skkn một số kinh nghiệm chỉ đạo dạy học môn toán theo chương trình thay sgk ở trường thcs

PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trí tuệ là sản phẩm của nền giáo dục. Vậy giáo dục đóng vai trò đặc
biệt quan trọng trong chiến lược phát triển của mỗi quốc gia, bởi: "Giáo dục
đào tạo là chìa khoá mở cửa tiến vào tương lai" (Bài phát biểu của đồng chí
Đỗ Mười tại hội nghị lần thứ IV BCH Trung ương Đảng khoá II- Hà Nội,
tháng 2/1993).
Nghị quyết số 40/2000/QH 10 ngày 09/12/2000 của Quốc hội khoá X
về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, đã khẳng định mục tiêu của việc
đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, lần này là xây dựng nội dung
chương trình, phương pháp giáo dục sách giáo khoa phổ thông mới nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện thế hệ trẻ, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn
nhân lực phục vụ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phù hợp với thực
tiễn và truyền thống Việt Nam, tiếp cận trình độ giáo dục phổ thông ở các
nước phát triển trong khu vực và thế giới.
Bậc THCS thuộc bậc trung học (với 2 giai đoạn THCS và THPT) đóng
vai trò cầu nối giữa THPT việc bậc Tiểu học. Đây là bậc học được phổ cập với
mục tiêu nâng mặt bằng dân trí của cả nước, chuẩn bị đào tạo nguồn nhân lực,
đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là bậc học có điều kiện để
bước đầu định hướng tương lai cho học sinh.
Mọi học sinh đều phải được giáo dục để trở thành người lao động năng
động, sáng tạo, thích ứng với mọi sự phát triển đa dạng với tốc độ nhanh của
xã hội, người công dân có trách nhiệm cao, con người được phát triển toàn
diện cùng với chất lượng cuộc sống ngày càng được nâng cao. Chính vì thế
đổi mới phương pháp dạy học phải góp phần tích cực thực hiện mục tiêu đó
trên cơ sở tương hợp với nội dung đào tạo được chọn lựa theo yêu cầu quán
triệt mục tiêu và góp phần quan trọng vào việc thực hiện mục tiêu là môn
Toán.
Vấn đề bức xúc đặt ra hiện nay là tổ chức dạy Toán ở THCS như thế
nào đạt hiệu quả nhất. Một trong những giải pháp chiến lược nâng cao chất
lượng giáo dục chính là việc đổi mới quản lý giáo dục từ TW đến cơ sở. Quản

lý nhà trường, quản lý giáo dục mà trọng tâm là quản lý hoạt động dạy - học
nên quản lý như thế nào để thầy dạy tốt, trò học tốt. Việc đổi mới phương
1
pháp dạy học nói chung, môn Toán nói riêng không thể tách rời với hoạt động
tổ chức chỉ đạo của người quản lý trường THCS.
Năm học 2004-2005 về đây nhận thức được tầm quan trọng của đổi
mới phương pháp dạy học, nhà trường đã tiến hành chỉ đạo đổi mới phương
pháp dạy học đặc biệt là các lớp thay sách vì thế kết quả thu được rất khả
quan.
Sau đây tôi xin trình bày "Một số kinh nghiệm chỉ đạo dạy học
môn Toán theo chương trình thay SGK ở trường THCS" để đồng nghiệp
cùng tham khảo.
II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
1. Mục đích nghiên cứu.
Nghiên cứu các biện pháp chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học toán
theo chương trình thay sách SGK ở trường THCS theo hướng lấy học sinh làm
trung tâm nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học THCS đáp ứng yêu
cầu đổi mơí của Giáo dục - Đào tạo.
2. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nghiên cứu một số vấn đề lý luận có liên quan.
- Thực trạng chỉ đạo dạy học môn Toán theo chương trình SGK mới ở
THCS Nga Vịnh.
- Tổng kết kinh nghiệm, các biện pháp chỉ đạo có hiệu quả việc đổi mới
phương pháp dạy học môn Toán.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Các biện pháp chỉ đạo dạy học môn Toán theo chương trình thay sách
ở trường THCS Nga Vịnh.
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Nghiên cứu các văn bản, chỉ thị, các tài liệu có liên quan đến việc đổi
mới chương trình thay sách.

