Tải bản đầy đủ (.doc) (19 trang)

skkn báo cáo tổng kết về kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp a2 (2006 – 2009)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (182.2 KB, 19 trang )

Trần Thành Công
Giáo viên trường THPT Lấp Vò 1
BÁO CÁO TỔNG KẾT VỀ KINH NGHIỆM
TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP A2 (2006 – 2009)
A. Lí do chọn đề tài
Trong quá trình công tác, mỗi người thầy đều từng bước đúc kết cho mình những
kinh nghiệm bổ ích để nâng cao hiệu quả công tác. Bản thân tôi cũng đã rất để tâm đến việc
rút ra các kinh nghiệm riêng của mình, những điều liên quan đến việc giảng dạy, công tác chủ
nhiệm Đó là những vướng mắc, những nhược điểm, những khó khăn và có cả những thành
công mà mỗi người thầy chúng ta đều nếm trải.
Với nghề dạy học, những kinh nghiệm giản dị được tích lũy, chắt chiu có tác dụng hữu
ích cho việc học tập, rèn luyện của học sinh đều rất quý.
Công tác chủ nhiệm lớp trong nhà trường THPT Lấp Vò 1 hiện nay, là công việc nhiều
giáo viên hay né tránh vì có lẽ đây là một nhiệm vụ mà người thầy gặp nhiều khó khăn trong
hồn cảnh đạo đức xã hội có nhiều diễn biến phức tạp, đội ngũ giám thị trong nhà trường không
còn biên chế mà các lực lượng giáo dục khác chưa thay thế, tất cả dồn cho trách nhiệm của chủ
nhiệm, khi bệnh thành tích trong nhà trường vẫn chưa thực sự “nói không”!
Và có lẽ công tác chủ nhiệm lớp cũng là một vấn đề mà ban giám hiệu nhà trường có
nhiều trăn trở trong việc phối hợp giáo dục học sinh một cách tồn diện, là hoạt động có thể nói
cũng chưa đáp ứng hồn tồn mong mỏi của các giáo viên bộ môn, của các bậc phụ huynh khi có
con gửi đến nhà trường.
Là giáo viên được nhà trường giao nhiệm vự chủ nhiệm lớp A2 (2006 – 2009), có nhiều
niềm vui và trăn trở về lớp chủ nhiệm của mình như nhiều giáo viên chủ nhiệm khác.
Sau đây là nhận thức, sự đúc kết kinh nghiệm cá nhân tôi trong công tác chủ nhiệm lớp,
xin trình bày để quí vị tham khảo.
B. Nhận thức
1. Vị trí của giáo viên chủ nhiệm trong nhà trường và các lực lượng phối hợp giáo
dục
Giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp, một nhiệm vụ quan trọng trong nhà trường
giúp ban giám hiệu quản lí học sinh, giáo dục đạo đức cho các em từ đó giúp các em rèn
luyện, học tập tốt theo mục tiêu giáo dục.


Giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn có mối quan hệ qua lại, hỗ trợ nhau hồn
thành nhiệm vụ của mình (Nề nếp tốt của lớp giúp giáo viên bộ môn tổ chức dạy học
hiệu quả hơn; những thông tin từ giáo viên bộ môn về học sinh trong lớp giúp giáo viên
chủ nhiệm có biện pháp giáo dục phù hợp).
Giáo viên chủ nhiệm lớp còn là một người thầy trong nhà trường mà các em học
sinh và các bậc phụ huynh mong muốn thay họ giáo dục các cháu tốt nhất khi đến
trường. Giáo viên chủ nhiệm thường xuyên theo dõi, nắm vững tình hình rèn luyện, học
tập của học sinh lớp mình nên có thể thông báo đầy đủ nhất về từng em học sinh cho phụ
huynh biết, phối hợp giáo dục.
1
Các tổ chức xã hội trong nhà trường, nhất là Đồn thanh niên, Hội liên hiệp thanh
niên rất cần sự phối hợp của Chủ nhiệm lớp để tổ chức mọi phong trào của mình một
cách hiệu quả.
Tóm lại, có thể nói, giáo viên chủ nhiệm lớp là trung tâm kết nối mọi lực lượng
giáo dục để hồn thành tốt nhiệm vụ giáo dục học sinh một cách tồn diện theo mục tiêu
giáo dục Trung học phổ thông trong nhà trường, cần hoạt động tích cực, có hiệu quả mới
giúp cho nhà trường, các tổ chức đồn thể hồn thành nhiệm vụ chính trị của mình.
2. Điều kiện hồn thành nhiệm vụ
Có sự quan tâm của Ban Giám Hiệu và cả hội đồng sư phạm nhà trường, cũng
như các tổ chức đồn thể khác - đặc biệt là Đồn thanh niên.
Sự hợp tác tự giác của các giáo viên bộ môn.
Sự quan tâm, phối hợp tích cực của các bậc phụ huynh học sinh.
Tổ chức tốt các hoạt động giáo dục mới: Giáo dục ngồi giờ lên lớp, Giáo dục
hướng nghiệp. Đây là những hoạt động hỗ trợ rất tích cực trong quá trình giáo dục chung
trong nhà trường và giáo viên chủ nhiệm lớp cần tận dụng
3. Giáo viên chủ nhiệm lớp cần làm gì để hồn thành hồn thành tốt nhiệm vụ của
mình?
Để làm tốt công tác chủ nhiệm, cũng như bất kì nhiệm vụ nào khác trong nhà
trường đòi hỏi người thầy phải có tâm với nghề – có trách nhiệm với tương lai của học
sinh, phải thường xuyên trau dồi nghiệp vụ.

