MỤC LỤC CỦA ĐỀ TÀI
Phần mục Nội dung Trang
A ĐẶT VẤN ĐỀ
I Lý do chọn đề tài 2
II Mục đích nghiên cứu 4
III Phương pháp nghiên cứu 4
IV Phạm vi nghiên cứu và áp dụng 5
B GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Chương I
Thực trạng 6
Chương II
Cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề 7
Chương III
Biện pháp tổ chức thực hiện 9
C KẾT LUẬN
I Những ứng dụng thực tiễn, bài học kinh nghiệm 30
II Những kết quả đạt được 31
III Kết luận 34
IV Những ý kiến đề xuất 34
Đề tài
MỘT SỐ KINH NGHIỆM CHỈ ĐẠO CÔNG TÁC GIẢI TOÁN QUA
MẠNG INTERNET –VIOLIMPIC CẤP TIỂU HỌC
A/ ĐẶT VẤN ĐỀ:
I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
“Hiền tài là nguyên khí Quốc gia”. Đào tạo, bồi dưỡng nhân tài là nhiệm
vụ cao cả của toàn xã hội. Cùng với khoa học công nghệ, GD&ĐT là quốc sách
hàng đầu trong đó Tiểu học là bậc học nền tảng, bồi dưỡng học sinh giỏi là tạo
nền móng cho chiến lược phát triển của đất nước. Đặc biệt là trong công cuộc
đổi mới hiện nay, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và
học tập là một việc làm cần thiết và vô cùng ý nghĩa, chính vì vậy vấn đề bồi
dưỡng học sinh giỏi “Giải toán qua mạng Internet - ViOlympic ở tiểu học”
đang được các cấp quản lý giáo dục và phụ huynh học sinh hết sức quan tâm;
Vì chính nơi đây nó vừa là sân chơi trực tuyến hấp dẫn của môn toán, vừa
tạo điều kiện cho các em làm quen, tiếp cận và sử dụng Internet một phương
thức học tập mới bổ ích và hiệu quả, những phần mềm dạy học với những hình
ảnh minh họa rất sinh động, lạ mắt đi kèm âm thanh vui tai, đã lôi cuốn sự
hăng hái học tập của học sinh.
Ngoài ra, trên các trang Website có nhiều phần mềm được viết ra như vừa
chơi vừa học để tránh sự mệt mỏi, nhàm chán đối với các em, Với máy tính kết
nối Internet đã giúp cho người học học theo năng lực, sở thích, sở trường của
mình như môn Tiếng Anh, Toán, Giao thông thông minh,
Hiện nay, việc học tập không chỉ bó hẹp trong nhà trường, thầy giáo
không phải là người duy nhất có thông tin truyền thụ cho các em mà các em có
thể chủ động học hỏi, tìm tòi thêm bài học với nhiều phương pháp học tập khác
nhau thông qua mạng Internet. Điều này giúp trẻ có thể rèn luyện tính chủ
động, tìm tòi nâng cao tính sáng tạo mới.
Mặt khác trong thực tế hiện nay, tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi “Giải
toán qua mạng Internet - ViOlympic” là một tiêu chí không thể thiếu để đánh
giá sự phát triển của một nhà trường. Mỗi học sinh giỏi không những là niềm
tự hào của cha mẹ, thầy cô mà còn là niềm tự hào của cả cộng đồng xã hội.
Chính vì vậy phương pháp bồi dưỡng cũng như hình thức tổ chức bồi dưỡng
phải như thế nào cho đa dạng phong phú và phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí
của từng đối tượng đó là vấn đề đang được rất nhiều người quan tâm.
Vậy để hoà nhập với sự phát triển của đất nước, đồng thời để nâng cao
chất lượng dạy và học đặc biệt là chất lượng của việc Bồi dưỡng Giải toán qua
mạng Internet - ViOlimpic thì việc nhận thức trong vấn đề Bồi dưỡng năng lực
cho học sinh là việc làm thiết thực, xuyên suốt chính vì thế tôi đã dành nhiều
thời gian nghiên cứu, tìm tòi, đúc kết rút kinh nghiệm và phổ biến kinh nghiệm
để việc bồi dưỡng đem lại hiệu quả cao.
Thực tế trong thời gian qua, một số trường tiểu học ở địa bàn huyện Phú
Giáo nói chung và Trường Tiểu học nói riêng đã có nhiều chuyển biến
tích cực trong việc bồi dưỡng giải toán qua mạng Internet - ViOlympic. Tuy
nhiên so với yêu cầu về chất lượng đào tạo như hiện nay và đặc biệt là để đáp
ứng tốt tiêu chí mà PGD&ĐT huyện đã đặt ra. Trước những mục tiêu
nhiệm vụ như vậy bản thân tôi thấy sự cần thiết của việc chỉ đạo công tác bồi
dưỡng giải toán qua mạng Internet - Violympic cấp Tiểu học vì thế tôi đã mạnh
dạn chọn và nghiên cứu đề tài: “Một số kinh nghiệm chỉ đạo công tác giải
toán qua mạng Internet - Violympic cấp Tiểu học tại trường
II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Nghiên cứu tìm hiểu tác dụng của giải toán qua mạng Internet - Violympic
trong việc dạy học sinh;
Thực trạng khi đưa công nghệ thông tin, mạng vào việc dạy học toán;
Tác dụng của việc sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học toán và chất
lượng học sinh khi được luyện và thi giải toán qua mạng;
Xác định thực trạng công tác Bồi dưỡng giải toán qua mạng Internet -
Violympic ở trường Tiểu học (thông qua việc khảo sát, và kiểm tra thực
tế).
Xây dựng và tổ chức thực nghiệm việc bồi dưỡng giải toán qua mạng
Internet-Violympic.
Tìm biện pháp hữu hiệu để chỉ đạo công tác bồi dưỡng giải toán qua mạng
Internet - ViOlympic.
Xây dựng chương trình bồi dưỡng phù hợp có hiệu quả cao theo đối tượng
học sinh.
Đúc kết, rút kinh nghiệm và ứng dụng vào thực tế giảng dạy nhằm góp
phần nâng cao chất lượng học tập cũng như chất lượng của việc bồi dưỡng giải
toán qua mạng ViOlympic.
III/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
Đọc sách bồi dưỡng nâng cao, tài liệu tự luyện Violympic; các loại văn
bản, các tài liệu tham khảo, truy cập Internet và các thông tin liên quan cần
thiết để thu thập tư liệu. Chú trọng nhiều đến các văn bản chỉ đạo về tổ chức
các hội thi giải toán qua mạng Internet - Violympic ở trường Tiểu học trong
các năm học.
