Dạy học theo chủ đề tích hợp Sinh học 9 Tiết 54 55 Ô nhiễm môi trường giải nhất cấp trường

PHIẾU THÔNG TIN VỀ GIÁO VIÊN DỰ THI
- Sở Giáo Dục & Đào Tạo Tây Ninh
- Phòng Giáo Dục & Đào Tạo Tân Châu
- Trường Trung học cơ sở Tân Hòa
- Địa chỉ: ấp Tân Thuận – xã Tân Hòa – Huyện Tân Châu – tỉnh
Tây Ninh
- Điện thoại: 0663750787
Email:
Thông tin về giáo viên
Họ và tên: Bùi Thị Xiêm
Ngày sinh: 05/06/1987 môn: Sinh học
Điện thoại: 01689295585 Email:
Họ và tên: Nguyễn Văn Quân
Ngày sinh: môn: Sinh học
Điện thoại: Email:
1
PHIẾU MÔ TẢ DẠY HỌC CỦA GIÁO VIÊN
1. Tên hồ sơ dạy học: TÍCH HỢP KIẾN THỨC CÁC MÔN VẬT LÍ, HÓA
HỌC, CÔNG NGHỆ VÀO GIẢNG DẠY BÀI 54,55 “ Ô NHIỄM MÔI
TRƯỜNG” MÔN SINH HỌC LỚP 9
2. Mục tiêu dạy học:
- Môi trường là không gian sinh sống của con người và các loài sinh vật.Nó
gồm tất cả các yếu tố tác động trực tiếp và gián tiếp lên đời sống của con người và
sinh vật. Xã hội ngày càng phát triển nhưng cùng với sự phát triển nhanh về dân số,
về khoa học kỹ thuật. Con người đã tác động tới chính môi trường sống của mình
làm cho nó suy thoái và ô nhiễm. Nếu không nhận biết và có những cách làm đúng
đắn thì cuộc sống của con người nói riêng và môi trường nói chung sẽ bị hủy
diệt.Hiện nay có rất nhiều những hoạt động bảo vệ môi trường và ý thức của đại đa
số người dân về bảo vệ môi trường được nâng lên. Để góp phần vào hoạt động bảo
vệ môi trường mà cả thế giới đang quan tâm. Nhóm giáo viên chúng tôi đã đề ra
biện pháp giúp các em học sinh lớp 9 sau khi học song BÀI 54,55 “ Ô NHIỄM

MÔI TRƯỜNG” sẽ biết vận dụng kiến thức của các môn học trong trường phổ
thông để giải quyết tốt vấn đề ô nhiễm môi trường ở địa phương. Cụ thể là:
* Về kiến thức:
- Giúp các em hiểu được khái niệm ô nhiễm môi trường, nắm được các tác
nhân gây ô nhiễm môi trường và nguồn gốc phát sinh
- Giúp các em nêu được các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường như:
+ Hạn chế ô nhiễm không khí
+ Hạn chế ô nhiễm nguồn nước
+ Hạn chế ô nhiễm do thuốc bảo vệ thực vật
+ Hạn chế ô nhiễm do chất thải rắn
+ Hạn chế ô nhiễm do tiếng ồn…
* Về kỹ năng:
2
- Giúp các em rèn tốt khả năng tư duy, thảo luận nhóm, thu thập thông tin,
phân tích kênh hình, liên hệ thực tế
* Về thái độ:
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cụ thể là bảo vệ chính môi trường ở địa
phương nơi các em đang sinh sống
* Đồng thời trong chương này học sinh cần kết hợp kiến thức của các môn học
như: Vật lí, Hóa học, Công nghệ… để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường và đề
ra các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường ở địa phương
3. Đối tượng dạy học của bài học:
* Đối tượng dạy học của dự án là học sinh
- Số lượng học sinh: 42 em
- Số lớp thực hiện: 1 lớp
- Khối lớp: 9
- Một số đặc điểm cần thiết khác của học sinh đã học theo dự án:
+ Dự án mà nhóm chúng tôi thực hiện là một chương gồm 2 bài trong chương
III của chương trình Sinh Học lớp 9 đồng thời trực tiếp giảng dạy với các em học
sinh lớp 9 nên có nhiều thuận lợi trong quá trình thực hiện

