Điều kiện và khả năng huy động vốn trên thị trường chứng khoán. Thực tiễn ở Việt nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Điều kiện và khả năng huy động vốn trên thị trờng chứng khoán. Thực tiễn ở Việt
Nam
Phần I: Tổng quan về thị trờng chứng khoán (TTCK)
1. Th trng chng khoỏn l gỡ?
Thị trờng chứng khoán là nơi diễn ra các hoạt động trao đổi, mua bán, chuyển nh-
ợng các loại chứng khoán, qua đó thay đổi chủ thể nắm giữ chứng khoán.
Chứng khoán là chứng chỉ hoặc bút toán ghi sổ, xác nhận các quyền và lợi ích
hợp phát của ngời sở hữu chứng khoán đối với tài sản hoặc vốn của tổ chức phát
hành, gồm: Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu t chứng khoán, các loại chứng
khoán khác theo quy định của pháp luật.
Khi một công ty gọi vốn, số vốn cần gọi đó đợc chia thành nhiều phần nhỏ bằng
nhau gọi là cổ phần. Ngời mua cổ phần gọi là cổ đông. Cổ đông đợc cấp một giấy
chứng nhận sở hữu cổ phần gọi là cổ phiếu và chỉ có công ty cổ phần mới phát
hành cổ phiếu. Nh vậy, cổ phiếu chính là một chứng th chứng minh quyền sở hữu
của một cổ đông đối với một công ty cổ phần.
Trỏi phiu l mt loi chng khoỏn n do doanh nghip phỏt hnh, xỏc nhn
ngha v tr c gc v lói ca doanh nghip phỏt hnh i vi ngi s hu trỏi
phiu.
2. Chc nng ca TTCK
- Huy động vốn đầu t cho nền kinh tế: Khi các nhà đầu t mua chứng khoán do các
công ty phát hành, số tiền nhàn rỗi của họ đợc đa vào hoạt động sản xuất kinh
doanh và qua đó góp phần mở rộng sản xuất xã hội. Thông qua TTCK, Chính phủ
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
và chính quyền ở các địa phơng cũng huy động đợc các nguồn vốn cho mục đích
sử dụng và đầu t phát triển hạ tần kinh tế, phục vụ các nhu cầu chung của xã hội.
- Cung cấp môi tr ờng đầu t cho công chúng : TTCK cung cấp cho công chúng một
môi trờng đầu t lành mạnh với các cơ hội lựa chọn phong phú. Các loại chứng
khoán trên thị trờng rất khác nhau về tính chất, thời hạn và độ rủi ro, cho phép các
nhà đầu t có thể lựa chọn loại hàng hóa phù hợp với khả năng, mục tiêu và sở

thích của mình.
- Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán: Nhờ có TTCK, các nhà đầu t có thể
chuyển đổi các chứng khoán họ sở hữu thành tiền mặt hoặc các loại chứng khoán
khác khi họ muốn. Khả năng thanh khoản là một trong những đặc tính hấp dẫn
của chứng khoán đối với ngời đầu t. Đây là yếu tố cho thấy tính linh hoạt, an toàn
của vốn đầu t. TTCK hoạt động càng năng động và có hiệu quả thì tính thanh
khoản của các chứng khoán giao dịch trên thị trờng càng cao.
- Đánh giá hoạt động của doanh nghiệp: Thông qua chứng khoán, hoạt động của
các doanh nghiệp đợc phản ánh một cách tổng hợp và chính xác, giúp cho việc
đánh giá và so sánh hoạt động của doanh nghiệp đợc nhanh chóng và thuận tiện,
từ đó cũng tạo ra một môi trờng cạnh tranh lành mạnh nhằm nâng cao hiệu quả sử
dụng vốn, kích thích áp dụng công nghệ mới, cải tiến sản phẩm.
