mất cân bằng tỉ lệ giới tính khi sinh ở việt nam

1


MT CÂN BNG T S GII TÍNH LÚC SINH
TI VIT NAM – THC TRNG VÀ GII PHÁP


Ths- Bs. Ngô Th Yên
Khoa KHG- BV T D
M U
Có hai t s gii tính thng đc dùng trong công tác thng kê. ó là:
- T s gii tính lúc sinh (SRB= Sex Ratio at Birth): đc đnh ngha là s tr em trai đc
sinh ra trên 100 tr gái. Bình thng t s này là 103-107.
- T s gii tính trong dân s (PSR=Population Sex Ratio): đc đnh ngha là tng s nam
trên 100 n trong cng đng. Bình thng nhóm tui càng cao thì t s gii tính càng
thp.

Mt trong nhng vn đ đang ni cm hin nay mà đt nc chúng ta nói riêng và đa s các
nc châu Á nói chung đang đng đu là s mt cân bng t s gii tính lúc sinh.

I. THC TRNG CA CÔNG TÁC QUN LÝ NHÀ NC TRONG VIC HN CH
MT CÂN BNG T S GII TÍNH KHI SINH HIN NAY TI VIT NAM

I.1.Mô t thc trng ti châu Á và Vit nam:
Trong lch s và trong nhiu xã hi trên th gii, con trai thng đc a thích hn con
gái. Trong tình hung cc đoan, nhng bé gái sinh ra ngoài ý mun có th b b ri khi va mi
ra đi hoc thm chí b git cht ngay lp tc. Ngày nay, tâm lý chung con trai vn còn rt ph
bin  mt s ni, rõ nht là  ông Á, đc bit  Trung Quc và Nam Á. Mc dù nhng bé gái
sinh ra ngoài ý mun ít có kh nng b git cht ngay nhng các bng chng v dân s và tài liu
ghi li v nhhiu trng hp tr em gái b b ri và không đc chm sóc chng minh tâm lý

chung con trai vn còn tn ti.

Báo gii đã đ  cp nhiu đn kh nng t s gii tính lúc sinh  Vit nam đang tr nên
mt cân bng. Trên báo Vit Nam News, 22 tháng 12 nm 2005 có bài vit "Thà có con trai còn
hn? Bn không phi là ngi duy nht trong s dân c đông đúc ca Vit nam". Báo Kinh t
ngày 01 tháng 12 nm 2005 vit bài "t nc s phi tr giá sau này". Vit Nam News có hai
bài vit là " Bé trai nhiu hn bé gái s sinh" ngày 20 tháng 7 nm 2006 và bài " Chính ph
nghiêm khc trng pht hành đng phá thai vì gii tính" ngày 1.7 tháng 10 nm 2006. Tình hình
này cng đc đ cp đn trong gii hc gi nghiên cu v dân s Vit Nam nh bài "Có phi t
sut gii tính lúc sinh  Vit Nam đang tng" đng trong sách Dân S (bn ting Anh) s 58,
trang 231-150.

Tâm lý chung con trai đc th hin rõ trong cuc điu tra bin đng dân s nm 2006.
Dn chng là các trng hp bà m sanh con th ba trong vòng mt nm trc cuc điu tra.
Nu quyt đnh có con th ba không ph thuc vào gii tính ca hai đa con đu, t l thông
thng s là 24% các bà m có hai con gái đu. Trên thc t, có ti 39% các bà m sanh con th
ba cha có con trai trc đó. Nói cách khác, ph n đã có hai con gái có nhiu kh nng sanh
con th ba vì h cha có con trai.


2

Các kt qu trên ch ra rng trong nhiu gia đình Vit Nam, áp lc đi vi ngi ph n
tip tc đ đ có con trai ni dõi tông đng. iu này mâu thun vi mc tiêu ca chng trình
dân s- k hoch hóa gia đình là duy trì "quy mô gia đình nh" và mi cp v chng ch nên có 1
đn 2 con, ngay c khi mc tiêu này hin đã đc chp nhn rng rãi. Mt cách đ hòa hp vic
này- có con trai và không có quá hai con- là phá thai nu bit cái thai đó là con gái. Tuy nhiên,
hành đng này có th dn đn nhng hu qu xã hi nghiêm trng. nh hng xu nht ca vic
mt cân bng nghiêm trng v t s gii tính lúc sinh thiên v nam s xut hin khi các em trai
thuc th h này trng thành và đn tui kt hôn. Các v phá thai vì gii tính tràn lan  Trung

Quc do chính sách ch sinh mt con khin áp lc đi vi các đi vi các cp v chng tr ln
hn  Vit nam rt nhiu. Trung Quc áp dng chính sách ch sinh mt con đã 21 nm, và hi n
nay đang phi đi mt vi vn đ mt cân bng gii tính ca dân s. Mt s nhà phân tích d
đoán rng cái giá đt nc phi tr do tình trng "khng hong v hôn nhân" đi vi xã hi, dân
s và thm chí chính tr là rt ln. Bài vit ca Dudley Poston và Peter A Morrison vi nhan đ
"Trung Quc, qu bom nam đc thân" đng trên tp chí Herald Tribune ngày 14 tháng 9 nm
2005 đã đ cp đn vn đ này.

