thị trường với thông tin không cân xứng

Chapter 1 1
CHNG VIII
Thũ

trửụứng

vụựi

thoõng

tin
khoõng

caõn

xửựng

Thũ

trửụứng

vụựi

thoõng

tin
khoõng

caõn

xửựng

Ti

liu

c:
Robert
Robert
Pindyck
Pindyck




Chng
Chng

17
17
Chapter 1 2
I.

Thông

tin bấtcânxứng

và

sự

không

hiệuquả

củathị

trường
 Cầuvề các hàng hóa không rõ chấtlượng
 Sự không chắcchắnvề chấtlượng và thị
trường đồ cũ
 Cân bằng trên thị trường với thông tin không
cân xứng
II. Những liên quan của tình trạng thông tin không
cân xứng
III. Phát tín hiệu để

giảm bớt tình trạng thông tin
không cân xứng
Chapter 1 3
I.

Thông

tin bất

cân

xứng

và

sự

không

hiệuquả

củathị

trường
1. Cầuvề

các

hàng

hóa

không

rõ

chấtlượng
Chapter 1 4
Ví

dụ:
•

Có

một

thùng

chứa những

quả

bóng

màu

trắng

và đen.
•

NgườimuaA sẵnsàngtrả 60đ cho

1 quả

bóng

màu

trắng

và 10đ cho

mộtquả

bóng

màu đen.
•

Ngườitađề

nghị

anh

ta

thò

tay

vào

thùng

và

lấyra1 quả

bóng

mà

anh

ta

không

biếtrõmàu

của

nó. Anh

ta

sẵn

sàng

trả

giá

bao

nhiêu

cho

mộtquả

bóng

không

rõ

màu?
Chapter 1 5
Cầuvề

các

hàng

hóa

không

rõ

chấtlượng
•

Nếu A biếtchắcsố

lượng

các

quả

bóng

màu
đen và

trắng

là

như

nhau

thì

giá

mộtquả

bóng

khôngrõmàusẽ

là:
0,5x60 + 0,5x10 = 35đ
•

Nhưng

nếu

anh

ta

biếtrằng

số

lượng

các

quả

bóng

màu

trắng

chỉ

là

20% tổng

số, còn

80% -

bóng

màu đen thì

giá

anh

ta

sẵn

sàng

trả

sẽ

là:
0,2x60 + 0,8x10 = 20đ
Chapter 1 6
Cầuvề

các

hàng

hóa

không

rõ

chấtlượng
•

Tổng

quát:
-

nếu

giá

mà

người

tiêu

dùng

sẵn

sàng

trả

cho

mộtquả

bóng

màu

trắng

là

P
1

,
-

bóng

màu đen là

P
2

,
-

tỷ

lệ

số

bóng

mỗiloạilàw
1

và

w
2
-

thì

giá

củamộtquả

bóng

không

rõ

màu

sẽ

là:
P* = w
1

P
1

+ w
2

P
2

(1)
Chapter 1 7
Nếu ta

có

n màu

khác

nhau

cho

những

quả

bóng

thì:
P* =

(2)
Trong

đó:
-

w
k

–tỷ

trọng

những

quả

bóng

màu

thứ

k
trong

tổng

số,
-

w
k

= xác

suấtxuấthiệnquả

bóng

màu

k,
-

P* -

giá

trị

kỳ

vọng

củamộtquả

bóng

khôngrõmàusắc.
kk
n
k
Pw
∑
=1
Chapter 1 8
•

Giảđịnh

để đơn giản

hóa

vấn

đề: ngườitiêu

dùng

bàng

quan

vớirủiro.
•

Nếu người

tiêu

dùng

biết

chính

xác

những

đặc

điểmvề

chấtlượng

củasảnphẩmmàhọ

mua

thì

hàm

số

cầutương

ứng

vớimức

độ

chấtlượng

khác

nhau

củasảnphẩmsẽ

là:
•

Q = Q
D

(P, k)
vớik –chỉ

số

chấtlượng

củasảnphẩm.
Hoặcviếtmột

cách

khác:
P = P
D

(Q, k)
Chapter 1 9
Khi

có

thông

tin không

cân

xứng

thì

sao?
•

Hàm

số

cầu

trong

điềukiện