- Tạo môi tr ờng giúp Chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô: Các chỉ
báo của TTCK phản ánh động thái của nền kinh tế một cách nhạy bén và chính
xác. Giá các chứng khoán tăng lên cho thấy đầu t đang mở rộng, nền kinh tế tăng
trởng; ngợc lại, giá chứng khoán giảm sẽ cho thấy các dấu hiệu tiêu cực của nền
kinh tế. Vì thế, TTCK đợc gọi là phong vũ biểu của nền kinh tế và là một công cụ
quan trọng giúp Chính phủ thực hiện các chính sách kinh tế vĩ mô. Thông qua
TTCK, Chính phủ có thể mua và bán trái phiếu Chính phủ để tạo ra nguồn thu bù
đắp thâm hụt ngân sách và quản lý lạm phát. Ngoài ra, Chính phủ cũng có thể sử
dụng một số chính sách, biện pháp tác động vào TTCK nhằm định hớng đầu t
đảm bảo cho sự phát triển cân đối của nền kinh tế.
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
3. Cấu trúc và phân loại cơ bản thị trờng chứng khoán
- Căn cứ vào sự l u thông của chứng khoán trên thị tr ờng , TTCK có hai loại:
+ Thị trờng sơ cấp: là thị trờng mua bán các chứng khoán mới phát hành. Trên thị
trờng này, vốn từ nhà đầu t sẽ đợc chuyển sang nhà phát hành thông qua việc nhà
đầu t mua các chứng khoán mới phát hành.
Thị trờng sơ cấp còn gọi là thị trờng cấp một hay thị trờng phát hành. Thị trờng sơ

cấp thực hiện chức năng quan trọng nhất của thị trờng chứng khoán là huy động
vốn cho nhà đầu t. Thị trờng sơ cấp vừa có khả năng thu gom mọi nguồn vốn tiết
kiệm nhỏ của từng hộ dân c, vừa có khả năng thu hút nguồn vốn to lớn từ nớc
ngoài; các nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi từ các doanh nghiệp, các tổ chức tài
chính, Chính phủ tạo thành một nguồn vốn khổng lồ tài trợ cho nền kinh tế mà
các phơng thức khác không thể làm đợc. Nh vậy, thị trờng sơ cấp tạo ra môi trờng
cho các doanh nghiệp gọi vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh.
+ Thị trờng thứ cấp: Là nơi giao dịch các chứng khoán đã đợc phát hành trên thị
trờng sơ cấp. Thị trờng thứ cấp đảm bảo tính thanh khoản cho các chứng khoán đã
phát hành.
Dù công ty có đợc niêm yết nhng nếu không phát hành (thêm) cổ phiếu mới thì
cũng không huy động đợc xu vốn nào. Thị trờng thứ cấp là nơi mua đi bán lại cổ
phiếu đã đợc phát hành (chủ sở hữu cũ bán cho chủ mới). Các sở giao dịch chứng
khoán chủ yếu hoạt động nh thị trờng thứ cấp. Trên thị trờng thứ cấp không có xu
vốn nào đợc huy động (cho các công ty hay cho nền kinh tế), lời lãi của một ngời
đúng bằng lỗ của một ngời khác.
Vậy, thị trờng thứ cấp có ích lợi gì?
Thứ nhất, nó làm cho việc trao đổi quyền sở hữu công ty dễ dàng (dễ biến cổ
phiếu thành tiền mặt). Điều này rất quan trọng vì nó chính là cơ chế để giúp biến
tài sản thành vốn, thành t bản. Nó tạo cho các chủ sở hữu một thủ tục đơn giản,
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
văn minh để bỏ phiếu bằng chân, để rút khỏi công ty (hay khoản đầu t) mà
không phải cãi cọ, tranh chấp với các chủ sở hữu khác hay với ban lãnh đạo. Nh
thế khuyến khích ngời ta bỏ tiền đầu t (tạo vốn thật khi mua cổ phiếu đợc phát
hành lần đầu) do kỳ vọng đợc chia cổ tức và giá cổ phiếu lên.
Thứ hai, giá cổ phiếu gây áp lực cho ban điều hành các công ty phải kinh doanh
cho có hiệu quả, vì về dài hạn, một công ty làm ăn kém thì giá cổ phiếu sẽ thấp,
ban lãnh đạo sẽ bị cổ đông sa thải. Chính vì thế những ngời lãnh đạo có khuyến
khích lớn để giữ cho giá cổ phiếu cao (cả bằng phơng pháp giả mạo, chính vì thế

nên cần có sự kiểm soát chặt chẽ của Nhà nớc bằng các thủ tục minh bạch).