Điều tra cơ bản (thông qua việc kiểm tra kế hoạch bồi dưỡng và dự giờ thăm lớp
bồi dưỡng giải toán, dự sinh hoạt chuyên đề và sinh hoạt chuyên môn của các tổ) kết
hợp với quan sát, đàm thoại, phỏng vấn, trò chuyện để nghiên cứu thực trạng về công
tác Bồi dưỡng giải toán qua mạng Internet - ViOlympic ở trong đơn vị mình công tác.
2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Nghiên cứu đặc điểm tâm lí học sinh Tiểu học, chương trình môn Toán nói chung
và chương trình giải toán trên mạng Internet nói riêng. Đặc biệt nghiên cứu các bài thi
trong mỗi vòng (phần mềm và trực tuyến); Điều tra, quan sát các em luyện giải Toán
trên mạng và phần mềm luyện thi; thực hành làm bài tập toán trên Internet - ViOlympic;
Tham khảo kế hoạch, nội dung bồi dưỡng và hiệu quả bồi dưỡng của các trường
lân cận trong huyện;
Nghiên cứu hoạt động bồi dưỡng, kế hoạch bồi dưỡng, thiết bị máy móc, sách
tham khảo, sách bồi dưỡng nâng cao, của giáo viên và thiết bị máy móc cũng như
sách vở học tập của học sinh để xác định đúng hướng về công tác bồi dưỡng giải toán
qua mạng.
IV/ PHẠM VI NGHIÊN CỨU VÀ ÁP DỤNG:
1. Phạm vi nghiên cứu:
Nghiên cứu môn toán nói chung và đi sâu vào nghiên cứu công tác bồi dưỡng giải
Toán trên mạng Internet - ViOlympic cho học sinh Tiểu học.
2. Phạm vi áp dụng:
Năm học : Thông qua khảo sát thực tế về chất lượng bồi dưỡng giải toán qua
mạng Internet - ViOlympic cấp Tiểu học của trường Tiểu học Tân Hiệp, xác định thực
trạng và tìm các biện pháp chỉ đạo mới về việc bồi dưỡng giải toán qua mạng Internet -
ViOlypic của đơn vị.
Năm học : Tiếp tục áp dụng việc chỉ đạo công tác này tại trường Tiểu học
Tân Hiệp và đúc kết kinh nghiệm.
B/ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
CHƯƠNG I
THỰC TRẠNG KHI CHƯA CÓ KINH NGHIỆM
I/ THUẬN LỢI:
Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, của chính quyền địa phương và
sự đồng thuận ủng hộ của quý Phụ huynh học sinh.
Học sinh chăm ngoan, hiếu học, tích cực hứng thú quan tâm tới cuộc thi.
Tập thể cán bộ giáo viên của trường nhiệt tình, có năng lực chuyên môn,
luôn nỗ lực thi đua “Dạy tốt - học tốt ”, phấn đấu tạo môi trường giáo dục
toàn diện.
II/ KHÓ KHĂN:
Đây là hình thức học tập mới nên có rất nhiều khó khăn bỡ ngỡ đối với
thầy và trò, cụ thể như việc tổ chức bồi dưỡng cho học sinh khi thực hành trên
máy còn lúng túng, chưa có kinh nghiệm xử lý các kĩ thuật máy móc và đường
truyền mạng Internet, chưa có kinh nghiệm tổ chức bồi dưỡng,
1. Học sinh ít được tiếp cận với máy vi tính, ở nhà không có máy tính hoặc
nếu có thì không có kết nối Iternet.
2. Nhà trường chỉ có 20 máy vi tính dùng cho công tác học tập, bồi dưỡng
nên không đủ đáp ứng cho nhu cầu luyện giải toán trên mạng cho các em học
sinh trong các khối lớp.
3. Ban Giám Hiệu nhà trường và giáo viên được phân công bồi dưỡng học
sinh giỏi giải toán qua mạng Internet chưa có nhiều kinh nghiệm, tài liệu
hướng dẫn bồi dưỡng rất hạn chế, chưa kiên trì trong việc tìm tòi, vận dụng các
phương pháp dạy học phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo của học sinh.
4. Cách tổ chức, tuyển chọn học sinh giỏi chưa khoa học, biên soạn tài liệu
bồi dưỡng khó khăn vất vả còn nhiều thiếu sót.
5. Việc hướng dẫn, truyền thụ kiến thức cho học sinh còn gượng ép, máy
móc, thậm chí đôi khi bế tắc khi gặp các dạng toán khó, toán mẹo ở khối 4, 5.
6. Học sinh tiếp thu bài còn mang tính thụ động, gò ép, thiếu tính sáng
tạo, thiếu tính logic, thiếu cơ sở.
7. Tìm giải pháp tháo gỡ như thế nào để có học sinh đi thi cấp huyện
theo quy định của phòng giáo dục ? Đây quả là một vấn đề quá khó khăn
đối với trường. vì các lý do đó nên trong các năm học số lượng học sinh
tham gia luyện và thi rất ít và kết quả thu được thấp.
Trên cơ sở nhận thức và xác định được những thuận lợi và khó khăn
của đơn vị bản thân tôi là Phó hiệu trưởng, quản lý và chỉ đạo trực tiếp
mảng bồi dưỡng học sinh giỏi giải toán trên mạng nên tôi đã quyết tâm
tìm tòi, sáng tạo phương pháp bồi dưỡng giải toán qua mạng Internet để
chỉ đạo và hướng dẫn giáo viên bồi dưỡng công tác này đạt kết quả cao.
CHƯƠNG II
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ
Quản lý là quá trình hoạt động của một chủ thể nhằm đưa hệ quản lý
của mình tiến tới mục tiêu. Phương pháp quản lý là cách tiến hành các
hoạt động, các nhiệm vụ cụ thể. Điều đó cho thấy phương pháp quản lý
giữ vai trò quan trọng mang tính quyết định. Nếu thiếu nó thì các chức
năng quản lý, nhiệm vụ quản lý, mục tiêu quản lý không thể thực hiện
được.
Trong nhiệm vụ ấy điều không thể thiếu trong công tác quản lý đó là
tổ chức thực hiện “Công tác bồi dưỡng học sinh giải toán trên mạng
Internet - ViOlympic” nhằm tiếp tục thực hiện phong trào thi đua
“Trường học thân thiện học sinh tích cực”; phong trào “Ứng dụng công
nghệ thông tin vào công tác quản lý và giảng dạy”; do Bộ Giáo dục và
đào tạo phát động.
