SKKN: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm ở trường thpt

SỞ GD & ĐÀO TẠO HUYỆN LẮK
TRƯỜNG THCS LÊ QUÝ ĐÔN

  
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO
HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM
Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
Người thực hiện: Phạm Thị Đượm
Trường : THCS. Lê Quý Đôn
Tổ: Xã Hội.

Năm học: 2013- 2014
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM Ở
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ LÊ QUÝ ĐÔN.
I.PHẦN MỞ ĐẦU
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Vì lợi ích 10 năm trồng cây vì lợi ích trăm năm trồng
người".Hiện nay, Đảng và nhà nước ta đã nêu ra việc phát triển toàn diện, giáo dục toàn
diện. Vậy mỗi người giáo viên chủ nhiệm phải có nhận thức hết sức đúng đắn về vai trò
của mình trong lớp học. Đối với giáo viên chủ nhiệm thì việc chỉ đạo, điều khiển lớp,
không chỉ dạy các em về kiến thức, văn hoá mà còn dạy các em về nền nếp, cách sống,
cách làm người và làm chủ tương lai của đất nước.
Người giáo viên chính là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng văn hoá, có nhiệm
vụ bồi dưỡng và rèn luyện phẩm chất của một con người mới. Bên cạnh truyền thụ
những kiến thức trong sách giáo khoa, họ còn có một nhiệm vụ hết sức quan trọng, đó
là thực hiện công tác chủ nhiệm lớp, biết dìu dắt, hướng dẫn học sinh phấn đấu trong
học tập cũng như rèn luyện đạo đức, tác phong. Do vậy, trình độ tổ chức, điều khiển
quá trình dạy học và giáo dục phải phù hợp với lứa tuổi và đặc điểm tâm sinh lý đối

tượng.
I.2.Mục tiêu nhiệm vụ chọn đề tài: Công tác chủ nhiệm muốn thành công, hoạt động
của người thầy giáo phải mang tính nghệ thuật, phải có tính sáng tạo, khéo léo với từng
học sinh, từng hoàn cảnh. Phong cách giáo viên khi trình bày một vấn đề phải có tính
khoa học và sư phạm tạo được sự thu hút và thuyết phục. Muốn học sinh trở thành học
sinh ngoan, và có tinh thần học tập thì trước hết người giáo viên phải đưa tập thể lớp
mình thành một lớp tiên tiến, một chi đoàn vững mạnh, một tập thể gồm những thành
viên giàu lòng nhân ái, biết yêu thương giúp đỡ lẫn nhau, có tinh thần tự quản tốt.
I.3.Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh các khối 6,7,8,9. Trường THCS Lê Qúy Đôn.
I.4 Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
- Học sinh trung học cơ sở. Các giáo viên chủ nhiệm.
- Điều lệ: Trường trung học cơ sở, có nhiều cấp học (Ban hành kèm theo Quyết định số:
07/2007/QĐ-BGDĐT ngày 02/4/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).
I.5. Phương pháp nghiên cứu:
- Qua các đợt tổng kết năm học: 2009 – 2013. Nhà trường tổ chức họp các giáo viên
chủ nhiệm trao phần thưởng, giấy khen cho các giáo viên đạt thành tích cao trong từng
năm học.
- Nhà trường tổ chức chuyên đề về công tác chủ nhiệm đầu năm, xuất phát từ thực tế
đó, cùng với những tâm huyết bấy lâu với “nghề” chủ nhiệm, tôi quyết định thực hiện
đề tài nghiên cứu:
II.Phần nội dung :
II.1. Cơ sở lí luận
Những năm gần đây nền giáo dục của nước ta có nhiều sự thay đổi và biến động không
ngừng, nhưng Đảng và nhà nước vẫn đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, đến vấn
đề.đảm.bảo.chất.lượng.dạy-học.
Lứa tuổi học sinh đang ngồi trên ghế trường: THCS là lứa tuổi đang có những biến
động lớn về tâm sinh lí. Tức là đang trong quá trình phát triển nhân cách, tình cảm, trí
tuệ, để có được những tri thức và kĩ năng cơ bản trong giao tiếp, ứng xử trong cuộc
sống. Do đó, trước hết cần xác định công tác chủ nhiệm lớp là vấn đề rất quan trọng.

Đối với công tác chủ nhiệm lớp, người giáo viên phải có tính kiên trì, tận tình. Sự nhiệt
tâm, chu đáo của giáo viên là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo sự thành
công của họ trong công tác chủ nhiệm lớp. Song với lứa tuổi học sinh ở cấp THCS, mặc
dù cơ thể phát triển mạnh nhưng sự nhận thức của các em còn non trẻ, có thể nói là
bồng bột, tư duy chưa đạt tới đỉnh cao. Do vậy, các em cần có người hướng dẫn chỉ đạo
để đi vào nền nếp, dần dần trở thành người sống có ích trong xã hội. Mà người có thể
làm tốt điều này không ai khác đó chính là giáo viên chủ nhiệm lớp.
Ngày nay, do sự phát triển nhảy vọt của khoa học kĩ thuật và công nghệ cũng như sự
xuất hiện của xu thế toàn cầu hóa, học sinh được tiếp xúc với nhiều luồng tư tưởng, lối
sống mới từ bên ngoài, đặc biệt là ở phương Tây, trong đó có những lối sống, hành vi
không lành mạnh, nếu tiếp thu có thể gây ảnh hưởng xấu tới thuần phong, mĩ tục của
dân tộc. Bên cạnh đó là sự xuất hiện nhiều trò chơi điện tử mang tính chất kích động
bạo lực, Điều đó đã làm thoái hóa, biến chất một bộ phận học sinh vốn học kém, lười
học và ý thức không tốt.
II.2.Thực trạng
Nhưng thực trạng hiện nay, công tác chủ nhiệm chưa đạt được hiệu quả cao về nền nếp,
công tác tổ chức lớp học và các hoạt động khác. Điều đó cho thấy rằng, người giáo viên
chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức quan trọng trong việc hướng dẫn, chỉ đạo lớp và đào
tạo thế hệ trẻ theo mục đích giáo dục toàn diện. Người giáo viên chủ nhiệm lớp đóng rất
nhiều vai trò: vừa là thầy dạy học, vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc giống như
bạn tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo quỹ đạo của mình. Giáo
viên có chỉ đạo, quản lí lớp tốt thì mới dẫn đến việc giảng dạy tốt. Khi mọi hoạt động
của lớp đã đi vào nề nếp thì việc học tập của các em chắc chắn sẽ tốt hơn.
a.Thuận lợi – Khó khăn:
- Thuận lợi: Trường THCS Lê Quý Đôn đang trên đà phát triển toàn diện cả về số lượng
và chất lượng để tiến tới trường chuẩn quốc gia. Trường học khang trang với đầy đủ các
phòng đa năng, chức năng phục vụ cho việc dạy và học. Ban giám hiệu vững mạnh đầy
năng lực về tổ chức, chuyên môn, đội ngũ giáo viên trẻ khỏe có tay nghề cao hết lòng vì
học sinh thân yêu. Học sinh của trường đa số học khá, giỏi, ngoan lễ phép, kính trọng
thầy cô, đoàn kết bạn bè… Phụ huynh học sinh nhiệt tinh quan tâm

- Khó khăn: Bên cạnh thuận lợi về công tác chủ nhiệm cũng còn một số khó khăn:
Ngày nay, do sự phát triển của khoa học kĩ thuật và công nghệ thông tin học sinh được
tiếp xúc với nhiều luồng tư tưởng, lối sống mới từ bên ngoài, trong đó có những lối
sống, hành vi không lành mạnh, Bên cạnh đó là sự xuất hiện nhiều trò chơi điện tử.Điều
đó đã làm thoái hóa, biến chất một bộ phận học sinh vốn học kém, lười học và ý thức
không tốt, cùng với một số gia đình ít quan tâm đến học tập của con em do nhiều hoàn
cảnh, khó khăn túng thiếu nên dẫn tới một số bộ phận học sinh cá biệt và khó dạy
bảo Mà giáo viên chủ nhiệm là người phải gánh vác các hậu quả này để giáo dục các
em dần dần trở thành những học sinh tốt
b.Thành công – hạn chế .
- Thành công: Để giáo dục các em học sinh trở thành con ngoan trò giỏi cho gia đình và
xã hội sau này thì công tác chủ nhiệm thật vô cùng quan trọng. Đối với giáo viên chủ
nhiệm thì việc chỉ đạo, điều khiển lớp, không chỉ dạy các em về kiến thức, văn hoá mà
còn dạy các em về nền nếp, cách sống, cách làm người và làm chủ tương lai của đất
nước, phải chuyên tâm vào nghề và kết hợp với tất cả sự giúp đỡ của của đồng nghiệp
và ban ngành thì công tác chủ nhiệm ắt sẽ đạt kết quả như ý.
- Hạn chế: Về khó khăn công tác chủ nhiệm hay vấp phải là do chưa nắm rõ tình hình
học sinh, chưa xác định được nhiệm vụ, không phải chỉ biết quản lớp mà phải hiểu được
tâm tư của từng học sinh, từng gia đình học sinh để kịp thời khuyên bảo, dạy dỗ kết
hợp với sự khéo léo tinh anh thì lớp học sẽ đạt hiệu quả cao.
c.Mặt mạnh – Mặt yếu:
- Mặt mạnh: Như đã nêu về những thuận lợi,thành công trên về công tác chủ nhiệm,
giáo viên chủ nhiệm có nhiệm vụ rất lớn, là người thay mặt nhà trường quản lí trực tiếp
quá trình học tập, rèn luyện của học sinh. Họ vừa là nhà giáo dục, người quản lí, người
tổ chức, người tư vấn và nuôi dưỡng các ước mơ, khát vọng của tập thể cũng như từng
cá nhân học sinh. Họ là người chịu trách nhiệm đối với kết quả giáo dục và học tập của
học sinh. Có thể nói người giáo viên chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến học sinh, họ
vừa là người đại diện, là cầu nối giữa nhà trường - cha mẹ - cộng đồng - các giáo viên
khác trong trường với học sinh và được hưởng các quyền hạn như sau:
- Được giảm giờ lên lớp hàng tuần theo quy định khi làm chủ nhiệm lớp.

