B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
TNGăCNGăHUYăNG VN TI
CÔNG TY C PHN XÂY DNGăT VIT
SINH VIÊN THC HIN : HÀN BO NGC
MÃ SINH VIÊN : A17785
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH
HÀ NI - 2014
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
TNGăCNGăHUYăNG VN TI
CÔNG TY C PHN XÂY DNGăT VIT
Sinh viên thc hin : Hàn Bo Ngc
Giáoăviênăhng dn :ăPGS.TSăLuăTh Hng
Mã sinh viên : A17785
Chuyên ngành : Tài chính
HÀ NI ậ 2014
Thang Long University Library
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin di s
h tr t giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên cu ca ngi
khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có ngun gc và đc
trích dn rõ ràng.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này!
Hà Ni, ngày 17 tháng 5 nm 2014
Sinh viên
Hàn Bo Ngc
LI CMăN
Trong quá trình hoàn thành khóa lun tt nghip em đư nhn đc rt nhiu s
giúp đ t thy cô, gia đình và bn bè. u tiên, em xin chân thành cm n s giúp đ
tn tình ca cô giáo, PGS-TS. Lu Th Hng đư hng dn và ch bo cho em trong
sut quá trình thc hin khóa lun tt nghip.
Em cng xin gi li cm n đn các thy cô giáo ti trng i hc Thng Long
đư truyn đt kin thc và giúp đ em trong sut quá trình hc tp ti trng.
Bên cnh đó, em xin chân thành cm n các anh ch, cô chú phòng Tài chính –
K toán ca Công ty C phn Xây dng t Vit đư to điu kin, giúp đ em trong
sut quá trình thc tp cng nh quá trình hoàn thin khóa lun tt nghip.
Cui cùng, em xin gi ti li cám n chân thành nht đn gia đình, bn bè,
nhng ngi đư giúp đ và to mi điu kin thun li nht đ giúp em hoàn thành
khóa lun mt cách tt nht.
Em xin đc bày t li cm n chân thành và sâu sc nht ti Quý Thy Cô, Quý
Công ty, gia đình, bn bè đư giúp em thc hin đ tài này!
Hà Ni, ngày 17 tháng 5 nm 2014
Sinh viên
Hàn Bo Ngc
Thang Long University Library
MC LC
CHNG 1. NHNG VN LÝ LUN C BN V HUY NG VN
CA DOANH NGHIP 1
1.1. Tng quan v vn ca doanh nghip 1
1.1.1. Khái quát v doanh nghip 1
1.1.1.1 Khái nim và đc đim ca doanh nghip 1
1.1.1.2 Phân loi doanh nghip 3
1.1.1.3 Hot đng c bn ca doanh nghip 5
1.1.2. Vn ca doanh nghip 8
1.1.2.1 Khái nim và phân loi vn 8
1.1.2.2 Vai trò ca vn 10
1.2. Huyăđng vn ca doanh nghip 11
1.2.1. Huy đng vn ch s hu 11
1.2.2. Huy đng n 13
1.2.3. Ch tiêu đánh giá huy đng vn ca doanh nghip 15
1.3. Các nhân t nhăhngăđnăhuyăđng vn ca doanh nghip 17
1.3.1. Nhóm nhân t ch quan 17
1.3.2. Nhóm nhân t khách quan 18
CHNG 2. THC TRNG HUY NG VN TI CÔNG TY C PHN
XÂY DNG T VIT 23
2.1. Gii thiu khái quát v Công ty C phn Xây dngăt Vit 23
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 23
2.1.2. Khái quát v ngành ngh kinh doanh ca Công ty C phn Xây dng t Vit 24
2.1.3. C cu t chc ca Công ty C phn Xây dng t Vit 24
2.1.4. Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ti Công ty C phn Xây dng t Vit
trong 3 nm (2011 - 2013) 26
2.1.4.1 Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca Công ty C phn Xây dng t
Vit giai đon 2011 – 2013. 28
2.1.4.2 Tình hình tài sn – ngun vn ca Công ty C phn Xây dng t Vit 31
2.1.4.3 Các ch tiêu tài chính c bn đánh giá kt qu hot đng sn xut kinh doanh . 37
2.2. Thc trngăhuyăđng vn ti Công ty C phn Xây dngăt Vit 39
2.2.1. Thc trng huy đng vn ch s hu 39
2.2.2. Thc trng huy đng vn n 42