thông

tin không

cân

xứng

đượcviếtnhư

sau:
P
D

(Q) =
vớiw
k

-tỷ

trọng

củasảnphẩmchấtlượng

thứ

k
trong

tổng

số

sảnphẩmtrênthị

trường.
),(
1
kQPw
D
n
k
k
∑
=
Chapter 1 10
2. Sự

không

chắcchắnvề

chất

lượng

và

thị

trường

đồ

cũ
•

Vì

sao

mộtchiếcxehơi, ngày

thứ

ba

còn

đang

nằm

trong

salon và

được

treo

giá

$15000, nhưng

ngày

thứ

tư, trên

thị

trường

đồ

cũ

giá

chỉ

còn

$12000?
•

Hẳn

không

phảivìhaomònvậtchất

trong

vòng

24 giờ!!
Chapter 1 11
•

Giả

sử

trên

thị

trường

chỉ

có

2 loạixehơicũ

–

chấtlượngcaovàchấtlượng

thấpvớinhững

tỷ

lệ

bằng

nhau

là

50:50.
•

Khi

thiếu

thông

tin về

chấtlượng, ngườimuasẽ

sẵnsàngtrả

mức

giá

tương

ứng

với

đường

cầuD
0,5

.
•

Với

giá

này

mộtsố

người

bán

những

chiếcxe

chấtlượng

cao

sẽ

không

muốn

bán

nữa,
nhưng

chủ

sở

hữunhững

chiếcxechấtlượng

thấplạisẵn

sàng

bán.
•

Kếtquả: tỷ

trọng

những

xe

chấtlượng

cao

sẽ

giảm, tỷ

trọng

những

chiếcxechấtlượng

thấp

sẽ tăng.
Chapter 1 12
-D
1

và

D
2

–

đường

cầuvề

xe

hơicũ

chấtlượng

cao

và

thấp.
-Cầuvề

xe

hơicũ

không

rõ

chấtlượng

là

bình

quân

có

trọng

số

củaxehơichấtlượng

caovàchấtlượng

thấp.
D
0,25
D
0,5
D
1
D
0,75
D
2
P
Q
Chapter 1 13
•

Giả

sử

trên

thị

trường

tỷ

trọng

xe

chấtlượng

cao

là

25%, còn

lại

75% –

xe

chấtlượng

thấp.
•

Nhậnthấy

tình

hình

đã

thay

đổi, cầucủangườimua

tiếptụcgiảm-D
0,25.
•

Giá

này

lạitiếptụclàmmộtbộ

phậnchủ

sở

hữu

những

chiếcxechấtlượng

cao

từ

chối

bán

xe, làm

tỷ

trọng

những

chiếcxechấtlượngcaotrênthị

trường

tiếptụcgiảm, giáxechấtlượng

cao

cũng

vì

thế

giảm

theo

và

cứ

như

vậy.
•

Kếtquả: xe

chấtlượng

cao

bịđẩyhoàntoànrakhỏi

thị

trường, trên

đógiờđây

chỉ

là

sự

cân

bằng

củacầu

và

cung

xe

chấtlượng

thấp–“lemons”.
•

Thông

tin không

cân

xứng

trong

trường

hợp

này

đã

hoàn

toàn

phong

tỏacáchợp

đồng

bán

xe

chấtlượng

cao, mặcdùvới

thông

tin đầy

đủ

chúng

có

thểđược

mua

và

bán

theo

giá

cân

bằng.
Chapter 1 14
3. Cân

bằng

trên

thị

trường

với

thông

tin không

cân

xứng
•

Tổng

lượng

cung

trên

thị

trường

ứng

với

mỗimức

giá

sẽ

là

tổng

các

số

lượng

được

đề

nghị

tạitừng

mức

giá

vớitấtcả

các

bậc

chấtlượng:
•

Nghĩa

là, đường

cung

mà

người

mua đang
đốidiệntrênthị

trường

là

tổng

theo

chiều

ngang

các

đường

cung

củatừng

bậcchất

lượng.
),()(
1
kPQPQ
n
k
SS
∑
=
=
Chapter 1 15
P
1
P
2
P
S
1
S
2
S

P
W
1
1Q
1

/(Q
1

+Q
2

)QQ
1

+Q
2
Q
2
Q
1
P
3
a)

