bước đầu khảo sát hoạt động thiết kế và dàn dựng chương trình thời sự

Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
MỞ ĐẦU
Đài TNVN đang trong quá trình đổi mới, cải cách phương thức tuyên
truyền để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thính giả. Trong sự cạnh tranh
thông tin ngày càng sôi động giữa các loại hình báo chí như báo in, báo hình,
báo nói, báo mạng, thì quá trình đổi mới này là tất yếu, là đòi hỏi sống còn
để Đài TNVN tiếp tục giữ được sự yêu mến của thính giả. Sự ra đời của một
số loại hình báo chí và truyền thông đa phương tiện với việc thông tin
nhanh, đa dạng mang tính định hưóng rõ nét đã và đang là một thách thức
không nhỏ với Đài Tiếng nói Việt Nam.
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, trong thế giới truyền thông, phát thanh chiếm một vị trí
quan trọng bởi phát thanh là hình thức thông tin nhanh, rẻ tiền và tiện lợi.
Với hình thức phát thanh trực tiếp, các Đài phát thanh có thể đem đến cho
thính giả những thông tin đồng thời với sự kiện đang diễn ra, cho phép thính
giả được tham gia vào chương trình phát thanh và tạo cho thông tin có tính
chất hai chiều. Chính vì vậy, việc nghiên cứu những thiết kế tổng thể cho
một hệ phát thanh, hay cấu trúc các chương trình phát sóng cụ thể một cách
hợp lý, có tính khoa học và đạt hiệu quả cuối cùng là thu hút được sự quan
tâm, chú ý của thính giả chính là góp phần vào thành công của hoạt động
thông tin là một công việc cần thiết, rất cần được tiến hành thường xuyên tại
Đài Tiếng nói Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay hoạt động thiết kế và dàn
dựng chương trình phát thanh trong thực tiễn không được tiến hành nghiên
cứu hay tổng hợp một cách khoa học, chưa có định hướng lâu dài cho hoạt
động này, mà chỉ là những đề xuất mang tính đơn lẻ hay ngẫu hứng tại các
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
1
1
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________

Ban biên tập, các phòng chuyên đề hoặc cá nhân các biên tập viên tham gia
sản xuất chương trình.
Tuy nhiên, so với yêu cầu, so với mong muốn của thính giả và của các
cấp lãnh đạo, nhiều chương trình phát thanh của Đài Tiếng nói Việt Nam
vẫn chưa đáp ứng được. Tính Thời sự chưa được thể hiện rõ nét, chưa có
tính liên kết, chưa phản ánh kịp thời những vấn đề quan trọng nảy sinh trong
ngày Đặc biệt, phương thức tổ chức sản xuất các Chương trình Thời sự
hiện nay còn nhiều bất cập, cần được nghiên cứu, cải tiến, đổi mới cách làm
để tạo ra những sản phẩm phát thanh hấp dẫn hơn, hiệu quả hơn, gần gũi hơn
và thiết thực hơn, đáp ứng cao hơn nữa những yêu cầu của đời sống chính trị
xã hội hiện nay của đất nước. Xét về cơ bản, mặc dù đã đáp ứng được nhu
cầu thông tin cho thính giả, nhưng các Bản tin và các Chương trình Thời sự
vẫn thiếu tính hấp dẫn, đặc biệt tính định hướng và tính chiến đấu chưa cao,
do còn thiếu những thông tin về những vấn đề bức thiết trong cuộc sống,
thiếu những bài phân tích, bình luận, lý giải các vấn đề quan trọng của đất
nước cũng như quốc tế. Trong khi đó, hiện nay thông tin có vấn đề liên quan
thiết thực đến cuộc sống của ngưòi dân, việc tăng cường các bài phóng sự,
phân tích, bình luận về các vấn đề đó nhằm nâng cao tính chiến đấu và tính
định hướng đang trở thành tiêu chí của hầu hết các phương tiện truyền thông
hiện nay.
Chính vì thế, việc nghiên cứu và đề xuất một qui trình sản xuất và thể
hiện các Chương trình Thời sự trên Hệ Thời sự Chính trị Tổng hợp của Đài
Tiếng Nói Việt Nam trở thành một yêu cầu cấp thiết, nhằm hội nhập nhanh
với xu thế chung của phát thanh hiện đại và cũng là để đáp ứng yêu cầu
chính đáng của thính giả là được thông tin nhanh, chính xác, đầy đủ và hấp
dẫn.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
2
2
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.

_____________________________________________________________________________
Vì vậy, chúng tôi chọn đề tài "Bước đầu khảo sát hoạt động thiết kế
và dàn dựng chương trình Thời sự trực tiếp trên hệ Thời sự Chính trị
VOV1 - Đài Tiếng nói Việt Nam" cho bản khoá luận của mình.
Trong quá trình nghiên cứu, do thời gian và trình độ còn nhiều hạn
chế, chắc chắn không thể tránh khỏi sai sót. Chúng tôi, rất mong nhận được
sự quan tâm giúp đỡ, đóng góp ý kiến của các Thầy giáo, các đồng nghiệp
và các bạn.
2. Lịch sử nghiên cứu đề tài
- Theo ý kiến của chúng tôi, đây là một nghiên cứu quan trọng và cần
thiết, nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới của Đài Tiếng nói Việt Nam nói riêng
và các đài phát thanh nói chung trước xu thế làm báo hiện đại. Tuy nhiên,
các công trình khoa học ngành báo chí ở bậc đại học và sau đại học về đề tài
này vẫn còn đang bỏ ngỏ. Qui trình sản xuất chương trình nói chung cũng
như qui trình sản xuất các Chương trình Thời sự là đặc thù của mỗi cơ quan
báo chí và mỗi loại hình báo chí. Bởi vậy, việc nghiên cứu các mô hình, qui
trình sản xuất chương trình của các Đài nước ngoài hay các cơ quan báo chí
bạn (Đài Truyền hình Việt Nam và các đài Phát thanh - Truyền hình địa
phương) chỉ có tính tham khảo. Nguồn tài liệu về lĩnh vực này cũng rất hạn
chế. Vì vậy, có thể coi đây là một nghiên cứu hoàn toàn mới. Năm 2004,
Trung tâm ứng dụng tin học phát triển công nghệ phát thanh (RITC) của Đài
Tiếng nói Việt Nam có một công trình nghiên cứu về qui trình sản xuất
chương trình phát thanh hiện đại, tiên tiến, nhưng đó là một qui trình mang
tính kỹ thuật nhiều hơn mang tính nghiệp vụ báo chí. Công trình này cũng
được tham khảo trong khi thực hiện đề tài này.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
3
3
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________