- Được dự các giờ học, hoạt động giáo dục khác của học sinh lớp mình.
- Được dự các cuộc họp của Hội đồng khen thưởng và Hội đồng kỷ luật khi giải quyết
những vấn đề có liên quan đến học sinh của lớp mình.
- Được dự các lớp bồi dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm.
- Được quyền cho phép cá nhân học sinh nghỉ học không quá 3 ngày liên tục.
* Mặt yếu: Song với lứa tuổi học sinh ở cấp THCS, mặc dù cơ thể phát triển mạnh
nhưng sự nhận thức của các em còn non trẻ, có thể nói là bồng bột, tư duy chưa đạt tới
đỉnh cao. Do vậy, các em cần có người hướng dẫn chỉ đạo để đi vào nền nếp, dần dần
trở thành người sống có ích trong xã hội. Mà người có thể làm tốt điều này không ai
khác đó chính là giáo viên chủ nhiệm lớp.
d. Các nguyên nhân, các yếu tố tác động.
Ngày nay, do sự phát triển công nghệ thông tin điện tử, học sinh được tiếp xúc với
nhiều luồng tư tưởng, lối sống, hành vi không lành mạnh, nếu tiếp thu có thể gây ảnh
hưởng xấu tới thuần phong, mĩ tục của dân tộc. Bên cạnh đó là sự xuất hiện nhiều trò
chơi điện tử mang tính chất kích động bạo lực,bị một số thành phần hư hỏng lôi kéo sẽ
làm thoái hóa, biến chất một bộ phận học sinh vốn học kém, lười học và ý thức không
tốt, rồi sẽ chán và bỏ học và trở thành những tàn dư xâú cho xã hội
e.Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra :
Hiện nay, Đảng và nhà nước ta đã nêu ra việc phát triển toàn diện, giáo dục toàn diện.
Người giáo viên chính là chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng văn hoá, có nhiệm
vụ bồi dưỡng và rèn luyện phẩm chất của một con người mới. Bên cạnh truyền thụ
những kiến thức trong sách giáo khoa, họ còn có một nhiệm vụ hết sức quan trọng, đó
là thực hiện công tác chủ nhiệm lớp, biết dìu dắt, hướng dẫn học sinh phấn đấu trong
học tập cũng như rèn luyện đạo đức, tác phong. Do vậy, trình độ tổ chức, điều khiển
quá trình dạy học và giáo dục phải phù hợp với lứa tuổi và đặc điểm tâm sinh lý đối
tượng. Lứa tuổi học sinh ở cấp THCS, mặc dù cơ thể phát triển mạnh nhưng sự nhận
thức của các em còn non trẻ, có thể nói là bồng bột, tư duy chưa đạt tới đỉnh cao. Do
vậy, các em cần có người hướng dẫn chỉ đạo để đi vào nền nếp, dần dần trở thành người
sống có ích trong xã hội. Mà người có thể làm tốt điều này không ai khác đó chính là
giáo viên chủ nhiệm lớp.

- Vậy để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trước hết giáo viên chủ nhiệm phải xây
dựng kế hoạch các hoạt động giáo dục thể hiện rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo
dục bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc điểm học sinh, với hoàn cảnh và điều kiện
thực tế nhằm thúc đẩy sự tiến bộ của cả lớp và của từng học sinh.
- Thực hiện các hoạt động giáo dục theo kế hoạch đã xây dựng.
- Phối hợp chặt chẽ với gia đình học sinh, với các giáo viên bộ môn, Đoàn thanh niên
Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, các tổ chức xã hội có
liên quan trong việc hỗ trợ, giám sát việc học tập, rèn luyện, hướng nghiệp của học sinh
lớp mình chủ nhiệm và góp phần huy động các nguồn lực trong cộng đồng phát triển
nhà trường.
- Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh cuối kỳ và cuối năm học; đề nghị khen thưởng
và kỷ luật học sinh; đề nghị danh sách học sinh được lên lớp thẳng, phải kiểm tra lại,
phải rèn luyện thêm về hạnh kiểm trong kỳ nghỉ hè, phải ở lại lớp; hoàn chỉnh việc ghi
sổ điểm và học bạ học sinh.
- Báo cáo thường kỳ hoặc đột xuất về tình hình của lớp với Hiệu trưởng.
Như vậy, giáo viên chủ nhiệm có nhiệm vụ rất lớn, là người thay mặt nhà trường quản lí
trực tiếp quá trình học tập, rèn luyện của học sinh. Họ vừa là nhà giáo dục, người quản
lí, người tổ chức, người tư vấn và nuôi dưỡng các ước mơ, khát vọng của tập thể cũng
như từng cá nhân học sinh. Họ là người chịu trách nhiệm đối với kết quả giáo dục và
học tập của học sinh. Có thể nói người giáo viên chủ nhiệm có ảnh hưởng rất lớn đến
học sinh, họ vừa là người đại diện, là cầu nối giữa nhà trường - cha mẹ - cộng đồng -
các giáo viên khác trong trường với học sinh. Do vậy, vai trò của giáo viên chủ nhiệm ở
trường THCS rất quan trọng. Xuất phát từ đó, người giáo viên chủ nhiệm phải có cách
thức tổ chức lớp và đưa ra những biện pháp quản lí, giáo dục hợp lí, có hiệu quả để thúc
đẩy cá nhân học sinh và tập thể lớp đi lên.
II.3.Giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp : Đế có học sinh ngoan, học tập tốt. Giáo viên làm công tác
chủ nhiệm cần thực hiện được các nhiệm vụ sau :
* Nắm rõ về tình hình học sinh qua hồ sơ và giáo viên chủ nhiệm cũ, đồng thời kết hợp
cùng các bậc phụ huynh để nắm bắt tình hình của từng em trong lớp ví dụ như lớp 9b

tôi đang chủ nhiệm như sau:
- Tình hình học sinh lớp 9b.
Lớp TSHS Nữ DT NDT TB,BB KT MC Nghèo Ghi chú
9B 38 23 6 4 5
b.Nội.dung.dung,cách.thức.thực.hiện.giải.pháp,biện.pháp:
-Trường THCS Lê Quý Đôn địa bàn nằm ở trung tâm xã Buôn Triết, có đường xá thuận
lợi cho việc đi lại của học sinh và giáo viên. Trường học khang trang với đầy đủ các
phòng đa năng, chức năng phục vụ cho việc dạy và học. Ban giám hiệu đầy năng lực về
tổ chức, chuyên môn, đội ngũ giáo viên trẻ khỏe có tay nghề cao hết lòng vì học sinh
thân yêu. Học sinh của trường đa số học khá, giỏi, ngoan lễ phép, kính trọng thầy cô,
đoàn kết bạn bè… Phụ huynh học sinh nhiệt tình quan tâm Đây cũng là những điều
kiện tốt cho các giáo viên chủ nhiệm hoàn thành nhiệm vụ được giao. Để đạo tạo ra các
thế hệ tương lai của đất nước mai sau, đó là nhiệm vụ quan trọng của các giáo viên làm
công tác chủ nhiệm cần đạt. Vậy việc xây dựng cho học sinh những thói quen về hành
vi, đạo đức, tác phong tốt là việc làm hết sức cần thiết. Bản thân tôi được giao nhiệm
vụ làm giáo viên chủ nhiệm nên tôi rất hiểu rõ tầm quan trọng của mình đối với học
sinh lớp chủ nhiệm. Vì thế, tôi đã tìm hiểu kinh nghiệm từ những người đi trước, và rút
kinh nghiệm từ những hạn chế của bản thân để đưa ra những biện pháp nhằm quản lí,
giáo dục học sinh có hiệu quả cao.
Dưới đây là những việc làm cụ thể mà tôi đã áp dụng trong nhiều năm qua:
c. Điều kiện thực hiện giải pháp:
1. Tổ chức điều tra nắm hoàn cảnh, khả năng của từng học sinh:
- Thông thường ở trường THSC Lê Quý Đôn, giáo viên chủ nhiệm thường không chủ
nhiệm hết một khóa vì sĩ số học sinh không đảm bảo. Nhưng dù chủ nhiệm theo năm
hay theo khóa, theo tôi phải có sự nắm bắt rõ về hoàn cảnh gia đình cũng như khả năng
học tập, rèn luyện của học sinh. Cho nên khi tiếp quản một lớp nào đó, tôi đã chuẩn bị
một phiếu mẫu điều tra về học sinh, tạm gọi là lí lịch học sinh:
LÍ LỊCH HỌC SINH
Họ và tên:…………………………………………Ngày, tháng, năm sinh:……………
Quê quán:……………………………………………………………………………….