Mọi hoạt động giáo dục học sinh trong nhà trường chỉ tiến hành có hiệu quả khi
các lớp xây dựng được là những tập thể có nề nếp, có kỉ luật, đồn kết, thương yêu giúp
đỡ, sẵn sàng chia sẻ lẫn nhau. Nhưng tập thể đó cần có sự đấu tranh phê bình và tự phê
bình thẳng thắn mới trở thành động lực thúc đẩy từng thành viên tiên bộ.
Điều quan trọng nhất và cũng là khó nhất trong công tác chủ nhiệm lớp là phối
hợp với các lực lượng giáo dục khác nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lí, hồn cảnh, năng
lực của từng học sinh, kết hợp với nắm bắt được mục tiêu giáo dục phổ thông, hiểu biết
về xu hướng phát triển xã hội ta trong tương lai, hướng cho mỗi em hình thành động cơ
rèn luyện, học tập rõ ràng, mãnh liệt phù hợp với điều kiện của mỗi em và phù hợp với
xu hướng phát triển xã hội. Có như vậy các em mới thực sự nỗ lực rèn luyện, học tập
nhằm thực hiện mục tiêu chính đáng của mình, các em mới chủ động, tích cực tham gia
những hoạt động giáo dục đúng đắn trong nhà trường.
Trên cơ sở hình thành được động cơ rèn luyện, học tập rõ ràng, mãnh liệt cho từng
học sinh (như phân tích trên), giáo viên chủ nhiệm cần có năng lực tổ chức các phong
trào có định hướng xa và thi đua ngắn hạn từng bước giúp các em tiến tới mục tiêu lớn
của mình đã được xác định. Đây cũng là công việc đòi hỏi giáo viên thực sự có năng lực
tổ chức, cần sáng tạo.
Giáo viên chủ nhiệm phải là người có trách nhiệm với học sinh, là linh hồn của
một lớp thay cho phụ huynh của các em ở trường giúp đỡ các em thực hiện mục tiêu rèn
luyện, học tập chính đáng của mình, phải đối xử công bằng, bình đẳng với học sinh.
2
C. Các việc đã làm và kết quả
1. Tìm hiểu và nắm vững học sinh về mọi mặt cơ sở đưa ra những biện pháp giáo
dục có hiệu quả
Nắm vững học sinh là nhiệm vụ đầu tiên, tối cần thiết để đưa ra các biện pháp
giáo dục phù hợp. Là một công việc, giáo viên chủ nhiệm phải bắt tay tìm hiểu ngay từ
đầu và thường xuyên trong suốt quá trình. Giáo viên chủ nhiệm phải phối hợp với nhiều
lực lượng để tím hiểu, phải tham gia nhiều hoạt động cùng học sinh để nắm bắt.
Trước tiên, ngay sau khi nhận lớp phải căn cứ vào hồ sơ, học bạ để nắm những nét
chung nhất. Thông thường những học sinh có trình độ học lực khá, giỏi là những học

sinh ngoan. Song, lưu ý cũng có những cá biệt phải đi sâu tìm hiểu.
Trao đổi với giáo viên bộ môn, chủ nhiệm các em những năm trước để tìm hiểu
học sinh. Thông thường giáo viên chủ nhiệm có trách nhiệm, giáo viên dạy những môn
có nhiều giờ trong tuần và giáo viên dạy thêm các em sẽ cung cấp cho chúng ta những
nhận xét về từng em rất quí.
Tích cực tham gia các hoạt động cùng học sinh lớp, không chỉ là những giờ chào
cờ, giờ sinh hoạt lớp mà nhất là những hoạt động tập thể như lao động, hoạt động giáo
dục ngồi giờ lên lớp, hoạt động hướng nghiệp … và rất cần dự giờ giáo viên bộ môn là
những cơ hội nắm bắt học sinh nhanh và chính xác nhất.
Dành thời gian trao đổi nghề nghiệp, tìm hiểu học sinh thông qua giáo viên phụ
trách bộ môn trong lớp, nhất là giáo viên tốn, văn, tiếng anh, lí, hố…(những môn học có
nhiều giờ dạy trong tuần) và cả giáo viên dạy thêm ngồi giờ họ là những giáo viên nắm
vững trình độ học tập, cả tính cách của từng em học sinh cung cấp cho chúng ta, phối
hợp với chúng ta để giáo dục học sinh rất quan trọng.
Bám sát các phong trào của Đồn, Thanh niên để phối hợp giáo dục và tìm hiểu
học sinh. Qua những phong trào này, dễ nắm năng lực đặc biệt của mỗi em, dễ thấy
được ý thức của học sinh với tập thể, với công đồng cả tốt và chưa tốt sẽ bộc lộ. Nhân
đây sẽ có những biện pháp khuyến khích các em và giáo dục các em ý thức tập thể, ý
thức cộng đành, tránh thái độ cá nhân chủ nghĩa hình thành quá sớm trong thanh niên.
Nhiều trường hợp nếu chỉ căn cứ hồ sơ, thông qua những hoạt động trong nhà
trường, giáo viên không thể hiểu hết học sinh của mình. Giáo viên cần dành thời gian đi
thăm, tìm hiểu hồn cảnh gia đình riêng của mỗi em (nhất là học sinh cá biệt) để thu thập
thêm thông tin và phối hợp với phụ huynh tìm ra những biện pháp giáo dục rất hiệu quả.
Thực tế, theo kinh nghiệm của cá nhân, có những em học sinh thiếu ý thức phấn đấu, có
những hành vi ứng xử sai trái lại bắt nguồn từ hồn cảnh riêng của gia đình các em.
Chẳng hạn do gia đình quá nghèo, do các em rơi vào hồn cảnh mồ côi hay cha mẹ bất
hồ… và cả nữa là sống trong địa bàn vùng sâu, vùng xa thiếu thông tin, có nhiều tệ nạn
xã hội, với những em này giáo viên chủ nhiệm phải dành nhiều sự chăm sóc đặc biệt,
gần gũi tâm sự, chia sẻ mất mát với các em và coi trong giáo dục đạo đức, củng cố niềm
tin giúp các em có đủ nghị lực vượt qua hồn cảnh. Nếu các em nhận thức được thì có

