bài giảng thạch luận các đá magma và biến chất phần ii các nguyên tố vết

-


CÁC NGUYÊN TỐ VẾT:
CÁC NGUYÊN TỐ VẾT:
-


Các nguyên tố vết có vai trò quan trọng trong nghiên cứu thạch luận.
Các nguyên tố vết có vai trò quan trọng trong nghiên cứu thạch luận.
-


Các nguyên tố vết thường được sử dụng: Rb, Sr, Nb, Zr, Hf, Ba, Th, U,
Các nguyên tố vết thường được sử dụng: Rb, Sr, Nb, Zr, Hf, Ba, Th, U,
Ga, Sc, Cs, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Gd, Tb, Er, Tm, Yb, Lu,…
Ga, Sc, Cs, La, Ce, Nd, Sm, Eu, Gd, Tb, Er, Tm, Yb, Lu,…
-


THƯỜNG ĐƯỢC CHIA THÀNH CÁC NHÓM:
THƯỜNG ĐƯỢC CHIA THÀNH CÁC NHÓM:
-


Nhóm nguyên tố đất hiếm: La, Ce, Nd, Sm, Eu, Gd, Tb, Er, Tm, Yb, Lu,…
Nhóm nguyên tố đất hiếm: La, Ce, Nd, Sm, Eu, Gd, Tb, Er, Tm, Yb, Lu,…
-


Nhóm nguyên tố lithofil có bán kính ion lớn (Large Ion Lithophil Elements -

Nhóm nguyên tố lithofil có bán kính ion lớn (Large Ion Lithophil Elements -
LILE):
LILE):
(K, Rb, Cs, Ba, Pb2+, Sr, Eu2+).
(K, Rb, Cs, Ba, Pb2+, Sr, Eu2+).

-


Nhóm nguyên tố có trường lực mạnh (High Field Strength Elements –
Nhóm nguyên tố có trường lực mạnh (High Field Strength Elements –
HFSE):
HFSE):
(
(
REE, Th, U, Ce, Pb4+,
REE, Th, U, Ce, Pb4+,


Zr, Hf, Ti, Nb, Ta
Zr, Hf, Ti, Nb, Ta
).
).
-


Các nguyên tố quặng cũng được sử dụng để phân biệt các tổ hợp đá
Các nguyên tố quặng cũng được sử dụng để phân biệt các tổ hợp đá
mafic-siêu mafic có nguồn gốc khác nhau:
mafic-siêu mafic có nguồn gốc khác nhau:

Cu, Ni, Co, Cr, V.
Cu, Ni, Co, Cr, V.
-


CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH:
CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH:


-


XRF
XRF
-


Kích hoạt Neutrron (Instrumental Neutron activation analyse - INAA).
Kích hoạt Neutrron (Instrumental Neutron activation analyse - INAA).
-


ICP-MS.
ICP-MS.


THẠCH LUẬN CÁC ĐÁ MAGMA VÀ BIẾN CHẤT
THẠCH LUẬN CÁC ĐÁ MAGMA VÀ BIẾN CHẤT
Phần II
Phần II CÁC NGUYÊN TỐ VẾT (vi lượng)

MỘT SỐ KHÁI NIỆM
MỘT SỐ KHÁI NIỆM
Hệ số phân bố:
Hệ số phân bố:
K
K
D
D
(D)=C
(D)=C
kv
kv
/C
/C
lỏng;
lỏng;
C
C
kv
kv
–
–
nồng độ (hàm lượng) của nguyên tố
nồng độ (hàm lượng) của nguyên tố
trong pha rắn (khoáng vật).
trong pha rắn (khoáng vật).
C
C
lỏng
lỏng

–
–
nồng độ nguyên tố trong pha lỏng
nồng độ nguyên tố trong pha lỏng
(dung thể).
(dung thể).
Các nguyên tố có
Các nguyên tố có
K
K
D < 1 ít có khuynh
D < 1 ít có khuynh
hướng tích tụ trong khoáng vật (ít có khả
hướng tích tụ trong khoáng vật (ít có khả
năng đi vào cấu trúc tinh thể của khoáng
năng đi vào cấu trúc tinh thể của khoáng
vật mà được lưu giữ trong dung thể. Những
vật mà được lưu giữ trong dung thể. Những
nguyên tố này được gọi là các nguyên tố
nguyên tố này được gọi là các nguyên tố
không tương thích (
không tương thích (
incompatible
incompatible
elements )
elements )
Các nguyên tố có
Các nguyên tố có
K
K