I.2 Các s liu v t s gii tính lúc sinh ti Vit Nam
iu tra dân s Vit nam nm 1999 đc xem là đim mc đánh du nhng quan tâm
nghiên cu đu tiên v vn đ mt cân bng t s gii tính lúc sinh bi các tác gi trong và ngoài
nc. Các nghiên cu ca Belanger nm 2003 và Santow nm 2006 cho thy xu hng tng lên
ca vic mt cân bng gii tính ti mt s tnh thành Vit Nam. Phó Giáo s Tin s Phm Bá
Nht, y Ban Dân s- Gia đình và Tr em Vit nam và ông Nguyn Vn Phái, Tng cc Thng
kê đã chia s trong Hi Tho ti Hà Ni nm 2006 v D báo và Chính sách v t l gii tính lúc
sinh rng t l gii tính lúc sinh  Vit Nam đã tng lên t  105 nm 1989 đn 109 trong nm
1999 và khong 107-108 trong nhng nm 2002-2006. c bit, t s gii tính lúc sinh rt cao 
16 tnh thành (t 115 đn 128 nm 1999) và  20 tnh thành khác (t 111-120 trong thi gian t
1999-2006).

Nm 2006, Tng cc thng kê đã c tính t s gii tính cho tng tnh sau khi đã tính đn
h s đy đ. Kt qu cho thy có 18 trong tng s 64 tnh thành (28%) có t s gii tính t 111
đn 120,5. Nhng tnh này hu ht tp trung vào các tnh phía Bc (15/18 tnh). Trong đó có
nhng t s gii tính lúc sinh khá cao nh Hi Dng (120,5), Bc Ninh (119,6). Trong 46 tnh
thành còn li, có 12 tnh thành (19%) có t s gii tính dao đng trong khong 108-110. Có 33
tnh thành (51%) có t s gii tính  mc bình thng và thp hn bình th ng dao đng trong
khong 101-107. Ch có 1 tnh có t s gii tính thp nht là 99.

i vi trng hp sinh ln đu tiên, t l gii tính lúc sinh  Vit Nam còn cao hn c 
Trung Quc và Hàn Quc (t l là 112  Vit nam, 105  Trung Quc và 107  Hàn Quc). iu

này có th do áp lc t vic có con trai ngay t ln sanh đu tiên cho "chc n" đã khin các cp
v chng tr tìm đn các bin pháp truyn thng và hin đi đ sanh cho đc "quý t".
I.3 Nhng vic đã làm ti các nc trong khu vc và ti Vit nam:
Các bin pháp đã th áp dng đ cân bng t s gii tính bao gm cm xét nghim xác đnh
gii tính, cm phá thai la chn gii tính và thay đi các điu kin nguyên nhân ca t tng
thích có con trai hn.

Cm xác đnh gii tính

3

* Các chính sách liên quan đn vn đ la chn gii tính và phá thai ti mt s nc châu Á, k

c Vit Nam
Quc gia
.
Xác đnh gii tính
trc sinh
Phá thai
Trung Quc
Cm t nm 1989. Các hình thc
pht gm pht tin, thu hi giy
phép hành ngh. La chn gii
tính trc sinh cng b cm.
Dch v phá thai ph bin rng rãi
t nm 1953. Phá thai la chn gii
tính b cm t nm 1994, không x
pht hình s.
n đ
Cm t nm 1994. Các k thut

trc sinh b cm t nm 2002.
Các hình pht gm tch thu máy
móc, pht tin, giam gi và tc
giy phép hành ngh.
T nm 1971, phá thai di 20 tun
là hp pháp đi vi nhiu ch đnh:
nguy c cho mng sng, sc khe
th cht và tinh thn ca ngi m,
tht bi trong tránh thai, hip dâm
và d tt thai nhi
Nepal
Cm t nm 2002, các hình ph t
bao gm bt giam t 3-6 tháng
Phá thai đc hp pháp hóa t nm
2002. Có th đc thc hi
n theo
yêu cu ti 12 tun tui thai và mt
s trng hp ti 18 tun tui. Lut
cm phá thai la chn gii tính, hình
thc x pht bao gm bt giam 1
nm
Hàn Quc
Cm t nm 1987. Hình ph t
tng lên t nm 1994 bao gm
b tù, pht tin lên đn
12.000USD và thu hi giy phép
hành ngh.
c hp pháp hóa t nm 1973 và
đc cho phép đ bo v tính mng
ngi m, b hip dâm, lon luân và

mt s d tt bm sinh và các ch
đnh bnh lý. Trên thc t, vic phá
thai ph bin rng rãi.
Vit Nam
Xác đnh gii tính thông qua các
phng pháp truyn th
ng hay
hin đi đu b cm t nm 2003.
Có th b pht tin nu vi phm.
Phá thai đc hp pháp hóa t nm
1960. Phá thai la chn gii tính b
cm t nm 2003. Hình thc x pht
là pht tin.