2.2.3. Ch tiêu đánh giá huy đng vn ca doanh nghip 49
2.2.4. Ch tiêu đánh giá kh nng qun lí n 51
2.3. ánhăgiáăthc trngăhuyăđng vn ca Công ty C phn Xây dngăt Vit 52
2.3.1. Kt qu đt đc 52
2.3.2. Hn ch và nguyên nhân 53
2.3.2.1 Hn ch 53
2.3.2.2 Nguyên nhân 54
CHNG 3. GII PHÁP TNG CNG HUY NG VN TI CÔNG TY
C PHN XÂY DNG T VIT 57
3.1. nhăhng phát trin ca Công ty C phn Xây dngăt Vit 57
3.1.1. C hi và thách thc đi vi Công ty 57
3.1.2. nh hng phát trin ca Công ty 59
3.2. Giiăphápătngăcngăhuyăđng vn ti Công ty C phn Xây dngăt Vit . 61
3.2.1. Gim lng hàng tn kho 61
3.2.2. Vay dài hn ca ngân hàng thng mi 61
3.2.3. Huy đng vn t ni b Công ty 62
3.2.4. Nâng cao hiu qu hot đng sn xut kinh doanh và đnh mc tín nhim ca
Công ty 62
3.2.5. Thuê tài chính 63
3.2.6. Phát hành trái phiu Công ty 63
3.2.7. Qun lý và s dng vn có hiu qu 64
3.2.8. Thng xuyên đánh giá hiu qu ca các phng thc huy đng vn hin ti 65
3.3. Kin ngh đi viăNhƠăNc 66
Thang Long University Library
DANH MC BNG BIU, BIUă
Bng 2.1 Báo cáo kt qu hot đng sn xut kinh doanh Công ty C phn Xây dng
t Vit giai đon 2011 – 2013 27
Bng 2.2 Tình hình tài sn ti Công ty C phn Xây dng t Vit nm 2011 – 2013
31
Bng 2.3 Ch tiêu xác đnh kh nng sinh li 37
Bng 2.4 Thc trng vn tín dng thng mi nm 2011 – 2013 43
Bng 2.5 So sánh vn chim dng và vn b chim dng 46
Bng 2.6 Các khon thu phi np và các khon phi tr ngn hn khác 47
Bng 2.7 Ch tiêu đánh giá kh nng thanh toán 49
Bng 2.8 So sánh kh nng thanh toán ca Công ty vi trung bình ngành nm 2013 49
Bng 2.9 T s li nhun sau thu trên tng n 51
Bng 2.10 T s doanh thu thun trên tng n vay 51
Biu đ 2.1 C cu t chc ca Công ty C phn Xây dng t Vit 24
Biu đ 2.2 Tng trng doanh thu, giá vn hàng bán và li nhun 28
Biu đ 2.3 C cu tài sn ca Công ty nm 2011 – 2013 32
Biu đ 2.4 Quy mô vn ca Công ty C phn Xây dng t Vit nm 2011 – 2013 35
Biu đ 2.5 T trng vn ch s hu trong tng ngun vn giai đon 2011 - 2013 39
Biu đ 2.6 C cu vn ch s hu ca Công ty nm 2011 - 2013 40
Biu đ 2.7 Tình hình khon li nhun gi li nm 2011 - 2013 42
Biu đ 2.8 T trng vn tín dng thng mi trong tng ngun vn 44
Biu đ 2.9 C cu vn tín dng thng mi nm 2011 - 2013 45
Biu đ 2.10 Quy mô n dài hn nm 2011 - 2013 48
DANH MC T VIT TT
Kí hiu vit tt
Vităđyăđ
CHS
Ch s hu
DH
Dài hn
DN
Doanh nghip
HTC
Hot đng tài chính
LN
Li nhun
NH
Ngn hn
NM
Ngi mua
SXKD
Sn xut kinh doanh
TNDN
Thu nhp doanh nghip
TSC
Tài sn c đinh
TSDH
Tài sn dài hn
TSNH
Tài sn ngn hn
TDTM
Tín dng thng mi
VCSH
Vn ch s hu
Thang Long University Library
LI M U
1. Lý do nghiên cuăđ tài
Vn là điu kin không th thiu đc đ mt doanh nghip đc thành lp và
tin hành các hot đng sn xut – kinh doanh. Có th nói, vn là mt trong nhng yu
t quan trng, gi vai trò quyt đnh trong quá trình hot đng và phát trin ca doanh
nghip. Vn đc đu t vào quá trình sn xut kinh doanh nhm tng thêm li nhun,
tng thêm giá tr ca doanh nghip. Chính vì vy, bt k mt doanh nghip nào mun
tn ti và phát trin đu phi quan tâm đn vn đ huy đng, qun lý và s dng vn
sao cho có hiu qu nhm đt mc tiêu ti đa hóa li nhun.
Trong nhng nm gn đây, nn kinh t th gii nói chung và nn kinh t Vit
Nam nói riêng phi tri qua nhiu s bin đng ln. Tính đn nm 2013 là nm th 6
nn kinh t Vit Nam ri vào trng thái trì tr, tng trng di tim nng. ây cng
là giai đon bt n kinh t v mô kéo dài nht, tính t đu thp niên 1990 đn nay.