D > 1 được gọi là
D > 1 được gọi là
nguyên tố tương thích (
nguyên tố tương thích (
compatible
compatible


elements). Chúng có khuynh hướng tích tụ
elements). Chúng có khuynh hướng tích tụ
trong khoáng vật do có bán kính Ion gần gũi
trong khoáng vật do có bán kính Ion gần gũi
với các nguyên tố tạo đá.
với các nguyên tố tạo đá.
Table 9-1. Partition Coefficients (C
S
/C
L
) for Some Commonly Used Trace
Elements in Basaltic and Andesitic Rocks
Olivine Opx Cpx Garnet Plag Amph Magnetite
Rb 0.010 0.022 0.031 0.042 0.071 0.29
Sr 0.014 0.040 0.060 0.012 1.830 0.46
Ba 0.010 0.013 0.026 0.023 0.23 0.42
Ni
14
5
7
0.955
0.01

6.8 29
Cr 0.70 10 34 1.345
0.01
2.00 7.4
La 0.007
0.03
0.056 0.001 0.148 0.544 2
Ce 0.006 0.02 0.092 0.007 0.082 0.843 2
Nd 0.006 0.03 0.230 0.026 0.055 1.340 2
Sm 0.007 0.05 0.445 0.102 0.039 1.804 1
Eu 0.007 0.05 0.474 0.243 0.1/1.5* 1.557 1
Dy 0.013 0.15 0.582 1.940 0.023 2.024 1
Er 0.026 0.23 0.583 4.700 0.020 1.740 1.5
Yb 0.049 0.34 0.542 6.167 0.023 1.642 1.4
Lu 0.045 0.42 0.506 6.950 0.019 1.563
Data from Rollinson (1993).
* Eu
3+
/Eu
2+
Italics are estimated
Rare Earth Elements
B¸n kÝnh ion vµ ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè
B¸n kÝnh ion vµ ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè
C¸c nguyªn tè chÝnh
C¸c nguyªn tè chÝnh
C¸c nguyªn tè vi l îng
C¸c nguyªn tè vi l îng
ion
ion

b¸n kÝnh ( )Ǻ
b¸n kÝnh ( )Ǻ
ion
ion
b¸n kÝnh ( )Ǻ
b¸n kÝnh ( )Ǻ
Si
Si
4+
4+
Al
Al
3+
3+
Fe
Fe
2+
2+
Mg
Mg
2+
2+
Ca
Ca
2+
2+
Na
Na
+
+

K
K
+
+
Ti
Ti
4+
4+
0.48
0.48
0.61
0.61
0.69
0.69
0.80
0.80
1.08
1.08
1.10
1.10
1.46
1.46
0.69
0.69
P
P
5+
5+
Rb
Rb

+
+
Sr
Sr
2+
2+
Ba
Ba
2+
2+
Zr
Zr
4+
4+
Nb
Nb
5+
5+
La
La
3+
3+
Y
Y
3+
3+
0.25
0.25
1.57
1.57