Qua việc thực hiện công tác này, các em được thầy cô tận tình giúp
đỡ học tập, thực hành, được tiếp cận với máy móc của trường để luyện
tập, giải toán. Các em được phát huy vốn kiến thức đã học một cách tự
giác, tự tin rèn luyện tính độc lập trong quá trình giải toán, sáng tạo
trong việc tìm cách giải, cũng thông qua công tác này phát huy được
phương pháp tích cực trong dạy học với phương châm “Lấy học sinh
làm trung tâm”. Ở hoạt động này, giáo viên chỉ là người thiết kế, hỗ trợ
trong thực hiện giải các bài toán khó, trong những bài ấy các em có thể
có những cách giải khác nhau với sự tập trung cao độ để giải đúng, giải
nhanh nhất, tạo ra sân chơi trực tuyến môn Toán cho học sinh phổ
thông; tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận và sử dụng Internet là một
phương thức học tập, học sinh được luyện tập và tự đánh giá năng lực
học tập môn Toán; tạo ra môi trường thân thiện, lành mạnh để học sinh
tích cực giao lưu, học tập; tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị
dạy học, đặc biệt là phòng máy có kết nối Internet.
Môn Toán là một môn học trong chương trình phổ thông và cũng là
môn học bắt buộc trong các cấp học từ tiểu học, trung học cơ sở, trung
học phổ thông. Học môn toán không chỉ giúp học sinh nắm vững lý
thuyết mà nó còn là tiền đề để học sinh thực hành tính toán, áp dụng
trong thực tế mọi mặt của đời sống. Toán học cũng chính là công cụ
giúp học sinh tư duy, quá trình tư duy ở môn học Toán phù hợp với các
quá trình tư duy của học sinh tiểu học. Môn Toán ở bậc tiểu học chính
là nền móng cho việc học toán ở các cấp học cao hơn.
Tổ chức thực hiện công tác này cũng nhằm cụ thể hóa các Chỉ thị,
Công văn và các Quyết định về việc “Tổ chức thi giải Toán trên
Internet các cấp. Cuộc thi dành cho tất cả học sinh Tiểu học THCS và
THPT trên trong toàn quốc.
Để nâng cao chất lượng dạy và học, đồng thời để đào tạo bồi dưỡng
nhân tài cho đất nước, việc bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ ở cấp Tiểu
học là rất cần thiết.
Xác định được tầm quan trọng của vấn đề trên, tôi đã quyết tâm
tìm tòi, nghiên cứu tìm biện pháp chỉ đạo công tác Bồi dưỡng giải toán
qua mạng Internet - ViOlympic cấp Tiểu học:
CHƯƠNG III
MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn trong quản lý chỉ đạo công tác bồi
dưỡng giải toán qua mạng Internet tại đơn vị, tôi nhận thấy tuỳ theo điều kiện
cũng như chất lượng học sinh của từng trường mà người quản lý cần phải tìm
ra được biện pháp chỉ đạo hữu hiệu, mang tính khả thi để thực hiện việc bồi
dưỡng giải toán qua mạng Internet đạt hiệu quả tốt.
Bản thân là một phó hiệu trưởng tôi rất băn khoăn với công tác này và
xác định rằng “Công tác bồi dưỡng giải toán qua mạng Internet - ViOlympic”
đối với học sinh tiểu học là rất quan trọng vì nó là một trong những mắt xích
chủ yếu trong hệ thống công tác quản lý, công tác này được cải tiến và đẩy
mạnh sẽ có tác dụng thúc đẩy tạo nên sự chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng
dạy học và giáo dục của nhà trường. Chính vì lẽ đó tôi đã đi sâu tìm hiểu
nghiên cứu tìm tòi và thử nghiệm nhìn chung kết quả cho thấy là rất khả quan.
Các biện pháp đó như sau:
BIỆN PHÁP THỨ NHẤT
TÁC ĐỘNG NHẬN THỨC VỀ VAI TRÒ CỦA NGƯỜI THẦY
Trước hết, ta phải xác định rõ vai trò của người thầy là hết sức quan trọng.
Vì người thầy không chỉ là truyền thụ kiến thức cho học sinh mà hơn thế, giúp
học sinh biến vốn kiến thức của nhân loại thành tri thức của bản thân để rồi vận
dụng tri thức ấy một cách hữu ích vào cuộc sống chính mình. Với cách nhìn
như thế thì cho dù công nghệ có tiến bộ đến đâu, phương pháp dạy và học thay
đổi thế nào thì vai trò người thầy vẫn vô cùng quan trọng.
Người thầy chính là tâm điểm chuyển tải tri thức và không gì có thể thay
thế được.
Người thầy không những là người giỏi về chuyên môn mà còn phải là
người có năng lực sư phạm, có khả năng hiểu biết sâu rộng và có khả năng cập
nhật được những thay đổi nhanh chóng về khoa học, công nghệ. Ngoài ra
người thầy cũng phải là người có khả năng thích ứng với những thay đổi trong
ngành nghề và xã hội. Có như vậy thì người thầy mới có thể phát huy được
hiệu quả nhất vai trò và ảnh hưởng của mình trong quá trình dạy học.
Trong thời đại công nghệ này người thầy phải đảm nhận nhiều chức năng
hơn so với trước, có trách nhiệm lớn hơn trong việc lựa chọn nội dung dạy học
và giáo dục. Chuyển mạnh từ chỗ truyền thụ kiến thức sang tổ chức việc học
của học sinh, sử dụng đến mức tối đa những nguồn tri thức trong xã hội.
Yêu cầu rộng rãi hơn những phương tiện dạy học hiện đại, do đó yêu cầu
trang bị thêm những kiến thức và kỹ năng cần thiết.
Yêu cầu hợp tác rộng rãi và chặt chẽ hơn với các giáo viên cùng trường, yêu
cầu thắt chặt hơn mối quan hệ với cha mẹ học sinh và cộng đồng, góp phần
nâng cao chất lượng cuộc sống
Chính vì các lẽ trên nên đầu năm học và các đợt nghỉ giữa kỳ, nhà
trường tổ chức hội thảo chuyên đề “Ứng dụng công nghệ thông tin vào công
tác giảng dạy; Hội thảo chuyên đề “Bồi dưỡng học sinh giải toán qua mạng
Internet - ViOlympic”, ; Trong đó đặc biệt chú trọng đến việc bồi dưỡng
nâng cao trình độ tin học cho đội ngũ giáo viên, để mọi thành viên trong trường
đều có thể ứng dụng công nghệ thông tin vào việc hỗ trợ quá trình soạn giảng,
làm ĐDDH, bồi dưỡng học sinh giỏi, bồi dưỡng giải toán qua mạng Intenert -
ViOlympic, bồi dưỡng giao thông thông minh, bồi dưỡng tiếng anh trên trang
…
Mua thêm tài liệu, tạp chí cho giáo viên tự nghiên cứu, tự bồi dưỡng. Tổ
chức các buổi toạ đàm, đọc tài liệu trao đổi, giao lưu chia sẻ kinh nghiệm
(trong trường, liên trường) để giáo viên có thêm kiến thức và phương pháp dạy
học mới, đặc biệt là những vấn đề có liên quan đến công tác bồi dưỡng giải
toán qua mạng Internet - ViOlympic.