Nơi sinh:………………………………………………………………………………
Chỗ ở hiện tại: .Thôn xã (huyện)………………………………………….
Số điện thoại gia đình:…………………………….
Hoàn cảnh gia đình: Khó khăn Bình thường Khá
Số thành viên trong gia đình (ông, bà, cha, mẹ, anh, chị, em):
Công việc thường ngày ở gia đình:
Điểm trung bình năm lớp :………Xếp loại học lực(giỏi, khá, trung bình, yếu):…….
Những môn học sở trường:………………………………………………
Sở trường (năng khiếu)………………………………………………………………
Chức vụ năm lớp….:……………………………………………………………………
Họ và tên cha:………………………… Chữ kí (tên):……………………………
Nghề nghiệp:……………………………………………………………………………
Họ và tên mẹ:………………………… Chữ kí (tên):…………………………………
Nghề nghiệp:……………………………………
- Thông qua bản lí lịch học sinh này, tôi đã nắm bắt tình hình cụ thể ngay từ đầu năm để
lập ra đội ngũ cán sự lớp, phương hướng phát triển phong trào lớp và kịp thời tìm ra
giải pháp quản lí lớp. Việc làm này không chỉ giúp tôi hiểu rõ hơn hoàn cảnh của từng
em, mà thông qua đó có biện pháp giáo dục thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục.
2. Tổ chức cán sự lớp:
Để duy trì kỉ luật, trật tự lớp cũng như thúc đẩy phong trào thi đua của lớp, nâng cao
chất lượng học tập của từng học sinh, vai trò của đội ngũ cán sự lớp là vô cùng quan
trọng. Lớp được đi vào nền nếp sớm là do ngay từ đầu năm, tôi đã xây dựng một đội
ngũ cán bộ lớp là những em có học lực khá trở lên (thông qua bản lí lịch học sinh).
Sau đó tôi phân công cụ thể với trách nhiệm rõ ràng, người nào việc đó và tôi luôn là
chỗ dựa vững chắc cho các em khi có sự việc. Ví dụ như lớp trưởng phải chịu mọi mặt
của lớp, phụ trách phong trào chung. Lớp phó học tập chịu mảng học tập. Lớp phó văn
thể mỹ phụ trách các phong trào văn nghệ và các hoạt động phong trào. Lớp phó lao
động quản lý lớp khi có lao động của lớp cũng như của nhà trường. Ngoài ra tôi còn bầu
Ban cán sự bộ môn của lớp để giải quyết những vấn đề khó trong các môn học. Thêm
vào đó, thông qua quá trình tiếp xúc, tôi sẽ tìm ra những em cán sự lớp thực sự chăm

ngoan, gương mấu, quan tâm và tạo niềm tin với các em. Từ đó, thông qua thiện cảm
của các em với mình, tôi sẽ nhận được những phản hồi từ những học sinh trong lớp về
thái độ của các em đối với công tác quản lí của mình, cũng nắm bắt rõ hơn về tình hình
hàng ngày trên lớp. Thông qua đó có biện pháp quản lí, giáo dục hợp lí hơn. Vì tôi nghĩ
ở lứa tuổi này các em đang phát triển sang lứa tuổi trưởng thành, có một số em còn bao
che thậm chí không dám phê bình trước lớp. Để theo dõi và nắm tình hình của lớp tôi
thường xuyên trao đổi với ban cán sự lớp thông qua các buổi hội ý đột xuất và hội ý giờ
sinh hoạt lớp cuối tuần. Nhờ đó mà những vi phạm của học sinh trong lớp được tôi nắm
bắt khá cụ thể và giải quyết ngay sau khi vi phạm xảy ra, chậm nhất là giải quyết cuối
tuần.
Ngoài ra, tôi còn tìm cách tạo ra nhiệt tình trong công việc cho đội ngũ cán sự lớp.
Thông thường thì các em không thích làm cán sự lớp vì “chẳng được gì, mất thời gian
tập trung cho việc theo dõi bài giảng, mất lòng các bạn trong lớp”. Bởi vậy, ngoài việc
động viên tinh thần của các em, tôi còn đưa ra một số biện pháp khuyến khích các em
làm việc nhiệt tình. Chẳng hạn như san sẻ công việc cho đội ngũ cán sự lớp để giảm
gánh nặng và áp lực cho các em. Ví dụ như bên cạnh lớp trưởng, tôi còn giao trách
nhiệm cho một lớp phó thi đua và các tổ trưởng giúp đỡ lớp trưởng trong việc quản lí
lớp giờ sinh hoạt 15 phút cũng như trong các tiết học chính. Đối với việc tổ chức sửa
bài tập 15 phút đầu giờ, tôi chọn những học sinh xuất sắc nhất của từng bộ môn làm lớp
phó học tập của môn đó, thay vì chỉ một lớp phó học tập duy nhất. Đến giờ sinh hoạt,
các em sẽ tự giác thực hiện nhiệm vụ sinh hoạt nếu có môn sở trường của mình.
Nhờ có những biện pháp khuyến khích và san sẻ trách nhiệm đó, tôi đã tạo nên sự thoải
mái và nhiệt tình trong công việc của đội ngũ cán sự lớp. Kết quả là đã ổn định hơn về
kỉ luật, trật tự và hiệu quả trong học tập của lớp.
3. Tổ chức tốt giờ sinh hoạt lớp:
Giờ sinh hoạt lớp ở trường THCS rất quan trọng. Mặc dù chỉ có 15 phút đầu giờ nhưng
đó là thời gian có thể giúp các em ôn lại những kiến thức đã học mà có thể các em chưa
nhớ rõ (nhất là đối với những môn học thuộc lòng như môn Sử, Địa…).
Còn đối với những môn khoa học tự nhiên như Toán, Lí, Hóa…, một số em học chưa
tốt có thể có điều kiện để nắm được những kiến thức cần thiết thông qua việc hướng

dẫn hoặc chữa bài tập của một số cán sự lớp vốn là những học sinh học tốt.
Giờ sinh hoạt lớp còn là thời gian để các em thể hiện tinh thần kỉ luật, sự nghiêm túc
cũng như tinh thần tập thể với những biểu hiện như ngồi ngay ngắn trong lớp, không
chạy nhảy, đùa giỡn trong lớp; mà cùng nhau giải những bài tập khó, hát những bài hát
tập thể…
Để làm cho một giờ sinh hoạt lớp có chất lượng, cần có biện pháp tổ chức hợp lí của
giáo viên. Tôi đã phân công cụ thể cho đội ngũ cán sự lớp mỗi người một việc. Mỗi học
sinh chưa hẳn đã giỏi tất cả các môn nên tôi chọn những học sinh nào giỏi môn nào nhất
thì cử làm lớp phó phụ trách môn đó. Ngày nào có những tiết liên quan tới môn sở
trường của mình, học sinh đó phải có trách nhiệm hướng dẫn những học sinh yếu trong
lớp giải quyết những khúc mắc của các bạn. Tất nhiên trong quá trình tổ chức sinh hoạt
sẽ không tránh khỏi ồn ào. Điều đó cần đến vai trò của lớp trưởng, các tổ trưởng và lớp
phó thi đua của lớp. Giáo viên chủ nhiệm phải động viên, đôn đốc các em thực hiện tốt
nhiệm vụ quản lí, nhắc nhở các bạn duy trì trật tự và đảm bảo chất lượng giờ sinh hoạt .
4. Có những hình thức giáo dục, khen thưởng, xử phạt hợp lí
Lứa tuổi học sinh ở trường THCS là lứa tuổi đang có nhiều biến chuyển kể cả về sinh lí
và tâm lí nhất là khối 8,9,. Cho nên rất khó để áp dụng một cách thức giáo dục nhất
định. Các em tuy lớn người nhưng tính cách còn trẻ con, nhiều khi ham chơi, học đòi.
Bởi vậy, đối với những đối tượng khác nhau thì tôi có biện pháp giáo dục khác nhau.
Những học sinh ít vi phạm, ít quậy phá, ngoan ngoãn thì thường khi vi phạm tôi chỉ
nhắc nhở và khuyên nhủ các em không được tái phạm, tránh việc nạt nộ, mắng mỏ, tạo
tâm lí chán nản, không muốn sửa chữa ở các em. Có một số học sinh khá ngang bướng,
không ưa nặng, nếu la mắng hoặc quá mạnh tay với các em thường chỉ đem lại tác dụng
không mong muốn. Đó là sự phản ứng và tâm lí bất mãn ở các em. Do đó, ngoài việc xử
lí theo đúng qui định của nhà trường, tôi thường gặp gỡ riêng các em để hiểu rõ tâm tư
của các em, động viên các em cố gắng phấn đấu vì cha mẹ, vì tương lai của các em.
Phân tích cho các em những tác hại của việc sống không có mục đích, không có lí
tưởng. Đồng thời thông qua trao đổi với các em, giúp các em hiểu rõ hơn về mình, tránh
việc hiểu lầm của các em về việc thầy có ác cảm với mình. Từ đó những học sinh này
đã có những động thái tích cực trong học tập, rèn luyện.