3. Đối tượng nghiên cứu, đối tượng khảo sát
- Đối tượng nghiên cứu: hoạt động thiết kế và dàn dựng chương trình
phát thanh trực tiếp, cụ thể trong bản khoá luận này là chương trình Thời sự
phát trên sóng Hệ Thời sự Chính trị Tổng hợp của Đài Tiếng nói Việt Nam.
- Đối tượng khảo sát: toàn bộ hoạt động thiết kế và dàn dựng chương
trình Thời sự trên sóng Hệ Thời sự Chính trị Tổng hợp.
4. Phạm vi nghiên cứu, khảo sát
- Các chương trình Thời sự tiêu biểu được thực hiện trong khoảng
2005 đến tháng 4 năm 2007.
5. Phương pháp nghiên cứu
Trong bản khoá luận này, có hai nhóm phương pháp cơ bản được sử
dụng:
- Nhóm các phương pháp lý thuyết:
Vận dụng các quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ
nghĩa duy vật lịch sử trong nghiên cứu một hiện tượng xã hội, chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về báo chí; khảo sát hệ thống giáo trình,
sách tham khảo về báo chí và về đề tài nghiên cứu.
- Nhóm các phương pháp thực tiễn:
Sưu tầm, thống kê, phân tích, đánh giá, tổng hợp, so sánh, đối chiếu…
các tài liệu, số liệu, dữ kiện.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
4
4
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
6. Ý nghĩa khoa học và giá trị thực tiễn của đề tài
a. Ý nghĩa khoa học:
Chúng tôi mong muốn góp phần cùng với các nhà nghiên cứu báo chí
- truyền thông và những người trực tiếp sản xuất chương trình bước đầu đưa
ra một số tiền đề lý thuyết cho việc thiết kế và dàn dựng các chương trình

Thời sự trên sóng phát thanh mà cụ thể là chương trình Thời sự trực tiếp.
Cao hơn là góp phần xây dựng một lý thuyết mới về nghiệp vụ phát thanh,
theo hướng kết hợp qui trình kỹ thuật, nghiệp vụ báo chí và qui trình lãnh
đạo chỉ đạo, thành một thực thể thống nhất, với mục tiêu là sản xuất được
những sản phẩm phát thanh mang tính trí tuệ, hấp dẫn, có tính chiến đấu và
tính định hướng cao, thực hiện tốt nhất nhiệm vụ chính trị ở một Đài phát
thanh quốc gia trong giai đoạn đất nước hội nhập, mở cửa và đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá.
b. Giá trị thực tiễn:
Trên cơ sở hoạt động khảo sát và nghiên cứu, chúng tôi hy vọng sẽ đề
xuất được các kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả mặt công tác quan trọng
này trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam; khái quát một số vấn đề về phương
pháp tổ chức, xây dựng và sản xuất chương trình Thời sự (được thực hiện
trực tiếp) trên sóng phát thanh. Nghiên cứu này cũng lưu ý tới khả năng sử
dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại để phục vụ nhiệm vụ thông tin đúng,
nhanh, hay của các chương trình Thời sự nói riêng và hệ Thời sự - Chính trị
Tổng hợp của Đài Tiếng nói Việt Nam nói chung; Góp phần xây dựng một
lý thuyết mới về nghiệp vụ phát thanh, theo hướng kết hợp qui trình kỹ
thuật, nghiệp vụ báo chí và qui trình lãnh đạo chỉ đạo, thành một thực thể
thống nhất, với mục tiêu là sản xuất được những sản phẩm phát thanh mang
tính trí tuệ, hấp dẫn, có tính chiến đấu và tính định hướng cao, thực hiện tốt
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
5
5
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
nhất nhiệm vụ chính trị ở một Đài phát thanh quốc gia trong giai đoạn đất
nước hội nhập, mở cửa và đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phù hợp
xu thế chung của thời đại, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thính giả
trong thông tin, tuyên truyền.

7. Kết cấu của Khóa luận
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu Tham khảo, Phụ lục, khoá luận
có 3 chương, bao gồm:
- Chương I - Vai trò các chương trình thời sự trực tiếp trong hoạt
động phát thanh hiện đại
- Chương II - Khảo sát hoạt động thiết kế và dàn dựng chương
trình Thời sự trên hệ VOV1 - Đài Tiếng nói Việt Nam
- Chương III - Một số vấn đề nghiệp vụ báo chí trong hoạt động
thiết kế và dàn dựng chương trình thời sự trực tiếp trên hệ VOV1 - Đài
Tiếng nói Việt Nam
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
6
6
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Chương 1: VAI TRÒ CÁC CHƯƠNG TRÌNH THỜI SỰ TRỰC
TIẾP TRONG HOẠT ĐỘNG PHÁT THANH HIỆN ĐẠI
1.1. Phát thanh truyền thống và phát thanh trực tiếp
Trong thời đại bùng nổ thông tin và các phương tiện truyền thông đa
dạng như hiện nay, loại hình phát thanh - dù có những nhược điểm nhất
định, nhưng vẫn chiếm một vị trí quan trọng. Thực tế cho thấy, dù ở là một
quốc gia công nghiệp phát triển hay một nước với khoảng 3 phần tư dân số
sống bằng nông nghiệp như Việt Nam, vai trò của các Đài phát thanh vẫn rất
quan trọng và có khả năng cung cấp lượng thông tin lớn, liên tục với chi phí
thấp cho công chúng. Đặc biệt, với hình thức phát thanh trực trực tiếp, các
Đài phát thanh có thể đem đến cho thính giả những thông tin đồng thời diễn
ra với sự kiện và nhất là cho phép thính giả có thể tham gia trực tiếp vào
chương trình phát thanh.
Tại Việt Nam, hình thức phát thanh trực tiếp đã được thực hiện ngay
từ khi Đài Tiếng nói Việt Nam ra đời, ngày 7 tháng 9 năm 1945 - dù thời

