nguyên nhân của hiện tượng ly hôn ở phường đồng xuân - quận hoàn kiếm - hà nội

Khãa luËn tèt nghiÖp Khoa x· héi häc
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
“Tưởng rằng cây cả bóng cao
Em ghé thân vào cho đỡ nắng mưa
Ngờ đâu cây cả bóng thưa
Khi nắng cũng nhục, khi mưa cũng sầu”
Cũng như nhiều Quốc gia trên thế giới, vấn đề ly hôn ở nước ta hiện nay
chẳng những thu hút giới nghiên cứu mà còn là mối quan tâm thật sự của Đảng,
Nhà nước, các tổ chức xã hội và sự chú ý đặc biệt của dư luận Xã hội.
Nó đã và đang được quan tâm nghiên cứu từ nhiều góc độ: luật học, tâm lý
học, đạo đức học và văn hóa học… Có nhiều câu hỏi liên quan đến hiện tượng ly
hôn được nêu ra: phải chăng ly hôn là biểu hiện của khủng hoảng gia đình? Ly
hôn là biểu hiện của sự giải phóng phụ nữ, của tiến bộ xã hội, của sự thay đổi áp
lực trong gia đình? Hay phải chăng ly hôn là biểu hiện của sự sai lệch nhận thức,
sự xung đột vai trò, vị thế của cuộc sống gia đình?
Những câu hỏi trên cần được trả lời không chỉ từ góc độ nghiên cứu của luật
học, tâm lý học, đạo đực học… mà cả giải thích của Xã hội học.
Bởi gia đình chính là nền tảng của Xã hội, nó có vai trò quan trọng trong
việc bảo đảm cuộc sống cho từng các nhân, nhu cầu hạnh phúc của các thành
viên trong gia đình. Nhưng đó cũng là sự lo âu của Xã hội về những rạn nứt và
băng hoại các giá trị truyền thống của gia đình Việt Nam về phương diện đạo
đức, tình cảm, lối sống, văn hóa… trước những tác động phức tạp của kinh tế thị
trường, trước những cám dỗ của cuộc sống dẫn đến hiện tượng ly hôn, gia đình
tan vỡ.
NguyÔn ThÞ Hµ XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Nhỡn ra th gii, gia ỡnh cỏc nc phng Tõy trong nhng thp k gn õy
ang trong tỡnh trng khng hong nghiờm trng vi t l ly hụn ngy mt cao,
s gia tng ỏng k ca cỏc cp v chng sng vi nhau khụng ng ký (sng
th) vi nhng a con ngoi giỏ thỳ, quan h tỡnh dc trc hụn nhõn.

Ri n s tr em lang thang kim sng ngy mt ln. Chỳng vỡ lý do b
m b nhau v ri vo cỏc t nn Xó hi. Nguyờn phú th trng Nguyn Khỏnh,
trng ban ch o phũng chng cỏc t nn Xó hi cho rng: ch khi no xõy
dng c gia ỡnh Vit Nam lnh mnh, phỏt trin bn vng mi thc s ngn
chn c, khc phc c cỏc t nn Xó hi ang l nguy c ln nht ca t
nc ta.(
1
)
Vit Nam ang trờn chng ng CNH - HH, tin lờn CNXH trc nhng
bin i to ln, bờn cnh ú gia ỡnh Vit Nam cng cú nhng chuyn mỡnh
nhanh chúng theo c xu hng tớch cc v tiờu cc. Biu hin cho s bin i ú
l t l ly hụn tng vi xu hng phc tp, c bit l cỏc ụ th ln. Vỡ lý gii
hin tng ly hụn ụ th theo c cp vi mụ v v mụ, gim bt hu qu tiờu
cc ca ly hụn cho cỏc nhõn v Xó hi, m bo s phỏt trin bn vng gia ỡnh
l vic lm cn thit. ú cng l lý do tụi chn ti nguyờn nhõn ca hin
tng ly hụn phng ng Xuõn - qun Hon Kim - H Ni.
2.Tng quan v vn nghiờn cu.
Hờ- ghen vit : t nú, theo khỏi nim ca nú, hụn nhõn l khụng b phỏ
v, nhng ch t nú, tc l ch theo khỏi nim ca nú m thụi .
(Hờ - ghen nguyờn lý ca trit hc phỏp quyn on b sung (163-219)
1
() s liu iu tra c bn v gia ỡnh Vit Nam v ph n trong thi k CNH - HH t nc
- tr 10
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
iu thng xy ra luụn di ch TB khụng phi l nhng trng hp
riờng l, m l hin tng in hỡnh, ú l nhng iu kin lm cho cỏc giai cp
b ỏp bc khụng th no thc hin c cỏc quyn dõn ch ca h. Phn ln l
trng hp quyn ly hụn khụng th thc hin c di ch TB, vỡ di ch
ú, gii b ỏp bc thỡ b ố nộn v mt kinh t vỡ ngi ph n di ch ú,