Tổ chuyên môn là mắt xích quan trọng trong quá trình quản lý dạy và
học. Chỉ đạo các tổ làm tốt công tác sinh hoạt tổ chuyên môn nhằm từng bước
đi vào nề nếp, một mặt nhằm phát huy tính hợp tác, tinh thần lao động có trách
nhiệm của mỗi thành viên trong tổ, đồng thời giúp các thành viên trong tổ biết
liên kết, điều chỉnh để tạo ra sức mạnh tổng hợp, định hướng vào mục tiêu
chung của nhà trường. Từ đó mỗi thành viên đều có trách nhiệm để thực hiện
tốt nhiệm vụ dạy và học trong nhà trường.
Khi sinh hoạt tổ cần chú trọng đến việc bàn các biện pháp lồng ghép việc
bồi dưỡng nâng cao kiến thức cho học sinh trong và ngoài giờ dạy, bàn cách
giải các bài toán khó mang tính suy luận logic để tìm ra cách giải ngắn gọn,
xúc tích nhất.
Mỗi giáo viên đều phải thấy được việc bồi dưỡng, nâng cao kiến thức
cho học sinh là vô cùng quan trọng và cần thiết. Từ đó tạo được động lực, gây
hứng thú cho giáo viên và học sinh tự giác, tích cực, sáng tạo để từng bước
nâng cao chất lượng đào tạo.
Trong trường hợp đặc biệt nếu trong khối đó có 1, 2 em học sinh xuất sắc
về môn học này nhưng do điều kiện gia đình khó khăn không trang bị được
máy vi tính thì giáo viên trong tổ linh động cho những em đó mượn máy của cá
nhân mình, hoặc ngoài giờ học cho e đó đến nhà thực hành trên máy tính của
Giáo viên, tránh trường hợp bỏ sót những nhân tài thật sự của trường.
BIỆN PHÁP THỨ HAI
TÁC ĐỘNG NHẬN THỨC VỀ VAI TRÒ CỦA PHỤ HUYNH
VÀ HỌC SINH
1/ Đối với phụ huynh học sinh:
Nhà trường tiến hành họp phụ huynh học sinh để nêu rõ cho phụ huynh
thấy được tác dụng của việc Bồi dưỡng giải toán qua mạng Internet.
Hướng dẫn phụ huynh cách lập nick, cách tham khảo tài liệu nâng cao để
có thể hướng dẫn con em mình học tập ở nhà.
Vận động phụ huynh đầu tư máy vi tính (máy lattop càng tốt) cho con
em mình. Nhà trường cần chú trọng hơn đến những em học sinh có năng khiếu,
có sở trường về môn toán. Quan tâm, phối hợp cùng nhà trường và giáo viên
phụ trách trong quá trình bồi dưỡng để mang lại hiệu quả thiết thực.
Vận động phụ huynh phối hợp chặt chẽ với nhà trường để đưa con em
mình đến trường và đón về theo thời gian đã quy định (vì trẻ nhỏ mà tự ý một
mình xách máy vi tính đi học là rất nguy hiểm).
Theo dõi, quan tâm nhắc nhở con em mình tự học tập ở nhà. Phản ánh
với nhà trường những khó khăn vướng mắc hoặc đề xuất những giải pháp tối
ưu cho giáo viên và nhà trường trong quá trình bồi dưỡng (nếu có).
Hàng năm có đề xuất các cấp khen thưởng khuyến học đối với những gia
đình có sự đóng góp, quan tâm đặc biệt tới phong trào học tập của học sinh để
khích lệ và nhân rộng trách nhiệm của phụ huynh đối với con em mình
2/ Đối với học sinh:
Trước hết, các em phải tạo cho mình một nề nếp học tập tốt. Tích cực
trong học tập (ở trường cũng như ở nhà).
Tham gia lớp bồi dưỡng đầy đủ, đúng thời gian quy định. Giờ nào việc
nấy, giờ học là phải tập trung, chơi ra chơi, học ra học. Sau đó, học sinh cần
rèn cho mình một thói quen cẩn thận, chu đáo. Cẩn thận từ việc cầm bút, cầm
thước kẻ, cẩn thận trong từng phép tính và tập dần thói quen kiểm tra lại bài
làm của mình.
Khi thực hành trên máy các em phải luyện cho thành thạo việc sử dụng
các phím số, các phím tắt, … để khi làm bài thao tác được chính xác và nhanh
hơn. Biết cách lên mạng tra cứu các thông tin hữu ích liên quan đến việc học
tập (dưới sự kiểm soát của cha mẹ và thầy cô).
Tuyệt đối không được mở các trang Website không lành mạnh như:
Game, các phim ảnh đồi trụy,
Tiếp đó, các em biết cách rút kinh nghiệm dần qua từng bài học để tìm ra
một cách học thích hợp nhất đối với bản thân.
Nhà trường kịp thời tuyên dương khen thưởng đối với những em học
sinh có thành tích trong học tập cũng như trong quá trình ôn tập bồi dưỡng để
khích lệ tinh thần cho các em học sinh.
BIỆN PHÁP THỨ BA
LỰA CHỌN ĐÚNG ĐỐI TƯỢNG HỌC SINH
Hưởng ứng phong trào ngành Giáo dục và nhà trường phát động, Ban
giám hiệu nhà trường họp bàn và thống nhất lên kế hoạch chi tiết cụ thể và chỉ
đạo kịp thời đến các Tổ trưởng và toàn thể Giáo viên chủ nhiệm các lớp để
thực hiện và kết hợp tuyên truyền đến với tất cả học sinh, phụ huynh về phong
trào Giải toán qua mạng Internet - ViOlympic này (tuyên truyền thông qua 2
hình thức chính đó là họp phụ huynh học sinh và tuyên truyền thông qua trang
Website của trường).
Lựa chọn đội tuyển là một việc làm hết sức cần thiết góp phần quyết
định sự thành công của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi giải toán qua mạng.
Kế hoạch phải được rõ ràng chi tiết ngay từ đầu năm học và chỉ đạo kịp thời
đến từng giáo viên đưa vào kế hoạch công tác giảng dạy và phụ trách lớp.
Việc xây dựng kế hoạch tốt giúp cho các hoạt động có hướng đi đúng
đắn đạt được hiệu quả như mong muốn và định hướng được triển vọng phát
hiện tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi trong tương lai.
Vì tính mới mẻ của cuộc thi nên nhà trường cần phải nắm rõ được năng
lực học tập của học sinh, lựa chọn những học sinh có năng khiếu về môn Toán.
