip.

 T chc hch toán hàng tn kho:
T chc hch toán hàng tn kho là thit k khi lng công tác hch toán trên h
thng các loi chng t, s chi tit, s tng hp và báo cáo k toán nhp – xut – tn cho
các loi vt t, sn phm, hàng hóa tng gim trong k k toán. Hch toán hàng tn kho
bao gm hch toán chi tit và hch toán tng hp:
Hch toán chi tit hàng tn kho: doanh nghip có th áp dng mt trong 3 phng
pháp sau:
 Phng pháp th song song.
 Phng pháp s đi chiu luân chuyn.
 Phng pháp s s d.
Hch toán tng hp hàng tn kho: doanh nghip có th áp dng phng pháp kê
khai thng xuyên hoc phng pháp kim kê đnh k tùy thuc vào đc đim kinh
doanh ca doanh nghip và yêu cu qun lỦ, trình đ nghip v ca k toán viên cng nh
quy đnh ca ch đ kê toán hin hành.
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 9

 Phng pháp kê khai thng xuyên: là phng pháp theo dõi và phn ánh tình hình
bin đng ca hàng tn kho mt cách thng xuyên liên tc trên các tài khon phn ánh
tng loi hàng tn kho.
 Phng pháp kim kê đnh k: là phng pháp không theo dõi mt cách thng
xuyên liên tc v tình hình bin đng ca vt t, hàng hóa trên các tài khon phn ánh
tng loi hàng tn kho mà ch phn ánh tr giá tn kho đu k và cui k trên c s kim
kê cui k, xác đnh lng tn thc t và lng xut thc t.
2.2. KIM SOÁT NI B I VI HÀNG TN KHO
2.2.1. Mc đích kim soát ni b đi vi hàng tn kho
Kim soát ni b đi vi hàng tn kho là vic thit k các công vic đ kim soát
vi tng giai đon, tng chc nng c th ca hàng tn kho. Kim toán viên thu thp
nhng hiu bit c th v hot đng kim soát ni b ca doanh nghip, t đó tin hành

các th nghim kim soát hay các trc nghim đt yêu cu đ xác minh tính hin hu ca
các hot đng kim soát đó. Các th nghim kim soát s to c s cho vic đánh giá h
thng kim soát ni b đi vi hàng tn kho ca đn v, đây bc công vic mang tính
bt buc trong giai đon chun b kim toán hàng tn kho.
Tùy vào đc đim sn xut kinh doanh ca tng đn v mà t chc các phòng ban
cho phù hp, nhng phi đm bào tính đc lp gia các b phn (hoc cá nhân) nhm
đm bo công tác kim tra, kim soát ca các cp qun lỦ đi vi tng b phn, cá nhân.
Có nhiu cách t chc các phòng ban khác nhau nhng tóm li hàng tn kho gm các quy
trình sau:
2.2.2. Các th tc kim soát
Bng 2.1: Ri ro tim tàng và các th tc kim soát tng ng đi vi HTK
Quy trình
Ri ro tim tàng
Th tc kim soát
Mua hàng
1. Lng hàng mua vt quá
lng tn kho cn thit do
nhân viên thông đng vi nhà
cung cp

 Thit lp k hoch mua hàng da
trên k hoch sn xut, k hoch tiêu
th sn phm, k hoch d tr hàng
tn kho.
 Có s tách bit gia ngi yêu cu,
ngi lp đn đt hàng và ngi xét
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 10

2. Mua hàng vi giá c không
hp lý


duyt vic mua hàng

 nh k phân tích, so sánh giá mua
hàng t các nhà cung cp. B phn mua
hàng, cn c vào phiu đ ngh mua
hàng, s mi nhà cung cp gi bng
báo giá cho mình.
 Các bng báo giá phi chi tit, rõ
ràng, th hin thông tin v giá c, cht
lng, s lng, phng thc giao
nhn hàng… Các bng báo giá này s
đc lu tr li và tp trung ti b phn
x lỦ giá đ la chn.
 Vic la chn nhà cung cp cng
cn nhà qun lý hoc trng b phn
mua hàng phê duyt. i vi hàng hóa
có giá tr cao, doanh nghip nên đu
thu la chn nhà cung cp.
Nhn hàng
1. Hàng hóa mua v không đúng
quy cách, s lng
 Hàng hóa nhn v phi đc kim
tra c v s lng ln cht lng bi
mt b phn đc lp vi b phn mua

hàng và b phn lu kho gi là b phn
nhn hàng. B phn này có nhim v
xác đnh s lng hàng nhn, kim
đnh cht lng có phù hp vi yêu cu
trong đn đt hàng hay không, đng
thi cng loi ra nhng hàng hóa b li,
kém phm cht Sau đó lp phiu
nhn hàng và chuyn ti b phn kho.
Sn xut
1. Nguyên vt liu xut tha
hoc thiu


