Xây dựng mô hình Beta nhằm lượng hóa rủi ro trong đầu tư cổ phiếu ngắn hạn trên sàn thành phố Hồ Chí Minh HOSE

B GIÁO DCăÀOăTO
TRNGăI HC M THÀNH PH H CHÍ MINH
KHOA K TOÁN - TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
ầo0oầ




LểăỊNHăTHNG
MSSV : 40603220






KHÓA LUN TT NGHIP
Ngành : Tài Chính - Ngân Hàng
Lp : TN06A1


NgiăHng Dn Khoa Hc
T.S Nguyn Th Uyên Uyên


TP,H Chí Minh, Tháng 06 - 2010


DANH MC CH VIT TT

APT : Arbitrage Pricing Theory ậ Lý thuyt kinh doanh chênh lch giá.

CAPM : Capital Asset Pricing Model ậ Môăhìnhăđnh giá tài sn vn.
CML : Capital Market Line ậ ng th trng vn.
CTCK : Công Ty Chng Khoán
DMTă:ăDanhămcăđu t.
DNNVV : Doanh nghip nh và va
EMH : Efficient Market Hyppothesis ậ Gi thuyt th trng hiu qu.
HOSE : S giao dch chng khoán TPHCM
HNX : S giao dch chng khoán Hà Ni
NTă:ăNhƠăuăT
SGDCK : S giao dch chng khoán.
SML : Stock Market Line ậ ng th trng chng khoán.
TPHCM : Thành ph H Chí Minh.
TSSL : T sut sinh li.
TSRR : T sut ri ro
TTCK : Th trng chng khoán.
TTCKVN : Th trng chng khoán Vit Nam.
TTGDCK : Trung tâm giao dch chng khoán.
UBCKNN : y ban chng khoán nhƠănc.
VNDă:ăng Vit Nam.
VN-Index : Ch s trung bình giá chng khoán trên th trng Vit Nam.




PH LC ậ BNG BIU ậ HÌNH V

CHNGă1:
BNG BIU:

Bng 1.1:ăăTSSLăMongăđiăđi vi mt danh mcăđuătă.

Bng 1.2 : Ch s Beta mt s công ty c phnăthng  M nmă2009.
HÌNH V:
Hình 1.1ă:ăng cong gi đnh tt c các kh nngăđuăt.
Hình 1.2 : ng cong gi đnh tt c các kh nngăđuăt.
Hình 1.3 : La chnăDMTătiăuăriăroătrênăđng biên hiu qu.
Hình 1.4 : ng SML và ri ro h thng chun hóa.
Hìnhă1.5ă:ăăngăđcătrngă:ăphơnăb TSSL .
Hình 1.6 TngăquanăTSSLăgia Morgan Stanley và th trng.

CHNGă2:
BNG BIU:

Bng 2.1 : Lãi sutăcăbn  VităNamăquaăcácănm.
Bng 2.2 : Li nhun sau thu trc và sau khi Kim Toán ca mt s công ty
Bng 2.3 : Giá c phiu SJS.
Bng 2.4 : T sut sinh li( l) và mc riăroăhƠngăquỦănmă2009ăậ 2010.
Bng 2.5 : S lng công ty niêm ytăquaăcácănmătrênăHOSE.
Bng 2.6 : TSSL và Mcăđ Ri Ro ca mt s TTCK trên th giiănmă2009.
HÌNH V:
Hình 2.1 : T trng s chng khoán và giá tri niêm yt trên HOSE.
Hình 2.2 : VN ậ INDEXătrongănmă2009.
Hình 2.3 : HNX ậ INDEXăTHỄNGă10ăNMă2009.
Hình 2.4 : HOSE ậ INDEXăTHỄNGă10ăNMă2009.
Hình 2.5 : TSSL và Ri Ro ca mt s TTCK trên th gii nmă2010




CHNGă3:
BNG BIU:

Bng 3.1 : Bng kt qu h s beta các c phiuătínhătoánăđc.
Bng 3.2: Tóm tt kt qu tínhătoánătheoăbetaătngădn
Bng 3.3 : T lêătngăgim VN ậ INDEX so vi c phiu VSC
Bng 3.4 : T lêătngăgim VN ậ INDEX so vi c phiu PVD
Bng 3.5 : T lêătngăgim VN ậ INDEX so vi c phiu VIS
Bng 3.6: Danh mc chngăkhoánăđc chn lc
Bng 3.7: Bng kt qu t trng tng chngăkhoánătrongăDMT(khu vi 1)
Bng 3.8: Bng kt qu t trng tng chngăkhoánătrongăDMT(khu vi 2)
HÌNH V:
Hìnhă3.1:ă nhy c phiu VSC
Hình 3.2 : TSSL ca VN ậ INDEX vi c phiu VSC
Hìnhă3.3ă:ă nhy c phiu PVD
Hình 3.4 : TSSL ca VN ậ INDEX vi c phiu PVD
Hình 3.5 :  nhy ca c phiu PVS
Hình 3.6: TSSL ca VN ậ INDEX vi c phiu VIS
Hình 3.7 : TSSL hàng tháng và mc ri ro th trng
Hình 3.8 : TSSL theo tun ca các mã c phiu
Hình 3.9 : Ma trân TSSL ca c phiuăđi vi giá tr trung bình
Hình 3.10 : Ma trn chuyn v
Hình 3.11 : Ma trn hipăphngăsai
Hình 3.12 : Lp danh mc tính bng hàm solver (mc tiêu 1)
Hình 3.13 : Lp danh mc tính bng hàm solver (mc tiêu 2)

LI M U
1) S CN THIT CAă TÀI .

