Phát triển nhà tạo lập thị trường trái phiếu ở Việt nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
MỤC LỤC
Phát triển nhà tạo lập thị trường trái phiếu ở Việt Nam
LỜI MỞ ĐẦU
Trong những năm gần đây, tại thị trường chứng khoán Việt Nam, bên cạnh
thị trường cổ phiếu vốn rất sôi động và thăng trầm, thì một thị trường khác cũng
chiếm sự quan tâm không nhỏ của giới đầu tư, đặc biệt là những nhà đầu tư có tổ
chức là thị trường trái phiếu. Tuy nhiên, trên thực tế trong thời gian qua, mặc dù
thị trường trái phiếu Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực nhưng vẫn được
coi là một thị trường chưa phát triển. Trong một số cuộc hội thảo gần đây của Bộ
Tài chính, vấn đề xây dựng nhà tạo lập thị trường cho mặt hàng trái phiếu thường
xuyên được đề cập đến và coi như là một trong những giải pháp trọng tâm nhằm
thúc đẩy thị trường trái phiếu phát triển. Vậy nhà tạo lập thị trường là gì? Việc
xây dựng và phát triển hệ thống nhà tạo lập trên thị trường trái phiếu Việt Nam
cần được thực hiện như thế nào?
Đề tài mà nhóm chúng tôi trình bày dưới đây xin được giải đáp phần nào
những câu hỏi nêu ra trên để cô giáo và các bạn cùng tìm hiểu. Do khả năng thu
thập thông tin và phân tích còn hạn chế nên có gì thiếu sót mong cô giáo và các
bạn thông cảm.
Xin chân thành cảm ơn!
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NỘI DUNG
Chương I: Nhà tạo lập thị trường
I.Nhà tạo lập thị trường
1. Khái niệm.
Theo báo cáo của Tổ chức Quốc tế các Uỷ ban Chứng khoán –
ISOCO(1999):Nhà tạo lập thị trường là những thành viên tham gia trên các thị
trường mua bán các công cụ tài chính hoạt động theo phương thức khớp giá, thực
hịên chức năng đặt các lệnh chào mua chào bán. Những nhà tạo lập thị trường tạo
ra thị trường có tính thanh khoản cao bằng cách thường xuyên yết lên các mức giá

chào mua, chào bán, qua đó đảm bảo một thị trường hai chiều.
Định nghĩa tại http:// www.investopedia.com như sau: Nhà tạo lập thị
trường là một công ty môi giới giao dịch chấp nhận rủi ro nắm giữ một khối lượng
nhất định của một loại chứng khoán nhất định để nhằm hỗ trợ, thúc đẩy giao dịch
đối với loại chứng khoán đó. Mỗi nhà tạo lập thị trường sẽ cạnh tranh trên thị
trường để nhận được lệnh đặt từ phía khách hàng (là các nhà đầu tư tham gia trên
thị trường) bằng cách báo các mức giá chào mua, chào bán đối với một khối lượng
chắc chắn có thể giao dịch của loại chứng khoán nhất định. Khi nhận được lệnh
đặt từ phía khách hàng, nhà tạo lập thị trường sẽ gần như ngay lập tức bán những
chứng khoán mà tổ chức đó nắm giữ trong kho hoặc tìm kiếm một lệnh đối ứng
phù hợp. Toàn bộ quá trình này diễn ra trong khoảng vài giây.
Theo khái niệm này thì nhà tạo lập thị trường sẽ đóng đồng thời vai trò của
nhà môi giới và đơn vị giao dịch, tuỳ thuộc vào đặc tính của giao dịch được tiến
hành.
Công ty giao dịch(đơn vị giao dịch): là công ty sẵn sàng tiến hành mua, bán
chứng khoán cho tài khoản riêng của công ty. Công ty này đóng vai là một trong
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hai phía mua hoặc bán khi thực hiện giao dịch. Có nghĩa công ty sẽ thực sự phải
mua bán chứng khoán và chịu những rủi ro, hưởng lợi nhuận đối với chứng khoán
nằm trong tài khoản cuả mình
Như thế nhà tạo lập thị trường có thể đứng trên cả hai phía của thị trường
để chào mua và chào bán. Khoảng chênh lệch giữa mức giá chào mua và chào bán
được gọi là chênh lệch mua-bán.
2. Chức năng của nhà tạo lập thị trường.
Nhà tạo lập thực hiện hai công việc để đáp ứng các lệnh từ phía các nhà đầu
tư.
Thứ nhất: nhà tạo lập đặt các lệnh chào mua, chào bán.
Thứ hai: Nhà tạo lập thực hiện chức năng môi giới trong trường hợp:
- Lệnh đặt mua đến nhưng nhà tạo lập thị trường không đủ số chứng