 Phiu yêu cu xut kho phi đc
lp da trên 1 đn đt hàng sn xut
hay đn đt hàng ca khách hàng bên
ngoài. Phiu này đc lp thành 3 liên:
1 liên giao cho b phn có nhu cu s
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 11

2. Hàng hóa sn xut không đt
tiêu chun v cht lng và
s lng

dng vt t, 1 liên giao cho th kho, 1
liên giao cho b phn k toán.
 NVL xut kho phi đc kim tra
c v s lng ln cht lng.
 Thit k nhng quy đnh v nguyên
tc phê duyt hàng hóa, vt t xut
kho. Có s phân công trách nhim gia
ngi xut kho và ngi lp phiu yêu
cu.

 Nhân viên giám sát sn xut s lp
th theo dõi chi phí sn xut cho tng
lô hàng. Th theo dõi cung cp thông
tin cn thit v giá tr các lô hàng đang
sn xut d dang, giá thành thc t ca
thành phm và giúp kim soát tt quá
trình sn xut đ kim soát đc c v
mt vt cht và giá tr ca hàng tn kho
ti phân xng.
 S dng các chng t đc đánh s
th t đ theo dõi vic s dng nguyên
liu, vt liu đng thi kim soát ph
liu (nu có), các bng chm công ca
công nhân sn xut đ theo dõi chi phí
nhân công trc tip. Các tài liu này
cng bao gm báo cáo s lng thành

phm, báo cáo kim đnh cht lng
sn phm. H thng kim soát ni b
cng phi quy đnh rõ ngi thc hin
ghi chéo giy t kim soát cng nh
quy đnh rõ v ngi lp, ngi gi,
các b phn nhn đc báo cáo sn
xut.

Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 12

Bo qun
1. Hàng tn kho b mt cp, h
hng, li thi
 Doanh nghip phi t chc canh
phòng, bo v tránh xy ra mt mát,
lm dng tài sn đng thi s dng các
trang thit b bo qun nhm đm bo
các điu kin bo qun vt cht. Khi
nhp kho hay xut kho, các bên phi có
giy t hp l th kho mi xut nhp
kho. Mt khác, th kho là ngi chu
trách nhim tài sn mình trông coi và
phi ghi chép đ theo dõi v s lng
vt t, hàng hóa, thành phm xut –
nhp – tn kho.
Bán hàng
1. Mt cá nhân/ b phn lm
quyn gian ln khi h nm

gi nhiu chc nng


2. Bán cho khách hàng đang
trong tình trng tài chính khó
khn
 Doanh nghip nên tách bit chc
nng gia các b phn: bán hàng, xét
duyt bán chu, giao hàng, lp hóa đn,
b phn kho, b phn theo dõi n phi
thu và k toán n phi thu

 Xây dng chính sách bán chu thích
hp và mt h thng kim tra kh nng
thanh toán ca khách hàng

2.2.3. Mc tiêu kim toán hàng tn kho
 Hin hu và quyn: tt c hàng tn kho trình bày trên báo cáo tài chính đu tht s
hin hu trong thc t và đn v có quyn đi vi chúng.
 y đ: tt c hàng tn kho đu đc ghi s báo cáo đy đ.
 Ghi chép chính xác: s liu chi tit ca hàng tn kho đc ghi chép, tính toán chính
xác, thng nht gia s chi tit và s cái.
 ánh giá: hàng tn kho đc ghi nhn và đánh giá theo mt phng pháp phù hp
vi các chun mc và ch đ k toán hin hành, đng thi đn v áp dng nht quán
phng pháp này.
 Trình bày và công b: hàng tn kho đc phân loi đúng đn, trình bày thích hp
và công b đy đ.
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 13