Sau khi học sinh đã đăng ký tham gia đông đảo, nhà trường tiến hành
chỉ đạo giáo viên hướng dẫn, giúp đỡ học sinh đăng kí là thành viên Website
để luyện giải. Trên cơ sở đó, giáo viên kết hợp hướng dẫn
học sinh ôn tập kiến thức và rèn kỹ năng giải toán, hướng dẫn các thao tác tính
toán sao cho nhanh nhạy biết cách xử lý những tình huống có vấn đề trong các
bài toán trên mạng, phát hiện dạng toán, tìm các phương pháp giải toán phù
hợp.
Tên đăng nhập và mật khẩu là 2 yêu cầu không thể thay đổi khi sửa đổi
thông tin, tên đăng nhập và mật khẩu cần được bảo mật, tránh tình trạng người
khác đăng nhập vào nick của mình. Nếu đang thi mà cùng một thời điểm đăng
nhập cả 2 máy là phạm luật thi và hệ thống sẽ tự động thoát không cho thi tiếp.
Trong quá trình theo dõi phần luyện giải toán của các em học sinh bản
thân giáo viên cần phát hiện những học sinh có khả năng tính toán nhanh, tư
duy tốt và biết sử dụng máy, để lựa chọn và bồi dưỡng chuyên sâu, công
việc này cũng rất quan trọng, nó có vai trò rất lớn đến việc quyết định thành
công của giáo viên đối với công việc này. Học sinh giỏi giải toán qua mạng
Internet trước tiên phải học giỏi môn Toán, tính toán nhanh, chăm chỉ, cần cù
và có hiểu biết về những yêu cầu cần thiết trên máy tính. Đây chính là tiêu chí
mà giáo viên lựa chọn học sinh vào đội tuyển của lớp để bồi dưỡng chuyên sâu.
Giáo viên chủ nhiệm là người sâu sát nhất đối với các em học sinh chính
vì thế phải đánh giá học sinh một cách khách quan, chính xác, lựa chọn đúng
đối tượng học sinh để bồi dưỡng. Việc lựa chọn đúng không chỉ nâng cao hiệu
quả bồi dưỡng mà còn tránh được việc bỏ sót những em học giỏi, hoặc chọn
nhầm những em không có tố chất theo học sẽ bị quá sức.
Những căn cứ chính để lựa chọn:
1. Lựa chọn các đối tượng học sinh thông qua các giờ học:
Những học sinh thông minh thường chú ý nghe giảng, hăng hái phát biểu
ý kiến, ý kiến thường đúng, ngắn gọn và có sáng tạo.
Cũng cần phân biệt với những em hăng hái nhưng không thông minh thì
thường phát biểu trệch hướng dẫn dắt của giáo viên, có khi không đâu vào đâu.
Ngược lại có những em tuy ít phát biểu nhưng khi gọi lên và yêu cầu
trình bày thì những em này thường trả lời chính xác hoặc có những ý hay, thể
hiện sự sáng tạo.
2. Lựa chọn dựa vào việc chấm, chữa bài:
Những em thông minh, chắc chắn thường có ý thức học tập tốt, làm bài
đầy đủ, trình bày bài thường chặt chẽ, khoa học và thường có ý thức xung
phong chữa bài tập khó hoặc có ý kiến hay, góp phần cho bài tập phong phú
hơn.
Có những em còn phát hiện ra những cách làm ngắn gọn song vẫn hợp lý
và cho kết quả đúng để giảm bớt lượng thời gian tính toán và trình bày.
3. Lựa chọn thông qua các vòng thi kiểm tra:
Để việc thi, kiểm tra, đánh giá đúng chất lượng học sinh thì ngoài việc
thực hiện đúng quy chế thi như: sắp xếp chỗ ngồi, giám sát chặt chẽ, quán triệt
học sinh không được nhìn bài của bạn, đồng thời cũng không để cho bạn nhìn
bài của mình, không trợ giúp cho bạn khi làm bài thi; cũng cần chú ý sắp xếp
những em hàng ngày ngồi gần nhau thì đến khi thi hay kiểm tra phải ngồi xa
nhau.
Tuy nhiên để việc thi cử, kiểm tra đạt hiệu quả, giáo viên cần phải ra đề
trên cơ sở những dạng bài tập đã được ôn và cần có một bài khó, nâng cao hơn
đòi hỏi học sinh vận dụng những kiến thức đã học để làm bài. Trên cơ sở đó,
giáo viên đánh giá được những em nào có năng lực thực sự trong học tập.
Khi chấm bài thi, giáo viên cần phải vận dụng biểu điểm linh hoạt. Cần
ưu tiên điểm cho những bài làm có sự sáng tạo, trình bày bài khoa học.
Ngoài việc kiểm tra trên giấy thì giáo viên cần cho các em thi thử trên
phần mềm và trên mạng trực tuyến, nên tạo ra những tình huống như thi thật để
rèn luyện thêm cho các em nhằm tránh bị áp lực trong các đợt thi của các cấp.
Để đánh giá một cách chính xác và nắm được mức độ tiếp thu cũng như
sự tiến bộ của học sinh thì cần tổ chức thi, kiểm tra và sàng lọc qua nhiều vòng.
BIỆN PHÁP THỨ TƯ
XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH BỒI DƯỠNG
Hiện nay, chương trình bồi dưỡng Giải toán qua mạng không có sách
hướng dẫn chi tiết, cụ thể từng tiết, từng buổi học như trong chương trình chính
khóa. Hơn nữa, hầu hết sách nâng cao, sách tham khảo hiện nay không soạn
thảo theo đúng trình tự như chương trình học chính khóa, mà thường đi theo
các dạng. Trong khi đó, các trường thường kết hợp vừa học chính khóa vừa
phối hợp bồi dưỡng nâng cao. Vì thế soạn thảo chương trình bồi dưỡng là một
việc làm hết sức quan trọng và rất khó khăn nếu như chúng ta không có sự
tham khảo, tìm tòi và chọn lọc tốt.
Điều cần thiết là giáo viên cần phải nắm vững nội dung, chương trình
học, cần phải soạn thảo nội dung dẫn dắt học sinh từ cái cơ bản của nội dung
chương trình học chính khóa, tiến tới chương trình nâng cao (tức là, trước hết
phải khắc sâu kiến thức cơ bản của nội dung học chính khóa, từ đó vận dụng để
nâng cao dần kiến thức cho các em).
Cần soạn thảo chương trình theo vòng xoáy: Từ cơ bản đến nâng cao, từ
đơn giản đến phức tạp. Đồng thời cũng phải có ôn tập, củng cố, hệ thống, khắc
sâu và đặc biệt là tìm ra hướng giải ngắn gọn chính xác.