Trong công tác chủ nhiệm, để duy trì một tập thể lớp vững mạnh, cần phải có những
biện pháp khen thưởng, kỉ luật hợp lí.
Trước hết là khen thưởng. Hàng tuần, tôi phát động thi đua giữa các tổ. Tiêu chí để
đánh giá là cộng tổng điểm thi đua của tất cả cá nhân trong tổ. Tổ nào có tổng điểm cao
nhất thì nhận được một phần quà hoặc tiền (kinh phí lấy từ quĩ hội phụ huynh lớp).
Dưới đây là bảng thi đua mà tôi áp dụng:
Tên tổ Họ và tên Điểm cá nhân
1/
2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
Tổng điểm tổ
Bên cạnh việc phát động thi đua theo tổ, tôi còn phát động thi đua cá nhân. Hàng tuần,
học sinh nào đạt nhiều điểm cao nhất hoặc có những đóng góp nổi bật trong phong trào
của lớp sẽ nhận được một phần thưởng (thường là bút, vở hoặc cuốn sổ). Việc trao
thưởng dựa vào theo dõi và báo cáo của lớp phó thi đua.
Ngoài ra, cuối mỗi học kì tôi còn dùng nguồn quĩ phụ huynh để khen thưởng cho những
học sinh tiên tiến, học sinh giỏi, cán sự lớp, những học sinh có đóng góp xuất sắc trong
phong trào thi đua của lớp. Phần thưởng là sách vở, đôi khi là tiền.
Có thể nói, nhờ có hình thức khen thưởng hợp lí, tôi đã tạo được không khí thi đua sôi
nổi trong lớp và sự nhiệt tình của cán sự lớp. Từ đó đưa lớp thành một tập thể vững
mạnh.
Thế nhưng, để duy trì một tập thể lớp có kỉ luật, nền nếp cũng không phải đơn giản,
không chỉ áp dụng hình thức khen thưởng mà còn có biện pháp kỉ luật để ngăn ngừa,
chặn đứng những vi phạm. Để làm được điều đó, bên cạnh nội quy của trường, tôi còn
lập ra một bản nội qui riêng của lớp, cụ thể và chi tiết hơn. Cụ thể như sau:

NỘI QUY LỚP 9B.
1. Học sinh đi trễ không được vào trường
2. Khi trống báo vào lớp không được đứng ngoài cổng trường.
3. Tập trung chào cờ đúng giờ qui định, không được gây ồn ào, lộn xộn, đầu và cuối
buổi tổ trực nhật phải cử người mang và cất ghế
4. Phải chuẩn bị bài và học bài trước khi đến lớp
5. Nghỉ học phải viết giấy phép, có chữ kí của phụ huynh và phải nhờ phụ huynh
gọi điện thông báo với giáo viên chủ nhiệm hoặc giám thị
6. Nghiêm cấm việc tự ý đổi chỗ ngồi
7. Tới trường cần thực hiện nghiêm túc đồng phục do nhà trường quy định không
mang dép lê
8. Cấm mang và sử dụng quà hay đồ ăn trong lớp, trong giờ học
9. Cấm xả rác, vỏ, bã kẹo trong lớp học và hành lang
10. Cấm leo, trượt cầu thang, ngồi lên bàn học, bàn ghế giáo viên
11. Cấm viết, vẽ bậy lên tường, lên bàn, lên bảng
12. Cấm gây mất trật tự, phát biểu tự do, đùa giỡn trong giờ học và sinh hoạt đầu giờ
13. Cấm việc tự tiện coi sổ điểm lớn khi cô gọi điểm.
14. Cấm chọc, giỡn bạn cờ đỏ theo dõi sinh hoạt đầu giờ
15. Phải có mặt đầy đủ và đúng giờ trong các buổi lễ, lao động, ngoại khóa do
trường tổ chức
16. Cấm chửi thề, nói tục, hút thuốc, đánh bài, uống rượu, leo tường
17. Cấm mang và sử dụng điện thoại di động trong lớp, trong giờ học (vi phạm sẽ bị
tịch thu trong vòng 2 tháng )
18. Không được tỏ thái độ không tốt với cán sự lớp (khi những người này nhắc nhở
hoặc phổ biến công việc…)
19. Cấm tuyệt đối việc cúp tiết, giả mạo chữ kí phụ huynh
20. Cấm kết bè phái, gây mất đoàn kết trong lớp
21. Không được vô lễ với giáo viên, gây gỗ, đánh lộn trong và ngoài trường
22. Cấm quay cóp, giở tài liệu, trao đổi bài trong khi kiểm tra, thi
23. Cán sự lớp phải quản lí lớp nghiêm túc, có trách nhiệm, không được bao che và

phải báo cáo thường xuyên với giáo viên chủ nhiệm về những vi phạm của lớp
24. Cán sự lớp được phân công phải tổ chức sinh hoạt đầu giờ đúng quy định và có
chất lượng
25. Tổ trực nhật phải thực hiện đúng và tốt nhiệm vụ, nếu làm không tốt sẽ bị phạt
-Nội qui này được tôi triển khai và phát cho từng học sinh. Khi học sinh vi phạm nội
qui của lớp, tôi sẽ có những biện pháp xử phạt hợp lí. Tôi đã chứng kiến nhiều giáo viên
rất khắt khe khi học sinh vi phạm, thậm chí dùng biện pháp mạnh (nhiều người còn gọi
là bạo lực) để xử lí học sinh vi phạm.
Điều đó nhiều khi phản tác dụng, khiến học sinh ghét giáo viên, từ đó có những hành vi
phá rối do bất mãn. Bản thân tôi, trước khi xử lí vi phạm, tôi phải tìm hiểu cụ thể
nguyên nhân để tránh xử lí không đúng mực, khiến các em không phục.
- Bên cạnh đó, đối với những vi phạm khác nhau thì xử lí theo cách khác nhau. Ví dụ
như đối với những học sinh vi phạm đồng phục, tác phong thì nhắc nhở, nếu tái phạm
thì kiểm điểm, mời phụ huynh giải quyết. Tái phạm nhiều lần thì không cho vào trường.
Đối với những học sinh vi phạm nặng như hút thuốc, chửi thề, đánh nhau tôi dùng biện
pháp kiên quyết hơn như kiểm điểm trước lớp, phê bình trước cờ, mời phụ huynh và
đưa ra hội đồng kỉ luật. Đối với những học sinh thường xuyên vi phạm, hoặc có những
hành vi không tốt (nói tục, hút thuốc, chửi thề, đánh nhau) ảnh hưởng tới thi đua của
lớp, tôi yêu cầu đóng tiền vi phạm (tất nhiên tiền phạt này đã có sự thống nhất với phụ
huynh qua buổi họp đầu năm). Tiền phạt sẽ sung vào quĩ lớp dùng cho hoạt động của
lớp.
- Thông qua những hình thức xử phạt, kỉ luật đó, tôi đã duy trì nền nếp của lớp tương
đối tốt. Học sinh lớp tôi chủ nhiệm tác phong rất nghiêm túc, có tinh thần kỉ luật cao và
hầu hết đều rất chăm ngoan. Điều đó đã tạo nên niềm vui lớn trong công tác chủ nhiệm
của tôi.
5. Vi phạm tới đâu, giải quyết tới đó
- Theo tôi, đây là một việc làm rất hữu ích, có hiệu quả cao. Thường thì giáo viên chủ
nhiệm giải quyết những vi phạm vào cuối tuần. Khi đó, có rất nhiều học sinh, nhiều vi
phạm sẽ phải giải quyết. Cho nên, việc xử lí sẽ bị “loãng”, nhiều khi không cặn kẽ, hợp
tình, thiếu tính thuyết phục (nhiều học sinh cho rằng thầy cô xử lí thiên vị người này,