Trong các mc tiêu trên, do nhng đc đim ca hàng tn kho, 2 mc tiêu hin hu
và đánh giá là quan trng nht.
2.3. KIM TOÁN HÀNG TN KHO VÀ GIÁ VN HÀNG BÁN
2.3.1. Tìm hiu v môi trng kinh doanhh và xác lp mc
trng yu
 Tìm hiu v môi trng kinh doanh
Theo VSA 310, đ thc hin kim toán báo cáo tài chính, kim toán viên phi có
hiu bit cn thit, đy đ v tình hình kinh doanh nhm đánh giá và phân tích đc các
s kin, nghip v và thc tin hot đng ca đn v đc kim toán mà theo kim toán
viên thì có nh hng trng yu đn báo cáo tài chính, đn vic kim tra ca kim toán
viên hoc đn báo cáo kim toán.
Trong sut quá trình thc hin cuc kim toán, kim toán viên cn phi thu thp
đy đ thông tin v:
 Tình hình chung ca nn kinh t.
 Môi trng và lnh vc hot đng ca đn v đc kim toán.
 Nhân t ni ti ca đn v đc kim toán. Bao gm:
 Các đc đim quan trng v s hu và qun lý.
 Tình hình kinh doanh ca đn v.
 Kh nng tài chính.
 Môi trng lp báo cáo và các yu t v pháp lut.
Nhng hiu bit v tình hình kinh doanh là c s quan trng đ kim toán viên đa
ra các xét đoán chuyên môn. Mc đ hiu bit tình hình kinh doanh và vic s dng các
hiu bit này mt cách hp lý s tr giúp kim toán viên trong các công vic đánh giá ri
ro và xác đnh các vn đ cn lu Ủ, lp k hoch và thc hin công vic kim toán mt
cách hiu qu, đánh giá bng chng kim toán, cung cp dch v tt hn cho đn v đc
kim toán.
 Xác lp mc trng yu vƠ đánh giá ri ro kim toán
 Xác lp mc trng yu
Do mc đích ca kim toán ch đa ra đm bo hp lý các s liu trên báo cáo tài

chính, KTV không th kim tra toàn b chng t, nghip v và ngay c khi kim tra
100% chng t, nghip v thì kim toán viên cng không th xác đnh đc ht các sai
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 14

phm do hn ch v trình đ ca mình và s c tình che đy ca ban qun lý. Vì vy
trong giai đon lp k hoch, kim toán viên phi đánh giá mc trng yu nhm c tính
mc đ sai sót ca báo cáo tài chính có th chp nhn đc, xác đnh phm vi ca cuc
kim toán, đánh giá nh hng ca các sai sót lên báo cáo tài chính. T đó xác đnh bn
cht, thi gian và phm vi ca các th nghim kim toán.
Mc trng yu đc xác đnh theo xét đoán mang tính ngh nghip ca kim toán
viên xét trên hai mt đnh tính và đnh lng.
u tiên kim toán viên da vào các nhân t nh hng đ đa ra các c tính ban
đu v mc trng yu đi vi toàn b báo cáo tài chính. Mc c lng này chính là sai
sót có th chp nhn đc ca toàn b báo cáo tài chính.
Sau đó, kim toán viên s phân phi c tính ban đu v mc trng yu cho các
khon mc trên báo cáo tài chính cn c trên bn cht ca các khon mc, đánh giá v ri
ro tim tàng và ri ro và ri ro kim soát, kinh nghim kim toán và chi phí kim tra các
khon mc. Lúc này kim toán viên cn chú trng ti khon mc hàng tn kho vì v mt
đnh tính, hàng tn kho là mt khon mc có tính trng yu cao do hàng tn kho thng
chim t trng ln trong tng tài sn ngn hn ca doanh nghip và vic xác đnh giá tr
hàng tn kho nh hng trc tip đn giá vn hàng bán, do đó nh hng đn li nhun
trong k.
Các phng pháp xác lp mc trng yu
c tính ban đu v mc trng yu đi vi toàn b báo cáo tài chính
c tính ban đu v mc trng yu cho tng th BCTC hay còn gi là mc trng
yu k hoch là tr giá sai lch ti đa có th chp nhn đc, ngha là nhng sai lch (gian
ln hoc sai sót) nh hn hoc bng mc này không đc coi là trng yu và có th b
qua. Mc trng yu này có nh hng trc tip ti vic xây dng k hoch kim toán, nu