Cm phá thai la chn gii tính
Rt khó chng minh đc mt trng hp phá thai nào đó là do la chn gii tính. Thông
thng, vic siêu âm và vic phá thai đc thc hin riêng r ti các c s khác nhau, nên khó
xác đnh mi liên h gia chúng. Nhiu khách hàng s dng c s y t nhà nc đ phá thai sau
khi đã siêu âm xác đ nh gii tính  bnh vin t. Trong trng hp này, d nhiên lý do xin phá
thai mà khách hàng đa ra không phi là do la chn gii tính và ngi cung cp dch v phá
thai không có bng chng xác đáng v vic phá thai la chn gii tính ca khách hàng. iu này
làm cho ngi bác s thc hin phá thai ba tháng gia có th tr thành ngi thc hin phá thai

4

la chn gii tính mt cách không ch ý. Nhng điu nói trên to nên áp lc nng n đi vi
mi cán b cung cp dch v cng nh đi vi h thng y t và chính ph trong vic giám sát,
kim soát các trng hp phá thai ba tháng gia.

Thay đi các điu kin nguyên nhân ca t tng thích có con trai

Chin dch "Chm sóc bé gái" ti Trung Quc đc thí đim vào nm 2003 nay đã đ c
nhân rng trên toàn quc. Chng trình đa ra các thông đi p tích cc v con gái, cung cp
tin mt và các khuyn khích vt cht khác cho các gia đình có con gái, c p nhà  tt hn,
cho các gia đình có con gái vay vn, khuyn khích hôn nhân mu h. Chng trình cng bao
gm mt vài chin dch nâng cao nhn thc cng nh các bin pháp trng pht đi vi các
hành đng phá thai bt hp pháp hay git tr lt lòng. Các ông b bà m nông thôn có con
gái s đc cp nhà và tin hu trí sau tui sáu mi.

Hàn Quc đc xem là mt ni có cách làm hiu qu v chin lc cân bng t s gii
tính. Cn nói thêm rng t s mt cân bng gii tính trm trng  Hàn Quc (t s gii tính
lúc sinh nm 1980 là 122-130, tng dn lên đn 196-229 nm 1992) đã dn tr v mc bình
thng vào nhng nm 2001-2005. Các thay đi kinh t xã hi, bao gm vic chuyn đi t
nn kinh t nông nghip sang kinh t công nghip và đô th hóa, s tham gia nhiu hn ca
ph n vào lc lng lao đng vi các c hi vic làm tt hn, giáo dc đào to đy đ hn
cho ph n, vic cha m có tin d tr hu trí đm bo cuc sng khi v già; tt c đã đóng
góp vào vic thành công ca các n lc ti Hàn Quc. Mt s điu lut nh lut quy đnh ph
n có quyn và trách nhim đi vi gia đình cha m đ c sau khi đã đi l y chng, mt lut
khác cho phép ph n làm ch h, đã t ra rt hiu qu. Mt chin dch "Hãy yêu con gái ca
bn" cng góp phn vào thành công ca chng trình. Vi h thng y t đc kim soát tt
hn, Hàn Quc cng đã áp dng đc quy đnh v xét nghim xác đnh gii tính mt cách
hiu qu.

n đ áp dng ch đ khuyn khích vt cht cho các ông b bà m cho con gái tip tc đi
hc và cha phi ly chng trc khi đn tui 18.
Chính quyn đã áp dng mt s phng pháp kim soát có th không đem li hiu qu lâu
dài, ví d trng hp ca huyn Nawanshahr ti Punjab, n đ.  đi phó vi tình hình mt
cân bng nghiêm trng t s gii tính, chính quyn đa phng đã phát đ ng mt chin dch
mnh m vào nm 2005 thc hin đng ký thông tin cá nhân chi tit ca tt c các ph n
mang thai vào mt c s d liu vi tính. Các trng hp này đc theo dõi hàng tun bng
đin thoi t tháng th ba ca thai k cho đn khi sinh con. Ngi thu thp s liu ti huyn

phát biu trong mt phng vn ca báo chí rng "c vài ngày mt ln li có ngi gi đin
cho bà m sp sinh con đ hi thm tình hình, bà m bit rng mình đang b theo dõi". Mi
ca siêu âm và phá thai đu b điu tra và ngi ta còn giám sát cn thn các c s siêu âm.
Mt s ngi trong cng đng còn đ c tr tin đ làm nhim v "ch đim". T chc phi
chính ph ti đa phng còn nâng cao nhn thc bng cách công b các trng hp gia đình
đáng xu h đã tng hoc đã ngh đ n vic la chn gii tính, t chc các "cuc hp chia
bun" và "l tng nh ngi cht" đ than khóc cho cái cht ca nhng "bé gái b git trong
bng". Cân bng t s gii tính đc điu chnh và mô hình trên đ c nói đn nh đin hình
cn nhân rng. Tuy nhiên, vi các thay đi b máy chính quyn trong huyn vào nm 2007
và vic chm dt giám sát các trng hp mang thai cng nh các ch đ, mt cân bng gii

5

tính li tái din. Ngi ta vn cha kt lun v tính cht đo đc ca vic xâm phm đi t
ngi ph n cng nh vic thành công hay không ca mô hình trên.