điểm đó, phát thanh trực tiếp mới chỉ rất sơ khai.
Ngay sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai
sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, ngày mùng 2 tháng 9 năm 1945,
Người đã ký quyết định thành lập Đài Tiếng nói Việt Nam - cơ quan thông
tin đại chúng đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà. Chỉ 5 ngày sau
đó, ngày mùng 7 tháng 9 năm 1945, đồng bào cả nước và bạn bè quốc tế đã
được biết đến Đài Tiếng nói Việt Nam với lời xướng "Đây là Tiếng nói Việt
Nam, phát thanh từ Hà Nội thủ đô nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa".
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
7
7
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Chương trình phát thanh đầu tiên của Đài là một bản tin thời sự trực
tiếp - Tin Việt Nam tuyên bố giành được độc lập và toàn văn Bản Tuyên
ngôn độc lập mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc tại Quảng trường Ba Đình
trong ngày khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, mùng 2 tháng 9
năm 1945.
Giám đốc Đài Tiếng nói Việt Nam lúc đó là ông Trần Lâm, cũng là
người phụ trách biên tập, tin tức. Các phóng viên đầu tiên là ông Nguyễn
Văn Nhất và bà Dương Thị Ngân - đồng thời là những phát thanh viên đầu
tiên của Đài Tiếng nói Việt Nam đã đọc trực tiếp bản tin trước micro sau
khi dàn đồng ca hát trực tiếp bài Diệt Phát - xít. Như vậy, có thể nói, ngay
từ khi ra đời, Đài Tiếng nói Việt Nam đã sử dụng phương thức phát thanh
trực tiếp - dù vẫn còn sơ khai, để truyền tải thông tin tới người nghe.
1.2. Các đặc điểm, quy trình sản xuất chương trình phát thanh và phát
thanh trực tiếp.
• Khái niệm:
Qui trình là một tập hợp những công đoạn, thao tác có liên quan hoặc
tác động tương tác lẫn nhau để biến đổi nguyên liệu đầu vào thành sản phẩm

đầu ra.
Chương trình Thời sự ngoài mục tiêu thông tin còn phải đảm nhiệm
việc thông tin sâu và đa chiều về những vấn đề, sự kiện quan trọng với
những bài phân tích, bình luận, ý kiến chuyên gia. Vì vậy, ngay phần tin
trong Chương trình Thời sự cũng phải khác các tin trong Bản tin, giảm tính
chất thông báo, tăng tính bình luận, phân tích, lý giải sự kiện. Tin trong
chương trình Thời sự vẫn phải đáp ứng tiêu chí nhanh, mới, đúng nhưng lại
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
8
8
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
phải mang tính liên kết giữa các thông tin và sự kiện trong quá khứ nhưng
đang được dư luận quan tâm. Thông tin quan trọng phải được đề cập đa
dạng, nhiều chiều, giúp người nghe hiểu đúng bản chất vấn đề, có nhận thức
và định hướng đúng đắn trước mỗi vấn đề, sự kiện quan trọng trong đời sống
xã hội ở trong nước và thế giới. Thông tin cũng phải mang tính chiến đấu
cao, hướng dẫn thính giả tiếp cận những thông tin đúng đắn, liên quan thiết
thực đến thực tiễn cuộc sống.
Hơn 60 năm qua, các bản tin, chương trình thời sự do Ban Thời sự
Đài Tiếng nói Việt Nam thực hiện đã được phát đi liên tục và ngày càng
được đổi mới với mục tiêu cao nhất là hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tuyên
truyền đường lối chủ trương chính sách của Đảng, Pháp lệnh của nhà nước,
trở thành diễn đàn của nhân dân, là cầu nối giữa Đảng, nhà nước và nhân
dân. Những sản phẩm báo chí này đã thực sự là món ăn tinh thần không thể
thiếu của cán bộ, đảng viên và nhân dân Việt Nam trong và ngoài nước cùng
bạn bè quốc tế.
Tới năm 1953, trong thời kỳ sơ tán tại Ba Bể (Bắc Cạn), các chương
trình Thời sự của Đài Tiếng Nói Việt Nam bước đầu được thu thanh trên
một thiết bị hết sức thô sơ - đó là thiết bị ghi âm trên một cuộn giây kẽm

mỏng. Thiết bị này chỉ cho phép thu thanh và sử dụng phát sóng một lần chứ
không cho phép biên tập âm thanh hoặc sử dụng để phát lại. Nhưng chính
thời điểm có thiết bị này đã phân chia sự phát triển của hình thức phát thanh
của Ban Thời sự nói riêng và Đài Tiếng nói Việt Nam nói chung thành hai
phương thức: Các chương trình được thu thanh trước để phát sóng theo giờ
và các chương trình được thực hiện và phát sóng trực tiếp.
Trước hết, xin được đề cập vài nét về các mô hình sản xuất chương
trình này.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
9
9
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
a. Phát thanh ghi âm:
Là phát những chương trình phát thanh hoàn chỉnh đã được thu thanh
sẵn trên băng từ, hoặc thiết bị ghi âm tại các phòng thu bằng hệ thống máy
móc chuyên dùng. (Quá trình thu thanh và phát sóng được ghi rõ trong
quyển "Báo phát thanh" - trang 225)
Đến thời điểm này, hình thức phát thanh ghi âm vẫn tồn tại và chiếm
một khối lượng khá lớn trong các chương trình phát thanh hiện nay của Đài
Tiếng nói Việt Nam (Thống kê của Ban Thư ký biên tập và Trung tâm sản
xuất chương trình Đài Tiếng nói Việt Nam cho thấy: Trong số 156 giờ phát
thanh mỗi ngày, chỉ có khoảng 8 giờ là phát thanh trực tiếp, còn lại chủ yếu
là sử dụng hình thức phát thanh từ các băng ghi âm trước).
Khảo sát thực tế và qua kết quả điều tra thính giả cho thấy: Các
chương trình phát thanh được thu sẵn khá đơn điệu do hầu hết được thực
hiện theo đúng một khuôn mẫu, từ cách dàn dựng, thu thanh, đến cách đọc
và giới thiệu và trình bày các nội dung của chương trình.
b. Phát thanh trực tiếp:
Là những chương trình phát thanh hoặc sản phẩm phát thanh được

