SKKN Sử dụng phương pháp tạo biểu tượng trong dạy học lịch sử để khắc sâu kiến thức cho học sinh

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Phần I. Lý do chọn đề tài
Việc học tập Lịch sử cũng như học tập các bộ môn khác ở trường phổ
thông là cung cấp những kiến thức khoa học, hình thành thế giới quan khoa
học, phẩm chất đạo đức chính trị cho học sinh. Tuy nhiên môn học này cũng
có những đặc thù riêng. Thật vậy bộ môn Lịch sử giúp học sinh hiểu sự phát
triển hợp quy luật của tự nhiên trong xã hội, biết vận dụng sáng tạo những
hiểu biết ấy vào hoạt động thực tiễn cuộc sống. Muốn vậy cần phải cung cấp
cho học sinh những kiến thức cơ bản của môn học. Với bộ môn Lịch sử nắm
vững kiến thức Lịch sử là tiền đề để hiểu đúng hiện thực Lịch sử một cách
khoa học rút ra từ quá khứ những bài học kinh nghiệm cho hiện tại và tương
lai.
Trong dạy học Lịch sử không thể cung cấp và tiếp thu mọi tri thức của
khoa học Lịch sử mà chỉ làm cho học sinh nắm vững kiến thức cơ bản. Đó là
những kiến thức của khoa học Lịch sử và là những kiến thức tối ưu cần thiết
cho sự hiểu biết của học sinh về Lịch sử. Muốn đạt được mục đích đó giáo
viên phải không ngừng tích cực đổi mới phương pháp dạy học trong đó đặc
biệt phải chú trọng sử dụng phương pháp tạo biểu tượng trong giờ học Lịch
sử để đem lại hiệu quả cao cho giờ dạy.
Như ta đã thấy trong mỗi tiết học có rất nhiều sự kiện Lịch sử vì vậy giáo
viên phải biết lựa chọn sự kiện nào là cơ bản để khắc sâu cho học sinh.
Những sự kiện đó đủ để vẽ nên bức tranh quá khứ một cách chân thật, sinh
động để học sinh phân biệt được Lịch sử cụ thể của các thời kì cũng như các
quốc gia khác nhau, phản ánh được quy luật phát triển của xã hội.
Từ đó cho thấy sử dụng phương pháp tạo biểu tượng trong dạy học Lịch
sử để khắc sâu kiến thức cho học sinh là một việc làm rất quan trọng nó là
điều kiện cơ bản để hình thành khái niệm, giúp khôi phục lại bức tranh của
quá khứ như nó đã từng tồn tại, để học sinh thêm yêu môn Lịch sử. Tất
nhiên không thể dựng lại quá khứ một cách đầy đủ và chi tiết vì điều đó là
không thể bởi “Lịch sử chỉ có thể lặp lại chứ không thể lập lại được”.

Nhưng để sử dụng phương pháp này như thế nào cho học sinh tiếp thu
bài tốt, khắc sâu được kiến thức cơ bản cho các em. Để từ đó học sinh có
hứng thú, yêu thích học môn Lịch sử là điều tôi băn khoăn và đó cũng chính
là lí do để tôi chọn đề tài này:
“Sử dụng phương pháp tạo biểu tượng trong dạy học Lịch sử để khắc
sâu kiến thức cho học sinh.”
PHẦN II. NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI
Hướng đến mọi đối tượng học sinh, kết hợp với đồ dùng , thiết bị dạy học,
nhằm minh họa làm cho kiến thức trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. Đây là
một trong những cơ sở quan trọng giúp học sinh nhận thức, ghi nhớ sự kiện
lịch sử một cách nhanh nhất và hiệu quả nhất.
-Giúp giáo viên dạy Lịch sử hay hơn.
-Giúp giáo viên bộ môn có thể tham khảo một số cách thức, biện pháp trong
việc tạo biểu tượng cho học sinh trong giờ học Lịch sử.
PHẦN III. ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN THỰC HIỆN
-Đối tượng : Học sinh THCS lớp 6,7,8,9
-Phạm vi nghiên cứu: Trường THCS Thanh Xuân Nam
-Thời gian thực hiện: 2012- 2013
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
1-Đọc các tài liệu tham khảo về phương pháp dạy học và phát huy tính tích
cực, chủ động học tập của học sinh.
2-Nghiên cứu và vận dụng vào bài giảng phương pháp tạo biểu tượng Lịch
sử sao cho phù hợp có tác dụng phát huy trí lực của học sinh.
3-Thực nghiệm có đối chứng.
4-Khảo sát kết quả, bài học kinh nghiệm.
5-Dự giờ đồng nghiệp để có so sánh đối chiếu.
6- Chú trọng sinh hoạt nhóm để trao đổi kinh nghiệm.
B.PHẦN NỘI DUNG
I.KHẢO SÁT THỰC TẾ
1)Về phía giáo viên

Hiện nay một số giáo viên trong thực tế đã biến bài giảng thành bài tóm tắt
nội dung sách giáo khoa. Giáo viên nói và viết tất cả những gì sách giáo
khoa có. Điều này làm cho học sinh không biết đâu là trọng tâm của bài, đâu
là sự kiện cần ghi nhớ trong bài, bởi vậy học sinh sẽ cảm thấy không hứng
thú học tập Lịch sử. Đó cũng là nguyên nhân làm giảm uy tín của giáo viên.
Có những giáo viên lại sa đà vào những chi tiết không cơ bản khêu gợi sự tò
mò, hiếu kì (Đôi lúc có hại) làm học sinh có những suy nghĩ lệch lạc làm
phản tính giáo dục.
Có những giáo viên do đọc ít sách báo, tài liệu tham khảo nên mức độ hiểu
biết về sự kiện, nhân vật Lịch sử còn hạn chế, thậm chí nhận thức còn chưa
đúng đắn nên khi dạy chỉ lướt qua hoặc không đề cập đến. Điều này cũng
làm cho học sinh khó hiểu, khó hình dung về các sự kiện Lịch sử, nhân vật
Lịch sử.
Lại có những giáo viên không chú trọng đến việc sử dụng đồ dùng dạy học
( tranh ảnh, bản đồ, hiện vật phục chế ). Họ không biết rằng chính những
đồ dùng trực quan này đã giúp học sinh tái tạo quá khứ. Giờ học chỉ có lý
thuyết đơn điệu, tẻ nhạt dẫn tới học sinh hiểu một cách hời hợt, nông cạn,
thậm chí là thờ ơ với bộ môn này. Đó là nguyên nhân dẫn tới học sinh không
nắm được các sự kiện Lịch sử và không yêu môn Lịch sử.
2) Về phía học sinh
-Do những sự kiện Lịch sử thuộc về thời quá khứ , xa lạ với đời sống hiện
nay, với hiểu biết của các em, nên phần lớn các em chưa thật hứng thú trong
học tập môn Lịch sử. Các em cho rằng học Lịch sử là dài, khó nhớ các sự
kiện, dễ nhầm lẫn các sự kiện, các mốc thời gian.
-Một số học sinh khi học Lịch sử mới chỉ dừng lại ở mức độ chăm chỉ học
thuộc lòng ghi nhớ máy móc các sự kiện chứ chưa hiểu sâu, hiểu kĩ về các
sự kiện Lịch sử, nhân vật Lịch sử; chưa biết cách nhận xét, đánh giá về các
sự kiện lịch sử, nhân vật Lịch sử; chưa có ý thức vận dụng sáng tạo kiến
thức Lịch sử vào thực tiễn cuộc sống
-Cấu trúc chương trình SGK Lịch sử 6,7,8,9 là các sự kiện Lịch sử được sắp