- Siêu âm xác đnh gii tính ch đc thc hin  mt s c s y t đc phép ca S Y T
v siêu âm tng quát và siêu âm sn ph khoa.
* Nhng vic đã làm ti Vit Nam:

- Vn đ la chn gii tính thai nhi đã là mt điu nghiêm cm trong Pháp lnh Dân s ca
y Ban Thng V Quc hi ban hành tháng 01 nm 2003 và Ngh đnh Hng dn thc
hin Pháp Lnh Dân S ca Th tng Chính ph ban hành tháng 10 nm 2006.
- T nm 2003, nu bác s siêu âm thông báo gii tính cho sn ph đc xem là hành vi bt
hp pháp. Vic ph bin các tài liu v la chn gii tính có th b pht.
- Vi mng li chm sóc sc khe ban đu hùng mnh ca B Y t, đc bit là h thng
chuyên v dân s- k hoch hóa gia đình t trung ng đn đa phng (Tng cc Dân s
và Chi cc Dân s các tnh thành) vic ph bin Pháp lnh Dân s và các thông t, qui
đnh v Dân s, Lut Bình đng gii… thng nhanh chóng và kp thi.
- Các c quan nhà nc, t chc đoàn th ti đa phng nh Hi Ph n, T Dân ph

cng là nhng ni thng xuyên tuyên truyn, ph bin các chính sách v Dân s và Lut
Bình ng Gii. iu này cho thy s góp sc ca toàn xã hi trong vic thc hin Pháp
lnh Dân s ca nc ta.
- Nâng cao vai trò ca ngi ph n trong xã hi Vit nam: ngày càng nhiu ph n đc
bu vào các c quan quyn lc Nhà nc theo mt t l u tiên đnh sn; to điu kin
cho các tr em gái trong hc tp, công tác, ch đ hu sn, ch đ lao đng n
- Các Ban N công, Ban vì Quyn li Ph n đc thành lp rng rãi  các c quan B
ngành trong toàn quc, quan tâm sâu sc và kp thi nm bt nhng nguyn vng ý kin
đóng góp ca ph n, t đó đã có nhng chính sách phù hp.

I.4 Nhng vic còn hn ch và nguyên nhân:
- Chi phí thp ca công ngh này đi vi ngi cung cp dch v và khách hàng cng nh
vic thng mi hóa dch v trong khu vc y t t nhân không có quy ch kim soát đã
làm kích thêm nhu cu vn đã cao v phát hin gii tính trc sinh. Siêu âm xác đnh
gii tính đôi khi đc xem là mt chiêu "câu khách" ca mt s phòng mch t nhân.

- Vic kim soát vn đ thc hin các xét nghim xác đnh gii tính d thc hin hn ti
khu vc y t công, nhng mc lng ít i ca các bác s, ngân sách hn hp ca các bnh
vin công đã khin cho mt s cán b và c s y t nhà nc đã cung cp dch v này.

- Do gii tính ca thai nhi thng đc tit l bng li theo kiu ám ch và các ám hiu
không li, không có chng c gì trên giy nên rt khó chng minh đc vic vi phm các
qui đnh v thông báo gii tính.


- Vic cm xét nghim phát hin gii tính là có nhng vic thc hin thành công điu đó
ph thuc rt nhiu vào ý thc t giác ca mi ngi cung cp dch v. Tng cng tính
trách nhim trong thc hành y khoa hàng ngày rt quan trng, tuy nhiên s gia tng ca
khu vc y t t nhân thiu quy ch kim soát, hin tng thng mi hóa nhu cu chm

6

sóc y t là nhng vn đ gây tn hi cho h thng y t nói chung, không ch riêng đi vi
hin tng phát hin gii tính và phá thai la chn gii tính.

- Rt khó phân đnh gia s dng hp pháp và bt hp pháp máy siêu âm hoc xét nghim
chc i trong chn đoán tin sn ti mt s c s y t


- T tng trng nam khinh n vn còn tn ti  nhiu đa phng trong c nc, nht là
nhng vùng nông thôn- ni vic áp dng sinh đ có k hoch còn gp khó khn hn so
vi vùng đô th. ôi khi bn thân gia đình ho c đôi v chng không quá bn khon v
vic gii tính ca con mình, nhng tác đng ca nhng ngi xung quanh, hay b tc khi
đn ngày gi chp, hi hp khin cho h đôi lúc cng chnh lòng và nu không kiên đnh,
mt t l nh các gia đình này li t to ra áp lc sinh thêm con đ có con trai cho bng
đc. T đó, vô tình li đt gánh nng lên vai ngi ph n. Chính vì vòng lun qun đó
mà trong suy ngh ca nhng ngi m sp có con li mun mình sinh đc con trai, đôi
khi ch vì mt suy ngh đn gin là "đ sau này nó khi kh nh mình".