thực hiện trực tiếp từ phòng phát thanh chuyên dụng (các studio) hoặc ngay
tại hiện trường qua các thiết bị như máy phát FM, thiết bị thu phát qua vệ
tinh hay đơn giản hơn là sử dụng mạng điện thoại cố định hoặc di động.
Hiện có khá nhiều ý kiến xung quanh việc: Một bản tin được biên tập
từ trước, được trình bày trước micro và đưa tín hiệu thẳng đến máy phát
sóng có được coi là một chương trình phát thanh trực tiếp hay không? Theo
quan điểm của chúng tôi thì vẫn có thể coi đây là hình thức phát thanh trực
tiếp - dù chỉ là thô sơ nhất. Đây cũng là hình thức phát thanh đã từng được
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
10
10
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Đài Tiếng nói Việt Nam thực hiện từ những buổi phát sóng đầu tiên và đến
nay vẫn còn tồn tại rất nhiều chương trình phát thanh trực tiếp được thực
hiện theo mô hình này.
1.3. Các loại chương trình phát thanh trực tiếp
Hiện nay, ngoài chương trình Thời sự được thực hiện trực tiếp hoàn
toàn vào các giờ cố định, trên sóng Hệ Thời sự Chính trị Tổng hợp VOV1 và
các Hệ sóng Văn hoá - xã hội, Thông tin, giải trí của Đài Tiếng nói Việt
Nam xuất hiện khá nhiều chương trình được thực hiện trực tiếp. Đây cũng là
hướng mà lãnh đạo Đài Tiếng nói Việt Nam và bản thân các phóng viên,
biên tập viên của Đài phấn đấu thực hiện do các chương trình này thường
thu hút lượng thính giả lớn, tạo được sự sinh động, hấp dẫn và gây được bất
ngờ (một cách tự nhiên) cho người nghe như các chuyên đề (văn hoá, môi
trường, kinh tế ); các chương trình toạ đàm, khách mời để đáp ứng yêu
cầu thông tin cụ thể của một bộ phận thính giả và cả những chương trình
được thực hiện nhằm sẻ chia những vấn đề mà thính giả đang gặp phải với
sự tham gia của người nghe khắp mọi miền đất nước (chương trình "Bạn hãy
nói với chúng tôi").

Do có nhiều mục đích, nên phương thức thực hiện các chương trình
trực tiếp của Đài Tiếng nói Việt Nam cũng không giống nhau hoàn toàn.
Có thể hình dung một chương trình, cụ thể là chương trình Thời sự
hàng ngày của Đài Tiếng nói Việt Nam được thực hiện theo phương thức
này như sau:
Các biên tập viên biên tập chịu trách nhiệm biên tập các sản phẩm
phát thanh (như tin, bài, phỏng vấn ) và dựng một khung chương trình với
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
11
11
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
kết cấu và thời lượng hợp lý. Một số sản phẩm có thể được thu thanh trước
như bài (phóng sự, bình luận, phản ánh ) sau đó chuyển cho phát thanh viên
để họ trình bày phần tin và lời dẫn cho các sản phẩm trực tiếp (mà ở đây gọi
là đọc thẳng) trên sóng. Chính vì vậy, mô hình phát thanh trực tiếp này khá
đơn điệu và không hấp dẫn do không có sự tham gia trực tiếp của thính giả
qua điện thoại, không có sự tham gia phản ánh của phóng viên từ ngoài
phòng thu, hoặc không có khách mời trực tiếp Thậm chí, nếu phát thanh
viên trình bày lưu loát, không vấp, không xin lỗi thì ít người biết được đó là
một chương trình phát thanh đang được thực hiện trực tiếp tại studio. Tuy
nhiên, trên thực tế đây vẫn là một chương trình được thực hiện trực tiếp,
cùng thời điểm với việc phát sóng.
Đối với các chương trình mang tính chuyên đề hay toạ đàm, khách
mời trực tiếp, phương thức thực hiện có hơi khác do về cơ bản, phóng viên,
biên tập viên thực hiện chương trình đã nắm được nội dung chương trình
nên có thể hình dung cụ thể từng phần trong tổng thể chương trình nên chủ
động được thời lượng, khách mời của chương trình Mặc dù đây là chương
trình được thực hiện trực tiếp nhưng khả năng "vỡ" chương trình là rất ít do
thông thường, phóng viên và biên tập viên đã có sự chuẩn bị, thống nhất cơ

bản về thời gian, nội dung chương trình cũng như các vấn đề mà thính giả có
thể hỏi khi tham gia vào chương trình. Chính vì vậy, chương trình Thời sự
trực tiếp và các chương trình chuyên đề trực tiếp không có các bước chuẩn
bị và quá trình thực hiện giống nhau, chủ yếu là do đặc thù của mỗi chương
trình.
1.4. Vai trò của chương trình thời sự trực tiếp trên sóng phát thanh hệ
VOV1 - Đài TNVN
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
12
12
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Mặc dù vẫn chưa thực sự tiếp cận được với phát thanh hiện đại nhưng
trên thực tế, các chương trình phát thanh trực tiếp của ban Thời sự Đài Tiếng
nói Việt Nam đã thực hiện tốt các đặc trưng cơ bản của phát thanh trực tiếp
Đối với đài phát thanh, một chương trình phát thanh trực tiếp hấp dẫn
hơn nhiều các chương trình phát thanh ghi âm, bởi chương trình phát thanh
trực tiếp tạo cho người nghe cảm giác đang được nghe những thông tin mới
nhất, được trực tiếp trò chuyện với những người làm chương trình, do vậy
làm tăng chất lượng chương trình.
Từ thực tế công việc, và khảo sát, chúng tôi thấy chương trình phát
thanh trực tiếp của Ban Thời sự Đài TNVN đã thể hiện được:
a. Thông tin được thực hiện diễn ra đồng thời với sự kiện.
Các chương trình phát thanh trực tiếp của Ban Thời sự Đài TNVN đã
thực hiện được điều này thông qua hình thức cầu phát thanh trực tiếp, phỏng
vấn qua điện thoại, phản ánh qua điện thoại Đặc trưng này được thể hiện
rõ nhất qua hình thức phát thanh trực tiếp thứ 3 "kết hợp chặt chẽ giữa phát
thanh trực tiếp trong STUDIO và phát thanh trực tiếp ngoài STUDIO". Cụ
thể là khi có một sự kiện xảy ra ở một nơi nào đó, phóng viên Đài Tiếng nói
Việt Nam đến tận hiện trường, hoặc liên hệ với các cộng tác viên tại địa