Thứ nhất: Các em học sinh lớp 9 đã tiếp cận 4 năm học với kiến thức chương
trình bậc THCS. Không còn bỡ ngỡ, lạ lẫm với những hình thức kiểm tra, đánh giá
mà giáo viên đề ra
Thứ hai: Đối với bộ môn Sinh học các em đã được học rất nhiều bài từ lớp 6
có liên quan đến vấn đề môi trường và có tích hợp giáo dục môi trường vào môn
học. Ví dụ: Bài 2, bài 3, bài 11, bài 21… đặc biệt Bài 46: “Thực vật góp phần điều
hòa khí hậu” và Bài 47: “Thực vật bảo vệ đất và nguồn nước”. Trong chương
trình Sinh học 7 và 8 cũng vậy. Ví dụ: Bài 22: “Vệ sinh hệ hô hấp” trong chương
trình Sinh học 8 các em đã được nghiên cứu rất kỹ về vấn đề môi trường đối với
sức khỏe con người
3
Thứ ba: Đối với các môn học khác cũng vậy như môn Vật lí, Hóa học… các
em đã được tìm hiểu về kiến thức môi trường được tích hợp trong các bài học. Vì
vậy nên khi cần thiết kết hợp kiến thức của một môn học nào đó vào bộ môn Sinh
học để giải quyết một vấn đề trong bài học, các em sẽ không cảm thấy bỡ ngỡ. Ví
dụ: Nếu như học sinh lớp 6, lớp 7 mà kết hợp với kiến thức môn Hóa học vào môn
Sinh học là không thể được. Ngay cả đối với học sinh lớp 8 việc thực hiện này cũng
rất khó khăn. Như vậy đối với bậc THCS chỉ có học sinh lớp 9 mới có thể kết hợp
được kiến thức của các môn học để giải quyết một vấn đề nào đó trong môn học
một cách thuận lợi nhất
4. Ý nghĩa của bài học:
Qua thực tế dạy học nhiều năm chúng tôi thấy rằng việc kết hợp kiến thức giữa
các môn học “tích hợp” vào để giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn học là
việc làm hết sức cần thiết. Điều đó không chỉ đòi hỏi người giáo viên giảng dạy bộ
môn không chỉ nắm bắt nhuần nhuyễn kiến thức bộ môn mình giảng dạy mà còn
cần phải không ngừng trau rồi kiến thức của những môn học khác để giúp các em
gải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh nhất,
hiệu quả nhất.
- Đồng thời nhóm chúng tôi thấy rằng “tích hợp” là một khái niệm được sử
dụng trong nhiều lĩnh vực. Đặc biệt trong giáo dục tích hợp kiến thức các môn học