Trong tình hình khó khn hin nay, các Công ty cnh tranh vi nhau trên mi lnh vc
và khía cnh đ duy trì s tn ti và phát trin. tn ti và phát trin trong môi
trng khc nghit này, doanh nghip cn có mt lng vn nht đnh đ tin hành
hot đng sn xut kinh doanh, tùy thuc vào quy mô và lnh vc hot đng ca doanh
nghip. Doanh nghip phi ch đng trong vic huy đng vn đm bo cho quá trình
kinh doanh ca mình không b gián đon. Huy đng vn và s dng hiu qu ngun
vn s góp phn quyt đnh s thành bi ca doanh nghip, chính vì vy bt k mt
doanh nghip nào cng đu quan tâm đn vn và vn đ tng cng huy đng vn.
c bit là trong tình hình hin ti, các doanh nghip thiu vn đ hot đng trong khi
các ngân hàng không tng đc tín dng, chính vì vy bài toán v vn càng tr nên
cp thit hn đi vi doanh nghip.
Là mt Công ty xây dng và t vn thit k các công trình dân dng nên doanh
nghip cn mt lng vn rt ln đ kinh doanh và phát trin, đu t. Nhn thc đc
tm quan trng, s cn thit ca vn đi vi mt doanh nghip, trong thi gian thc
tp ti Công ty em mnh dn chn đ tài: ắTngăcngăhuyăđng vn ti Công ty c
phn xây dngăt Vit”.
2. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu nhng vn đ lý lun c bn v huy đng vn ca doanh nghip
đng thi tin hành phân tích, đánh giá thc trng huy đng vn ca Công ty c phn
xây dng t Vit. T đó đ xut mt s gii pháp nhm tng cng huy đng vn ti
Công ty c phn xây dng t Vit.
3. iătng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Nghiên cu huy đng vn ca doanh nghip, nhng
nhân t nh hng và nhng gii pháp nhm tng cng huy đng vn ti Công ty c
phn xây dng t Vit.
Phm vi nghiên cu: Nghiên cu huy đng vn ca Công ty c phn xây dng
t Vit t nm 2011 đn nm 2013.
Thi gian nghiên cu: tài đc nghiên cu trên giác đ doanh nghip trong
thi gian 4 tháng.
4. Ý nghaăkhoaăhc và thc tin caăđ tài
Ý ngha khoa hc ca đ tài: Cung cp c s khoa hc cho vic h thng hóa và
làm rõ thêm lý lun v tng cng huy đng vn và gii pháp trong vn đ huy đng
vn ca doanh nghip.
Ý ngha thc tin ca đ tài: Kt qu nghiên cu ca đ tài giúp cho các nhà
qun tr ca Công ty c phn xây dng t Vit nm rõ hn tình hình huy đng vn,
phng thc s dng trong vic huy đng vn và hiu qu trong 3 nm gn đây.
5. Phngăphápănghiênăcu
Các phng pháp nghiên cu đc s dng trong quá trình thc hin khóa lun:
phng pháp phân tích, so sánh, tng hp, phân tích thng kê kt hp công thc, bng
biu đ tính toán và rút ra kt lun.
6. Kt cu ca khóa lun
Ngoài phn m đu và kt lun, danh mc tham kho, khóa lun đc trình bày
trong ba chng:
Chng 1: Nhng vn đ lý lun c bn v huy đng vn ca doanh nghip
Chng 2: Thc trng huy đng vn ti Công ty C phn xây dng t Vit
Chng 3: Gii pháp tng cng huy đng vn ti Công ty C phn xây dng
t Vit.
Thang Long University Library
1
CHNG 1. NHNG VN LÝ LUN C BN V HUY NG VN
CA DOANH NGHIP
1.1. Tng quan v vn ca doanh nghip
1.1.1. Khái quát v doanh nghip
1.1.1.1 Khái nim và đc đim ca doanh nghip
Khái nim: Trên phng din lý thuyt có rt nhiu các khái nim doanh nghip.
Da trên mi góc đ và quan đim khác nhau s có nhng khái nim khác nhau đc đa
ra, và mi khái nim đu mang nhng giá tr nht đnh nhng đu nhm mc đích gii
thích th nào là doanh nghip.
Quan đim pháp lý: Theo điu 4 ca Lut Doanh Nghip s 60/2005/QH11 đa ra
khái nim v doanh nghip nh sau: Doanh nghip là t chc kinh t có tên riêng, có tài
sn, có tr s giao dch n đnh, đc đng ký kinh doanh theo quy đnh ca pháp lut
nhm mc đích thc hin các hot đng kinh doanh. Trong đó, kinh doanh là vic thc
hin liên tc mt, mt s hoc tt c các công đon ca quá trình đu t, t sn xut đn
tiêu th sn phm hoc cung ng dch v trên th trng nhm mc đích sinh li.
Quan đim ca nhà t chc: doanh nghip là mt tng th các phng tin, máy
móc thit b và con ngi đc t chc li nhm đt mt mc đích.
Quan đim li nhun: doanh nghip là mt t chc sn xut, thông qua đó, trong
khuôn kh mt tài sn nht đnh, ngi ta kt hp nhiu yu t sn xut khác nhau, nhm
to ra nhng sn phm và dch v đ bán trên th trng và thu khon chênh lch gia giá
thành và giá bán sn phm.