Trong quá trình soạn thảo chương trình bồi dưỡng cần lưu ý: Lựa chọn
chương trình theo mạch kiến thức mà chương trình chính khóa các em đã học.
Tránh tình trạng “chạy” trước kiến thức học chính khóa khi bồi dưỡng. Vì điều
này có thể gây áp lực cũng như tạo sự nhàm chán trong quá trình học vả lại
hiệu quả của việc bồi dưỡng sẽ không tốt.
* Ví dụ: Cứ sau 2 đến 3 tiết củng cố kiến thức cơ bản và nâng cao thì
cần có 1 tiết luyện tập, củng cố và cứ 4 đến 5 tiết thì cần có 1 tiết ôn tập hay
luyện tập chung để củng cố khắc sâu.
• Tôi đã chỉ đạo giáo viên soạn thảo 1 tiết bồi dưỡng cần có những nội
dung chính sau:
Kiến thức truyền đạt nâng cao (lí thuyết, ví dụ, …);
Bài tập vận dụng nâng cao;
Bài tập về nhà luyện thêm (tương tự như bài ở lớp);
Cần phải soạn thảo nội dung chương trình cho việc bồi
dưỡng đảm bảo thời lượng: Tiết; Tuần; Học kì, Cả năm.
Tuy nhiên, việc soạn thảo chương trình còn tùy thuộc vào mức độ tiếp
thu của từng học sinh làm sao cho các em có thể hiểu được, khắc sâu và vận
dụng được.
Cần giúp các em tổng hợp các dạng bài, các phương pháp giải. Vì hầu
hết các em chưa tự mình tổng hợp được mà đòi hỏi phải có sự hướng dẫn, giúp
đỡ của giáo viên.
Để các em vững vàng kiến thức, mở rộng được nhiều dạng bài tập thì
mỗi dạng bài cần phải luyện tập nhiều lần, đưa ra nhiều cách giải. Đồng thời
thỉnh thoảng phải củng cố, tổng hợp lại để khắc sâu.
Giáo viên cần phải đầu tư nhiều thời gian, tham khảo nhiều tài liệu, lập
nick vào thi như học sinh để thấy được những vướng mắc có thể xảy ra đối với
học sinh. Từ đó giáo viên có những định hướng đúng đắn, đúc rút và cô đọng
nội dung chương trình bồi dưỡng, phù hợp với đối tượng học sinh và thời gian
ôn luyện.
BIỆN PHÁP THỨ NĂM
PHƯƠNG PHÁP BỒI DƯỠNG TRÊN TÀI LIỆU
Trước hết trong quá trình bồi dưỡng giáo viên cần chú ý đến các dạng
toán, các mạch kiến thức điển hình của từng khối lớp mình được phân công bồi
dưỡng.
Phải chọn lọc những phương pháp giải bài toán dễ hiểu nhất để hướng
dẫn học sinh, đặc biệt là không nên quá máy móc theo cách giải của một số loại
sách giải đang bán trên thị trường.
Cần vận dụng và đổi mới phương pháp dạy học, tạo cho học sinh có cách
học mới, không gò bó, không áp đặt, tôn trọng và khích lệ những sáng tạo mà
học sinh đưa ra.
Những bài kiến thức mới, giáo viên cần lấy ví dụ và ra bài tập mang tính
chất vui chơi để gây hứng thú học tập cho học sinh, đồng thời giúp các em ghi
nhớ được tốt hơn.
Cần theo dõi và chấm bài làm của học sinh hàng ngày thật kĩ để kịp thời
phát hiện, uốn nắn những thiếu sót cho các em.
* Ví dụ: Giáo viên đưa ra bài toán vui, bài toán là một bài thơ, bài toán là một
câu đố, bài toán lấy tên học sinh hay đáp số là ngày, tháng có ý nghĩa, đáng ghi
nhớ, hoặc lấy ví dụ mang tính chất thực tiễn, dễ hiểu, … Tuy nhiên những bài
toán như thế, giáo viên cần tìm hiểu kĩ, thử và kiểm tra kết quả nhiều lần.
Giáo viên bồi dưỡng các bài tập cho học sinh phải luôn theo hướng
“mở”, có như vậy mới phát huy và làm phong phú sự sáng tạo của học sinh.
Hầu hết ở các bài luyện tập, giáo viên chỉ nên gợi mở để học sinh tự tìm
ra cách giải, không nên làm thay học sinh, giải cho học sinh hoàn toàn hoặc để
cho các em bế tắc rồi chữa. Ngược lại, khi chữa bài, giáo viên cần phải hướng
dẫn giải một cách chi tiết, tỉ mỉ (không giải tắt). Đồng thời uốn nắn những sai
sót và chấn chỉnh cách trình bày của học sinh một cách kịp thời, sau đó mới
khích lệ sự sáng tạo về cách giải tắt, cách giải ngắn gọn cho học sinh. Vì cái
đích của giải toán qua mạng ViOlympic là cần một kết quả cuối cùng nhanh và
đúng chứ không cần cách trình bày một bài toán như thế nào (đây là một trong
những yếu tố khác trong quá trình giải toán thông thường).
Một số bài để khắc sâu kiến thức cho các em, giáo viên có thể gợi ý để các
em tìm ra nhiều cách giải, hiểu sâu sắc được bản chất của bài toán. Như thế vừa
phát huy được tính độc lập sáng tạo của học sinh, vừa gây được hứng thú học tập
với các em.
Để giúp học sinh học tốt môn toán nói chung và môn toán ở Tiểu học nói
riêng, giáo viên cần giúp học sinh nắm bắt và vận dụng quy trình giải một bài toán,
phương pháp kiểm tra kết quả vào việc làm toán. Bởi giải toán qua mạng không chỉ
yêu cầu học sinh có kiến thức vững chắc mà đòi hỏi các em phải có kĩ năng làm bài
nhanh, kĩ năng thao tác trên máy tính linh hoạt. Nắm bắt được điều đó tôi tập trung
cho giáo viên rèn học sinh của mình ở hai kĩ năng cần thiết này: Đặc biệt tôi rất coi
trọng ở kĩ năng làm bài, vì dù nhanh hay chậm thì các em cũng phải làm được bài
và làm đúng mới được tính điểm: Bởi vậy trên lớp mỗi giờ học giáo viên cần rèn
học sinh của mình kĩ năng tính toán một cách thành thạo. Đây là tiền đề để học sinh
có thể nhẩm được kết quả của bài toán một cách nhanh nhất. Song không phải cứ
giao cho học sinh mình làm nhiều các bài toán là các em làm giỏi.