mc trng yu càng thp thì mc sai sót có th b qua càng nh. Do đó, KTV cn thit
phi thit lp các th tc kim toán nhiu hn, cn ly mu kim toán nhiu hn đ có th
thu thp đy đ bng chng làm gim sai lch tng th đn bng hoc nh hn mc trng
yu đư đc thit lp
Mc trng yu đc xác lp da trên ch tiêu đc la chn và t l tng ng vi
ch tiêu đó. Có các phng pháp đ xác đnh mc trng yu cho tng th BCTC nh sau:
 Phng pháp 1: mc trng yu đc xác đnh bng t l phn trm so vi tiêu chí
đư la chn.
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 15

Theo phng pháp này, mi công ty kim toán s xây dng cho mình mt mc
c lng và các t l thích hp. Di đây là bng hng dn ca VACPA đi vi vic
tính toán mc trng yu trên tng th BCTC:
Bng 2.2: Hng dn ca VACPA đi vi vic tính toán mc trng yu trên
tng th BCTC
Ch tiêu c tính
T l c tính
Li nhun trc thu
5% - 10%
Doanh thu
0.5% - 3%
Tng tài sn
2%
Vn ch s hu
2%
Ngun: www.vacpa.org.vn
Sau khi đư xác đnh c s đ tính toán mc trng yu, kim toán viên cn có s
điu chnh c s này nu có các khon mc, nghip v bt thng có th làm cho c s

tính toán đó không phn ánh đúng quy mô quy mô ca khách hàng. Mc đích ca vic
điu chnh này nhm xác đnh đc mt c s phn ánh đúng quy mô ca khách hàng đ
kim toán, t đó xác đnh mc trng yu thích hp. iu này hoàn toàn ph thuc vào xét
đoán ca kim toán viên. Thông thng, đ thn trng, kim toán viên s xác lp mc
trng yu tng th ban đu thp hn mc ch đo chung ca công ty. Vic thit lp mc
trng yu tng th thp hn cng đng ngha vi vic làm tng khi lng công vic ca
kim toán viên, tng chi phí, nhng điu đó li làm gim đi mc đ ri ro kim toán và
làm tng kh nng loi tr nhng sai phm có th mc phi ca KTV.
 Phng pháp 2: mc trng yu đc la chn t nhiu giá tr
Theo phng pháp này, kim toán viên s s dng các tiêu chí khác nhau trên
BCTC nhân vi các t l tng ng, sau đó s xác đnh mc trng yu bng cách chn s
nh nht, s ln nht hoc s trung bình. Ví d:



Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 16

Ch tiêu c tính
S liu trên BCTC
(Triu đng)
T l (%)
S tin
(Triu đng)
Tng tài sn
40.000
2
800
Doanh thu thun

20.000
2
400
LN trc thu
3.000
10
300
Mc trng yu tng th ca BCTC có th đc chn t:
 S nh nht: 300 triu VND
 S ln nht: 800 triu VND
 S trung bình: 550 triu VND
Thông thng đ đm bo nguyên tc thn trng, KTV thng chn s nh nht ,
s trung bình, ít khi dùng s ln nht làm mc trng yu tng th BCTC.
Xác đnh mc trng yu ban đu cho các khon mc trên BCTC
Sau khi xác lp đc mc trng yu cho tng th BCTC, KTV tin hành phân b
mc c lng này cho tng khon mc trên BCTC. Mc phân b cho tng khon mc
chính là mc trng yu cho tng khon mc đó, đây là mc sai lch ti đa có th đc b
qua vì theo xét đoán ca kim toán viên mc sai lch y không nh hng đn tính trung
thc và hp lý ca khon mc.
Vic phân b mc trng yu tng th cho tng khon mc là rt quan trng vì đó
là c s đ xác đnh bng chng đy đ và thích hp đ hình thành nên ý kin ca KTV
cho tng khon mc và trên c s đó đ tng hp đánh giá v nhng sai lch trên toàn b
BCTC có trng yu hay không.
Mc trng yu phân b cho tng khon mc thng đc thc hin trên nhng c
s ch yu sau:
 Cn c vào chính sách phân b mc trng yu tng th cho tng khon mc trên
BCTC.
 Mc đ ri ro tim tàng và ri ro kim soát mà KTV đánh giá s b cho khon
mc. Nu mc đ ri ro tim tàng và ri ro kim soát đc đánh giá là cao đi vi 1
khon mc nào đó thì khon mc đó đc phân b mc sai lch có th b qua là thp