phương, hoặc với một người có trách nhiệm nào đó tại địa phương để khai
thác thông tin thông qua cầu phát thanh trực tiếp, điện thoại trực tiếp hoặc
phỏng vấn trực tiếp.
Hình thức này thực sự phát huy tác dụng trong các chương trình phát
thanh giao thừa. Chương trình phát thanh trực tiếp Mừng Đảng, Mừng Xuân
phát vào đêm giao thừa năm Giáp Thân (2004) kéo dài 7 tiếng đồng hồ, là
chương trình phát thanh trực tiếp kéo dài nhất từ trước tới nay được thực
hiện trên sóng Hệ Thời sự Chính trị Tổng hợp VOV1 của Đài Tiếng nói Việt
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
13
13
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Nam. Toàn bộ chương trình được kết cấu chặt chẽ và hoàn chỉnh từ 18 giờ
chiều 30 Tết đến 1 giờ sáng ngày mùng 1 Tết Giáp Thân. Chương trình này
được biên tập viên Đồng Mạnh Hùng xây dựng kịch bản và đảm nhận vai trò
đạo diễn trực tiếp. Toàn bộ chương trình được chia làm 4 cung giờ, mỗi
cung giờ lại do một người phụ trách chính nhưng vẫn bảo đảm yếu tố tổng
thể là các hình thức phát thanh trực tiếp như tọa đàm, phỏng vấn, điện thoại
từ hiện trường, ca sỹ hát trực tiếp Chính vì vậy, đặc trưng "tức thì" của
phát thanh trực tiếp được thể hiện rất rõ khi nối cầu phát thanh với các
phóng viên tại Tây Nguyên, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Cần Thơ để
phản ánh không khí đón năm mới và nối với các đầu cầu Bờ Hồ, Bến Nhà
Rồng (Tp Hồ Chí Minh), Bến Ninh Kiều (Tp Cần Thơ) để phản ánh giờ
phút bắn pháo hoa đón chào năm mới. Tiếng pháo hoa, tiếng reo hò của
nhân dân được "mix" (nền) dưới lời mô tả của phóng viên tạo cho người
nghe có cảm giác đang được chứng kiến không khí bắn pháo hoa tại các địa
phương trong giờ phút giao thừa.
Như vậy, thông qua phát thanh trực tiếp, người nghe như được tham
dự vào các sự kiện đang diễn ra ở những nơi rất xa, phát thanh trực tiếp rút

ngắn không gian, thời gian và khoảng cách, nó tạo ra sự gần gũi, trung thực.
b. Thông tin có tính chất hai chiều giao lưu, trao đổi với thính giả.
Nếu như trong các chương trình phát thanh thu sẵn, thính giả nghe
chương trình một cách thụ động, thì khi thực hiện phát thanh trực tiếp thính
giả nghe chương trình một cách chủ động hơn. Tính chủ động được thể hiện
ở chỗ: Người làm chương trình có thể đáp ứng yêu cầu tức thì của người
nghe. Với các phương tiện kỹ thuật đơn giản là điện thoại, dù ở bất cứ đâu
người nghe có thể gọi điện tới phòng phát thanh trực tiếp, yêu cầu người
đang thực hiện chương trình đáp ứng nhu cầu của mình. Chính điều này tạo
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
14
14
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
ra luồng thông tin hai chiều giúp người làm chương trình không chỉ đáp ứng
được ngay yêu cầu của người nghe mà còn nắm được nhu cầu của người
nghe để điều chỉnh thông tin hoặc điều chỉnh chương trình. Thông qua đây,
người làm chương trình cũng biết được vấn đề mình đang trình bày, đang
thực hiện thu hút được sự chú ý của thính giả như thế nào?
Trên Hệ Thời sự - Chính trị Tổng hợp của Đài Tiếng nói Việt Nam,
chương trình thể hiện rõ nhất thông tin hai chiều này là chương trình "Khách
mời trực tiếp cuối tuần" phát từ 10h05 đến 10 giờ 35 ngày Chủ Nhật hàng
tuần. Trong chương trình này, thình giả có thể trực tiếp tham gia vào chương
trình thông qua số máy điện thoại được quảng bá trước và được thông báo
trong phần dẫn chương trình.
Ví dụ: "Làm gì để nâng cao đời sống sinh viên?" Đó là nội dung mà
chúng tôi đề cập trong mục khách mời tuần này. Tham gia chương trình có
đại diện của Bộ Giáo dục và đào tạo, Hội sinh viên Việt Nam, đại diện một
số trường Đại học tại Hà nội. Quan tâm đến vấn đề này, ngay bây giờ quý vị
và các bạn hãy gọi tới số máy điện thoại 04 8256812 để tham gia chương

