Sàng lọc Bacillus và Trichoderma có hoạt tính kích thích tăng trưởng và kiểm soát sinh học nấm Pythium sp. và Fusarium sp. gây bệnh trên cây hồ tiêu

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC M TP. H CHÍ MINH


BÁO CÁO KHÓA LUN TT NGHIP

Tên đ tài:
SÀNG LC Bacillus VÀ Trichoderma CÓ HOT TÍNH
KÍCH THÍCH TNG TRNG VÀ KIM SOÁT
SINH HC NM Pythium sp. VÀ Fusarium sp. GÂY
BNH TRÊN CÂY H TIÊU

KHOA CÔNG NGH SINH HC
CHUYÊN NGHÀNH: VI SINH – SINH HC PHÂN T

GVHD: Ths. NGUYN THANH THUN
Ths. NGUYN VN MINH
SVTH: PHM TH THIÊN
MSSV: 1053010718
KHÓA: 2010 – 2014

Tp. H Chí Minh, tháng 5 nm 2014







LI CM N


 tài này đc thc hin ti phòng thí nghim Công Ngh Vi Sinh, khoa
Công Ngh Sinh Hc, Trng i hc M Tp. HCM, di s hng dn ca Ths.
Nguyn Thanh Thun và Ths. Nguyn Vn Minh.
Kính gi đn hai Thy li tri ân sâu sc nht v s quan tâm, to mi điu
kin cng nh s hng dn tn tình đ em có th hoàn thành đ tài tt nghip mt
cách tt nh
t.
Con xin gi li cm n đn gia đình đã thng yêu, quan tâm, chm sóc,
đng viên con giúp con có đc nh ngày hôm nay.
Xin cm n tt c các bn trong phòng thí nghim Công Ngh Vi Sinh
trng i hc M Tp. HCM đã nhit tình và tn tâm giúp đ tôi v mi mt, đng
viên và chia s bun vui trong công vic. c bit, em mun bày t lòng cm n
đn ch Võ Ngc Yn Nhi và ch Nguyn Th M
Linh đã dành thi gian đ quan
tâm, đóng góp nhiu ý kin quý báu giúp em hoàn thành đ tài này tt hn.
Em cng xin gi li cm n sâu sc đn Quý Thy Cô khoa Công Ngh Sinh
Hc trng i hc M Tp. HCM đã truyn đt cho em kin thc quý báu làm nn
tng đ thc hin đ tài tt nghip này.
Cui cùng, tôi xin cm n tt c bn bè, nhng ngi đã luôn bên cnh, ng
h
 và chia s vi tôi trong công vic cng nh trong cuc sng và em chúc tt c
quý Thy Cô, các bn, và tt c mi ngi xung quanh luôn luôn vui v, hnh phúc
trong cuc sng và thành công trong công vic.
Xin chân thành cm n!
Sinh viên: Phm Th Thiên.
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC

SVTH: PHM TH THIÊN i

DANH MC HÌNH NH
Hình 1.1 Các dng bào t nm Pythium sp 11
Hình 1.2 Bào t nm Fusarium sp 14
Hình 1.3 Khun lc và hình nhum Gram Bacillus 26
Hình 3.1 Khun lc Pythium mt trc và mt sau 45
Hình 3.2 Nm Pythium nhum lactophenel 45
Hình 3.3 Khun lc Fusarium mt trc và mt sau 46
Hình 3.4 Nm Fusarium nhum lactophenol 47
Hình 3.5 Khun lc vi khun mc trên môi trng Ashby 48
Hình 3.6 Khun lc vi khun mc trên môi trng Pikovskaya 49
Hình 3.7 K
t kh th kh nng sinh IAA ca các chng vi khun 49
Hình 3.8 Kt qu đnh tính kháng nm Pythium ca mt s chng Bacillus 50
Hình 3.9 Kt qu đnh tính kháng nm Fusarium ca mt s chng Bacillus 51
Hình 3.10 Kt qu đnh tính kháng Pythium ca Trichoderma mt trc và
mt sau 52
Hình 3.11 Kt qu kháng nm Fusarium ca Trichoderma mt trc và
mt sau 52
Hình 3.12 Kt qu th nghim kt hp Bacillus và Trichoderma 58
Hình 3.13 Kt qu th đi kháng hai chng F
33
và BD
33
mt trc và mt sau 59




KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC

SVTH: PHM TH THIÊN ii

DANH MC BIU 
Biu đ 3.1 Phn trm c ch nm Pythium ca các chng Bacillus 55

Biu đ 3.2 Phn trm c ch nm Fusarium ca các chng Bacillus 57

KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC

SVTH: PHM TH THIÊNiii

DANH MC BNG
Bng 3.1 Phn trm c ch ca các chng Bacillus đi vi Pythium sp. 53
Bng 3.2 Phn trm c ch ca các chng Bacillus đi vi Fusarium sp. 55
Bng 3.3 Kh nng kháng nm Trichoderma viride ca các chng Bacillus
chn lc 57
Bng 3.4 Kt qu đnh danh sinh hóa chng Bacillus sp. F
33
59
Bng 3.5 Kt qu đnh danh sinh hóa chng Bacillus sp. BD
33
60

KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC

SVTH: PHM TH THIÊNiv

DANH MC T VIT
ANOVA One-way analysis of variance
CFU Colony forming u
IAA Indole Acetic Acid
NA Nutren Agar
NB Nutren Broth
PDA Potato Dextrose Agar nti
PTN Phòng Thí nghim
SDA Sabouraud Dextrose Agar
TSB Trypticase Soy Broth
TSB Trypticase Soy Broth
MS Minimal Salt

KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC

SVTH: PHM TH THIÊNv

MC LC
DANH MC HÌNH NH I
DANH MC BIU  II
DANH MC BNG III
DANH MC T VIT IV

MC LC v
T VN  1
CHNG 1: TNG QUAN
TÀI LIU 4
1.1. Tng quan v cây h tiêu. 5
1.1.1. Ngun gc và lch s phát trin 5
1.1.2. c tính thc vt hc 5
1.1.3. Tình hình sn xut và tiêu th ht tiêu trên th gii và Vit Nam 6
1.1.4 Mt s bnh thng gp trên tiêu 7

1.2. Tng quan v Pythium sp. và Fusarium sp. 10
1.2.1.Tng quan v Pythium sp. 10
1.2.2. Tng quan v Fusarium sp. 14
1.3. Nm đi kháng Trichoderma viride 15
1.3.1. V trí, phân loi 15
1.3.2. c đim hình thái 16
1.3.3. 
c đim sinh lý, sinh hóa 17

1.3.4. C ch và kh nng đi kháng ca nm Trichoderma viride 18
1.3.5. Mt s nghiên cu ng dng vi nm Trichoderma viride 20

1.4. Vi khun Bacillus 23
1.4.1. Hình dng và kích thc 24
1.4.2. Dinh dng và tng trng 24
1.4.3. Sinh sn 25
1.4.4. Cht kháng nm do Bacillus tit ra 25

CHNG 2: VT LIU VÀ PHNG PHÁP 27
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC

SVTH: PHM TH THIÊNvi

2.1. Thi gian và đa đim nghiên cu 28
2.2. Vt liu 28
2.3. Dng c và thit b 28
2.4. Hóa cht, thuc nhum 29
2.5. Môi trng 29
2.6. Phng pháp nghiên cu 29
2.6.1. Phân lp nm bnh 29
2.6.2. Xác đnh mt s hot tính kích thích tng trng cây trng ca các
chng Bacillus 30
2.6.3. Kho sát kh nng đi kháng nm bnh Pythium và Fusarium ca các
chng Bacillus 31
2.6.4. nh tính kh
 nng kháng nm Pythium và Fusarium ca nm đi
kháng Trichoderma viride 33
2.6.5. Kho sát kh nng kt hp ca Trichoderma viride và các chng Bacillus34
2.6.6. Th kh nng tng thích các chng Bacillus có hot tính kháng nm

cao nht bng phng pháp cy vch vuông góc 35
2.6.7. nh danh 35
2.6.8. Phng pháp thng kê s liu 42

CHNG 3: KT QU VÀ THO LUN 43
3.1. Kt qu phân lp nm bnh. 44
3.1.1. Kt qu phân lp nm Pythium 44
3.1.2. Kt qu phân lp nm Fusarium 45
3.2. Kt qu xác đnh hot tính kích thích tng trng cây trng ca các chng
Bacillus 46

3.3. Kt qu đnh tính kh nng kháng nm Pythium và Fusarium ca các
chng Bacillus. 50
3.3.1. Kt qu đnh tính kh nng kháng nm Pythium ca các chng
Bacillus50
3.3.2. Kt qu đnh tính kh nng kháng nm Fusarium ca các chng Bacillus50

3.4. Kt qu xác đnh kh nng kháng nm Pythium và Fusarium ca nm đi
kháng Trichodermav viride 51
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC

SVTH: PHM TH THIÊNvii

3.4.1. Kt qu xác đnh kh nng kháng nm Pythium ca nm đi kháng
Trichoderma viride 51
3.4.2. Kt qu xác đnh kh nng kháng nm Fusarium ca nm đi kháng
Trichoderma viride 51

3.5. Kt qu đnh lng kh nng kháng nm Pythium và Fusarium ca các
chng Bacillus 52

3.6. Kt qu thc nghim kt hp Trichoderma viride và Bacillus 56
3.7. Kt qu th nghim kh
 nng tng thích gia các chng Bacillus đc
la chn. 57