và ngc li.
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 17

 Kinh nghim ca KTV v nhng gian ln và sai sót đi vi khon mc đó.
 Chi phí kim toán cho tng khon mc. Nu khon mc nào đòi hi vic thu
thp bng chng tn nhiu chi phí hn thì phân b mc sai lch có th b qua ln hn
và ngc li.
Nh vy vic phân b mc c lng ban đu v tính trng yu cho tng khon
mc trên BCTC ph thuc rt ln vào s xét đoán ngh nghip ca KTV và chính sách
ca tng công ty kim toán. Nu vic phân b này là hp lý thì s góp phn tng cng
hiu qu và gim thiu đc các ri ro ca cuc kim toán. do vy vic xác lp mc trng
yu và phân b mc trng yu cho tng khon mc đc thc hin bi các KTV có nhiu
kinh nghim và trình đ.
 ánh giá ri ro kim toán.
Ri ro kim toán hàng tn kho là mc ri ro mong mun đt đc sau khi hoàn tt
vic thu thp bng chng v hàng tn kho. Ri ro này thng đc xác đnh ph thuc
vào 2 yu t: mc đ mà theo đó ngi s dng bên ngoài tin tng vào báo cáo tài
chính, kh nng khách hàng s gp khó khn v tài chính sau khi báo cáo kim toán đc
công b. Mô hình phân tích ri ro kim toán:
      
Trong đó:
Ri ro tim tàng (IR):
Ri ro tim tàng là ri ro tim n, vn có do kh nng tng nghip v, tng khon
mc trong báo cáo tài chính cha đng nhng sai sót trng yu khi tính riêng r hoc tính
gp mc dù có hay không có h thng kim soát ni b. (on 4-VSA 400)
Bên cnh các nhân t gây ra ri ro tim tàng cao có nh hng trc tip đi vi
mt khon mc, còn có nhng nhân t khác tác đng đn ri ro tim tàng ca toàn b báo
cáo tài chính.

Hàng tn kho thng cha đng nhiu ri ro tim tàng liên quan hu ht đn các
c s dn liu.
S đánh giá:
Doanh nghip có th la chn nht quán mt trong nhng phng pháp tính giá
xut hàng tn kho đi vi tng loi hàng c th trong ít nht 1 chu k. Tuy nhiên vic s
dng các phng pháp tính giá hàng tn kho khác nhau s nh hng đn li nhun trong
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 18

k nên đây cng là 1 công c đ doanh nghip điu tit li nhun. Vì vy nguyên tc nht
quán trong tính giá hàng tn kho d b vi phm.
ánh giá cht lng hàng tn kho, nhn din, c tính giá tr thun có th thc
hin đc ca hàng hóa kém phm cht, h hng là rt khó vì đây thuc v phng din
k thut, có th ngoài kh nng ca kim toán viên, đôi khi phi nh đn s giúp đ ca
các chuyên gia.
Nhiu doanh nghip theo dõi giá tr ca hàng hóa theo giá tm tính, s dng giá
thành c tính đ hch toán giá thành nhp kho. i vi trng hp này doanh nghip
phi thng xuyên theo dõi chênh lch gia giá th trng và giá k hoch.
Vic xác đnh giá tr hàng tn kho trong nhiu trng hp ch da trên c s c
tính nên d xy ra sai sót, đc bit là các doanh nghip sn xut. Ví d:
 i vi giá tr sn phm d dang: SPDD bao gm đy đ chi phí nguyên vt liu
sn xut và chi phí xut sn ch bin, tuy nhiên các chi phí này đc tp hp cho c quá
trình sn xut nên k toán ch có th c tính giá tr SPDD mt cách hp lý.
 i vi giá thành: trong nhiu trng hp doanh nghip không th tp hp trc tip
các chi phí cho tng đi tng giá thành, do đó phi phân b chi phí sn xut cho tng
đi tng tính giá thành theo tiêu thc phù hp. Hn na chi phí sn xut phi đc phân
b cho SPDD và thành phm.
S hin hu và đy đ
Hàng tn kho có th đc ct gi  nhiu ni nên khó có th kim soát đc ht,