Thị trờng chứng khoán vừa nh thị trờng sơ cấp và thứ cấp là một phát minh vĩ đại
của con ngời, chúng ta nên cố gắng học để sử dụng hữu hiệu nó.
- Căn cứ vào ph ơng thức hoạt động của thị tr ờng , TTCK có: Thị trờng tập trung
(Sở giao dịch chứng khoán), thị trờng phi tập trung (OTC) và thị trờng thứ 3.
Tính tập trung ở đây là muốn nói đến việc các giao dịch đợc tổ chức tập trung
theo một địa điểm vật chất. Hình thái điển hình của TTCK tập trung là Sở giao
dịch chứng khoán. Tại Sở giao dịch chứng khoán, các giao dịch đợc tập trung tại
một địa điểm; các lệnh đợc chuyển tới sàn giao dịch và tham gia vào quá trình
ghép lệnh để hình thành nên giá giao dịch.
TTCK phi tập trung còn gọi là thị trờng OTC (over the counter). Trên thị trờng
OTC, các giao dịch đợc tiến hành qua mạng lới các công ty chứng khoán phân tán
trên khắp quốc gia và đợc nối với nhau bằng mạng điện tử. Giá trên thị trờng này
đợc hình thành theo phơng thức thỏa thuận.
- Căn cứ vào hàng hóa trên thị tr ờng , TTCK có: Thị trờng cổ phiếu, thị trờng trái
phiếu, thị trờng các công cụ chứng khoán phái sinh.
+ Thị trờng cổ phiếu: là thị trờng giao dịch và mua bán các loại cổ phiếu, bao
gồm cổ phiếu thờng và cổ phiếu u đãi.
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Thị trờng trái phiếu: là thị trờng giao dịch và mua bán các trái phiếu đã đợc phát
hành, các trái phiếu này bao gồm các trái phiếu công ty, trái phiếu đô thị và trái
phiếu chính phủ.
+ Thị trờng các công cụ chứng khoán phái sinh: là thị trờng phát hành và mua đi
bán lại các chứng từ tài chính khác nh: quyền mua cổ phiếu, chứng quyền, hợp
đồng quyền chọn
4. Các nguyên tắc hoạt động của TTCK
- Nguyên tắc cạnh tranh: Theo nguyên tắc này, giá cả trên TTCK phản ánh quan
hệ cung cầu về chứng khoán và thể hiện tơng quan cạnh tranh giữa các công ty.
Trên thị trờng sơ cấp, các nhà phát hành cạnh tranh với nhau để bán chứng khoán

của mình cho các nhà đầu t, các nhà đầu t đợc tự do lựa chọn các chứng khoán
theo các mục tiêu của mình. Trên thị trờng thứ cấp, các nhà đầu t cũng cạnh tranh
tự do để tìm kiếm cho mình một lợi nhuận cao nhất, và giá cả đợc hình thành theo
phơng thức đấu giá.
- Nguyên tắc công bằng: Công bằng có nghĩa là mọi ngời tham gia thị trờng đều
phải tuân thủ những quy định chung, đợc bình đẳng trong việc chia sẻ thông tin
và trong việc gánh chịu các hình thức xử phạt nếu vi phạm vào những quy định
đó.
- Nguyên tắc công khai: Chứng khoán là loại hàng hóa trừu tợng nên TTCK phải
đợc xây dựng trên cơ sở hệ thông công bố thông tin tốt. Theo luật định, các tổ
chức phát hành có nghĩa vụ phải cung cấp thông tin đầy đủ theo chế độ thờng
xuyên và đột xuất thông qua các phơng tiện thông tin đại chúng, Sở giao dịch, các
công ty chứng khoán và các tổ chức có liên quan.