nhiều khả năng tiến bộ rõ rệt với ý chí cao.
3
2. Chủ động phối hợp với các lực lượng giáo dục trong và ngồi nhà trường để vừa
nắm vững học sinh, vừa tổ chức các hoạt động giáo dục học sinh phù hợp, có hiệu
quả
Phối hợp với các lực lượng giáo dục này, mục tiêu của giáo viên chủ nhiệm là
nhằm nắm vững thêm học sinh, bàn bạc và thông báo kế hoạch giáo dục học sinh trong
lớp cùng thực hiện
a. Với ban giám hiệu và hội đồng khen thưởng, kỉ luật
Công tác chủ nhiệm lớp cần có định hướng, phải phối hợp với nhiều lực lượng,
phải có sự công bằng, vừa khuyến khích những nhân tố tích cực, vừa ngăn chặn kịp thời
những biểu hiện tiêu cực trong học sinh nên sự quan tâm chỉ đạo, hợp tác của các đồng
chí trong Ban giám hiệu nhà trường và trong Hội đồng khen thưởng kỉ luật trường là rất
cần thiết.
Thiếu những định hướng đúng đắn của Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm có thể
phạm sai lầm trong quá trình giáo dục học sinh.
Thiếu sự phối hợp với Ban giám hiệu, có thể dẫn đến tình trạng “Trống đánh xuôi,
kèn thổi ngược” – có thể Ban giám hiệu “phát”, giáo viên chủ nhiệm không “động”,
hoặc giáo viên chủ nhiệm đưa ra một biện pháp giáo dục nào đó nhưng thiếu sự hỗ trợ
cần thiết của Ban giám hiệu, và đáng ngại nhất là sự đùn đẩy trách nhiệm giữa giữa chủ
nhiệm với các lực lượng giáo dục khác.
Giáo dục học sinh trên tinh thân dân chủ, công bằng, vừa cân được khích lệ kịp
thời vừa cần có biện pháp răn đe hợp lí. Mọi hình thức khen thưởng, kỉ luật thiếu khách
quan đều làm giảm sự nỗ lực phấn đấu của học sinh, thậm chí đưa học sinh đến chỗ tự
do vô kỉ luật hơn nữa. Chẳng hạn, khen thưởng không công bằng sinh ra ganh tị, thối chí
phấn đấu, suy nghĩ sai về nhà trường; Nương tay trước những sai trái của học sinh,
không đưa ra Hội đồng kỉ luật sẽ làm cho các em coi thường mọi kỉ cương của nhà
trường, tiếp tục thao túng làm ảnh hưởng xấu đến những học sinh khác
Chính từ những phân tích trên mà sự phối hợp với Ban giám hiệu và Hội đồng
khen thưởng, kỉ luật là rất quan trọng để giáo viên chủ nhiệm hồn thành tốt nhiệm vụ

giáo dục học sinh của mình.
b. Với giáo viên bộ môn trên lớp
Học tập, lĩnh hội kiến thức phổ thông về các lĩnh vực khoa học là nhiệm vụ trung
tâm của học sinh trong nhà trường. Chúng ta giáo dục đạo dức cho học sinh, hình thành
nhân cách đúng đắn cho các em, mục tiêu cuối cùng ngồi để có thái độ ứng xử văn hố
trong xã hội thì quan trong hơn là để các em nhanh chóng chiếm lĩnh nhiều nhất tri thức
về khoa học kĩ thuật, cơ sở để lập thân, lập nghiệp và xây dựng xã hội sau này. Người
truyền thụ những kiến thức đó chính là đội ngũ đông đảo giáo viên bộ môn các môn học.
Họ có nhiều thời gian làm việc với các em, nên nắm được các em nhiều nhất, thông qua
họ chúng ta hiểu học sinh mình nhiều hơn cả về năng lực học tập, cả về ý thức thái độ và
họ cũng rất cần chúng ta tạo cho họ một môi trường học tập tốt nhất trên cơ sở lớp có nề
nếp, mỗi học sinh tích cực góp phần cho những tiết học tăng thêm hứng thú và hiệu quả.
4
Trao đổi với giáo viên bộ môn, dễ có những thông tin về tình hình học tập, ý thức
thái độ của mỗi em từ đó phối hợp với giáo viên bộ môn để giáo dục học sinh có hiệu
quả. Trao đổi với giáo viên bộ môn, còn để bàn, thông báo những kế hoạch giáo dục học
sinh trong lớp, phôí hợp với giáo viên bộ môn để giáo dục học sinh.
Trong công tác giáo dục, phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm và giáo viên bộ môn
một cách chặt chẽ sẽ giúp chúng ta quản lý, giáo dục học sinh thường xuyên - mọi thời
gian khi các em đến trường.
Thực tế, sự hợp tác còn lỏng lẻo do sự chủ động của mỗi bên còn hạn chế, do cái
tâm của người thày chưa phải “tất cả vì học sinh thân yêu”…
c. Với trợ lí Đồn thanh niên, Hội liên hiệp thanh niên trường học
Đồn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và hội thanh niên Việt Nam là những tổ
chức chính trị xã hội độc lập với nhà trường, nhưng đều dưới sự lãnh đạo thống nhất của
tổ chức Đảng. Những tổ chức này có những chức năng nhiệm vụ riêng, song cùng chung
mục tiêu giáo dục thanh niên học sinh.
Phần lớn chương trình hành động của các tổ chức đồn thể này gắn liền với mục
tiêu giáo dục của nhà trường chúng ta cần tận dụng phối hợp. Thường các hoạt động của
Đồn, Thanh niên làm cho học sinh năng động, sáng tạo, phát huy tình thần tập thể cao