trình cũng như đặt các câu hỏi với các vị khách mời; xin nhắc lại số máy
điện thoại: 04 8256812" (Chương trình khách mời trực tiếp cuối tuần ngày
7/1/2005).
Rõ ràng, các cuộc trao đổi trực tiếp giữa khách mời và thính giả về
một vấn đề nào đó tạo cho chương trình phát thanh trực tiếp những sắc thái
mới và sự trao đổi, giao lưu hai chiều đã giúp cho thính giả đến với phát
thanh nhiều hơn, và họ cảm thấy được trân trọng mỗi khi được phản hồi
thông tin theo nhu cầu của họ.
c. Chương trình phát thanh trực tiếp rất sinh động, hấp dẫn.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
15
15
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Qua phân tích các ví dụ ở hai phần trên, chúng ta thấy được phần nào
sự hấp dẫn, sinh động của chương trình phát thanh trực tiếp. Chương trình
phát thanh trực tiếp thường có tiết tấu nhanh, có nhiều tiếng động, đặc biệt là
tiếng động của phóng viên, tiếng động từ hiện trường Sự tranh luận giữa
người dẫn chương trình và các vị khách, lời nói của thính giả qua điện
thoại đã tạo cho chương trình phát thanh trực tiếp không khí sôi động,
cuốn hút thính giả.
Để chương trình phát thanh trực tiếp sinh động, hấp dẫn thì yếu tố
ngưòi dẫn rất quan trọng. Người dẫn là người tạo không khí cho chương
trình ngay từ câu mở đầu (câu chào) với giọng dẫn sôi nổi, vui tươi. Họ cũng
tạo cho chương trình có những đoạn cao trào, những đoạn lắng đọng thông
qua những câu nói hóm hỉnh, dí dỏm hay sâu lắng.
Bên cạnh đó, âm nhạc cũng là một phần không thể thiếu trên sóng
radio. Trong các chương trình phát thanh trực tiếp của Ban Thời sự Đài
Tiếng nói Việt Nam thường xuất hiện các đoạn nhạc cắt cho các cụm tin,
nhạc nền cho lời dẫn giới thiệu tin chính, giới thiệu khách mời và có cả bài

hát minh họa cho các vấn đề trong chương trình giao lưu, hay khách mời
trực tiếp cuối tuần.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
16
16
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Chương 2: KHẢO SÁT HOẠT ĐỘNG THIẾT KẾ VÀ DÀN
DỰNG CHƯƠNG TRÌNH THỜI SỰ TRỰC TIẾP – ĐÀI TNVN
2.1. Các nguyên tắc thiết kế và dàn dựng một chương trình trực tiếp
trên sóng phát thanh
Mặc dù hầu hết các Ban biên tập tại Đài Tiếng nói Việt Nam và rất
nhiều đài phát thanh - truyền hình trong cả nước đã thực hiện các chương
trình phát sóng trực tiếp đến công chúng nhưng trên thực tế, vẫn chưa hình
thành một khái niệm chung về vấn đề này, cả trên phương diện lý luận và
thực tiễn. Vẫn còn rất nhiều câu hỏi được đặt ra mà chưa có câu trả lời thống
nhấn như: Thế nào là một chương trình phát thanh trực tiếp? Có phải chương
trình phát thanh nào cũng nên làm trực tiếp hay không? Trong một chương
trình phát thanh trực tiếp có cần làm trực tiếp toàn bộ nội dung hay không?
Đọc thẳng có phải là phát thanh trục tiép hay không?
Trên cơ sở tham khảo một số tài liệu, khảo sát thực tế và qua ý kiến
của một số phóng viên, biên tập viên đã tham gia làm các chương trình trực
tiếp, chúng tôi xin đưa ra một số nhận xét về các đặc điểm cơ bản của Phát
thanh trực tiếp như sau:
Công chúng tiếp nhận chương trình đồng thời với sự kiện xảy ra. Nói
cách khác, thông tin được chuyển đến thính giả đồng thời với sự kiện.
Đây có thể coi là đặc điểm quan trọng nhất, vì vậy yếu tố "ngay bây
giờ, lúc này " trở nên quan trọng hơn bất cứ yếu tố nào khác như "vừa mới
đây, đã ". Đó là những yếu tố rút ngắn khoảng cách thời gian giữa sự kiện -
các phóng viên - công chúng. Đây cũng là đặc điểm nổ bật để phân biệt

giữa chương trình phát thanh trực tiếp với các chương trình được "đọc
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
17
17
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
thẳng" hoặc các chương trình được dàn dựng trước tại studio rồi phát băng.
Cái cốt lõi nhất của chương trình phát thanh trực tiếp có thể được coi là
phóng viên, cộng tác viên - người đưa tin, đang có mặt tại hiện trường hoặc
là người trong cuộc đang có mặt trực tiếp tại studio. Tiếng nói của người
trong cuộc hoặc người đang có mặt gtrực tiếp tại hiện trường sẽ làm tăng độ
tin cậy của thông tin và chúng ta có thể nhận thấy điều này trong các chương
trình tường thuật trực tiếp các sự kiện quan trọng hoặc sự kiện có tính hấp
dẫn đặc biệt như các buổi tường thuật phiên trả lời chất vấn của Quốc hội,
ngày kỷ niệm Quốc khánh, các giải đấu thể thao hay sự kiện văn hoá - xã hội
đang thu hút sự quan tâm của công chúng Dù là sự kiện nào thì người
nghe cũng dễ dàng nhận thấy đó là những thông tin được chuyển thẳng từ
nơi đang diễn ra sự kiện qua làn sóng phát thanh và có thể cảm nhận không
khí sôi động của sự kiện.
Có thể lấy ví dụ: Trong buổi tường thuật trực tiếp phiên trả lời chất
vấn của các đại biểu Quốc hội với các thành viên Chính phủ (kỳ họp cuối
cùng - Quốc hội khoá 11) về khung giá đất và vấn giá đền bù, giải toả đất
đai cho các công trình trọng điểm của đất nước, Thủ tướng Chính phủ
Nguyễn Tấn Dũng khẳng định: Đất đai là một trong những vấn đề cán bộ
lãnh đạo còn nhiều vướng mắc. Đất đai phải có giá đó chính là hàng hóa,
nhưng là hàng hóa đặc biệt vì biết bao hi sinh xương máu mới giành được,
“một tấc non sông, một dòng máu đỏ” Nếu chỉ đơn giản là làm tin và
trích dẫn lời Thủ tướng, người nghe (hoặc xem) tin đó sẽ không thể ấn
tượng bằng được nghe chính Thủ tướng nói điều đó. Và trên thực tế, ý kiến
phản hồi về Đài Tiếng nói Việt Nam cho thấy: Thính giả rất thích cách đặt