- Nguyên tắc trung gian: Nguyên tắc này có nghĩa là các giao dịch chứng khoán
đợc thực hiện thông qua tổ chức trung gian là các công ty chứng khoán. Trên thị
trờng sơ cấp, các nhà đầu t không mua trực tiếp của nhà phát hành mà mua từ các
nhà bảo lãnh phát hành. Trên thị trờng thứ cấp, thông qua các nghiệp vụ môi giới,
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
kinh doanh, các công ty chứng khoán mua, bán chứng khoán giúp các khách hàng
hoặc kết nối các khách hàng với nhau qua việc thực hiện các giao dịch mua bán
chứng khoán trên tài khoản của mình.
- Nguyên tắc tập trung: Các giao dịch chứng khoán chỉ diễn ra trên sở giao dịch
và trên thị trờng OTC dới sự kiểm tra giám sát của cơ quan quản lý Nhà nớc và
các tổ chức tự quản.
5. Các thành phần tham gia TTCK:
- Nhà phát hành: Là các tổ chức thực hiện huy động vốn thông qua TTCK dới
hình thức phát hành các chứng khoán
- Nhà đầu t: Là những ngời thực sự mua và bán chứng khoán trên TTCK. Nhà
đầu t có thể đợc chia thành hai loại:

+ Nhà đầu t cá nhân: là những ngời có vốn nhàn rỗi tạm thời, tham gia mua bán
trên TTCK với mục đích kiếm lời.
+ Nhà đầu t có tổ chức: là các định chế đầu t thờng xuyên mua bán chứng khoán
với số lợng lớn trên thị trờng. Các định chế này có thể tồn tại dới các hình thức
sau: công ty đầu t, công ty bảo hiểm, quỹ lơng hu, công ty tài chính, ngân hàng
thơng mại và các công ty chứng khoán.
- Các công ty chứng khoán: Là những công ty hoạt động trong lĩnh vực chứng
khoán, có thể đảm nhận một hoặc nhiều trong số các nghiệp vụ chính là môi giới,
quản lý quỹ đầu t, bảo lãnh phát hành, t vấn đầu t chứng khoán và tự doanh.
- Các tổ chức có liên quan đến TTCK:
+ Uỷ ban chứng khoán Nhà nớc: là cơ quan thuộc Chính phủ thực hiện chức năng
quản lý Nhà nớc đối với TTCK ở Việt Nam.
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Sở giao dịch chứng khoán: là cơ quan thực hiện vận hành thị trờng và ban hành
những quyết định điều chỉnh các hoạt động giao dịch chứng khoán trên Sở phù
hợp với các quy định của luật pháp và Uỷ ban chứng khoán.
+ Công ty dịch vụ máy tính chứng khoán: là tổ chức phụ trợ, phục vụ các giao
dịch chứng khoán.
+ Công ty đánh giá hệ số tín nhiệm: là công ty chuyên cung cấp dịch vụ đánh giá
năng lực thanh toán các khoản vốn gốc và lãi đúng thời hạn và theo những điều
khoản đã cam kết của công ty phát hành đối với một đợt phát hành cụ thể.
Ngoài ra còn có: Hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán, tổ chức lu ký và
thanh toán bù trừ chứng khoán, các tổ chức tài trợ chứng khoán
Phần II: Điều kiện và khả năng huy động vốn trên thị
trờng chứng khoán Việt Nam
Các doanh nghiệp có thể huy động vốn trên thị trờng chứng khoán bằng cách phát
hành chứng khoán (cổ phiếu, trái phiếu hoặc các chứng chỉ quỹ) ra công chúng.
Phát hành ra công chúng là quá trình trong đó chứng khoán đợc bán rộng rãi ra
công chúng, cho một số lợng lớn ngời đầu t, trong tổng lợng phát hành phải giành

một tỷ lệ nhất định cho các nhà đầu t nhỏ và khối lợng phát hành phải đạt đợc
một mức nhất định.
