nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển việt nam - chi nhánh thành đô

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
o0o
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH
TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG
CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ
PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM - CHI
NHÁNH THÀNH ĐÔ
SINH VIÊN THỰC HIỆN : NGUYỄN MINH TRANG
MÃ SINH VIÊN : A16472
CHUYÊN NGÀNH : NGÂN HÀNG
HÀ NỘI- 2014
BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG
o0o
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH
TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG
CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ
PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM- CHI
NHÁNH THÀNH ĐÔ
Giáo viên hướng dẫn : Th.S Ngô Khánh Huyền
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Minh Trang
Mã sinh viên : A16472
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
HÀ NỘI - 2014
LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới cô giáo- Thạc sỹ Ngô Khánh

Huyền đã nhiệt tình hướng dẫn và góp ý để em hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô trong Bộ môn Kinh tế trường Đại
học Thăng Long- những người đã truyền đạt cho em những kiến thức quý báu làm nền
tảng cho em trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các anh chị ở phòng giao dịch Lý
Nam Đế- trực thuộc BIDV Thành Đô đã tạo điều kiện cho em thực tập và giúp đỡ
trong quá trình tìm hiểu quy trình thực tế của phương thức thanh toán tín dụng chứng
từ.
Trong quá trình thực hiện khóa luận, do kiến thức, khả năng nghiên cứu cũng
như kinh nghiệm thực tiễn còn hạn chế nên khóa luận này không thể tránh khỏi những
thiếu sót, em rất mong nhận được những đánh giá và góp ý từ thầy cô.
Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, tháng 4/2014
Sinh viên


Nguyễn Minh Trang


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự
hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người
khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được
trích dẫn rõ ràng.
Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này!
Sinh viên

Nguyễn Minh Trang

MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ
VÀ PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI 1
1.1. Tổng quan về thanh toán quốc tế 1
1.1.1. Khái niệm 1
1.1.2. Vai trò của thanh toán quốc tế 3
1.1.2.1. Đối với nền kinh tế 3
1.1.2.2. Đối với ngân hàng 3
1.1.2.3. Đối với các nhà xuất- nhập khẩu 4
1.2. Tổng quan về phương thức tín dụng chứng từ 4
1.2.1. Khái niệm 4
1.2.2. Các bên tham gia phương thức tín dụng chứng từ 5
1.2.3. Thư tín dụng chứng từ 6
1.2.3.1. Định nghĩa 6
1.2.3.2. Nội dung chính của thư tín dụng chứng từ 7
1.2.3.3. Một số loại thư tín dụng chứng từ 8
1.2.4. Quy trình nghiệp vụ của phương thức tín dụng chứng từ 9
1.2.5. Các văn bản pháp lý điều chỉnh phương thức tín dụng chứng từ 10
1.2.5.1. Quy tắc và cách thực hành thống nhất về tín dụng chứng từ (UCP) 10
1.2.5.2. Tập quán NH tiêu chuẩn quốc tế kiểm tra chứng từ theo L/C số 681 –
1/10/2008 – ISBP 11
1.2.5.3. Quy tắc thực hành về tín dụng dự phòng quốc tế ISP 98 11
1.2.5.4. Bản phụ trương UCP 600 về việc xuất trình chứng từ điện tử
eUCP 1.1 11
1.3. Hiệu quả của hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng
chứng từ tại ngân hàng thương mại 12
1.3.1. Khái niệm hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức
tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại 12
1.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo

phương thức tín dụng chứng từ 13
1.3.2.1. Các chỉ tiêu định tính 13
1.3.2.2. Các chỉ tiêu định lượng 15
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế
theo phương thức tín dụng chứng từ 17
1.3.3.1. Nhân tố khách quan 18
1.3.3.2. Nhân tố chủ quan 19
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ
THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM- CHI
NHÁNH THÀNH ĐÔ 22
2.1. Giới thiệu chung về ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam-
chi nhánh Thành Đô 22
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của ngân hàng TMCP Đầu tư và
Phát triển Việt Nam- chi nhánh Thành Đô 22
2.1.2. Mô hình hoạt động của ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt
Nam- chi nhánh Thành Đô 23
2.1.3. Một số kết quả hoạt động kinh doanh của BIDV Thành Đô 26
2.1.3.1. Hoạt động huy động vốn giai đoạn 2011- 2013 26
2.1.3.2. Hoạt động tín dụng giai đoạn 2011- 2013 31
2.1.3.3. Hoạt động dịch vụ giai đoạn 2011- 2013 33
2.1.3.4. Lợi nhuận trước thuế của BIDV Thành Đô giai đoạn 2011- 2013 35
2.2. Thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng
chứng từ tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam- chi nhánh
Thành Đô 35
2.2.1. Quy trình nghiệp vụ thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng
chứng từ tại BIDV Thành Đô 35
2.2.1.1. Quy trình L/C xuất khẩu 35
2.2.1.2. Quy trình L/C nhập khẩu 37
2.2.2. Phân tích các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế

theo phương thức tín dụng chứng từ của BIDV Thành Đô 40
2.2.2.1. Phân tích các chỉ tiêu định tính 40
2.2.2.2. Phân tích các chỉ tiêu định lượng 44
2.2.3. Đánh giá hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín
dụng chứng từ 52
2.2.3.1. Những kết quả đạt được 52
2.2.3.2. Những tồn tại 55
2.2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại 56
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH
TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT
NAM- CHI NHÁNH THÀNH ĐÔ 59
3.1. Định hướng phát triển hoạt động thanh toán quốc tế theo phương
thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt
Nam- chi nhánh Thành Đô 59
3.1.1. Định hướng hoạt động kinh doanh chung của BIDV Thành Đô 59
3.1.2. Định hướng phát triển hoạt động thanh toán quốc tế theo phương
thức tín dụng chứng từ tại BIDV Thành Đô những năm tới 60
3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo
phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển
Việt Nam- chi nhánh Thành Đô 61
3.2.1. Giải pháp từ phía BIDV Thành Đô 61
3.2.1.1. Đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ hỗ trợ hoạt động thanh toán theo
phương thức tín dụng chứng từ 61
3.2.1.2. Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ thanh toán 61
3.2.1.3. Tiếp cận nhu cầu và tư vấn của khách hàng doanh nghiệp 62
3.2.1.4. Triển khai chính sách ưu đãi về phí dịch vụ TTQT theo phương thức
tín dụng chứng từ 63
3.2.1.5. Đẩy mạnh hoạt động tài trợ tín dụng cho các nhà xuất nhập khẩu 63
3.2.1.6. Phát triển hệ thống ngân hàng đại lý 64