vấn đề của Thủ tướng như vậy. Chỉ có hiểu đất đai sâu nặng như thế mới
tìm ra cách giải quyết thấu lý đạt tình, tính biện chứng giữa người sử dụng
với chủ sở hữu là nhà nước mới có cơ sở.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
18
18
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Dưới đây là thống kê về tình hình thính giả, để bổ sung cho những
nhận định về tính hiệu quả và hấp dẫn của Hệ Thời sự - Chính trị Tổng hợp
mà các Bản tin tổng hợp và các Chương trình Thời sự là phần cốt lõi.
Bảng 1- Tình hình đối tượng nghe đài
Nghề nghiệp Tỷ lệ (%)
Nông dân 17,9 %
Công nhân 7,0 %
Cán bộ công chức 21,4 %
Học sinh sinh viên 30,4 %
Nghỉ hưu 8,0 %
Nghề tự do 8,6 %
Đối tượng khác 6,7 %
Bảng 2 - Trình độ học vấn người nghe đài
Trình độ Tỷ lệ (%)
Tiểu học 4,2%
Trung học cơ sở 15,8%
Phổ thông trung học 27,5%
Trung cấp 15,2%
Cao đẳng 7,2%
Đại học 29,3%
Trên đại học 0,9%
Bảng 3 - Giới tính

Giới tính Tỷ lệ (%)
Nam 60,6%
Nữ 39,4%
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
19
19
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Bảng 4 - Tần suất nghe Đài
Tấn suất nghe Tỷ lệ (%)
Nghe hàng ngày 32,4%
Nghe vài lần một tuần 25,1%
Không nghe, hoặc ít nghe 14,5%
2.2. Hoạt động thiết kế chi tiết chương trình thời sự trực tiếp trên Hệ
Thời sự Chính trị Tổng hợp (VOV1) - Đài Tiếng nói Việt Nam thời gian
qua.
a. Bố trí nhân sự
Hiện nay, việc bố trí nhân sự thực hiện các chương trình Thời sự của
Ban Thời sự được chia theo các ca theo từng múi thời gian trong 1 ngày với
chức năng sản xuất các sản phẩm lên sóng theo từng khoảng thời gian đó.
- Ca ngày: Gồm các biên tập viên biên tập, dàn dựng chương trình
Thời sự 12 giờ; chương trình Thời sự 18 giờ và các bản tin Tổng hợp 9 giờ
và 15 giờ.
- Ca tối: Gồm các biên tập viên biên tập, dàn dựng chương trình Thời
sự 21 giờ 30 và bản tin Tổng hợp 23 giờ.
- Ca đêm: Gồm các biên tập viên biên tập, dàn dựng chương trình
Thời sự 6 giờ sáng (hôm sau) và bản tin tổng hợp 5 giờ 05 sáng (hôm sau)
Như vậy, trong 1 ngày, bộ phận sản xuất Bản tin và Chương trình
Thời sự (thuộc biên chế Phòng chương trình - Ban Thời sự) cần ít nhất 5
biên tập viên trực tiếp tham gia sản xuất và quá trình sản xuất diễn ra liên tục

suốt ngày đêm với tổng thời lượng 155 phút phát sóng (của các chương trình
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
20
20
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
Thời sự trực tiếp và các bản tin Tổng hợp trực tiếp). Phối hợp làm việc trực
tiếp với các biên tập viên là các phát thanh viên do Phòng phát thanh viên -
Ban thư ký Biên tập bố trí và các kỹ thuật viên do Trung tâm âm thanh bố
trí.
b. Nguyên liệu đầu vào
Nguyên liệu đầu vào của các Bản tin là tin, nguyên liệu đầu vào của
các Chương trình Thời sự là tin, bài (các thể loại) và các chuyên mục.
- Nguồn tin trong nước và thế giới lấy từ Trung tâm tin, các cơ quan
thường trú của Đài Tiếng nói Việt Nam ở trong nước và nước ngoài; tin khai
thác từ mạng Internet, từ thông tấn xã Việt Nam; tin do các phóng viên của
Ban Thời sự, các Ban biên tập trong khác và các cộng tác viên từ các nơi gửi
về. Biên tập viên thực hiện chương trình có trách nhiệm bố trí bài, chuyên
mục được thực hiện theo chỉ đạo của các cấp lãnh đạo và căn cứ vào thời
lượng các sản phẩm này để biên tập phần tin cho phù hợp tổng thời lượng
chương trình.
Trong quá trình thực hiện các chương trình Thời sự trực tiếp, sự
phối hợp giữa các thành viên trong kíp làm việc có tầm quan trọng đặc biệt
với một nguyên tắc, ý thức kỷ luật cao nhất.
Qua khảo sát thực tế, có thể thấy vai trò của các thành viên trong
một kíp làm việc để thực hiện một chương trình Thời sự trực tiếp như sau:
Đạo diễn
- Là người chịu trách nhiệm chính, tổ chức thực hiện chương trình
- Đề xuất các đề tài, kế hoạch tuyên truyền, phân công trách nhiệm
cụ thể cho từng thành viên trong nhóm.

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
21
21
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
- Duyệt tin bài và chương trình. Có mặt tại phòng thu và phòng phát
sóng trực tiếp để chỉ đạo chương trình, cùng với người dẫn chương trình xử
lý các sự cố.
Biên tập chương trình
- Trên cơ sở các tin, bài và ý đồ tuyên truyền, biên tập viên phải sắp
xếp các tin bài vào từng phần, từng chuyên mục cụ thể. BTV sẽ cắt gọt
những phần quá dài dòng hoặc đề nghị phóng viên viết bổ sung thêm những
thông tin khác. Đảm bảo phần nội dung của chương trình phù hợp với thời
lượng
Kỹ thuật viên
- Đảm bảo về mặt âm lượng đều và tốt
- Thực hiện các thao tác kỹ thuật theo ý đồ đạo diễn
- Nhanh nhạy phối hợp xử lý các tình huống bất ngờ có thể xảy ra
Phát thanh viên
- Là người sử dụng giọng đọc của mình để thể hiện các tin,bài đã
được duyệt trên sóng. Phát thanh viên cũng phải tuân thủ ý đồ của đạo diễn
trong chương trình phát sóng và phối hợp tốt với người dẫn chương trình, kỹ
thuật viên
Người dẫn chương trình
- Dẫn chương trình là khâu cuối cùng trong dây chuyền sản xuất
chương trình phát thanh, do đó Người dẫn chương đóng vai trò dẫn dắt, liên
kết các phần khác nhau thành một tổng thể hoàn chỉnh khi phát sóng đồng
thời họ là người hướng dẫn bạn nghe đài nghe các nội dung chương trình
Mục đích của việc dẫn chương trình:
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