Quan đim chc nng: doanh nghip là mt đn v sn xut kinh doanh nhm thc
hin mt, mt s, hoc tt c các công đon trong quá trình đu t t sn xut đn tiêu th
sn phm hoc thc hin các dch v nhm mc đích sinh li.
Tóm li, có th hiu đn gin rng: “Doanh nghip là ch th kinh t đc lp, có t
cách pháp nhân, hot đng kinh doanh trên th trng nhm làm tng giá tr ca ch s
hu.” (Tài chính doanh nghip – PGS-TS. Lu Th Hng - PGS-TS. V Duy Hào)
căđim ca doanh nghip: Da trên hot đng sn xut kinh doanh thì doanh
nghip có các đc đim sau:
Doanh nghip có chc nng sn xut và kinh doanh. Theo lut Doanh Nghip, kinh
doanh là vic thc hin liên tc mt, mt s hoc tt c các công đon ca quá trình đu
t, t sn xut đn tiêu th sn phm hoc cung ng dch v trên th trng nhm mc
2
đích sinh li. Trong đó, sn xut là quá trình bin đi nhng yu t đu vào thành đu ra,
nhm mc đích to giá tr gia tng đ cung cp cho khách hàng. u vào ca quá trình
chuyn đi bao gm ngun nhân lc, vn, k thut, nguyên vt liu, đt, nng lng,
thông tin. u ra ca quá trình chuyn đi là sn phm, dch v, tin lng, nhng nh
hng đi vi môi trng. Vì hot đng chính ca doanh nghip là kinh doanh da trên
mc tiêu ti u hóa li nhun, vì vy đây là hai chc nng c bn, đc bit quan trng và
không th tách ri ca doanh nghip.
Cn c hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip là th trng. Doanh
nghip là mt t chc kinh t v li, mc dù thc t mt s t chc doanh nghip có các
hot đng không hoàn toàn nhm mc tiêu li nhun tuy nhiên hot đng chính ca doanh
nghip là vn là kinh doanh. duy trì s tn ti và phát trin thì mi doanh nghip phi
t tìm ra đc mt th trng riêng.
Li nhun là mc tiêu c bn và quan trng nht ca doanh nghip, nhng đng thi
cng hng đn các mc tiêu khác.
Doanh nghip chp nhn cnh tranh đ tn ti và phát trin. Th trng kinh doanh
vô cùng rng ln, s lng các doanh nghip tham gia vào th trng ngày mt nhiu, vì
vy vic cnh tranh ln nhau đ tn ti là vic tt yu xy ra và tr thành mt trong nhng
đc đim c bn ca doanh nghip.
Mcăđích ca doanh nghip
Doanh nghip có ba mc đích c bn th hin khuynh hng tn ti và phát trin
ca doanh nghip:
Mc đích kinh t: i vi các doanh nghip thng mi thì mc tiêu quan trng
nht là thu li nhun.
Mc đích xư hi: i vi các doanh nghip công ích thì vic cung cp hàng hóa,
dch v đáp ng nhu cu ca xã hi mi là mc tiêu quan trng hàng đu.
Tha mãn các nhu cu c th và đa dng ca tng cá nhân trong doanh nghip.
Mc tiêu ca doanh nghip
Mi doanh nghip đu có mt mc tiêu nht đnh và riêng bit. Tùy thuc vào mc
đích hot đng và tùy thuc vào tng thi kì phát trin mà tng doanh nghip đt ra các
mc tiêu khác nhau. Mi mc tiêu đt ra nh mt mc c th, đánh du quá trình phát
trin ca doanh nghip. Các yêu cu đt ra đi vi mc tiêu có th khái quát nh sau:
Mi mc tiêu đt ra cn phù hp vi doanh nghiêp.
Thang Long University Library
3
Mc tiêu đt đc cn phi tha mãn tiêu chí v s lng và cht lng.
Phng tin thc hin mc tiêu phi đc xác đnh và s dng mt cách hp lý,
hiu qu nhm đt đc mc tiêu.
Mc tiêu phi luôn bám sát tng giai đon phát trin ca doanh nghip.
Tùy thuc vào tng thi kì phát trin nhng v c bn thì mt doanh nghip hot
đng sn xut kinh doanh cn phi có nhng mc tiêu c th sau:
Luôn hng ti mc tiêu ti đa hóa li nhun, tng nng sut lao đng, gim chi phí.
Nâng cao hiu qu s dng vn và hiu qu sn xut kinh doanh.
Nâng cao cht lng sn phm, dch v, tng kh nng cnh tranh trên th trng.