khoán đặt mua trong tài khoản của mình.
- Lệnh đặt bán đến nhưng nhà tạo lập không đủ khả năng để mua
toàn bộ số chứng khoán đặt bán hoặc một phần khối lượng của khách
hàng đặt ra.
Để tìm lệnh đối ứng này, nhà tạo lập thị trường này sẽ phải tìm đến một
nhà tạo lập thị trường khác. Nhà tạo lập thị trường kia có thể trực tiếp mua hoặc
bán hoặc cũng có thể chuyển tiếp đến một lệnh mua hoặc bán của một nhà đầu tư
khác mà họ nhận được sang để đối ứng. Cơ chế này được thực hiện rất nhanh
thông qua công nghệ cơ sở của toàn thị trường.
3. Phân loại
1 Theo đối tượng:
- Nhà tạo lập cho trái phiếu
- Nhà tạo lập cho cổ phiếu
2 Theo thị trường:
- Nhà tạo lập thị trường với hệ thống tạo lập trên thị trường trên sàn
giao dịch điện tử, đấu giá theo giá.( NASDAQ)
- Nhà tạo lập thị trường với hệ thống tạo lập trên thị trường tập trung
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
trên sàn giao dịch cổ điển đấu giá theo lệnh.
- Nhà tạo lập thị trường với hệ thống tạo lập thị trường trên sàn giao
dịch điện tử khớp lệnh.
II. Nhà tạo lập thị trường cho trái phiếu.
1.Đặc điểm.
Với thị trường trái phiếu, tuy xét trên phương diện ít rủi ro hơn so với cổ
phiếu, tuy nhiên nhà tạo lập thị trường tham gia trên thị trường này thường có
những yêu cầu đặc thù liên quan trực tiếp đến đặc tính của trái phiếu: giao dịch
trái phiếu thường có khối lượng và giá trị lớn nên thời gian tiến hành thường lâu
hơn. Bên cạnh đó một nhà tạo lập thị trường thông thường dù có vốn lớn đến đâu
cũng rất khó có thể đảm bảo tiến hành được tất cả các giao dịch bằng lượng chứng

khoán “trong kho” của mình, và cũng không thể đảm bảo luôn tìm kiếm được các
lệnh đặt đối ứng cần thiết của khách hàng. Thực tế này dẫn đến tổ chức tham gia
tạo lập thị trường trên thị trường trái phiếu có hai cấp độ:
Cấp độ thứ nhất: Các công ty giao dịch
Cấp độ thứ hai : Môi giới giao dịch nội bộ (Inter-dealer broker)
Những tổ chức này đóng vai trò như những trung gian giữa các công ty môi
giới chính trên thị trường với mục đích hỗ trợ, thúc đẩy các giao dịch nội bộ giữa
các tổ chức này. Đối tượng giao dịch của họ là các công ty môi giới khác, các nhà
môi giới khác, các tổ chức nhận quản lý danh mục đầu tư, tín thác…
Ngoài ra nhà tạo lập trên thị trường trái phiếu còn có những đặc điểm sau:
- Cần có các công cụ tự bảo hiểm để phòng ngừa rủi ro: hợp đồng kỳ hạn,
hợp đồng tương lai, hoán đổi, quyền lựa chọn… tiêu biểu là các “Hợp đồng mua
bán lại”.
Đây là hình thức vay vốn ngắn hạn dành cho các nhà kinh doanh trái phiếu.
Nhà kinh doanh bán trái phiếu lại cho nhà đầu tư và mua lại trái phiếu vào một
ngày xác định, thường từ 1 ngày đến 2 tuần. Thông qua hợp đồng mua bán lại họ
có thể tăng khả năng về vốn để nắm giữ khối lượng trái phiếu lớn hơn.
- Chịu rủi ro về lãi suất và thanh khoản đối với các loại trái phiếu đang nắm
giữ.
Do hoạt động của nhà tạo lập thị trường đảm bảo luôn có một thị trường
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cho những nhà đầu tư muốn bán chứng khoán trước khi đáo hạn. Vì vây, họ
thường phải có một khối lượng vốn lớn cần thiết để sẵn sàng mua chứng khoán
khi nhà đầu tư yêu cầu, cũng như nắm giữ một khối lượng chứng khoán nhất định
để bán lại cho nhà đầu tư.
2.Vai trò.
- Duy trì tính linh hoạt của thị trường đối với trái phiếu khi trái phiếu đó
được phát hành ra thị trường.
- Tăng khả năng thực hiện giao dịch trái phiếu có thể sinh lời do sự cạnh

tranh về giá cả đặt ra giữa các nhà tạo lập thị trường khác nhau đối với cùng một
loại trái phiếu.
- Thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tới một loại trái phiếu doanh
nghiệp không niêm yết trên thị trường.
- Tăng tính linh hoạt của thị trường đối với một loại trái phiếu khi tăng số
lượng các nhà tạo lập thị trường.
- Tăng tính thanh khoản của trái phiếu: vì các nhà tạo lập phải thường
xuyên yết lên các mức giá chào mua, chào bán nên đảm bảo thị trường luôn hai
chiều.
III. Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tạo lập thị trường trái
phiếu
Do đặc tính của ngành kinh doanh chứng khoán, và đặc điểm của trái phiếu
nên hoạt động của các nhà tạo lập luôn chịu ảnh hưởng từ các điều kiện tài chính
bên ngoài, đồng thời chịu ảnh hưởng từ các điều kiện chủ quan của nhà tạo lập.
Hiện nay ở Việt Nam các trung gian tài chính trên thị trường trái phiếu là
các công ty chứng khoán,tuy nhiên các CTCK vẫn chưa thực hiện nghiệp vụ thực
sự của các nhà tạo lập thị trường, đó là: yết giá, số lượng mua và bán trái phiếu.
Trong thời gian tới, khi khối lượng trái phiếu công ty nhiều lên, các công ty chứng
khoán sẽ cần thay đổi để thực hiện được chức năng tạo lập thị trường. Vì thế sau
đây ta sẽ phân tích những yếu tố ảnh hưởng một công ty chứng khoán làm chức
năng tạo lập thị trường cho trái phiếu.
1.Yếu tố nội tại-chủ quan.
Đối với hoạt động tạo lập thị trường trái phiếu, một số vấn đề chủ quan mà một
5