22
22
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
+ Tăng tính hấp dẫn cho chương trình
+ Tạo sự liên kết chặt chẽ trong một chương trình và các chương
trình phát thanh khác nhau.
+ Tạo sự sinh động trong 1 chương trình.
+ Tạo bản sắc riêng cho từng chương trình hoặc cụm chương trình.
Các hình thức dẫn chương trình
+ Dẫn chương trình tin tức (Thời sự)
+ Dẫn cụm chương trình, hệ phát thanh.
+ Dẫn cầu phát thanh.
+ Dẫn chương trình phát thanh đặc biệt (như chương trình đón năm
mới, chương trình kỷ niệm các ngày lễ lớn, sự kiện chính trị quan trọng)
trong đó có nhiều cầu phát thanh, nhiều tin bài, phỏng vấn, phóng sự khác
nhau.
+ Dẫn toạ đàm trực tiếp (từ 2 khách mời trở lên)
Yêu cầu với người dẫn chương trình
+ Có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiến thức sâu rộng, am hiểu
nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.
+ Ngôn từ phong phú, khả năng ứng khẩu nhanh.
+ Có giọng nói truyền cảm , biết cách xử lý văn bản.
+ Có sức khoẻ tốt.
- Hiểu biết về tâm lý, thói quen của các đối tác trong kíp làm việc.
Công việc của người dẫn chương trình
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
23
23
Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.

_____________________________________________________________________________
Là khâu cuối cùng trong dây chuyền sản xuất phát thanh nên người
dẫn phải đảm nhận những công việc sau:
+ Chịu sự chỉ đạo trực tiếp của người đạo diễn chương trình (thông
thường là người lãnh đạo) về tuyên truyền trong từng ngày, từng thời gian
cụ thể, bám sát "thời tiết" chính trị - xã hội của đất nước và quốc tế. Trong
quá trình thực hiện chương trình phải thường xuyên trao đổi với lãnh đạo về
việc dẫn dắt theo hướng nào, như thế nào cho đạt hiệu quả.
+ Tiếp nhận các sản phẩm: tin, bài, chương trình, phỏng vấn, nội
dung toạ đàm để viết lời dẫn.
+ Bàn bạc, thống nhất với đạo diễn, kỹ thuật viên về sử dụng âm
nhạc, tiếng động nền.
Hiện nay, ở Ban Thời sự Đài Tiếng nói Việt Nam, người dẫn
chương trình đảm đương luôn nhiệm vụ là biên tập chương trình. Vì vậy tạo
lợi thế cho người dẫn trong việc viết lời dẫn, ráp nối các nội dung bởi họ
hiểu rõ và biên tập theo ý đồ của mình. Tuy vậy do cùng làm cả hai công
việc nên nhiều lúc tin bài về quá nhiều, liên tục phải xử lý khiến người dẫn ít
có thời gian trau chuốt lời dẫn. Khi viết lời dẫn, nguyên tắc là phải sử dụng
những câu ngắn gọn, dễ hiểu, ngôn từ phải đại chúng. Độ dài của lời dẫn
thường vào khoảng 25 đến 30 giây (tức là khoảng 80 đến 90 từ). Tránh tình
trạng viết lời dẫn quá dài, đôi khi dài bằng độ dài của tin. Lời dẫn có vai trò
gợi mở vấn đề, tạo ra sự chú ý của thính giả với các nội dung. Nói một cách
nôm na, người dẫn như chủ nhà giới thiệu với thính giả là những người chưa
biết ở bên trong nhà có gì, những cái hay, cái đẹp của căn nhà mình
Người dẫn cũng có trách nhiệm phối hợp với đạo diễn chỉ huy và
kiểm soát tình hình trong phòng thu. Xử lý các tình huống xảy ra như các
trục trặc, các tình huống mới phát sinh. Đặc biệt chú ý tới kiểm soát thời
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
24
24

Khảo sát hoạt động thiết kế & dàn dựng chương trình Thời sự - Hệ VOV1.
_____________________________________________________________________________
gian của chương trình để không để kết thúc sớm quá (non chương trình)
hoặc kết thúc quá muộn (già chương trình). Đây chính là việc rất quan trọng
bởi liên quan trực tiếp tới việc xử lý tin, bài: cần phải cắt ngắn hay phải bổ
sung thêm cho phù hợp với tình hình thực tế.
Một số lưu ý với người dẫn :
+ Người dẫn phải có mặt tại phòng phát thanh trực tiếp hoặc phòng
thu trước giờ phát sóng ít nhất 15 phút; Kiểm tra, lập danh sách các băng âm
thanh trong chương trình và xác nhận chất lượng, số lượng các băng âm
thanh.
+ Làm trực tiếp phải có các phương án dự phòng trong trường hợp
có trục trặc xảy ra.
+ Thông báo cho Kỹ thuật viên và Phát thanh viên về diễn tiến của
chương trình.
+ Phối hợp với kỹ thuật kiểm tra micrô, tín hiệu điện thoại ( nếu
làm cầu phát thanh), bố trí chỗ ngồi cho khách mời
+ Bảo đảm sự có mặt tham gia của khách mời (nếu có) vào phút cuối
và thống nhất lại với khách mời các tình huống, câu hỏi có thể phát sinh.
Hiện nay, ở một số Đài Phát thanh - Truyền hình địa phương và cả
ở một số Ban Biên tập của Đài Tiếng nói Việt Nam hiện nay, người làm
chương trình phát thanh đảm đương một lúc nhiều việc: Phóng viên, Biên
tập viên, Kỹ thuật viên, Phát thanh viên Điều này giúp người làm chương
trình chủ động và kiểm soát được tình hình dễ dàng nhưng nhưng cái không
có lợi là sẽ có rất ít thời gian để làm tốt một khâu nào đó trong sản xuất
chương trình.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
25
25