- Phương pháp quan sát, điều tra, thống kê, tổng kết kinh nhgiệm.
V. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
Do điều kiện và thời gian có hạn nên tôi chỉ tiến hành nghiên cứu ở
trường THCS Nga Vịnh. Hơn nữa việc việc chỉ đạo đổi mới cũng chỉ được
2
nghiên cứu ở môn Toán lớp 6,7,8. Vì vậy những kết quả còn mang tính cục
bộ, chưa khái quát đối với các trường THCS khác.
3
PHẦN NỘI DUNG
Chương I:
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
I. KHÁI NIỆM VỀ QUẢN LÝ VÀ QUẢN LÝ TRƯỜNG HỌC:
Có nhiều cách định nghĩa khác nhau song có thể hiểu quản lý là một
hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt
được mục đích của nhóm. Quản lý vừa là một khoa học, vừa là một nghệ
thuật. Sự quản lý phải tuỳ thuộc vào điều kiện hoặc tình huống cụ thể để đạt
được kết quả tối ưu. Có nghĩa là người quản lý khi áp dụng lý thuyết quản lý
vào công việc cụ thể phải hết sức linh hoạt và sáng tạo.
II. VỊ TRÍ TẦM QUAN TRỌNG CỦA CHỨC NĂNG CHỈ ĐẠO TRONG QUẢN LÝ
TRƯỜNG HỌC.
Cũng giống như bất kỳ một quá trình quản lý nào, quản lý trường học
cũng gồm 4 chức năng cơ bản, 4 chức năng đó được thể hiện tạo thành một
chu trình quản lý theo sơ đồ sau:
Chỉ đạo là một trong bốn chức năng quản lý. Đó là sự tác động đối với
cá nhân hoặc nhóm người làm cho họ tích cực hăng hái làm việc theo sự phân
công và kế hoạch đã định. Trong chỉ đạo bao hàm cả chỉ dẫn, động viên thúc
đẩy giám sát người dưới quyền thi hành nhiệm vụ được giao. Trong chỉ đạo
hoạt động của nhà trường phải bám sát quy chế, kế hoạch chương trình để
giám sát cán bộ giáo viên, chỉ vẽ, hướng dẫn, uốn nắn khéo léo nhằm thực
hiện mục tiêu đề ra đúng hướng, phát huy được khả năng tự quản, khả năng

của đội ngũ tổ trưởng Phải có thái độ nhã nhặn, lấy động viên khuyến khích
là chính, không gây ra tâm lý sợ sệt những người dưới quyền
4
Kế hoạch
Thông tin
Chỉ đạo
Kiểm tra Tổ chức
Trong một trường học, nếu nhà quản lý coi thường khâu chỉ đạo ắt sẽ
dẫn đến tình trạng vô kỷ luật, mất trật tự, mỗi giáo viên làm theo ý đồ riêng,
không ai cộng tác với ai thậm chí đố kị lẫn nhau.
Như vậy nếu có kế hoạch tốt, phương pháp tổ chức và kiểm tra hợp lý
cộng với sự chỉ đạo sát sao, khoa học thì ắt sẽ đạt hiệu quả tối ưu.
III. VỊ TRÍ, MỤC TIÊU VÀ NHIỆM VỤ CỦA MÔN TOÁN Ở THCS.
Toán là môn học chủ đạo trong tương quan với các môn học khác. Là
môn học quan trọng để phát triển năng lực trí tuệ, tư duy tích cực, độc lập
sáng tạo của học sinh. Môn toán rèn luyện kỹ năng cộng tác độc lập cho học
sinh để tự chiếm lĩnh kiến thức một cách sâu sắc. Toán giúp cho học sinh nắn
vững kiến thức, hình thành kỹ năng từ đó phát triển trí tuệ nhân cách.
Chương II:
CHỈ ĐẠO ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TOÁN
Ở TRƯỜNG THCS NGA VỊNH.
I. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH ĐỊA PHƯƠNG.
Trường THCS Nga Vịnh nằm ở phía Tây Bắc huyện Nga Sơn, đây là
một xã thuộc vùng chiêm trũng, đại bộ phận nhân dân trong xã chủ yếu làm
nghề nông, đời sống cực kỳ khó khăn vì vậy cũng ảnh hưởng đến chất lượng
học tập của học sinh.
II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH CỦA TRƯỜNG THCS NGA VỊNH.
1. Về cơ sở vật chất:
Trường có diện tích: 5340m
2