người khác). Bởi vậy, khi nắm bắt được vi phạm của học sinh (thông qua cán sự lớp,
thầy cô bộ môn, quản sinh và bản thân), tôi bố trí thời gian làm việc trực tiếp với học
sinh để tìm hiểu nguyên nhân vi phạm, cách thức xử lí đối với từng trường hợp. Do chỉ
có một hoặc vài học sinh cần được xử lí nên tôi có thời gian để lắng nghe giải trình của
các em, hiểu được tâm lí của các em và cũng có thời gian động viên, thuyết phục hoặc
nghĩ ra những biện pháp xử phạt hợp lí nhất. Trong trường hợp không có thời gian để
xử lí vi phạm, tôi ủy quyền cho thầy giám thị thay mặt tôi trực tiếp làm việc với học
sinh. Chính nhờ việc giải quyết kịp thời như vậy đã có tác dụng rất lớn trong việc đưa ra
những cách giải quyết hợp tình, có tác dụng thuyết phục học sinh. Từ đó các em nghe
theo và sửa chữa. Đặc biệt, việc vi phạm tới đâu, giải quyết tới đó còn có tác dụng răn
đe đối với những học sinh khác, ngăn chặn được những hành vi vi phạm theo kiểu theo
hùa, “té nước theo mưa”. Và nhiều khi biện pháp này cũng có tác dụng ngay đối với
chính bản thân tôi vì nếu để đến cuối tuần xử lí, sự việc đã hết “nóng”, đã “nguội” dần,
kết hợp với việc phải giải quyết nhiều vi phạm cùng lúc tạo nên tâm lí ngại xử lí đối với
giáo viên chủ nhiệm.
6. Thực hiện đánh giá thi đua, hạnh kiểm học sinh nghiêm túc, khoa học
Việc đánh giá thi đua và xếp hạnh kiểm học sinh không phải dễ dàng. Không thể dựa
vào cảm tính hoặc tình cảm cá nhân để áp đặt. Điều đó sẽ gây tâm lí bất mãn cho học
sinh vì thầy cô đối xử và hành động thiên vị, không công bằng. Đánh giá học sinh cả về
thi đua lẫn đạo đức cũng là một quá trình đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải quan tâm,
theo dõi học sinh thông qua nhiều “kênh” khác nhau. Từ đó mới có những quyết định
xác đáng, khiến học sinh nể phục. Có rất nhiều phụ huynh đã lên tận trường để chất vấn
giáo viên chủ nhiệm làm sao lại xếp con mình hạnh kiểm yếu. Sở dĩ điều đó xảy ra thứ
nhất là do học sinh có tâm lí thầy cô ác cảm với mình, không thừa nhận khuyết điểm
của mình. Thứ hai là do thầy cô xếp theo cảm tính. Trong trường hợp này đòi hỏi giáo
viên phải đưa ra những vi phạm của học sinh để giải trình với phụ huynh, khiến họ hài
lòng, tránh tâm lí bất phục, nói xấu giáo viên, ảnh hưởng không tốt đến danh dự của
giáo viên cũng như của trường.
Để tránh những trường hợp không mong muốn như vậy, trước tiên tôi đưa ra những qui
định về thi đua, đánh giá hạnh kiểm như sau:

TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI HẠNH KIỂM HÀNG TUẦN
A. NHỮNG HÀNH VI BỊ TRỪ ĐIỂM :
I. Trừ 2 điểm/ 1 lần vi phạm :
1. Đi học trễ
2. Nộp tiền trễ
3. Trống báo vào lớp vẫn đứng ngoài cổng trường.
4. Chào cờ lộn xộn
5. Nghỉ học có phép
6. Đổi chỗ ngồi
7. Trang phục không đúng quy định (đầu tóc, phù hiệu, dép, quần áo, huy hiệu…)
8. Xả rác bừa bãi
9. Điểm kiểm tra dưới 5
10.Leo, trượt cầu thang
II. Trừ 3 điểm/ 1 lần vi phạm :
1. Mất trật tự trong giờ học
2. Vẽ bậy lên bàn ghế
3. Phát biểu tự do, đùa giỡn trong giờ học
4. Nghỉ học không có giấy phép
5. Sinh hoạt 15 phút không nghiêm túc
6. Thiếu ý thức bảo vệ tài sản chung
7. Không chuẩn bị bài ở nhà
8. Trực nhật không tốt
III. Trừ 4 điểm/ 1 lần vi phạm:
1. Thực hiện không nghiêm túc hình thức kỷ luật của giáo viên
2. Chọc giỡn người làm nhiệm vụ kiểm tra đầu giờ (15 phút)
3. Cho bạn xem bài, cop py bài, trao đổi bài khi kiểm tra, thi
4. Vắng mặt trong các hoạt động ngoại khóa, lao động
5. Tự ý coi sổ điểm lớn
6. Mang quà, đồ ăn vào lớp
7. Cán bộ lớp bao che hoặc không thực hiện tốt việc quản lí, sinh hoạt lớp đầu giờ

IV. Trừ 5 điểm/ 1 lần vi phạm :
1. Bị kiểm điểm trước lớp
2. Phải làm bản kiểm điểm
3. Vi phạm, bị ghi tên vào sổ đầu bài
4. Có thái độ không tốt với cán bộ lớp (khi cán bộ lớp nhắc nhở hay phổ biến công việc
…)
5. Cúp tiết
6. Kết bè phái
7. Ăn quà trong lớp
V. Trừ 10 điểm/ 1 lần vi phạm :
1. Có thái độ không tốt với giáo viên
2. Bị phê bình trước cờ
3. Gây gổ, đánh nhau
4. Giám thị bắt lập bản kiểm điểm
5. Mang và sử dụng điện thoại trong lớp
6. Nói tục, chửi thề, hút thuốc, uống rượu, đánh bài
7. Mạo chữ kí phụ huynh
B. NHỮNG VIỆC LÀM ĐƯỢC CỘNG ĐIỂM :
1. Phát biểu xây dựng bài đúng : cộng 5 điểm / lần
2. Phát biểu bài nhiều lần với ý thức xây dựng bài : cộng 5 điểm
3. Điểm kiểm tra từ 7 đến 8 : cộng 4-5 điểm / 1điểm tốt
4. Điểm kiểm tra từ 9 đến 10 : cộng 6-7điểm / 1điểm tốt
5. Tích cực trong hoạt động phong trào của lớp, trường: cộng 10 điểm/ hoạt động
6. Có ý thức giữ gìn, bảo vệ tài sản chung : 5 điểm / 1 hành vi
C. CÁCH THỨC XẾP LOẠI :
1. Hạnh kiểm tốt : Điểm cộng > 100, điểm trừ 1-2 điểm
2. Hạnh kiểm khá : Điểm cộng > 100, điểm trừ 3-4 điểm
3. Hạnh kiểm trung bình : Điểm trừ 4-5 điểm
4. Hạnh kiểm yếu : Điểm trừ 6 điểm trở lên
Chú ý :

1. Tất cả mọi học sinh đều nhận được 100 điểm hàng tuần để thi đua
2. Học sinh không phát biểu xây dựng bài xếp hạnh kiểm khá
3. Yêu cầu mỗi học sinh phải có một cuốn sổ tự đánh giá cá nhân về các mặt : điểm
cộng, điểm trừ để tiện việc đối chiếu với cán bộ lớp (nếu không có sổ này giáo viên chủ
nhiệm không chịu trách nhiệm về mọi thắc mắc)
Cách ghi sổ tự đánh giá như sau :
- Tên tuần, ngày, tháng, năm
- Việc làm được cộng điểm ( thời gian cụ thể : tiết, ngày … )
- Hành vi bị trừ điểm ( thời gian cụ thể : tiết, ngày … )
- Xác nhận của cán bộ lớp ( ngay sau tiết học )
4. Những hành vi sau đây có thể đánh giá hạnh kiểm trực tiếp mà không cần xem xét:
a. Vi phạm qui chế kiểm tra, thi xếp loại yếu
b. Đánh nhau, gây lộn bị đưa ra hội đồng kỉ luật xếp loại yếu
c. Leo tường bị phát hiện sẽ bị đánh giá hạnh kiểm trung bình cả học kỳ
Để tiện cho việc theo dõi, đánh giá của cán sự lớp, tôi lập ra bảng theo dõi và xếp hạnh
kiểm hàng tuần như sau:
1/BẢNG THEO DÕI VI PHẠM TỔ
Tổ:… Tuần:…
Thứ/ Ngày Tên học sinh vi phạm Nội dung vi phạm
Hai
Ba
Tư
Năm
Sáu
Bảy
2/ BẢNG THEO DÕI THI ĐUA TỔ TRONG GIỜ HỌC
Tổ trưởng tổ …: Tuần:……Tháng…….Năm………
Họ và tên tổ viên Thứ/ Ngày/ Tháng/ Năm Tiết Số lần
phát biểu
1/