xếp theo thứ tự thời gian từ quá khứ đến hiện tại. Học sinh học Lịch sử khó
tri giác được quá khứ , nhiều học sinh trong quá trình học Lịch sử dễ bị
“hiện đại hóa” Lịch sử.
3) Điều tra tổng quát
Để nắm bắt được tình hình học tập và chất lượng học tập bộ môn Lịch sử
của học sinh toàn trường tôi tiến hành cho các khối làm bài kiểm tra khảo sát
với các câu hỏi sau và kết quả đạt được là:
*Khối 6:
Nội dung khảo sát Kém
0-
2,5
đ
Yếu
3-
4đ
TB
5- 6
đ
Khá
6,5-
7,5 đ
Giỏi
8- 10 đ
1/ Em biết gì về Hai
Bà Trưng, Bà Triệu,
Ngô Quyền?
1% 4% 18% 42% 35%
2/ Ngô quyền đánh
thắng quân Nam Hán
trên sông Bạch Đằng

vào thời gian nào? Em
nhớ nhất điều gì trong
cuộc chiến đó?
3/ Tại sao Triệu
Quang Phục lại chọn
Dạ Trạch làm căn cứ
tiêu diệt quân Lương?
*Khối 7,8,9:
Nội dung khảo sát Kém
0-
2,5
đ
Yếu
3-
4đ
TB
5- 6
đ
Khá
6,5-
7,5 đ
Giỏi
8- 10 đ
1/ Em biết gì về Lý
Thường Kiệt, Trần
Hưng Đạo, Lê Lợi?
1% 3% 12% 44% 40%
2/Theo em tại sao Lý
Thường Kiệt lại chọn
sông Như Nguyệt để

làm nơi xây dựng
phòng tuyến chống
quân xâm lược Tống?
3/Hãy thuật lại trận
Chi Lăng -Xương
Giang (10/1427)?
Từ kết quả khảo sát thực tế học sinh trong trường học tôi nhận thấy kiến
thức của học sinh về bộ môn chưa sâu, chưa kĩ và chưa có tính hệ thống.
Đặc biệt là các em thờ ơ, thiếu hứng thú và xem nhẹ bộ môn này. Học sinh
chưa có các kĩ năng trình bày, nhận xét đánhgiá về các sự kiện và nhân vật
Lịch sử.Vì thế nhiều giờ học đã mất đi tính sôi nổi, tích cực của trò, giáo
viên phải làm việc quá nhiều do phải làm cả phần việc của học sinh
Để giờ học Lịch sử trở nên cuốn hút, hấp dẫn và đem đến những kiến thức
bổ ích cho học sinh giúp các em có những kiến thức vững vàng, phát huy
tính tích cực chủ động sáng tạo của mình. Với 12 năm kinh nghiệm đứng
trên bục giảng và gắn bó với bộ môn Lịch sử tôi đã tiến hành phương pháp
tạo biểu tượng trong giờ học Lịch sử để khắc sâu kiến thức cho học sinh từ
lớp 6 đến lớp 9.
II. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Từ thực tế trên, là một giáo viên lịch sử , bản thân tôi luôn nghĩ đến trách
nhiệm của mình đối với bài dạy. Cho nên trong những giờ lên lớp tôi luôn
định hướng cho mình các phương pháp giảng dạy thích hợp sao cho phù hợp
với từng loại bài, phù hợp với thực tế nhận thức của học sinh trong đó có
phương pháp “ Tạo biểu tượng trong dạy học Lịch sử để khắc sâu kiến thức
cho học sinh”, để bài giảng đạt hiệu quả cao.
Tuy nhiên vấn đề đặt ra là giáo viên nên tạo biểu tượng lịch sử nào? Và làm
thế nào để tạo được biểu tượng lịch sử được tốt tránh hai khuynh hướng sai
lầm thường mắc phải. Đó là:
1. Chỉ cung cấp những sự kiện lịch sử , nhận thức hời hợt và phiến diện.
2. Chỉ nêu khái quát lý luận làm cơ sở dẫn đến nhận thức chủ quan.

Do đó bằng lý luận dạy học và kinh nghiệm giảng dạy của mình tôi đã rút ra
một số biện pháp sau:
1. Về khâu chuẩn bị bài giảng
a) Với giáo viên:
-Đọc trước bài học trong sgk, sgv và sách chuẩn kiến thức bộ môn Lịch sử
để tìm hiểu nội dung kiến thức, tìm những nội dung trọng tâm, nắm vững
các thuật ngữ Lịch sử, nội dung các khái niệm mới được sử dụng trong bài
giảng.
-Nắm vững phương pháp đặc trưng bộ môn. Đây là cơ sở giúp giáo viên biết
lựa chọn kiến thức, phương pháp dạy học thích hợp.
-Xác định được loại biểu tượng lịch sử cần trình bày trong bài, lựa chọn cách
thức để làm sống lại các biểu tượng Lịch sử.
-Đọc các tài liệu liên quan đến nội dung bài học: Trong dạy học Lịch sử
ngoài sgk Lịch sử tôi thường tham khảo các tài liệu có liên quan như : Tài
liệu Văn học, địa lý, tài liệu Lịch sử, Âm nhạc, Mĩ thuật, GDCD kết hợp
với lối diễn đạt sẽ giúp học sinh hình dung quá khứ, tái tạo quá khứ để rồi
làm “sống lại quá khứ”.
-Tìm những đồ dùng dạy học có liên quan đến nội dung bài học để tạo một
biểu tượng lịch sử nào đó cho học sinh( Có thể là tranh vẽ, hình vẽ, hiện vật,
đồ phục chế, bản đồ, sơ đồ ).Như thế tôi sẽ khắc sâu kiến thức trọng tâm
cho học sinh và học sinh sẽ lĩnh hội tối ưu nhất các kiến thức cơ bản trong
giờ học, từ đó chủ động , tích cực trong học tập. Các em sẽ hứng thú tìm
hiểu bài và yêu thích, say mê môn Lịch sử hơn.
-Thông thường trong dạy học lịch sử, tôi thường chú ý tạo các loại biểu
tượng lịch sử sau:
+Biểu tượng về đại danh lịch sử, về một nền văn hóa vật chất.
+Biểu tượng về sự kiện chiến tranh.
+Biểu tượng về những nhân vật lịch sử cụ thể.
+Biểu tượng về đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa , xã hội.
+Biểu tượng về những đại diện điển hình của các giai cấp trong xã hội.