Đường

cung

thị

trường

xe
hơicũ

chấtlượngcaovàthấp
b) Cơ cấu

cung:
Tỷ

trọng

xe

hơicũ

chất
lượng

cao

trong

tổng

số
xe

được

cung

cấp
Chapter 1 16
•

Đặc

điểmcủaloạithị

trường

này

là

ở

chỗ: không

chỉ

tổng

số

lượng

trên

thị

trường

phụ

thuộc

vào

giá

bán

mà

còn

cả

tỷ

lệ

khốilượng

hàng

hóa

thuộcnhững

bậcchấtlượng

khác

nhau

so vớitổng

số.
•

Tỷ

trọng

số

lượng

sảnphẩm

ứng vớimỗibậc

chấtlượng

so vớitổng

lượng

cung

trên

thị

trường

đượcthể

hiệnbởi

đẳng

thức:
với

k = 1, 2, 3, …

, n
)(
),(
)(
PQ
kPQ
Pw
S

S
k
=
Chapter 1 17
* Cân

bằng

trên

thị

trường

xe

hơicũ được

đặc

trưng

bởitìnhhuống

sau:
•

Mỗi

đường

cầu

đượcxâydựng

cho

một cơ cấu

cung

nhất

định
•

Cơ cấucunglạiphụ

thuộc

vào

giá

củasản

phẩm
•

Vớimộtmức

giá

đã

định, đường

cầutương

ứng

với cơ cấucung
•

Số

lượng

cầubằng

số

lượng

cung.
Chapter 1 18
Giá, sảnlượng

cân

bằng

và cơ cấusảnphẩm

(w
1

, w
2

, …, w
n

) cầnthỏamãnhệ

phương

trình:
;
),(
),(
),(
1
1
Q
kPQ
w
kPQQ
kQPwP
S

k
n
k
S
D
n
k
k
=
=
=
∑
∑
=
=
với

k = 1, 2, 3, …, n.
Chapter 1 19
Q2
Q1
Qe
P
*
Cân

bằng

trên

thị

trường

xe

hơicũ
E
S
1
S
2
S
D
1
D
e
D
2
P
2
P
e
P
1
●
●
●
P
Q

Chapter 1 20
•

S
1

và

S
2

–

đường

cung

về

xe

hơichấtlượng

caovàxehơichấtlượng

thấp.
•

S –

đường

cung

tổng

hợp
•

D
1

và

D
2

–cácđường

cầuvề

xe

hơichất

lượngcaovàxehơichấtlượng

thấp.
•

D
e

–cầu

ứng

với cơ cấu

cung

cho

trước
•

Giá

cân

bằng:
EE
E
Q
Q
P
Q
Q
PP
2

2
1
1
+=
Chapter 1 21
Trên

thị

trường

chỉ

có

xe

hơichấtlượng

thấpbán

được, xe

hơichấtlượng

cao

bịđẩy

hoàn

toàn

ra

khỏithị

trường.
Q
P
E
= P
2
Q
E

= Q
2
S
S
2
S
1
P
P
1
D
1
D
2

= D
E
Chapter 1 22
II. Những

liên

quan

của

thông

tin

không

cân

xứng
1. Thị

trường

bảohiểmvàtâmlýỷ

lại
Chapter 1 23
* Bảohiểmy tế:
-Ngườimuabảohiểmbiếtrõvề

tình

trạng

sứckhỏe

củamìnhnhiềuhơnso với

công

ty

bán

bảohiểm

(dù

cho

có

đòi

hỏigiámđịnh

y tế).
-

Điềunàydẫn

đến

sự

lựachọn

đốinghịch:

Những
người

ốmyếuchắchẳnmuốnbảohiểmhơn, tỷ

lệ

những

người

ốmyếutrongsố

những

người

được

bảohiểm tăng cao

làm

giá

bảohiểmtăng

lên.
-Những ngườimạnh

khỏe, nhậnthứcrõmứcrủiro

thấpcủa

mình, sẽ

lựachọn

không

bảohiểm.
-

Điềunàylạilàm tăng tỷ

lệ

những

người

ốmyếu, và

làm

giá

bảohiểm

lên

cao

nữa. Cứ như vậy nên tất
cả

những ngườimuabảo hiểm đều là

những người
ốm đau làm cho việc bán bảo hiểm trở

thành bất
lợi.
Chapter 1 24
Tương

tự

vớicácloạibảohiểmkhác
•

Hãng

bảohiểmbiếtrằng

1 nămcứ

1000 ngôi

nhà

gỗ

thì

có

1 ngôi

nhà

bị

cháy.
•

Phí

bảohiểm

là

1/1000 giá

trị

ngôi

nhà
•

A và

B đều

có

ngôi

nhà

gỗ

tương

tự
•

A cẩnthậnvàtráchnhiệm

–

xs

cháy

nhà

<1/1000
•

B cẩuthả

-

xs

cháy

nhà

>1/1000
•

Vớigiábảohiểm

1/1000: A chọn

không

mua, B sẽ

mua

bảohiểm.
•

Tiền

chi trả

của

hãng

bảohiểmsẽ

tăng

và

hãng

bị

lỗ

nên

sẽ

tăng

giá

bảohiểm, làm

mộtsố

chủ

nhà

không

mua

bảohiểm.
•

Cứ

như

vậykhiếnchỉ

nhóm

có

nguy

cơ

cao

nhấtmới

mua

bảohiểm. Đây

gọilàsự

lựachọn

đối

nghịch.
Chapter 1 25
•

*Nếu công ty bảo hiểm không thể

phân biệt giữa
những người có

rủi ro cao và

những người có

rủi ro
thấp nó

sẽ đặt giá

bảo hiểm cho tất cả

mọi người
như nhau với mức trên trung bình.
•

-Những người ít có

khả năng gặp tai nạn sẽ

lựa
chọn không mua bảo hiểm, những người có

nhiều
khả năng gặp rủi ro dứt khoát sẽ

mua.
•

-Cuối cùng chỉ

có

những ai có

thể

phải chịu một tổn
hại mới lựa chọn bảo hiểm, điều này đe dọa nghiêm
trọng khả năng có

lợi của các hãng bảo hiểm và
ngăn chặn thị trường này phát triển.
•

Những kiểu

suy

thoái

này

củathị

trường

tạoramột

vai

trò

cho

Chính

phủ.