3.8. Kt qu đnh danh sinh hóa 58
CHNG 4. KT LUN VÀ  NGH 61
4.1. Kt lun 61
4.2. Kin ngh 61
TÀI LIU THAM KHO. 63
PH LC: 67


KHÓA LUN TT NGHIP T VN 

SVTH: PHM TH THIÊN1






T VN 

KHÓA LUN TT NGHIP T VN 

SVTH: PHM TH THIÊN2

H tiêu (Piper nigrum L.) là mt loi cây có giá tr kinh t cao ca th gii nói
chung và ca Vit Nam nói riêng. Sut nhiu nm qua, Vit Nam là nc xut khu
tiêu s mt th gii. Nm 2011 c nc có 53.000 ha, sn lng đt 125.000 tn.
Nm 2012 có 57.500 ha, sn lng đt 115.000 tn. Nm 2013 din tích tng lên
60.000 ha, sn lng c tính đt 95.000 tn. H tiêu ch chim 2,5 % din tích
trong t
ng s gn 5 cây công nghip  nc ta nhng chim trên 8 % giá tr xut
khu. Giá tr kinh t ca h tiêu hin đt 6.800 USD/ ha/ nm, cao gp 4 ln cao su,
8 ln ht điu, 2,6 ln cà phê và gp 6 ln chè. Ngi trng tiêu có th thu lãi 200-
250 triu/ ha/ nm.[35]
Bnh cht chm (do Pythium spp, Fusarium ssp….) trên cây h tiêu là mt
trong nhng bnh rt nguy him gây hi cho cây h tiêu, gây mt trng hoc gi
m
nng sut trm trng [31]. Nhiu loi thuc hóa hc hin nay có th kim soát mt
s bnh quan trng do nm gây ra. Tuy nhiên, thuc tr sâu hóa hc không phi là
bin pháp lâu dài do nhng mi nguy khi tip xúc, nh hng sc khe, môi trng
và kh nng đ kháng ca nm bnh [23].
Trichoderma đc xem là tác nhân đy tim nng có kh nng kim soát sinh
hc và kích thích tng trng nhiu lo
i cây trng nh s cnh tranh vi tác nhân
gây bnh, sinh cht kháng nm [25, 28]. Bên cnh đó, nhiu chng Bacillus đã đc

báo cáo có kh nng kim soát sinh hc mt s loi bnh cây trng [22, 29, 30], do
có th sn xut các hp cht kháng nm, kháng khun đa dng [26], đng thi có
hat tính kích thích tng trng cây trng (PGR) [12]. Trên th gii đã có mt s
nghiên cu cho thy Trichoderma và Bacillus
có kh nng kim soát sinh hc mt
s chng nm cng nh kh nng kích thích tng trng cây trng [22, 30]
Xut phát t nhng lý do trên chúng tôi thc hin đ tài: “Sàng lc Bacillus và
Trichoderma có hot tính kích thích tng trng và kim soát sinh hc nm
Pythium sp. và Fusarium sp. gây bnh trên h tiêu”, nhm sàng lc Bacillus và
Trichoderma có kh nng đi kháng sinh hc vi chng nm Pythium sp. và
Fusarium sp. đng th
i có kh nng kích thích tng trng cây trng.
Trong đ tài này, chúng tôi thc hin các ni dung sau:
KHÓA LUN TT NGHIP T VN 

SVTH: PHM TH THIÊN3

- Phân lp nm bnh Pythium sp. và nm bnh Fusarium sp.
- nh tính các hot tính kích thích tng trng cây trng (c đnh đm, hòa
tan lân và sinh IAA) ca b su tp các chng Bacillus đc cung cp t PTN Công
ngh vi sinh, khoa Công ngh sinh hc, trng i Hc M, tp H Chí Minh.
- Xác đnh kh nng kháng nm Pythium sp. và Fusarium sp. ca các chng
Bacillus th nghim.
- Xác đnh kh nng kháng nm Pythium sp. và nm Fusarium sp. ca nm
Trichoderma viride.
- Th nghim kho sát kh nng kt hp gia các chng Bacillus đc chn
vi Trichoderma viride.
- Th nghim kho sát kh nng kt hp gia các chng Bacillus đc chn.
- nh danh sinh hóa chng Bacillus đc la chn.

KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN4






CHNG 1: TNG QUAN
TÀI LIU










KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN5

1.1. Tng quan v cây h tiêu.
1.1.1. Ngun gc và lch s phát trin
Cây tiêu (Piper nigrum L) thuc h Piperraceae có ngun gc t Tây nam n
  vùng Ghats và Assam, mc hoang trong rng, đc ngi n  phát hin,