+Biểu tượng về những mối quan hệ của con người trong xã hội.
-Giáo viên chọn cho mình một giọng trình bày thích hợp với loại biểu tượng
mà giáo viên cần tái hiện cho học sinh.
Tác dụng: Qua các bước chuẩn bị trên tôi hoàn toàn tự tin về kiến thức và
phương pháp của mình để tổ chức các hoạt động học cho học sinh đạt hiệu
quả cao nhất.
b)Với học sinh
Để cho quá trình dạy và học được tốt, có sự phối hợp nhịp nhàng giữa
giáo viên và học sinh. Tôi tiến hành hướng dẫn học sinh đọc SGK theo các
bước:
*Đọc và tự ghi tóm tắt ngắn gọn những vấn đề cơ bản của bài.
*Ghi lại những nội dung khó hiểu trong bài, đặc biệt là các thuật ngữ, khái
niệm lịch sử mới.
*Tập quan sát tranh ảnh, bản đồ, lược đồ có trong bài.
*Xem xét các biểu tượng về sự kiện, nhân vật lịch sử trong bài và hình
dung về các sự kiện nhân vật đó.
*Đưa ra ý kiến nhận xét, đánh giá về các sự kiện Lịch sử, nhân vật Lịch sử
quan trọng có trong bài học.
*Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh có liên quan đến bài học.
Tác dụng: Với những sự chuẩn bị trên giúp học sinh tiếp cận với bài học
nhanh nhất và hiệu quả nhất. Học sinh chủ động lĩnh hội kiến thức đồng thời
phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh trong giờ học. Đậy chính
là cách học theo phương diện đổi mới.
2. Quá trình tạo biểu tượng lịch sử trong giờ học
SGK được biên soạn chủ yếu giành cho học sinh nhưng đối với
giáo viên SGK vẫn là chỗ dựa quan trong đáng tin cậy trong giảng dạy. Mỗi
bài học lịch sử trong SGK học sinh sẽ bắt gặp rất nhiều hình ảnh về những
sự kiện lịch sử hoặc nhân vật lịch sử hay hoàn cảnh địa lý v.v Chúng
thường được biểu đạt bằng một đoạn văn, hoặc vài dòng chú thích nhỏ vì thế
mà giáo viên cần tái tạo hình ảnh, biểu tượng để giúp cho học sinh từ biết

Lịch sử đến hiểu Lịch sử, biết không đầy đủ, biết hời hợt đến hiểu biết đầy
đủ sâu sắc, có tính hệ thống.
Vì vậy trên cơ sở cung cấp những kiến thức trọng tâm của bài học cho
học sinh, tôi chú ý đến việc tạo biểu tượng Lịch sử xen kẽ với nội dung bài
học để bài dạy phong phú, hấp dẫn hơn, đồng thời gây hứng thú học tập cho
học sinh và để giờ học lịch sử đạt kết quả cao.
Trong các bài học Lịch sử tôi bắt gặp rất nhiều loại biểu tượng( như đã
trình bày ở trên), song trong phạm vi đề tài này tôi xin được đề cập tới
phương pháp tạo các loại biểu tượng lịch sử sau:
*Tạo biểu tượng về địa danh lịch sử.
*Tạo biểu tượng về sự kiện chiến tranh.
*Tạo biểu tượng về nhân vật lịch sử cụ thể.
a) Tạo biểu tượng về địa danh lịch sử
Trong nhiều bài học lịch sử ở trường THCS ta bắt gặp biểu tượng về địa
danh lịch sử. Có bài có một địa danh nhưng có bài lại có 3, 4 thậm chí là 5
địa danh. Có bài có hình ảnh về địa danh cụ thể nhưng có bài chỉ là một
đoạn văn giới thiệu địa danh, hay chỉ là một cụm từ nhắc tên địa danh.
Tuy nhiên không phải địa danh nào tôi cũng tái tạo cho học sinh. Nếu tái
tạo tất cả sẽ làm cho học sinh dễ nhàm chán, làm cho bài giảng kém sức hấp
dẫn. Bằng sáng tạo của mình tôi lựa chọn trong số đó những địa danh tiêu
biểu nhất, quan trọng nhất trong bài để tại tạo cho học sinh giúp các em hình
dung về một địa danh lịch sử có liên quan đến nội dung bài học.
Có hai cách có thể tạo biểu tượng về địa danh lịch sử cho học sinh.
*Thứ nhất : Đối với những địa danh Lịch sử đã được thể hiện trên
tranh vẽ hoặc vị trí trên bản đồ, tôi tiến hành vừa kết hợp ngôi sao,vòng tròn
màu để diễn tả địa danh trên bản đồ. Trong quá trình tạo biểu tượng tôi
luôn kết hợp ứng dụng công nghệ thông tin để tạo ra chuỗi hình ảnh đẹp
mắt, sinh động, hấp dẫn. Lúc này tôi sử dụng phương pháp trình bày miệng
miêu tả để làm sống lại địa danh lịch sử trong quá khứ.
VD: Khi dạy bài 19- Lịch sử 7: Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn(1418-1427)- mục

III phần 2 trong khi giảng về trận Chi Lăng. Tôi đã đặt câu hỏi nêu vấn đề:
Tại sao nghĩa quân Lam Sơn lại chọn ải Chi Lăng làm nơi quyết chiến với
Liễu Thăng?
Sau đó tôi mời học sinh quan sát hình ảnh :
và miêu tả ải Chi Lăng như sau: ải Chi Lăng là một thung lũng hẹp hình bầu
dục. Chiều dài Bắc –Nam khoảng 4 km, chỗ rộng nhất là 1 km xung quanh
bốn bề núi cao, có sông Thương chảy qua phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, ải
Chi Lăng như một trận đồ hiểm ác ngăn bước quân thù.
Ải Chi Lăng có 2 cửa: Cửa phía Bắc gọi là Quỷ Môn Quan ( Tức là cửa ải
con quỷ vì bọn giặc phương Bắc tràn sang nước ta qua của con quỷ này);
Cửa phía Nam gọi là ngõ thề vì ông cha ta xưa kia đã thề xả thân giết giặc
cứu nước, không cho chúng lọt qua của ải này.Ải Chi Lăng có những tên gọi
cũ là Giáo Khẩu, Lao Thứ, Lê Kinh( nay thuộc xã Chi Lăng huyện Chi Lăng
tỉnh Lạng Sơn cách biên giới Việt- Trung 60 km).
Và như vậy mặc dù chưa được đến Lạng Sơn, chưa được tận mắt chứng kiến
di tích Chi Lăng nhưng với lời giới thiệu cụ thể, hình ảnh sinh động tôi sẽ
giúp học sinh hình dung ra ải Chi Lăng là cửa ải có vị trí hiểm yếu, quan
trọng như thế nào trong các cuộc kháng chiến của ta chống quân xâm lược
và cũng để giải đáp những thắc mắc cho học sinh “Tại sao ải Chi lăng lại trở
thành chốn kinh hoàng của quân xâm lược”. Tại sao nghĩa quân Lam Sơn lại
chọn địa danh đó để nhử địch vào? Một cách nhanh chóng, dễ dàng. Các em
sẽ thích thú và ghi nhớ kiến thức sâu hơn, cũng từ đó học sinh thấy được sự
thông minh, nhạy bén và tài quân sự độc đáo của Lê Lợi – Nguyễn Trãi. Từ
đó các em trầm trồ thán phục, tự hào về mảnh đất và nhân vật lịch sử làm
nên chiến công đó.
*Thứ hai: Tôi có thể dùng những vần thơ, hay những lời nói , lời nhận xét
của các tác giả hay nhân vật lịch sử nói về các địa danh lịch sử để minh họa
cho học sinh.
VD: Khi dạy Bài 17 : Cuộc Khởi nghĩa Hai Bà Trưng (Năm 40)-SGK Lịch
sử 6 tôi tạo biểu tượng về của sông Hát(Hát Môn-Hà Tây) bằng hai câu thơ