hơn. Tuy nhiên, đôi khi có sự chồng chéo, thậm chí cản trở đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm
cần trao đổi, bàn bạc, tìm ra giải pháp giáo dục chung.
Có ý thức phấn đấu cho lí tưởng của Đồn, các em càng tích cực rèn luyện, học tập
với động cơ đúng đắn, kết quả cao hơn.
d. Với hội phụ huynh lớp và nhà trường
Cùng với nhà trường, các bậc phụ huynh học sinh thuộc những nghề nghiệp khác
nhau, trinh độ hiểu biết xã hội, hồn cảnh kinh tế khác nhau … nhưng là những người có
quan tâm lớn nhất, mong mỏi nhiều nhất sự tiến bộ của con em mình khi đến trường học
tập.
Thông thường họ là lực lượng sẵn sàng, chủ động hợp tác với giáo viên chủ nhiệm
và nhà trường trong công tác giáo dục học sinh vì sự tiến bộ, tương lai con em họ. Tuy
nhiên, cũng có những trường hợp cá biệt.
Giáo viên chủ nhiệm cần chủ động gặp gỡ, trao đổi đề nắm vững về tình hình học
sinh của mình, đồng thời trao đổi, tìm biện pháp phối hợp động viên, giúp đỡ con em họ
tích cực rèn luyện, học tập tốt hơn.
Việc đến thăm, tìm hiểu hồn cảnh gia đình học sinh là việc làm có hiệu quả để
nắm vững học sinh về mọi mặt và phối hợp giáo dục học sinh hiệu quả nhất. Vì chỉ khi
đến gia đình các em, trao đổi với phụ huynh, biết được tâm tư nguyện vọng của gia đình,
cũng như hồn cảnh gia đình về mọi mặt. Bằng hiểu biết về giáo dục, về xu hướng phát
triển của xã hội, chúng ta mới chủ động bàn bạc, giúp học sinh và gia đình các em có
định hướng đúng đắn phù hợp điều kiện gia đình trong học tập, từ đó hình thành động cơ
đúng đắn trong học tập và phối hợp với phụ huynh tạo điều kiện tốt nhất cho con em họ
phấn đấu đạt mục tiêu cao nhất. Công việc này đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm phải có tâm
với nghề và phải có kế hoạch về thời gian làm từng bước.
5
Bên cạnh việc chủ động tìm hiểu học sinh tại gia đình chúng ta phải tận dụng tốt
thời gian tiến hành các buổi họp phụ huynh học sinh định kì do nhà trường ấn định.
Thông thường những cuộc họp phụ huynh này, giáo viên chỉ làm nhiệm vụ thông báo
tình hình rèn luyện, học tập của học sinh cho phụ huynh biết, thông báo kế hoạch của
nhà trường, thông báo các loại phí phải đóng góp …nhiều phần vô vị, nên các cuộc họp

phụ huynh nhà trường tổ chức không hấp dẫn các bậc phụ huynh và họ đến dự rất lác
đác, khi không tham dự họ thường có xin phép vắng mặt do nhiều lí do không thật lắm
như “bận việc gia đinh” và luôn hứa “gia đình chúng tôi sẽ đóng góp mọi loại phí đầy
đủ”. Rõ ràng nhà trường chúng ta tổ chức họp phụ huynh thiếu tính thiết thực.
Chính những lí do trên nên theo tôi, trước khí phát giấy mời họp, giáo viên chủ
nhiệm cần phân tích cho học sinh thấy rõ ý nghĩa của mỗi cuộc họp như vậy là nhà
trường sẽ chủ động phối hợp cùng gia đình các em, tạo điều kiện tốt nhất cho việc học
tập của các em để các em có cơ hội đến đích nhiều nhất. Để làm được như vậy, trong
mỗi cuộc họp, giáo viên phải báo các chi tiết kết quả phấn đấu, học tập của mỗi em một
cách đầy đủ, phân tích được nguyên nhân dẫn đến thực trạng đó và điều quan trong là
trong cuộc họp giáo viên nên dành nhiều thời gian để phụ hunh trình bày hồn cảnh của
họ, mong muốn của học và bàn bạc với họ về phương hướng giúp đỡ các em có kết quả
tốt hơn. Chúng ta phải là người đứng giữa sao cho các bậc phụ huynh cởi mở trình bày
hết suy nghĩ của mình. Và trong không khí đó, các bậc phụ huynh còn có cơ hội trao đổi
với nhau, học tập, phối hợp lẫn nhau trong việc quan tâm hỗ trợ con cái. Hơn nữa nếu có
nhận thức tốt, có bản lĩnh giáo viên chủ nhiệm có thể chỉ ra nhiều nhận thức chưa đầy đủ
của các bậc phụ huynh, giúp họ thay đổi, giúp đỡ con em họ được nhiều hơn.
Có như vậy chúng ta mới thực sự nắm được nhiều nhất về học sinh của mình và
đưa ra những biện pháp phối hợp giáo dục có hiệu quả. Và những cuộc họp phụ huynh
như vậy mới thực sự thiết thức, họ sẽ nhiệt tình tham gia đầy đủ, cởi mở trao trao đổi
hơn.
3. Sử dụng các tiết sinh hoạt cuối tuần, thời gian tổ chức các hoạt động diáo dục
ngồi giờ lên lớp, giáo dục hướng nghiệp.
a. Giờ sinh hoạt lớp (cuối tuần)
Giờ sinh hoạt lớp cuối tuần, nhiều khi giáo viên biến thành thời gian nghe báo cáo
từ phía lớp và thông báo những kế hoạch của nhà trường cho học sinh, có thêm là thời
gian giáo viên chủ nhiệm huấn thị lớp – nhất là sau những tuần mà lớp có nhiều khuyết
điểm. Những việc làm như vậy chưa mang ý nghĩa giáo dục.
Theo tôi, công tác giáo dục chỉ có hiệu quả các nhất khi nó mang tình tự giác. Vì
vậy lớp phải có khả năng tự giáo dục, mỗi học sinh phải biết tự giáo dục mình trên cơ sở

định hướng của giáo viên, của cha mẹ và những thông tin các em học được qua các môn
học, các hoạt động trong nhà trường, những thông tin đa dạng khác.
Hiểu được như vậy nên ngay từ khi mới nhận lớp (nhất là năm lớp 10), trước hết
giáo viên chủ nhiệm phải phổ biến đầy đủ những nội qui qui định của nhà trường, các
đồn thể trong nhà trường cho các em nắm vững, Chấp nhận vào trường là phải chấp
nhận nội qui, qui định trong nhà trường một cách tự giác. Nội qui, qui định với người
học có phần trong Luật giáo dục, có phần cụ thể hố của Ban giám hiệu, có phần do Đồn
6
thanh niên biên soạn đưa ra, có những điểm chung, điểm riêng khác nhau thường các em
khó nhớ hết nên tất cả những văn bản trên tôi đều cung cấp cho các em, song bên cạnh
đó tôi tâp hợp một số nội dung chính, ngắn gọn in, phát cho mỗi học sinh dán trong tập
Giáo dục công dân của mình, bất kì lúc nào giáo viên chủ nhiệm có thể hỏi lại, nhất là
khi các em vi phạm. (như phụ lục 1).
Ngay từ đầu, nhanh chóng kiệm tồn đội ngữ cán bộ lớp (từ tổ trở lên), cán bộ
Đồn, cờ đỏ … phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng em, có sự phối hợp giữa cán bộ lớp
với cán bộ Đồn sao cho mỗi em đều có thể được đóng góp và chia sẽ nhiệm vụ với nhau
(không để cán bộ nào quá nhiều việc, cán bộ khác chỉ là hình thức). Khi bầu cán bộ phải
dân chủ và quan trọng là tìm được những học sinh học tốt, có ý thức tổ chức kỉ luật cao
và nhất là có trách nhiệm với tập thể lớp.
Hàng tuần luân phiên cán bộ trực tuần, gồm các cán bộ lớp (từ tổ trưởng trở lên),
cán bộ đồn. Nội dung sinh hoạt có định hướng cụ thể (như phụ lục 2). Làm như vậy có
nhiều tác dụng: các cán bộ đều có trách nhiệm, không ai quá nặng; mỗi lần trực tuần, các
em thể hiện được mình trước tập thể và rèn luyện khả năng tổ chức; mọi đánh giá trở
nên khách quan hơn.
Trong giờ sinh hoạt cũng không nên gò bó, có thể xen kẽ văn nghệ, tất cả do học
sinh phát huy tinh thần làm chủ tập thể, giáo viên chỉ định hướng hoặc chốt lại vần đề,
mọi nội dung sinh hoạt hàng tuần đều lưu lại để cuối học kì, cuối năm có cơ sở đánh giá.
b. Thời gian tiến hành các hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp và giáo dục hướng
nghiệp
Góp phần giáo dục học sinh một cách tồn diện và thiết thữc theo mục tiêu giáo