1.1.1.2 Phân loi doanh nghip
Da theo hình thc pháp lý ca doanh nghip
Cn c theo lut Doanh nghip 2005, hình thc pháp lý ca các doanh nghip Vit
Nam bao gm:
Công ty trách nhim hu hn (bao gm Công ty trách nhim hu hn mt thành
viên và Công ty trách nhim hu hn hai thành viên tr lên) là doanh nghip mà các thành
viên trong Công ty phi chu trách nhim v các khon n và ngha v tài sn khác ca
doanh nghip trong phm vi s vn cam kt góp vào doanh nghip. Công ty trách nhim
hu hn không đc quyn phát hành c phn. Trong đó, Công ty trách nhim hu hn
mt thành viên là doanh nghip do mt t chc hoc mt cá nhân s hu (ch s hu) và
Công ty trách nhim hu hn hai thành viên tr lên có s lng thành viên không vt
quá 50.
Công ty c phn là doanh nghip mà trong đó vn điu l đc chia thành nhiu
phn bng nhau gi là c phn. Cá nhân hay t chc s hu c phn ca doanh nghip
đc gi là c đông (s lng c đông ti thiu là ba và không hn ch s lng ti đa).
C đông chu trách nhim v các khon n và ngha v tài sn khác ca doanh nghip
trong phm vi s vn đư góp vào doanh nghip, có quyn t do chuyn nhng c phn
theo quy đnh ca pháp lut. Công ty c phn có quyn phát hành chng khoán các loi đ
huy đng vn.
Công ty hp danh là loi doanh nghip trong đó phi có ít nht hai thành viên là ch
s hu chung ca Công ty, cùng nhau kinh doanh di mt tên chung (gi là thành viên
hp danh), ngoài các thành viên hp danh có th có thành viên góp vn. Thành viên hp
danh phi là cá nhân, chu trách nhim bng toàn b tài sn ca mình v các ngha v ca
4
Công ty. Thành viên góp vn ch chu trách nhim v các khon n ca Công ty trong
phm vi s vn đư đóng góp và Công ty. Công ty hp danh không đc phát hành bt kì
loi chng khoán nào.
Doanh nghip t nhân là doanh nghip do mt cá nhân làm ch và t chu trách
nhim bng toàn b tài sn ca mình v mi hot đng ca doanh nghip. Mi cá nhân
ch đc quyn thành lp mt doanh nghip t nhân. Doanh nghip t nhân không đc
phát hành bt kì loi chng khoán nào.
Nhóm Công ty là tp hp các Công ty có mi quan h gn bó lâu dài vi nhau v li
ích kinh t, công ngh, th trng và các dch v kinh doanh khác. Nhóm Công ty bao
gm các hình thc sau đây: Công ty m, Công ty con; Tp đoàn kinh t; Các hình thc
khácầ
Các doanh nghip có vn đu t nc ngoài: đc thành lp theo Lut đu t nc
ngoài 1996 cha đng kí li hay chuyn đi theo quy đnh.
Da theo hình thc s hu vn: bao gm doanh nghip mt ch s hu và doanh
nghip nhiu ch s hu.
Doanh nghip mt ch s hu: bao gm doanh nghip Nhà Nc và doanh nghip
t nhân, trong đó:
Doanh nghip Nhà Nc: Là t chc kinh t do Nhà nc đu t vn. Nhà nc là
ngi đi din cho toàn dân, đng ra t chc thc hin chc nng qun lý trên mi
mt hot đng sn xut kinh doanh k t khi thành lp cho đn khi gii th. Doanh nghip
nhà nc có t cách pháp nhân, có các quyn và ngha v dân s trong phm vi s vn do
doanh nghip qun lý. DNNN có nhim v thc hin các mc tiêu kinh t xã hi và điu
tit v mô trong nn kinh t th trng đt ra nhu cu khách quan v s hình thành và tn
ti các DNNN.
Doanh nghip nhiu ch s hu (hai ch s hu tr lên): c chia ra làm hai
loi hình là doanh nghip Công ty và hp tác xã.
Công ty là loi hình doanh nghip mà đó có s kt hp ca ba loi li ích: các c
đông (ch s hu), hi đng qun tr và các nhà qun lý. Theo cách phân loi trên thì
Công ty là doanh nghip nhiu ch s hu bao gm: Công ty hp danh; Công ty c phn;
Công ty trách nhim hu hn.
Hp tác xã là t chc kinh t t ch do nhng ngi lao đng có nhu cu, li ích
chung t nguyn cùng góp vn, góp sc lp ra theo nhng qui đnh ca pháp lut đ phát
huy sc mnh ca tp th và ca tng xã viên nhm giúp nhau thc hin có hiu qu hn
Thang Long University Library
5
các hot đng sn xut, kinh doanh, dch v, ci thin đi sng góp phn phát trin kinh t
xã hi ca đt nc. Có th nói hp tác xã là mt t chc t ch mang tính tng tr cao.