bt k di hỡnh thc dõn ch no vn ch coi l ngi nụ t trong gia ỡnh,
ngi nụ t b giam cm trong bung ng, bung con cỏi, trong nh bp.
Quyn t do ly hụn cng y d thỡ ngi ph n cng thy rừ rng nguyờn
nhõn khin h phi lm nụ l gia ỡnh (V-Lờnin, v 1 s bim ho CN Mỏc v
v CNKT quc.(
1
)
Trờn th gii cng vy, ly hụn l ti c quan tõm nghiờn cu t rt lõu,
c bit trong cỏc cụng trỡnh nghiờn cu ca cac nh XHH phng tõy, trong dú
ỏng chỳ ý l cụng trỡnh tiờu biu nh: the dirorce revolution the unexpected
social economic consequences for women and children in america (cỏc mng ly
hụn v hu qu KTXH khụng mong i i vi ph n v tr em M) ca
Lenore J.Weitzman -1985. mothers and divorce (Nhng ngi m v ly hụn)
ca Terry A.Xendell -1986
1
() trớch trong Lờnin ton tp, tin b ton tp -1980, tp 30, trang 163 - 166
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khãa luËn tèt nghiÖp Khoa x· héi häc
Đặc biệt là cuốn “surnving the breakup - how children and parent upe with
divorce” của 2 nhà khoa học nữ Judith Swallersteen và Joan Berlin Kelly (mỹ )
-1980 đã đưa ra 1 phân tích khá sắc sảo dưới góc độ tâm lý học, xã hội học, về ly
hôn.Hai nhà nghiên cứu đã đề cập đến nguyên nhân tâm lý dẫn đến ly hôn qua
nghiên cứu 60 trường hợp ly hôn ,những khó khăn, hạnh phúc sau ly hôn của
từng trường hợp điển hình, khả năng tái hôn, thu nhập của vợ chồng sau ly hôn,
nhất là thái độ, cuộc sống của những đứa con sau ly hôn. ở Việt Nam, bản thân
khoa học XHH còn mới mẻ nên nghiên cứu XHH về ly hôn hầu như rất ít chủ
yếu nghiên cứu mang tính chất lồng ghép, tổng hợp .
Ở nước ta, vấn đề này cũng ngày 1 bức thiết hơn và được các nhà nước quan
tâm tìm hiểu. Đã có công trình nghiên cứu được tiến hành như nghiên cứu “như
gia đình phụ nữ thiếu vắng chồng” do viện nghiên cứu gia đình và giới được thực

hiện -1989, nghiên cứu này đã phân tích thực trạng đời sống kinh tế và tình cảm
của người phụ nữ ly hôn, ly thân ở nông thôn miền núi phía bắc. Điều lý thú là
những bằng chứng thực nghiệm mới này đã chỉ ra khó khăn kinh tế như là
nguyên nhân cơ bản dẫn đến ly hôn.
NguyÔn ThÞ Hµ XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Nghiờn cu tip theo l nghiờn cu v quyn ca ph n trong lut hụn
nhõn v gia ỡnh - 1986 v vic thc hin quyn ú do TW hi liờn hip ph n
vit nam thc hin - 1994. Nghiờn cu ny thng kờ tỡnh hỡnh ly hụn vit nam
qua cỏc s liu ca to ỏn Nhõn dõn ti cao; ng thi phõn tớch cỏc nguyờn nhõn
ly hụn da trờn 517 b h s ly hụn lu tr ti to ỏn thuc 4 tnh thnh ph (H
Ni, Vnh Phỳ, Qung nam - nng v thnh ph HCM) thi gian 2 nm 1993-
1994. Da trờn cỏc h s ny, cỏc nh nghiờn cu ó ch ra nhng nguyờn nhõn
dn n ly hụn do tớnh tỡnh khụng hp chim t l cao nht (20.51%) tip n l
do khỏc bit v ngh nghip ca v v chng lm vic mụi trng khỏc nhau v
phi sng xa nhau v lý do ngoi tỡnh chim t l rt thp.
mi quc gia thỡ ly hụn cng rt khỏc nhau nh 1 s quc gia theo o
Hi, ph n khụng cú quyn xin ly hụn trong khi ú chng h li cú quyn ui
v ra khi nh v ch cn núi ba ln cõu ui v trc 1 nhõn chng v th l
th tc b v ó hon tt.
Ti mt s quc gia nh Aixlen, philippin, ly hụn hon ton b cm bit.
mt s nc khỏc, vic gii quyt ly hụn khụng quy vo li. Trong khi ú, mt s
quc gia khỏc, vic gii quyt ly hụn li quy v li nhng ngi cú li thng b
pht nng v phi n bự cho phớa khụng cú li .
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Mt s nghiờn cu cng do TWHLHPN tin hnh nm 1997 Tng kt v
tỡnh hỡnh ly hụn Vit Nam da trờn ngun s liu t Vin kim soỏt v To ỏn
Nhõn dõn ti cao bỏo cỏo v phõn tớch tỡnh trng ly hụn qua 375 h s ly hụn lu
tr ti 3 to ỏn a phng l H Ni, Thanh Hoỏ v Vng Tu, kt qu cú 57,1%

cp v chng ly hụn vỡ lý do tớnh tỡnh khụng phự hp. Cú 6,1% h s ghi ngi
chng khụng cú trỏch nhim vi gia ỡnh, 3,2%do mõu thun m chng nng dõu
0,8%do v ht hi chng, 12,8% do chng ngoi tỡnh v cng t l tng t nh
vy do chng ỏnh v .
ỏng chỳ ý l cụng trỡnh nghiờn cu ly hụn - nghiờn cu trng hp H ni
do Vin gia ỡnh v gii tin hnh 1998 - 1999 ó khc phc c hn ch ca
nhng nghiờn cu trc. Ln u tiờn nghiờn cu ny s dng cỏc phng phỏp
thc nghim trong nghiờn cu nh thu thp cỏc ti liu thng kờ, lp bng hi,
chn mu, v tin hnh thu thp thụng tin t cỏc i tng cú liờn quan n ly
hụn. Chớnh vỡ vy, nhng nguyờn nhõn ly hụn thc t ó c lm sỏng rừ hn.
Cú th núi, cỏc nghiờn cu ny ó gúp phn nhn din bc tranh v ly hụn Vit
nam thi k i mi. Nhng con s ú l ca cỏch õy 6 nm v trc v hin
nay thc t cũn khỏc hn nhiu vi nhng lý do cng a dng hn.
3. Mc ớch , i tng v phm vi nghiờn cu:
3.1.Mc ớch nghiờn cu:
T gúc tip cn XHH ti c gmg nhn in nguyờn nhõn ly hụn ụ
th thụng qua nghiờn cu trng hp 1 phng H Ni ,cung cp nhng d liu
lý gii khoa hc v hin tng ly hụn ,t ú giỳp cho cỏc nh qun lý a ra bin
phỏp nhm cng c v xõy dng thit ch gia ỡnh.
3.2.i tng nghiờn cu:
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Nhng vn xung quanh vic ly hụn ca 1 s gia ỡnh ti phng ng
Xuõn nh nguyờn nhõn thc t v hu qu ca ly hụn ,d lun xó hi v ly hụn v
cỏc gii phỏp nhm hn ch nú.
3.3.Phm vi nghiờn cu
Nghiờn cu c tin hnh ti phng ng Xuõn qun Hon Kim. Thi
gian nghiờn cu bt u t thỏng 2 v kt thỳc vo thỏng 5/ 2006.
Ton Qun Hon Kim cú 18 phng. Phng ng Xuõn giỏp ranh vi cỏc
phng Hng Mó, Hng Bum, Hng o, Phỳc Tõn. Phng nm v trớ thuc