dục THPT, những năm gần đây có thêm các hoạt động Giáo dục ngồi giờ lên lớp, Giáo
dục hướng nghiệp. là những hoạt động rất tích cực giúp giáo viên chủ nhiệm có thêm cơ
hội làm tốt nhiệm vụ của mình. Theo tôi, những hoạt động này, làm cho tầm hiểu biết xã
hội của các em mở rộng nhiều, có thêm những kiến thức rất bổ ích để định hướng rèn
luyện học tập tích cực hơn, còn giúp cho các em thêm năng động, thể hiện được mình
trước tập thể, rèn luyện khả năng hợp tác với nhau trong tập thể để tiến tới đích chung.
Giáo viên chủ nhiệm nên gắn liền nội dung từng chủ để của mỗi hoạt động để làm
tốt công tác chủ nhiệm của mình. Muốn làm như vậy, người giáo viên phải dành thời
gian nghiên cứu (ngồi chuyên môn chính của mình) về những vấn đề xã hội rộng lớn
này, tổ chức thực hiện không máy móc và rất cần thiết gắn liền mục tiêu của lớp từng
giai đoạn. Khả năng vận dụng này phải thường xuyên, với mọi chủ đề trong từng hoạt
động. Tôi không có thời gian, chỉ dưa ra sau đây một ví dụ trong chủ đề “Thanh niên
học tập, rèn luyện vì sự nghiệp hiện đại hố, công nghiệp hố đất nước” của hoạt động
Giáo dục ngồi giờ lên lớp, đều được thực hiện ngay tháng đầu tiên (tháng 9) của năm
học cả ba khối lớp. Ở năm lớp 12, tôi mong muốn mỗi em xác định được động cơ thái
độ học tập đúng đắn, quyết liệt của mình và tìm ra biện pháp thực hiện – có cam kết
ngay từ đầu năm. Mong các bạn tham khảo (phụ lục 3).
4. Nhận xét, đánh giá và xếp loại học sinh một cách khách quan, có thi đua khen
thưởng, kỉ luật kịp thời
a. Thi đua, khen thưởng và kỉ luật
7
Thi đua có nhiều hình thức. Thông thường mỗi năm học nhà trường tổ chức vài
đợt thi đua, các lớp phải hưởng ứng. Qua các đợt thi đua, nếu phát động để từng em
nhận thúc rõ, tất cả đều nỗ lực phấn đấu, khâu tổng kết đánh giá, khen thưởng hợp lí rẽ
tạo ra những đợt chạy đua tiến dần tới đích lớn mà mục tiêu giáo dục THPT đã vạch ra.
Ngồi việc hưởng ứng các cuộc thi đua do nhà trường và đồn thể trong nhà trường
vạch ra, giáo viên chủ nhiệm có thể cùng với hội phụ huynh lớp tìm ra những biện pháp
tổ chức những cuộc thi đua ngắn hạn, dài hạn khác nhau tại lớp mình. Ví dụ trong năm
học cuối cấp, chúng tôi bàn với Ban đại diện phụ huynh học sinh, đóng góp quĩ hội tổ
chức thi đua theo tinh thần phụ lục 4. Việc tổ chức thi đua như vậy, phải tổ chức theo

dõi chặt chẽ, động viên thường xuyên, có tổng kết khen thưởng, phê bình kịp thời vừa có
tác dụng từng giai đoạn ngắn hạn, vừa có tác dụng lâu dài trong cả năm học - học sinh
hưởng ứng phấn đấu liên tục nên kết quả tương đối tốt.
b. Nhận xét, đánh giá
Nhận xét đánh giá trong giáo dục, nhất là liên quan đến con người là một việc làm
phải hết sức thận trọng, công bằng và chính xác. Nếu làm tốt chính là cơ sở để những
người làm công tác giáo dục định hướng làm tốt hơn cho thời gian sau đối với cùng đối
tượng và đối với đối tượng khác. Mặt khác đối với các em, sẽ giúp cho các em tự điều
chỉnh mình: có niềm tin tiếp tục phấn đấu xa hơn, thấy nhược điểm để mà khắc phục.
Để đánh giá, nhận xét khách quan, tuỳ mỗi học kì tôi soạn kĩ mẫu tự kiểm (ví dụ:
phụ lục 5), sau đó cho các em viết tự kiểm cá nhân, thông qua tổ nhận xét, xếp loại rồi
họp cán bộ lớp, căn cư vào qui chế của nhà trường đưa ra dự kiến xếp loại của lớp, cuối
cùng thông qua hội đồng sư phạm nhà trường lấy ý kiến rộng rãi của giáo viêm để có kết
quả chính thức.
Làm như vậy, việc đánh giá xếp loại hạnh kiểm cuối học kì, mỗi năm học là rất
khách quan, rất dân chủ. Vừa khuyến khích, vừa định hướng các em tiếp tục phấn đấu.
5. Kết quả
Do thời gian có hạn, tôi xin đưa ra các bảng tổng kết cuối năm lớp A
2
(2006 –
2009) quí vị tham khảo :
HỌC LỰC HẠNH KIỂM
Giỏi Khá Trung bình Tốt Khá
Cả năm lóp 10 28.8 64.4 6.8 100 0
Cả năm lóp 11 28.4 69.6 2.2 100 0
Cả năm lóp 12 34.8 50.0 15.2 100 0
Theo tôi, tập thể lớp có ưu điểm luôn ngoan, có nề nếp được nhà trường và các
giáoviên bộ môn hài lòng; các em có tiến bộ thường xuyên, vững chắc; mọi tỉ lệ luôn có
thứ hạng cao so với chỉ số chung của nhà trường.
D. Bài học kinh nghiệm

