định giá khi có thế lực thị trường

1
CHƯƠNG IV

ĐỊNH GIÁ

KHI CÓ

THẾ

LỰC
THỊ TRƯỜNG
Tài

liệu

đọc:
Robert
Robert
Pindyck
Pindyck

–
–

Chương
Chương

11
11
2
l. Cơ

sở

của

chính

sách

phân

biệt

giá
2. Giá

cả

phân

biệt
3. Phân

biệt

giá

theo

thời

điểmvàđịnh

giá

lúc

cao

điểm
3
l. Cơ

sở

của

chính

sách

phân

biệtgiá
-chính

sách

1 giá:
giálàPevàsản

lượng

là

Qe.
-chính

sách

phân

biệt

giá: khách

hàng

ở

vùng

A
phảitrả

P1, khách

hàng

ở

vùng

B
phảitrả

P2. Bằng

cáchnàycóthể

chiếm

đoạt

được

thặng dư tiêu

dùng

ở

A và

thu

thêm

lợinhuận

từ

B.
Q1 Qe Q2 Qc Q
Pe
P
2
P1
Pc
MC
DD
MR
E
A
B
•
•
•
4
•

Chính

sách

phân

biệt

giá

cấp

1 (hay hoàn

hảo) định

giá

mỗi

đơnvị

bán

ra

tại

mức

giá

cao

nhấtmàngười

tiêu

dùng

sẵn

lòng

chi trả.
•

Một

nhà

độcquyền

phân

biệt

giá

hoàn

hảo

sẽ

sảnxuấtvàbánsố

lượng

đầuracó

hiệuquả, tứctại

điểmMC = P.
2. Giá

cả

phân

biệt

a/ Phân

biệtgiácấpI
5
•Mỗi

khách

hàng

phảitrả

mức

giá

cao

nhất

mà

anh

ta

sẵn

sàng

chi trả, bằng

cách

này

hãng

độc

quyềnchiếm

đoạt

đượctoànbộ

thặng

dư củangườitiêu

dùng.
•Sảnlượng

tối

đa

đượcsảnxuấtsẽ

là

Q
c

và

giá

P
c

= MC
Q1 Q2 Q3 Qc Q
P1
P2
P3
Pc
MC

DD
6
Đâu

là

đường

doanh

thu

biên

của

nhà

độc

quyền

bán

phân

biệtgiácấp1?
•

Khi

nhà

độc

quyền

bán

thêm

một

đơnvị,
nó

không

phảigiảm

giá

những

đơnvị

khác

mà

nó

đang

bán.
•

Do đó

MR = P, nghĩalàdoanh

thu

biên

chính

là

đường

cầu.
7
P*
Q*
Không

có

phân

biệt

giá,
xuất

lượng

là

Q* và

giá

là

P*.
Lợi

nhuận

biến

đổi

là

vùng
nằm

giữa

MC & MR (màu

vàng).
Lợi

nhuận

tăng

thêm

nhờ

phân

biệt

giá

cấp

một

hoàn

hảo
Lượng
$/Q

P
max
Bằng

sự

phân

biệt

hoàn

hảo,
mỗi

người

tiêu

dùng

trả

giá

tối

đa
mà

họ

sẵn

lòng

trả.
Thặng

dư

người

tiêu

dùng
là

vùng

trên

P* và
giữa

0 và

xuất

lượng

Q*.
D = AR
MR
MC
Xuất

lượng

tăng

đến

Q** và

giá

giảm
xuống

P
C

ỏ

đó

MC = MR = AR = D.
Lợi

nhuận

tăng

thêm

vùng

nằm

trên

MC
giữa

MR cũ

và

D tới

xuất

lượng

Q**
(màu

tím)
Q**

P
C
8
P*
Q*
Thặng

dư

người

tiêu

dùng
khi

chỉ

tính

một

giá

P*.
Lợi

nhuận

biến

đổi
khi

chỉ

tính

một

giá

P*.
Lợi

nhuận

tăng

thêm

nhờ
phân

biệt

giá

hoàn

hảo.
Lượng
$/Q
P
max
D = AR
MR
MC
Q**
P
C
Với

phân

biệt

giá

hoàn

hảo
Mỗi người tiêu dùng trả theo mức giá
caonhấtmàhọcóthểchấpnhận
Lợi nhuận tăng
Lợi