phớa Bc ni thnh H Ni vi tng din tớch l 0,17 Km2, s dõn sinh sng trờn
a bn phng l 11.025 ngi, trong ú cú 2.573 h gia ỡnh chia thnh 11 cm
dõn c, 41 t dõn ph.
V kinh t:
Phng cú ch ng Xuõn - Bc Qua c hỡnh thnh t nm 1889 nm
trong khu vc ph c ca qun Hon Kim, l ch u mi trung tõm thng mi
ln nht khu vc phớa Bc. Tng din tớch ch l 27.000 m
2
vi hn 2.300 h
kinh doanh nhiu mt hng khỏc nhau. Hng ngy cú hng vn lt khỏch ti
mua hng v thm quan trong ú cú khụng ớt du khỏc nc ngoi. Trong nhng
nm qua, hot ng ca ch ngy cng phỏt trin, lng hng húa lun chuyn
qua ch ngy cng nhiu, lng ngi vo ch ngy cng tng. Bờn cnh ú, ch
ờm ng Xuõn, ch Rau qu ờm ang c phỏt trin v duy trỡ hot ng.
Chớnh vỡ vy õy l mt a bn nhy cm v vn an ninh chớnh tr, phc tp
v trt t an ton xó hi, trt t ụ th, v sinh mụi trng.
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Trong a bn phng cú 36 xớ nghip quc doanh, 3 cụng ty trỏch nhim
hu hn, 8 hp tỏc xó v t sn xut. i sng dõn c t mc khỏ ca thnh ph
vi khụng ớt h giu.
V vn húa - xó hi:
Do phng ch yu l buụn bỏn nờn khụng cú nhiu c s giỏo dc v o
to nh cỏc trng i hc, Cao ng v Trung cp. Ch cú mt trng THCS Lờ
Li úng trờn a bn phng. Do c thự trờn a bn phng cú nhiu trung
tõm buụn bỏn, ch v giỏp ranh vi cỏc phng ngoi bói sụng Hng l ni d
ny sinh cỏc t nn xó hi gõy mt an ninh trt t. Nhng do c gng ca chớnh
quyn v nhõn dõn a phng nờn tỡnh hỡnh an ninh trờn a bn phng vn
c m bo tt.
V vn ly hụn:

Tng s cỏc v ỏn ó th lý v gi lờn Tũa ỏn qun trờn a bn l 50 v, ó
gii quyt 48 v. So vi nm 2004 thỡ lng ỏn gii quyt ngy mt tng lờn.
4.Phng phỏp nghiờn cu
4.1.Phng phỏp lun:
Ch ngha duy vt biờn chng v ch ngha duy vt lch s l c s phng
phỏp lun cho ti nghiờn cu ny. ti cng trin khai trờn c s vn dng
nguyờn tc phng php lun ca cỏc lý thuyt XHH: lý thuyt xung t v lý
thuyt trao i xó hi v lý thuyt sai lch xó hi.
4.2. Cỏc phng phỏp c th :
tin hnh vic thu thp x lý thụng tin v phõn tớch thụng tin phc v cho
ti nghiờn cu ny s dng mt s phng phỏp XHH c th sau õy :
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khãa luËn tèt nghiÖp Khoa x· héi häc
Phương pháp thu thập thông tin tài liệu: thu thập thông tin từ các báo cáo
nghiên cứu có liên quan đến chủ đề nghiên cứu.
Phương pháp phân tích tài liệu:
+ Chúng tôi thu thập được những tài liệu có liên quan, đọc và xử lý nhằm
hỗ trợ và cung cấp thông tin cho vấn đề nghiên cứu .
Phương pháp phỏng vấn sâu:
+ Nghiên cứu trường hợp này chúng tôi phỏng vấn 3 trường hợp nhằm tìm
kiếm thông tin cho đề tài nghiên cứu.
Phương pháp quan sát:
+ Phương pháp này hỗ trợ và làm sáng tỏ thêm những thông tin cho chủ đề
nghiên cứu.
5. Giả thuyết nghiên cứu và khung lý thuyết:
5.1.Giả thuyết nghiên cứu:
Tình hình ly hôn ở đô thị ngày càng gia tăng với tính chất quy mô, mức độ
ngày càng phức tạp do những nhân tố KT-XH ở việt nam và trên thế giới.
Trên thế giới, đó là cuộc Cách mạng giải phóng tình dục, phong trào đấu
tranh giải phóng phụ nữ. ở việt nam đó là sự tác động tiêu cực của cơ chế thị