1.21
1.21
1.44
1.44
0.80
0.80
0.72
0.72
1.13
1.13
0.98
0.98
SỬ DỤNG NGUYÊN TỐ VẾT TRONG
SỬ DỤNG NGUYÊN TỐ VẾT TRONG
LUẬN GIẢI BỐI CẢNH ĐỊA ĐỘNG LỰC CỔ
LUẬN GIẢI BỐI CẢNH ĐỊA ĐỘNG LỰC CỔ
Hầu hết các nguyên tố vết là các nguyên tố kém linh động, ít chịu ảnh
Hầu hết các nguyên tố vết là các nguyên tố kém linh động, ít chịu ảnh
hưởng của các quá trình biến đổi, biến chất ở tướng thấp.
hưởng của các quá trình biến đổi, biến chất ở tướng thấp.
Các dung thể magma có nguồn gốc khác nhau (manti-vỏ) hoặc được tạo
Các dung thể magma có nguồn gốc khác nhau (manti-vỏ) hoặc được tạo
thành do các cơ chế khác nhau chứa hàm lượng các nguyên tố vết khác
thành do các cơ chế khác nhau chứa hàm lượng các nguyên tố vết khác
nhau.
nhau.
Có thể biểu diễn đơn giản bằng các biểu đồ 2 hoặc 3 cấu tử.
Có thể biểu diễn đơn giản bằng các biểu đồ 2 hoặc 3 cấu tử.
Ngoài ra có thể sử dụng các cặp tỷ lệ: Cr-Y; Nb-Zr; Nb – Y, La/Yb – Th/Yb,
Ngoài ra có thể sử dụng các cặp tỷ lệ: Cr-Y; Nb-Zr; Nb – Y, La/Yb – Th/Yb,

…
…
Figure 9-8.
Figure 9-8.


(a)
(a)
after Pearce and Cann (1973),
after Pearce and Cann (1973),
Earth Planet, Sci. Lett.,
Earth Planet, Sci. Lett.,
19
19
, 290-300
, 290-300
.
.
(b)
(b)
after Pearce (1982)
after Pearce (1982)
in
in
Thorpe (ed.), Andesites: Orogenic andesites and related rocks. Wiley. Chichester. pp. 525-548
Thorpe (ed.), Andesites: Orogenic andesites and related rocks. Wiley. Chichester. pp. 525-548
, Coish et al. (1986),
, Coish et al. (1986),
Amer. J. Sci.,
Amer. J. Sci.,

286
286
, 1-28
, 1-28
.
.


(c)
(c)
after Mullen (1983),
after Mullen (1983),
Earth Planet. Sci. Lett.,
Earth Planet. Sci. Lett.,
62
62
, 53-62.
, 53-62.


VỊ TRÍ THÀNH PHẦN CỦA BASALTS CẤU TRÚC SÔNG
VỊ TRÍ THÀNH PHẦN CỦA BASALTS CẤU TRÚC SÔNG
HIẾN TRÊN BIỂU ĐỒ TƯƠNG QUAN ZR/Y - ZR
HIẾN TRÊN BIỂU ĐỒ TƯƠNG QUAN ZR/Y - ZR
1 0 1 0 0 1 0 0 0
1
1 0
2 0
A - W i th i n P l a t e B a s a l t s
B - I s l a n d A r c B a s a l t s

C - M i d O c e a n R i d g e B a s a l t s
A
C
Z r
Z r / Y
Vị trí thành phần của trachyryolit và granosyenit trũng Tú
Vị trí thành phần của trachyryolit và granosyenit trũng Tú
Lệ trên biểu đồ tương quan Rb – Y+Nb và Nb - Y
Lệ trên biểu đồ tương quan Rb – Y+Nb và Nb - Y
1 1 0 1 0 0 1 0 0 0 2 0 0 0
1
1 0
1 0 0
1 0 0 0
2 0 0 0
S y n - C O L G W P G
O R GV A G
Y + N b
R b
1 1 0 1 0 0 1 0 0 0 2 0 0 0
1
1 0
1 0 0
1 0 0 0
V A G +
S y n - C O L G
W P G
O R G
Y
N b

BIỂU ĐỒ PHÂN BỐ NGUYÊN TỐ ĐẤT HIẾM
BIỂU ĐỒ PHÂN BỐ NGUYÊN TỐ ĐẤT HIẾM
Các nguyên tố sắp xếp theo thứ tự tăng dần nguyên
Các nguyên tố sắp xếp theo thứ tự tăng dần nguyên
tử lượng
tử lượng
Mức độ tương thích tăng dần từ trái qua phải
Mức độ tương thích tăng dần từ trái qua phải
Hàm lượng
Hàm lượng
La Ce Nd Sm Eu Tb Er Dy Yb Lu
La Ce Nd Sm Eu Tb Er Dy Yb Lu
Chia hàm lượng của nguyên tố trong mẫu phân
Chia hàm lượng của nguyên tố trong mẫu phân
tích cho hàm lượng của nó trong chuẩn chondrit
tích cho hàm lượng của nó trong chuẩn chondrit
0.00
2.00
4.00
6.00
8.00
10.00
56 58 60 62 64 66 68 70 72
sample/chondrite
L