Giải toán trên mạng đòi hỏi học sinh phải có phương pháp tư duy, suy luận
nhanh. Chính vì vậy ở mỗi một dạng toán cần phải hướng học sinh mẹo tìm ra kết
qủa nhanh nhất mà không bị tốn nhiều thời gian. Bên cạnh đó kĩ năng thao tác trên
máy tính cũng cần thiết nhưng không phải là quan trong nhất. Vì thời gian các em
nhập kết quả vào máy không mất nhiều bằng thời gian các em suy nghĩ tìm ra kết
quả của bài toán. Nên trong quá trình dạy học toán mạng cho học sinh người bồi
dưỡng cũng không cần nặng nề lắm về việc các em ngồi trên máy nhiều hay ít. Để
đạt được những thành công nhất định ngoài việc đổi mới phương pháp dạy học
giáo viên cần coi trọng việc làm công tác tư tưởng tới các em và các bậc phụ
huynh. Phối hợp chặt chẽ với các bậc phụ huynh trong việc kiểm soát học sinh giải
toán mạng ở nhà.
Các bước giải một bài toán:
1. Đọc kĩ đề (3-5 lần), xác định dữ kiện của bài toán và cái phải tìm rồi tóm tắt bài
toán.
2. Xác định bài toán thuộc dạng nào đã học, tìm tòi cách giải và giải ra giấy nháp.
3. Thử lại kết quả.
4. Ghi vào vở rồi đọc lại bài làm.
Các phương pháp kiểm tra kết quả:
1. So sánh với thực tiễn.
2. Làm phép tính ngược lại.
3. Giải theo cách khác.
4. Thay kết quả vào để kiểm tra.
Có nhiều phương pháp để người dạy bồi dưỡng lựa chọn sao cho phù
hợp, song đối với học sinh Tiểu học, phương pháp trực quan hình ảnh vẫn là
quan trọng hơn cả. Vì thế, đối với những bài có thể minh họa được bằng hình
ảnh, hình vẽ, sơ đồ,…, giáo viên nên hướng dẫn học sinh vận dụng hình vẽ, sơ
đồ hoặc lấy ví dụ thực tế đơn giản sẽ đem lại hiệu quả hơn.
BIỆN PHÁP THỨ SÁU
HƯỚNG DẪN HỌC SINH THỰC HÀNH GIẢI TOÁN TRÊN MÁY
TÍNH
Để giúp học sinh có kĩ năng thực hành giải toán trên mạng Internet -
ViOlympic thì trước hết giáo viên cũng cần truy cập mạng và vào giải như học
sinh. Từ đó nắm bắt cách thức vào thi, các dạng bài, cũng như những kĩ năng
cần thiết để hướng dẫn học sinh. Đồng thời qua đó dự đoán những dạng bài mà
học sinh có thể lúng túng ở chỗ nào để có biện pháp khắc phục.
Hướng dẫn học sinh nắm rõ các luật và các quy định trong chương trình
ViOlympic: Tuyệt đối không được tự ý thoát hệ thông trong khi thi, không
được đăng nhập 1 lúc trên 2 máy, không được đăng nhập quá lâu (trên 60
phút) mà không vào thi,
Khi thực hành trên máy vi tính giáo viên cho học sinh luyện tập kết hợp 2
hình thức đó là: Giải trực tuyến trên website và luyện giải
trên phần mềm luyện thi - Bản quyền: Dự án ViOlympic, Visky 2.0.Email:
Điều cần thiết là giáo viên cần thường xuyên tổ chức, theo dõi học sinh
thực hành để nắm bắt những lỗi mà học sinh còn mắc phải để uốn nắn kịp thời.
Thực tế cho thấy nếu không được uốn nắn kịp thời thì ngay cả những em giỏi
lại dễ bị rớt ngay từ vòng cấp trường, bởi các em vẫn thường giải theo thói
quen ở nhà là không cần phải tính toán kĩ, khi thi bị điểm thấp thì thoát ra thi
lại để đạt điểm cao hơn.
Cần khuyến khích học sinh lập nhiều nick để thực hành, luyện tập cho
thành thục hơn cả về kiến thức lẫn thao tác trên máy tính.
Việc giúp các em vững vàng tâm lý trước và trong khi thi cũng rất quan
trọng. Bởi các em học sinh Tiểu học thường có tâm lý thi cử chưa tốt. Một số
em hồi hộp, lo sợ khi vào phòng thi; có em do tâm lý thi 1 bài chưa tốt đã nghĩ
là mình hỏng rồi thế là buông xuôi, thậm chí bỏ những bài sau hoặc thoát ra. Vì
vậy giáo viên cần giúp các em có tâm lý thoải mái trước khi vào phòng thi,
đồng thời dặn dò các em hết sức bình tĩnh, tính toán kĩ càng, thi hết sức mình
cho dù điểm có thấp.
Các bước chính để hướng dẫn học sinh giải toán trên mạng:
• Bước 1: Khám phá
Mỗi vòng thi bắt đầu, giáo viên yêu cầu học sinh lên mạng tự giải,
“chụp” tất cả các bài toán cũng như đáp số lại. Sau đó phân dạng bài, nhóm
bài.
** Cách chụp lại hình ảnh:
Khi bài toán hiện trước màn hình vi tính - học sinh ấn nút Prtsc/SysRq
(góc trên bên phải bàn phím), lập tức máy sẽ lưu giữ bài toán (hình ảnh) đó lại
- học sinh mở Fai Word dán lại (Pasta) là hoàn tất.
Công đoạn này chỉ mất không đầy 10 giây song nó rất hữu ích
cho việc lưu lại đề sau để tìm cách giải ngắn gọn hơn, nhanh hơn, và
nếu kiểm tra thấy bài đó sai thì để tìm cách giải lại cho đúng hơn.
• Bước 2: Thảo luận nhóm
Các em học nhóm (3-4 em), trao đổi với nhau kết quả những bài
giải được, chưa giải được, thảo luận tìm cách giải mới hay hơn, ngắn
gọn hơn (nếu có thể), sau đó sắp xếp các bài toán theo từng dạng cho
dễ nhớ.
Những bài nào không làm được giáo viên trợ giúp (Tổ chức
hướng dẫn cả lớp cùng giải để tất cả học sinh đều nắm được cách giải.
Đối với phần này giáo viên có thể hướng dẫn thông qua đèn chiếu
càng tốt, vì có sự hỗ trợ của đèn chiếu sẽ góp phần giảm lượng thời
gian ghi bảng đối với giáo viên không những thế nó tạo sự thực tế sinh
động, hấp dẫn đối với học sinh, hoặc có thể hướng dẫn giải ngay trong
nhóm cũng được (tùy vào tình hình thực tế của học sinh).