- Tch thu các máy móc thit b hay đóng ca các c s y t vi phm là nhng bin pháp đã
đc đ ra nhng rt ít ngi cung cp dch v b bt gp khi đang thc hin xét nghim
xác đnh gii tính.  có hình thc x pht vì vi phm, vic quyt đnh x pht phi có
bng chng hin nhiên và phi mt thi gian mi thc hin đc. Có khi chính quyn
phi dùng nhng bin pháp đc bit nh thng tin đ khuyn khích nhng ngi đa
tin v các trng hp này, đóng vai bnh nhân đn các c s y t ri bí mt quay camera
đ ghi li din tin quá trình thc hin siêu âm xác đnh gii tính.

- II. C S LÝ LUN VÀ C S PHÁP LÝ CA VIC HN CH MT CÂN
BNG T S GII TÍNH KHI SINH
II.1 C s lý lun:

a) Nguyên nhân gây mt cân bng t s gii tính lúc sinh:
Có nhiu yu t dn đn tình trng t s gii tính lúc sinh thiên v con trai xy ra ti Vit
Nam.

Th nht là do tâm lý chung con trai. S tn ti ca t tng Nho giáo cùng vi ch đ
gia trng đã to nên mt h thng xã hi có li cho nam gii. Có th trích dn  đây mt câu
nói khá ph bin mà hu nh ngi Vit nam trng thành nào cng bi t "Nht nam vit hu,
thp n vit vô" (mt ngi con trai là xem nh có con, mi ngi con gái cng nh không).
Câu nói này trc đây đ cp đn giá tr xã hi ca con trai so vi con gái, mt xã hi mà phn
ln ph n b thit thòi trong vic hng các quyn li v kinh t, xã hi, giáo dc, sc khe và
các quyn khác. Ngoài ra, có hai gii thích ch yu khác làm c s cho quan đim ph bin này
là con trai đ ni dõi tông đng (con mang h cha) và con trai cn thit đ chm sóc b m lúc
tui già.

Th hai là vic phá thai la chn gii tính. Ngày nay, nhng ph n mang thai có kh
nng bit gii tính ca thai nhi trc sanh. iu này có th thc hin đc nh vic s dng rng
rãi k thut siêu âm- là mt dch v ngày càng ph bin trong chm sóc sc khe tin sn  nc
ta, có th cho bit gii tính ca thai nhi sau tun th 12 ca thai k. Trong s nhng bà m sinh

7

con sng t tháng 4 nm 2003, 94% các bà m  thành ph và 85% các bà m nông thôn đc
cán b y t chm sóc tin sn. Trong s này, khong 2/3 (tc 63%) các bà m bit gii tính ca
con trc khi sinh và 98% các bà m này bit là do siêu âm.

Th ba là phá thai đc chp nhn hp pháp ti Vit Nam. Do đó, khi phát hin thai nhi
có gii tính không nh mong mun, đa phn là gái thì ngi ph n có th xin chm dt thai k
vì mt lý do nào đó. Tuy nhiên, theo mt kho sát v thi đim bit gii tính thai nhi thì khong
5% bà m bit gii tính thai nhi t tun 12-15, khong 18% bit trong khong tun 16-19 và 30%
trong tun 20-24. Nh vy, gn na s ph n bit gii tính ca thai nhi sau tun th 24 và lúc

đó không còn đ c phép phá thai na. Do đó, gia vic phá thai đc chp nhn hp pháp và
vic phá thai la chn gii tính cn phân bit rõ ràng;  đây cn nhn mnh vai trò ca nhân viên
y t và các c quan chc nng trong vn đ t vn và tuyên truyn.

Cuc điu tra chn mu v bin đng dân s 2006 cho thy vic cung cp dch v chm
sóc tin sn hin đi  mt s ni rt tt và đang đc ci thin  khp ni, đc bit là  khu vc
nông thôn. Tuy nhiên, có mt nghch lý là dch v chm sóc tin sn bao gm c vic siêu âm
thng k gi đây li là điu gây lo ngi. Siêu âm có nhiu li ích chn đoán nhng li không có
li ích y hc khách quan trong vic xác đnh gii tính thai nhi. Và hình nh điu này li tr thành
li ích cho nhng cp v chng khao khát có con trai, nhng li không mun quá đông con. 
mt s tnh thành, t tng thích con trai có th mnh hn  ni khác. Vi vic d dàng tip cn
k thut cao nh siêu âm thì các cp v chng có th bit gii tính thai nhi  các tháng đu và có
th quyt đnh phá thai nu bit đó là thai nhi gái. Do vy, cn quan tâm đc bit đn các tnh có
t s gii tính cao.
b) Các tác đng ca s mt cân bng t s gii tính lúc sinh:
- Tình trng thiu cô dâu: Theo c tính ca Chính ph, vào nm 2030, nc ta d kin s có
khong 3 triu nam gii không có kh nng ly đc v, do thiu ph n. iu này thm chí còn
có th din ra sm hn và s lng nam gii ri vào cnh không v còn nhiu hn, vì s  có
nhiu ph n Vit nam ly chng là ngi nc ngoài. "Xut khu cô dâu" không còn là hin
tng him na. Theo c tính ca Hi Liên Hip Ph n, trong nm 2008, có khong 179.000
ph n Vit nam ly chng là ngi nc ngoài. S mt cân bng t s gii tính lúc sinh, bt đu
din ra t lâu ti Trung Quc, Hàn Quc và ài Loan đã khi n nhiu nam gii phi sng cnh
đc thân. Kinh t phát trin  các quc gia này hin đã cho h c hi thay th- đó là ci ngi
ph n t nhng nc nghèo hn. Song điu đó li ly đi c hi ly v ca nhng ngi đàn ông
ti quc gia bn đa.