trong đó có 9 phòng học đều là cao tầng.
Cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy còn chưa đầy đủ để đáp ứng tốt chương
trình SGK mới, song Ban giám hiệu đã phối hợp với các tổ chức đoàn thể để
có giải pháp chính cho công tác thay sách và coi đây là nhiệm vụ trọng tâm.
2. Về đội ngũ giáo viên:
Tổng số
CBGV
Trình độ chuyên môn
Tuổi
đời TB
Chi chú
Đại học Cao đẳng Trung học Trung cấp
26 7 16 3 0 32
2 đ/c đang
theo học ĐH
5
Bảng 1: Trình độ, tuổi đời trunb bình
Năm học
Tổng số
Giáo viên
đứng lớp
Dạy giỏi cấp Dạy khá
Huyện Trường
SL %
SL % SL %
2004-2005
(Học kỳ I)
22 2 9,1 18 81,8 2 9,1
Bảng2 : Xếp loại chuyên môn giáo viên trường THCS Nga Vịnh:
Nhìn chung trường THCS Nga Vịnh có đội ngũ giáo viên trẻ, luôn nhiệt

tình trong giảng dạy. Ban giám hiệu tạo mọi điều kiện cho giáo viên học
tập nâng cao trình độ.
3. Về học sinh:
Năm học 2004-2005, toàn trường có 14 lớp gồm 536 học sinh.
Năm học 2003-2004 trườgn có số học sinh được xếp loại văn hoá:
Giỏi: 25%; Khá: 35%; Trung bình: 40%. Hạnh kiểm: Tốt 100%.
Khối Năm học
Chất lượng môn Toán Chất lượng chung
G K TB Y G K TB Y
7
2004-2005
(HK1)
10% 34% 54% 3% 7% 30% 60% 3%
Bảng 3: Chất lượng môn Toán và chất lượng chung của học sinh
trường THCS Nga Vịnh.
Năm học
Số học
sinh dự thi
Số học sinh đỗ
Ghi chú
SL %
2003 - 2004 118 117 99,1
Bảng 4: Kết quả học sinh thi tốt nghiệp trường THCS Nga Vịnh.
III. THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN TOÁN Ở TRƯỜNG THCS NGA
VỊNH.
Qua khảo sát dự giờ và trao đổi với giáo viên tôi có nhận xét sau:
- Trình tự các bước lên lớp của các giờ dạy rõ ràng, khoa học và chặt chẽ.
6
- Giáo viên linh hoạt, sáng tạo, không phụ thuộc nặng nề vào Sách giáo
khoa và bài soạn in.