trích trong sách Thiên Nam ngữ lục:
Hát Môn có thế dụng binh
Sông sâu làm cứ, rừng xanh làm nhà”
Học sinh có thể hình dung được vì sao Hai Bà Trưng chọn Hát Môn làm
căn cứ Nơi đây có địa thế hiểm trở, có sông sâu, có rừng núi rất thuận lợi
cho việc phục binh đánh giặc. Sau đó giáo viên có thể liên hệ so sánh với
những địa danh lịch sử khác gắn với những cuộc khởi nghĩa đã học để thấy
việc chọn căn cứ là vô cùng quan trọng góp phần tạo nên chiến thắng.
b) Tạo biểu tượng về sự kiện chiến tranh
Trong chương trình Lịch sử 6,7,8,9 THCS có rất nhiều bài liên quan đến các
cuộc chiến tranh( có chiến tranh các nước trên thế giới,có các cuộc đấu tranh
của nhân dân ta chống lại bọn đô hộ, có chiến tranh bảo vệ chủ quyền của
nhân dân ta chống lại kẻ thù xâm lược v.v )nhưng điều dễ nhận thấy là học
sinh không tận mắt chứng kiến, không thể hình dung ra sự ác liệt ,tàn khốc
và hủy diệt của chiến tranh như thế nào.
Việc tạo biểu tượng về diễn biến cuộc chiến tranh, dựng lại chiến trường
một cách sống động giàu hình ảnh đúng như nó tồn tại quả thực là một điều
không dễ dàng chút nào, không phải ai cũng làm được.
Có rất nhiều cách để tạo biểu tượng lịch sử về chiến tranh. Qua quá trình
giảng dạy tôi đã thực hành lựa chọn 4 cách mà tôi cho là tối ưu nhất để tạo
biểu tượng lịch sử về chiến tranh như sau:
*Thứ nhất: Tạo biểu tượng thông qua bản đồ, lược đồ.
Bản đồ, lược đồ là những phương tiện trực quan đắc lực cho việc giảng
dạy Lịch sử nói chung và các nội dung liên quan đến chiến tranh nói riêng.
Thông thường trong dạy học Lịch sử khi tường thuật diễn biến một cuộc
chiến tranh hay diễn biến một trận đánh người ta thường tường thuật dựa
trên bản đồ hoặc lược đồ. Điều này sẽ gây sự chú ý và làm tăng sức hấp dẫn
của bài giúp cho học sinh dễ hiểu, dễ nhớ.
-Trước hết tôi giới thiệu các ký hiệu quan trọng ở trong lược đồ( Đặc biệt
làm nổi bật các mũi tên thể hiện hướng tiến quân của ta và địch hay giữa hai

bên tham chiến: ký hiệu những trận thắng lớn )
-Sau đó vừa ứng dụng công nghệ thông tin tạo hiệu ứng tôi vừa tường thuật
diễn biến giúp cho học sinh sống lại sự kiện đã xảy ra trong quá khứ. Thông
thường tôi tường thuật cuộc chiến với 3 phần.
1.Mở đầu cuộc chiến; 2. Cuộc chiến lên đến đỉnh cao; 3. Cuộc chiến kết
thúc.
VD : Khi dạy bài 27- Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938- SGK
Lịch sử 6 tôi đã tường thuật nội dung sự kiện trên lược đồ có ứng dụng công
nghệ thông tin như sau:
Sau khi bố trí xong trận địa cọc ngầm ở vùng cửa sông Bạch Đằng và cho
quân mai phục ở những vị trí đã định, Ngô Quyền cử một số thuyền ra khiêu
chiến đón đánh địch ở Vịnh Hạ Long
Khi Thủy quân Nam hán do Lưu Hoàng Tháo chỉ huy hùng hổ kéo vào
vùng biển nước ta đến Vịnh Hạ Long thì gặp thuyền khiêu chiến của ta. Hai
bên dàn quân bố trí trận chiến Vào một ngày mưa rét giữa mùa đông năm
938, trận chiến bắt đầu. Quân ta tuy ít hơn và thuyền nhỏ hơn nhưng đã dũng
cảm lao vào đội hình của giặc và đánh rất hăng, vừa đánh vừa rút dần để nhử
địch vào trận địa đã bày sẵn. Quân giặc không chút nghi ngờ ra sức đuổi
theo quân ta. Lúc này đang lúc nước thủy triều lên che kín bãi cọc. Quân
giặc vượt qua trận địa cọc ngầm mà không hay biết gì.Lúc này Ngô Quyền
đang chỉ huy một lực lượng lớn ở phía thượng nguồn đã khôn khéo động
viên quân sĩ cầm cự để chờ nước triều rút.
Khi nước thủy triều rút Ngô Quyền huy động toàn bộ lực lượng tấn công
từ thượng nguồn xuống, từ các diểm mai phục hai bên bờ sang quân ta
đánh kịch liệt khiến cho quân Hán không kháng cự được cứ phải quay đầu
tháo chạy ra biển. Ra đến gần của sông đúng lúc nước thủy triều rút mạnh
bãi cọc ngầm nhô lên, quân ta dồn sức tấn công quyết liệt, thuyền của ta nhỏ
nhẹ dễ luồn lách trong bãi cọc, thuyền của giặc to cồng kềnh nên không sao
thoát nổi cọc, nhiều chiếc va phải cọc sắt bị thủng, vỡ đắm Đội hình địch
trở nên rối loạn, quân ta xông vào đánh giáp lá cà.