3.2.1.7. Khai thác nguồn ngoại tệ, đẩy mạnh hoạt động kinh doanh ngoại tệ 65
3.2.1.8. Hoàn thiện quy trình nghiệp vụ thanh toán theo phương thức tín dụng
chứng từ 65
3.2.1.9. Chiến lược Marketing để thu hút khách hàng 66
3.2.2. Một số kiến nghị 67
3.2.2.1. Kiến nghị với ngân hàng Nhà nước 67
3.2.2.2. Kiến nghị với ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam 67
3.2.2.3. Kiến nghị với khách hàng 68
DANH MỤC VIẾT TẮT
Ký hiệu viết tắt
Tên đầy đủ
BIDV
Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam
DVKH
Dịch vụ khách hàng
L/C
Thư tín dụng chứng từ
NHNN
Ngân hàng Nhà nước
NHTM
Ngân hàng thương mại
PGD
Phòng giao dịch
QHKH
Quan hệ khách hàng
TDCT
Tín dụng chứng từ
TMCP
Thương mại cổ phần
TT.TTQT

Trung tâm thanh toán quốc tế
TTQT
Thanh toán quốc tế
VND
Việt Nam đồng
XNK
Xuất nhập khẩu
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH, ĐỒ THỊ
Bảng 2.1. Tình hình huy động vốn của BIDV Thành Đô giai đoạn 2011- 2013 26
Bảng 2.2. Tình hình dư nợ của BIDV Thành Đô giai đoạn 2011- 2013 31
Bảng 2.3. Cơ cấu tổng dư nợ của BIDV Thành Đô giai đoạn 2011- 2013 42
Bảng 2.4. Doanh số thanh toán quốc tế tại BIDV Thành Đô giai đoạn 2011- 2013 44
Bảng 2.5. Giá trị thanh toán L/C xuất- nhập khẩu giai đoạn 2011- 2013 45
Bảng 2.6. Số món thanh toán L/C xuất- nhập khẩu giai đoạn 2011- 2013 46
Bảng 2.7. Doanh thu TTQT theo các phương thức giai đoạn 2011- 2013 49
Bảng 2.8. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động TTQT theo L/C tại BIDV Thành
Đô giai đoạn 2011- 2013 50
Bảng 2.9. Số lượng khách hàng hoạt động TTQT theo phương thức L /C tại chi nhánh
Thành Đô giai đoạn 2011-2013 52
Bảng 2.10. So sánh phí L/C xuất- nhập khẩu của BIDV Thành Đô 54
Bảng 3.1. Kế hoạch kinh doanh năm 2014 của ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển
Việt Nam- chi nhánh Thành Đô 59
Biểu đồ 2.1. Cơ cấu nguồn vốn huy động theo kỳ hạn của BIDV Thành Đô giai đoạn
2011- 2013 28
Biểu đồ 2.2. Cơ cấu nguồn vốn huy động theo loại tiền của BIDV Thành Đô giai đoạn
2011- 2013 29
Biểu đồ 2.3. Cơ cấu nguồn vốn huy động theo thành phần kinh tế giai đoạn 2011-
2013 30
Biểu đồ 2.4. Cơ cấu dư nợ của BIDV Thành Đô giai đoạn 2011- 2013 32
Biểu đồ 2.5. Biểu đồ biểu diễn thu dịch vụ ròng giai đoạn 2011- 2013 33

Biểu đồ 2.6. Lợi nhuận trước thuế của BIDV Thành Đô giai đoạn 2011- 2013 35
Biểu đồ 2.7. Tổng nguồn vốn ngoại tệ của BIDV Thành Đô giai đoạn 2011- 2013 40
Biểu đồ 2.8. Doanh số kinh ngoại tệ giai đoạn 2011- 2013 41
Biểu đồ 2.9. Cơ cấu giá trị thanh toán L/C xuất- nhập khẩu giai đoạn 2011- 2013 48
Sơ đồ 1.1. Quy trình thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ 9
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức của BIDV Thành Đô 23
Sơ đồ 2.2. Quy trình L/C xuất khẩu 36
Sơ đồ 2.3. Quy trình L/C nhập khẩu 37
LỜI MỞ ĐẦU
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Trước xu thế kinh tế thế giới ngày càng được quốc tế hóa, Việt Nam đang phát
triển kinh tế thị trường, mở cửa, hợp tác và hội nhập; trong bối cảnh đó, hoạt động
thương mại và đầu tư quốc tế nổi lên như là chiếc cầu nối giữa kinh tế trong nước với
phần kinh tế thế giới bên ngoài. Để thực hiện được chức năng cầu nối này, thì các
nghiệp vụ ngân hàng quốc tế như: thanh toán quốc tế, đặc biệt là thanh toán bằng L/C,
tài trợ xuất nhập khẩu, kinh doanh ngoại hối; bảo lãnh ngân hàng trong ngoại thương
,…đóng vai trò là công cụ thiết yếu và ngày càng trở nên quan trọng.
Ngày nay, thanh toán quốc tế là một dịch vụ ngày càng trở nên quan trọng đối
với các ngân hàng thương mại Việt Nam, là một mắt xích quan trọng thúc đẩy các hoạt
động kinh doanh khác của ngân hàng phát triển, đồng thời còn hỗ trợ và thúc đẩy hoạt
động kinh doanh xuất- nhập khẩu của các doanh nghiệp phát triển. Thanh toán quốc tế
ra đời dựa trên nền tảng thương mại quốc tế, nhưng thanh toán quốc tế có tồn tại và
phát triển được hay không lại còn phụ thuộc vào khâu thanh toán có thông suốt, kịp
thời, an toàn và chính xác hay không. Để đảm bảo an toàn trong khâu thanh toán, thì
phương thức tín dụng chứng từ tỏ ra rất hiệu quả và phù hợp trong bối cảnh hiện nay.
Chính vì vậy, tỷ trọng doanh số thanh toán xuất nhập bằng L/C luôn chiếm ưu thế
trong các năm trở lại đây.
Dựa trên những kiến thức đã được học, những hiểu biết thực tế và những tài liệu
thu thập được trong quá trình thực tập tại chi nhánh Thành Đô- Ngân hàng thương mại
cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, tôi đã lựa chọn nội dung “Nâng cao hiệu quả

hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng tại ngân hàng thương
mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam- chi nhánh Thành Đô” làm đề tài cho
khóa luận tốt nghiệp của mình.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Hệ thống hóa những kiến thức về phương thức thanh toán bằng tín dụng chứng từ
và những chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của hoạt động thanh toán quốc tế theo phương
thức trên.
Phân tích thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng
chứng từ tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam- chi nhánh Thành Đô, từ
đó khái quát nguyên nhân của những tồn tại trong hoạt động thanh toán bằng tín dụng
chứng từ.
Đề xuất những giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả thanh toán quốc tế
theo phương thức chứng từ đối với ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển
Việt Nam- chi nhánh Thành Đô.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊM CỨU
Đối tượng nghiên cứu của khóa luận là hiệu quả trong thanh toán quốc tế theo
phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển
Việt Nam- chi nhánh Thành Đô.
Phạm vi nghiên cứu của khóa luận là hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo
phương thức tín dụng chứng từ giai đoạn năm 2011- 2013.
4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Khóa luận sử dụng các phương pháp khoa học khác như: phân tích, so sánh,
thống kê, và minh họa bằng các bảng biểu, sơ đồ, số liệu.
5. KẾT CẤU KHÓA LUẬN
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung khóa luận được chia làm 3 chương:
Chương 1: Tổng quan về hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín
dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng
chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam- chi nhánh
Thành Đô.

Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo
phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển
Việt Nam- chi nhánh Thành Đô.



1

CHƯƠNG 1:
TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ VÀ PHƯƠNG
THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. Tổng quan về thanh toán quốc tế
1.1.1. Khái niệm
Mỗi quốc gia trên thế giới đều có những đặc điểm riêng về điều kiện tự nhiên,
kinh tế và xã hội. Chính vì vậy với xu thế hội nhập hiện nay, một quốc gia muốn tồn
tại và phát triển thì cần phải tăng cường quan hệ hợp tác với các quốc gia trong khu
vực cũng như trên thế giới. Sự hợp tác này được thể hiện qua kinh tế, chính trị, ngoại
giao, khoa học- kỹ thuật, du lịch,… Trong đó, quan hệ hợp tác về kinh tế, giao lưu
buôn bán hàng hóa dịch vụ giữa các chủ thể ở các nước khác nhau được đánh giá là
chiếm vị trí chủ đạo. Cùng với sự gia tăng mạnh mẽ của hoạt động trao đổi quốc tế
như vậy phát sinh nhu cầu chi trả, thanh toán các hàng hóa dịch vụ là một tất yếu. Tuy
nhiên các bên liên quan trong quan hệ quốc tế đó lại có sự khác biệt về địa lý, về loại
tiền sử dụng, về tập quán kinh doanh. Chính từ sự khác biệt đó mà hoạt động thanh
toán quốc tế được hình thành và phát triển. Trong đó ngân hàng thương mại là trung
gian đảm nhiệm toàn bộ quá trình thanh toán.
Qua thời gian, thanh toán quốc tế được định nghĩa theo nhiều quan điểm khác
nhau:
Năm 2002, theo PGS Trầm Thị Xuân Hương, Giáo trình Thanh toán quốc tế:
“Thanh toán quốc tế là quá trình thực hiện các khoản thi chi tiền tệ quốc gia thông qua
hệ thống ngân hàng trên thế giới nhằm phục vụ cho các mối quan hệ trao đổi quốc tế

phát sinh giữa các nước với nhau”.
Năm 2006, theo GS.NGƯT Đinh Xuân Trình, Giáo trình Thanh toán quốc tế
trong ngoại thương: “Thanh toán quốc tế là việc thanh toán các nghĩa vụ tiền tệ phát
sinh có liên quan tới các quan hệ kinh tế, thương mại và các mối quan hệ khác giữa
các tổ chức, các công ty và các chủ thể khác nhau của các nước”.
Hai định nghĩa trên cho thấy thanh toán quốc tế diễn ra trên phạm vi toàn cầu,
phục vụ các giao dịch thương mại, đầu tư, hợp tác quốc tế thông qua mạng lưới ngân
hàng thế giới. Thanh toán giữa các nước đều được tiến hành thông qua ngân hàng và
không dùng tiền mặt. Do vậy thanh toán quốc tế về bản chất chính là nghiệp vụ ngân
hàng quốc tế. Chúng được hình thành và phát triển trên cơ sở các hợp đồng ngoại
thương và các trao đổi tiền tệ quốc tế. Thanh toán quốc tế được thực hiện dựa trên nền
tảng pháp luật và tập quán thương mại quốc tế, đồng thời nó cũng bị chi phối bởi luật
2

pháp của các quốc gia, bởi các chính sách kinh tế, chính sách ngoại thương và chính
sách ngoại hối của các quốc gia tham gia trong thanh toán.
Các quan hệ kinh tế phát sinh rất đa dạng và phong phú. Tính chất thường xuyên
hay gián đoạn của quan hệ đó, sự tin tưởng lẫn nhau giữa các đối tác, yêu cầu kiểm
soát giao nhận hàng hóa và trả tiền, tính chất quan trọng của các loại hàng hóa giao
dịch, tình hình tài chính và khả năng thanh toán của người mua,…tất cả đều ảnh hưởng
đến viêc áp dụng hình thức thanh toán thích hợp. Tuy có nhiều hình thức thanh toán
nhưng tất cả đều dựa trên nguyên tắc chung là an toàn, chính xác, và đảm bảo quyền
lợi cho các bên liên quan. Trong thanh toán quốc tế về ngoại thương, các công ty xuất-
nhập khẩu thường lựa chọn các loại phương thức:
 Phương thức tín dụng chứng từ: là phương thức thanh toán, trong đó một ngân
hàng (ngân hàng mở L/C- ngân hàng phục vụ người nhập khẩu) sẽ phát hành
một thư bảo lãnh dưới dạng một tín dụng thư theo yêu cầu của người nhập
khẩu, để cam kết với người xuất khẩu là sẽ trả tiền, hoặc chấp nhận trả tiền
vào hối phiếu cho người xuất khẩu nếu người xuất khẩu thực hiện đúng các
điều khoản đã ghi trong tín dụng, đồng thời xuất trình một bộ chứng từ thanh

toán đầy đủ, đúng hạn theo quy định của thư tín dụng.
 Phương thức nhờ thu: là phương thức thanh toán với sự chủ động khởi sự quá
trình thanh toán của người bán, người xuất khẩu. Theo phương thức này,
người bán, người xuất khẩu sau khi đã hoàn thành việc gửi hàng đi, hoặc là đã
hoàn thành cung ứng dịch vụ cho người mua- người nhập khẩu, sẽ lập bộ
chứng từ thanh toán rồi gửi đến ngân hàng của mình để nhờ thu hộ tiền từ
người mua, người nhập khẩu.
Trong thanh toán quốc tế về dịch vụ và các lĩnh vực khác, người ta chọn các
phương thức như:
 Chuyển tiền: là phương thức thanh toán do người mua chủ động thực hiện.
Theo đó, sau khi nhận được hàng hóa hoặc nhận được bộ chứng từ hàng hóa,
hoặc đã cung ứng dịch vụ, người mua sẽ lập lệnh chuyển tiền (Tranfer order)
gửi đến ngân hàng của mình. Căn cứ vào lệnh chuyển tiền này, ngân hàng sẽ
trích tiền trên tài khoản của người mua để chuyển trả cho người thụ hưởng ở
nước ngoài.
 Nhờ thu.
 Mở tài khoản: mở tài khoản giao dịch tại ngân hàng để thực hiện các giao dịch
thanh toán.
3