- Giáo viên biết phát huy kiến thức sẵn có của học sinh, nghiên cứu
chương trình toán các lớp kề liền đặc biệt là chương trình sách giáo khoa mới,
từ đó đưa ra phương pháp tối ưu.
IV. THỰC TRẠNG CHỈ ĐẠO DẠY HỌC MÔN TOÁN KHỐI 6, 7, 8 Ở
TRƯỜNG THCS NGA VỊNH.
1. Lập kế hoạch:
Ban giám hiệu căn cứ vào chỉ thị của Bộ giáo dục, các văn bản hướng
dẫn của Sở, Phòng Giáo dục, nghị quyết Chi bộ để lập ra các kế hoạch và chỉ
tiêu phương hướng xây dựng qua đại hội công chức. Từ đó mà cụ thể hoá
hoạt động đề ra quá trình thực hiện. Ban giám hiệu phải kiểm tra, giám sát,
uốn nắn đặc biệt dự giờ, thăm lớp và phương pháp kiểm tra đánh giá học sinh
khối 6, 7,8 từ đó uốn nắn, điều chỉnh.
2. Chỉ đạo dạy học chương trình thay sách khối 6, 7, 8 theo hướng tích
cực hoá hoạt động của học sinh. Đây là việc làm có tính quyết định, có hiệu
quả giáo dục được tiến hành.
Ngay từ đầu năm, ở các khối 6, 7, 8 được phân loại học sinh thành các
loại: Giỏi, khá, trung bình, yếu để có biện pháp giáo dục thích hợp. Tích cực
tham gia các hội thảo, chuyên đề cấp cao, bàn về vấn đề đổi mới phương pháp
dạy học. Bám sát các chuyên đề cải tiến phương pháp giảng dạy khối 6,7, 8.
Kiểm tra việc soạn bài K 6,7 , 8 theo phương pháp mới. Thao giảng tập trung
đi sâu vào phương pháp mới. Xây dựng phương pháp đánh giá kết quả học
sinh thông qua ngân hàng đề thi. Hàng tháng có đánh giá kết quả thực hiện và
ra chuyên đề mới để các tổ khối hoạt động.
Bên cạnh đó tạo điều kiện cho giáo viên và học sinh được sinh hoạt
ngoài giờ lên lớp hàng tháng, có kinh phí tổ chức và khen thưởng. Ban giám
hiệu luôn xác định đầu tư cho đổi mới phương pháp dạy học là con đường cốt
lỗi để đưa chất lượng dạy học lên cao. Khi đi dự luônlàm việc trong tinh thần
dân chủ, xây dựng chuyên môn cho giáo viên một cách nhiệt tình. Luôn tạo
7
cho giáo viên những điều kiện thuận lợi nhất để họ thêm yêu nghề, mến trẻ, có

trách nhiệm với nghề nghiệp.
8
Chương III.
CÁC BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO ĐỐI VỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TOÁN THEO
CHƯƠNG TRÌNH SGK MỚI Ở TRƯỜNG THCS NGA VỊNH
- Biện pháp 1: Tăng cường bồi dưỡng về nhận thức cho đội ngũ giáo
viên đối với việc thường xuyên đổi mới phương pháp dạy học.
- Biện pháp 2: Tổ chức một cách khoa học lao động của người hiệu
trưởng, hiệu phó và các thành viên trong trường. Thực hiện việc phân công,
phân quyền và trách nhiệm của từng thành viên trong trường với quan niệm
"đều tay, xoay việc". Ban giám hiệu luôn đầu tầu gương mẫu tìm tòi học hỏi
các đơn vị bạn. Tăng cường quản lý tổ, khối đồng thời cải tiến nội dung sinh
hoạt tổ chuyên môn.
- Biện pháp 3: Tổ chức thực hiện đổi mới phương pháp dạy học phù
hợp với chương trình SGK mới theo hướng tích cực hoá hoạt động của người
học một cách triệt để, có kế hoạch, có chiều sâu.
Tổ chức thảo luận xây dựng giáo án phân loại các dạng bài dạy cho
từng chương cụ thể: phân công giáo viên soạn giáo án trên cơ sở đó các giáo
viên trong tổ thảo luận, xây dựng và đi đến thống nhất việc soạn giáo án. Việc
soạn giáo án phải thể hiện được hoạt động của thầy và trò trong tiết học theo
một trình tự lôgic của bài học. Nội dung kiến thức đủ, chính xác, chú ý đảm
bảo tính vừa sức, kiến thức trọng tâm cần khai thác triệt để truyền thụ kiến
thức phải linh hoạt và phù hợp với từng đối tượng học sinh. Dành thời gian
cho học sinh tự hoạt động. Giáo viên chỉ giữ vai trò hướng dẫn, định hướng,
tổng hợp kiến thức cho học sinh.
* Chỉ đạo điểm: Chọn đối tượng.
Nhà trường chọn giáo viên có năng lực chuyên môn khá vững để dạy
mẫu là đồng chí Mai Thị Thuỷ - trình độ Cao đẳng.
Chọn bài dạy mẫu: Bài khái niệm về biểu thức đại số.
Sau khi tập huấn cho giáo viên đã chọn dạy mẫu, tổ chức dạy thử và