Lưu ý: Trong năm học Bộ Giáo dục quy định học sinh Tiểu
học tuyệt đối không được sử dụng máy tính bỏ túi khi thi nên giáo
viên cần rèn luyện thêm cho các em kĩ năng tính toán, kĩ năng nhẩm
các phép tính thật nhanh nhẹn chính xác. Cần chú ý đến các mẹo nhẩm
về cộng, trừ, nhân, chia.
** Ví dụ bài thi ở lớp 5:
• Dạng bài xóa các ô tăng dần hoặc chọn giá trị bằng nhau:
+ Đối với dạng này giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh cách
nhân nhẩm, chia nhẩm số thập phân, phân số và tỷ số phần trăm hoặc
có thể dùng phương pháp loại trừ (tùy vào các trường hợp khác nhau
để học sinh vận dụng).
+ Có những trường hợp cũng cần đưa về dạng so sánh phân số đó với 1, .
• Dạng bài xe chạy (hoặc thỏ tìm cà rốt):
Như bài toán (đã chụp lại) dưới đây thì giáo viên hướng dẫn cho học
sinh áp dụng phương pháp giải như sau:
Cách làm
Vòi thứ nhất trong 1 giờ chảy được
1
5
bể.
Đổi 4 giờ 30 phút = 4,5 giờ
Vòi thứ hai trong 1 giờ chảy được
1 2
4,5 9
hay
bể
Vậy trong 1 giờ cả hai vòi chảy được số phần bể là:
1 2 19
5 9 45
+ =
bể
* Cần ghi nhớ đối với dạng toán này thì học sinh phải luôn đổi về cùng đơn vị
thời gian là giờ và đưa mực nước về dạng phân số để tính.
• Bước 3: Tăng tốc độ
Từng học sinh dưới sự giám sát của giáo viên giải độc lập từng bài. Qua
mỗi bài giáo viên đều ghi lại thời gian để thấy được sự tiến bộ của các em.
Giáo viên hướng dẫn các em thêm 1 số thao tác của máy tính, cách nhập
số sao cho nhanh, cách lựa chọn bài nào làm trước, bài làm sau để đạt số điểm
tối đa.
• Bước 4: Về đích và mở rộng
Học sinh thực hành giải trên máy theo diễn tiến của các vòng thi. Giáo
viên kết hợp hướng dẫn thêm các bài toán khó để các em có thêm kiến thức.
Sau mỗi vòng thi, giáo viên lại yêu cầu học sinh ôn lại bài đã làm để
củng cố kiến thức. Giúp các em nắm chắc kiến thức đã học.
** Đối với các dạng toán của học sinh khối 4,5 có rất nhiều bài đòi hỏi cần
phải có sự tư duy cao độ mới có thể giải được, vì vậy không phải khi nào gặp
các bài toán khó giáo viên bồi dưỡng cũng đều có thể định hướng được ngay
cách giải và giải chính xác. Chính vì lẽ đó mà trong các lần sinh hoạt chuyên
môn tôi thường chỉ đạo giáo viên dành thời gian đưa ra các bài toàn khó, bàn
thống nhất tìm cách giải quyết sao cho phù hợp và chính xác nhất sau đó bước
tiếp theo là phải hệ thống lại kiến thức chính của các dạng toán để khắc sâu
kiến thức cho học sinh.
Một số minh chứng và một số kinh nghiệm để giải các bài toán điển
hình cho học sinh khối 4, 5:
1. Dạng toán về số và dãy số:
Bài 1: Để đánh số trang của một quyển sách dày 250 trang, người ta phải dùng
tất cả bao nhiêu chữ số ?
C ách giải :
Số lớn nhất có 1 chữ số là 9, số bé nhất có 1 chữ số là 1 (không có trang
0).
Ta có (9 – 1):1 + 1= 9 số có 1 chữ số
Số lớn nhất có 2 chữ số là 99, số bé nhất có 2 chữ số là 10
Ta có (99 – 10):1 + 1= 90 số có 2 chữ số
Số lớn nhất có 3 chữ số là 250, số bé nhất có 3 chữ số là 100
Ta có (250 – 100):1 + 1= 151 số có 3 chữ số
Vậy để đánh số trang một cuốn sách dày 250 trang, người ta cần đến:
9 + 90 x 2 + 151 x 3 = 642 chữ số.
Bài 2: Cho biết dãy số liên tiếp 1; 2; 3; 4 1000 có tất cả bao nhiêu chữ số?
Cách giải: Áp dụng cách trên ta có: 9 + 90 x 2 + 900 x 3 + 1 x 4 = 2893 chữ
số
Bài 3: Khi cộng một số tự nhiên với một số thập phân một học sinh sơ ý quên
viết dấu phẩy của số thập phân nên tìm được tổng sai bằng 7122. Tìm số thập
phân đó ? Biết tổng đúng bằng 400,89.
Cách giải:
Vì tổng đúng bằng 400,89 nên số thập phân có dạng a,89. Khi quên viết
dấu phẩy số thập phân thì số đó tăng 100 lần.
Số thập phân đó là (7122 – 400, 89) : 99 = 67,89
Bài 4: Tổng hai số bằng 88,36 nếu tăng số thứ nhất lên 2,5 lần và số thứ hai lên
3 lần thì tổng sẽ bằng 255,33. Tìm hai số đó.
Cách giải: (88, 36 x 3 – 255,33): (3-2,5) = 19,5
Vậy Số thứ nhất : 19,5; số thứ hai: 68,86
Bài 5: Một dãy phố có 20 nhà, số nhà của 20 nhà đều lẻ liên tiếp. Tổng 20 số
nhà bằng 2000. Hãy cho biết số nhà đầu tiên và số nhà cuối cùng của dãy số
nhà đó?
Cách giải:
Tổng số nhà đầu và cuối là : 2000 : 20 x 2 = 200.
Hiệu số nhà đầu và cuối là : (20 – 1) x 2 = 38
Số nhà đầu tiên : (200 – 38 ):2 = 81; số nhà cuối cùng: 81 + 38 = 119
2. Dạng toán về kim đồng hồ:
Dạng 1: Hai kim đồng hồ chuyển động để trùng khít lên nhau
a) Trường hợp 1: Đề toán cho thời điểm ban đầu
t = KCBĐ : Hiệu vận tốc
b) Trường hợp 2: Đề toán không cho thời điểm ban đầu
* Mẹo giải: Đưa về giờ đúng để suy luận và áp dụng công thức trường hợp a
để tính thời gian.
Dạng 2: Hai kim đồng hồ tạo với nhau thành một góc vuông
a) Trường hợp 1: Các bài toán cho thời điểm ban đầu tạo nên
KCBĐ <
4
1
vòng đồng hồ
t = (KCBĐ +
4
1
) :
12
11