- Không n đnh và không an toàn v mt xã hi: Nhng nam gii không có trin vng v gia
đình s có nhng cách ng x khin ngi khác khó gn vi mình và d có nhng hành vi bo
lc hoc sa vào các t nn xã hi khác nh c bc, ma túy…

- V th ca ph n trong xã hi b mt cân bng t s gii tính b h thp, vì: khi không có
nhiu ph n, vai trò làm v và làm m đc đt lên hàng đu. Các em gái s phi lp gia đình
sm hn, do đó s ít có c hi đc hc hành. Ph n s có xu hng phi  nhà- vì các ông
chng cm thy s mt v và ph n cng phi lo chm sóc con cái, nhà ca. Vì hc hành ít hn,
ph n s không hiu bit nhiu v các vn đ chính tr xã hi khác, do đó s có ít quyn lc hn.
ng thi, ít có ph n tham gia b phiu, nhng chính tr gia bo v quyn li ph n s nhn
đc ít lá phiu ng h hn, do đó s có ít chính tr gia quan tâm đn quyn li ph n.

8


- S thiu ht cô dâu khin nhng ngi đàn ông nghèo rt khó kim đc v. iu này cui
cùng s to nên s phân bit giai cp xã hi và ngày càng làm cho mâu thun giai cp tr nên
cng thng.

- Các hu qu khác: m rng vic kinh doanh tình dc, bo lc tình dc, hip dâm, buôn bán
ph n

- Khi không có ph n, quan h tình dc đng gii gia nhng ngi nam s tr nên ph bin và
kéo theo đó là nhng h ly v mt tinh thn và bnh lý cho xã hi.

II.2 C s pháp lý:
II.2.1 PHÁP LNH DÂN S ca y Ban Thng V Quc Hi có hiu lc t ngày 01 tháng 05
nm 2003
- Trích điu 7 quy đnh v nghiêm cm hành vi la chn gii tính thai nhi di mi hình
thc.

- Trích điu 14 mc 2 chng II v bo đm c cu dân s hp lý: Nhà nc có chính sách
và bin pháp cn thit ngn chn vic la chn gii tính thai nhi đ bo đm cân bng
gii tính theo quy lut sinh sn t nhiên; điu chnh mc sinh nhm to c cu dân s hp

lý v gii tính, đ tui.
- iu 24 chng III v cht lng dân s quy đnh Nhà nc có chính sách và bin pháp
nhm loi tr mi hình thc phân bit gii, phân bit đi x gia con trai và con gái, bo
đm ph n và nam gii có quyn li và ngha v nh nhau trong vic xây dng gia đình
no m, bình đng, tin b, hnh phúc và bn vng.
-
II.2.2 NGH NH 114/2006/N-CP v qui đnh x pht vi phm hành chính v dân s và tr
em, ban hành ngày 03/10/2006
Trích iu 8 chng II:
- Pht cnh cáo hoc pht tin t 100.000 đng đn 300.000 đng đi vi hành vi xúc
phm danh d, nhân phm đi vi ngi sinh toàn con trai hoc toàn con gái.
- Pht tin t 500.000 đng đn 1.000.000 đng đi vi hành vi ép buc mang thai, sinh
nhiu con, sinh con trai, sinh con gái.
- Pht tin t 2.000.000 đng đn 5.000.000 đng đi vi hành vi ép bôc ngi đã có toàn
con trai hay toàn con gái phi sinh thêm con.
iu 9 chng II qui đnh x pht v hành vi la chn gii tính thai nhi.
1. Pht tin t 500.000 đng đn 1.000.000 đng đi vi mt trong các hành vi sau đây:
a) Bt mch, xác đnh qua triu chng, bói toán hoc bng các hình thc khác không đc
pháp lut cho phép đ xác đnh gii tính thai nhi mà các hành vi này có tính cht trc li.
b) Nói chuyn, vit, dch, nhân bn các loi sách báo, tài liu, tranh nh, ghi âm, ghi hình
hoc các hình thc khác không đc pháp lut cho phép đ tuyên truyn, ph bin
phng pháp to gii tính thai nhi.
2. Pht tin t 3.000.000 đng đn 7.000.000 đng đi vi mt trong các hành vi sau đây:
a) Siêu âm, xét nghim máu, gen, nc i, t bào hoc các bin pháp khác không đc pháp
lut cho phép đ xác đnh gii tính thai nhi;