2/
3/
4/
5/
6/
7/
8/
3/ BẢNG XẾP LOẠI HẠNH KIỂM TRONG TUẦN:
Tổ:… Tuần:….
Tên Điểm có
sẵn
Điểm
trừ
Điểm
Cộng
Tổng điểm
trong tuần
Xếp
loại
Ghi
chú
1/ 100
2/ 100
3/ 100
4/ 100
5/ 100
6/ 100
7/ 100
8/ 100
Việc đánh giá thi đua, xếp loại hạnh kiểm của tháng và cuối kì sẽ dựa trên thang điểm

và kết quả đánh giá hàng tuần. Để đảm bảo khách quan hơn, cuối kì tôi cho học sinh tự
nhận xét, đánh giá về ưu khuyết điểm và xếp loại đạo đức của mình theo mẫu sau:
Họ và tên
Ưu điểm
Khuyết điểm
Kết quả thi đua tuần, tháng
Phương hướng phấn đấu
Tự xếp loại hạnh kiểm
Kí và ghi rõ họ tên
- Với việc áp dụng việc đánh giá khoa học như vậy, tôi đã hạn chế được việc đánh
giá, nhận xét phiếm diện, khiến cho học sinh “tâm phục, khẩu phục” về cách làm
của mình. Qua đó tránh được những thắc mắc, tạo niềm tin ở học sinh cũng như là
phụ huynh, thúc đẩy sự phấn đấu cũng như khắc phục của các em, tạo nên một
tập thể lớp kỉ luật và vững mạnh.
d. Mối quan hệ giữa biện pháp, giải pháp:
1. Quan tâm, gần gũi học sinh
- Có nhiều giáo viên coi công việc chủ nhiệm là nghĩa vụ cho nên chỉ làm qua loa, lên
lớp cho đúng trách nhiệm, không hề có sự gần gũi, tìm hiểu học sinh. Như vậy, chắc
chắn công tác chủ nhiệm của họ sẽ không bao giờ đạt kết quả tốt. Với lợi thế là giáo
viên lâu năm, ngay từ khi về trường (từ năm 1989), khi được phân công chủ nhiệm, tôi
đã cố gắng thực hiện tốt công việc của mình. Có thể nói là lấy kinh nghiệm. Tôi thường
xuyên lên lớp những buổi sinh hoạt 15 phút đầu giờ, kể cả những ngày không có tiết
dạy. Ngoài ra, những giờ giải lao giữa giờ, nhiều khi tôi cũng ghé lớp trao đổi công việc
hay nói chuyện với các em. Đối với những hoạt động phong trào của lớp như văn nghệ,
báo tường, tôi cũng thường xuyên đến động viên, đôn đốc các em làm việc. Những
ngày lễ như 20-10, 8-3 hay sinh nhật của học sinh trong lớp, tất nhiên tôi cũng góp mặt.
-Thông qua việc tiếp xúc, quan tâm học sinh, tôi có điều kiện hiểu rõ hơn về tâm tư,
nguyện vọng, những hành vi vi phạm của các em. Từ đó có biện pháp giáo dục hợp lí và
hiệu quả. Việc quan tâm của giáo viên chủ nhiệm cũng có tác động ngược lại từ phía
học sinh. Đó là tạo niềm tin, sự thương yêu của các em đối với mình. Các em coi chủ

nhiệm lớp như “người cha thứ hai”, là chỗ dựa tinh thần để các em phấn đấu. Từ tình
thương yêu, các em trở nên biết nghe lời, tôn trọng giáo viên chủ nhiệm và phấn đấu
học tập, rèn luyện để không phụ lòng thầy cô.
2. Vận động học sinh bỏ học tới trường trở lại:
- Ở trường THCS Lê Quý Đôn vẫn còn một số học sinh lười học, nhiễm thói hư tật xấu
nên tỉ lệ học sinh bỏ học giữa chừng. Để duy trì sĩ số, có thể là ở mức tương đối
(khoảng 90- 95%), tôi đã có rất nhiều nỗ lực trong việc vận động học sinh trở lại lớp.
- Khi có học sinh trong lớp bỏ học, thông qua nhiều nguồn khác nhau (học sinh trong
lớp, trong trường, thầy cô bộ môn…), tôi tìm hiểu rõ nguyên nhân như hoàn cảnh kinh
tế gia đình, biện pháp giáo dục trong gia đình, khả năng học tập của học sinh…và trực
tiếp đến gia đình học sinh bỏ học tìm hiểu cụ thể, vận động học sinh trở lại trường.
Những trường hợp khó vận động, tôi phối hợp với nhà trường và các lực lượng xã hội
từ đó tìm giải pháp thích hợp nhằm sớm đưa học sinh trở lại trường.
- Trong quá trình vận động học sinh tôi luôn quan tâm đến mối quan hệ bạn bè của các
học sinh đó để có thể từ bạn bè động viên quan tâm giúp các em sớm trở lại nhà trường.
Ví dụ như trong năm học 2013-2014, em Nguyễn Văn Toàn đã bỏ học vì cảm thấy chán
học và tiếp thu không nổi.Tôi đã vận động Ban cán sự lớp, bạn thân Toàn cùng tôi đến
tận nhà để vận động, đồng thời tuyên truyền cho em biết được việc bỏ học của mình là
không tốt cho tương lai của em.
Tôi cũng như phân tích những mặt xấu nếu em nghỉ học trong khi chưa biết làm gì, còn
non nớt về vốn sống sẽ rất dễ vấp ngã. Tôi đã đến nhà em nhiều ngày liên tục để thuyết
phục em. Cuối cùng, nhờ sự tận tình của tôi, em Toàn đã đồng ý trở lại nhà trường, sau
đó đã chăm chỉ học tập, đỗ tốt. Hay năm ngoái là trường hợp em Dũng, cũng học yếu,
ham chơi, đua đòi; cha mẹ nói gì cũng không nghe, nhất quyết nghỉ học. Tôi đã đến tận
nhà, hỏi rõ phụ huynh để nắm rõ tâm tư, nguyện vọng cũng như những sở thích của em.
Sau đó, tôi đã tìm cách gặp em, khuyên nhủ một cách chân thành, thay vì nạt nộ, phân
tích những hậu quả khôn lường của việc nghỉ học và đua đòi theo những người bạn xấu.
Dũng đã xin tôi cho nghỉ học mấy ngày để suy nghĩ. Cuối cùng em đã đi học trở lại, thi
đậu tốt nghiệp .
3. Vận động giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn, bệnh tật

- Với đặc điểm là một trường nằm ở khu vực miền núi nên trong trường nói chung và ở
lớp tôi nói riêng hầu như khi nào cũng có những học sinh nghèo, không có điều kiện để
tới trường. Nhiều khi, các em bỏ học giữa chừng hoặc nghỉ học nhiều ngày để phụ giúp
gia đình. Đối với học sinh có hoàn cảnh khó khăn như vậy, tôi vận động học sinh trong
lớp góp quần áo, sách vở, dụng cụ học tập, kể cả tiền hỗ trợ cho các em. Bên cạnh đó,
tôi còn vận động lớp kết hợp với ban đội tổ chức góp tiền mua áo, vở và một số vật
dụng liên quan tới học tập khác ủng hộ cho các bạn này có thể học tốt hơn và yên tâm
hơn trong việc học của mình như em Y Pham, Y Sang, em Lượng.
- Đối với những học sinh đau ốm lại càng phải quan tâm hơn. Tôi đã nhắc nhở ban cán
sự lớp đặc biệt là lớp trưởng, nếu có bạn nào trong lớp bệnh không đi học được phải tổ
chức tới nhà thăm hỏi. Đặc biệt, với những học sinh bệnh nặng phải nằm viện hoặc nghỉ
học dài ngày thì lớp quyên góp tiền hoặc trích từ quĩ lớp ra một số tiền để mua đồ thăm
bạn.như em H Dưa, em Loan, em Quyên. Những việc làm đó tuy nhỏ bé, giá trị vật chất
không đáng là bao nhưng đã tạo được tình cảm gắn bó, các em biết yêu thương giúp đỡ
lẫn nhau với tinh thần đoàn kết tương trợ cao.
4.Phối hợp với các giáo viên bộ môn:
- Giáo viên chủ nhiệm chỉ lên lớp ở tiết dạy của mình và một số tiết sinh hoạt lớp. Thế
nên sẽ không thể nào nắm bắt cụ thể về tình hình học tập cũng như thái độ, hành động
của học sinh lớp mình trong các tiết học khác (thông thường học sinh sợ giáo viên chủ
nhiệm nên trong tiết của họ, các em thường tỏ ra ngoan ngoãn, biết nghe lời). Bởi vậy,
ngoài việc lắng nghe phản hồi từ cán sự lớp, tôi rất quan tâm tới ý kiến và đóng góp
của giáo viên bộ môn. Dẫu sao, các thầy cô vẫn thẳng thắn góp ý hơn học trò (thường
có tâm lí bao che, sợ mất lòng bạn bè).
- Việc phối hợp với các giáo viên bộ môn là hết sức quan trọng nhằm nắm được những
thông tin cần thiết về lớp, đặc biệt là những vi phạm, những em học yếu. Mặt khác có
những em học sinh thích học môn này, lại không thích môn kia vì những lý do khác
nhau. Chính vì thế, tôi luôn tìm hiểu cặn kẽ các nguyên nhân từ các giáo viên bộ môn
để cùng với giáo viên bộ môn đề ra các biện pháp thích hợp nhằm giúp các em có thể có
kết quả học tập, rèn luyện thái độ, tác phong tốt hơn.
Từ đó các em sẽ hứng thú học tập và đi học đều đặn hơn, có những điều chỉnh theo