Nhiều tên địch hốt hoảng nhảy xuống sông, phần bị giết, phần chết đuối
đến quá nửa. Hoàng Tháo bỏ mạng giữa đám loạn quân Vua Nam Hán dẫn
đoàn quân tiếp viện kéo sang thì nghe tin đại bại trên sông Bạch Đằng.
Hoàng Tháo đã chết nên hốt hoảng vội thu quân về nước.
Sau khi tường thuật bằng lược đồ xong , học sinh đã thấy được khí thế
hào hùng của trận đánh. Tôi cho học sinh quan sát bức tranh “ Trận chiến
trên sông Bạch Đằng” :
vừa kết hợp học sinh quan sát, và tự miêu tả, giáo viên đặt câu hỏi : “ Vì sao
nói trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938 là một chiến thắng vĩ đại của
dân tộc ta?”để học sinh trả lời. Tôi thấy học sinh làm việc đó rất hào hứng và
ghi nhớ kiến thức nhanh và khắc sâu kiến thức đã học cho học sinh.

* Thứ hai : Tạo biểu tượng thông qua các tài liệu lịch sử.
Để tạo biểu tượng lịch sử về chiến tranh tôi có thể sử dụng những tài liệu
lịch sử có liên quan như : + Lịch sử thế giới (cổ đại, Trung đại, Cận đại,
Hiện đại).
+ Các nền văn minh thế giới.
+ Các mẩu chuyện lịch sử thế giới.
+ Tiến trình lịch sử Việt Nam.
+ Các triều đại Việt Nam.
+ Các giai đoạn lịch sử.
Biểu tượng lịch sử không đơn thuần là hình ảnh mà có thể là một đoạn văn,
đoạn thơ, khúc hát Nên việc sử dụng tài liệu lịch sử được tiến hành trong
trường hợp này là để cụ thể hoá các hiện tượng, sự kiện lịch sử đang học.
Nhằm tạo cho học sinh có biểu tượng rõ ràng, cụ thể có hình ảnh, tăng thêm
tính chất sinh động gợi cảm của bài giảng và gây hứng thú cho việc học tập
của học sinh. Tài liệu được sử dụng là những đoạn trích ngắn có nội dung
súc tích, đơn giản, giàu hình tượng, học sinh có thể tiếp thu một cách dễ
dàng không cần giải thích gì thêm.
VD : Khi dạy bài 23: Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 và sự thành lập

nước Việt Nam dân chủ cộng hòa – SGK Lịch sử 9 , tôi đã đọc cho học sinh
nghe “Lệnh tổng khởi nghĩa”; cho học sinh xem đoạn băng tư liệu Bác Hồ
đọc Tuyên ngôn Độc lập 02-9-1945.
Sau khi được nghe những tài liệu đó và tận mắt xem tư liệu học sinh có
những hiểu biết rõ ràng, cụ thể và tường tận hơn, không hiểu biết, nắm bắt
kiến thức một cách phiến diện, mơ hồ, hời hợt.
*Thứ ba : Tạo biểu tượng về chiến tranh thông qua các tài liệu văn học,
ngoài tài liệu lịch sử, trong khi tạo biểu tượng lịch sử về chiến tranh tôi chú
ý sử dụng các tài liệu văn học như : Văn học dân gian, tác phẩm văn học ra
đời vào thời kỳ xảy ra sự kiện lịch sử, tiểu thuyết lịch sử Tôi đưa vào bài
giảng một đoạn thơ, đoạn văn ngắn nhằm minh hoạ cho những sự kiện đang
học, làm cho nội dung bài học được phong phú và giờ học thêm sinh động,
hay dùng một đoạn trích để cụ thể hoá sự kiện, nêu ra một kết luận khái quát
giúp học sinh có thể hình dung và hiểu sâu sắc sự kiện.
VD : Khi dạy bài 19 “Phong trào cách mạng trong những năm 1930 –
1935+ SGK Lịch sử 9. Nói đến Xô viết Nghệ Tĩnh tôi đã trích bài thơ “Vịnh
cách mạng” (1930 – 1931) in trong hợp tuyển văn thơ yêu nước :
“Xô viết phong trào dậy tứ tung
Biểu tình sôi nổi Bắc Nam Trung.
Nông thôn trống giục ầm ầm dậy ”
Hoặc tôi trích một đoạn trong bài thơ “Bài ca cách mạng” của Đặng Chánh
Kỳ như sau :
“Kìa bến Thuỷ đứng đầu dậy trước
Nọ Thanh Chương tiếp bước đứng lên
Nam Đàn, Nghi Lộc, Hưng Nguyên
Anh Sơn, Hà Tĩnh một phen dậy rồi ”
Sau khi trích dẫn những câu thơ trên, tôi đã đặt câu hỏi: Em có nhận xét gì
về phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh qua những vần thơ đó? Học sinh dã thấy
ngay sự sôi nổi của phong trào, tinh thần oanh liệt của nhân dân ta.
Hoặc khi dạy bài 25 “Phong trào Tây Sơn” – (Mục IV) SGK Lịch sử 7 tôi

minh hoạ bằng bài thơ của Ngô Ngọc Du nói về cuộc kháng chiến chống
quân Thanh (Điển hình là trận Ngọc Hồi Đống Đa và chiến thắng lẫy lừng
của nghĩa quân Quang Trung.
“Giặc đâu tàn bạo điên cuồng
Quân vua một trận oai bốn phương
Thần tốc đuổi dài sông thẳng tới
Nhìn trên trời xuống ai dám đương
Một trận rồng lửa gặc tan tành
Bỏ thành cướp đò chốn cho nhanh
Ba quân đội ngũ chỉnh tể tiến
Trăm họ chặt đường vui tiếp nghênh.
Mây lạnh mù tan trời lại sáng.
Đầy thành già trẻ mặt như hoa
Chen vai sát cánh cùng nhau nói
Cố đô vẫn thuộc núi sông ta”.
Học sinh dễ dàng nhận thấy khí thế và tinh thần chiến đấu của nghĩa quân
Quang Trung khi ra trận, giúp học sinh khắc sâu kiến thức một cách toàn
diện, làm phong phú kiến thức và hiểu biết của học sinh.
* Thứ tư : Tạo biểu tượng về chiến tranh thông qua các ca khúc (đặc biệt là
các ca khúc cách mạng thời chống Pháp, chống Mỹ – Thế kỷ XX).
Khi dạy học lịch sử nói chung là dạy lịch sử lớp 9 nói riêng, tôi thường chú
ý sưu tầm các ca khúc làm tư liệu lịch sử cho học sinh. Nó không chỉ giúp
học sinh hình dung quá khứ, làm sống lại quá khứ, mà nó còn có tác dụng
gây xúc động đến tâm hồn và tình cảm của các em. Qua đó học sinh sẽ tự
hào về một thời hào hùng của lịch sử dân tộc, tự hào và biết ơn các thế hệ đi
trước đã bỏ bao nhiêu xương máu vì nền độc lập tự do của Tổ quốc để cho
các em có cuộc sống yên bình như hôm nay.
VD : Trong dạy học lịch sử 9 tôi thường sử dụng các ca khúc sau :
+Tiến quân ca.
+ Diệt Phát Xít.