Ngoài ra còn có rt nhiu tiêu chí đ phân loi doanh nghip nh phân loi theo quy
mô, theo ngành ngh kinh doanhầ
1.1.1.3 Hot đng c bn ca doanh nghip
Hot đng kinh doanh: là hot đng ca doanh nghip, c th kinh doanh là
phng thc hot đng kinh t trong điu kin tn ti nn kinh t hàng hoá, gm tng th
nhng phng pháp, hình thc và phng tin mà ch th kinh t s dng đ thc hin
các hot đng kinh t ca mình (bao gm quá trình đu t, sn xut, vn ti, thng mi,
dch v ) trên c s vn dng quy lut giá tr cùng vi các quy lut khác, nhm đt mc
tiêu ti đa hóa li nhun. Nói mt cách ngn gn, kinh doanh là hot đng ca cá nhân
hoc t chc nhm mc đính đt li nhun qua mt s các hot đng khác nh: Qun tr;
Marketing; Tài chính; K toán; Sn xut.
Hot đng qun tr: Thut ng qun tr đc gii thích bng nhiu cách khác nhau
và cha có mt đnh ngha nào đc tt c mi ngi chp nhn hoàn toàn. Có th hiu
mt cách khái quát nh sau: “Qun tr là tin trình hoch đnh, t chc, lãnh đo, kim
soát nhng hot đng ca các thành viên trong t chc và s dng tt c các ngun lc
khác ca t chc nhm đt đc mc tiêu đã đ ra” - James Stoner & Stephen Robbins.
Khái nim trên ch ra rng hot đng qun tr là hot đng đt đc các mc tiêu ca t
chc bng cách sp xp, giao vic cho nhng ngi khác thc hin ch không phi hoàn
thành công vic bng chính mình. Hot đng qun tr bao gm các chc nng: hoch
đnh, t chc, lưnh đo và kim soát.
Hot đng marketing: là vic qun lý Công ty v mt t chc và qun lý toàn b
các hot đng sn xut kinh doanh, t vic phát hin ra và bin sc mua ca ngi tiêu
th thành nhu cu tht s v mt sn phm c th, đn vic chuyn sn phm đó ti ngi
tiêu th mt cách ti u
Marketing là mt quá trình qun lý mang tính xã hi, nh đó mà các cá nhân và tp
th có đc nhng gì h cn và mong mun thông qua vic to ra, chào bán và trao đi
nhng sn phm có giá tr vi nhng ngi khác.
Tóm li, hot đng marketing là hot đng lp k hoch, giúp doanh nghip phân
tích, cc đi hoá li nhun và làm tho mãn nhu cu tiêu th sn phm. Marketing là mt
b môn khoa hc nghiên cu v các hot đng kinh doanh có liên quan trc tip đn dòng
chuyn vn ca hàng hoá - dch v t ni sn xut ti ngi tiêu dùng, nhm tìm ra các
6
bin pháp hu hiu đ bo v, duy trì và phát trin th trng. Phm vi s dng marketing
rt rng rưi, marketing liên quan đn nhiu lnh vc nh: hình thành giá c, d tr, bao bì
đóng gói, xây dng nhãn hiu, hot đng và qun lý bán hàng, tín dng, vn chuyn, trách
nhim xã hi, la chn ni bán l, phân tích ngi tiêu dùng, hot đng bán s, bán l,
đánh giá và la chn ngi mua hàng công nghip, qung cáo, mi quan h xã hi,
nghiên cu marketing, hoch đnh và bo hành sn phm.
Hot đng tài chính: là vic to lp, phân phi và s dng các qu tin t phát sinh
trong quá trình hot đng ca doanh nghip nhm góp phn đt ti các mc tiêu ca
doanh nghip. Trong nn kinh t th trng, hot đng tài chính doanh nghip có v trí
quan trng đc bit, chi phi tt c các khâu ca quá trình kinh doanh ca mt doanh
nghip. Tu tng loi hình doanh nghip mà có nhng ni dung hot đng tài chính khác
nhau, trng tâm và mc đ qun lý trong tng khâu cng khác nhau. Hot đng tài chính
ca các doanh nghip sn xut kinh doanh bao gm nhng ni dung ch yu sau đây:
Qun lý và s dng vn kinh doanh: trong ni dung hot đng tài chính ca doanh
nghip, qun lý và s dng vn kinh doanh là khâu quan trng nht, có tính cht quyt
đnh ti mc đ tng trng hoc suy thoái ca mt doanh nghip. Qun lý s dng vn
kinh doanh bao gm nhiu khâu nh xác đnh nhu cu vn kinh doanh, khai thác to lp
vn kinh doanh, đu t s dng và bo toàn vn kinh doanhầ
Qun lý chi phí sn xut kinh doanh: Chi phí mà doanh nghip b ra bao gm chi
phí cho vic sn xut sn phm, chi phí t chc tiêu th sn phm và nhng khon tin
thu gián thu np cho nhà nc theo lut thu quy đnh (thu giá tr gia tng, thu tiêu th
đc bit, thu xut nhp khuầ). Tuy nhiên, các doanh nghip thuc các ngành khác
nhau thì ni dung c cu chi phí s không ging nhau. Vn đ đt ra cho các doanh
nghip là phi kim soát đc chi phí sn xut kinh doanh và giá thành sn phm. Trong
quá trình kinh doanh các doanh nghip đu quan tâm đn vic gim chi phí, h giá thành
sn phm.
Qun lý doanh thu và li nhun ca doanh nghip
Doanh thu ca doanh nghip có ý ngha rt ln đi vi toàn b hot đng ca doanh
nghip, là ngun quan trng đ đm bo trang tri các khon chi phí sn xut kinh doanh,
đm bo thc hin quá trình tái sn xut gin đn cng nh tái sn xut m rng, thc
hin ngha v đi vi Nhà nc, đi vi khách hàng, đi vi các c đông tham gia các
hot đng liên doanhầ Do đó, mi doanh nghip đu phi có k hoch qun lý doanh thu
và cn phi phn đu đ tng doanh thu ca mình.
Thang Long University Library
7
Li nhun là kt qu tài chính cui cùng t hot đng sn xut kinh doanh, là ch
tiêu cht lng đ đánh giá hiu qu kinh t các hot đng ca doanh nghip. Li nhun
ca doanh nghip là khon tin chênh lch gia doanh thu và chi phí mà doanh nghip đư
b ra đ đt đc doanh thu đó t các hot đng ca doanh nghip đa li. Li nhun gi
v trí quan trng trong hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip vì trong điu kin
hch toán kinh doanh theo c ch th trng, doanh nghip có tn ti và phát trin đc
hay không, điu quyt đnh là doanh nghip có to ra đc li nhun không. Li nhun
đc coi là đòn by kinh t quan trng, đng thi còn là ch tiêu c bn đ đánh gía hiu
qu sn xut kinh doanh ca doanh nghip, chính vì vy, mi doanh nghip đu hot đng
vi mc tiêu duy nht là ti đa hóa li nhun.
Hot đng k toán: K toán là hot đng thu thp, kim tra, x lý và cung cp thông
tin v toàn b tài sn và s vn đng ca tài sn (hay là toàn b thông tin v tài sn và các
hot đng kinh t tài chính) trong doanh nghip nhm cung cp nhng thông tin hu ích
cho vic ra các quyt đnh và đánh giá hiu qu ca các hot đng trong doanh nghip.
cung cp thông tin v kinh t tài chính thc s hu dng v mt doanh nghip, cn có mt
s công c theo dõi nhng hot đng kinh doanh hàng ngày ca doanh nghip, trên c s
đó tng hp các kt qu thành các bn báo cáo k toán. Hot đng k toán bao gm các
chc nng sau:
Quan sát, thu nhn và ghi chép mt cách có h thng hot đng kinh doanh hàng
ngày các nghip v kinh t phát sinh và các s kin kinh t khác.
Phân loi các nghip v và s kin kinh t thành các nhóm và các loi khác nhau,
vic phân loi này có tác dng gim đc khi lng ln các chi tit thành dng cô đng
và hu dng.
Tng hp các thông tin đư phân loi thành các báo cáo k toán đáp ng yêu cu ca
ngi ra các quyt đnh.
Ngoài ra, hot đng k toán còn bao gm vic truyn đt thông tin đn nhng đi
tng quan tâm và gii thích các thông tin k toán cn thit cho vic ra các quyt đnh
kinh doanh riêng bit.
Hot đng sn xut: Hot đng sn xut ca doanh nghip đc hiu là vic s
dng các ngun lc sn có, các yu t đu vào đ to ra các sn phm và dch v đu ra
đ đáp ng nhu cu ca th trng nhm đt đc nhng mc tiêu nht đnh. H thng
sn xut tip nhn đu vào các hình thái nh nguyên vt liu, nhân s, vn, các thit b,
các thông tinầNhng yu t đu vào này đc chuyn đi hình thái trong h thng đ
8
to thành các sn phm hoc dch v theo mong mun, mà chúng ta gi là kt qu sn
xut. ây là mt trong nhng hot đng c bn và quan trng nht ca doanh nghip. Có
sn xut ra hàng hóa và dch v mi có hot đng kinh doanh đ to li nhun. Hiu qu
ca hot đng sn xut luôn gn lin vi hot đng kinh doanh.
1.1.2. Vn ca doanh nghip
1.1.2.1 Khái nim và phân loi vn
Khái nim:
Vn là phm trù kinh t trong lnh vc tài chính, gn lin vi nn sn xut hàng hoá.
Di góc đ là mt phm trù kinh t, vn là điu kin tiên quyt ca bt c doanh nghip
thuc mi ngành kinh t, dch v và k thut trong nn kinh t thuc hình thc s hu
khác nhau. T trc ti nay có rt nhiu quan nim khác nhau v vn xut phát t nhng
cách tip cn khác nhau. Mt cách chung nht có th hiu vn là tt c các ngun lc các
yu t có th phc v cho quá trình hot đng kinh doanh ca doanh nghip. Hay nói cách
khác, trong các doanh nghip kinh doanh nói chung, vn là toàn b giá tr ng ra ban đu
và các quá trình tip theo cho hot đng sn xut kinh doanh. Vn đc biu hin c bng
tin mt ln giá tr các vt t, tài sn và hàng hoá dch v ca doanh nghip. Tuy nhiên,
ch có nhng đng tin đi vào sn xut kinh doanh đi din cho hàng hoá mi là tài sn
ca nn kinh t quc dân tham gia vào quá trình sn xut kinh doanh và sn sinh giá tr
mi đc gi là vn.