trường, sự chuyển đổi định hướng giá trị, tạo nên sự xung dột mạnh mẽ về giới,
về vai trò vị thế chức năng, tạo nên 1 số sai lệch về nhận thức của cá nhân.
Trong tương lai, những nguyên nhân dẫn đến ly hôn sẽ thay đổi. Tình hình
ly hôn sẽ tiếp tục tăng nhanh trong thời gian tới và dư luận xã hội về ly hôn sẽ
mềm dẻo hơn .
NguyÔn ThÞ Hµ XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
5.2. khung lý thuyt :
Nguyễn Thị Hà XH5A
Mụi
trng
KTXH
-Tỏc ng
tiờu cc
ca cch
Th trng
-S chuyn
i nh
hng giỏ
tr
Gia
ỡnh
-Xung t v
v th ,vai trũ
-xung t v
chc nng
-xung t v
giỏ tr trao
i
-sai lch v

nhn thc
-Ngoi tỡnh
-Khụng ho
hp
-Thiu vn
hoỏ ng x
-Bo lc
-Nhng
nguyờn nhõn
khỏc
Ly
hụn
Khãa luËn tèt nghiÖp Khoa x· héi häc
NguyÔn ThÞ Hµ XH5A
Khãa luËn tèt nghiÖp Khoa x· héi häc
CHƯƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1.1.Các lý thuyết liên quan :
Ly hôn được nhìn nhận từ góc độ tiếp cận của nhiều chuyên ngành khoa học
xã hội như Triết học, Tâm lý học, Luật học, nó cũng được nhìn nhận từ góc độ
tôn giáo, khoa học về giới ở mỗi góc độ tiếp cận đều có nét độc đáo góp phần
làm phong phú thêm các kiến giải về ly hôn. Trong đề tài nghiên cứu này, tác giả
hướng sự phân tích theo góc độ xã hội học .
Ly hôn là một hiện tượng xã hội, vì thế nó tuân theo những quy luật tự
nhiên vốn có. Nó phát sinh, phát triển biến đổi theo quy luật nội tại bên trong.
Hôn nhân cũng phụ thuộc vào quan hệ gia đình hai bên, bạn bè. Ly hôn mặc
dù là kết quả của sự tan vỡ gia đình nhưng nguyên nhân sâu sa của nó bắt nguồn
từ quan hệ đạo đức, nghề nghiệp Điều này sẽ được giải thích rõ ràng hơn, khi
chúng ta sử dụng, tiếp cận lý thuyết xã hội học để nghiên cứu vấn đề ly hôn.
1.1.1.Lý thuyết trao đổi xã hội
Lý thuyết trao đổi được mở đầu bởi các nhà tâm lý học xã hội Thibaut và

Kelly; sau đó, nhà xã hội học Mỹ Geosge Homans và Peter Blau phát triển nó để
nghiên cứu các vấn đề xã hội học. Lý thuyết này được các nhà xã hội học sử dụng
rộng rãi, đặc biệt trong việc giải thích và tan rã của các mối quan hệ và sự cân
bằng quyền lực trong các mối quan hệ đó .
NguyÔn ThÞ Hµ XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Theo G.Homans, cỏc cỏ nhõn hnh ng tuõn theo nguyờn tc trao i vi
nhau cỏc giỏ tr vt cht v tinh thn. Nhng ngi trao i nhiu cho ngi khỏc
cú xu hng nhn c nhiu, nhng ngi nhn nhiu t ngi khỏc s b
mt ỏp lc tỏc ng t phớa h. Chớnh tỏc ng ca ỏp lc ú giỳp cho ngi trao
nhiu cú th nhn li nhiu t phớa nhng ngi h trao. S cõn bng gia chi phớ
v phn thng ca cỏc cỏ nhõn trong quỏ trỡnh tng tỏc tuõn theo nguyờn tc :
1) Nu mt hnh vi c thng hoc cú li thỡ hnh vi ú cú xu hng lp
li.
2) Hnh vi c thng hoc cú li trong hon cnh no thỡ cỏ nhõn cú xu
hng lp li hnh vi ú trong hon cnh nh th.
3) Nu nh phn thng, mi li ln thỡ cỏ nhõn sn sng chi phớ ln i
c.
4) Khi cỏc nhu cu ca cỏ nhõn gn nh ó c tho món thỡ h ớt c gng
hn trong vic tho món chỳng.
Nh vy, khung ttrao i xó hi tp trung vo vic cỏi gỡ a ra v c
chp nhn trong cỏc mi quan h v tỏc ng qua li. Bt k mt s trao i no
trong ng x hay trong quan h gia con ngi - con ngi u cú kh nng
c thng cụng v tr giỏ (rewards and costs) nguyờn tc chung ca trao i xó
hi l con ngi cn phi trỏnh nhng thỏi ng x phi tr giỏ v tỡm kim
nhng tỡnh hung c thng cụng nhiu hn s tr giỏ .
p dng lý thuyt trao i trong lnh vc hụn nhõn v gia ỡnh, ngi ta
thy trong c kt hụn v ly hụn, ngi ta u da trờn trng thỏi cõn bng hay
khụng ca cỏc giỏ tr trao i gii thớch s hỡnh thnh hoc tan gió ca cỏc mi
quan h hụn nhõn v gia ỡnh .

Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Lý thuyt trao i mụ t vic la chn bn i ging nh quỏ trỡnh trao i
hng hoỏ ch. Vic kt hụn cú th thc hin qua tng, mua bng tin hay trao
i ly mt vt khỏc. Lý thuyt ny nhn mnh s cụng bng trong khi so sỏnh
la chn. V s cụng bng ú l cụng khai c tho thun khụng gian ln.
Chng hn, XHH M, hụn nhõn c hỡnh thnh trờn c s t do v t nguyn
la chn, trao i t hai phớa qua cỏc qui chun xó hi. Cỏc giỏ tr m thanh niờn
m mun hng ti v coi dú l giỏ tr chun trao i cú th l s hp dn c
th (khin hai ngi hng ti nhau v khao khỏt thốm mun); s tng ng (v
quan im sng, tui tỏc, chng tc sc tc dõn tc, tớnh cỏch ).
Lý thuyt trao i xó hi t ra rt cú hiu qu khi gii thớch hin tng ly
hụn. Theo cỏc nh trao i xó hi, ly hụn xy ra khi mi quan h cõn bng v cỏc
giỏ tr trao i b mt i vic thng cụng cho vic duy trỡ mi quan h ú em
li phn thng thp hn mi quan h khỏc hoc cho cuc sng mt mỡnh .
Khi kt hụn, cỏc giỏ tr a ra trao i thng l cõn bng nhau. trỡnh
hc vn, tỡnh trng sc kho, hỡnh thc, mong mun v c iu kin xó hi khi
ú, ngi ta tm hi lũng vi nhng giỏ tr m ngi bn i h chn la cú
c. Tuy nhiờn, tỡnh th ú rt cú th s thay i, c bit l nhng th nh tin
bc, ti sn, sc p, sc kho, a v xó hi. Mt cụ gỏi tr ly 1 ngi nhiu tui
vi mong mun i sc p, quyn r ly tin bc v a v xó hi ngi n
ụng kia mang li. Mt khi m ca ci, a v xó hi dú b mt i hoc gim sỳt cụ
ta s thy cỏi m mỡnh cú (sc p tui tr) khụng tng xng vi cỏi m mỡnh
nhn, khi ú, s tan v l cú th xy ra vi nhiu bc m trc ú: ngoi tỡnh,
cói ln, ỏnh p .
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
S mt cõn bng mi quan h dn ti ly hụn xy ra khi thang giỏ tr trong
mi ngui thay i. Mt cuc hụn nhõn c coi l hon ho ca ngy hụm qua
nhng cú th l khim khuyt ca ngy hụn nay. Nu mi ngi khụng t phỏt

trin nhõn cỏch,t iu chnh thang giỏ tr cho phự hp vi ngi bn i thỡ kh
nng tim n ca ly hụn l rt ln.
Túm li, lý thuyt trao i xó hi cho ta mt cỏch gii thớch tng i hp lý
cho vn ly hụn. Theo ú, ly hụn nh mt kt qu ca s mt cõn bng cỏc giỏ
tr trong quan h hụn nhõn, biu hin cỏc giỏ tr vt cht, tinh thn (nhõn cỏch,
nh hng giỏ tr, phm cht ) Tuy nhiờn, õy cha phi l lý thuyt hon ho
cú th s dng mt mỡnh nú nghiờn cu vn ly hụn. Mun hiu hin tng
ly hụn y hn, mt tip cn v xung t vai trũ - v th, chc nng l cn
thit
1.1.2)Lý thuyt xung t:
Theo cỏc nh XHH xung t xó hi l cỏc quan h v cỏc quỏ trỡnh xó hi
m ú cú th phõn bit hai hay nhiu cỏ nhõn hay nhúm cú quyn li i lp
nhau trong nhng cỏch gii quyt vn nht nh. C s ca xung t xó hi l
quyn li khỏc nhau v i lp nhau trong mt nhúm hoc mt xó hi lp nờn con
ng cho cỏc quỏ trỡnh xung t xy ra. Cú tớnh quyt nh i vi s phỏt
sinnh quyn li l s tỏch bit gia mt mt l cỏc chun mc v cỏc quy tc c
nh v khụng thay i c vi mt kia l lnh vc m trong khuụn kh cỏc quy
tc ny l dũng ng vi t cỏch lhin trng cho hnh ng chin lc. Cú
th phõn chia thnh 3 loi: xung t v trt t th bc (v th, vai trũ), xung t
v phõn phi v xung t v quy tc (giỏ tr).
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Theo quan im ca lý thuyt xung t, xó hi khụng cú cuc sng riờng
bờn trờn cỏc thnh viờn ca nú. Cỏc hi hỡnh thnh nh l quỏ trỡnh xó hi hoỏ
ca nhiu t chc cỏ th v tp th. Liờn kt gia cỏc thnh viờn ca mt xó hi
khụng bao gi mnh ti m bt k lỳc no ng xung t cung giao thoa vi
ng thng nht, nhng khụng bao gi yu ti mc l cú th n ra mt cuc
chin tranh hn lon. Thuyt xung t c ỏp dng rng rói trong vic gii thớch
cỏc phong tro xó hi, bin i xó hi, cỏch mng xó hi
Thụng thng, thuyt xung t tp trung vo s cnh tranh gia cỏc cỏ nhõn

hoc gia cỏc nhúm. Trong bt k quan h xó hi no, dự ang t ti nht trớ
cao, cng cha ng s xung t tim nng. Xung t c coi nh l ng lc,
l ngun lc ca mi bin i, phỏt trin xó hi.
Trong vic phõn tớch gia ỡnh, xung t c nh ngha nh mt s i mt
gia cỏc cỏ nhõn hoc cỏc nhúm vt qua cỏc tr ngi. Cỏch tip cn ny
thng hay c s dng gii thớch cỏc vn hp bn, ho gii v quyờt nh
hụn nhõn, bi vỡ cỏc lnh vc ny ca cuc sng gia ỡnh thng hay xy ra xung
t. Bn thõn gia ỡnh vi cỏc thit ch xó hi khỏc cng thng xuyờn xy ra
xung t do li ớch khỏc nhau.
Xung t trong quan h v chng hin nay bt ngun c bn t xung t
gii n hng lot xung t v v trớ, vai trũ, chc nng trong quỏ trỡnh gia ỡnh
chuyn t truyn thng sang hin i. V xung t v chng, xung t nng dõu
m chng, xung t cha m - con cỏi , xung t h hng thỡ ly hụn l quỏ trỡnh
khú trỏnh khi.
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Xó hi ang cú s xung t gia nhng chun mc mi ca xó hi hin i
vi nhng chun mc c ca truyn thng nam n, s xung t cp XH ó
nh hng mnh m n cp vi mụ, tng gia ỡnh S xung t xy ra khụng
ch gia ngi chng ngi ngi v, mt bờn l mun vn lờn khng nh
mỡnh, mt bờn mun bo lu truyn thng m cũn xy ra chớnh bn thõn mi
ngi.
Tim nng xung t din ra c lnh vc t nh nht, ú l tỡnh dc. Nhiu
trng hp ly hụn hin nay cú ngun gc sõu xa l do v chng khụng tho món
trong quan h tỡnh dc. õy l iu cm k khụng c nhc trong hụn nhõn
truyn thng. Ph n thỡ lónh cm chu ng. n ụng thỡ thiu t nh, thụ l.
Hn na, mc ớch ca tỡnh dc trong hụn nhõn khụng phi tho món nhu cu
sinh lý, tỡnh cm, m phn nhiu ch tỏi sn xut con ngi.
Túm li lý thuyt xung t gii thớch s tan v gia ỡnh da trờn s phõn tớch
nhng xung t v giỏ tr gia truyn thng v hin i, tớnh kộm thớch ng trong

vic lm quen, chp nhn nhng giỏ tr mi.
1.1.3.Lý thuyt v sai lch xó hi
Sai lch xó hi l hnh vi ca cỏc cỏ nhõn ca nhúm ngi no ú khụng
phự hp nhng gỡ coi l bỡnh thng ca cng ng cú ngha l hnh vi dú i
chch nhng gỡ m s ụng nhng ngi khỏc mong i h trong hon cnh
nht nh. Sai lch XH l s vi phm cỏc chun mc hoc cỏc quy tc ó c
chp nhn ca mt nhúm XH hay ca mt xó hi nht nh.
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Cỏc nh nc XH ó a ra nhiu cỏch gii thớch khỏc nhau v s sai lch,
v mt sinh hc, tõm lý hc, xó hi hc. S gii thớch xó hi hc tớnh n nhng
nhõn t Vn hoỏ - Xó hi, trờn c s ú m con ngi xem l sai lch. Hc thuyt
Anomie cho rng, s ri lon xó hi (trng thỏi xó hi m giỏ tr vn hoỏ, chun
mc v mi quan h xó hi b vng búng, yu hoc mõu thun vi nhau) l
nguyờn nhõn chớnh ca s sai lch. Theo ú, trong thi k khng hong hoc cú
nhng thay i c bn xó hi, kinh nghim sng khụng ngng phự hp vi lý
tng th hin trong chun mc xó hi, khin cho con ngi tri qua trng thỏi
ln ln, mt nh hng giỏ tr dn n s sai lch .
Sai lch l mt hnh vi xó hi cú tớnh ph bin. Sai lch xó hi khụng phi l
hnh vi cú tớnh cht n nht, m l mt h thng hnh ng ca nhiu ngi v
nhúm xó hi. Sai lch cú khuynh hng ging nhau nhng nhúm, nhng tng
lp dõn c ging nhau trong nhng iu kin ớt nhiu ging nhau.
Sai lch xó hi, xột trờn khớa cnh lch s v vn hoỏ l hin tng cú tớnh
cht thay i v tớnh tng i .
Sai lch xó hi cú nguyờn nhõn bờn trong (gm nhng yu t tõm lý cỏ nhõn,
cỏc yu t xó hi) v nguyờn nhõn bờn ngoi (gm cỏc yu t v iu kin KT-
XH, li sng v cỏc quan h xó hi ca con ngi). Chỳng cú quan h bin chng
vi nhau.
Khi ỏp dng lý thuyt sai lch vo lnh vc hụn nhõn - gia ỡnh, ngi ta cú
th coi mi thnh viờn gia ỡnh nh mt cỏc nhõn v gia ỡnh nh mt nhúm xó

hi t ú ng t gúc Xó hi -Vn hoỏ gii thớch nhng hnh vi sai lch
trong gia ỡnh. Theo ú, ly hụn nh kt qu ca sai lch trong gia ỡnh nhn thc.
S sai lch ny bt u t trc khi kt hụn cho n khi kt hụn, chung sng, bt
ho, ly hụn .
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Nhiu ngi khụng tỡm hiu y v tớnh tỡnh, s thớch, mong mun, thúi
quen, ngh nghip, hon cnh gia ỡnh, xut thõn ca ngi bn i dó kt hụn
hp tt, vi vng vi ý ngha: c ly nhau v ri hiu nhau, thm chớ yờu nhau
sau cng cha mun bi ụng b ngy xa cú c tỡm hiu õu m vn sng vi
nhau con n chỏu ng n tn u bc rng long.
Tuy nhiờn, nhn thc xó hi v s quan trng ca vn nay cha . Nhiu
ngi n ụng cho rng c mang nhiu tin v cho v con, m bo cho v con
cuc sng vt cht y , sung sng l h ó hon thnh trỏch nhim ngi
chng, ngi cha. H cho vic kim tin l quan trng nht v phú mc v nh
vi ni cụ n, vi cụng vic ni tr v chm súc con cỏi. Gia ỡnh dng nh l
nh tự ca s trng tri, bú buc ngi ph n, bi ngi ph n khụng ch cn
c m bo cuc sng vt cht m quan trng hn l i sng tinh thn cỏch
ng x ny ca ngi chng lm quan h gia ỡnh lng lo, tỡnh cm v chng b
mai mt vỡ cú ớt quỏ thi gian chm súc v hiu bit ln nhau. Mun t b hụn
nhõn hoc tỡm ngi th ba bự p ch trng, trong trng hp nay, khụng
phi l khụng gii thớch c.
Trong khi ú, ngi v cú a v xó hi, thu nhp cao, li quờn mt vai trũ
ngi v, ngi m trong gia ỡnh. S thnh t trong s nghip rt d dn ph
n n s t tin quỏ ỏng, khụng dnh thi gian cho gia ỡnh mỡnh .
Lý thuyt sai lch xó hi cho phộp gii thớch hin tng ly hụn hin nay nh
sai lch v nhn thc, biu hin sai lch v vai trũ, trỏch nhim, quyn li ca
cỏ nhõn khi kt hụn, chung sng. Cựng vi lý thuyt xung t v trao i, lý
thuyt sai lch gúp phn phõn tớch hin tng ly hụn mt cỏch a chiu v t m
hn.

Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
1.2.Cỏc khỏi nim cụng c :
1.2.1.Hụn nhõn:
Trong tỏc phm ngun gc ca gia ỡnh, ca ch t hu v ca nh
nc do F.Engels biờn son nm 1984, ụng ó phõn tớch mt cỏch khoa hc v
bin chng ngun gc ca hụn nhõn gia ỡnh. ễng chia hụn nhõn ca loi ngi
thnh hai giai on, giai on qun hụn nhõn mt v mt chng.
Ch qun hụn nhõn c th hin cỏc hỡnh thỏi gia ỡnh sau gia ỡnh
huyt tc, gia ỡnh panaluan, gia ỡnh i ngu .
Ch hụn nhõn mt v mt chng xut hin khi phõn cụng lao ng phỏt
trin, nng sut lao ng cao n mc cú ca ci d tha, kinh t gia ỡnh xut
hin bờn cnh hỡnh thc kinh t khỏc. Gia ỡnh i ngu chim ly ca ci tha
cho riờng mỡnh, dn i lp vi th tc, tr thnh n v kinh t c lp -gia ỡnh
mt v mt chng ra i .
Tuy nhiờn hỡnh thc hụn nhõn ny khụng ging nhau trong tt c cỏc ch
xó hi m cú nhng bin dng.
Trong ch chim hu nụ l - hỡnh thỏi nh nc u tiờn trong lch s loi
ngi l hỡnh thỏi hụn nhõn mt v mt chng xut hin nhng hụn nhõn ny
khụng c xõy dng trờn c s tỡnh yờu m thc cht l hỡnh thc gia ỡnh u
tiờn khụng da trờn nhng iu kin t nhiờn m da trờn nhng iu kin kinh
t. Ch mt v mt chng xó hi ny mang tớnh gi to i vi ch nụ v
nú ch tuõn th i vi n b.
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Trong ch phong kin xut phỏt t s tụn th v duy trỡ ch ng cp
trng nam khinh n ca xó hi phong kin, ch mt v mt chng b bin
dng. Xó hi t ra rt h khc vi ph n, cũn n ụng thỡ c lut phỏp cho
phộp cú nhiu v, in hỡnh l phong kin phng ụng. Tuy vy, lch s th
gii cng chng minh rng, dự phng ụng v phng Tõy thỡ hụn nhõn gia

ỡnh xõy dng nn tng o c phong kin u l trng nam khinh n, bo v
quyn li gia trng ca n ụng, hụn nhõn theo ng cp.V ch xó hi
ny, ngi ph n khụng c quyn t do ly hụn, m quyn ú phn ln thuc
v ngi chng, do chng.
Trong ch t bn ch ngha, giai cp t sn coi hụn nhõn nh mt bn
kh c, mt hp ng dõn s do hai bờn tho thun mt cỏch bỡnh ng v t
nguyn. S tho thun ny c xỏc lp trờn c s tin ti, a v xó hi. Do ú
trong gia ỡnh T sn khụng cú hnh phỳc thc s m ngha v vt cht ging
nh ngha v ca hai bờn ng s trong hp ng. Vic chm dt hụn nhõn
cng ch l vic xoỏ b hp ng do mt bờn vi phm, cn c vo li ca bờn gay
ra giai cp t sn ó xộ toang bc mn tỡnh cm ph lờn quan h hụn nhõn - gia
ỡnh bin nhng quan h y thnh quan h cú tớnh cht tin nong m thụi.
Theo quan im ca Nh Nc XHCNVN, hụn nhõn l s t nguyn, bỡnh
ng gia ngi n ụng v ngi n b trờn c s hon ton t nguyn, bỡnh
ng, khụng thc hin vi s tuõn th cỏc quy nh ca phỏp lut chung sng
vi nhau sut i v xõy dng gia ỡnh hnh phỳc, dõn ch, ho thun.(
1
)
1.2.2.Kt hụn
1
( )Lut hụn nhõn v gia ỡnh NXB Chớnh Tr Quc Gia HN - 2000
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
L mt mt ca hụn nhõn xõy dng s kin hai bờn nam n thun lm v
chng ca nhau da trờn mt s iu kin: cú s t nguyn ca c hai bờn nam
n; phi tui kt hụn, phi tuõn th nguyờn tc mt v mt v mt chng,
khụngcú quan h h hng trong phm vi ba di gia hai ngi kt hụn. Khụng
mc cỏc bnh tõm thn, hoa liu, AIDS gia hai ngi kt hụn. Hai ngi kt hụn
phi khỏc gii tớnh.(
2