do đó d b mt trm và khó khn trong vic theo dõi vic luân chuyn hàng tn kho t
kho bãi này sang kho bãi khác. Vì vy c s dn liu tn ti b nh hng.
Nu doanh nghip s dng phng pháp kê khai thng xuyên đ hch toán hàng
tn kho, giá tr hàng tn kho trên s sách là hàng tn đu + giá tr hàng nhp – giá tr hàng
xut, vic ghi chép các nghip v xut nhp nh hng đn c s dn liu s tn ti cng
nh đy đ ca hàng tn kho. Hn na s lng nghip v nhp, xut, tn kho ca hàng
tn kho trong 1 chu k thng din ra thng xuyên nên càng d ny sinh sai phm
Quyn kim soát
Xác đnh thi đim chuyn giao quyn s hu đi vi hàng mua, hàng bán đ nghi
nhn hàng tn kho đúng vào tài khon (TK151, TK152, TK153, TK156, TK632) trong
nhiu trng hp khó phân đnh đc. DN thng ít chú trng điu này, thng ch nghi
Quy trình kim toán hàng tn kho và giá vn hàng bán ti Công ty TNHH KPMG

SVTH: Nguyn Lê Mai Thy Trang 19

nhn là hàng tn kho khi nhp kho. Sai sót này d xy ra trong các đn v kinh doanh xut
nhp khu.
Trong trng hp các đn v nhn hàng bán đi lý, nhn hàng gia công không
thuc quyn s hu ca doanh nghip, phi theo dõi  tài khon ngoi bng, nhng trong
nhiu trng hp vì nguyên nhân khách quan hoc ch quan, doanh nghip ghi nhn là
hàng tn kho. Hn na, các nghip v nhp, xut, nu doanh nghip không sp xp, phân
bit hàng thuc s hu ca mình trong kho thì s gây nhm ln khi kim kho.
Ri ro kim soát (CR):
Ri ro kim soát là ri ro xy ra các sai phm trng yu do h thng kim soát ni
b ca đn v không hot đng hoc hot đng không hiu qu do đó không th ngn
nga và phát hin các sai phm này. Khi đánh giá ri ro kim soát đi vi hàng tn kho,
kim toán viên s đa ra đánh giá mc ri ro kim soát cao nu h thng kim soát ni b
hot đng không có hiu qu. Các dng ri ro kim soát thng gp:
 Do h thng kim soát ni b yu kém nên không phát hin đc các sai phm đi
vi hàng tn kho.

 Không có s phân công, phân nhim phù hp nên quá nhiu ngi có th tip cn
kho, dn đn vic bin th, gian ln.
 Vic qun lý, kim soát nhp, xut kho cha hiu qu dn đn hàng trong kho
không đ hoc d tha gây chm tr hoc lãng phí, nh hng đn hot đng sn xut,
hiu qu kinh doanh.
 Doanh nghip không có chính sách k toán rõ ràng, c tình áp dng sai các chính
sách và ch đ k toán đ làm đp báo cáo tài chính.
 Các khon chi phí phát sinh liên quan thng b khai khng làm giá gc hàng nhp
không đc ghi nhn chính xác.
 Gn v cui niên đ, các nghip v thng b gian ln. Doanh nghip c tình ghi
nhn nghip v nm nay sang nm khác và ngc li.
Ri ro phát hin (DR):
Ri ro phát hin là kh nng xy ra các sai sót hay gian ln trên báo cáo tài chính
mà không đc ngn chn và phát hin bi h thng kim soát ni b cng nh không
đc kim toán viên phát hin trong quá trình kim toán. ây là trng hp kim toán
viên đư áp dng đy đ các th tc kim toán cn thit nhng vn có kh nng không phát
hin ht các sai sót trng yu đi vi đn hàng tn kho. Các trng hp ri ro phát hin
có th xy ra: