I HC M TP. HCM
BÁO CÁO KHÓA LUN TT NGHP
tài:
SÀNG LC VI KHUN VÙNG R CÓ KH
NG VÀ
KHÁNG NM GÂY BNH
COLLECTOTRICHUM SP. CHO CÂY T
KHOA: CÔNG NGH SINH HC
CHUYÊN NGÀNH: CÔNG NGH VI SINH
GVHD: ThS Nguyn Thanh Thun
ThS Nguy
SVTT: Lê Th Yn Nhi
MSSV: 1053010532
Khóa: 2010 2014
Tp. H Chí Minh, Tháng 06 Nm 2014
LI CM N
hoàn thành đ tài này, em xin gi li cm n đn các Thy Cô khoa Công Ngh
Sinh Hc, trng i hc M thành ph H Chí Minh đã ging dy và truyn đt
kin thc cho em trong sut nhng nm va qua đ em làm tt đ tài khóa lun này.
Em xin gi cm n sâu sc ti thy Nguyn Vn Minh đã tn tình hng dn, ch
bo em trong sut thi gian em thc hin đ tài. Em xin cm cô Dng Nht Linh,
ngi đã truyn đt cho chúng em nhiu kinh nghim quý báu.
Em xin cm n anh an Duy Pháp, ch Võ Ngc Yn Nhi và ch Nguyn Th M
Linh, nhng ngi anh, ngi ch luôn ng h, giúp đ em trong lúc làm đ tài.
Bên cnh đó, tôi xin cm n các bn ca tôi, các bn sinh viên cùng làm đ tài
trong cùng thi gian vi tôi, các bn sinh viên hc vic phòng thí nghim Công
ngh Vi sinh đã luôn quan tâm, giúp đ tôi trong quá trình thc hin đ tài này.
Cui cùng con xin cm n Ba, M, cm n gia đình đã luôn bên con, to mi điu
kin tt nht đ con hoàn thành vic hc ca mình.
Bn nm đi hc kt thúc, nhng vi tôi đó vn s mãi là k nim đp trong đi
mình.
Em xin gi li chúc sc khe đn tt c ngi thy, ngi cô đáng kính khoa Công
ngh sinh hc, Trng i hc m thành ph H Chí Minh, xin chúc thy cô ngày
càng gt hái đc nhiu thành công.
Tôi xin chúc các bn ca tôi s luôn luôn thành công trên con đng bc vào đi,
cng hin tài nng và sc tr cho tng lai đt nc.
Xin chân thành cm n.
Sinh viên thc hin
Lê ThYn Nhi Tháng 06/2014
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH: LÊ TH YN NHI i
DANH MC CH VIT TT
CFU Colony forming unit
IAA Indole Acetic Acid
MS Minimal Salt
NA Nutrent Agar
NB Nutrient Broth
OD Optical Density
PDA Potato Dextrose Agar
PDB Potato Dextrose Broth
PGPR Plant Growth Promotion Rhizobacteria
TSA Trypticase Soy Agar
TSB Trypticase Soy Broth
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH: LÊ TH YN NHI ii
DANH MC HÌNH NH
Hình 1.1: Hình nh t bào (a) và khun lc (b)ca vi khun Bacillussubtilis 13
Hình 2.1: Vòng kháng nm bng phng pháp khch tan đa 37
Hình 3.1: Quan sát đi th khun lc trên môi trng NA 53
Hình 3.2 Quan sát vi th vi khun di kính hin vi x100 55
Hình 3.3: Mt s mu bnh thu thp đc 56
Hình 3.4: Quan sát đi th nm trên môi trng PDA 57
Hình 3.5: Bào t nm bnh quan sát di kính hin vi quang hc 57
Hình 3.6: Triu chng bnh thán th trên qu t đc lây bnh nhân to 58
Hình 3.7: Khun lc chng T7 mc trên môi trng Ashby 60
Hình 3.8: Phn ng màu gia thuc th Nesler’s vi lng NH
3
sinh ra t các chng vi
khun 63
Hình 3.9: Phn ng màu gia thuc th FeCl
3
-H
2
SO
4
và IAA sinh ra bi vi khun 66
Hình 3.10: Kh nng phơn gii Ca
3
(PO
4
)
2
trong môi trng Pikovskaya 68
Hình 3.11: Phn ng màu gia các thuc th vi phospho hòa tan t các chng vi
khun 70
Hình 3.12: Kh nng kháng nm gây bnh ca các chng vi khun vùng r qua phng
pháp khuch tán đa 73
Hình 3.13: Kt qu phn ng Nitate, lên men đng, VP ca chng B6 77
Hình 3.14: Kt qu th đi kháng ba chng vi khun có hot tính mnh 78
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH: LÊ TH YN NHI iii
Hinh 3.15: So sánh chiu cao ca cơy đi chng vi hai nghiêm thc phi trn và
chng vi khun B21 82
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH: LÊ TH YN NHI iv
DANH MC BNG
Bng 2.1: Xây dng đng chun NH
3
29
Bng 2.2: Xây dng đng chun phospho 31
Bng 2.3: Xây dng đng chun IAA 34
Bng 3.1:Kt qu quan sát đi th khun lc 51
Bng 3.2: Kt qu quan sát vi th chng vi khun vùng r 53
Bng 3.3: Kt qu đnh tính kh nng c đnh đm 59
Bng 3.4: Kt qu đnh lng kh nng sinh NH
3
ca các chng 61
Bng 3.5: Kt qu đnh tính kh nng sinh IAA 63
Bng 3.6: Kt qu đnh lng IAA ca các chng 64
Bng 3.7: Kt qu đnh tính kh nng hòa tan Ca
3
(PO
4
)
2
67
Bng 3.8: Nng đ phospho do các chng vi khun hòa tan đc 68
Bng 3.9: Kt qu kh nng kháng vi nm gây bnh ca vi khun vùng r 71
Bng 3.10: ng kính vòng kháng nm gây bnh ca vi khun vùng r cây t 72
Bng 3.11: Kt qu đnh danh sinh hóa chng T7 74
Bng 1.12: Kt qu đnh danh chng T16 75
Bng 3.13: Kt qu đnh danh chng B21 75
Bng 3.14: Kt qu đnh danh chng B6 76
Bng 3.15: Kt qu tng trng ca cây t 78
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH: LÊ TH YN NHI v
DANH MC BI
Biu đ 3.1: Nng đ NH
3
ca các chng c đnh đm 62
Biu đ 3.2: Nng đ IAA ca vi khun 65
Biu đ 3.3: Nng đ phospho hoà tan ca vi khun 69
Biu đ 3.4: ng kính kháng nm gây bnh 72
Biu đ 3.5: Chiu cao cây ca các nghim thc 79
Biu đ 3.6: Khi lng ti, khi lng khô ca các nghim thc 79
Biu đ 3.7: Ch s GPE ca các nghim thc theo phn trm 80
KHÓA LUN TT NGHIP DANH MC
SVTH: LÊ TH YN NHI vi
DANH M
S đ 2.1: B trí thí nghim 23
S đ 2.2: Quy trình phân lp 24
S đ 2.3: Quy trình đnh lng NH
3
30
S đ 2.4: Quy trình đnh lng phospho 33
S đ 2.5: Quy trình đnh lng IAA 35
KHÓA LUN TT NGHIP MC LC
SVTH: LÊ TH YN NHI vii
MC LC
DANH MC CH VIT TT i
DANH MC HÌNH NH ii
DANH MC BNG iv
DANH MC BIU v
DANH M vi
MC LC vii
T V 1
PHN 1. TNG QUAN TÀI LIU 4
1.1 CÂY T VÀ BT 5
1.1.1 S lc v cây t 5
1.1.2 Bnh thán th trên cơy t 5
1.2 MT S VI KHUN VÙNG R 7
1.2.1 Khái nim vùng r 7
1.2.2 Mt s hot tính kích thích tng trng cây trng ca vi khun vùng
r 7
1.2.3 Bacillus 13
1.3 TÌNH HÌNH NGHIÊN CU VI KHUN VÙNG R HIN NAY 15
1.3.1 Tình hình nghiên cu trên th gii 15
1.3.2 Tình hình nghiên cu ti Vit Nam 17
PHN 2: VT LI 19
2.1 M VÀ THI GIAN NGHIÊN CU 20
2.2 VT LIU 20
2.3 THIT B DNG C NG 20
2.3.1 Thit b 20
2.3.2 Dng c 21
2.3.3 Môi trng và hóa cht 21
KHÓA LUN TT NGHIP MC LC
SVTH: LÊ TH YN NHI viii
2.4 U 22
2.4.1 B trí thí nghim 22
2.4.2 Phng pháp ly mu và làm thun 23
2.4.3 Tin hƠnh quan sát đi th và vi th 25
2.4.4 Xác đnh hot tính kích thích tng trng ca vi khun vùng r
28
2.4.5 Phng pháp thng kê s liu 38
2.4.6 nh danh 38
2.4.7 Thí nghim kho xác kh nng kích thích tng trng trên cây t
46
PHN 3: KT QU VÀ THO LUN 50
3.1 KT QU PHÂN LP 51
3.1.1 Quan sát đi th 51
3.1.2 Quan sát vi th 53
3.1.3 Kt qu phân lp và lây bnh nhân to nm Collectotrichum sp. trên
t 56
3.2 KT QU KH NG 58
3.2.1 Kh nng c đnh nit phơn t 59
3.2.2 Kh nng sinh IAA 63
3.2.3 Kh nng hòa tan Ca
3
(PO
4
)
2
66
3.2.4 Kt qu đnh tính kh nng kháng vi nm gây bnh ca vi khun
vùng r t cây t. 70
3.3 KT QU NH DANH SINH HÓA 74
3.3.1 Chng T7 74
3.3.2 Chng T16 74
3.3.3 Chng B21 75
3.3.4 Chng B6 76
3.4 KT QU THC NGHIM 77
KHÓA LUN TT NGHIP MC LC
SVTH: LÊ TH YN NHI ix
3.4.1 Kt qu tng thích ca các chng đc chn đ thc nghim 77
3.4.2 Kt qu thc nghim 78
PHN 4: KT LU NGH 83
4.1 KT LUN 84
4.2 NGH 84
TÀI LIU THAM KHO 85
PH LC 1: NG HÓA CHT 92
PH LC 2: GIÁ TR THNG CHUN 97
PH LC 3: KT QU X LÝ THNG KÊ ANOVA 102
KHÓA LUN TT NGHIP T VN
SVTH: LÊ TH YN NHI 1
T V
Vi khun vùng r (Rhizobacteria) có kh nng kích thích s tng trng ca thc
vt gi là vi khun khích thích s phát trin thc vt (Plant Growth Promotion
Rhizobacteria = PGPR). Theo Saharan (2011), PGPR là nhóm vi khun đc tìm thy
trong đt t nhiên, có tác đng tích cc cho vùng r cây và mang li li ích cho cây
trng nh vào kh nng thúc đy tng trng. PGPR giúp tng kh nng c đnh đm
trong các cây h đu, thúc đy vi khun c đnh đm sng t do, tng cng cung cp
các cht dinh dng khác nh: P, S, Fe, Cu, sn xut kích thích t thc vt, tng
cng vi khun hoc nm có li, kim soát các bnh nm, vi khun và góp phn kim
soát côn trùng gây hi (Saharan, 2011). Nhiu loài vi khun vùng r nh:
Pseudomonas, Azospirillum, Azotobacter, Klebsiella, Enterobacter, Alcaligenes,
Arthrobacter, Burkholderia, Bacillus và Serratia đư đc báo cáo lƠ giúp tng cng
s tng trng thc vt (Joseph và cs, 2007). Có rt nhiu nghiên cu chng minh kh
nng kích thích tng trng ca vi khun vùng r đi vi cây trng: nghiên cu ca
Kloepper và cs (1980) cho thy kh nng kích thích tng trng ca thc vt qua vi
khun vùng r nh to ra siderophores c ch nm bnh, Ahmad (2005), Egamberdieva
(2008), đư có nhng nghiên cu cho thy kh nng to hormone kích thích tng trng
t nhng vi khun vùng r Pseudomonas, Azotobacter. Yadegari và cs (2010) ch ra
kh nng c đnh đm trên cơy đu cô ve (Phaseolus vulgaris) ca PGPR.
t (Capsicum) là cây gia v quan trng nht trên th gii (Burt, 2005). Trong s
các cây trng thuc h cà (Solanaceae), cây t có tm quan trng th 2 ch sau cây cà
chua. Nhiu thành phn trong qu t có giá tr dinh dng quan trng, làm gia v, mùi
thm vƠ mƠu sc. Trong qu t có cha nhiu vitamin C hn so vi qu thuc h cây
có múi và cha nhiu vitamin A hn so vi c cà rt. (Tài liu Nông nghip, 2013)
Tuy nhiên, cơy t thng chu s tn công ca nhiu đi tng bnh hi. Trong
đó, bnh thán th gơy ra bi loƠi nm Colletotrichum sp., (Isaac, 1992), bnh cht r vƠ
thi gc do nm Phytophthora capsici gây ra (Nguyn Vnh Tng và cs, 2008). Tác
KHÓA LUN TT NGHIP T VN
SVTH: LÊ TH YN NHI 2
nhân kim soát nm bnh ph bin hin nay là x dng các thuc hóa hc nh:
Benlate, Topsin M 70WP, Score 250ND (V Triu Mn, 2007). Tuy nhiên,vic s
dng hóa cht trong sn xut không ch làm mt tính an toàn, mà còn phá v s cân
bng sinh hc trên đng rung, va gây ô nhim môi trng, va lƠm gia tng chi phí
đu t
Nhiu nghiên cu cho thy s dng PGPR có th kim soát đc các nm bnh
trên hiu qu: nghiên cu ca Lamsal vƠ cs (2012), đư chng minh kh nng kim soát
Collectotrichum sp. gây bnh thán th trên cơy tiêu nh PGPR, nghiên cu ca Lim và
cs ( 2010) kim soát bnh phytophthora trên cây tiêu đ do Phytophthora capsici s
dng Bacillus subtilis AH18 và B. licheniformis K11 (thuc nhóm PGPR),….Bên cnh
đó PGPR cng đư đc nghiên cu là có kh nng kích thích tng trng cho cây t
trong nghiên cu ca Kanchana và cs (2013), chng Azospirillum sp. phân lp t đt
vùng r cây t có kh nng c đnh đm, sinh IAA và mt s hot tính kích thích khác,
nghiên cu ca Datta vƠ cs (2011) đư chng minh kh nng kích thích tng trng ca
vi khun vùng r cây t trong điu kin đng rung.
Vic sàng lc ra các vi khun có trong vùng r nhm to ra mt ch phm sinh
hc chuyên dng cho cây t vi kh nng kích thích tng trng và kháng nm bnh
gây có mt Ủ ngha rt quan trng. Do đó đ tài chúng tôi thc hin “
và kháng nm Collectotrichum
sp. ” lƠ rt cn thit đ phát trin mt sn phm có ngun gc sinh hc góp
phn lƠm tng nng sut cho cơy t nhng ít nh hng đn môi trng vƠ sc khe
con ngi, đng thi đm bo v sinh an toƠn thc phm lƠm tng giá tr xut khu.
Ni dung nghiên cu:
Phân lp vi khun vùng r cây t.
Phơn lp nm Collectotrichum sp. (gơy bnh thán th) trên t.
Sàng lc các chng vi khun vùng r có kh nng kích thích tng trng cây
trng (c đnh đm, hòa tan lân và sinh IAA, kháng nm).
nh danh chng có hot tính kích thích tng trng đc la chn.
KHÓA LUN TT NGHIP T VN
SVTH: LÊ TH YN NHI 3
Thc nghim kh nng kích thích ca vi khun có hot tính cao trên cây t.
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 4
PHN 1.
TNG QUAN TÀI LIU
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 5
1.1 CÂY T VÀ BT
1.1.1 c v cây t
Cây t thuc h cà (Solanaceae) có ngun gc t Nam M, có hai nhóm ph bin
là t cay (Capsicum annuum L.) và t không cay (Capsicum annuum var. grossum). t
cay đc trng nhiu tnh, thành trong c nc, ph bin nht là: Hi Dng, Hi
Phòng, các tnh min Trung và thành Ph H Chí Minh (Hóc Môn, Bình Chánh). t
ngt đc trng nhiu Vnh Phúc, HƠ Ni vƠ Ơ Lt-Lơm ng. (Lê Th Thanh
Thy và cs, 2008)
t là cây thân tho, chu hn tt hn các cơy h cƠ khác nh: cƠ chua. m đt
di 70% thì qu b cong, mt qu xù xì, không mn mt. Cây t sinh trng phát trin
tt nhit đ 21-27
o
C. ( Tp chí Nông nghip Vit Nam, 2013)
Cây t hay đc trng quanh nm, nhng vƠo mùa ma cơy t hay b bnh, đin
hình là bnh héo r thi qu làm nh hng ln ti nng sut và phm cht t. Cho đn
nay cha có bin pháp hu hiu nào có th ngn chn và phòng tr bnh này. S dng
phân bón, thuc hóa hc bo v thc vt đi vi cây t làm gim đc sâu bnh nhanh
chóng nhng gơy nh hng xu đn môi trng và sc khe cng đng. (Lê Th
Thanh Thy và cs, 2008)
1.1.2 Bt
Phân b
Bnh thán th (Colletotrichum nigrum Elet Stal) hoc (Colletotrichum capsici
Bul and Bis) là bnh nguy him, gây thi qu t hàng lot. Bnh rt ph bin rt
nhiu nc trên th gii, đc bit là nhng nc có khí hu nhit đi. Bnh gây hi
nng trên hu ht các vùng trng t nc ta. Tt c các vùng trng t tp trung thuc
Hà Ni, Bc Giang, Hi Dng, Hng Yên, Thái Bình, HoƠ Bình, Ngh An, Thanh
Hoá, Qung Bình, Qung Tr, Tha Thiên Hu đu b bnh này phá hoi nng. T l
bnh nhng rung nhim bnh nng có th lên ti 70%. Công tác phòng tr bnh
thán th t ti các vùng trng cha thc s mang li hiu qu do nhng hiu bit v
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 6
bnh thán th ca ngi trng t còn hn ch, vic gieo trng các ging t liên tc
nhiu nm đư to điu kin thun li cho bnh thán th bùng phát mnh gơy khó khn
cho vic phòng tr. (Theo Tài liu Nông Nghip, 2014)
Bnh rt ph bin nhiu nc trên th gi đt bit lƠ các nc có khí hu nhit
đi. Bnh gây hi nng trên hu ht các vùng trng t nc ta. T l bnh nhng
rung nhim bnh nng có th lên ti 70%. (V Triu Mn, 2007)
Triu chng bnh
Bnh có th hi thân, lá, qu và ht, nhng hi ch yu trên qu vƠo gia đon
chín. Vt bnh ban đu là mt đóm nh, hi lõm, t trên b mt võ qu, sau 2-3 ngày
kích thc vt bnh có th lên ti 1cm đng kính. Vt bnh thng có hình thoi, lõm,
phân ranh gii gia mô bnh là mt đng mƠu đen chy dc theo vt bnh. Trên b
mt vt bnh có nhng chm nh lƠ đa cƠnh ca nm gây bnh. Các vt bnh có th
liên kt vi nhau làm qu b thi, qu khô có màu trng vàng bn.
Nm có th gây hi trên mt s chi non, gây hin tng thi ngn t. Chi b hi
có mƠu nơu đen, bnh có th phát trin nng làm cây b cht dn hoc cây bnh có qu
tng phn nhng qu rt ít, cht lng kém. ( V Triu Mn, 2007)
Nguyên nhân gây bnh-m phát sinh, phát trin bnh
Bnh do hai loi nm Colletotrichum nigrum Elet Stal hoc Colletotrichum
capsici ( Syd.) Bul and Bis gây ra. Hai loi t trên thng song song phá hoi làm t
b thi nhanh chóng. a cƠnh ca nm C. nigrum đng kính t 120-280 µm có nhiu
lông gai đen nhn đnh, kích thc 55-190 x 6,5-65µm bào t phân sinh hình bu dc
hoc hình tr hai đu tròn, không mƠu, đn bƠo, kích tht 18-25 x 3 µm. Cành bào t
phân sinh ngn hình gy kích thc 20-50 x 25 µm.
nm C. capsici thì đa cƠnh có đng kính 70-100 µm có lông gai màu nâm
sm, đnh có mƠu hi nht có nhiu ngn ngang vƠ dƠi ti 150 µm. Bào t phân sinh
không mƠu, đn bƠo, hi cong hình li lim, kích tht 17-28 x 3-4 µm có git du
bên trong. Bào t phân sinh ca hai loi nm này ny mm trong nc sau 4 gi, nhit
đ thích hp cho nm gây bnh là 28-30
o
C. Bnh phát trin mnh trong điu kin nhit
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 7
đ cao, m đ cao. Bào t phát tán nh gió và nh côn trùng. Bnh gây thit hi ln
trong nhng nm ma nhiu. nc ta, bnh phát trin mnh vào tháng 5-7 khi cây t
đang thi kì thu hoch qu. Bnh còn gây hi vƠo giai đon sau thu hoch trong quá
trình bo qun và vn chuyn. nhng rung bón đm nhiu, mt đ trng cao bnh
nng. Ging t chìa vôi Hu và sng bò nhim bnh nng hn các ging ch thiên và
mt s ging Thái Lan nhp ni. Nm tn ti trên ht ging di dng si nm và bào
t phơn sinh vƠ trên tƠn d cơy bnh. Bào t phân sinh có sc sng cao, trong điu kin
khô mc dù tƠn d b vùi trong đt vn có th ny mm vào v sau. (V Triu Mn,
2007)
Bin pháp phòng tr
Tiêu dit ngun bnh. Dn sch tƠn d cơy bnh, chn ht ging khe, sch bnh.
X lý ht ging vi nc nóng 52
o
C trong 2 gi hoc KMnO
4
0,1% t 1 -2 gi hoc
vi các loi thuc tr nm.
Luân canh vi cây trng khác h. B trí mt đ trng thích hp. Dit côn trùng
hi qu. Khi bnh xut hin có th phun mt vài loi thuc sau: Benlate 50WP 1 kg/
ha; Topsin M 70WP 0,4 ậ 0,6 kg/ ha; Score 250ND 0,5 lít/ ha. (V Triu Mn, 2007)
1.2 MT S VI KHUN VÙNG R
1.2.1 Khái nim vùng r
Vùng r lƠ vùng đt nh hng đn r cơy, lƠ ni mƠ hot đng tng tác gia vi
sinh vt và cây trng din ra mnh m. Nhng tng tác nƠy có th nh hng đáng k
đn s phát trin và sn lng ca cây trng. Vùng r nuôi dng mt cng đng đa
dng nhng vi sinh vt tng tác vƠ cnh tranh vi nhau và vi cây trng. Hot đng
ca mt vài loài này nh hng đn s phát trin và chc nng sinh lỦ ca nhng loài
khác, và có nhng đc tính sinh lý, hóa hc có li cho đt. (Maheshwari, 2010)
1.2.2 Mt s hong cây trng ca vi khun vùng
r
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 8
Vi khun vùng r có th gây nh hng trc tip đn s phát trin ca cây trng
thông qua vic c đnh nit không khí, tng hp hormon và enzym thc vt, hòa tan
khoáng. Hot đng kích thích s phát trin cây trng mt cách gián tip xy ra khi
PGPR làm gim hoc chng li tác đng có hi ca mt hay nhiu mm bnh bng vic
sn xut các enzym hoc các kháng sinh gii hn các ion hiu lc ca mm bnh.
PGPR cng có th gây ra s thay đi cu trúc vách t bƠo vƠ thay đi đc tính sinh lý,
sinh hóa nh hng đn s tng hp protein.
Trong nhng nm gn đơy, vic s dng vi khun đ thúc đy s tng trng thc
vt đang gia tng mt s khu vc trên th gii và có tm quan trng đi vi các nc
đang phát trin có sn xut nguyên liu cho thc phm. PGPR có th nh hng đn s
phát trin ca thc vt bng cách sn xut các cht chuyn hóa th cp, làm gim hoc
ngn chn tác đng ca nm bnh vùng r, hoc bng cách to điu kin cho r hp
thu các cht dinh dng sn có t môi trng. (Maheshwari, 2011)
Sn xung thc vt
Mt vƠi giai đon tng trng và phát trin ca cây trng nh s kéo dài t bào,
s phân chia t bào, s phơn hóa mô, vƠ u th ngn đc kim soát bi hormon thc
vt, đc bit lƠ auxin vƠ cytokinin. C ch sinh tng hp ca auxin vƠ cytokinin đc
nghiên cu mt cách rng rãi. Auxin và cytokynin có th đc tng hp bi c cây
trng và vi sinh vt.
Mc dù vai trò ca s sinh tng hp ca hormon thc vt bi vi sinh vt cha
đc lý gii mt cách đy đ, nhng theo nhiu nghiên cu thì PGPR có th sn xut
các hormon thc vt bao gm auxin, cytokinin, và mt lng nh ethylene.
(Maheshwari, 2011)
Hu ht các vi khun có ích nh Rhizobium, Bradyrhizobium, và Azospirillum
tng hp IAA qua đng Indole-3-pyruvic acid (IPyA). Mt vài vi khun gây bnh
nh Pseudomonas syringae, Agrobacterium tumefaciens, và Erwinia herbicola tng
hp IAA theo đngindole-3-acetamide (IAM). (Maheshwari, 2011)
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 9
IAA là mt hormon quan trng đc sn xut bi mt s PGPR, có rt nhiu
nghiên cu đư chng minh rng khi cây trng đc x lý vi IAA do PGPR sn xut s
gia tng s phát trin. Vic vi khun Bacillus RC23, Paenibacillus polymyxa RC05,
B. subtilis OSU142, Bacillus RC03, Comamonas acidovorans RC41, B. megaterium
RC01, B. simplex RC19 vi trƠ đư lƠm gia tng t l r so vi đi chng do vi khun
có kh nng sinh IAA. (Maheshwari, 2011). Mt nghiên cu khác cho thy
Azospirillum không ch có kh nng c đnh đm mà còn có kh nng sn xut IAA.
Các chng Azospirillum đc nghiên cu cho thy rng sn phm IAA ph thuc vào
môi trng nuôi cy và tin cht tryptophan. (Lim, 2010)
Hòa tan phospho
Phospho là ngun dinh dng ch yu nh hng đn s phát trin ca cây trng.
Dù trong đt rt giƠu phosphate nhng cơy trng hu nh cng không th s dng đc
do mt lng ln phospho tn ti di dng không tan. Bao gm các dng phospho
hu c tn ti trong xác bã thc vt và trong vi sinh vt, phospho vô c thng là
nhng phosphate nh phosphate canxi, phosphate st, phosphate nhôm, thng dng
khó tan. Các dng phospho vô c vƠ hu c nƠy, cơy trng không th hút trc tip
đc, chúng phi chuyn hóa thành các dng d tan thì cây trng mi hp thu đc.
Vi khun phân gii phosphate sng ph bin vùng r có th khc phc vn đ
trên bng cách tit ra các acid hu c vƠ enzym phosphatase chuyn phosphate không
tan thành phosphate hòa tan (ion monobasic vƠ dibasic) đ cây trng có th s dng.
ng vt n thc vt và bin phospho hu c thc vt thành phospho hu c đng vt.
(Maheshwari, 2011)
Vi sinh vt s bin đi lân thành dng mui ca acid phosphoric Di dng
này mt phn đc cây s dng, mt phn đc c đnh di dng khó tan nh
Ca
3
(PO4)
2
.Nhng dng khó tan này trong môi trng có pH thích hp s chuyn
hóa và bin thành dng d tan. Trong quá trình này vi sinh vt gi vai trò quan
trng.
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 10
Vi sinh vt hòa tan lân hu c ch yu gm Bacillus và Pseudomonas. áng chú
ý là B. megaterium var phosphatsum có kh nng hòa tan lơn huc cao,đng thi B.
megaterium còn có kh nng hình thƠnh bƠo t nên scsng rt mnh.
Phân gii xác đng vt, thc vt acid nucleic, nucleotid, phospholipid, sn phm
phân gii cui cùng là H
3
PO
4
. Quá trình phân gii cn s tham gia ca nhiu nhóm
VSV thuc các ging Bacillus và Pseudomonas.
Nhiu vi khun hòa tan lơn vô c nh Bacillus megaterium, Bacillus mycoides,
Bacillus butyricus, Pseudomonas fluorescens, có kh nng phơn gii Ca
3
(PO4)
2
và bt
apatit. C ch quá trình phân gii Ca
3
(PO4)
2
có liên quan mt thit đn s sn sinh acid
trong quá trình sng ca VSV. Tác dng vi mt trong bn loi acid: H
3
PO
4
, H
2
CO
3
,
HNO
3
, H
2
SO
4
, trong đó H
2
CO
3
rt quan trng. Chính H
2
CO
3
đư lƠm cho Ca
3
(PO4 )
2
phân gii. (Bc Lan Phng, 2004)
C m
Nit lƠ ngun dinh dng thit yu cho s sinh trng và phát trin ca cây
trng. Trong không khí nit chim khong 78,16% th tích, mc dù vy cây trng
không th s dng trc tip ngun nit nƠy. S kh khí nit ca khí quyn đc gi là
s c đnh nit hay c đnh đm. S c đnh đm thng gp các vi khun sng t
do, các vi khun cng sinh vi thc vt và vi khun lam.