s dng đu tiên và cho rng vic phát hin là rt quý giá. n đu th k th XIII,
cây tiêu mi đc trng rng rãi và s dng trong ba n hàng ngày. Lúc này, cây
tiêu đã đc trng c  Indonesia và Malaysia. n th k th XVIII, cây tiêu đc
trng
 Sri và Campuchia. Vào th k th XX thì cây tiêu đc trng tip  Châu
Phi và Châu M.  nc ta, cây tiêu đc trng t rt lâu trc khi ngi Pháp đn
xâm chim. Khi nhng ngi Trung Hoa di dân vào Campuchia  dc vùng bin
vnh Thái Lan nh: Konpong Trach, Campot, Ket và lúc này cây tiêu đc trng 
nc ta ch yu  đo Phú Quc, Hòn Chông, Hà Tiên, mt s ít  Bà Ra và Th
Du Mt. Ngày nay, cây tiêu đc trng nhiu và tp trung ch y
u  các quc gia
vùng xích đo, có khí hu nhit đi, khong t 15 v đ bc đn 15 v đ nam [3]
1.1.2. c tính thc vt hc
Cây tiêu trng quanh vn hay trng thành đn đin có nhiu ging khác
nhau, nhng phn ln có đc tính thc vt gn ging nhau. ó là loi dây leo, thân
mm do, có th mc dài đn 10 m nhng  vn trng ngi ta không đ vt quá
3 - 4 m. R: ngoài r chính còn có r ph, tiêu còn có r bám (còn gi là r ln) đ
bám vào nt tiêu, vách đá. Thân: mang r  các mt, có th bò trên vách đá, bám
vào vách tng, trên thân cây s
ng hoc đã khô. Thân cu to bi nhiu bó mch
sp xp ln xn nh cây mt lá mm. Thân khi già hóa g, thân non dng tho mc.
Lá: tiêu thuc loi lá tròn, hình tim, có lá kèm hoc không, mc cách, lá 5 gân hình
lông chim, chiu dài lá t 10 - 25 cm, rng 5 - 10 cm . Hoa: màu vàng hi xanh,
mc chùm, lng tính, không có bao hoa, hoa đc đính trên gi hoa dài t 7 - 10
cm, mi gi hoa có t 20 - 60 hoa. Qu: qu mng không có cung, ch cha mt
ht dng hình cu đng kính 4 - 8 mm. Qu
 lúc còn non có màu lc, khi già màu
đ, sau đó bin thành màu vàng, khi khô có màu đen, nhn nheo. Nu thu qu còn
ti (cha chín) ngâm nc chà s đc mt loi tiêu s màu trng.[3]
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN6

1.1.3. Tình hình sn xut và tiêu th ht tiêu trên th gii và Vit Nam
1.1.3.1. Th gii
Nm 1954, toàn th gii có khong 64.000 tn ht tiêu. Nm 1978 là 160.000
tn ht tiêu. Nm 1982, sn lng tiêu trên th gii gim dn do sâu bnh và thi
tit, đng thi là mt phn do ô nhim môi trng gây nh hng ti s th phn
ca hoa tiêu. Nm 1989 - 1990, din tích trng tiêu trên toàn th gii đã tng vt và
sn lng đt khong 185.000 tn tiêu h
t. Theo thng kê ca t chc lng thc
th gii FAO, (2000) thì hin nay trên th gii có khong 70 quc gia trng tiêu.
Nhng nc trng tiêu nhiu nht là n , Indonesia, Vit Nam. Mc tiêu th ht
tiêu trên th gii hàng nm đt khong 4 - 5 %. Các sn phm đc trao đi di
dng: tiêu đen, tiêu trng, tiêu xanh và du nha tiêu. Nc M đang đng đu v
nhp tiêu v
i khong 1/3 lng tiêu ca th gii, k đn là các nc Nga, c,
Pháp, Ý và Anh. Ngoài ra th trng các nc Trung ông và Bc Phi cng đang
tiêu th ngày càng nhiu.
1.1.3.2. Vit Nam

Tình hình sn xut
Trc nm 1975:  min bc, tiêu đc trng ch yu  Ngh An, Qung
Bình và  min Nam, tiêu đc trng ch yu  Phú Quc, Long Khánh, Lc Ninh.
Nm 1995, din tích tiêu tng bc gia tng song bin đng không n đnh bi
thiên tai, bnh tt. T 1990 - 1995 do giá tiêu b gim mnh và không có th trng
tiêu th nên các vn tiêu b ph đi rt nhiu. T n
m 1996 các nc Indonesia,
Brazil b nh hng thiên tai, khu vc ông Nam Á li b khng hong tài chính
nên giá tiêu gia tng lên 4.000 USD/tn vào nm 2000, có c hi thun li cho h

tiêu Vit Nam vn lên chim lnh th trng ht tiêu th gii. Nm 1997 - 1999,
din tích tiêu tng t 9.777 lên 15. 461 ha. Din tích tiêu tng nhanh nht  vùng
ông Nam B t 5.893 lên 9.115 ha ( chim 60,27 % din tích tiêu ca c nc).
Nng sut tng chm và có s
sai khác rt ln gia các vùng và tnh trng tiêu.
Nng sut bình quân nm 1997 là 2,08 tn/ha, đn nm 1999 cng ch đt 2,12
tn/ha nhng cao nht  vùng ông Nam B đt 2,55 tn/ha, thp nht là vùng Bc
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN7

Trung B ch đt 0,75 tn/ha ( bng 29,4 % vi nng sut ca vùng ông Nam B).
c bit, tnh Bình Phc vi din tích thu hoch 2.405 ha, nng sut đt 3,8 tn/ha
(gp 6,9 ln tnh Qung Bình). Theo thng kê nm 1997, sn lng tiêu tính trên
din tích cho thu hoch là 13.007 tn và nm 1999 tng lên 18.970 tn song thc t
xut khu nm 1999 đt 34.000 tn. Tng lng tiêu 3 nm 1997 - 1999 là 47.860
tn trong khi l
ng tiêu xut khu li là 74.500 tn (Tng cc thng kê Vit nam,
2000). Theo thông tin B Nông Nghip và Phát Trin Nông Thôn, 6 tháng đu nm
2001 và 2002, Vit Nam đng đu v xut khu tiêu trên toàn th gii. Theo Hip
Hi Ht Tiêu Vit Nam, đu nm 2002 đn tháng 10/2002, c nc xut khu
66.900 tn ht tiêu, bng 30 % th gii, tng 26 % so vi nm 2001