+ Mười chín tháng Tám.
+ Chiến thắng Điện Biên.
+ Tiến về Sài Gòn v.v
- Khi tạo biểu tượng lịch sử về chiến tranh tôi chú ý lựa chọn phong cách
diễn đạt mới. Để gây sự chú ý và đúng với tính chất quyết liệt của một cuộc
chiến tranh tôi thường dùng chất giọng mạnh mẽ, khoẻ mạnh, hùng hồn để
dựng lại sự kiện đúng như nó tồn tại. Để thành công đối với những tiết học
liên quan đến những loại bài này, tôi phải giành rất nhiều thời gian để chuẩn
bị và luyện tập sao cho nội dung mà tôi cần truyền đạt cho học sinh phải vừa
trôi chảy, vừa có sức hấp dẫn lôi cuốn học sinh, lại vừa giúp học sinh hình
dung ra sự kiện (như được tận mắt chứng kiến, như được trực tiếp tham
gia )
c) Tạo biểu tượng về nhân vật lịch sử cụ thể
- Song song với những sự kiện Lịch sử cụ thể, trong các bài học Lịch sử ta
còn thấy xuất hiện những nhân vật Lịch sử. Nhân vật Lịch sử xuất hiện trong
bài học Lịch sử không theo một khuôn mẫu nào, mà thường rất đa dạng xuất
hiện ở những thời điểm khác nhau. Có nhiều giáo viên thường chú ý khắc
hoạ nhân vật Lịch sử có tính tích cực điển hình.
Song với tôi ngoài việc chú ý khắc hoạ nhân vật có tính tích cực điển hình,
tôi còn chú ý tới khắc hoạ chân dung những nhân vật lịch sử mang tính phản
diện giúp cho học sinh hình dung được nhân vật, hiểu được bản chất, tính
cách nhân vật, qua đó giáo dục tư tưởng, tình cảm của các em.
- Trong chương trình SGK lịch sử ở trường THCS ta dễ dàng nhận thấy có
nhân vật lịch sử được đưa vào SGK (bằng ảnh chụp hoặc tranh vẽ), nhưng
có những nhân vật lịch sử không có ảnh chân dung trong SGK. Như vậy
học sinh sẽ khó hình dung nhân vật đó như thế nào. Vì vậy để tạo biểu tượng
về nhân vật lịch sử cụ thể ngoài dùng phương pháp trình bày miệng là chủ
yếu tôi còn kết hợp với công nghệ thông tin để cố gắng tìm được chân dung
nhân vật ( ảnh chụp, tranh vẽ, truyền thần ). Trong quá trình trình bày
miệng, tôi nêu lên những đặc điểm có tính hình tượng của nhân vật kết hợp

với miêu tả và sử dụng đồ dùng trực quan như tranh ảnh, hình vẽ để làm
nổi bật những đặc điểm cơ bản của nhân vật về hình thức bên ngoài. Từ đó
học sinh sẽ hiểu tính cách, tâm hồn, phẩm chất bên trong của nhân vật Lịch
sử.
- Và tuỳ theo nội dung bài học Lịch sử, việc tạo biểu tượng về nhân vật lịch
sử được thực hiện theo các hướng sau :
* Tạo biểu tượng nhân vật lịch sử trong chiến đấu :
Thông thường nhân vật lịch sử xuất hiện gắn liền với một cuộc chiến tranh.
Có lúc xuất hiện trước cuộc chiến hay trong cuộc chiến. Vì vậy, trong khi
tạo biểu tượng lịch sử về chiến tranh, tôi thường kết hợp khắc hoạ nhân vật
có liên quan đến cuộc chiến tranh đó. Tôi thường dùng lời lẽ ngắn gọn, xúc
tích để học sinh hình dung ra nhân vật mà bản thân các em chưa hề biết đến.
+ Đối với nhân vật lịch sử cực điển hình (còn gọi là nhân vật chính diện):
Nhân vật lịch sử chính diện trong chiến tranh là những người đại diện cho
chính nghĩa, có lẽ phải. Họ thường xuất hiện với vai trò là người lãnh đạo,
người cầm quân trong các cuộc chiến đấu chống lại bọn đô hộ hoặc các cuộc
chiến đấu chống giặc ngoại xâm việc khắc hoạ những nhân vật này đúng
thời điểm sẽ giúp cho học sinh có cảm giác như được tận mắt nhìn thấy,
được có vinh dự gặp gỡ nhân vật lịch sử. Từ đó giáo dục được lòng tự hào,
tôn kính đối với các nhân vật lịch sử.
VD : Khi dạy mục 4 - Bài 20 : “Từ sau Trưng Vương đến trước Lý Nam Đế
(thế kỷ I đến giữa thế kỷ VI)” – SGK Lịch sử 6 tôi khắc hoạ hình ảnh bà
Triệu khi ra trận như sau : “Khi ra trận bà Triệu thường mặc áo giáp đồng,
cài trâm vàng, đi guốc ngà, cựỡi voi, trông thật oai phong lẫm liệt”.
Như vậy, tôi đã tái hiện trong đầu học sinh hình ảnh Bà Triệu, nhưng tôi vẫn
chưa thể biết rằng học sinh sẽ có suy nghĩ như thế nào về Bà Triệu.
Vì vậy, kế tiếp tôi tiến hành hỏi học sinh. Câu hỏi như sau :
Hình ảnh Bà Triệu gợi cho em suy nghĩ gì ?
Học sinh sẽ nhận thấy rằng Bà Triệu là một người rất gan dạ và dũng cảm,
Bà là người không sợ hy sinh. Và đây chính là một đại diện điển hình của