Trong hai thp niên va qua, vic s dng PGPR đư gia tng nhiu ni trên th
gii. Gia tng vic s dng PGPR làm phân bón sinh hc là vic làm cn thit đ gim
nhng tác đng có hi đn môi trng ca phân bón hóa hc. Các vi sinh vt vùng r
có kh nng c đnh đm thng đc s dng cho các cây trng nh c ci đng,
mía, lúa, bp, và lúa mì. (Maheshwari, 2011)
C đnh đm sinh hc là quá trình kh N
2
thành NH
3
di s xúc tác ca h
enzyme nitrogenase. Sau đó, NH
3
có th kt hp vi các acid hu c đ to thành
protein. Trong không khí, N
2
dng rt bn và s lng rt phong phú, chim 78,16%
theo thtích và 75,5% theo khi lng. Cây trng cng nh các loƠi đng vt vƠ ngi
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 11
không có kh nng đng hóa trc tip ngun N
2
t do t không khí. Quá trình c đnh
đm xy ra trong t bào vi khun và vi khun lam đu ging nhau là nh chúng có h
thng gen nif (ni là ch vit tt ca nitrogen-nit vƠf lƠ fixing-c đnh) điu khin quá
trình tng hp enzyme nitrogenase. Nitrogenase là h enzyme xúc tác cho phn ng
kh N
2
thành NH
3
. Nh vy, h thng gen nif đc xem là h thng gen điu khin cho
quá trình c đnh đm sinh hc.
Ngày nay nhiu nhà nghiên cu khoa hc đư chng minh NH
3
va là sn phm
ca quá trình c đnh nit phơn t va là nhân t điu hoà hot tính ca enzyme
nitrogenase. Khi NH
3
tích ly đn mt nng đ nht đnh thì nó lƠm đình ch tc khc
hot đng ca nitrogenase. Kiu điu hoƠ nh vy gi lƠ “ iu hoà liên h ngc”.
Tuy nhiên NH
3
không tham gia điu hoà trc tip mà thông qua mt protein khác là
enzyme glutamin synthetase. Khi môi trng có nhiu NH
3
thì enzyme này b adenin
hoá nên trng thái bt hot. Ngc li môi trng vi nng đ NH
3
thp hoc không
có thì không b adenin hoá và enzyme s dng hot đng. Khi trng thái hot đng
nó s hot hóa h gen chu trách nhim tng hp nitrogenase. (Bch Lan Phng,
2010)
Sn xut các hp cht kháng nm gây bnh trên cây trng
Trên th gii, các loi nm nh: Colletotrichum sp., Rhizoctonia solani, Pythium,
Rhizopus, Fusarium đư vƠ đang gơy thit hi nghiêm trng đi vi nng sut ca nhiu
loi cây trng nh lúa, ngô, khoai tơy, lc, đu đ, cà chua, t, ci bp, xà lách, Nm
gây ra các triu chng đen thi r, thi thân gc, khô vn, thi lá. Nm gây bnh làm
gim s lng và hiu qu kinh t nông nghip nhiu khu vc trên th gii. Nhng
cây trng đi kháng, thc hin luân canh và các bin pháp hóa hc đu đư đc áp
dng đ kim soát nm bnh cây trng. Tuy nhiên các cây trng đi kháng bnh không
có hiu lc, và vic luân canh cây trng thng không có hiu qu kinh t hoc không
kh thi. Hn na các loi thuc hóa hc kháng nm có hiu lc thng rt đtc tin và
có nh hng xu đn sc khe con ngi. Vic kim soát nm bnh mt cách thân
thin vi môi trng là mt yêu cu đi vi nn nông nghip trong th k mi. Bin
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 12
pháp kim soát sinh hc s dng các kháng sinh hoc các cht kháng nm đ tiêu dit
mm bnh trên cây trng, chúng có hiu lc cao hn các hóa cht tng hp.
(Maheshwari, 2011)
Các vi khun vùng r sng t do trong đt có th trc tip hoc gián tip kích
thích s phát trin r và cây. Vi khun vùng r nh hng gián tip đn s phát trin
ca cây trng thông qua vic tiêu dit mm bnh qua nhiu c ch khác nhau. Bao gm
vic sn xut các siderophore kim hãm các ion làm mt hiu lc ca mm bnh, kh
nng tng hp các hp cht kháng nm nh các kháng sinh, các enzym ly gii vách t
bào hoc sn xut các cht d bay hi nh hydrogen cyanide, chúng c ch s phát
trin ca mm bnh, kh nng cnh tranh cht dinh dng vƠ ni c trú vi mm bnh
trên r cây. Trong s các vi khun vùng r, Bacillus, Pseudomonas, Burkholderia đư
đc nghiên cu ph bin nh mt tác nhân kim soát sinh hc liên quan đn vic sn
xut các hp cht kháng khun. (Maheshwari, 2011)
Bacillus cung cp mt vài li th v kh nng đi kháng li các tác nhân gây bnh
do có kh nng hình thƠnhs ni bào t và các kháng sinh có ph hot đng khá rng.
