sinh học 12 bài 19. tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

KIỂM TRA BÀI CŨ

ƯU THẾ LAI LÀ GÌ? NÊU PHƯƠNG PHÁP TẠO GIỐNG
CÓ ƯU THẾ LAI?

Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
Đ/k tốt nhất
Muốn tạo giống lúa
9,5 tấn/ha thì phải
làm thế nào?
Giống mới – kiểu gen mới
(mức phản ứng mới)
ĐỘT BIẾN
9 tấn/ha

I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
1. Quy trình
Xử lí mẫu vật bằng tác
nhân gây đột biến
Chọn lọc các thể đột biến
có kiểu hình mong muốn
Tạo dòng thuần chủng cho
thể đột biến được chọn
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Nghiên cứu SGK cho biết
các bước trong quy trình tạo
giống bằng phương pháp

gây đột biến?
Trong các bước trên bước
nào quan trọng nhất. Để
thực hiện bước này cần
chú ý điều gì?
- Quy trình

I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
1. Quy trình
Xử lí mẫu vật bằng tác
nhân gây đột biến
Chọn lọc thể đột biến có
kiểu hình mong muốn
Tạo dòng TC cho thể ĐB
được chọn
ĐỐI
TƯỢNG
Tác nhân
Cường độ
Thời gian
Những tác nhân nào
thường sử dụng gây đột
biến trong chọn giống?
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
- Quy trình

Tác nhân vật lí: Tia phóng xạ, tia tử ngoại, sốc nhiệt
Tác nhân hóa học: 5-BU, EMS…, Conxixin

I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
1. Quy trình
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
- Quy trình
- Đối tượng áp dụng:
Tại sao rất khó sử dụng phương pháp tạo
giống này ở ĐV bậc cao?
Vi sinh vật và thực vật
Phương pháp tạo giống bằng gây đột biến
thích hợp với những đối tượng sinh vật
nào?

I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
1. Quy trình
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt Nam
Bưởi (3n) không hạt
Cam mật (3n) không hạt
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO

Dưa hấu tam bội không hạt
Táo Gia Lộc cho 2 vụ quả/năm
Cà chua không hạt
2n
4n
Nho tứ bội không hạt

Tạo giống Ngô DT6: chín sớm,
năng suất cao, hàm lượng Pr

tăng 1,5%
Bưởi đường lá cam Tân
Triều

Giống cà chua DT28
(Chọn tạo bằng phương pháp đột biến thực nghiệm)

Giống hoa cúc VCM1
(Cải tiến giống từ giống gốc: hoa cúc CN43 có hoa màu
trắng được nhập nội từ Hà Lan bằng chiếu xạ in vitro)

II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
1. Công nghệ tế bào thực vật
+ Lai tế bào sinh dưỡng (xoma)
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN

Cây lai Pomato
72 NST (24+48)
TB lai
72 NST (24+48)
2n= 24
2n= 48
(2n)
(2n)
TB trần
Vẽ sơ đồ tóm tắt quy trình lai tế bào xôma?
Tế bào lai
Loại bỏ

thành tế
bào của 2
loài
Cây lai
khác loài
MT thích hợp
Dung hợp
MT thích hợp
Phân chia và
tái sinh
ý nghĩa của phương pháp lai tế bào xôma?

II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
1. Công nghệ tế bào thực vật
+ Lai tế bào sinh dưỡng (xoma)
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
+ Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn

Vẽ sơ đồ tóm tắt quy trình nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn?

II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
1. Công nghệ tế bào thực vật
+ Lai tế bào sinh dưỡng (xoma)
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
+ Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn
Cây đơn

bội
Hạt phấn
hoặc
noãn
chưa thụ
tinh
Mô đơn bội
MT thích hợp
MT thích hợp
Cây
lưỡng bội
consixin

II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
1. Công nghệ tế bào thực vật
2. Công nghệ tế bào động vật
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN

Nhân bản vô tính chó cưng
Tiến hành:
Công ty
RNL Bio
(Hàn Quốc)


Năm thành công:
2005

Những chú
chó này
được nhân
bản từ tế
bào của một
con chó đã
chết – giống
chó Booger
.
.
▼Nếu bạn có 1 con chó có kiểu gen
quý hiếm, làm thế nào để bạn có thể
tạo ra nhiều con chó có kiểu gen y hệt
con chó của bạn?

II. TẠO GIỐNG BẰNG CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
1. Công nghệ tế bào thực vật
2. Công nghệ tế bào động vật
Tiết 22:TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY
ĐỘT BIẾN VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
I. TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
- Nhân bản vô tính

Vẽ sơ đồ quy
trình và cho
biết ý nghĩa của
nhân bản vô
tính ở động
vật?

Cừu Dolly (5 tháng 7 năm
1996 - 14 tháng 2 năm 2003)
là động vật có vúđầu tiên
được nhân bản vô tính trên
thế giới . Nó dược tạo ra bởi
Ian Wilmut,Keith Campbell và
các cộng sự tại Viện
Roslin ở Edinburgh, Scotland.
từ 277 quả trứng thì chỉ có 29
phôi được tạo thành, trong
đó chỉ có 3 con cừu được
sinh ra và có duy nhất Dolly
sống sót
Dolly sống đến hết cuộc đời ở
Viện Roslin. Nó đã ba lần sinh
nở với sáu đứa con. 5 tuổi,
Dolly bị mắc chứng viêm
khớp và trở nên đi lại khó
khăn, Vào 14 tháng
2 năm 2003, Dolly đã được
tiêm một mũi tiêm gây chết
không đau đớn (cái chết êm
ái) nhằm thoát khỏi bệnh phổi
đang trở nên trầm trọng .
Thông thường một con cừu
giống Finn Dorset như Dolly
có vòng đời từ 12 đến 15 năm,
tuy nhiên Dolly chỉ sống được
đến 7 tuổi
Cái tên Dolly bắt nguồn từ

việc nó được tạo ra từ tuyến
vú của một con cừu cái, mà
cứ nhắc tới động vật có vú,
họ không thể không nghĩ tới
ca sỹ, diễn viên Dolly
Parton với … bộ ngực khủng
và tài năng rất khủng với việc
bán được 100 triệu đĩa nhạc
Country trên toàn thế giới
đồng thời giành được 26 đĩa
vàng, bạc, bạch kim. Bà cũng
nhận được 7 giải Grammy
trong 42 lần được đề cử.

Tế bào
chuyển
nhân
Nhân TB
tuyến vú
của cừu
+ TB
trứng loại
bỏ nhân
Phôi
MT thích hợp
Con có
đặc điểm
DT giống
cơ thể
cho nhân

tế bào
Cấy vào tử
cung cơ thể
mẹ

Nhân bản chuột chết
Con chuột đã chết được 16 nămHậu duệ của con chuột chết
Người tiến hành:
Nhóm nghiêu cứu của Trung tâm Sinh học phát triển tại
thành phố Kobe (Nhật Bản)
Đây là lần đầu tiên nhân bản được động vật chết.
SỬ DỤNG TẾ BÀO NÃO
Năm nghiên cứu thành công:
Tháng 11 năm 2008

Nhân bản cá trạch
Người tiến hành: GS.TS Nguyễn Mộng Hùng
và nhà khoa học Nga Nikitina.

Lạc đà Injaz
Tiến hành:
Trung tâm nhân
giống lạc đà và
Viện nghiên cứu
thú y trung ương
của Các tiểu
vương quốc Ảrập
Thống nhất nhân
bản từ một con
lạc đà bị giết lấy

thịt năm 2005.
Chào đời: 8/4/2009



Mèo CC (copycat) Nhân bản vô tính ngựa