người phụ nữ Việt Nam. Bà là kết tinh của các sức mạnh và niềm tự hào dân
tộc.
+ Đối với nhân vật lịch sử mang tính phản diện : Trong chiến tranh song
song với những nhân vật lịch sử chính diện ta còn thấy xuất hiện cả những
nhân vật lịc sử phản diện. Đó là những đại diện điển hình phi chính nghĩa
(chủ yếu là tướng giặc, hoặc những tên phản bội bán nước hại dân ). Việc
khắc hoạ những nhân vật lịch sử này cũng là để giúp học sinh hiểu sâu sắc
tính cách, bản chất của nhân vật và biết so sánh với những nhân vật chính
diện trước đó.
VD : Khi dạy bài 17 “Cuộc khởi nghĩ Hai Bà Trưng năm 40)” – SGK Lịch
sử 6. Tôi khắc hoạ hình ảnh Tô Định (thái thú quân Giao chỉ) như sau :
- Tô Định phải bỏ cả ấn tín, cắt tóc, cạo râu, mặc giả thường dân, lẩn vào
đám loạn quân chốn về Trung Quốc”.
Sau đó : Tôi tiến hành hỏi học sinh bằng một câu hỏi mang tính khái quát.
Câu hỏi như sau : “Qua hình ảnh Tô Định em có nhận xét gì về bản chất
của những kẻ đi cướp nước”.
Qua đây học sinh sẽ hiểu được những kẻ cướp nước khi sang nước ta thì
chúng hùng hùng, hổ hổ, tự cao, tự đại nhưng khi bị thất bại thảm hại thì
chúng lộ rõ bộ mặt hèn hạ, ham sống, sợ chết.
*“Tạo biểu tượng nhân vật lịch sử trong lao động – sản xuất”
Nhân vật lịch sử không chỉ xuất hiện trong thời điểm có chiến tranh mà còn
xuất hiện ở những thời điểm khác rất đa dạng. Trong đó có nhân vật lịch sử
xuất hiện trong lao động sản xuất. Trong khi biểu tượng tôi không chỉ chú ý
đến nét mặt và hành động của nhân vật và chú ý miêu tả cả những chi tiết
quan trọng nhất xung quanh nhân vật lịc h sử.
VD : Khi dạy bài 30 “Phong trào yêu nước chống Pháp từ đầu thế kỷ XX
đến năm 1918”- Phần II – Mục 3 – SGK Lịch sử 8.
Để khắc hoạ hình ảnh Bác Hồ về cuộc sống đầy khó khăn của Bác khi trên
tàu La-tut-sơ-tê-lê-vin, tôi dùng hình ảnh con tàu cho học sinh quan sát:
Sau đó tôi trích một đoạn tư liệu miêu tả hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trên

tàu như sau: “Hàng ngày, Thành phải cọ rửa gian bếp lớn trên tàu, sau đó nhóm
lò, rồi khuân than, kéo những sọt rau quả, thịt cá nước đá từ dưới hầm tàu lên.
Có lần trong lúc trời dông bảo, Thành đang kéo sọt nặng trên boong thì một đợt
sóng lớn chồm tới cuốn lấy thân thể mảnh dẻ của anh suýt lôi anh xuống biển.
Thật may mắn, vào khoảng khắc cuối cùng thì anh bám được vào dây cáp và từ
đó thoát chết”.
Sau khi tiếp nhận biểu tượng về hình ảnh Bác Hồ học sinh sẽ rất xúc động
trước hành trình gian khổ mà Bác đã phải trải qua để giành lại độc lập tự do
cho đất nước ngày hôm nay. Từ đó các em càng yêu mến, kính trọng và biết
ơn Bác nhiều hơn. Đặc biệt từ hình ảnh Bác Hồ các em còn thấy được trách
nhiệm của mình với quê hương đất nước.
*“Tạo biểu tượng nhân vật lịch sử là chính trị gia”
Trong chương trình Lịch sử có rất nhiều nhân vật Lịch sử là chính trị gia họ
là những người có công lao rất lớn đối với mỗi quốc gia , có những người
còn có sự ảnh hưởng tới cả thế giới. Tuy nhiên để làm cho học sinh biết và
có những nhận thức đúng về họ quả là vấn đề không đơn giản. Một trong
những phương pháp tối ưu nhất giáo viên áp dụng là phương pháp tạo biểu
tượng.
VD: Khi dạy bài 18: Nước Mĩ giữa hai cuộc chiến tranh thế giới(1918-
1939) SGK Lịch sử 8. Tôi khắc họa hình ảnh tổng thống Ph. Ru-dơ –ven
cho học sinh thông qua hình ảnh chân dung của tổng thống, sau khi cho
học sinh quan sát hình ảnh tôi đặt câu hỏi:
Em biết gì về tổng thống Ph. Ru dơ ven?
Kết hợp với ảnh chân dung tôi sẽ cung cấp thêm cho học sinh những thông
tin quan trọng về Ph. Ru-dơ-ven: Ông là tổng thống thứ 32 của nước Mĩ, giữ
chức liền bốn nhiệm kỳ. Được xem là một trong ba tổng thống vĩ đại nhất
sau Oa-sinh-tơn, Lin côn. Ông là một trong những người có vai trò quan
trọng trong việc thành lập Liên hiệp quốc để duy trì và bảo vệ hòa bình thế
giới.
Sau khi phân tích nội dung và tác dụng của “Chính sách mới” mà Ph Ru-dơ-

ven đưa ra để giúp nước Mĩ thoát khỏi khủng hoảng tôi tiếp tục hỏi học sinh:
Em hiểu gì về tổng thống Ph. Ru -dơ-ven?
Tôi nhấn mạnh vai trò của ông trong việc đưa nước Mĩ thoát khỏi khủng
hoảng và cho học sinh thấy ông là một vị tổng thống tài giỏi, tâm huyết với
đất nước và thấu hiểu nhân dân lao động. Đồng thời qua đây tôi cũng cho
học sinh biết rằng những năm cuối đời ông phải ngồi trên xe lăn nhưng ông
đảm nhiệm ngôi vị tổng thống một cách xuất sắc. Sau khi dự hội nghị Tam
cường ở I-an –ta, ông qua đời ngày 12-04 -1945 vì bệnh cao huyết áp và cơ
cứng động mạch.
Với cách tạo biểu tượng như thế học sinh sẽ biết rõ về tổng thống Ph. Ru-
dơ-ven từ đó có tình cảm yêu mến và ngưỡng mộ, khâm phục ông hơn.
Một điều vô cùng quan trọng trong khi tạo biểu tượng về nhân vật lịch sử là
thái độ nét mặt và nhất là giọng miêu tả. Muốn tạo biểu tượng về nhân vật
lịch sử được thành công, tôi phải lựa chọn cho mình một giọng miêu tả sao
cho phù hợp với từng nhân vật mà tôi cần khắc hoạ.
VD: Khi khắc hoạ nhân vật lịch sử mang tính tích cực điển hình. Trong khi
khắc hoạ hình ảnh nhân vật, lời nói, nét mặt, thái độ của tôi thể hiện sự tôn
kính, ngưỡng mộ, tự hào, giọng trầm trò, thán phục, ngợi khen.
- Còn khi khắc hoạ nhân vật lịch sử phản diện, tôi thường dùng từ “Hắn”,
hoặc “Y” và miêu tả với giọng mỉa mai, châm biếm và thái độ căm hờn
Có như vậy tôi mới có thể giáo dục được tư tưởng, tình cảm cho học sinh,
thái độ yêu, ghét, hay tự hào đối với từng nhân vật lịch sử.
3. Kiểm tra hoạt động nhận thức của học sinh qua các bài học lịch sử
Để đánh giá được học sinh qua các bài học lịch sử, tôi thường kiểm tra hoạt
động nhận thức của học sinh. Việc làm này thông thường được tiến hành vào
cuối bài hoặc cuối mục. Mục đích quan trọng của việc kiểm tra này là giúp
học sinh lĩnh hội vững chắc các kiến thức cơ bản để có cơ sở hiểu những
kiến thức khác. Đồng thời cũng kiểm nghiệm việc áp dụng phương pháp dạy
học mới trong dạy học lịch sử đạt được những kết quả gì qua quá trình vận
dụng ở trên lớp.