vào để giải quyết các vấn đề trong một môn học sẽ giúp học sinh hiểu rộng hơn,
sâu hơn về vấn đề trong môn học đó
- Tích hợp trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ, tư duy, sự
sáng tạo trong học tập và ứng dụng vào thực tiễn
Cụ thể: Đối với dự án này khi thực hiện sẽ giúp các em học sinh nắm được,
hiểu rõ được nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và từ đó tự mình tìm ra được
những biện pháp khắc phục những nguyên nhân đó. Qua bài học các em cũng có ý
thức hơn trong việc bảo vệ môi trường
4
Giúp các em tự tìm hiểu được tính hình ô nhiễm môi trường ở địa phương. Từ
các kiến thức đã học của các môn học như: Vật lí, Hóa học, Công nghệ… các em
có thể phân tích được nguyên nhân gây ô nhiễm, mức độ ô nhiễm môi trường ở địa
phương. Từ đó tự mình có thể đề ra các biện pháp khắc phục, hạn chế tình trạng ô
nhiễm môi trường ở địa phương
* Trong thực tế chúng tôi thấy khi bài soạn có kết hợp với kiến thức của các
môn học khác sẽ giúp giáo viên tiếp cận tốt hơn, hiểu rõ hơn, sâu hơn những vấn đề
đặt ra trong sách giáo khoa. Từ đó bài dạy sẽ trở nên linh hoạt, sinh động hơn. Học
sinh có hứng thú học bài, được tìm tòi, khám phá nhiều kiến thức và được suy nghĩ
sáng tạo nhiều hơn. Từ đó vận dụng kiến thức vào thực tế tốt hơn
5. Thiết bị dạy học, học liệu:
. Đối với bài 54 và bài 55: “Ô nhiễm môi trường”
- Giáo viên:
+ Chuẩn bị tranh, ảnh, băng hình về các tác nhân gây ô nhiễm môi trường
+ Tài liệu về tình trạng ô nhiễm môi trường ở Việt Nam và trên thế giới
+ Kiến thức về Vật lí, Hóa học, Công nghệ
6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học:
Đối với bài 54 và 55: “Ô nhiễm môi trường”
Bài này học sinh được học 2 tiết. Ngoài các bước lên lớp và sự chuẩn bị của
giáo viên và học sinh diễn ra bình thường. Giáo viên cần giúp học sinh kết hợp kiến
thức các môn Vật lí, Hóa học, Công nghệ… vào từng phần trong bài học

I. Mục tiêu bài học:
a. Kiến thức:
- Học sinh nêu được các nguyên nhân gây ô nhiễm từ đó có ý thức bảo vệ môi
trường sống
- Mỗi học sinh hiểu được hiệu quả của việc phát triển môi trường bền vững,
qua đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
b. Kỹ năng:
5
- Rèn kỹ năng quan sát tranh, kênh hình, phát hiện kiến thức
- Rèn kỹ năng hoạt động nhóm
- Kỹ năng khái quát hóa kiến thức
- Rèn kỹ năng trình bày và bảo vệ ý kiến của mình trước tập thể
c. Thái độ:
- Giáo dục ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường
II. Chuẩn bị
1. Giáo viên:
- Tư liệu về môi trường, tư liệu băng hình về các tác nhân gây ô nhiễm môi
trường
- Tư liệu về các biện pháp hạn chế ô nhiễm môi trường
2. Học sinh:
- Tranh ảnh về môi trường bị ô nhiễm, tranh ảnh xử lý rác thải, trồng rừng, rau
sạch…
III. Hoạt động dạy học:
Hoạt động dạy học diễn ra bình thường nhưng cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Thứ nhất: Đối với khái niệm ô nhiễm môi trường ngoài khái niệm trong sách
giáo khoa giáo viên yêu cầu các em nhớ lại và cung cấp thêm khái niệm môi trường
và ô nhiễm môi trường đã được học ở môn Công nghệ để các em hiểu sâu hơn về
vấn đề này
- Thứ hai: Ở phần II Các tác nhân chủ yếu gây ô nhiễm
Ở phần 1: Ô nhiễm do các chất khí thải ra từ hoạt động công nghiệp và sinh