La Ce Nd Sm Eu Tb Er Yb Lu
Hàm lượng các nguyên tố vết trong vật chuẩn
Hàm lượng các nguyên tố vết trong vật chuẩn
Manti nguyên thủy Basalt sống núi đại dương

1 2 3 4 5 6 7
Cs
Rb
Ba Th
U
K
Ta
Nb
La
Ce
Sr
Nd
P
Hf
Zr
Sm
Ti
Tb
Y
Pb
0.019
0.860
7.560
0.096
0.027
252
0.043
0.620
0.710
1.900

23
1.290
90.4
0.350
11
0.385
1200
0.099
4.870
0.017
0.660
230
92
1300
0.810
6.900
0.094
0.026
260
0.040
0.900
0.630
28
0.350
11
0.380
1300
4.600
0.023
0.635

6.990
0.084
0.021
240
0.041
0.713
0.708
1.833
21.1
1.366
0.309
11.2
0.444
1280
0.108
4.550
0.071
0.018
0.550
5.10
0.064
0.018
180
0.040
0.560
0.551
1.436
17.80
1.067
0.270

8.30
0.347
960
0.087
3.400
Sr
K
2
O%
Rb
Ba
Th
Ta
Nb
Ce
P
2
O
5
%
Zr
Hf
Sm
TiO
2
%
Y
Yb
Sc
Cr

120
0.15
2.00
20.0
0.20
0.18
3.50
10.0
0.12
90
2.40
3.30
1.50
30
3.40
40
250
Rb
Ba
K
2
O%
Th
Ta
Sr
La
Ce
Nb
Nd
P

2
O
5
%
Hf
Zr
Eu
TiO
2
%
Tb
Y
Yb
Ni
Cr
1.00
12.0
0.15
0.20
0.17
136
3.00
10.0
2.50
8.00
0.12
2.50
88.0
1.20
1.50

0.71
35.0
3.50
138
290
MORB-normalized Spider
MORB-normalized Spider


Separates LIL and HFS
Separates LIL and HFS
Figure 9-7.
Figure 9-7.
Ocean island basalt
Ocean island basalt
plotted on a mid-ocean ridge
plotted on a mid-ocean ridge
basalt (MORB) normalized
basalt (MORB) normalized
spider diagram of the type used
spider diagram of the type used
by Pearce (1983). Data from
by Pearce (1983). Data from
Sun and McDonough (1989).
Sun and McDonough (1989).
From Winter (2001) An
From Winter (2001) An
Introduction to Igneous and
Introduction to Igneous and
Metamorphic Petrology.

Metamorphic Petrology.
Prentice Hall.
Prentice Hall.
BIỂU ĐỒ PHÂN BỐ ĐA NGUYÊN TỐ (
BIỂU ĐỒ PHÂN BỐ ĐA NGUYÊN TỐ (
Spider diagram
Spider diagram
)
)
Samples localities



























It ong
It ong
It ong
It ong
It ong
It ong
It ong
It ong
It ong
Highway
Devon: sheets, cherty sheets, limestone
Trias: Sandstones, silksones, limestones
Cu-Ni with PGE deposites
Town
Fault
IGCP-42



























Carbon-Permi: limestones
Basalt and associated rocks of LTS
Basalt and associated rocks of HTS



























LEGEND
P-T granites: S-type



























Cretaseous: conglomerates,
greivelites, silkstones
I
I
I
I
I
I
I
I
I


























II
II
II
II
II
II
II
II
II







TT. KiÖn Khª
TT. KiÖn Khª
TT. KiÖn Khª
TT. KiÖn Khª
TT. KiÖn Khª
TT. KiÖn Khª
TT. KiÖn Khª
TT. KiÖn Khª
TT. KiÖn Khª
P. B¾c S¬n
P. B¾c S¬n
P. B¾c S¬n
P. B¾c S¬n
P. B¾c S¬n
P. B¾c S¬n
P. B¾c S¬n
P. B¾c S¬n
P. B¾c S¬n
TT. Nho Quan
TT. Nho Quan
TT. Nho Quan
TT. Nho Quan
TT. Nho Quan
TT. Nho Quan