VD: Khi dạy mục IV – Bài 27 “Phong trào Tây Sơn” (SGK Lịch sử 7) tôi
tiến hành kiểm tra bằng các câu hỏi sau :
Câu hỏi 1 : Hãy tường thuật sự kiện Quang Trung đại phá quân Thanh trên
lược đồ.
- Câu hỏi 2: Em có nhận xét gì về bè lũ Lê Chiêu Thống ?
- Câu hỏi 3 : Em đánh giá như thế nào về người anh hùng Quang Trung –
Nguyễn Huệ ?
Kết quả đạt được như sau :
Lớp
Sĩ
số
Điểm
1-2
SL-%
Điểm
3-4
SL- %
Điểm
5-6
SL - %
Điểm
7-8
SL - %
Điểm
9-10
SL - %
7A1 40 0 0 0 8 = 20%
32= 80
%
7A2 37 0

0
2=
5,4%
8 = 21,6
%
27 =
73%
7A3 37 0
0
3=8,1%
10 =
27,2%
24 =
64,7%
7A4 30 0
0
3= 10
%
9= 30 %
18=
60%
C - KẾT LUẬN
1) Hiệu quả
*Trong một giờ học:
So với phương pháp thuyết trình, dạy triền miên lan man, thầy đọc, trò
chép, dạy chay, dạy qua loa chủ yếu là SGK. Đồng thời so sánh với kết quả
trước khi tôi thực hiện đề thi này, tôi nhận thấy chất lượng học tập môn lịch
sử của học sinh đã được nâng lên rõ rệt. Nhiều học sinh đã bắt đầu yêu thích
môn lịch sử, trong giờ học đã say sưa với bài giảng của cô và đã tích cực
phát biểu ý kiến xây dựng bài. Khi hỏi các em về một sự kiện hay nhân vật

lịch sử, học sinh không còn lúng túng như trước nữa vì các em cho rằng các
em hiểu và nhớ nhanh, nhớ lâu các sự kiện lịch sử.
*Trong các bài kiểm tra:
Kết quả cụ thể qua các bài kiểm tra học kỳ như sau :
- 60% trên tổng số 588 em (Thuộc 4 khối 6,7,8,9) đạt điểm Giỏi.
- 35% trên tổng số 588 em (Thuộc 4 khối 6,7,8,9) đạt điểm Khá.
- 5% trên tổng só 588 em (Thuộc 4 khối 6,7,8,9) đạt điểm TB.
2. Kết luận sư phạm và bài học kinh nghiệm
Như vậy, thông qua kết quả thực tế sau khi thực đề tài này tôi nhận thấy
trong dạy học lịch sử có rất nhiều phương pháp nhằm làm cho bài học lịch
sử đạt hiệu quả, song không có một phương pháp nào là vạn năng cả.Chỉ có
thể là một giờ dạy phải kết hợp nhiều phương pháp mà trong đó giáo viên
phải sử dụng hợp lý từng phương pháp và định hướng phương pháp nào là
chủ đạo. Phương pháp “ Sử dụng phương pháp tạo biểu tượng trong dạy học
Lịch sử để khắc sâu kiến thức cho học sinh ” là một trong những phương
pháp chỉ đạo trong dạy học lịch sử, nó giúp học sinh lĩnh hội tri thức, phát
triển tư duy và đạt kết quả một cách nhanh chóng.
D - NHỮNG KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ NGHỊ SAU QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN
ĐỀ TÀI
Việc dạy học lịch sử trong các nhà trường phổ thông là vô cùng quan trọng
vì nó giúp cho học sinh không chỉ biết mà còn hiểu tường tận về lịch sử dân
tộc mình, về những trang sử oanh liệt và hào hùng của dân tộc, hiểu được
lịch sử các nước trên thế giới, cũng như nền văn hoá của họ.
Bởi vậy, chúng tôi mong muốn sự ủng hộ giúp đỡ của các ban ngành, đoàn
thể, UBND Quận ,Phòng giáo dục Đào tạo Quận Thanh Xuân, Sở giáo dục
Đào tạo về các mặt sau :
- Hỗ trợ kinh tế để sử dụng “Phòng học Lịch sử” (với các thiết bị cần thiết
như đĩa hình tư liệu, tủ để đồ dùng v.v )
- Hỗ trợ các tư liệu lịch sử, các sách tham khảo, các loại đồ dùng thiết bị dạy
học phục vụ cho bộ môn Lịch sử (Bản đồ, lược đồ, tranh ảnh, đĩa hình v.v )

để chúng tôi thực hiện tốt nhiệm vụ giảng dạy và học tập trên lớp.
- Có các hình thức ngoại khoá phong phú như : Diễn đàn, chuyên đề Lịch sử,
tham quan các di tích Lịch sử, nghe các nhân chứng Lịch sử v.v
- Đặc biệt là các chuyên đề Lịch sử để chúng tôi có thể học hỏi, trao đổi các
phương pháp học hỏi Lịch sử .
-Chúng tôi cũng vô cùng mong muốn được xem các đĩa băng từ các tiết dạy
thi giáo viên dạy giỏi thành phố do Sở giáo dục Đào tạo Hà Nội tổ chức.
XÁC NHẬN CỦA THỦ
TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Hà Nội , ngày 10 tháng 4 năm 2014
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.
Người thực hiện đề tài
Nguyễn Thị Thảo
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Thiết kế bài giảng 6,7,8,9 (Nhà xuất bản Hà Nội) - Nguyễn Thị Thạch.
2.Tư liệu Lịch sử 6,7,8,9 (Nhà xuất bản giáo dục) - Nguyễn Quốc Hùng
3.Những trận đánh nổi tiếng trong Lịch sử Việt Nam ( Nhà xuất bản lao
động) – Diệp Như Anh.
4.Lịch sử thế giới hiện đại ( Nhà xuất bản giáo dục) - Nguyễn Anh Thái
5.Vua chúa Việt Nam qua các triều đại ( Nhà xuất bản Đà Nẵng)- Trương
Đình Tín.
6.Đại cương Lịch sử Việt Nam tập I, II(Nhà xuất bản giáo dục)- Đinh Xuân
Lâm.
MỤC LỤC
Phần A: Đặt vấnđề 1
Phần B: Nội dung 3
I. Khảo sát thực tế 3
1.Về phía giáo viên 3

2.Về phía học sinh 3