Các loài vi khun Bacillus sinh ra khong 167 hp cht sinh hc có hot tính chng li
vi khun, vi nm, protozoa và vi rút. ng dng thng mi hóa đu tiên và thành công
nht trong s các vi khun vùng r là kháng sinh ca chng vi khun Bacillus subtilis
A13 đc phân lp t hn 25 nm trc Australia da trên hot đng c ch đn
chín mm bnh đc kim tra in vitro, vƠ sau đó đc khng đnh rng có kh nng
kích thích tng trng cây trng. T nm 1990, Bacillus spp. đư đc phát trin nh
mt tác nhân kim soát nm bnh trên cây trng. Vi khun thuc chi Bacillus có kh
nng sn xut kháng sinh nh enzym phơn gii vách t bào nm: chitinase, cellulase,
amylase, glucanses,…Hu ht các kháng sinh lƠ các đon peptide có kh nng chng
li vi khun Gram (-), Gram (+) và nm. Vài loài Bacillus sn xut các đon peptide
vòng nh: iturin, fengycin, bacillopeptin và surfactin. Iturin và fengycin có hot tính
kháng nm mnh và nh hng đn s phát trin ca mt dãy rng các mm bnh.
(Maheshwari, 2011)
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 13
Pseudomonas c trú trong đt, nc và trên b mt cây trng. Nhiu loài
Pseudomonas sng hi sinh thân thin vi cây trng, tn dng dinh dng r a t b
mt cây trng. Pseudomonas là mt vi khun vùng r ph bin và mt vƠi loƠi cng
đc s dng nh mt tác nhân kim soát nm Gaeumannomyces graminis var tritici,
Rhizoctonia solani, Erwinia carotovora var. carotovora, Pythium ultimum, và
Fusarium oxysporum.Chúng c ch nm bnh thông qua mt s hot đông nh sn
xut các kháng sinh, các cht kìm hãm ion, các enzym phân gii, các cht hot đng b
mt và cnh tranh dinh dng vi mm bnh. Pseudomonas có mt kh nng đc bit
là sn xut các hp cht có ph hot đng rng bao gm các kháng sinh: pyrrolnitrin,
pyoluteorin (Plt), hp cht phenazine vƠ chitinase lƠ đc t đi vi mm bnh cây
trng. Các protein kháng nm nh chitinase có th tn công nhiu nhóm nm và vi
khun. Nhng enzym ly gii vi khun nƠy đc s dng rng rãi cho vic qun lý dch
bnh trên cây trng. Nhng enzym này thy phân chitin hin din trong thành t bào,
do đó nm b tiêu dit.( Maheshwari, 2011)
1.2.3 Bacillus
Hình 1.1 Hình nh t bào (a) và khun lc (b)ca vi khun Bacillussubtilis (
Theo khóa phân loi ca Bergey (Holt, 2000), vi khun Bacillus đc phân loi
nh sau:
KHÓA LUN TT NGHIP TNG QUAN TÀI LIU
SVTH: LÊ TH YN NHI 14
- Gii: Bacteria
- Ngành: Firmicutes
- Lp: Bacilli
- B: Bacillales
- H: Bacillaceae
- Chi: Bacillus
Bacillus thuc nhóm trc khun, Gram (+), sinh bào t. Bacillus thuc loài hiu
khí hay k khí tùy nghi. T bào hình que thng hoc gn thng, kích thc 0,3 ậ 2,2 x
1,2 ậ 7,0 µm.
Hình thành bào t chu nhit, ch có mt bào t trong mt t bào. Ni bào t hình
tr, ovan, tròn, thnh thong có hình bu dc. S hình thành bào t không b ngn cn
bi tip xúc vi không khí. Tùy theo loài, bào t có th nm gia, gn cui hoc
cui và túi bào t phng hoc không phng.
Phn ln vi khun có v nhy là polysaccharide, mt s ít là glycopeptide. Vi
khun có v nhy là polysaccharide khi phát trin trên môi trng dinh dng đc
thng to thành khun lc t, bóng nhn gi là khun lc S (Smoth). Vi khun có v
nhy là glycopeptide to khun lc khô xù xì R (Rough). V nhy có tác dng giúp vi
khun chng li các điu kin bt li ca môi trng.
a s các loài Bacillus là sinh vt hóa d dng linh hot, có kh nng hô hp
trong khi s dng nhiu hp cht hu c đn gin (đng, amino acid, acid hu c).
Trong mt s trng hp, chúng còn có th lên men carbohydrate trong mt phn ng
hn hp to ra glycerol và butanediol.
Vi khun Bacillus có kh nng chu đng và tn ti trong mt thi gian dài trong
điu kin bt li, nên đa s chúng rt ph bin và có th phân lp đc t nhiu ngun.
Trong đt, vi khun Bacillus ch đng trao đi cht khi có sn các c cht thích hp
cho s tng trng ca nó, và nó to bào t khi ngun dinh dng cn kit. ơy cng
là chin lc sinh tn ca vi sinh vt sng trong môi trng đt. Vì đa s các loài
Bacillus có th phân gii hiu qu các loi cao phân t sinh hc (proteins, tinh bt,