9

b) Cung cp hóa cht, thuc hoc các bin pháp khác đ loi b thai nhi mà bit rõ ng i
đang mang thai mun loi b thai nhi vì lý do la chn gii tính;

c) Nghiên cu hoc áp dng phng pháp nhân to đ to nên gii tính thai nhi theo mong
mun;
d) Tàng tr, lu hành các loi tài liu, phng tin cha đng ni dung v phng pháp to
gii tính thai nhi.
3. Pht tin t 7.000.000 đng đn 15.000.000 đng đi vi mt trong các hành vi sau đây:
a) Dùng v lc, đe da dùng v lc đ ép buc ngi mang thai phi loi b thai nhi vì lý
do la chn gii tính;
b) Phá thai mà bit rõ ng i đang mang thai mun loi b thai nhi vì lý do la chn gii
tính.
4. Hình thc x pht b sung:
a) Tc quyn s dng giy phép, chng ch hành ngh t 01 tháng đn 03 tháng đi vi cá
nhân, t chc thc hin hành vi qui đnh ti đim a và đim b khon 2 điu này; tc
quyn s dng giy phép, chng ch hành ngh t 03 tháng đn 06 tháng đi vi cá nhân,
t chc thc hin hành vi qui đnh ti đim b khon 3 iu này;
b) Tch thu tang vt, phng tin đc s dng đ thc hin hành vi quy đnh ti đim a và
đim b khon 1, đim d khon 2, đim a khon 3 iu này.
5. Bin pháp khc phc hu qu:
Buc tiêu hy các loi tài liu, phng tin cha đng ni dung v phng pháp to gii tính
thai nhi đc s dng đ thc hin hành vi quy đnh ti đim a và đim b khon 1, đim d
khon 2 iu này


II.2.3 CÁC QUY NH PHÁP LUT KHÁC CÓ LIÊN QUAN
- Lut bình đng gii: xác nhn quyn bình đng gii và các bin pháp đm bo s tham
gia ca ph n trong các lnh vc (chính tr, kinh t, giáo dc…)

- Pháp lnh dân s sa đi: lut hóa chính sách hai con

- Lut Hôn nhân và Gia đình: iu 57. Con đã thành niên không sng chung vi cha m có
ngha v cp dng cho cha m không có kh nng lao đng và không có tài sn đ t

nuôi mình.

- Lut Bo him Y t: tin ti bo him y t toàn dân.

- Chính sách an sinh xã hi: lng hu cho nông dân, chú trng nhng gia đình toàn con
gái.

- Tng cc Dân s đang xem xét đ ngh tc giy phép đng ký hành ngh ca bác s tit
l thông tin v gii tính thai nhi.





10

III. ÁNH GIÁ,  XUT VÀ KIN NGH V VIC HN CH MT CÂN BNG T
S GII TÍNH LÚC SINH TI VIT NAM
III.1 ánh giá:
Mt cân bng t s gii tính là mt thc trng mà nc ta đang phi đng đu. T s này
bình thng là 103-107. Theo s liu ca Tng cc Thng kê trong iu tra bin đng dân s
nm 2006, t s này trung bình trong c nc đã là 110, đ c bit 18 trong tng s 64 tnh thành
(28%) có t s gii tính t 111 đn 120,5. Nhng tnh này hu ht tp trung vào các tnh phía Bc
(15/18 tnh). Trong đó có nhng t s gii tính lúc sinh khá cao nh Hi Dng (120,5), Bc
Ninh (119,6). Trong 46 tnh thành còn li, có 12 tnh thành (19%) có t s gii tính dao đng
trong khong 108-110.

Trên c s nghiên cu thc trng ti Vit Nam và tham kho tình hình ti mt s nc trong
khu vc, chúng ta thy rõ mt s nguyên nhân ch yu gây ra tình trng mt cân bng t s gii
tính lúc sinh, cng nh các tác đng và hu qu v lâu dài cho toàn xã hi ca vic mt cân bng

này.

Không còn nghi ng và chn ch gì na, vì s phát trin bn vng và n đnh ca mi gia
đình và ca đt nc, ngay t bây gi mi chúng ta phi chung tay vào vic hn ch vic mt cân
bng t s gii tính lúc sinh ti nc ta.

Ngày 24 tháng 7 nm 2009 va qua, ti Hà ni đã din ra Hi tho v nâng cao nhn thc
cho cán b qun lý và ging viên thuc chng trình dân s - k hoch hóa gia đình v phòng
nga phá thai la chn gii tính. ây có th xem là mt trong nhng đng thái tích cc ca
chng trình góp phn hn ch mt cân bng t s gii tính lúc sinh ti nc ta.

III.2.  xut:
Các hot đng nhm làm hn ch mt cân bng t s gii tính lúc sinh nên bao gm ba ni
dung: cm xét nghim xác đnh gii tính, cm phá thai la chn gii tính và thay đi các điu
kin nguyên nhân ca t tng thích có con trai hn.

1. i vi các cp lãnh đo, ban ngành, đoàn th:
- Nâng cao nhn thc v thc trng và các tác đng xu v lâu dài ca vic mt cân bng t
s gii tính.