TT. Nho Quan
TT. Nho Quan
TT. Nho Quan
TT. Than Uyªn
TT. Than Uyªn
TT. Than Uyªn
TT. Than Uyªn
TT. Than Uyªn
TT. Than Uyªn
TT. Than Uyªn
TT. Than Uyªn
TT. Than Uyªn
TT. Phong Thæ
TT. Phong Thæ
TT. Phong Thæ
TT. Phong Thæ
TT. Phong Thæ
TT. Phong Thæ
TT. Phong Thæ
TT. Phong Thæ
TT. Phong Thæ
P. ChiÒng LÒ
P. ChiÒng LÒ
P. ChiÒng LÒ
P. ChiÒng LÒ
P. ChiÒng LÒ
P. ChiÒng LÒ
P. ChiÒng LÒ
P. ChiÒng LÒ
P. ChiÒng LÒ

M êng Chiªn
M êng Chiªn
M êng Chiªn
M êng Chiªn
M êng Chiªn
M êng Chiªn
M êng Chiªn
M êng Chiªn
M êng Chiªn
Ýt ong
Ýt ong
Ýt ong
Ýt ong
Ýt ong
Ýt ong
Ýt ong
Ýt ong
Ýt ong
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
TT. H¸t Lãt
TT. H¸t Lãt
TT. H¸t Lãt

TT. H¸t Lãt
TT. H¸t Lãt
TT. H¸t Lãt
TT. H¸t Lãt
TT. H¸t Lãt
TT. H¸t Lãt
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Méc Ch©u
TT. Mai Ch©u
TT. Mai Ch©u
TT. Mai Ch©u
TT. Mai Ch©u
TT. Mai Ch©u
TT. Mai Ch©u

TT. Mai Ch©u
TT. Mai Ch©u
TT. Mai Ch©u
TT. Bo
TT. Bo
TT. Bo
TT. Bo
TT. Bo
TT. Bo
TT. Bo
TT. Bo
TT. Bo
TT. Vô B¶n
TT. Vô B¶n
TT. Vô B¶n
TT. Vô B¶n
TT. Vô B¶n
TT. Vô B¶n
TT. Vô B¶n
TT. Vô B¶n
TT. Vô B¶n
TT. Hµng Tr¹m
TT. Hµng Tr¹m
TT. Hµng Tr¹m
TT. Hµng Tr¹m
TT. Hµng Tr¹m
TT. Hµng Tr¹m
TT. Hµng Tr¹m
TT. Hµng Tr¹m
TT. Hµng Tr¹m







































































































































































































ChiÒng Ve
ChiÒng Ve
ChiÒng Ve
ChiÒng Ve
ChiÒng Ve
ChiÒng Ve
ChiÒng Ve
ChiÒng Ve
ChiÒng Ve
Cß Nßi
Cß Nßi
Cß Nßi
Cß Nßi
Cß Nßi
Cß Nßi
Cß Nßi
Cß Nßi
Cß Nßi

TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
TT. Yªn Ch©u
Tµ Héc
Tµ Héc
Tµ Héc
Tµ Héc
Tµ Héc
Tµ Héc
Tµ Héc
Tµ Héc
Tµ Héc
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban
Phiªng Ban






































 

 







 