Việc phát hành cổ phiếu sẽ giúp cho công ty có thể huy động vốn khi thành lập
hoặc để mở rộng kinh doanh. Nguồn vốn huy động này không cấu thành một
khoản nợ mà công ty phải có trách nhiệm hoàn trả cũng nh áp lực về khả năng
cân đối thanh khoản của công ty sẽ giảm rất nhiều, trong khi sử dụng các phơng
thức khác nh phát hành trái phiếu công ty thì hoàn toàn ng ợc lại. Tuy nhiên mỗi
phơng thức huy động đều có những u nhợc điểm riêng và nhà quản lý công ty
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
phải cân nhắc, lựa chọn tuỳ từng thời điểm và dựa trên những đặc thù cũng nh
chiến lợc kinh doanh của công ty để quyết định phơng thức áp dụng thích hợp.
I. Điều kiện huy động vốn trên thị trờng chứng khoán
Việc doanh nghiệp có thể huy động vốn trên thị trờng chứng khoán hay không
chịu ảnh hởng của rất nhiều yếu tố: điều kiện về mặt pháp lý, điều kiện nền kinh
tế, thị trờng và bản thân doanh nghiệp.
Để huy động vốn trên thị trờng chứng khoán, về mặt pháp lý (theo Điều 12 Luật
chứng khoán), các doanh nghiệp phải thoả mãn một số những điều kiện nhất định.
Thông thờng, điều kiện để phát hành chứng khoán ra công chúng gồm năm điều
kiện sau:
- Đảm bảo có quy mô vốn tối thiểu
- Đảm bảo tính liên tục về hoạt động sản xuất kinh doanh
- Hoạt động sản xuất kinh doanh có lãi (hoạt động có hiệu quả trong một số năm)
- Có đội ngũ cán bộ đủ năng lực và trình độ quản lý hoạt động sản xuất kinh
doanh
- Có phơng án khả thi về việc sử dụng số vốn huy động.
Cụ thể, đối với Việt Nam:
1. Điều kiện để chào bán, phát hành cổ phiếu ra công chúng
Điều kiện chào bán cổ phiếu ra công chúng:
- Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 10

tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán
- Hoạt động kinh doanh của năm liền trớc năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng
thời không có lỗ luỹ kế tính đến năm đăng ký chào bán
- Có phơng án phát hành và phơng án sử dụng vốn thu đợc từ đợt chào bán đợc
Đại hội cổ đông thông qua.
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Điều kiện phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng:
Theo quy định của Nghị định 48/1998/NĐ-CP về chứng khoán và thị trờng chứng
khoán và Thông t 01/1998/TT-UBCK hớng dẫn Nghị định 48/1998/NĐ-CP, tổ
chức phát hành phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng phải đáp ứng đợc
các điều kiện sau:
- Mức vốn điều lệ tối thiểu là 10 tỷ đồng Việt Nam
- Hoạt động kinh doanh có lãi trong 2 năm liên tục gần nhất
- Thành viên Hội đồng quản trị và Giám đốc (Tổng Giám đốc) có kinh nghiệm
quản lý kinh doanh.
- Có phơng án khả thi về việc sử dụng vốn thu đợc từ đợt phát hành cổ phiếu.
- Tối thiểu 20% vốn cổ phần của tổ chức phát hành phải đợc bán cho trên 100 ng-
ời đầu t ngoài tổ chức phát hành; trờng hợp vốn cổ phần của tổ chức phát hành từ
100 tỷ đồng trở lên thì tỷ lệ tối thiểu này là 15% vốn cổ phần của tổ chức phát
hành.
- Cổ đông sáng lập phải nắm giữ ít nhất 20% vốn cổ phần của tổ chức phát hành
và phải nắm giữ mức này tối thiểu 3 năm kể từ ngày kết thúc đợt phát hành.
- Trờng hợp cổ phiếu phát hành có tổng giá trị theo mệnh giá vợt 10 tỷ đồng thì
phải có tổ chức bảo lãnh phát hành.
2. Điều kiện chào bán, phát hành trái phiếu ra công chúng
Điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng (Điều 12 Luật Chứng khoán)
- Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 10
tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán
- Hoạt động kinh doanh của năm liền trớc năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng

thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán, không có khoản nợ phải
trả quá hạn trên một năm.
- Có phơng án phát hành, phơng án sử dụng và trả nợ vốn thu đợc từ đợt chào bán
đợc Hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng thành viên hoặc Chủ sở hữu công ty thông
qua (phơng án khả thi)
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Có cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu t về điều
kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu t và
các điều kiện khác.