 Thanh toán CAD: phương thức trả tiền đối chứng từ (CAD), được áp dụng
trong trường hợp người mua- người nhập khẩu ký hợp đồng mua hàng của
người bán người xuất khẩu, trong đó hàng hóa được giao nhiều lần, nhiều đợt,
và người mua ủy thác cho ngân hàng nhận chứng từ và trả tiền cho người sản
xuất.
Mỗi phương thức thanh toán đều có một quy trình riêng, có ưu nhược điểm khác
nhau. Tùy trường hợp cụ thể mà lựa chọn phương thức thích hợp và khi đã thống nhất
thì phương thức thanh toán phải được khẳng định trong hợp đồng kinh tế.
1.1.2. Vai trò của thanh toán quốc tế
1.1.2.1. Đối với nền kinh tế

Thanh toán quốc tế giữ vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động kinh tế đối
ngoại. Nó là khâu kết thúc của một giao dịch mua bán hàng hóa hay dịch vụ; là một
mắt xích không thể thiếu trong quá trình buôn bán ngoại thương: trong một hợp đồng
thương mại nói chung và ngoại thương nói riêng, điều kiện thanh toán là một trong
những yếu tố không thể thiếu. Thêm vào đó, khi các điều kiện thanh toán trong hợp
đồng được thực hiện có nghĩa là giao dich mua bán hàng hóa dịch vụ giữa các bên đã
hoàn tất.
Thanh toán quốc tế là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh.
Thông qua việc lựa chọn phương thức thanh toán, các bên tham gia có thể đánh giá
được khả năng tài chính, uy tín và mức độ tín nhiệm lẫn nhau.
TTQT làm tăng cường các mối quan hệ giao lưu kinh tế giữa các quốc gia, giúp
cho quá trình thanh toán diễn ra nhanh chóng, an toàn, tiện lợi và giảm bớt chi phí cho
các chủ thể tham gia. Bên cạnh đó, hoạt động TTQT làm tăng khối lượng thanh toán
không dùng tiền mặt trong nền kinh tế, đồng thời thu hút một lượng ngoại tệ đáng kể
vào Việt Nam.
1.1.2.2. Đối với ngân hàng
Đối với ngân hàng, thanh toán quốc tế không chỉ là một nghiệp vụ ngân hàng
thuần túy mà còn đóng vai trò là khâu trung tâm không thể thiếu trong dây chuyền
hoạt động kinh doanh tạo doanh thu dịch vụ, thúc đẩy các hoạt động khác của ngân
hàng phát triển: khi thực hiện giao dịch ngoại thương, người xuất khẩu thường gặp
nhiều rủi ro như mất hàng, thanh toán chậm hay thậm chí là không thanh toán. Người
nhập khẩu cũng vậy, họ cũng có thể không nhận được hàng hóa dù đã thanh toán tiền
hàng hoặc không nhận được hàng hóa theo đúng quy cách và phẩm chất được thỏa
thuận trong hợp đồng. Chính vì vậy, để tránh những rủi ro như trên, các bên tham gia
4

phải nhờ tới bên thứ ba độc lập làm trung gian thanh toán. Bên thứ ba thường được các
bên lựa chọn là ngân hàng. Do đó, khi hoạt động xuất nhập khẩu phát triển thì doanh
thu dịch vụ của ngân hàng càng tăng, kéo theo đó là sự phát triển của các nghiệp vụ
cho vay vốn, kinh doanh ngoại tệ, bảo lãnh ngân hàng trong ngoại thương, tài trợ

thương mại và các nghiệp vụ ngân hàng quốc tế khác,… Ngoài ra, thông qua nghiệp
vụ thanh toán bằng phương thức L/C, ngân hàng cũng có thêm một nguồn thu ổn định
từ việc mở, sửa đổi, điều chỉnh L/C, phí thông báo, xác nhận L/C. Sự kéo theo đó
không chỉ tạo thêm nhiều nguồn thu cho ngân hàng, giúp ngân hàng đa dạng hoá sản
phẩm dịch vụ, mà còn giúp ngân hàng củng cố mối quan hệ với các ngân hàng nước
ngoài, từ đó có cơ hội phát triển, quảng bá, mở rộng mạng lưới mang tính toàn cầu.
1.1.2.3. Đối với các nhà xuất- nhập khẩu
Thanh toán quốc tế là khâu cuối cùng để hoàn thành các quan hệ ngoại thương.
Hoạt động xuất- nhập khẩu nói riêng và ngoại thương nói chung chỉ có thể được phát
triển bình thường khi khâu thanh toán được thực hiện và giải quyết. Thanh toán quốc
tế không những có tác dụng duy trì các mối quan hệ ngoại thương, mà còn có tác dụng
thúc đẩy ngoại thương phát triển. Hoạt động xuất nhập khẩu, hoạt động ngoại thương
càng được mở rộng và phát triển, càng có điều kiện để đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong
lĩnh vực kinh tế, thương mại, đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, tạo điều
kiện để mở rộng mối quan hệ giữa các nước trong các lĩnh vực văn hóa, xã hội, ngoại
giao, hợp tác khoa học kĩ thuật,…
1.2. Tổng quan về phương thức tín dụng chứng từ
1.2.1. Khái niệm
Phương thức tín dụng chứng từ là một phương thức thanh toán trong đó, theo yêu
cầu của khách hàng, một ngân hàng sẽ phát hành một thư tín dụng (L/C), theo đó ngân
hàng phát hành cam kết trả tiền hoặc chấp nhận hối phiếu cho một bên thứ ba khi
người này xuất trình cho ngân hàng phát hành bộ chứng từ thanh toán phù hợp với
những điều kiện và điều khoản quy định trong L/C. Bộ chứng từ thanh toán bao gồm
chứng từ thương mại và chứng từ tài chính. Đây là phương thức phổ biến và quan
trọng trong giao dịch thương mại hiện nay.
Đặc trưng của phương thức tín dụng chứng từ:
 L/C là hợp đồng kinh tế hai bên: L/C là hợp đồng kinh tế độc lập chỉ của hai
bên là ngân hàng phát hành và nhà xuất khẩu. Mọi yêu cầu và chỉ thị của nhà
nhập khẩu đã do ngân hàng phát hành đại diện. Do đó, tiếng nói chính thức
của nhà nhập khẩu không được thể hiện trong L/C.