Tình hình tiêu th
Nc ta ch yu sn xut mt hàng ht tiêu đu đen, th trng tiêu th trong
nc hàng nm ch đt khong 3.500 - 4.000 tn/nm, còn phn ln lng tiêu dành
cho xut khu. Theo B Thng Mi (2000), ht tiêu Vit Nam xut khu cho 30
nc trên th gii. C nc xut khu t nm 1996 - 1999 là 107.800 tn (bình
quân mt nm 26.950 tn), tc đ tng 12 %/nm. Riêng s
 liu nhp khu mà c

quan kim dch ti cng TP. H Chí Minh cho bit t nm 1996 đn 20/6/2000 là
110.656 tn. c bit 6 tháng đu nm 2000, Vit Nam đã xut khu 28.801 tn.
Th trng tiêu th ch yu ca Vit Nam (1996 - 6/2000) là các nc: M,
Singapore, các nc EU.
1.1.4 Mt s bnh thng gp trên tiêu
1.1.4.1 Bnh tuyn trùng.
ây là bnh thng thy  các vn tiêu. Tác nhân gây bnh ch yu là nhóm
tuyn trùng ni kí sinh và nhóm tuyn trùng ngoi kí sinh. Nhóm tuyn trùng ni kí
sinh gây bnh bu r ph bin là Meloidogyne arenaria và Meloidogyne incognia.
Chúng đc l chui vào r đ sng, chích hút dch, cây không hút đc cht dinh
dng, cây khô héo to thành các bu r. Nhóm tuyn trùng ngoi kí sinh chích
hút r thng gp là Pratylenchus. Chúng sng trong đt, chích r non và hút cht
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN8

dinh dng, làm cây suy yu to điu kin cho các loi vi sinh vt khác xâm
nhp.[3]
1.1.4.2 Bnh khô đu ngn thi trái
Bnh này do Collectotrichun sp. gây ra. Bnh làm cây ngng phát trin, các lá
trên cùng úa vàng, trên lá và trái non xut hin nhng chm chm và đm đen làm
cho lá và trái rng sm. Cây b mt sc suy yu.[3]
1.1.4.3 Bnh cht chm trên cây h tiêu

Tác nhân gây bnh
- Do nm Fusarium sp., nhng trong nhiu trng hp là s kt hp vi các
nm khác nh Pythium sp., Lasiodiplodia, Rhizoctonia các loi nm này tn công
vào các r non, các vt thng c hc do con ngi, đng vt, côn trùng gây nên,
đc bit là do tuyt trùng làm thi r, gc cây gây hin tng cht chm trên cây
tiêu.[36]

- Nm tn ti hàng nm  trong đt, phát sinh, phát trin trong đt bón ít phân
hu c, đt chua, đ
t có đ PH thp.[35]

Triu chng gây hi
- Cây tiêu có biu hin sinh trng chm, lá úa vàng. Lá, hoa, các đt và trái
rng dn t di gc lên ngn, ch không rng và héo t đt xung nh bnh cht
nhanh. Gc, thân cây bnh có các vt nâu đen, dn dn vt bnh lan rng làm thi
lp v gc, bó mch làm thân cây hóa nâu. Khi bnh nng, toàn b gc và r cây
tiêu b thâm đen, h thi, sau đó cây cht khô.[35]
- Thi gian t khi có biu hi
n b bnh đn khi cht có th kéo dài c nm.
Bnh làm cht c khóm hoc ch cht 1-2 dây.

Phng pháp phòng và tr bnh
- Trng tiêu  nhng vùng đt ti xp, thoát nc tt nh: đt bazal, đt tht
pha cát…, không nên trng sâu d gây úng nc thi r. Nguy c này không ch
xy ra đi vi cây trng  vùng thp trng, mà còn có th xy ra  nhng vùng cao
do làm bn sâu không thoát nc trong mùa ma.[35]
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN9