Th trng chng khoán VităNamăraăđiăcáchăđơyăhnă10ănm,ăđnănayăđƣătr
thƠnhăkênhăđuătăhp dnăđi viănhƠăđuătătrongăncăcngănhăngoƠiănc.
TuyănhiênăcácănhƠăđuătătrongănc hin nay hu htălƠăđuătătheo cm tính hoc
đuătătheoăs đông(ăbyăđƠn ) vƠădngănhăkhiăthamăgiaăvƠoăth trng, nhƠăđu
tăvnăchaănhn bit ht các ri ro cngănhătìmăraăli giiăđápăcácăcơuăhiăắăLƠmă
th nƠoăđuătăhiu qu và gim thiu ri ro mt cách thp nht trongăđu tăchng
khoán?”ălƠăđiu không phi d dàng. Ti các th trng chng khoán phát trin,
nhƠăđuătătrc khi ra quytăđnh b tin vào c phiu nào, h cngăđu có nhng
phân tích k lngăhnăv ri ro và t sut sinh li. H s beta là mt trong nhng
công c hu ích thngăđc s dng nhtăđnhăđ đánhăgiáăc phiuăđó.
H s này da trên các nn tng lý thuytătƠiăchínhănhă:ăắăLỦăthuyt danh mc
đuătăcaăHarryăMarkowitz,ăMôăhìnhăđnh giá tài sn vn ậ CAPM ca William
Sarpe và Lý kinh doanh chênh lch giá ậ APT ca Stephen Ross. Mtăkhiăđƣăbit
đc h s beta th trng hocăbetaăđi vi các nhân t riêng l ca mt chng
khoán,ănhƠăđuătăcóăth d dƠngăxácăđnh các c phiu riêng l hay danh mcăđu
tăphùăhp vi khu v ca tngănhƠăđuăt. Tuy nhiên tác gi ch mun thông qua
h s betaăđ ch ra choănhƠăđuătăthy rõăhn v ri ro và T Sut Sinh Li trong
vicăđuătăchng khoán trong ngn hn. Chính vì th đ tƠiă:ăắăXÂY DNG MÔ
HÌNH BETA NHM LNG HÓA RIă ROă TRONGă Uă Tă CHNG
KHOÁN NGN HN TRÊN SÀN THÀNH PH H CHÍ MINH HOSE ”.
NhmăgiúpănhƠăđuătăVit Nam thy rõăhn riăroătrongăđuătăchng khoán, la
chn các c phiu riêng l hay lp danh mcăđuătătiăuăvi mcăđ chuăđng
ri ro ca mình.
2) MCăệCHăNGHIểNăCU

 Phân tích thc trng ca TTCK Vit Nam trong thi gian khoăsátăcngănhă

nhn din các riăroămƠăcácăNTăcóăth gp phi trong quá trình mua bán
c phiuăvƠăgiúpănhƠăđuătăthy rõ vicăđuătăc phiu ngn hn trong
thi gian khoăsátă(25ăthángă09ănmă2009 đnă22ăthángă04ănm 2010 ) là có
liăchoănhƠăđuătătrongăthi gian này.
 Tính toán beta th trngăcngănhăbetaăca các loi chng khoán riêng l
đ nhƠăđuătăcóăth đuătăđúngăvi khu v ca mình.
  xutăchoăcácăNTăcácăgii pháp nhm hn ch riăroătrongăđuătăc
phiu trên TTCK Vit Nam





3) PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU

 Phngăphápămôăt nhmăđaăraăcáiănhìnătng quát v nhng ri ro trong
đuătăchng khoán ngn hn trên TTCK Vit Nam thông qua vicăđu
tătrênăSàn TPHCM HOSE.
 Phngăphápăquáăkh nhm so sánh s liuăcăđ tìm hiu nguyên nhân
và có các kt lun phù hp
 S dngătrangăWebăPhúăToƠnăđ ly các ch s thông tin v giá các c
phiu và ch s VN ậ INDEX
 S dngăExcelăđ v ra s binăđng ca TSSL ca c phiu so vi VN
ậ INDEX và tính toán bngăhƠmăSLOPEăđ ra beta ca mi c phiu
riêng l.
4) KT CU NI DUNG NGHIÊN CU:
Gm bn chngăcùngăvi li m đu và li ktănhăsau:
Li m đu
Chngă 1ă :ă BETAă ()ă TRONGă Oă LNG RIă ROă I VI C PHIU
NGN HNăTRONGăUăTăCHNG KHOÁN

Chngă2ă: THC TRANG RIăROăTRONGăU TăC PHIU NGN HN
TRÊN TTCK VIT NAM
Chngă3ă: XÂY DNGăMỌăHỊNHăBETAă(ă)ăNHMăLNG HÓA RI RO
TRONGăUăTăC PHIU TRÊN SÀN HOSE
Chngă4: GII PHÁP H TR HN CH RI RO VÀ KIN NGH NHM
NÂNG CAO HIU QU TRONG VIC HOÀN THINăMỌăHỊNHăBETAă()

Li Kt
Tài Liu Tham Kho
Ngoài ra còn 13 ph lc bao gm nhng ni dung chính và chi tit hóa, minh ha và
b tr cho niădungăchuyênăđ và ph lc là mtăđiuăkhôngăđc tách ri khi chuyên
đ.


MC LC NI DUNG KHÓA LUN
LI CMăN
DANH MC VIT TT
DANH MC PH LC ậ BNG BIU ậ HÌNH V
PHN M U

CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU
NGN HNăTRONGăUăTăCHNG KHOÁN
1.1 Riăroătrongăđuătăc phiu và nhng nhân t nh hngăđn giá chng khoán
1.1.1 Tng quan v ri ro và các lý thuyt ri ro trong TCDN hinăđi 1
1.1.1.1 Ri ro là gì 1
1.1.1.2 Phân loi ri ro 1
1.1.1.3ăTháiăđ caănhƠăđuătăđi vi ri ro 2
1.1.1.4 călng ri ro 2
1.1.1.5 Các lý thuyt TCDN hinăđi v ri ro 9
1.1.2 Nhng nhân t nhăhngăđn giá chng khoán 10