5

 L/C độc lập với hợp đồng cơ sở và hàng hóa: Về bản chất, L/C là một giao
dịch hoàn toàn độc lập với hợp đồng ngoại thương hoặc hợp đồng khác mà
hợp đồng này là cơ sở để hình thành giao dịch L/C. Trong mọi trường hợp,
ngân hàng không liên quan đến hoặc bị ràng buộc vào hợp đồng như vậy, ngay
cả khi L/C có bất cứ dẫn chiếu nào đến hợp đồng này. Như vậy, L/C có tính
chất quan trọng, nó hình thành trên cơ sở của hợp đồng ngoại thương, nhưng
sau khi được thiết lập, nó lại hoàn toàn độc lập với hợp đồng này. Một khi L/C
đã được mở và đã được các bên chấp nhận, thì cho dù nội dung của L/C có
đúng với hợp đồng ngoại thương hay không, cũng không làm thay đổi quyền
lợi và nghĩa vụ của các bên có liên quan đến L/C.
 L/C chỉ giao dịch bằng chứng từ và thanh toán chỉ căn cứ vào chứng từ: Các
ngân hàng, chỉ trên cơ sở chứng từ, kiểm tra việc xuất trình để quyết định xem
trên bề mặt của chứng từ có tạo thành một xuất trình phù hợp không. Như vậy,
các chứng từ trong giao dịch L/C có tầm quan trọng đặc biệt, nó là bằng chứng
về việc giao hàng của người bán, là đại diện cho giá trị hàng hóa đã được giao,
do đó, chúng trở thành căn cứ để ngân hàng trả tiền, là căn cứ để nhà nhập
khẩu hoàn trả tiền cho ngân hàng, là chứng từ đi nhận hàng của nhà nhập
khẩu,…Việc nhà xuất khẩu có thu được tiền hay không, phụ thuộc duy nhất
vào xuất trình chứng từ có phù hợp; đồng thời, ngân hàng cũng chỉ trả tiền khi
bộ chứng từ xuất trình phù hợp, nghĩa là ngân hàng không chịu trách nhiệm về
sự thật của hàng hóa mà bất cứ chứng từ nào đại diện.
 L/C yêu cầu tuân thủ chặt chẽ của bộ chứng từ: Vì giao dịch chỉ bằng chứng từ
và thanh toán chỉ căn cứ vào chứng từ, nên yêu cầu tuân thủ chặt chẽ của
chứng từ là nguyên tắc cơ bản của giao dịch L/C. Để được thanh toán, người
xuất khẩu phải lập được bộ chứng từ phù hợp, tuân thủ chặt chẽ các điều
khoản và điều kiện của L/C, bao gồm số loại, số lượng mỗi loại và nội dung
chứng tư phải đáp ứng được chức năng của chứng từ yêu cầu.
1.2.2. Các bên tham gia phương thức tín dụng chứng từ

 Người xin mở thư tín dụng (The Applicant): là người nhập khẩu hàng hóa,
người mua.
 Ngân hàng mở thư tín dụng (The Isuing Bank Or Opening Bank): là ngân
hàng đại diện cho người nhập khẩu, cấp tín dụng cho người nhập khẩu.
 Người hưởng lợi (The Beneficiary): là người xuất khẩu hàng hóa, người bán
hoặc bất cứ người nào khác mà người xuất khẩu chỉ định.
6

 Ngân hàng thông báo thư tín dụng (The Advising Bank): là ngân hàng đại lý
của ngân hàng mở thư tín dụng ở nước người xuất khẩu hoặc là ngân hàng
phục vụ người xuất khẩu.
 Ngân hàng xác nhận (The Confirming Bank): là ngân hàng tiếp nhận L/C từ
ngân hàng phát hành L/C gửi đến và có nhiệm vụ thông báo cho người xuất
khẩu, thường là ngân hàng xác nhận trách nhiệm của ngân hàng mở L/C, bảo
đảm việc chi trả tiền cho người xuất khẩu trong trường hợp ngân hàng mở L/C
không đủ khả năng thanh toán. Ngân hàng xác nhận có thể là ngân hàng thông
báo thư tín dụng hoặc là một ngân hàng khác do người xuất khẩu yêu cầu.
Ngân hàng phát hành phải trả phí xác nhận rất cao và phải đặt cọc trước, ngân
hàng xác nhận thường là một ngân hàng lớn, có uy tín trên thị trường tín dụng
và tài chính quốc tế.
 Ngân hàng thanh toán (The Paying Bank): có thể là ngân hàng mở L/C hoặc là
một ngân hàng khác được ngân hàng mở L/C chỉ định thay mình thanh toán
cho người nhập khẩu. Nếu địa điểm trả tiền quy định tại nước người xuất khẩu
thì ngân hàng trả tiền thường là ngân hàng thông báo. Chức năng của ngân
hàng thông báo giống như ngân hàng mở thư tín dụng khi nhận bộ chứng từ
của người xuất khẩu gửi đến.
1.2.3. Thư tín dụng chứng từ
1.2.3.1. Định nghĩa
Tại Điều 2, UCP 600, tín dụng chứng từ được định nghĩa như sau: “Credit means
any arrangement, however named or described, that is irrevocable and thereby

constitutes a definite undertaking of the issuing bank to honour a complying
presentation”. “ Tín dụng chứng từ là một thỏa thuận bất kỳ, cho dù được gọi tên hoặc
mô tả như thế nào, thể hiện một cam kết chắc chắn và không hủy ngang của ngân hàng
phát hành về việc thanh toán khi xuất trình phù hợp”.
So với các phương thức thanh toán khác, thanh toán bằng L/C có ưu điểm ở chỗ:
 Đối với nhà xuất khẩu: được ngân hàng phát hành L/C (không phải nhà nhập
khẩu) bảo đảm thanh toán chắc chắn nếu xuất trình được bộ chứng từ xuất
khẩu phù hợp.
 Đối với nhà nhập khẩu: được ngân hàng phát hành L/C bảo đảm không phải
trả tiền chừng nào chưa nhận được bộ chứng từ nhập khẩu phù hợp.
Rõ ràng là, nhà nhập khẩu có cơ sở tin chắc chắn rằng, ngân hàng phát hành sẽ
không trả tiền trước khi nhà xuất khẩu giao hàng, bởi vì điều này đòi hỏi nhà xuất
7

khẩu phải xuất trình bộ chứng từ giao hàng; còn nhà xuất khẩu tin chắc chắn rằng sẽ
nhận được tiền hàng xuất khẩu nếu trao cho ngân hàng phát hành bộ chứng từ phù hợp
với quy định của L/C. Như vậy, phương thức L/C đã dung hòa được lợi ích và rủi ro
giữa nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu, đây là ưu điểm vượt trội của phương thức này.
1.2.3.2. Nội dung chính của thư tín dụng chứng từ
 Số hiệu của thư tín dụng: mỗi L/C đều có số hiệu riêng do ngân hàng phát
hành cấp, để các bên tham gia trao đổi thư từ, điện tín có liên quan đến L/C,
nhằm tạo thuận lợi trong trao đổi thông tin giữa các bên có liên quan.
 Ðịa điểm phát hành thư tín dụng: là nơi ngân hàng mở phát hành thư tín dụng
để cam kết trả tiền cho người hưởng lợi. Ðịa điểm này có ý nghĩa quan trọng,
vì nó liên quan đến việc tham chiếu luật lệ áp dụng, để giải quyết những bất
đồng xảy ra (nếu có).
 Ngày phát hành L/C: là ngày bắt đầu phát sinh và có hiệu lực sự cam kết của
ngân hàng mở L/C đối với người hưởng lợi; là ngày ngân hàng mở chính thức
chấp nhận đơn xin mở của người nhập khẩu; là ngày bắt đầu tính thời hạn hiệu
lực của L/C và cũng là căn cứ để người xuất khẩu kiểm tra xem người nhập