- Làm b mng ngn không cho nc chy tràn t vn này sang vn
khác.
- Thng xuyên v sinh vn bng cách ct ta toàn b cành t mt đt lên
25cm, đ bn tiêu luôn luôn đc thông thoáng. Ct ta, thu dn toàn b cành lá b
bnh và đa đi thiêu hy. Qun lý tt vic ti nc, không đ thiu nc trong
mùa nng và ngp úng trong mùa ma.
- Tng cng bón phân hu c hoai mc nhm kích thích m

t s nm đi
kháng vi nm bnh phát trin
- Xây dng vành đai cây chn gió, cây chu gió và cây che bóng to môi
trng sinh thái tt cho vn tiêu.
- X lý trit đ tuyn trùng bng NEMA, rp sáp bng BIO PES hoc BT
MES hng nm.
- Bón phân vn tiêu cân đi, hp lý, đy đ vi lng, chú ý bón Ca, Mg.
 Bin pháp Sinh Hc: s dng thuc đc tr nm Bionano
Thuc Bionano có tác dng tt đ phòng và tr bnh ch
t nhanh, vàng lá thi
r trên cây h tiêu. ng thi trong thành phn ca thuc có cha hàm lng dng
cht nh: Lân và Kali, giúp tng kh nng sinh trng, phát trin ca cây sau khi s
dng thuc, tng nng sut và cht lng ht tiêu.[3]
 Phòng bnh
Ti gc: dùng Bionano 5 lít +1 lít Sinh thái Vit M loi ca 1954 SX pha
vào1500 lít nc cho 1 gc tiêu 3 -5 lít. Ti toàn b vùng r và đon thân tip giáp
mt đt
Phun qua lá: dùng Bionao pha 5 lít + 1 lít Sinh Thái Vi
t M loi ca 1954
SX pha vào 1500 lít nc, phun t đu toàn b thân, lá và gc tiêu.
Vic phòng bnh thc hin khong 3 tháng/ln vào mùa khô và mùa ma 1
tháng/ln
 Tr bnh
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN10

- Làm v sinh vn tiêu (cào sch c rác, cành, lá và dây tiêu cht trong vn
đa đi tiêu hy).
- Dùng cuc xi nh đt xung quanh gc ra đn tán, sâu t 3 -5cm tùy theo

trng sâu hay cn.
Ti gc: pha 5 lít Bionano + 1 lít Sinh thái Vit M loi ca 1954 SX pha
vào 1500 lít nc cho 1 gc tiêu 3 -5 lít lít nc ti toàn b vùng r và đon thân
tip giáp mt đt ca gc tiêu (4lít/ gc).
Phun qua lá: song song vi vic ti gc, chúng ta tin hành phun trên thân
và lá vi nng đ sau: pha 5 lít Bi Onano + 1 lít Sinh thái Vi
t M loi ca 1954 SX
pha vào 1500 lít nc, phun t đu toàn b thân, lá và gc tiêu. Phun đu toàn b
thân và lá (Phun k đon thân t mt đt đn ngn).
Vic ti gc và phun qua lá phi tin hành 3 ln mi ln cách nhau 10 ngày.
Sau khi tr ln 3 khong 15 ngày tin hành chm sóc vn tiêu nh bình
thng.
1.2. Tng quan v Pythium sp. và Fusarium sp.
1.2.1.Tng quan v Pythium sp.

c đim ca Pythium
Pythium thuc lp nm trng, nm 1968, Waterllouse cho rng, đây là ging
ln nht ca h Pythiaceae đc đi din bi 92 loài nhng theo Waterhouse
(1973) cho rng nhiu loài ch hin din trong môi trng nc nh nhng thc vt
hoi sinh trong khi đó mt s có th sng ký sinh yu trên thc vt hay đng vt
sng trong nc, phn ln loài nm này sng trong đt, m
t vài loài liên quan nm
r, Pythium là nhng loài him có vt ch đc hiu.[8, 9]
Pythium gây ra mt s bnh nghiêm trng  nhng cây ging con, nh b
ngp úng, thi r, thi cành hoa  cây con.
Nm l980, Webster cho rng Pythium hin din thông thng trong đt canh
tác hn là  đt t nhiên nht là cây con trong vn m mát hay vn rau.

KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN11


Cu trúc dinh dng
H si khun ty phát trin tt và gm khun ty mn, phân nhánh tt, và
không to giác bào nào; Alexopoulos và Mims (1979) cho rng vách khun ty gm
cellulose, vt cht bên trong t bào cht là dng ht và cha nhng git du nh và
glycogen, nhng phn c hn ca h si cha t bào cht có hc nh, nhng khun
ty còn non là cng bào nhng nhng vách chéo phát trin trong khun ty trng
thành. Ty th, th li, m
ng li ni cht và các ribosome cng đc thy  di
kính hin vi đin t.[7,8]









Hình 1.1. Các dng bào t ca nm Pythium sp.

Sinh sn vô tính
Pythium sinh sn vô tính bng túi bào t và chúng có th  chót hay xen gia
và có nh trong sut,  ti thi đim phát trin ca túi bào t, phn xen gia hay 
chót ca khun ty phình to ra, tr thành hình cu và khi đu chc nng nh túi bào
t đu tiên; nhng bào t đng mi đc thành lp tip tc di chuyn rt nhanh bên
trong túi, s di chuyn này tip tc trong mt vài phút. Vách ca túi v ra nhanh
nh

 bt khí xà phòng và các bào t đng đc phóng thích theo mi hng.
Nhng bào t đng có hình qu thn và là nhng th hai tiên mao và đc gn
 mt bên ca chúng. Sau mt s ln, nhng bào t đng b mt tiên mao và đc
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN12