1.1.2.1 Ch s chng khoán là gì 10
1.1.2.2 Nhng nhân t nhăhngăđn giá th trng 10
1.1.2.2.1 Lãi Sut 10
1.1.2.2.2 Lm Phát 10
1.1.2.2.3 Phát trin kinh t 11
1.1.2.2.4 Các báo cáo phân tích 11
1.1.2.2.5 TơmălỦănhƠăđuăt 11
1.1.2.3 Nhng nhân t nhăhngăđn giá tr ni ti 11
1.1.2.3.1 Hin Trng v tài sn và công ngh trong doanh nghip 11


1.1.2.3.2 Quan h gia doanh nghip vi nhà cung cp 12
1.1.2.3.3 V tríăđa lý 12
1.1.2.3.4ăTrìnhăđ qun lý 12
1.1.2.3.5ăTrìnhăđ tay ngh caăngiălaoăđng 12
1.1.2.3.6ăánhăgiáătínhăhìnhătƠiăchínhăca doanh nghip 12
1.2 Beta ()ătrongăđoălng riăroăđi vi c phiu ngn hnătrongăđuătăchng khoán13
1.2.1ăMôăhìnhăđnh giá tài sn vn (CAPM) 13
1.2.2 Mt cái nhìn v Beta () 16
1.2.2.1 Beta () là gì? 17
1.2.2.2 Bn cht ca Beta 17
1.2.2.3 Ti sao là Beta mà không phi là mt mô hình khác 17
1.2.2.4 Kt qu tính toán Beta 18
1.2.2.5 Các chng khoán riêng l tácăđngănhăth nào ti ri ro danh mc 19
1.2.2.6ăuăvƠănhcăđim ca Beta () 21
1.2.2.7 Tính năđnh ca Beta () 23
1.3 Beta ()ăđc s dngănhăth nào trên th trng chng khoán tiăcácănc phát
triên ậ bài hc rút ra cho Vit Nam 23
1.3.1 S dng Beta  cácănc phát trin 23
1.3.2 Bài hc rút ra cho Vit Nam 24

Kt LunăChngă1
CHNGă 2ă :THC TRNG RIăROăTRONGă UăTăC PHIU NGN
HN TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM
2.1 Th trng chng khoán trong thi gian qua 27
2.1.1 Quy mô th trng trên sàn HOSE 27
2.1.2ăcăđim th trng chng khoán Vit Nam 28


2.1.3 Vai trò và hn ch ca th trng chng khoán Vit Nam 29
2.1.3.1 Vai Trò 29
2.1.3.2 Hn Ch 29
2.1.4 Th trng chngăkhoánănmă2009 30
2.2 Nhn diên riă roă vƠă xuă hngă đuătăc phiu ngn hn ca th trng chng
khoán Vit Nam 33
2.2.1ăCóăhayăkhôngăxuăhngăđuătăc phiu ngn hn ca th trng chng khoán
Vit Nam 33
2.2.2 Nhn din ri ro c phiu ngn hn trên th trng chng khoán Vit Nam 37
2.2.2.1 Ri ro h thng 37
2.2.2.1.1 Ri ro lãi sut 37
2.2.2.1.1 Ri ro t thông tin 38
2.2.2.1.3 Ri ro t tơmălỦănhƠăđuăt 39
2.2.2.2 Ri ro không h thng 40
2.2.2.2.1 Ri ro lãi sut ca doanh nghip 40
2.2.2.2.2 Ri ro do binăđng giá c 40
2.2.2.2.3 Ri ro v t giá 41
2.2.2.2.4 Thông tin báo cáo tài chính 41
2.2.2.3ăTácăđng ch s chngăkhoánăđnănhƠăđuăt 43
2.2.2.4 Ri ro t cácăquyăđnhăđuătăchtălng dch v ca sàn giao dch 43
2.2.2.5ăNhƠăđuătăchngăkhoánăđƣănhn din và qun tr riăroănhăth nào 45
2.2.2.5.1ăNhƠăđuătănhn dinăđc gì? 45

2.2.2.5.2 Qun tr riăroănhăth nào 49
Kt LunăChngă2



CHNGă 3ă :ăXỂYă DNGăMỌăHỊNHă BETAă()ăNHMă LNG HÓA RI
RO TRONGăUăTăC PHIU TRÊN SÀN HOSE
3.1 S cn thit ca vic xây dng mô hình Beta  Vit Nam 52
3.1.1 Ti sao li là Beta? 52
3.1.2 ng dng Beta  Vit Nam 53
3.2 Xây dngămôăhìnhăBetaă()ătrongăvic xác lp Danh McăuăT hiu qu
54
3.2.1ăCácăbc phânătíchăđ ra DMT hiu qu t các chng khoán riêng l 54
3.3 Kh nngăm rngăđ tài
74
Kt LunăChngă3
CHNGă 4ă :ă GII PHÁP H TR HN CH RI RO VÀ KIN NGH
NHM NÂNG CAO HIU QU TRONG VIC HOÀN THIN MÔ HÌNH
BETAă()
4.1 Thiu sót và khc phc Beta nhm nâng cao hiêu qu trng vic hoàn thin mô
hìnhăBetaă() 76
4.1.1 Thiu sót ca Beta 76
4.1.2 Cách khc phc Beta 76
4.2 Gii pháp h tr hn ch riăroătrongăđuătăchng khoán 77
4.2.1 V phíaănhƠăđuăt 77
4.2.2 V phía công ty chng khoán và S Giao Dch Chng Khoán 78
4.2.3ăTngăcngănngălc qun lý, giám sát caăcăquanăqunălỦănhƠănc 79
4.2.4ăTngăcng minh bch, công khai, trong vic công b thông tin 79
4.2.5 M rng thêm nhiu công c đuătăchng khoán 80
LI KT 81