8
Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp cần phối hợp nhiệp yếu tố, biện pháp. Song
những điều kiện quan trọng nhất là:
- Có lòng yêu nghề, có trách nhiệm với học sinh và nhân dân.
- Thường xuyên nâng cao trình độ nghiệp vụ sư phạm của mình, nhất là nghiệp vụ
giáo dục.
- Phối hợp thường xuyên, chặt chẽ với mọi lực lượng giáo dục trong và ngồi nhà
trường.
- Nắm vững tình hình học sinh về mọi mặt.
- Linh hoạt cùng các em đưa ra những đích chung (cả lớp), riêng (từng em), vừa dài
hạn, vừa ngắn hạn – thực hiện từng bước; biết cách tổ chức cho các em phấn đấu đạt
mục tiêu.
- Giáo viên chủ nhiệm phải luôn là chỗ dựa tinh thân cho các bậc phụ huynh và học
sinh của lớp mình.
Lấp vò, ngày 20/06/2009
Trần Thành công
9
PHỤ LỤC:
1) Phụ lục 1: Tóm tắt nội qui
CÔNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

NỘI QUI HỌC SINH
1. Luôn luôn kính trọng quốc kì, quốc ca.
2. Quan hệ đúng mực với mọi người: Tôn trọng, lễ phép với người trên; hòa nhã, thân ái
với bạn bè; nhường nhịn, giúp đở em nhỏ, người cao tuổi; luôn xây dựng tập thể đồn kết.
3. Thực hiện đồng phục đúng qui định khi đến trường, tác phong nhanh nhẹn, khẩn
trương khi tham gia mọi hoạt động tập thể.
4. Chuyên cần (đúng giờ, không cúp tiết, nghỉ học phải có lí do theo qui định của nhà
trường), tự giác, tích cực, không vi phạm qui chế trong học tập.

5. Tham gia các hoạt động do nhà trường, Đồn thanh niên tổ chức, phát động một cách
đầy đủ, có hiệu quả.
6. Gữi gìn vệ sinh tốt nơi công cộng.
7. Bảo vệ của công thật tốt (không phá hoại, xâm phạm tài sản công cộng và của người
khác).
8. Chấp hành đúng luật giao thông đường bộ, có ý thức giúp cho việc lưu thông công
cộng an tồn, tiện lợi.
9. Tích cực tham gia các hoạt động phòng, chống tệ nạn xã hội.
10.Học sinh vi phạm nội qui này, tùy mức độ sẽ bị sử lí theo qui chế của nhà trường.
Lớp 12A.2
2) Phụ lục 2: Phân công trách nhiệm cán bộ
10
Lấp Vò, ngày 08/09/2008
Từ thầy chủ nhiệm lớp 12A/2.
PHÂN CÔNG TRÁCH NHIỆM CÁN BỘ
1.LTrưởng, Võ Lên Cẩm Vân:
−Phụ trách chung, chịu trách nhiệm báo cáo các tổ chức trong nhà trường, GVCN
tình hình lớp về mọi mặt.
−Đôn đốc các cá nhân, tập thể hồn thành tốt nhiệm vụ của mình.
−Quyết định và giám sát thu chi mọi loại quĩ lớp vì quyền lợi tập thể.
−Phân công cán bộ trực tuần lớp, bảo quản sổ trực tuần.
2.LPhó HTập, Trần Quang Thái:
−Chịu trách nhiệm nắm vững, đôn đốc phong trào học tập của lớp (chính khóa,
GDNGLL, hướng nghiệp), đạt kết quả cao nhất như chỉ tiêu đã cam kết.
−Chịu sự phân công khác của lớp trưởng.
3.LPhó văn thể, Lê Phương Hồng:
−Chịu trách nhiệm nắm vững, đôn đốc các hoạt động thể dục, văn nghệ, báo chí, tập
trung chào cờ.
−Cùng Hiển, tìm cây lưu niệm cho trường.
−Chịu sự phân công khác của lớp trưởng.

4.LPhó lao động, Nguyễn Văn Hiển:
−Chịu trách nhiệm phân công, tổ chức các hoạt động lao động tập trung, trực nhật
lớp, chuẩn bị bàn ghế trong hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp về hướng nghiệp (nếu
cần),
−Có trách nhiệm chính trong việc tìm cây lưu niệm để lại nhà trường.
−Chịu sự phân công khác của lớp trưởng.
5.Thủ quỹ, Nguyễn Thị Ngọc Châu:
−Thu mọi loại quĩ từ tổ trưởng.
−Chi theo yêu cầu của lớp trưởng khi cần thiết.
−Có sổ nhật kí thu, chi thật chi tiết, báo cáo mỗi khi có yếu cầu.
6.BThư Chi Đồn, Nguyễn Thị Thu Thảo:
−Chịu trách nhiệm mọi mặt về công tác đồn, cùng cán bộ lớp tổ chức thực hiện tốt
mọi phong trào không chỉ của Đồn mà cả các phong trào khác trong nhà trường.
−Phụ trách công tác cờ đỏ.
−Theo dõi sĩ số lớp hàng ngày.
7.PBThư CĐồn, UVBCH Cđồn: Lê Phương Hồng, Võ Thị Nhanh :
−Cùng Bí thư tổ chức tốt mọi phong trào của đồn.
−Chịu sự phân công của Bí thư.
8.Các tổ trưởng: Đồn Thị Kin Ngoan, Đặng Thị Minh Hằng, Bùi Thị Tú Anh, Tăng
Thị Bích Trâm, Trương Thị Ngọc Thi, Phạm Thị Thu Hương:
−Có trách nhiệm chung về mọi mặt trong tổ, đông viên giúp đỡ các thành viên hồn
thành tốt nhiệm vụ của mình.
−Khi tổ có bạn vi phạm khuyết điểm, phải tìm biện pháp giúp đỡ, khắc phục ngay.
−Thu các loại quĩ lớp từ tổ viên, nộp thủ quĩ (có sổ giao nhận thu – nộp chi tiết).
11
Cán bộ lớp, đồn phải luôn luôn gương mẫu, đi đầu trong các phong trào, làm
gương cho các bạn khác noi theo. Luôn là nòng cốt xây dựng khối đồn kết trong tập
thể. thường xuyên hợp tác với nhau để cùng hồn thành nhiệm vụ, khi có khó khăn
cùng bàn bạc tìm biện pháp giải quyết, hoặc gặp thày chủ nhiệm trao đổi kịp thời. Có
sổ theo dõi mọi mặt mình phụ trách, báo cáo kịp thời.