chiều hướng tiến bộ về hành vi, đạo đức của mình. Hơn nữa thông qua việc phối hợp
với các giáo viên bộ môn trong trường để phát hiện về năng khiếu, sở thích cũng như
những hạn chế của từng học sinh để từ đó phát hiện và bồi dưỡng kịp thời giúp các em
phát triển một cách hoàn thiện hơn.
5. Phối hợp với bảo vệ nhà trường:
- Vai trò của bảo vệ ở cấp THCS cũng không kém phần quan trọng, ảnh hưởng tới việc
rèn luyện đạo đức, tác phong của học sinh. Bảo vệ là bộ phận hỗ trợ cho Nhà trường
cũng như giáo viên chủ nhiệm quản lí toàn diện về tư cách, ứng xử, hành động của học
sinh. Hơn thế, bảo vệ càng nghiêm, học sinh càng sợ, từ đó ít vi phạm hơn như tránh
gây gổ, phá bàn nghế,cây xanh…
6. Phối hợp với phụ huynh học sinh và địa phương cư trú:
Đúng là môi trường nhà trường là môi trường tốt nhất để giáo dục học sinh không chỉ
về tri thức mà còn về phẩm chất đạo đức. Nhưng thời gian quản lí, giáo dục học sinh ở
trường rất hạn chế. Phần lớn thời gian học sinh ở gia đình cho nên vai trò của phụ
huynh cũng không kém phần quan trọng. Có nhiều phụ huynh chưa hiểu thấu vấn đề, đổ
lỗi cho sự quản lí của nhà trường và giáo viên chủ nhiệm là yếu kém.
Song thực chất, nếu họ không quan tâm đến con em, mải mê làm ăn thì sẽ dẫn tới sự sa
sút cả về học tập lẫn đạo đức của học sinh. Thế nên việc phối hợp giữa giáo viên chủ
nhiệm với gia đình, rộng hơn là với địa phương cũng rất quan trọng.
Liên lạc thường xuyên với phụ huynh học sinh của lớp sẽ giúp cho chủ nhiệm nắm bắt
rõ hơn về thời gian biểu của các học sinh cũng như các thói quen, sở thích và tính cách
của từng học sinh. Một khi hiểu rõ học sinh của mình hơn thì giáo viên chủ nhiệm sẽ có
nhiều giải pháp hơn để giúp học sinh của mình chuyên cần hơn trong việc học tập cũng
như duy trì tính chuyên cần của các em. Khi học sinh vi phạm những lỗi nhẹ (đồng
phục, tác phong…), thì tôi gửi giấy thông báo tới phụ huynh, yêu cầu học sinh phải đưa
cho phụ huynh, sau đó phụ huynh kí xác nhận và nộp trở lại cho giáo viên chủ nhiệm.
Đối với những lỗi nặng (cúp tiết, nói tục, hút thuốc…), thì tôi trực tiếp gọi điện cho phụ
huynh để thông báo, đồng thời đề nghị phụ huynh nhắc nhở học sinh sửa chữa những
khuyết điểm đó.
Khi có học sinh bỏ học, đánh nhau, tôi thông báo ngay cho Ban giám hiệu nhà trường,

đồng thời sắp xếp thời gian gặp trực tiếp phụ huynh để trao đổi các thông tin cùng nhau
tìm các giải pháp phối hợp tốt hơn đưa học sinh trở lại trường, ngăn ngừa tái phạm. Học
sinh sẽ trở nên chuyên cần, tích cực học tập hơn nếu sự phối hợp giữa nhà trường và gia
đình có hiệu quả đáng kể. Đối với những phụ huynh tích cực quan tâm đến tình hình
học tập của con em sẽ tích cực ủng hộ nhà trường nhằm tìm giải pháp tốt nhất duy trì sĩ
số học sinh trong nhà trường, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục.
Trong các kỳ họp phụ huynh, bản thân tôi luôn lắng nghe nắm bắt nguyện vọng của phụ
huynh, những góp ý chân thành của họ và những tâm sự của họ về con em của mình. Từ
đó có thể có những biện pháp tốt hơn để quản lí, giáo dục các em. Tôi cũng in sẵn phiếu
liên lạc hàng tuần, lấy chữ ký và chữ viết của phụ huynh làm mẫu, gửi phiếu liên lạc về
gia đình nắm bắt ưu nhược điểm của con em mình, đưa ý kiến nhận xét và yêu cầu đến
ban giám hiệu nhà trường.
Hiện nay, trong môi trường giáo dục đã có không ít những trường hợp học sinh thường
xuyên vì các đam mê và nghiện ngập đã bỏ học, nhất là ham các trò chơi trên Internet
dẫn tới thường xuyên nghỉ học, tình hình học tập sa sút và bỏ học. Trong quá trình chủ
nhiệm những năm học vừa qua, tôi cũng đã gặp một số trường hợp vì sự lôi cuốn của
các trò chơi game đã thu hút dẫn đến nghỉ học giữa chừng. Để hạn chế những trường
hợp trên, tôi luôn theo dõi nắm bắt kịp thời các ảnh hưởng của các tác động xã hội này.
Từ đó có thể tìm hiểu để đề ra các biện pháp ngăn chặn tác động này, đặc biệt là phải
tìm hiểu cụ thể nguyên nhân. Từ đó phối hợp cùng với các lực lượng xã hội nhanh
chóng kìm chế tác động tiêu cực đến học sinh để các em đi học thường xuyên hơn góp
phần duy trì sĩ số học sinh. Trong từng tháng, bản thân tôi phải có kế hoạch đến thăm
hỏi hai đến ba gia đình phụ huynh học sinh, nhằm có biện pháp xử lí kịp thời với các
học sinh có biểu hiện không tốt trong học tập cũng như đạo đức để kịp thời ngăn chặn
các hành vi, biểu hiện tiêu cực.
7. Có phương pháp giáo dục học sinh cá biệt hợp lí
Thực trạng hiện nay, ở hầu hết các trường THCS đều xuất hiện một bộ phận học sinh
không chấp hành tốt nội qui nhà trường, học tập không nghiêm túc …,làm ảnh hưởng
không nhỏ đến nền nếp chung của nhà trường và chất lượng học tập giảm sút . Số học
sinh này thường được gọi là học sinh cá biệt. Học sinh cá biệt là thuật ngữ thường dùng

của nhà trường, thầy cô giáo chỉ những học sinh quậy phá, thường xuyên gây gổ đánh
nhau, bỏ giờ, trốn học …, không chấp hành nội qui nhà trường Thêm vào đó là sự lôi
kéo của bạn bè về phía mình nhằm thỏa mãn cá tính hoặc thỏa mãn nhu cầu giải tỏa tâm
lý bị ức chế về hoàn cảnh của bản thân mình .
Nguyên nhân khiến các em biến thành những học sinh không tốt như vậy có thể là ảnh
hưởng của sự phát triển xã hội theo cơ chế thị trường với những dịch vụ không lành
mạnh như phim ảnh ảnh bạo lực, tình cảm lứa đôi quá trớn Bên cạnh đó là các dịch
vụ bida, internet, ka raokê … được tổ chức gần trường học, lôi cuốn, hấp dẫn các em
vào các trò chơi vô bổ. Các em lao vào các trò chơi đó dẫn đến bỏ giờ trốn học và
những vi phạm khác. Đồng thời, các kênh truyền hình chiếu một số bộ phim có mang
những hình ảnh bạo lực làm cho các em dễ dàng bắt chước.
Bên cạnh đó còn có thể do ảnh hưởng của môi trường giáo dục gia đình. Sự thiếu quan
tâm và không tạo điều kiện cho các em học tập của gia đình khiến các em học tập không
đến nơi đến chốn, chất lượng học tập bị ảnh hưởng, thua sút bạn bè dẫn đến chán học,
bỏ học . Hoặc những gia đình có cha mẹ bất hòa, không có hạnh phúc làm cho các em
dần dần bị ảnh hưởng, sự chán nản, thích đánh lộn để giải tỏa tâm lý, bị ức chế, bỏ nhà
đi chơi không thiết tha đến việc học, từ đó lực học giảm sút dẫn đến chán học, bỏ học.
Ngoài ra, những gia đình có người cha nát rượu, cũng ảnh hưởng rất lớn đến học sinh,
biến các em thành học sinh cá biệt.
Thấy rõ được những nguyên nhân trên, với tư cách một giáo viên chủ nhiệm, bản thân
tôi đã trăn trở và cố tìm ra biện pháp tối ưu nhằm giáo dục học sinh cá biệt trở thành
con ngoan trò giỏi :
Thứ nhất là giáo dục học sinh thông qua giờ sinh hoạt lớp. Thông qua giờ sinh hoạt lớp,
tôi thường kể chuyện về những tấm gương tốt, đồng thời đưa ra những câu chuyện về
tác hại của việc chơi bời lêu lổng và tệ nạn xã hội. Đối với những học sinh có biểu hiện
sa ngã, quậy phá, tôi lấy nghĩa thầy trò khuyên bảo làm cho các em thấy được khuyết
điểm của mình. Với sự chân thành của giáo viên chủ nhiệm, các bạn trong lớp, học sinh
khi vi phạm sẽ sớm nhận ra lỗi lầm của mình mà sửa chữa . Trong khi giáo dục các em,
tôi không nặng về kiểm điểm, phê bình, mà phải tìm ra và xác định đúng nguyên nhân
đã tác động đến các em làm cho các em mắc sai lầm, vi phạm.