TÀI LIU THAM KHO
PH LC
CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGă Oă LNG RIăROăI VI
C PHIU NGN HNăTRONGăUăTăCHNG KHOÁN
1.1. Riăroătrongăđuătăc phiu và nhng nhân t nhăhngăđn giá
chng khoán.
1.1.1. Tng quan v ri ro và các lý thuyt ri ro trong TCDN hinăđi.
i viănhƠăđuăt thì riăroălƠăđiuăđu tiên mà h nghăđn. Dù nhà
đuătăcóămt danh mc tt th nƠoăđiăna thì h vn không th thoát khi
tt c các ri ro.
1.1.1.1. Ri ro là gì ?
Ri ro là nhngăđiu không chc chn ca nhng kt qu xy ra
trongătngălai.ăNóiăcáchăkhácări ro là mt tình hungăđc to nên bt
k lúc nào gây tn tht hay li ích có th có mà ta không th tiênăđoánă
đc.
TrongăđuătătƠiăchính,ăriăroăđc hiu là nhng binăđng th
trng , binăđng giá chngăkhoán.ăơyălƠăvnăđ mƠăcácănhƠăđuătăđt
lênăhƠngăđu. Nhiu yu t nhăhngăđnătácăđng ca giá chng khoán
nhă:ăchínhăsáchătin t, kinh t vămô,ăngoƠiăraăxuăhng binăđng giá
chng khoán lên hay xung có th din ra trong ngn hay dài hn tùy vào
tơmălỦănhƠăđuătăvƠăđánhăgiá th trng trong thiăđimăđóăraăsaoăt đóă
đaăraăquytăđnh cui cùng.
1.1.1.2. Phân loi ri ro:
Ri ro h thng (Systematic Risk) :
Ri ro h thng còn có tên giă khácă :ắă ri ro th trng
(Market Risk) và riăroăkhôngăđaădngăhóaăđc( Undiversifiable Risk ).
Nguyên nhân dnăđn ri ro h thngăthng bt ngun t nhng vnăđ

nhă;ătínhăhìnhăchínhătr, kinh t, lmăphát,ăthayăđi lãi sut
Thôngăthng nhng ri ro h thng không th gim thiu bng
cáchăđaădngăhóaăđuătătrongămt phân khúc th trng c th,ămƠăcngă
có th lƠăđuătăvƠoăcácăphơnăkhúcăth trng khác nhau, bi các yu t
trênăthngăgơyănguyăcănhăhng ti các phân khúc th trng khác
nhau .
CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

Ri ro không h thng ( Unsystematic risk ) :
c hiu vi tên gi khác là : ri ro có th đaă dng hóa
(Diversifiable Risk), hay ri ro c th ( Specific Risk ). Nguyên nhân dn
đn ri ro không h thngăthngăliênăquanăđn doanh nghipănhă:ănngă
lc và quytă đnh qun tr,ă đìnhă công,ăquyă đnh chính ph, cnh tranh
nc ngoài, mcăđ s dngăđònăby tài chính.
1.1.1.3. Tháiăđ caănhƠăđuătăđi vi ri ro:
Tháiăđ caănhƠăđuătăđi vi ri ro là mt yu t quan trng
trong vic ra quytăđnhătrongăđuăt.ăNu bnăđangăcơnănhc gia vic
mua hoc bán c phiuăđ mang li li nhun cho mình trong vicăđu
t,ăđiu quan trng phi có mt k hochăđ vt qua ri ro mà bn sp
đi mt .
V mtăcăbn,ăcácănhƠăđuătăluônăt chi ri ro. Bng chng là
hu ht h đuătheoăđui nhng hình thc bo himăkhácănhauănhă : Bo
him nhân th, bo him tài sn, bo him tai nn v.v . Có th xem phí
bo him chính là mt khonăphíăđ phòng nga ri ro cho nhng bin c
không chc chnătrongătngălai.
Vic thích hay không thích ri ro có th lý gii bngătháiăđ quan
tơmăđ ri ro ph thuc vào lng tinăđangăcó.
1.1.1.4. călng ri ro
NhăđƣătrìnhăbƠyă trên, ri ro là mtăđiu không th tránh khi

trongăđuăt.ăVìăvy các nhà kinh t phiătìmăcáchăcălng và hn ch
riăro.ăHarryăMarkowitzăđƣătìmăraăcáchăgim thiu ri ro bngăcáchăắăđaă
dngăhóaăđuăt”ăăhayănóiămt cách nôm na rngăắăkhôngăb nhiu trng
trong cùng mt r”ă.ăLỦăthuyt caăôngăcngăch ra rng bng cách la
chn các c phn di chuyn trái chiuăthìăNTăs có th làm gim ri ro
hay nói cách khác làm gimăđ lch chun ca TSSL. Vy điuănƠyăđc
thc hinănhăth nào?
Bng cách gi đnh mt s điu kin,ăôngăđƣăđaăraămôăhìnhăxơyă
dng danh mcăđuătămangătínhăđaădng hóa nhm gim thiu ri ro
tng th không h thng.ăóăgiălƠăđuătădanhămc hiu qu.

CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN


 TSSL mong đi ca mt danh mc các tài sn ( hoc c phn)
TSSLămongăđiăđi vi mt khongăđuătăthìăđcăđ cp c
th  phnătrênăcngăda trên lý thuyt ca Markowitz. Vì th 
đơyăchúngătaăch đ cpăđnăTSSLămongăđi ca mt danh mc
tài sn
TSSLămongăđi ca mt danh mc các tài sn là giá tr trung
bình theo t trng caă TSSLă mongă điă đi vi nhng khon
đuătăc th trong danh mc. T trng này là s cơnăđi tng
giá tr đi viăcácănhƠăđuăt
Gi đnhămongăđiăđi vi mtăDMTătheoăgi đnh vi bn
tài sn ri ro trình bày trong bng 1.1
BNGă1.1:ăăTSSLăMongăđiăđi vi mt danh mcăđuăt
Tài sn
T Trng (Xi)
TSSLămongăđi

riêng l (%)
TSSLămongăđi (%)
A
0.2
5
1.0
B
0.3
10
3.0
C
0.3
12
3.6
D
0.2
15
3.0



Rp= 10.6
TSSLămongăđiăđi vi danh mc các khonăđuătăcóăth là
10.6%. nhăhng ca vicătngăhoc gim bt k các khon
đuătănƠoăt DMTăđcăxácăđnh mt cách d dàng bi vì
chúng ta có th s dng nhng t trng mi da trên giá tr và
TSSLă mongă điă đi vi tng khongă đuă t.ă Vic tính toán
TSSLă mongă điă nƠyă đi viă DMTă đc tính toán theo
phngătrìnhăsauă:

CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

BBAAp
rxrxr 
A
x



n
i
iip
rxr
1

 1
i
x



n
i
BiBAiAi
rrrrpBACOV
1
))((),(

Trongăđóăăăăăăăăăă- t trng vnăđuătăvƠăc phiu A

B
x
- t trng vnăđuătăvƠoăc phiu B

A
r
- t sut sinh liămongăđi ca c phiu A

A
r
- t sut sinh liămongăđi ca c phiu B
VƠăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăăă,ă0ă≤ăxi ≤ă1
 o lng ri ro danh mc thông qua phng sai, đ lch chun

PhngăsaiăvƠăđ lch chunăcngăđc Markowitz s dngăđ
đoălng ri ro danh mcănhăcălng ri ro mà ta nói  trên.
Vì th trcăkhiăđiăvƠoăđoălng ri ro TSSL ca danh mcăđu
tătaăhƣyătìmăhiu hipăphngăsaiămƠăMarkowitzăs dngănhă
th nào?
 Hip Phng sai ca nhng TSSL

HipăPhngăSaiălƠă mtăcălngăđ hai mcăđ khác nhau
tin lai gn nhau nhm to thành mt giá tr cóăỦăngha.
i vi 2 tài sn A, B, hipăphngăsaiăt sut sinh li là


Trongăđóă:ă

iA
r
- TSSL ca chng khoán A  tình hung i

iB
r
- TSSL ca chng khoán B  tình hung i

A
r
- TSSLămongăđi c phiu A

B
r
- TSSLămongăđi c phiu B
MtăHPSămƠădngănghaălƠăTSSLăđi vi hai khonăđuătăcóă
khuynhă hng dch chuyn v cùng viă hng so vi mc
trung bình ca chúng trong sut mt khong thiăgian.ăNgc
hay
CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

li mt giá tr HPS âm ch raăTSSLăđi vi hai khongăđuătă
cóă khuynhă hng dch chuyn v haiă hng khác nhau liên
quană đn mc trung bình vào thiă đim c th trong mt
khong thiă gian.ă ln ca HPS ph thucăvƠoăphngăsaiă
caă nhngă TSSLă c th cngă nhă mi quan h gia nhng
chui TSSL.
 H s tng quan

A

-  lch chun ca chng khoán A
B

-  lch chun ca chng khoán B
COV (A,B) ậ HPS ca danh mc
H s tngăquanălƠăs ắchunăhóa”ăcălng HPS. S dănhă
vy là vì HPS b nhăhng bi tính bin thiên ca hai chui
TSSL riêng l. Vì vy nu hai chui TSSL riêng l không n
đnh th hin mt mi quan h m nht và s th hin mt mi
quan h bn vng nu hai chui này năđnh.
H s tngăquanănƠyăthayăđi trong khong t -1ăđn +1
Nu
AB

= 1 : TSSL ca hai chngăkhoánăcóătngăquanăxácă
đnh hoàn toƠn.ăiuănƠyăcóănghaălƠ vic kt hp các tài sn
riêng l vào mt danh mc không cóăỦănghaăgì.ăNóăkhôngătrit
tiêuăđc ri ro.
Nu
AB

= -1 : TSSL ca hai chngăkhoánăcóătngăquanăph
đnhăhoƠnătoƠn.ăiuănƠyăcóănghaălƠăvic kt hp các tài sn
riêng l vào mt danh mc triuătiêuăđc ri ro.
Nu
AB


= 0 : TSSL ca hai chngăkhoánăđc lp nhau



BA
AB
BACOV


),(

CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

  lch chun ca mt DMT


p

-  lch chun caăDMT
i
x
- T trngăđuătăca tng tài sn riêng l trongăDMT
2
i

- PhngăSaiăca TSSLăđi vi tài sn i
ij
Cov

- HPS giaăTSSLăđi vi tài sn i và j , vi
jiijij
pCov



Công thc này cho thyăđ lch chun ca mtăDMTălƠămt
phn trung bình ca ca nhngăphngăsaiăriêngăl cng vi t
trng HPS gia nhng tài sn trong danh mc. Ri ro danh mc
không ch bao gmăphngăsaiăca nhng tài sn riêng l mà
còn HPS ca nhng tài sn trong danh mc.ăThêmăvƠoăđó,ănóă
còn ch ra rng mtăDMTăgm nhiuăhnăhaiătƠiăsn thì công
thc này rút gn li thành tng t trng HPS
Trong mô hình qun tr DMTăcăbn ca Markowitz, nhng
t trngă khácănhauăhayăDMTă vi s lng tài sn nm gi
khác nhau th hin bng s kt hpăcácăđng cong hu dng.
H s tngăquanăgia nhng tài sn là nhân t then cht phi
xem xét khi la chnăđuătăbi vì chúng ta có th duy trì TSSL
ca mình trong khi vn gim thiuăđc ri ro caăDMTăbng
cách kt hp nhng tài sn hoc nhngăDMTăcóătngăquană
khngăđnh thpăhayătngăquanăph đnh.
Môăhìnhăcngăđaăraăđng biên hiu qu đ mô t s lng
ln nhng tài sn và vô s đng cong kt hp và cho thy
đng cong nào là kt hp tt nht.
 ng biên hiu qu

Mô t tp hp nhng danh mcăđuătăcóăt sut sinh li ln
nht và cho mi mcăđ ri ro, hoc ri ro thp nht cho mi
mc t sut sinh li
 