NỘI DUNG SINH HOẠT LỚP
Có phân công cho cán bộ lần lượt sinh hoạt lớp hàng tuần.
Trước giờ sinh hoạt cán bộ trực tuần cần nắm bắt mọi thông tin từ cán bộ phụ
trách từng mặt, sử lý thông tin trước giờ sinh hoạt.
Nôi dung sinh hoạt cụ thể:
1.Sơ kết tuần:
−Báo cáo kết quả thi đua (nếu có).
−Nêu bật những ưu điểm qua mỗi hoạt động, cá nhân có nhiều thành tích, tuyên
dương khen thưởng.
−Nêu những nhược điểm lớn trong tuần, cá nhân vi phạm, dưa ra biện pháp sử lý,
phạt nếu cần.
2.Nêu phương hướng tuần tới:
−Phát huy những mặt tích cực cụ thể nào? Khắc phục những mặt tồn tại cụ thể nào?
Biện pháp?
−Kế hoạch mới khác (nếu có)
−Xin ý kiến tập thể đóng góp mọi mặt.
3.Xin ý kiến giáo viên chủ nhiệm.
Chú ý:
−Có thể xen kẽ vui chơi, giải trí.
−Nội quy trong giờ sinh hoạt lớp, thực hiện như những giờ học khác, ai vi phạm phải
nhắc nhở phê bình.
−Lưu trữ thông tin.
−Photo đủ cho các bạn có nhiệm vụ nắm, thực hiện.
12
Nội dung chính lưu sổ sinh hoạt lớp của cán bộ trực tuần:
Kết quả thi đua trong tuần?
Những cá nhân, tổ có thành tích nổi bật?
Những cá nhân và biểu hiện vi phạm nội quy?
Những kế hoạch cụ thể cho tuần tới?
3) Phụ lục 3: Giáo án GDNGLL tháng 9, phối hợp với công tác chủ nhiệm lớp

THANH NIÊN HỌC TẬP, RÈN LUYỆN
VÌ SỰ NGHIÊP CNH, HĐH ĐẤT NƯỚC.
Tổ chức thảo luận, kí cam kết cá nhân về việc học tập và rèn luyện ở năm
học cuối cấp bản lề này, chuẩn bị cho tương lai cá nhân và đóng góp xây dựng quê
hương đất nước
A. Mục tiêu với học sinh:
 Nhận thức đúng đắn về nhiệm vụ học tập, rèn luyện rất nặng nề, có ý nghĩa
định hướng tương lai sự nghiệp của mỗi cá nhân.
 Xây dựng kế hoạch học tập và rèn luyện tích cực nhất phù hợp việc chọn
ngành chọn nghề của từng học sinh.
13
 Hình thành thái độ tích cực, chủ động sáng tạo trong học tập, rèn luyện của
mỗi cá nhân.
B. Công tác chuẩn bị:
 Giáo viên:
 Soạn nội dung câu hỏi, hay vấn đề cho học sinh tìm hiểu.
 Phân công học sinh viết tham luận một số vấn đề quan trọng
 Thảo cam kết cá nhân cho HS phấn đấu.
 Lên kế hoạch thực hiện.
 Học sinh:
 Chuẫn bị nội dung theo yêu cầu của giáo viên.
 Phân công tổ chức.
C. Tổ chức hoạt động:
1. Cho thảo luận về những câu hỏi đã giao.
2. Kí cam kết thi đua.
D. Câu hỏi thảo luận:
1. Nhiệm vụ của học sinh lớp 12?
2. Chỉ tiêu phấn đấu của lớp ta?
3. Biện pháp để thực hiện chỉ tiêu?
4. Vai trò của cán bộ lớp, đồn viên, mỗi thành viên của lớp?

5. Ý nghĩa của việc học thêm? Lựa chọn học thêm như thế nào cho phù hợp?
6. Chọn nghề cần căn cứ vào những cơ sở nào?
E. Dự thảo cam kết cá nhân:
CAM KẾT CÁ NHÂN
Kính thưa: Thầy giáo chủ nhiệm lớp, thưa tồn thể các bạn học sinh lớp 12A.
2
Với quyết tâm chung của tập thể lớp 12A.
2
, năm học 2008 - 2009:
− 100% học sinh tốt nghiệp tú tài.
− Mỗi cá nhân, chọn được cho mình một ngành học phù hợp khả năng
và nguyện vọng của mình để theo học ngay sau khi tốt nghiệp tú tài.
− Vì danh dự tập thể lớp A.
2
(2006 – 2009) – Trường THPT Lấp Vò I,
mãi mãi để nhớ, để tự hào – kỉ niệm của một thời áo trắng.
Em xin cam kết:
1. Luôn đồn kết, xây dựng tập thể 12A.
2
vững mạnh, lập nhiều thành tích.
14
2. Là cán bộ lớp, Đồn viên, chúng em luôn gương mẫu hồn thành tốt nhất
nhiệm vụ cá nhân và lãnh đạo tập thể hồn thành xuất sắc nhiệm vụ năm
học.
3. Là một thành viên của tập thể, em luôn luôn chấp hành tốt nội qui của nhà
trường và của lớp vạch ra.
4. Mỗi chúng em, phấn đấu vượt lên chính mình, đạt kết quả học tập cao hơn,
cao nhất, coi đó là nhiệm vụ trung tâm của mình ở năm học bản lề này.
5. Tiếp tục tìm hiểu về nghề nghiệp, chất lượng đào tạo của các trường, để
chọn trường, chọn ngành học phù hợp với khả năng (vừa sức) và nguyện

vọng của bản thân. Quyết tâm thi đậu ngay trong năm đầu tiên.
6. Ai thiếu ý chí phần đấu, vi phạm cam kết phải được góp ý, có thể đưa ra
kiểm điểm và chịu kỉ luật nặng theo qui chế của nhà trường.
7. Hồi bão em nuôi dưỡng trong Tâm trí là:


Lấp Vò, ngày …. Thàng …. Năm ………
Người cam kết
(kí, ghi rõ học tên)
4) Phụ lục 4:
Lấp Vò, ngày 08/09/2008
Từ thầy chủ nhiệm lớp 12A
2
THÔNG BÁO THI ĐUA
Để nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện, giúp các em hồn thành xuất sắc cam
kết đầu năm của mình, được sự thống nhất của hội phụ huynh học sinh lớp. Nay thông
báo với tồn thể lớp việc duy trì phong trào thi đua có thưởng dài hạn như sau:
1. Cuối năm phát thưởng cho 3 - 5 em có thành tích chung cao nhất lớp; mỗi môn
học phát thưởng cho 3 - 5 em có điểm tổng kết cả năm cao nhất.
2. Để về đích vào cuối năm học với kết quả cao nhất, hàng tuần sẽ duy trì thi đua
ngắn hạn thường xuyên, với nội dung sau:
 Tổ về nhất sẽ có thưởng; Tổ nào về chót, phân công những bạn có điểm
thấp nhất phải làm nhiệm vụ trực nhật lớp trong tuần sau.
 Các em có điểm thi đua cao nhất trong tuần, đứng từ hàng thứ 1 đến thứ 3
trong lớp, sẽ có thưởng cá nhân; Những học sinh vi phạm khuyết điểm
15
trong tuần sẽ bị phê bình, kiểm điểm, thậm chí đưa ra hội đồng kỷ luật theo
điều lệ;
 Kết quả thi đua hàng tuần được lưu lại làm cơ sở cuối học kì, cuối năm học
xét hạnh kiểm cũng như khen thưởng.

3. Cán bộ lớp, Đồn, các tổ trưởng phải gương mầu thi đua và làm tốt nhiệm vụ theo
dõi thi đua để nâng cao kết quả rèn luyện và học tập chung của cả lớp cũng như để
công tác khen thưởng, kỷ luật thật sự công bằng. Kết quả cá nhân từng tuần một
phải được lưu trữ trong sổ theo dõi của lớp đến cuối học kì.
4. Mong các em nhiệt tình thực hiện và dành kết quả cao.
CÁCH TÍNH ĐIỂM THI ĐUA HÀNG TUẦN
1. ĐIỂM CỘNG:
• Đạt điểm 9, 10 kiểm tra miệng: cộng 10 điểm.
• Xung phong phát biểu ý kiến xây dựng bài, được gọi phát biểu: cộng 10
điểm, nếu phát biểu đúng cộng thêm 5 điểm nữa.
• Đăng ký, có bài tham gia các cuộc thi, hoạt động giáo dục ngồi giờ lên lớp,
giáo dục hướng nghiệp (nếu có): cộng 30 điểm/bài.
• Tổ có tỷ lệ nộp mọi khoản thu cao nhất, tính đến ngày cuối mỗi tuần, có
thưởng.
• Có sáng kiến hay đóng góp cho lớp sẽ được thưởng cao nhất: 35 điểm.
2. ĐIỂM TRỪ:
• Vắng không phép; cúp tiết; vi phạm quy chế thi, kiểm tra: trừ 20 điểm
• Vào lớp muộn (trong vòng 15 phút), không thuộc bài, không thực hiện đúng
đồng phục, không tập thể dục giữa giờ, làm việc riêng trong giờ học, vi
phạm nội quy khác: trừ 10 điểm.
• Khuyết điểm nặng sẽ xem xét trừ nhiều điểm hơn, hoặc đưa ra HĐKL.
Cán bộ lớp, đồn, tổ trưởng theo dõi đôn đốc, ghi chép, thống nhất hàng ngày, sau
tiết 4 ngày thứ 7 hàng tuần tổng kết mỗi tuần (Có mẫu theo dõi thi đua), phân công
chuẩn bị quà tặng hàng tuần ./.
16
5) Phụ lục 5:
CỘNG HỒ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BẢN KIỂM ĐIỂM CÁ NHÂN

(Học kỳ II, năm học 2008- 2009)
Họ và tên:
Tổ , lớp 12A/2.
Sau một năm cuối rèn luyện, học tập tại trường, em nghiêm túc, thành khẩn kiểm
điểm lại mọi mặt như sau:
A. Về rèn luyện đạo đức, tác phong:
(Trong phần này, cần ghi rõ số lần vi phạm đồng phục, không tham gia các phong trào hoạt động tập thể, thái độ
cư sử với thày cô, người lớn tuổi, bạn bè; ý thức tự phê bình và phê bình trong lớp; các loại phí ch ưa nộp cho nhà trường,
lớp ….)








B. Học tập:
17
(Trong phần này, ghi rõ số lần vi phạm qui chế kiểm tra, thi cử; số lần làm việc riêng trong giờ học; số lần nghỉ học
không phép, đến lớp muộn, cúp cua; số lần chưa chuẩn bị bài tốt khi đến lớp)








C. Lao động:

(Tinh thần, ý thức tham gia các buổi lao động tập trung, trực nhật lớp, chuẩn bị cho chào cờ )


D. Thể dục, quân sự:
(Ý thức học thể dục chính khố, thể dục giữa giờ, các buổi học quân sự )



E. Tự đánh giá :
Ưu điểm:



Nhược điểm:




F. Tự xếp loại hạnh kiểm:
(Tốt, khá, trung bình, yếu, kém)

Lấp vò, ngày tháng năm 2008
Người làm tự kiểm
(ký, ghi rõ họ tên)
18
Ý kiến, xếp loại của tổ:


MỤC LỤC:
19

×