I. Ta Khoa area
II. Pac Uon area

Đặc điểm
Đặc điểm
phân bố
phân bố
nguyên tố
nguyên tố
đất hiếm
đất hiếm

trong các
trong các
loạt basalt
loạt basalt
đới Sông Đà
đới Sông Đà
188
188
Os/
Os/
187
187
Os=0,12517
Os=0,12517
γ
γ
=
=
+ 0,02
+ 0,02
Sr/Sr=0,70348
Sr/Sr=0,70348
Sr/Sr=0,706
Sr/Sr=0,706
Đặc điểm phân bố đất
Đặc điểm phân bố đất
hiếm trong các xâm
hiếm trong các xâm
nhập mafic-siêu mafic
nhập mafic-siêu mafic

cấu trúc Sông Hiến
cấu trúc Sông Hiến
Biểu đồ phân bố đất hiếm của lezolit, basalt, gabro và
Biểu đồ phân bố đất hiếm của lezolit, basalt, gabro và
ryolit cấu trúc Sông Hiến chứng tỏ chúng được hình thành
ryolit cấu trúc Sông Hiến chứng tỏ chúng được hình thành
từ một chất nền (substrat) giống nhau.
từ một chất nền (substrat) giống nhau.
1 0
1 0 0
1 0 0 0
S a m p l e / C 1 C h o n d r i t e - S u n & M c D o n o u g h , 1 9 8 9
5
1 0
1 0 0
1 0 0 0
L a
C e
P r
N d S m
E u
G d
T b
D y
H o
E r
T m
Y b
L u
1 0

1 0 0
1 0 0 0
P u s a p h i n
H - 1 7 8
H - 1 8 2
V -1 8 8
N g o i T h i a
H-152
H-187
H-198
TLH-6
T-929
T-962
T-985
V a n C h a n
TLH-1/1
TLH-9
TLH-9/1
L a
C e
P r
N d S m
E u
G d
T b
D y
H o
E r
T m
Y b

L u
Ban Hat gabbro
Suoi Be basalt
H-154
H-155
H-156
H-158
H-161
H-167
T931331
T931344
T931352
So sánh đặc điểm phân
So sánh đặc điểm phân
bố đất hiếm trong các
bố đất hiếm trong các
đá núi lửa và á núi lửa
đá núi lửa và á núi lửa
á kiềm trũng Tú Lệ
á kiềm trũng Tú Lệ
Đặc điểm phân bố đất hiếm trong lamprroit TBVN đối
Đặc điểm phân bố đất hiếm trong lamprroit TBVN đối
sánh với lamprroit các vùng khác nhau trên thế giới
sánh với lamprroit các vùng khác nhau trên thế giới
1
10
100
1000
5000
La

Ce Pr Nd Sm
Eu
Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
Sample/C1 Cho
n
drite
Gaussberg lamrpoite
Argyle
Francis
Murcia-Almeria Ol lamproite
Murcia-Almeria madupitic lamrpoite
West Kimberley Ol lamrpoite
West Kimberley Phl lamrpoite
Đặc điểm phân bố các nguyên tố vết trong
Đặc điểm phân bố các nguyên tố vết trong
basalt cao titan Sông Đà
basalt cao titan Sông Đà
Đặc điểm phân bố nguyên tố vết
Đặc điểm phân bố nguyên tố vết
trong các đá magma đới Sông Hiến
trong các đá magma đới Sông Hiến
Biểu đồ phân bố đa nguyên tố trong các đá mafic-siêu kiềm kali
Biểu đồ phân bố đa nguyên tố trong các đá mafic-siêu kiềm kali
TBVN chuẩn hóa theo thành phần manti nguyên thủy
TBVN chuẩn hóa theo thành phần manti nguyên thủy
. 1
1
1 0
1 0 0
1 0 0 0

1 0 0 0 0
1 0 0 0 0 0
C s
R b
B a
T h
U
K
T a
N b
L a
C e
S r
N d
P
H f
Z r
S m
T i
T b
Y
W o o d , D . A . e t a l . , 1 9 7 9
NGHIÊN CỨU ĐỒNG VỊ
NGHIÊN CỨU ĐỒNG VỊ
Nghiên cứu đồng vị, ngoài việc xác định tuổi thành tạo đá magma
Nghiên cứu đồng vị, ngoài việc xác định tuổi thành tạo đá magma
còn giúp ích cho nghiên cứu đặc điểm chất nguồn cung cấp dung
còn giúp ích cho nghiên cứu đặc điểm chất nguồn cung cấp dung
thể magma. Nghiên cứu thạch luận hiện đại không thể thiếu các tài
thể magma. Nghiên cứu thạch luận hiện đại không thể thiếu các tài