  

n
i
n
i
n
j
ijjiiip
Covxxx
1 1 1
22

CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

Nu chúng ta xem xét, kt hp hai tài sn khác nhau và xut
phát t đng cong gi đnh ca tt c các kh nngă đuă t,ă
chúng ta có th có mtăđ th nhăhìnhă1.1
HỊNHă1.1ă:ăng cong gi đnh tt c các kh nngăđuăt.








ng cong bao bc bên ngoài bao gm tt c các kt hp nht
đnh ( hình 1.2) . MiăDMTănmătrênăđng biên hiu qu có

TSSLăcaoăđi vi mcăđ ri ro bng nhau, hoc ri ro thp
hnăđi vi mc TSSL bngănhau.ăNhăvy ta có th nói rng
danh mc A và C có cùng TSSL nhngă Aă li ít riă roă hn.ă
Tngăt, danh mcăBăcngăđcăuătiênăla chnăhnăCăvìăc
hai có cùng mcăđ riăroănhngăTSSLăca danh mc B cao
hn









T
sut
sinh
li
mong
đi
 Lch Chun
CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

A
HỊNHă1.2ă:ăng cong gi đnh tt c các kh nngăđuăt.

 ng biên hiu qu và li ích nhà đu t

ng cong hu dng ca miă NTă riêngă l th hin rõ s
đánhăđi giaăTSSLămongăđi và riăroămƠăNTăđóămongăđi.
ng cong  hình 1.3 cho thyăđ dc càng gim khi càng di
chuynălênăhngătrên.ăiuănƠyăcóănghaălƠămt s giaătngă
cùng mc ri ro thì khi di chuyn lên phía trên caăđng biên
hiu qu thì mang li s giaătngăTSSLăthpăhn.
S kt hp viăđng biên hiu qu,ăđng cong hu dng này
xácăđnh danh mc c th trênăđng biên hiu quá thích hp
nht cho mtăNT
HÌNH 1.3 : La chnăDMTătiăuăriăroătrênăđng biên hiu qu







B
ng biên
hiu qu
T
sut
sinh

li
mong
đi
 Lch Chun
 Lch Chun
T
sut
sinh
li
mong
đi
CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

1.1.1.5. Các lý thuyt TCDN hinăđi v ri ro
Trong tài chính doanh nghip hină đi có rt nhiu lý
thuyt tp trung vào riăro,ănhngătrongăđ tài này ch tp
trung vào hai lý thuyt chính v riăro:ăắ môăhìnhăđnh giá
tài sn vn (CAPM ) và mô hình kinh doanh chênh lch
giá ( APT).
 CAPM là mt lý thuyt v cách mà tài snăđcăđnh giá
tngăng vi mc ri ro ca chúng hay nói cách khác T
sut sinh li trong mt tài sn phiăcóătngăquanătuyn
tính vi h s beta( tc là ri ro th trng).
V căbn, lý thuyt da trên tinăđ sau :
- CácănhƠăđuătăđƣăápădng lý thuytăDMTăca Matkowitz
- Theo quan nim v ri ro ca h,đ xây dngăDMTăhiu
qu
Ngoài ra chúng ta có th đoălng mc ri ro thích hp
ca tng loi c phiu cá th,ăđc bit ta có th thyăđc

mi quan h gia ri ro và li nhun caăcácăDMTă
 Trong mô hình kinh doanh chênh lch giá APT nói rng
t sut sinh liăvt triămongăđi ca bt k c phiu nào
đcăxácăđnh biăcácăđ nhy cm nhân t ca c phiu
và giá tr d báo ca nhân t ng vi nhng nhân t đóă
hay t sut sinh li ca mt tài sn theo lý thuyt này s là
mt tng tuyn tính ca các ri ro.
 APT còn yêu cu các gi đnh ít nghiêm ngtăhnăCAPMă
vƠăđaăraăcácăkt qu tng t.ăiu này giúp cho APT
dngănhălƠălỦăthuytăcóăuăth hn.ă
Tuy nhiên vn còn mt s vnăđ và s khác bit ca hai mô hình này:
- Mô hình CAPM daă trênă Ủă tng rng danh mc th trng là danh
mc không ch có giá tr trungăbìnhăphngăsaiăhiu mà mà thc ra còn là mt
danh mcăđcăđuătăhoƠnătoƠnăvi t s ca t sut sinh liăvt tri mong
đi so viăđ lch chun là ln nht. Thc t,ămôăhìnhănƠyăđc áp dngăđ
nói lên rng các ch s da trên c phiu và thông dng thì hiu qu.
- S khác bit trong hai mô hình này là APT là mt tng tuyn tính ca
các nhân ri ro ch không phi mt nhân t trong CAPM.
CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

1.1.2. Nhng nhân t nhăhngăđn giá chng khoán
1.1.2.1. Ch s chng khoán là gì?
Ch s th trng chngă khoánă đc da trên giá ca mt tp
hp mt nhóm các c phiu trên th trng ( hoc toàn b các c phiu
trên th trngă đó.ă LƠă mt con s phn ánh giá tr bình quân ca các
chngăkhoánăvƠăđc s dngănhălƠămt công c đ đi dinăchoăđc
tính ca nhóm chngăkhoánăđó.ă
Chng hnă nhă ch s Dow Jones là ch s giá chung ca 65
chngăkhoánăđi din, thucănhómăhƠngăđu (Blue Chip) trong các chng