hoạt: Cần giúp các em vận dụng kiến thức môn Hóa học để nắm bắt được các loại
khí thải có hại như: CO, SO2, CO2, NO2… Từ đó hiểu được nguồn gốc phát sinh
các loại khí thải đó
Ở phần 2: Ô nhiễm do chất bảo vệ thực vật và chất độc hóa học cần phải vận
dụng tối đa các kiến thức Hóa học và Công nghệ để biết và tìm hiểu nguồn gốc của
6
các loại thuốc bảo vệ thực vật dùng trong nông nghiệp, các chất độc hóa học như đi
ô xin, DDT…
Ở phần 3: Ô nhiễm do chất phóng xạ cần giúp học sinh vận dụng kiến thức
môn Vật lí, Hóa học để giúp học sinh hiểu được chất phóng xạ là gì, hậu quả của
viện rò rỉ chất phóng xạ ở các nhà máy điện nguyên tử và qua những vụ thử vũ khí
hạt nhân
Ở phần 4: Ô nhiễm do chất thải rắn cần phải vận dụng các kiến thức về hóa
học, địa lý để biết được nguồn gốc của các chất thải rắn, hậu quả của việc thải các
chất thải rắn ra môi trường
Ở phần 5: Vận dụng chủ yếu kiến thức sinh học để giải quyết
- Thứ 3: Ở phần III
Cần giúp các em sử dụng kiến thức vật lý để nắm được nguyên lý hoạt động
của việc sử dụng nguồn năng lượng gió ( cối xay gió ) và năng lượng ánh sáng mặt
trời. Nắm được chu trình hoạt động của sơ đồ xử lý nước thải ở các nhà máy, xí
nghiệp. Đồng thời ứng dụng kiến thức môn Công nghệ để tìm hiểu các biện pháp
hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong trồng trọt, xây dựng mô hình trồng rau
sạch an toàn và hiệu quả… hoặc đối với biên pháp hạn chế ô nhiễm tiếng ồn cần
kết hợp với kiến thức môn Vật lí để giúp các em hiểu được nguyên nhân và cách
khắc phục hạn chế ô nhiễm tiếng ồn
7. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
Yêu cầu HS trả lời 1 số câu hỏi sau khi học xong 2 bài 54,55
Câu hỏi 1: Môi trường ở địa phương em bị ô nhiễm như thế nào? Ô nhiễm môi
trường đã gây hậu quả như thế nào đối với cuộc sống người dân ở địa phương em?
Có cách nào khắc phục được không?

Câu hỏi 2: Những hoạt động nào của con người đã gây nên sự biến đổi hệ sinh
thái rừng ở địa phương em ? Xu hướng biến đổi của hệ sinh thái đó là tốt lên hay
7
xấu đi? Theo em chúng ta cần làm gì để khắc phục những biến đổi xấu của hệ sinh
thái đó
Câu hỏi 3: Theo em chúng ta nên làm gì để bảo vệ môi trường ở chính địa
phương mình?
8. Các sản phẩm của học sinh:
Sau khi chấm bài kiểm tra chúng tôi thấy 100 % học sinh đã biết trình bày ý
tưởng của mình về các biện pháp khắc phục, hạn chế ô nhiễm môi trường ở địa
phương. Tìm hiểu được sự ô nhiễm môi trường ở địa phương đang ở mức độ nào.
Đặc biệt các em đã biết kết hợp kiến thức các môn học như: Vật lí, Hóa học, Công
nghệ… vào để làm bài
Kết quả đạt được như sau:
- 3 học sinh đạt điểm 10
- 9 học sinh đạt điểm 9
- 7 học sinh đạt điểm 8
- 12 học sinh đạt điểm 7
- 7 học sinh đạt điểm 6
- 4 học sinh đạt điểm 5
Từ kết quả học tập của các em chúng tôi nhận thấy việc kết hợp kiến thức liên
môn vào một môn học nào đó là một việc làm hết sức cần thiết, có hiệu quả rõ rệt
đối với học sinh. Cụ thể là dự án của chúng tôi thực hiện thử nghiệm đối với bộ
môn Sinh học lớp 9 năm học 2013 - 2014 đã đạt được kết quả rất khả quan. Chúng
tôi sẽ thực hiện tiếp dự án này vào học kỳ II của năm học 2013 - 2014 đối với học
sinh lớp và sẽ nghiên cứu tiếp các dự án đối với những môn học khác. Giúp các em
học sinh không những giỏi một môn mà cần biết cách kết hợp kiến thức các môn
học lại với nhau để trở thành một con người phát triển toàn diện. Đồng thời việc
thực hiện những dự án này sẽ giúp người giáo viên dạy bộ môn không ngừng trau
rồi kiến thức của các môn học khác để dạy bộ môn của mình tốt hơn, đạt kết quả

cao hơn
8
Trên đây là dự án thử nghiệm của nhóm giáo viên chúng tôi mong được sự
ủng hộ đóng góp của các quý thầy, cô để chúng tôi hoàn thiện hơn dự án này
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!
Tân Hòa; ngày 01 tháng 01 năm 2014
Nhóm tác giả
9