khẩu có mở L/C đúng thời hạn không,
 Tên, địa chỉ của những người liên quan đến phương thức tín dụng chứng từ:
 Người yêu cầu mở thư tín dụng;
 Người hưởng lợi;
 Ngân hàng mở thư tín dụng;
 Ngân hàng thông báo;
 Ngân hàng trả tiền (nếu có);
 Ngân hàng xác nhận (nếu có).
 Số tiền của thư tín dụng: số tiền phải được ghi vừa bằng số và bằng chữ và
phải thống nhất với nhau. Tên đơn vị tiền tệ phải ghi cụ thể, chính xác. Để
tránh gây khó khăn trong việc giao hàng và nhận tiền của bên bán, không nên
ghi số tiền dưới dạng một con số tuyệt đối.
 Thời hạn hiệu lực của thư tín dụng: là thời hạn mà ngân hàng mở cam kết trả
tiền cho người hưởng lợi nếu người này xuất trình được bộ chứng từ trong thời
hạn hiệu lực đó và phù hợp với quy định trong thư tín dụng đó.
 Thời hạn trả tiền của thư tín dụng: liên quan đến việc trả tiền ngay hay trả tiền
về sau (trả chậm). Ðiều này hoàn toàn tuỳ thuộc vào quy định của hợp đồng
thưong mại đã ký kết. Thời hạn trả tiền có thể nằm trong thời hạn hiệu lực
8

của thư tín dụng (nếu trả tiền ngay) hoặc nằm ngoài thời hạn hiệu lực (nếu trả
chậm). Trong trường hợp trả chậm, cần lưu ý là hối phiếu có kỳ hạn phải được
xuất trình để chấp nhận trong thời hạn hiệu lực của thư tín dụng.
 Thời hạn giao hàng: được ghi cụ thể trong thư tín dụng và cũng do hợp đồng
ngoại thương quy định. Ðây là thời hạn quy định bên bán phải chuyển giao
xong hàng cho bên mua, kể từ khi thư tín dụng có hiệu lực. Thời hạn giao
hàng liên quan chặt chẽ với thời hạn hiệu lực của thư tín dụng.
 Những nội dung liên quan tới hàng hoá: tên hàng, số lượng, trọng lượng, giá
cả, quy cách phẩm chất, bao bì, ký mã hiệu, cũng được ghi cụ thể trong nội
dung thư tín dụng.

 Những nội dung về vận tải và giao nhận hàng hoá: điều kiện cơ sở về giao
hàng (FOB, CIF ), nơi giao hàng, cách vận chuyển, cách giao hàng, cũng
được thể hiện đầy đủ và cụ thể trong nội dung thư tín dụng.
1.2.3.3. Một số loại thư tín dụng chứng từ
Phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ưu việt hơn hẳn những phương thức
thanh toán quốc tế khác. Tuy vậy, hiệu quả của phương thức này sẽ được thể hiện đầy
đủ hơn khi biết lựa chọn loại thư tín dụng phù hợp với yêu cầu của từng tình huống
thương mại cụ thể. Theo quy ước quốc tế, thư tín dụng bao gồm nhiều loại:
 Thư tín dụng không thể hủy bỏ (Irrevocable Letter of Credit): Là loại thư tín
dụng sau khi đã mở ra thì ngân hàng mở L/C không được sửa đổi, bổ sung
hoặc hủy bỏ trong thời hạn hiệu lực của nó, trừ khi có sự thỏa thuận khác của
các bên tham gia thư tín dụng. Ngày nay hầu hết L/C được mở theo hình thức
không huỷ ngang.
 Thư tín dụng không thể hủy bỏ có xác nhận (Confirmed Irrevocable L/C): Là
loại thư tín dụng không thể hủy bỏ được một ngân hàng khác xác nhận đảm
bảo trả tiền theo yêu cầu của ngân hàng mở L/C. Do có hai ngân hàng đứng ra
cam kết trả tiền cho người xuất khẩu nên đây là loại thư tín dụng đảm bảo nhất
cho người xuất khẩu.
 Thư tín dụng không thể hủy bỏ, miễn truy đòi (Irrevocable without recourse
L/C): Là loại L/C mà sau khi người xuất khẩu đã được trả tiền thì ngân hàng
mở L/C không còn quyền đòi lại tiền người xuất khẩu trong bất cứ trường hợp
nào. Khi sử dụng loại này, người xuất khẩu phải ghi câu "miễn truy đòi người
ký phát" lên hối phiếu và trong L/C. Loại này cũng được sử dụng rộng rãi
trong thanh toán quốc tế.
9

 Thư tín dụng chuyển nhượng (Transerable L/C): Là thư tín dụng không thể
hủy bỏ trong đó quy định quyền của người hưởng lợi thứ nhất có thể yêu cầu
ngân hàng mở L/C chuyển nhượng toàn bộ hay một phần số tiền của L/C cho
một hay nhiều người khác. L/C chuyển nhượng chỉ được chuyển nhượng một