liệu đồng vị.
liệu đồng vị.
Các đồng vị phóng xạ và đồng vị bền.
Các đồng vị phóng xạ và đồng vị bền.
Đồng vị phóng xạ thường dùng: Rb-Sr, Nd-Sm, K-Ar, Os-Re, U-Th-
Đồng vị phóng xạ thường dùng: Rb-Sr, Nd-Sm, K-Ar, Os-Re, U-Th-
Pb hoặc U-Pb.
Pb hoặc U-Pb.
Các tỷ lệ đồng vị:
Các tỷ lệ đồng vị:
87Sr/86Sr (Basalt đại dương – 0,703-0,706; magma có nhiều yếu tố
87Sr/86Sr (Basalt đại dương – 0,703-0,706; magma có nhiều yếu tố
vỏ > 0,707, có thể đến 0,730-0,780)
vỏ > 0,707, có thể đến 0,730-0,780)
144Nd/143Nd; eNd.
144Nd/143Nd; eNd.
Đồng vị bền: O, S, C
Đồng vị bền: O, S, C
Biểu đồ
87
Sr/
86
Sr -
143
Nd/
144
Nd cho các đá mafic-siêu
kiềm kali TBVN
0 . 7 0 3 0 . 7 0 6 0 . 7 0 9 0 . 7 1 2 0 . 7 1 5
0 . 5 1 2 0

0 . 5 1 2 2
0 . 5 1 2 4
0 . 5 1 2 6
0 . 5 1 2 8
0 . 5 1 3 0
8 7 8 6
S r / S r
( 3 0 M a )
S e a m o u n t B a s a l t s
( S o u t h C h i n a S e a )
L e u c o g r a n i t e s
( R e d R i v e r f a u l t b e l t )
E . T i b e t p o t a s s i c m a g m a s
( 4 0 - 3 0 M a )
W . T i b e t p o t a s s i c
m a g m a s ( < 2 0 M a )
B u l k
E a r t h
( 3 0 M a )
C o n t i n e n t a l
C r u s t
0 . 2
0 . 4
0 . 6
0 . 8
Xác định tuổi đồng vị của basalt-komatit Sông Đà
Xác định tuổi đồng vị của basalt-komatit Sông Đà
bằng các phương pháp Rb-Sr và Os-Re
bằng các phương pháp Rb-Sr và Os-Re
0.702

0.7025
0.703
0.7035
0.704
0.7045
0.705
0.7055
0.706
0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6
87
Sr/
86
Sr
87
Rb/
86
Sr
T = 257 ± 24 Ma
87
Sr/
86
Sr(0) = 0.70348 ± 5
Sample Re (ppb) Os (ppb)
187
Re/
188
Os
187
Os/
188

Os
187
Os/
188
Os(i)
B6865 0.5111 2.082 1.183 0.12995 0.12501
B6887 0.4121 4.075 0.0498 0.12546 0.12525
B6892 0.4125 3.915 0.5077 0.12752 0.1254
G1456 0.3456 1.625 1.025 0.13005 0.12577
P11/86 0.18 6.995 0.1239 0.12549 0.12498
Biểu đồ phổ tuổi (Ar-Ar) của các đá siêu kiềm kali
Biểu đồ phổ tuổi (Ar-Ar) của các đá siêu kiềm kali
Paleogen TBVN
Paleogen TBVN
Лампроит
Лампроит
Лампроит
Лампроит
Лампроит
Лампроит
сиенит
сиенит
абсарокит
абсарокит
Лампроит
Лампроит
Xác định tuổi quặng
Xác định tuổi quặng
hóa Sb-Hg-Au bằng
hóa Sb-Hg-Au bằng

phương pháp Ar-Ar
phương pháp Ar-Ar
Sb-(Au) Dong Quang
Sb-(Au) Dong Quang
Sb-(Au) Nam Chay
Sb-(Au) Nam Chay
Sb-Hg-(Au) An Binh
Sb-Hg-(Au) An Binh
Sb-(Au) Ban Chang
Sb-(Au) Ban Chang
248 Ma SHRIMP zircon age of
248 Ma SHRIMP zircon age of
ryolite in Song Hien depression
ryolite in Song Hien depression