nhuận

tăng

thêm

nhờ

phân

biệt

giá

cấp

một

hoàn

hảo
9
•

Phân

biệt

giá

cấp2 đượctiến

hành

bằng

cách

đòi

các

giá

cả

khác

nhau

cho

những

số

lượng

khác

nhau

củacùngmộtmặt

hàng.
b. Phân

biệtgiácấp2
10
MR
P
Q
Q
0
P
1
Q
3
P
0
MC
P
3
0
Q
2
P
2
Q
1
DD
-

Khối1: Q
1
→ P
1

-Khối2: (Q
2

–Q
1

) → P
2

-Khối3: (Q
3

–Q
2

) → P
3
11
•

Người

tiêu

dùng

được

chia

thành

nhiều

nhóm, mỗi

nhóm

có

đường

cầukhác

nhau

và

phảitrả

các

mức

giá

khác

nhau.
•

Người

tiêu

dùng

được

chia

thành

các

nhóm

khác

nhau

theo

tiêu

chí:
-

Thu nhập
-

Độ

tuổi
-

Khoảng

cách

địalý
c. Phân

biệtgiácấp3
12
Mô

hình

độc

quyền

bán

phân

biệtgiá
•

Nhà

độc

quyềnsảnxuất

cho

2 thị

trường

khác

nhau: 1 và

2
•

Hai

mức

giá

khác

nhau

được

ấn

định

cho

mỗithị

trường
•

Mục

tiêu

của

hãng

độc

quyềnlàtối

đa

hóa

lợi

nhuận
13
•

Doanh thu

từ

thị

trường

1: TR
1

= P
1

Q
1
•

Doanh thu

từ

thị

trường

2: TR
2

= P
2

Q
2
•

Tổng

doanh

thu: TR = TR
1

+ TR
2
•

Tổng

lợi

nhuận:
TP = P
1

Q
1

+ P
2

Q
2

–TC(Q
1

+ Q
2

)
Ta muốn

tìm

mứcQ
1

và

Q

2

tối

đa

hóa

lợinhuận:
dTP
dQ
1
= MR
1

–MC = 0
MR
1

= MC
dTP
dQ
2
= MR
2

–MC = 0
MR
2

= MC
14
•

Tổng

quát:

nếu

hãng

độc

quyền

bán

hàng

trên

nhiềuthị

trường

thì

điều

kiệntối

ưulà:
•

MR
1

= MR
2

= …

= MR
n

= MR
T

= MC
•

Q
1

+ Q
2

+ …

+ Q
n

= Q
T
15
•

Giả

sử

hãng

bán

hàng

trên

2 thị

trường

:
MR
1

= MR
2

= MR
T

= MC
•

Mặtkhác:
•

Suy

ra:
MR
1
= P
1

(1 +
E
D1
1
)
MR
2
= P
2

(1 +
E

D2
1
)
(1 +
E
D1
1
)
P
1
P
2
(1 +
E
D2
1
)
=
16
Phaân

bieät

giaù

caáp

3
D
2

=AR
2
MC
D
1

=AR1
MR
2
MR
1
MR
T
Q
1
MR
T
Q
T
Q
2
P
1
P
2
Chiếnlượcnàychia

khách

hàng

ra

thành

nhiềunhóm,
mỗi

nhóm

có

đường

cầu

khác

nhau. Nhóm

nào

có

độ

co
dãn

của

cầutheogiá

nhỏ

hơnsẽ

phảichịu

giá

cao

hơn.
17
D1
D2
MR1
MR2
MRT
MC
Q
Q
Q
P
P
P
P
1

Q1
P2
Q2
Qe
Bán

hàng

trên

nhiềuthị

trường:

giá

cao

hơn

được
ấn

định

cho

thị

trường

có

độ

co dãn

theo

giá

nhỏ

hơn
MRMR
2
MR
1
18
Ví

dụ

về

phân

biệtgiácấp3
•

Giá

vé

máy

bay
•

Học

phí
•

Giá

sách

giáo

khoa
•

Giávévàocửacáckhuvuichơigiảitrí
19
Khó

khănkhithựchiện

chính

sách

phân

biệtgiálàgì?
•

Tình

trạng

đầucơ
•

Chi phí

giao

dịch
20
3.

Phân

biệtgiá

theo

thời

điểmvà

Đònh

giá

theo

giờ

cao

điểm
a. Phân

biệt

giá

theo

thời

điểm
–

Khi

sản

phẩm

mới

phát

hành, cầu

ít

co giãn
•

Sách
•

Phim
•

Máy

tính
–

Một

khi

thò trường

này

đã

cho

lợi

nhuận

tối

đa, các

công

ty

hạ

giá

để

thu

hút

một

thò trường

rộng

rãi

với

cầu

co
giãn

hơn
•

Sách

bìa

giấy
•

Phim

giảm

giá
•

Máy

tính

giảm

giá
21
Phân

biệt

giá

theo

thời

điểm
P2
P1
Q2
Q1
MR2
MR1
D2
D1
AC = MC
Q

P
22
•

Cầu

đối

với

một

số

sản

phẩm

có

thể

lên

cao

điểm

vào

những

thời

điểm

cụ

thể.
–

Giao

thông

giờ

tan tầm
–

Điện

–

vào

những

buổi

chiều

tối

mùa

hè
–

Xe

lửa

vào

ngày

lễ
•

Giới

hạn

công

suất

cũng

làm

tăng

MC.
•

MR và

MC tăng

có

nghóa

là

giá

cao

hơn. Ở

mỗi

thò
trường, MR không

bằng

nhau

bởi

vì

thò trường

này

không

tác

động

đến

thò trường

kia.
b. Đònh

giá

theo

giờ

cao

điểm
b. Đònh

giá

theo

giờ

cao

điểm
23
Định

giá

lúc

cao

điểm
D
2
MR
2
D
1
MR

1
MC
P
2
P
1
P
Q
2
Q
1
Q
-D
1

–

đường

cầu

lúc

cao

điểm,
-D
2

–

đường

cầu

lúc

không

cao

điểm-

Hãng

đặt

MR=MC trong

mỗithời

gian

và

định

giá

cao

(P
1

–số

lượng

Q
1

) lúc

cao

điểm, giá

thấp(P
2

-số

lượng

Q
2

) lúc

không

phảilàcao

điểm.

Điềunàylàmhãngthuđược

lợi

nhuận

cao

hơn

so vớiviệcchỉ

đòi

một

giá

duy

nhất

cho

mọithời

điểm.
24
Chính

sách

phân

biệtgiácólàm

tăng

phúc

lợixãhội?
P
QQ
0
P
1
Q
1
P
0
MC
P
1
0
0

P
Q
1
DD
MC
A
B
C
MR
CS 1 giá
CS phân

biệtgiácấp1
Q
TDTD
Lợi

nhuận
độc

quyền
Lợi

nhuận
độc

quyền
Tổnthấtvô
ích

củaXH