)
1.2.3.ly hụn:
Ly hụn l vic chm dt hụn nhõn khi c hai v chng cũn sng do mt bờn
yờu cu chm dt hoc c hai bờn thun tỡnh c to ỏn cụng nhn bng mt
bn ỏn hoc quyt nh cú hiu lc phỏp lut .
Chm dt hụn nhõn bng ly hụn l mt s kin cú tớnh cht ý chớ ca mt
hoc c hai v chng, ngoi hai v chng khụng ai cú quyn xin ly hụn.
Ly hụn l hin tng xó hi phc tp vỡ nú liờn quan n li ớch khụng ch
ca c hai v chng m cũn con cỏi, ngi thõn, xó hi. ly hụn l mt bt bỡnh
thng ca hụn nhõn, li hu qu cho cỏ nhõn v xó hi. Vỡ th, ly hụn khụng
c nh nc khuyn khớch dự l nh nc bt k ch no, nhng cng
khụng vỡ th m nh nc cm ly hụn. Nh nc cụng nhn quyn t do ly hụn,
giỳp v chng cú quyn bo v hnh phỳc gia ỡnh cng nh ca bn thõn khi
mõu thun v chng thc s khụng th gii quyt c.
Gn vi khỏi nim ly hụn l khỏi nim cn c ly hụn.
Cn c ly hụn l nhng tỡnh tit (hay iu kin) c quy nh trong phỏp
lut m khi cú nhng tỡnh tit ú To ỏn mi x cho ly hụn
2
() Lut hụn nhõn v gia ỡnh NXB Chớnh Tr Quc Gia HN - 2000
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
Khụng phi bt k tỡnh tit no cng c coi l cn c ly hụn m phi c
quy nh trong vn bn phỏp lut, ú l tỡnh trng trm trng,i sng chung
khụng th kộo di,mc ớch hụn nhõn khụng th t c.
Khi gii quyt ly hụn, ỏnh giỏ ỳng thc cht ca s vic, cn phõn bit
cn c ly hụn theo lut vi ly do, ng c xin ly hụn ca ng s.
Lý do ly hụn l cỏi c ng s da vo ú yờu cu To ỏn cho ly hụn.
ng c xin ly hụn l trng thỏi tõm lý bờn trong thỳc y ng s xin ly
hụn.
Thun tỡnh ly hụn l trng hp c hai v chng xin ly hụn, nu ho gii

khụng thnh v nu xột ỳng l hai bờn tht s t nguyn ly hụn thỡ To ỏn nhõn
dõn cụng nhn cho thun tỡnh ly hụn.
Ly hụn do 1 bờn yờu cu l trng hp ch cú mt bờn v hoc mt bờn
chng cú n xin ly hụn. Sau khi tin hnh ho gii khụng thnh To ỏn nhõn dõn
phi xột x cho ly hụn.(
1
)
1.2.4. Gia ỡnh:
Gia ỡnh vi tớnh cht l t bo ca xó hi ó tn ti t lõu trong s phỏt
trin ca lch s. C s ca nú l mi quan h hụn nhõn huyt thng v thõn tc.
Theo quan nim chung nht, gia ỡnh l 1 nhúm c thự, cú c trng c bn
l c thit lp trờn c s ca hụn nhõn m t ú hỡnh thnh cỏc quan h, huyt
thng rut tht gia cỏc thnh viờn.
1
() Lut hụn nhõn v gia ỡnh NXB Chớnh Tr Quc Gia HN - 2000
Nguyễn Thị Hà XH5A
Khãa luËn tèt nghiÖp Khoa x· héi häc
Gia đình - đơn vị (nhóm xã hội nhỏ) hình thức tổ chức quan trọng nhất của
sinh hoạt cá nhân,dựa trên hôn nhân và các quan hệ huyết thống, tức là quan hệ
giữa vợ và chồng, giữa cha mẹ và con cái giữa anh chị và những người thân tộc
khác cùng chung sống và có KT chung.
Gia đình là một nhóm người mà quan hệ giữa họ với nhau dựa trên cơ sở
dòng dõi máu mủ, do đó họ là bà con họ hàng với nhau (KinsLay Davis, nhà dân
số học -XHH Mỹ).(
1
)
1.2.5. Ly hôn dưới góc độ tiếp cận XHH:
Xu hướng tiếp cận da ngành, đa cấp cho cùng một vấn đề trở nên khá phổ
biến. Cùng một hiện tượng ly hôn người ta có thể giải thích nó như một biểu hiện
của khủng hoảng gia đình, phản ánh những thiếu sót của cá nhân trong quan hệ

gia đình; hoặc như biểu hiện của giải phóng phụ nữ, của sự thay đổi quyền lực
trong gia đình.
Dưới góc độ XHH, xem ly hôn là một hiện tượng xã hội, không thể đồng
tình hay phản đối, khuyến khích hay ngăn cản ly hôn, mà xem mối quan hệ biện
chứng giữa ly hôn và các quan hệ xã hội.
Hôn nhân cũng phụ thuộc quan hệ gia đình hai bên, bạn bè. Ly hôn mặc dù
là kết quả của sự tan vỡ gia đình nhưng nguyên nhân sâu sa của nó bắt nguồn từ
những quan hệ đạo đức, nghề nghiệp. Điều nay sẽ được giải thích rõ ràng hơn,
khi chúng ta sử dụng tiếp cận XHH để nghiên cứu vấn đề ly hôn.
1
() Luật hôn nhân và gia đình – NXB Chính Trị Quốc Gia HN - 2000
NguyÔn ThÞ Hµ XH5A
Khóa luận tốt nghiệp Khoa xã hội học
CHNG 2: THC TRNG V NGUYấN NHN LY HễN
2.1.Thc trng ly hụn qun Hon Kim
2.1.1.Thc trng chung :
a)Quy mụ :
Xa nay, trong cỏc ỏm ci, ngi ta thng chỳc cụ dõu chỳ r bỏch niờn
giai lóo, sng vi nhau n u bc rng long. Vic kt hụn c gi l tớnh
cuc vuụng trũn trm nm. Tuy nhiờn, iu ú ngy cng khú thc hin vỡ t l
ly hụn khụng ngng tng lờn.
Tỡnh hỡnh ly hụn gia tng l hin tng cú tỡnh ton cu. c bit l cỏc
nc u M, t l ly hụn rt cao, 30v ly hụn /1000 ỏm ci. Phỏp, nu nhng
nm 1990 cú mt v ly hụn /20 ỏm ci thỡ ngy nay t l y l 1/6. M hin
nay t l ly hụn xp x 50%, tng rt nhiu so vi nhng nm 1960-1980.
Bng 2.1.1: T l ngi ly hụn trờn 1000 ngi kt hụn tng quan gii
tớnh, chng tc v tui
Nguyễn Thị Hà XH5A