bao vào nang và mi bào t đng trong s chúng ny chi bng mt ng phôi trong
khun ty dinh dng mi và khun ty mi này nhim vào ht ging.
Tuy nhiên,  P. aphanidernatium, mt ng dài phát trin t túi bào t và t
bào cht ca túi bào t di chuyn vào trong túi, đ t bào cht trc vào trong tình
trng trng, s phân ct t bào cht trong nhng phn đn nhân bt đu trong túi
bào t nhng hoàn tt trong túi. Tiên mao b
t đu phát trin trong túi; túi b v dn
đn phóng thích nhng bào t đng; Nhng bào t đng ln ln rng tiên mao và
hình thành nang hay bào t nang. Mi bào t đng ny chi bng mt ng phôi nh
 P.debaryanum, trong mt s loài Pythium, khun ty xen gia có nhng bào t
hình cu, vách dày đc gi là bào t vách dy, chúng ny chi bng cách to
khun ty hình ng dài.[8, 9]

S tin hóa ca bào t
Pythium có nhng loài to túi bào t và to bào t, cho thy chúng có s
chuyn tip rõ ràng đ hình thành túi bào t và cha bào t bên trong d nhiên s
không to bào t đng.[8, 9]

Sinh sn hu tính
Sinh sn hu tính là s noãn giao, và xy ra khi đ m không đ cho sinh
trng thông thng, hai c quan sinh dc đc gi là túi giao t đc (hay hùng c)
và túi noãn (hay noãn phòng) và thông thng phát trin rt gn trên cùng khun ty;
Phn ln các loài là đng giao, thng thì hùng c phát trin di noãn phòng. Nm

1973, Pratt và Green cho rng mt s loài là d giao nh P. heterothallicum và P.
sylvaticum, đôi khi trong nuôi cy nhng dng d giao, nhng dng đng giao cng
phát trin.
Theo Drechsler (1960), noãn phòng 
P.debaryanum thông thng phát trin
 ti chóp ca nhánh khun ty, nhng đôi khi nó cng xen gia, noãn phòng có
dng hình cu, vách trn láng nhng  P. mamilatum, vách noãn phòng vn gp
khúc trong nhng ni nhô ra dài.

Th tinh
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN13

Pythium là mt ví d đin hình ca s tip hp giao t, hùng c đc gn vào
vách ca noãn phòng và tr nên bng phng, t mi hùng c phát trin mt ng th
tinh mn, ng này thâm nhp vào vách túi noãn và chu cht, tip xúc vi trng. S
gim phân xy ra trong hùng c cng nh trong noãn phòng trong thi gian trung
bình, và tt c các nhân đn bi. Thông qua ng th tinh, nhân đc chc nng đi
vào trong noãn c
u, tip xúc vi nhân cái chc nng và tip hp vi nhau, to thành
nhân hp t nh bi, noãn cu đn bi thay đi thành bào t noãn nh bi có cu
trúc vách dày, trn, đn nhân.[8, 9]


S mc mm ca bào t noãn
 P. debaryanum và nhiu loài khác, các bào t noãn cn thi gian tim sinh
nhiu tun trc khi mc mm, nhiêt đ tng đi cao khong 28
o
C, bào t noãn

ny chi bng cách to ra mt ng phôi phát trin nhanh thành mt h si sinh
dng nhng  nhit đ thp hn (10 – 17
o
C) mt ng phôi ngn (5 –20 µm) đc
đa ra ngòi  chóp ca bào t noãn và phát trin thành túi. Theo Drechsler (1952 –
1960) cho rng vt liu ca bào t noãn  P. ultimum đi vào túi này thông qua ng
nh và đc khu bit thành nhiu bào t đng; Webster (l980) đã đ cp loi th ba,
trong đó bào t noãn  mt s loài phát trin mt ng phôi ngn cha túi bào t 
ti chóp ca nó. Nh đã đ cp 
trên, chu trình sng ch ra rng h si sinh dng
 Pythium là nh bi và s phân chia gim đi, xy ra trong hai loi giao t.

Nhng bnh khác do ging Pythium gây ra
Thi trái bu, bí: Cùng vi Fusarium và Phytopthora, nm Pythium gây ra
bnh trên ca bu, da chut, da hu…. làm do r b mm đi do nc ngm vô quá
nhiu.
Thi trái hay thi cung đu đ: nm Pythium s làm cung trái đu đ thi ra;
triu chng chính ca nó là xut hin nhng phn xp, ngm nc trên cung trc
tip t
i lp đt. Phn đáy ca cung b bóc ra do thi ra và xâm nhim và có th
dn đn cây ngã toàn b; Thi cung có th đc kim soát bng cách cho cây sinh
trng trong đt đã rút ht nc, nhng cây b nhim phi đc loi b và đt;
Phun hn hp Bordeaux s có hiu qu nht đnh.
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN14