khoánăđc niêm yt ti s giao dch chng khoán New York.
1.1.2.2. Nhng nhân t nhăhngăđn giá th trng
1.1.2.2.1. Lãi Sut
Lãi sut  đơyăđc hiu là lãi sut tin gi hoc lãi sut
cho vay ngân hàng. Mt doanh nghipă vayăngơnăhƠngăđ sn xut
kinh doanh. Nu lãi sută tng,ă doanhă nghipă lƠmă nă tt, to ra li
nhunăcaoăhnăchiăphíăđiăvay,ădòngătinătrongătngălaiăs đc d
đoánătng,ăkéoătheoăh qu giá c phiu ca doanh nghip s tngă
lên.ăNgc li lãi sutătngămƠădoanhănghip to ra ít li nhunăhnă
dnă đn doanh thu st gim, ct gimă chiă phíă đuă tă tngă trng,
doanh nghip to ra li nhunăítăhnăchiăphíăđiăvayăcngăkéoătheoăh
qu là giá c phiu gim.
Nu xét toàn b doanh nghip trên th trng chng
khoán có s st gim hoc du hiuătng,ăch s th trng chng
khoán s tngăhoc gim.
1.1.2.2.2. Lm phát
Mt cách d hiu v làm phát là làm gim sc mua.
Chng hnăđ muaăđcămt hp sa.ăNmăngoáiătaăphi b ra 10000
đngătrongăkhiănmănayătaăphi b đnă12000ăđng. Liên h vi th
trng,ăcácănhƠăđuătăcóăth bán trái phiu ( lãi sut c đnhă)ăđ đu
tăvƠoăc phiu hoc các tài sn khác có giá tr tngăcaoănhm phù
hp vi tình hình hin nay.



CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

1.1.2.2.3. Phát trin kinh t
Khi kinh t phát trin mnh, s có nhiu sn phm, dch

v và giá c s tngălên.ăNgiădơnăcngănhăcôngătyăs mua nhiu
dch v vƠăhƠngăhóaăhn.ăKhiăyădoanhăthuătng,ăcôngătyăthng gia
tngăđc thu nhp bngăcáchătngătínhăhp dn ca c phiu. Khi
nên kinh t lâm vào tình trng suy thoái, nhìn chung giá c phiu
gim và thc t cngăchoăthy rng nn kinh t điăvƠoăsuyăthoáiăvi
doanh s các công ty s hu các c phiuăđóăđƣăgimăvƠăchínhăđiu
này nhăhngăđn ln nhun công ty .
1.1.2.2.4. Các báo cáo phân tích
Cácăbáoă cáoă phơnă tíchă thng nhnăđnh th trng nên
ắMUA”ăhocăắBỄN”.ăTuyănhiênădoăbinăđngăthng xuyên ca th
trng nên các báo cáo s dn mtăđiătínhăchínhăxácăca th trng.
Mc dù vy,ănhƠăđuătănênăđc các báo cáo ngay khi nó không còn
phù hp vi th trng, vì các bng báo cáo phân tích luôn cha
đngăcácăthôngătinătƠiăchínhăcăbnăcngănhăcácăd án phát trin
trongătngălaiăă
1.1.2.2.5. Tâm lý nhà đu t
TơmălỦănhƠăđuătăthng là không th lngătrcăđc
và có th lƠăhiăắkhácăthng”.ăKhácăthng  đơyălƠăs binăđng
giá c phiu s không phi daătrênăcăs ca tình hình thc t mà
daătrênăcăs tâm lý, cm nhn caănhƠăđuătăđi vi th trng.
Khi có mtănhómănhƠăđuătălc quan v th trng, h s mua c
phiu khin giá c phiuăđcăđyălênăcao.ăNgc li, khi h btăđu
bi quan thì s bán c phiu ra, bt chp nhngăđiu kinăcăbn lúc
đóănhăth nào, h có th làm giá c phiuăđiăxung.
1.1.2.3. Nhng nhân t nhăhngăđn giá tr ni ti
1.1.2.3.1. Hin trng v tài sn và công ngh trong doanh nghip
Tài sn trong doanh nghip bao gm tài sn c đnh và tài
snăluăđng. Do loi hình sn xutăhayăkinhădoanhăkhácănhauămƠăcă
cu tài sn trong các doanh nghipăcngăs không ging nhau.
Hin trng tài sn c đnh bao gm c khiălng và trình

đ công ngh có nhăhng rt lnăđn kt qu hotăđng kinh doanh
ca doanh nghip t đóănhăhngăđn giá tr doanh nghip. Tài sn
c đnh càng ln, cng hinăđiăcƠngălƠmătngăgiáătr doanh nghip.
CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

1.1.2.3.2. Quan h gia doanh nghip vi các nhà cung cp
Khiăđánhăgiáădoanh nghip ta phiăxétăđn s phong phú
ca các ngun cung cp, s lng chng loi các loi nguyên liu có
th thay th đc cho nhau, kh nngă đápă ng lâu dài cho doanh
nghip ri mi k đn
1.1.2.3.3. V trí đa lý
V tríă đa lý tt s là li th ca doanh nghip và chc
chn s đcă nhƠă đuă tă đánhă giáă cao,ă t đóă lƠmă tngă giáă tr ca
doanh nghip.ă Khiă đánhă giáă tácă đng ca v tríă đaă lỦă đn giá tr
doanh nghipă taă đánhă giáă da trên s thun tin v giao thông và
timănngăchoăs phát trin.
1.1.2.3.4. Trình đ qun lý
Mt doanh nghip viăđiăngăcánăb qun lý gii,ăđc
s h tr tích cc ca b máyăđiuă hƠnhă nngă đng chc chn s
mang li hiu qu kinh t caoăvƠăngc li.  cácănc phát trin,
khiănhƠăđuătăd đnh tài tr hocăđuătăvƠoămt doanh nghip nào
đóăh rtăquanătơmăđn vnăđ này. H snă sƠngăđuătăvƠă cóăth
chp nhn tr giáăcaoăkhiăđƣătinătngăvƠoăđiăngăqun lý gii ca
công ty.
1.1.2.3.5. Trình đ tay ngh ca ngi lao đng
Trong các doanh nghip,ătrìnhăđ tay ngh caăngi lao
đng càng cao, toăđiu kin cho vic sn xut các sn phmăđt cht
lng,ănngăsutălaoăđng cao, các phm sn xut ra nhiu vi giá
thành thp. Vì vyă ngi ta luôn cho rng:ă trìnhă đ tay ngh ca

ngiălaoăđng nhăhngăđn thành phm và t đóănhăhngăđn
giá tr doanh nghip.
1.1.2.3.6. ánhăgiáăv tình hình tài chính ca doanh nghip
Phân tích tình hình tài chính ca doanh nghip nhm xác
đnh tình hình sc khe,ăthƠnhătíchăvƠăđ ri ro ca doanh nghip;
quaăđóăs cho ta mt cái nhìn tngăquátăhnăv doanh nghip. Trên
căs nhng cái nhìnăđóăcóăth đaăraănhngăcáiănhìnăđóăcóăth đaă
ra nhng d báo trin vngătngălaiăca doanh nghip t đóăgiúpătaă
xácăđnh giá tr ca mt doanh nghip.

CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

1.2. Betaă()ătrongăđoălng riăroăđi vi c phiu ngn hnătrongăđu
tăchng khoán
Beta và CAPM là công c dùngăđ đoălng ri ro trên th trng vn
nhngăxácăđnhăTSSLănhăth nào? So sánh TSSL yêu cu này vi các
t sut sinh liămƠăchúngătaăcălngăđc và lp danh mcăđ ri ro
trong danh mcăđóăthp nht.ă bităđcăđiuăđóăthìătaăphiăđiăvào mô
hìnhăđnh giá tài sn và có mtăgócănhìnăgìăđóăv Beta.
1.2.1. Môăhìnhăđnh giá tài sn vn ( CAPM)
Lý thuytămôăhìnhăđnh giá tài sn vnă(ăCAPM)ăđc phát trin
trên nn tng ca lý thuyt th trng vn ậ là mt m rng ca lý thuyt
danh mc Matkowitz nhngătrc tiên ta hãy tìm hiu v đnhănghaătƠiăsn
phi ri ro trong lý thuyt th trng vn ri t đóăcóănhngăcáiănhìnăđúngă
hnăv môăhìnhăđnh giá tài sn vn ( CAPM)
 Tài sn phi ri ro là gì?

Trc tiên, cn hiu rng tài sn ri ro là mt tài sn có TSSL
không chc chnă trongătngălaiă vƠăchúngătaăcngăđoă lng s không

chc chnăđóăbngăphuongăsaiăvƠăđ lch chun ca TSSL
TSSL ca mt tài sn phi ri ro là hoàn toàn chc chn, vì th
đ lch chun ca TSSL ca tài sn này s bng không (
0

). TSSL
cóăđc trên tài snăđóăs là t sut sinh li phi ri ro và nó bng vi t
l tngătrng dài hnămongăđi ca nn kinh t vi s điu chnh tính
thanh khon ngn hn.
 Mô hình CAPM : TSSL mong đi và ri ro

Nuăchúngătaăcălngăđc ri ro ca mt tài sn thì chúng
ta s soăsánhăTSSLăcălng này vi TSSL yêu cuăcóăđc t mô hình
CAPMă đ xácă đnh tài snă đangă b đínhă giáă đúngă hayă không.ă ng
SML s cho thy rõ mi quan h nƠy.ăóălƠămi quan h gia TSSL ca
mt tài sn và ri ro.





CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN


fm
rr
phn bù ri ro
)(
,

2
mm
m
fm
fm
Cov
rr
rr




 ng SML – đng th trng chng khoán
Thcăđóări ro thích hp ca mt tài sn riêng l chính là hip
phngăsaiăca nó vi danh mc th trng Cov( i,i) =
i
2

tngăt ta
cngăcóă:ăCov(m,mă)ă=ă
m
2

. Nhăvy ta có TSSL th trng là:





Betaăthcăđoăchun hóa ca ri ro h thngăvìănóălƠăthcăđoă

ri ro hp lý. Thit lp quan h gia HPS này viăphngăsaiă
ca danh mc th trng. Danh mcăthìăthng có beta bng 1,
vì th nu beta ca mt tài sn lnăhnă1ăthìătƠiăsn này có ri
ro h thng lnăhnăth trngăvƠăngc li.
 trng thái cân bng , trong mt th trng hiu qu tt c các
tài sn và tt c các danh mc s nmătrênăđng SML . Vì tt
c các c phiuăkhiăđóăs cung cp mt TSSL trong thi gian
nm gi nó bng vi TSSL yêu cu .
Các chngăkhoánăcóăTSSLăcălng nm trên SML s đc
xem là b đnh giá thp vì nó hàm ý rngăchúngătaăđƣăcălng
mtăTSSLăcaoăhnăTSSLăyêuăcu trên chngăkhoánăđóătngă
ng vi mcăđ ri ro caănó.ăNgc li, tài snăcóăTSSLăc
lng nmă di SML hàm ý rngă chúngă taă că lng mt
TSSL thpăhnăTSSLăyêuăcu da trên ri ro h thng ca tài
sn.







CHNGă1ă:ăBETAă()ăTRONGăOăLNG RIăROăI VI C PHIU NGN HNăTRONGăU
TăCHNG KHOÁN

Hìnhă1.4ă:ăng SML và ri ro h thng chun hóa

 Tính toán ri ro h thng : ng đc trng

ngăđcătrngălƠămtăđng hi quy phù hp nhtăđiăquaăcácă
t sut sinh li phân tán ca mt tài sn ri ro và ca danh mc
th trng các chng khoán ri ro trên mt khon thi gian
trong quá kh.ăPhngătrìnhăđngăđcătrngăăă
Phngătrìnhăđngăđc trngă:ă


tMiiti
RR
,,

Trongăđóă:ă
ti
R
,
: t sut sinh li ca tài sn i trong khon thi gian t
tM
R
,
: t sut sinh li ca danh mc M trong khong thi gian t
i


: thành phn c đnhăhayătungăđ caăphngătrìnhăhi quy,
nó bng vi
Mii
RR


.
i

: ri ro h thng ( beta) ca tài sn i,
M
Mii
Cov
2
,
/




: phn sai s ngu nhiên.





Beta âm