hoàn thiện tiết dạy, nhà trường tổ chức cho giáo viên dạy mẫu, toàn trường dự.
Sau đó đánh giá rút kinh nghiệm tiết dạy mẫu. Ban chỉ đạo tổ chức dạy thực
nghiệm lớp 7A.
Cụ thể nội dung tiết dạy: Khái niệm về biểu thức đại số.
+ Hoạt động 1: Giới thiệu chương
Giáoviên giới thiệu.
9
+ Hoạt động 2: Nhắc lại về biểu thức
- Cho học sinh nêu ví dụ về biểu thức.
- Giáo viên nhấn mạnh: Đó là những biểu thức số.
- Học sinh làm ví dụ trang 24 (SGK), trả lời:
+ Hoạt động 3: Khái niệm về biểu thức đại số:
- Giáo viên nêu bài toán, viết biểu thức biểu thị chu vi của hình chữ
nhật, có hai cạnh liên tiếp là (5cm) và a(cm).
- Giáo viên giải thích, học sinh viết biểu thức biểu thị chu vi hình chữ
nhật của bài toán trên.
- Khi a = 2 ta có biểu thức trên biểu thị chu vi hình chữ nhật nào?
- Học sinh trả lời.
- Giáo viên đưa ?2 lên máy chiếu (hoặc bảng phụ) yêu cầu cả lớp cùng
làm, sau đó gọi 1 học sinh lên bảng.
Giáo viên kết luận.
- Cho học sinh nghiên cứu ví dụ trang 25 (SGK). Yêu cầu học sinh lấy
các ví dụ biểu thức đại số.
- Giáo viên và học sinh cả lớp kiểm tra ví dụ nêu của cả lớp và nhận xét:
- Giáo viên cho hình ? 3 trang 25 (SGK), 2 học sinh lên bảng làm nhận xét.
- Cho học sinh đọc phần chú ý (SGK).
+ Hoạt động 4: Củng cố
- Học sinh đọc phần : "Có thể em chưa biết".
- Học sinh làm bài tập 1,2 (SGK).
- Học sinh chơi trò chơi.

+ Hoạt động 5: Hướng dẫn học ở nhà: Dặn học sinh làm các bài tập còn lại.
Qua tiết dạy, Ban chỉ đạo tiến hành nhân xét, đánh giá.
Cách dạy trên tạo cho học sinh chủ động, tích cực tìm hiểu kiến thức và
rèn luyện kỹ năng phối hợp giữa thầy và trò. Gây cho học sinh hứng thú học
tập, yêu thích môn học, học sinh tự tin, khắc sâu kiến thức một cách lầu dài.
Không khí lớp học sôi nổi.
Trên cơ sở đánh giá kết quả chỉ đạo điểm, ban chỉ đạo tiếp tục chỉ
đạo đại trà.
10
- Biện pháp 4: Tăng cường kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm
và điều chỉnh.
- Biện pháp 5: Giao chỉ tiêu tới giáo viên, gắn trách nhiệm của họ với
công việc được giao.
- Biện pháp 6: Tổ chức tốt các phong trào thi đua, chú trọng công tác
khen thưởng nhằm khuyến khích động viên học sinh, giáo viên tham gia tốt
phong trào đổi mới phương pháp dạy học.
- Biện pháp 7: Phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể trong trường,
tạo điều kiện để giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn.
- Biện pháp 8: Làm tốt công tác xã hội hoá giáo dục nhằm tăng
cường cơ sở vật chất thiết bị dạy học, động viên khuyến khích giáo viên
làm đồ dùng dạy học.
PHẦN KẾT LUẬN
Trên đây là một số kinh nghiệm của bản thân tôi trong quá trình chỉ đạo
dạy học môn Toán theo chương trình SGK ở trường THCS. Rất mong đước ự
góp ý của các đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn!
Nga Sơn, ngày 15 tháng 4 năm 2005
Người viết
Mai Chấn Thanh
11
NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC

TRƯỜNG THCS NGA VỊNH
12
PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN NGA SƠN
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ NGA VỊNH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Tên đề tài:
MỘT SỐ KINH NGHIỆM CHỈ ĐẠO DẠY HỌC MÔN TOÁN
THEO CHƯƠNG TRÌNH THAY SÁCH GIÁO KHOA Ở TRƯỜNG
THCS
Họ và tên: Mai Chấn Thanh
Đơn vị: TRƯỜNG THCS NGA VỊNH - NGA SƠN
Năm học: 2004 - 2005
************