lần. Chi phí chuyển nhượng thường do người hưởng lợi đầu tiên chịu.
 Thư tín dụng tuần hoàn (Revolving L/C): Là loại L/C không thể hủy bỏ sau
khi sử dụng xong hoặc đã hết thời hạn hiệu lực thì nó lại tự động có giá trị như
cũ và cứ như vậy nó tuần hoàn cho đến khi nào tổng giá trị hợp đồng được
thực hiện. Thư tín dụng tuần hoàn cần ghi rõ ngày hết hiệu lực cuối cùng và số
lần tuần hoàn và giá trị tối thiểu của mỗi lần đó. Nếu việc tuần hoàn căn cứ
vào thời hạn hiệu lực trong mỗi lần tuần hoàn thì phải ghi rõ có cho phép số
tiến của L/C trước cộng dồn vào những L/C kế tiếp hay không, nếu cho phép
thì gọi nó là tuần hoàn tích lũy (Cumulative Revolving L/C).
 Thư tín dụng giáp lưng (Back to back L/C): Sau khi nhận được L/C do người
nhập khẩu mở cho mình hưởng, người xuất khẩu dùng L/C này để thế chấp
mở một L/C khác cho người hưởng lợi khác với nội dung gần giống như L/C
ban đầu, L/C mở sau gọi là L/C giáp lưng. L/C gốc và L/C giáp lưng giống
nhau, nhưng xét riêng chúng có những điểm cần phải phân biệt về số chứng từ
của L/C giáp lưng nhiều hơn L/C gốc, kim ngạch L/C giáp lưng phải nhỏ hơn
L/C gốc, khoản chênh lệch này do người trung gian hưởng dùng để trả chi phí
mở L/C giáp lưng và phần hoa hồng của họ, thời hạn giao hàng của L/C giáp
lưng phải sớm hơn L/C gốc. Nghiệp vụ thư tín dụng giáp lưng rất phức tạp, nó
đòi hỏi phải có sự kết hợp khéo léo và chính xác các điều kiện của L/C gốc và
L/C giáp lưng, nhất là các vấn đề có liên quan đến vận đơn và các chứng từ
hàng hóa khác.
1.2.4. Quy trình nghiệp vụ của phương thức tín dụng chứng từ
Sơ đồ 0.1. Quy trình thanh toán theo phương thức tín dụng chứng từ
(8)
(9)
(2)

(3) (5) (6) (1) (9) (10)
(4)
(Hợp đồng)

Ngân hàng thông báo
(Advising Bank)

Ngân hàng phát hành
(Issuing Bank)
Người thụ hưởng
(Beneficiary)
Người yêu cầu mở L/C
(Applicant)
10

(1) Sau khi ký hợp đồng thương mại quốc tế, người mua yêu cầu ngân hàng của
mình mở một thư tín dụng đồng thời nộp tiền lệ phí và tiền ký quỹ mở thư tín dụng để
đảm bảo sau này phải thanh toán số tiền còn lại của kim ngạch thư tín dụng.
(2) Ngân hàng của người mua thông báo cho ngân hàng của người bán về việc
mở thư tín dụng.
(3) Ngân hàng của người bán thông báo cho người bán về việc đã mở thư tín
dụng.
(4) Người bán kiểm tra thư tín dụng, nếu thấy phù hợp với hợp đồng sẽ tiến hành
giao hàng.
(5) Sau khi giao hàng, người bán thu thập bộ chứng từ thanh toán và xuất trình
cho ngân hàng phục vụ người xuất khẩu.
(6) Ngân hàng phục vụ nhà xuất khẩu nếu đóng vai trò là ngân hàng thanh toán
sẽ kiểm tra bộ chứng từ, nếu hợp lệ sẽ tiến hành thanh toán.
(7) Ngân hàng phục vụ nhà xuất khẩu trao chứng từ cho ngân hàng phục vụ nhà
nhập khẩu.
(8) Ngân hàng phục vụ nhà nhập khẩu kiểm tra bộ chứng từ, nếu phù hợp với
L/C thì hoàn trả tiền cho ngân hàng thông báo.
(9) Ngân hàng phục vụ nhà nhập khẩu thông báo cho nhà nhập khẩu biết bộ

chứng từ đã đến và đề nghị họ làm thủ tục thanh toán.
(10) Người nhập khẩu kiểm tra bộ chứng từ, nếu thấy phù hợp có thể thanh toán
hoặc chấp nhận thanh toán. Ngân hàng trao lại bộ chứng từ cho người nhập khẩu để đi
nhận hàng.
Nhận xét:
Các chi phí trong phương thức tín dụng chứng từ là rất cao so với các phương
thức thanh toán khác. Thông thường có các loại chi phí như phí mở L/C, phí sửa đổi
L/C, phí thực hiện L/C, Tuy nhiên đây là phương thức thanh toán an toàn nhất,
phương thức tín dụng chứng từ nên được sử dụng trong các trường hợp mà bên mua và
bên bán chưa có sự tin cậy lẫn nhau hoặc là những giao dịch với quy mô thanh toán
lớn.
1.2.5. Các văn bản pháp lý điều chỉnh phương thức tín dụng chứng từ
1.2.5.1. Quy tắc và cách thực hành thống nhất về tín dụng chứng từ (UCP)
Ngày 25/10/2006 ICC đã công bố UCP 600 có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2007.
11

UCP đã được hơn 175 nước áp dụng trong đó có Việt Nam. Khác với luật quốc
gia hay công ước quốc tế, UCP không tự động áp dụng để điều chỉnh hoạt động thanh
toán TDCT mà mang tính chất pháp lý tuỳ ý. Các bên tham gia có quyền lựa chọn có
hay không dùng UCP để điều chỉnh hoạt động thanh toán TDCT. Nhưng một khi các
bên đã đồng ý áp dụng UCP thì các điều khoản áp dụng của UCP sẽ ràng buộc nghĩa
vụ và trách nhiệm của các bên tham gia.
Một điểm cần lưu ý là UCP ban hành sau không phủ nhận các nội dung của UCP
trước đó. Do đó các bên có thể thoả thuận lựa chọn một UCP nào đó, nhưng điều quy
định bắt buộc là phải dẫn chiếu nó trong L/C. Chỉ UCP bản gốc bằng tiếng Anh mới có
giá trị pháp lý giải quyết các tranh chấp, các bản dịch khác chỉ có giá trị tham khảo.
Điều này có nghĩa là UCP 600 ra đời không thay thế hoàn toàn UCP 500 mà chỉ bổ
sung thêm nội dung cho UCP 500, vì vậy các doanh nghiệp, các ngân hàng hiện nay
hoàn toàn có thể lựa chọn UCP 500 (nếu hai bên thống nhất lựa chọn).
1.2.5.2. Tập quán NH tiêu chuẩn quốc tế kiểm tra chứng từ theo L/C số 681 –

1/10/2008 – ISBP
ISBP là từ viết tắt tiếng Anh “International Standard Banking Practice for the
Examination of Documents Under Documentary Credits”, tiếng Việt gọi là “Tập quán
ngân hàng tiêu chuẩn quốc tế dùng để kiểm tra chứng từ trong phương thức tín dụng
chứng từ” dùng để kiểm tra chứng từ theo thư tín dụng phiên bản số 681, do ICC ban
hành năm 2007.
Văn kiện này ra đời nhằm cụ thể hóa những quy định của UCP 600, thể hiện sự
nhất quán với UCP cũng như các quan điểm và các quyết định của ủy Ban Ngân Hàng
của ICC. Văn bản này không sửa đổi UCP, mà chỉ giải thích rõ ràng cách thực hiện
UCP đối với những người làm thực tế liên quan đến tín dụng chứng từ.
1.2.5.3. Quy tắc thực hành về tín dụng dự phòng quốc tế ISP 98
ISP 98 – International Standby Practices được phòng Thương mại quốc tế ban
hành, cung cấp các quy tắc về thực hành nghiệp vụ ngân hàng tiêu chuẩn đối với thư
tín dụng và các cam kết độc lập có liên quan như thư tín dụng dự phòng. ISP98 là một
sản phẩm mang tính cách mạng về áp dụng UCP đối với thư tín dụng dự phòng. Tuy
nhiên, thư tín dụng dự phòng vẫn có thể được phát hành theo UCP nếu các bên quyết
định như vậy.
1.2.5.4. Bản phụ trương UCP 600 về việc xuất trình chứng từ điện tử eUCP 1.1
Bản phụ trương UCP 600 là tập quán quốc tế bổ sung cho UCP 600 nhằm điều
chỉnh việc chỉ xuất trình chứng từ điện tử hoặc kết hợp với việc xuất trình chứng từ
12