Tôi cũng vận dụng những điều khoản trong nội qui, trong qui định xếp loại của bộ giáo
dục làm cho các em thấy được phạm vi vi phạm ở mức độ nào và nêu ra hướng cho các
em khắc phục. Tôi cũng phân tích một cách chân thành cho những em học sinh cá biệt
thấy rằng không nên vì suy nghĩ và hành động bồng bột nhất thời của cá nhân mà ảnh
hưởng tới sự nỗ lực, cố gắng trong thi đua của tập thể lớp.
Thứ hai là kết hợp với phụ huynh học sinh để giáo dục học sinh. Gia đình chính là mái
ấm của học sinh. Tình thương yêu của cha mẹ chính là điểm tựa để các em cố gắng
phấn đấu học tập và rèn luyện. Thông qua các bậc phụ huynh, tôi tìm hiểu nguyên nhân
các em rơi vào tình trạng không tốt như vậy. Từ đó cùng với gia đình, quan tâm và
khuyên bảo các em cố gắng bỏ cái xấu, tu tỉnh và học tập thật tốt vì chính tương lai của
mình
Thứ ba, tôi dùng phương pháp kết bạn. Thường lứa tuổi học sinh dễ bị ảnh hưởng
những thói hư tật xấu nhưng cũng dễ tiếp thu những điều hay lẽ phải, dễ hòa mình vào
những trò chơi có tính tập thể, tính giáo dục cao. Ông cha ta có câu “gần mực thì đen,
gần đèn thì sáng”. Do đó, tôi chọn ra nhũng người bạn tốt, cùng hoàn cảnh, cùng sở
thích, ước mơ sinh hoạt, học tập với đối tượng này dần dần lôi kéo các em hòa nhập
vào các cuộc chơi bổ ích, từ đó xóa bỏ các mặc cảm là học sinh hư để rồi cùng với các
thành viên trong lớp xây dựng tập thể vững mạnh . Thông qua nhóm bạn tốt, tôi giao
cho học sinh cá biệt thực hiện một số công việc, tạo những điều kiện để những học sinh
này hoàn thành và động viên khích lệ các em để các em xóa những tự ti, mặc cảm là
học sinh cá biệt để hòa mình với bạn bè. Biện pháp này có thể là do ảnh hưởng của
thầy giáo chủ nhiệm của tôi trước kia
Ngoài ra, tôi còn vận động gia đình của nhóm bạn tốt tham gia vào việc giúp đỡ những
học sinh này bằng cách tạo cho các em tâm lý xem gia đình của bạn như gia đình mình,
tạo điều kiện cho các em cùng tham gia học tập với con em mình để tách dần ra khỏi
nhóm bạn xấu.
Với một ngôi trường như tôi đang công tác, những biện pháp mà tôi áp dụng với những
học sinh cá biệt cũng đã phát huy tác dụng, đưa các em trở lại với môi trường giáo dục
lành mạnh, cố gắng trong học tập và rèn luyện. Những học sinh này dù về sau có thể
không lên lớp được, có thể không đỗ đạt gì nhưng hàng năm vẫn thăm hỏi và cám ơn

tôi, hay nhắc đến những kỉ niệm thời cắp sách khiến thầy phải “nao lòng”.
III. Phần kết luận , Kiến nghị:
- Trong những năm về trước và trong năm học 2013- 2014, tôi đã vận dụng các việc làm
trên và đạt được những kết quả khả quan. Phần lớn các học sinh của lớp tôi chủ nhiệm
có ý thức học tập, kỷ luật cao, có tinh thần thi đua học tập.
Kết quả học tập ngày càng được nâng cao, hạnh kiểm của các em đa phần là hạnh kiểm
tốt, các em khá lễ phép khi gặp giáo viên trong trường và nghe lời thầy cô. Trong giờ
học, các em có ý thức tự giác học tập, nghiêm túc và giữ trật tự.
- Ngoài ra, các em còn có ý thức và hành động giữ gìn lớp sạch đẹp, có tinh thần tương
thân, giúp đỡ nhau trong học tập cũng như sinh hoạt. Sĩ số lớp đã được duy trì 100%
trong mấy năm vừa qua tôi chủ nhiệm (trừ năm đầu mới về trường, có 2 em nghỉ học),
không có học sinh ở lại lớp .Trong ba năm học liên tiếp từ 2009- 2010, 2010-2011,
2011-2012,2012- 2013. những lớp do tôi chủ nhiệm thường đứng trong tốp đầu của
trường về thi đua.
II.4.Kết quả khảo nghiệm, giá trị vấn đề khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Bảng số liệu so sánh kết quả học tập và hạnh kiểm của học sinh lớp tôi chủ nhiệm trong
5 năm công tác vừa qua ở trường THCS Lê Quý Đôn:
Năm học
Sĩ số
Học lực Hạnh kiểm
Giỏi Khá TB Yếu Kém Tốt Khá TB Yếu
2009-2010 37 3 12 20 3 0 30 5 2 0
2010-2011 39 3 14 20 2 0 34 4 1 0
2011-2012 40 4 14 21 1 0 36 3 1 0
2012-2013 38 3 12 23 0 0 34 4 0 0
2013-2014 39 3 14 22 0 0 36 3 0 0
- Qua bảng thống kê, có thể thấy kết quả học tập và rèn luyện qua các năm đều có
chuyển biến theo hướng tích cực. Về học lực, tỉ lệ học sinh yếu, kém giảm dần, số học
sinh đạt học lực trung bình tăng lên. Về hạnh kiểm, số học sinh đạt hạnh kiểm tốt là chủ
yếu, chỉ có một số ít học sinh xếp hạnh kiểm khá, số học sinh xếp loại trung bình khá ít

và giảm hẳn qua các năm, không có học sinh xếp hạnh kiểm yếu. Đó chính là hiệu quả
của việc áp dụng những biện pháp trên.
III Phần kết luận, kiến nghị:
Những biện pháp mà tôi áp dụng cho lớp chủ nhiệm thực chất cũng không phải là hoàn
toàn mới. Có một số việc làm tôi đã học hỏi từ những giáo viên có kinh nghiệm, trên cơ
sở đó đổi mới và vận dụng cụ thể vào lớp của mình. Cũng có những biện pháp do tôi
nghĩ ra trong quá trình làm chủ nhiệm lớp. Nhưng nhìn chung, tôi thấy hiệu quả của nó
rất tốt đối với công tác chủ nhiệm của mình. Cách thức mà tôi vận dụng đã được nhiều
thầy cô khác trong trường, đặc biệt là những giáo viên mới về trường công tác tìm hiểu
và thực hiện đối với lớp họ chủ nhiệm. Và đa số các thầy cô đều rất ủng hộ sáng kiến
kinh nghiệm của tôi bởi tính khả thi của nó. Vì thế, theo tôi những biện pháp này có thể
phổ biến trong toàn ngành để đem lại hiệu quả và chất lượng giáo dục, giáo dưỡng học
sinh, góp phần tạo nên sự toàn diện cho nền giáo dục nước nhà.
* Kiến nghị với PGD & BGH. CQĐP.
Để công tác chủ nhiệm lớp được thuận lợi và có hiệu quả cao, tôi có một số đề xuất sau:
- Đối với nhà trường: cần cung cấp cho giáo viên chủ nhiệm những tài liệu liên quan tới
công tác chủ nhiệm, những sách báo nói về giáo dục, rèn luyện nhân cách học sinh, bồi
dưỡng tri thức hoặc những sách báo về tâm sinh lí lứa tuổi học sinh. Bên cạnh đó Ban
giám hiệu nhà trường cần tăng cường hội ý và phối hợp với giáo viên chủ nhiệm để
nắm bắt tình hình và đưa ra những cách thức xử lí vi phạm
- Đối với phụ huynh học sinh: cần quan tâm tới việc học tập, rèn luyện đạo đức ở nhà
của học sinh một cách sát sao. Phải thường xuyên liên lạc với giáo viên chủ nhiệm để
nắm bắt được những thông tin về con em của mình, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm
để giáo dục, giáo dưỡng học sinh tốt hơn.
- Đối với chính quyền địa phương: cần giúp đỡ cho những học sinh nghèo, bệnh tật để
các em có điều kiện cắp sách tới trường. Cần phối hợp với nhà trường và các lực lượng
chức năng tìm hiểu, vận động những học sinh nghiệp ngập, cá độ, ham chơi game…từ
bỏ thói hư tật xấu để trở lại với mái trường học tập và tu dưỡng đạo đức.
- Đối với Sở giáo dục: rất mong được sự đồng tình, ủng hộ với sáng kiến kinh nghiệm
trên và triển khai rộng rãi đến các lớp, các trường trong toàn ngành.

IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Điều lệ: Trường trung học cơ sở, có nhiều cấp học (Ban hành kèm theo Quyết định
số: 07/2007/QĐ-BGDĐT ngày 02/4/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo).
NGƯỜI THỰC HIỆN
Phạm Thị Đượm