Điều kiện phát hành trái phiếu ra công chúng:
- Doanh nghiệp có quy mô vốn tối thiểu: 10 tỷ đồng
- Doanh nghiệp có thời gian hoạt động tối thiểu là 01 năm kể từ ngày chính thức
đi vào hoạt động.
- Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh năm liền kề năm phát hành phải có lãi.
- Có tổ chức bảo lãnh phát hành
- Có dự án khả thi về việc sử dụng số vốn huy động
3. Điều kiện chào bán, phát hành chứng chỉ quỹ ra công chúng
Điều kiện chào bán:
- Tổng giá trị chứng chỉ đăng ký chào bán tối thiểu năm mơi tỷ đồng Việt Nam
- Có phơng án phát hành và phơng án đầu t số vốn thu đợc từ đợt chào bán chứng
chỉ quỹ phù hợp với quy định của luật chứng khoán.
Điều kiện phát hành:
- Việc phát hành chắng chỉ quỹ lần đầu ra công chúng đợc thực hiện đồng thời với
thủ tục xin phép lập Quỹ đầu t chứng khoán
- Việc phát hành chứng chỉ quỹ đầu t chứng khoán để tăng vốn của Quỹ đầu t
chứng khoán phải đợc Uỷ ban Chứng khoán Nhà nớc chấp thuận.
* Hồ sơ đăng ký chào bán chứng khoán
1. Hồ sơ đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng bao gồm:
- Giấy đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng

- Bản cáo bạch
- Điều lệ của tổ chức phát hành
- Quyết định của Đại hội cổ đông thông qua đợt phơng án phát hành và phơng
án sử dụng vốn thu đợc từ đợt chào bán cổ phiếu ra công chúng.
- Cam kết bảo lãnh phát hành (nếu có)
2. Hồ sơ đăng ký chào bán trái phiếu ra công chúng bao gồm:
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Giấy đăng ký chào bán trái phiếu ra công chúng
- Bản cáo bạch
- Điều lệ của tổ chức phát hành
- Quyết định của Hội đồng quản trị hoặc hội đồng thành viên hoặc Chủ sở hữu
công ty thông qua phơng án phát hành, phơng án sử dụng và trả nợ vốn thu đ-
ợc từ đợt chào bán trái phiếu ra công chúng.
- Cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu t về điều
kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu t
và các điều kiện khác
- Cam kết bảo lãnh phát hành (nếu có)
3. Hồ sơ đăng ký chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng
- Giấy đăng ký chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng
- Bản cáo bạch
- Dự thảo điều lệ quỹ đầu t chứng khoán
- Hợp đồng giám sát giữa ngân hàng giám sát và công ty quản lý đầu t chứng
khoán
- Cam kết bảo lãnh phát hành (nếu có)
* Thủ tục phát hành chứng khoán ra công chúng: Gồm 3 bớc cơ bản:
- Chuẩn bị phát hành:
+ Tổ chức họp đại hội đồng cổ đông: Thống nhất về chủ trơng phát hành
chứng khoán ra công chúng
+ Lựa chọn tổ chức bảo lãnh, tổ chức kiểm toán

+ Định giá chứng khoán
+ Xây dựng hồ sơ đăng ký phát hành: Hồ sơ gồm nhiều tài liệu khác nhau
(Giấy đăng ký chào bán chứng khoán ra công chúng, bản cáo bạch (dự thảo):
công khai những thông tin chính xác, trung thực, khách quan liên quan đến
chứng khoán chào bán đã phát hành)
- Đăng ký chứng khoán: Hồ sơ đăng ký bao gồm:
+ Giấy đăng ký chào bán cổ phiếu ra công chúng
+ Điều lệ công ty
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Nghị quyết của đại hội cổ đông thông qua việc phát hành cổ phiếu ra công
chúng
+ Bản cáo bạch
+ Cam kết bảo lãnh phát hành (Nếu có)
- Phân phối chứng khoán:
+ Sau khi có giấy phép phát hành, phải công bố trên các phơng tiện thông tin
đại chúng về đợt phát hành
+ Công bố công khai bản cáo bạch và thực hiện phân phối chứng khoán
+ Báo cáo Uỷ ban chứng khoán Nhà nớc
+ Làm thủ tục niêm yết chứng khoán (nếu đợc yêu cầu)
* Quy trình phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng: Thông thờng
gồm những bớc sau:
- Tổ chức đại hội cổ đông để xin ý kiến chấp thuận của đại hội cổ đông về việc
phát hành chứng khoán ra công chúng, đồng thời thống nhất mục đích huy động
vốn; số lợng vốn cần huy động; chủng loại và số lợng chứng khoán dự định phát
hành; cơ cấu vốn phát hành dự tính phân phối cho các đối tợng: Hội đồng quản
trị, cổ đông hiện tại, ngời lao động trong doanh nghiệp, ngời bên ngoài doanh
nghiệp, ngời nớc ngoài
- Hội đồng quản trị ra quyết định thành lập ban chuẩn bị cho việc xin phép phát
hành chứng khoán ra công chúng. Chức năng chủ yếu của ban chuẩn bị là chuẩn

bị các hồ sơ xin phép phát hành để nộp lên cơ quan quản lý nhà nớc về chứng
khoán và thị trờng chứng khoán; lựa chọn tổ chức bảo lãnh phát hành (nếu cần),
công ty kiểm toán và tổ chức t vấn và cùng với các tổ chức này xây dựng phơng
án phát hành và dự thảo bản cáo bạch để cung cấp cho các nhà đầu t.
- Ban chuẩn bị lựa chọn ngời đứng đầu tổ hợp bảo lãnh phát hành. Trong phần lớn
các trờng hợp phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng, để đảm bảo sự thành
công của đợt phát hành thì tổ chức phát hành phải chọn ra đợc một tổ chức bảo
lãnh phát hành. Tổ chức bảo lãnh phát hành với uy tín và mạng lới rộng lớn của
mình sẽ giúp cho việc phân phối chứng khoán của tổ chức phát hành diễn ra một
cách suôn sẻ. Chính vì vậy, khi tiến hành phát hành chứng khoán ra công chúng
12
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thì việc lựa chọn tổ chức bảo lãnh phát hành có ý nghĩa rất quan trọng, và mang
tính quyết định đến sự thành bại của đợt phát hành.
- Ngời đứng đầu tổ hợp bảo lãnh phát hành lựa chọn các thành viên khác của tổ
hợp. Trong trờng hợp khối lợng chứng khoán phát hành là quá lớn, vợt quá khả
năng của một tổ chức bảo lãnh phát hành thì tổ chức bảo lãnh phát hành chính (tổ
chức bảo lãnh phát hành đã đợc lựa chọn) sẽ đứng ra lựa chọn các thành viên khác
để cùng với mình tiến hành bảo lãnh cho toàn bộ đợt phát hành.
- Ban chuẩn bị cùng với tổ hợp bảo lãnh phát hành, công ty kiểm toán và tổ chức
t vấn tiến hành định giá chứng khoán phát hành. Định giá chứng khoán là khâu
khó khăn nhất và phức tạp nhất khi tiến hành phát hành chứng khoán ra công
chúng. Nếu định giá chứng khoán quá cao thì sẽ khó khăn trong việc bán chứng
khoán, còn nếu định giá chứng khoán quá thấp thì sẽ làm thiệt hại cho tổ chức
phát hành. Vì thế, việc định giá chứng khoán một cách hợp lý sao cho ngời mua
và ngời bán đều chấp nhận đợc là hết sức quan trọng và cần phải đợc phối hợp của
tổ chức bảo lãnh, công ty kiểm toán và tổ chức t vấn của công ty.
- Chính thức thành lập tổ hợp bảo lãnh phát hành và ký hợp đồng bảo lãnh phát
hành với tổ chức phát hành.
- Công ty kiểm toán xác nhận các báo cáo tài chính trong hồ sơ xin phép phát

hành.