Thi thân r  c gng: Thi thân r  c gng là do Pythium myriotylum, P.
aphanidermatum. Phn đáy ca cây tr nên b sng nc, mm và lá có màu vàng
lt, cui cùng thân r bt đu thi và thay đi khi tht bên trong; Nó có th đc

kim soát bng cách x lý thân, r và đt bng thuc hoá hc có gc đng dit nm,
nên chn nhng ht ging kho m
nh là mt trong nhng bin pháp có hiu qu đ
phòng bnh.
1.2.2. Tng quan v Fusarium sp.
 c đim ca Fusarium
Fusarium là chi ln nht trong Tuberculariaceae, chúng hoi sinh hoc ký sinh
trên nhiu cây trng, cây n trái và rau. Nó là nguyên nhân chính làm héo r cây
ch.
H si nm lan to khp mô mch và lp kín mch g. S lp mch g s cn
tr quá trình chuyn vn nc làm héo cây, Fusarium có h si nm phân nhánh, có
vách ngn, si nm thng không màu, chuyn màu nâu khi già. H si nm sn
sinh đc t tit vào h m
ch dn cây ch gây héo r, nhiu loài thc vt b
Fusarium tn công.[7, 8, 9]






Hình 1.2. Bào t nm Fusarium sp.
 Sinh sn
Fusarium sinh sn vô tính trung bình gia 3 kiu bào t vô tính là bào t đính
ln, bào t đính nh và bào t vách dày [7, 8, 9]
 Bào t đính ln dài, nhiu nhân, hình lim hoc thân cong, sinh ra t cung
bào t.
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN15

u và cui bào t ln thuôn nhn; mt vài loài bào t ln tách ri và không
gn trên cung bào t, nhng t bào sinh bào t ln gi là th bình.
 Tiu bào t đính thng đn nhân đôi khi 2 ngn, hình cu hoc hình trng
đc sinh ra t mt th bình hay nhng cung bào t phân nhánh hoc không phân
nhánh; tiu bào t đính thng đc gi trong mt nhóm nh và rt ging bào t
ca
Cephalosporium vì th giai đon này thng đc quy vào nm
Cephalosporium.
 Bào t vách dy hình tròn hoc hình trng, vách dày, nm tn cùng hoc
chen gia các si nm gi. Chúng có th phát trin đn hoc thành chui, chúng
tách ra và mc các ng mm nu bào t gp điu kin thun li, hu bào t hay bào
t vách dy rt bn và tn ti đc lp trong thi gian dài.
 M
t vài loài Fusarium gây bnh héo lá trên các cây ch
 F. udum gây bnh trên đu sn Cajanus cajan
 F.oxysporum bv. licopersici gây bnh trên cà chua Lycospersicon
esculentum
 F.lini gây bnh trên cây lanh Linum usitatissimum
 F.solani gây bnh trên khoai tây Solanum tuberosum

F. orthaceras gây bnh trên đu m-đu Th Nh K Cicer arietium
 Bnh thi r trên đu phng
 Bnh cht chm  tiêu
1.3. Nm đi kháng Trichoderma
1.3.1. V trí, phân loi
Trichoderma là mt trong nhng nhóm vi nm gây nhiu khó khn cho công
tác phân loi do còn nhiu đc đim cn thit cho vic phân loi vn còn cha đc
bit đy đ [8, 33].
Theo Person ex Gray (1801) Trichoderma đc phân loi thành:

Gii: Fungi
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU

SVTH: PHM TH THIÊN16

Ngành: Ascomycota
Lp: Euascomycetes
B: Hypocreales
H: Hypocreaceae
Ging: Trichoderma
Ainsworth và Sussman li cho rng Trichoderma thuc lp Deuteromycetes,
b Moniliales, h Moniliaceae [8, 33]
Theo hai nhà khoa hc Elisa Esposito và Manuela da Silva thì cho rng
Trichoderma spp. thuc h Hypocreaceae, lp Nm túi Ascomycetes; các loài
Trichoderma đc phân thành 5 nhóm: Trichoderma, Longibrachiatum,
Saturisporum, Pachybasium và Hypocreanum.
Nguyn Lân Dng và mt s nhà khoa hc khác li cho rng ging
Trichoderma thuc lp Deuteromycetes, B Moniliales, h Moniliaceae.
V Triu Mn và Lê Lng T (1998) li cho rng Trichoderma
thuc ngành
nm Mycota, lp nm bt toàn Deuteromycetes, b nm Moniliales, h
Moniliaceae, chi Trichoderma.
Kubicek và Harman (1998) đã mô t chi tit 33 loài Trichoderma, ông cho
rng tùy tng loài nm mà chúng có hình dng và kích thc khác nhau.
1.3.2. c đim hình thái
Hu ht các ging Trichoderma không có giai đon sinh sn hu tính (ch
mt vài ging sinh sn hu tính), chúng sinh sn vô tính bng bào t đính t khun
ty [33].
Khun ty ca vi nm không màu, cung sinh bào t phân nhánh nhiu,  cui
nhánh phát trin thành mt khi tròn mang các bào t trn không có vách ngn,

không màu, liên kt nhau thành chùm nh  đu cành nh cht nhy. Bào t hình
cu, hình elip hoc hình thuôn. Khun lc nm có màu trng ho
c t lc trng đn
lc, vàng xanh, lc xn đn lc đm. Các chng Trichoderma có tc đ phát trin