bằng văn bản. Tại khoản a điều e2 – eUCP 1.1 – Mối quan hệ của eUCP và UCP quy
định “Một thư tín dụng có tham chiếu eUCP (“thư tín dụng eUCP”) thì cũng là tham
chiếu UCP mà không cần phải diễn đạt thêm là bộ phận của UCP”.
1.3. Hiệu quả của hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng
chứng từ tại ngân hàng thương mại
1.3.1. Khái niệm hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo phương thức tín
dụng chứng từ tại ngân hàng thương mại
 Khái niệm hiệu quả của hoạt động thanh toán quốc tế:

Đối với hoạt động TTQT thị trường chính là nơi chỉ ra hoạt động TTQT của ngân
hàng có đạt hiệu quả hay không. Nhưng hiệu quả hoạt động TTQT của ngân hàng là
gì? Có những nhân tố nào trên thị trường ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động TTQT và
ngân hàng cần làm như thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động TTQT? Làm rõ được
bản chất hiệu quả hoạt động TTQT, những biểu hiện của nó và trả lời được những câu
hỏi trên có ý nghĩa về mặt lý luận và thực tiễn. Vì có hiểu đúng được bản chất của hiệu
quả hoạt động TTQT thì mới có cơ sở để xác định các tiêu chuẩn và chỉ tiêu đánh giá
hiệu quả TTQT, để từ đó xác định phương pháp nâng cao hiệu quả hoạt động TTQT.
Khi đánh giá hiệu quả hoạt động TTQT của NHTM cần phải xem xét toàn diện
trên cả 3 giác độ: nền kinh tế, ngân hàng và khách hàng bởi vì giữa 3 yếu tố này có
mối quan hệ mật thiết với nhau:
 Đối với nền kinh tế: hiệu quả hoạt động TTQT được đánh giá thông qua
việc đẩy mạnh hoạt động thanh toán XNK , thúc đẩy hoạt động đầu tư nước
ngoài trực tiếp và gián tiếp, thúc đẩy và mở rộng các hoạt động dịch vụ như
du lịch, hợp tác quốc tế, tăng cường thu hút kiều hối và các nguồn lực tài
chính khác, tăng thu cho ngân sách, giải quyết việc làm góp phần cải thiện
cán cân thanh toán, ổn định nền kinh tế
 Đối với ngân hàng thương mại: hiệu quả hoạt động TTQT được đánh giá
thông qua việc phát triển các nghiệp vụ ngân hàng, thúc đẩy thương mại
quốc tế phát triển, mở rộng thị trường hoạt động ngoài lãnh thổ Việt Nam,
đa dạng hóa nguồn thu nhập, tăng doanh thu từ dịch vụ TTQT, tăng thu
nhập cho ngân hàng. Khi cung cấp những dịch vụ TTQT, ngoài những
khoản tiền phí theo biểu phí dịch vụ, ngân hàng sẽ có cơ hội thu được các
khoản lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh ngoại tệ hoặc chuyển đổi ngoại tệ
khi các bên tham gia hoạt động TTQT có nhu cầu mua bán hoặc chuyển đổi
hoặc cơ hội chiếm dụng vốn của các doanh nghiệp trong suốt thời gian
thanh toán.
13

 Đối với khách hàng: hiệu quả của hoạt động TTQT của NHTM được đánh

giá thông qua việc thúc đẩy tổng kim ngạch XNK của doanh nghiệp, các
thương vụ được thực hiện nhanh chóng, an toàn, chính xác và nâng cao uy
tín của doanh nghiệp.
Hiệu quả hoạt động TTQT đã được nghiên cứu ở dưới nhiều góc độ đa dạng tùy
thuộc vào mục đích nghiên cứu khác nhau. Nghiên cứu hiệu quả hoạt động TTQT dựa
trên tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế, thể hiện mối quan hệ tối ưu giữa kết quả thu
được và chi phí bỏ ra để thu được kết quả đó, tức là khả năng sinh lợi hoặc giảm tiêu
chi phí để nhằm tăng doanh thu, tăng lợi nhuận và tăng khả năng cạnh tranh. Theo tác
giả Lê Thị Phương Liên (2006), Luận án tiến sỹ kinh tế: “Hiệu quả hoạt động TTQT
của NHTM là một phạm trù kinh tế phản ánh kết quả kinh doanh của ngân hàng trong
lĩnh vực TTQT. Nó được đo bằng hiệu số giữa doanh thu do hoạt động TTQT mang lại
và chi phí bỏ ra để tiến hành hoạt động TTQT”.
 Khái niệm hiệu quả của TTQT theo phương thức tín dụng chứng từ:
Dựa trên khái niệm về hiệu quả hoạt động TTQT, có thể dễ dàng đưa ra một khái
niệm cơ bản về hiệu quả TTQT theo phương thức tín dụng chứng từ như sau: “Hiệu
quả hoạt động TTQT theo phương thức tín dụng chứng từ là một phạm trù kinh tế
phản ánh kết quả kinh doanh của ngân hàng trong lĩnh vực TTQT theo phương thức tín
dụng chứng từ. Nó được đo bằng hiệu số giữa doanh thu do hoạt động TTQT theo
phương thức tín dụng chứng từ mang lại và chi phí bỏ ra để tiến hành hoạt động TTQT
theo phương thức này”
 Doanh thu TTQT theo phương thức L/C bao gồm: Doanh thu từ phí mở
L/C, chỉnh sửa L/C, doanh thu từ mua bán ngoại tệ cho TTQT theo phương
thức L/C, doanh thu từ cho vay hoạt động TTQT theo phương thức L/C,…
 Chi phí TTQT theo phương thức L/C bao gồm: Chi phí tiền công, tiền
lương cho cán bộ trực tiếp làm công tác TTQT theo phương thức L/C, chi
phí quản lý khác, chi phí khấu hao máy móc, rủi ro trong TTQT theo
phương thức L/C,…
1.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế theo phương
thức tín dụng chứng từ
1.3.2.1. Các chỉ tiêu định tính