- Tổ chức phát hành nộp hồ sơ lên Uỷ ban chứng khoán. Thông thờng tổ chức
phát hành sẽ đợc trả lời về việc cấp hay từ chối cấp giấy phép trong một thời hạn
nhất định kể từ ngày nộp hồ sơ xin phép phát hành đầy đủ và hợp lệ. Trong thời
gian chờ Uỷ ban chứng khoán Nhà nớc xem xét hồ sơ, tổ chức phát hành có thể sử
dụng nội dung trong bản cáo bạch sơ bộ để thăm dò thị trờng.
- Sau khi đợc cấp phép phát hành, tổ chức phát hành phải ra thông báo phát hành
trên các phơng tiện thông tin đại chúng, đồng thời công bố ra công chúng bản cáo
bạch chính thức và việc thực hiện việc phân phối chứng khoán trong một thời gian
nhất định kể từ khi đợc cấp giấy phép. Thời hạn phân phối đợc quy định khác
nhau đối với mỗi nớc. ở Việt Nam, theo quy định tại Nghị định 48/Chính phủ về
chứng khoán và thị trờng chứng khoán thì thời hạn này là 90 ngày, trong trờng
13
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hợp xét thấy hợp lý và cần thiết, Uỷ ban chứng khoán Nhà nớc có thể gia hạn
thêm.
- Tiến hành đăng ký, lu giữ, chuyển giao và thanh toán chứng khoán sau khi kết
thúc đợt phân phối chứng khoán.
- Sau khi hoàn thành việc phân phối chứng khoán, tổ chức phát hành cùng với tổ
chức bảo lãnh phát hành phải báo cáo kết quả đợt phát hành cho ủy ban chứng
khoán và tiến hành đăng ký vốn với cơ quan có thẩm quyền.
- Trờng hợp tổ chức phát hành có đủ điều kiện niêm yết thì có thể làm đơn xin
niêm yết gửi lên Uỷ ban chứng khoán và Sở giao dịch chứng khoán nơi công ty
niêm yết.
Ngoài ra, để có thể huy động vốn trên thị trờng chứng khoán, doanh nghiệp cần
phải tạo dựng đợc uy tín, danh tiếng trên thị trờng, tạo đợc hình ảnh đẹp trong mắt
công chúng. Để đạt đợc điều đó, doanh nghiệp cần tuân thủ nguyên tắc công bố
thông tin: đảm bảo cung cấp đầy đủ, kịp thời, chính xác các thông tin cần thiết
cho ngời mua chứng khoán. Bản thân doanh nghiệp luôn phải tăng cờng hiệu quả
của chính mình, phải tăng cờng việc quản trị công ty một cách minh bạch và phải

bảo đảm yêu cầu niêm yết của thị trờng vốn trong nớc và quốc tế.
Về thị trờng:
Doanh nghiệp có thể huy động vốn trên thị trờng chứng khoán thông qua thị trờng
sơ cấp. Tuy nhiên, nếu không có thị trờng thứ cấp (thị trờng thứ cấp là nơi trao
đổi, mua bán các chứng khoán đã đợc phát hành. Nhà đầu t mua đi bán lại
chứng khoán nhằm một trong các mục đích: cất giữ tài sản tài chính, nhân một
khoản thu nhập cố định hàng năm, hởng chênh lệch giá) thì không có thị trờng
sơ cấp: nếu chứng khoán phát hành ra mà không lu chuyển đợc trên thị trờng thứ
cấp thì nhà đầu t cũng không quan tâm đến việc mua, nắm giữ chứng khoán phát
hành (nhất là cổ phiếu, một loại chứng khoán vô thời hạn). Cổ phiếu của một tổ
chức niêm yết trên thị trờng chứng khoán khi đợc mua bán nhiều là phản ánh lòng
tin của ngời đầu t vào tổ chức đó; do đó khi tổ chức niêm yết muốn tăng vốn, họ
có thể tiếp tục phát hành cổ phiếu hoặc trái phiếu đợt mới. Vì vậy, thông thờng,
khi thị trờng đang lên (chỉ số giá cổ phiếu đang ở xu hớng tăng), thì các công ty
14