- Huy đng đc s cam kt và tham gia ca lãnh đo, t vic tuyên truyn vn đng trong
nhân dân, giám sát đc t s gii tính lúc sinh, đn vic giám sát phát hin và x lý các
trng hp vi phm.

2. i vi cán b y t:
- Nâng cao nhn thc v phá thai la chn gii tính.

- Ph bin các quy đnh ca pháp lut liên quan đn phá thai, xác đnh gii tính thai nhi và
phá thai la chn gii tính.

- T chc giám sát, phát hin, trng pht nghiêm các c s vi phm.


11

3. i vi khách hàng có nhu cu phá thai:
- Sàng lc khách hàng mun phá thai. Thc hin t vn trng đim vi khách hàng có kh
nng phá thai la chn gii tính.

- Tuyên truyn nâng cao nhn thc v phá thai la chn gii tính và vai trò ca gii n.

4. i vi nhân dân:
- Tuyên truyn nâng cao nhn thc v t s gii tính, v s bình đng gii, v vai trò ca
n gii và con gái.

- Nâng cao nhn thc v phá thai la chn gii tính.

- Huy đng s tham gia ca nhân dân trong vic phát hin các trng hp vi phm.

III.3. Kin ngh:
a. i vi Chính ph:
Xem xét chính sách h tr vt cht cho các gia đình sinh toàn con gái, g p khó khn
trong đi sng đ đm bo tr em gái đc chm lo tng xng nh con trai ca các gia
đình bình thng khác.
- Tip tc nghiên cu và theo dõi các s liu t s gii tính cng nh tình hình la chn
gii tính thai nhi. ây là vic làm rt cn thit đ có can thip v chính sách kp thi.

- iu hành, huy đng s tham gia ca toàn xã hi trong vic hn ch mt cân bng t s
gii tính lúc sinh.

b. i vi B Y T:
-  có đc các s liu tin cy giúp cho vic giám sát theo dõi t s gii tính  cp tnh và
toàn quc, cn tip tc thu thp s liu đy đ v s tr em trai và tr em gái sinh ti các bnh
vin và các c s y t trên đa bàn.

c. i vi y Ban Nhân dân các đa phng:
- Phi hp hn na vi các t chc đoàn th đa phng, tng cng hot đng tuyên
truyn v Pháp lnh Dân s và các qui đnh ca Nhà nc v chính sách dân s - k
hoch hóa gia đình, không đ tình trng ngi dân vi phm vì thiu thông tin.

- Duy trì vic thc hin các quyn bình đng v xã hi và kinh t đi vi nam gii và ph
n.

d. i vi S Y t đa phng:
- Tng cng giám sát vic lm dng k thut siêu âm đ xác đnh gii tính thai nhi phc
v cho mc đích la chn gii tính cng nh phá thai la chn gii tính.

KT LUN
Mc dù có nhng thành tu đáng k trong chính sách dân s nhiu nm qua, vic mt cân
bng t s gii tính lúc sinh vn còn là mt thc trng cn quan tâm hin nay ca nc ta.


12

Vi nhng tác đng tiêu cc và hu qu lâu dài ca tình trng này đi vi xã hi, mi
ngi dân yêu nc đu cn phi nhìn thy và góp sc mình trong vic hn ch mt cân bng
t s lúc sinh ti Vit Nam.

Bên cnh nhng n lc ca tng cá nhân, vai trò qun lý điu hành chung ca Nhà nc
trong vic hn ch mt cân bng t s gii tính lúc sinh có ý ngha quy t đnh đi vi tng

lai ca đt nc. Chúng ta cn phi hành đng ngay đ ngn chn tình trng có nhiu nam
gii hn n gii đang có nguy c lan rng  nhiu nc châu Á.

Vi vic tham kho kinh nghim ca các nc láng ging châu Á trong vic điu chnh t
s gii tính lúc sinh, áp dng vào thc tin Vit nam kt hp các yu t truyn thng và vn
hóa dân tc, chúng ta hoàn toàn có th tin tng rng Vit nam s có nhng chin lc và
sách lc phù hp cho vn đ này. Các quyt đnh và sáng kin ngày hôm nay s đnh hình
mt xã hi Vit nam n đnh cho th h mai sau.

TÀI LIU THAM KHO
1. La chn gii tính trc khi sinh: Kt qu nghiên cu đnh tính ti Bc Ninh, Hà
Tây và Bình nh. Vin Nghiên cu Phát trin xã hi. UNFPA 2007
2. Ngh đnh s 114/2006 ca Chính ph.
3. Pháp lnh Dân s 2003 ca y Ban Thng V Quc Hi.
4. Sex- ratio imbalance in Asia: trends, consequences and policy response.
Christophe Z.Guilmoto LPED/IRD Paris
5. Thc trng dân s Vit nam 2006- S liu mi: t s gii tính lúc sinh. UNFPA,
2007.
6. Trang tin đin t ca Hi Liên Hip Ph N Vit
nam :

7. Trang tin đin t B Y T:
www.moh.org.vn