Phân loi vn:
Trên phng din lý thuyt có rt nhiu cách phân loi vn. Tùy theo tng tiêu thc
và mc đích khác nhau thì vn đc phân loi khác nhau.
Phân loi theo ngun hình thành
Vn ch s hu: Vn ch s hu là các ngun vn thuc s hu ca ch doanh
nghip và các thành viên trong Công ty liên doanh hoc các c đông trong các Công ty c
phn. Vn ch s hu đc xác đnh là phn vn còn li trong tài sn ca doanh nghip
sau khi tr đi toàn b n phi tr. Khi nói đn vn ch s hu ca doanh nghip bao gi
cng phi xem xét hình thc s hu ca doanh nghip đó vì hình thc s hu s quyt
đnh tính cht và hình thc to vn ca bn thân doanh nghip.
Vn ch s hu ca doanh nghip đc huy đng t: vn điu l do ch s hu đu
t, vn t b sung t li nhun và t các qu ca doanh nghip, vn t phát hành c
phiu mi, vn đu t xây dng c bn và kinh phí s nghip (kinh phí do ngân sách nhà
nc cp phát vi mc đích hng ti kinh t lâu dài, c bn và mc đích xư hi,ầ).
Thang Long University Library
9
i vi vn ch s hu (tr trng hp doanh nghip phá sn và b đóng ca)
doanh nghip không cn hoàn tr khon tin đư huy đng đc t các thành viên. Có th
thy, Vn ch s hu có tính an toàn cao và còn th hin nng lc tài chính ca ch
doanh nghip trong vic tài tr cho hot đng sn xut kinh doanh.
N: N vay là phn vn không thuc s hu ca các ch doanh nghip, là ngun tài
tr t bên ngoài. b sung vn cho quá trình sn xut kinh doanh, doanh nghip có th
s dng n t các ngun: tín dng ngân hàng, tín dng thng mi và n t phát hành trái
phiuầtheo nguyên tc hoàn tr gc và lãi theo thi gian cam kt và lãi sut tha thun t
trc. Chi phí n vay không phi chu thu thu nhp doanh nghip do đc tính vào chi
phí hp lý, hp l.
Tín dng ngân hàng: Là vn mà doanh nghip đi vay t các t chc tín dng và
doanh nghip phi hoàn tr gc và lãi vay này theo tho thun thông qua hp đng tín
dng vi t chc tín dng. ây là ngun vn quan trng và ph bin nht đi vi tt c
các loi hình doanh nghip. Vn vay t ngân hàng đc chia thành ba loi theo thi hn
vay: vay dài hn, vay trung hn và vay ngn hn.
Tín dng thng mi: Là khon vn mà doanh nghip này chim dng ca doanh
nghip khác thông qua quan h mua bán tr chm, tr góp và đc biu hin di hình
thc các khon phi tr nhà cung cp. Quy mô ca ngun vn tín dng thng mi ph
thuc vào s lng hàng hóa dch v mua chu và thi hn mua chu. S lng hàng mua
càng ln, thi hn mua chu càng dài thì ngun vn tín dng thng mi càng ln. ây là
vn đc hình thành t nhiên trong hot đng mua bán tr chm, tr góp.
Phát hành trái phiu: ây cng là mt trong nhng ngun vn ph bin đi vi các
doanh nghip. Doanh nghip có th thu hút đc s tin nhàn ri đ b sung vào ngun
vn ca mình nhm mc đích m rng hot đng sn xut kinh doanh. Tuy nhiên đ phát
hành trái phiu thì mt doanh nghip mun phát hành trái phiu cn phi đáp ng đ
nhng điu kin bt buc theo lut pháp và phi có uy tín khá ln trên th trng.
Vay ni b: ây là hình thc vay nhm đáp ng nhu cu ngn hn v vn, doanh
nghip có th vay vn t các cán b công nhân viên ca mình.
Vn chim dng ca đi tng khác: Bao gm các khon phi tr cán b công nhân
viên, phi tr thu và các khon phi np ngân sách nhà nc nhng cha đn hn phi
tr, phi np hay các khon tin đt cc. u đim ca loi vn này là doanh nghip không
phi tr lãi, tuy nhiên s lng vn huy đng đc không ln, không có k hoch trc,
ch đáp ng đc nhu cu v vn tm thi.
10
Các ngun vn khác: Bao gm các loi vn đc hình thành t các ngun khác nh
liên doanh, liên kt, bán c phn, thuê tài sn,ầ
đm bo cho hot đng sn xut kinh doanh đt hiu qu thì doanh nghip nên
cân nhc, phi hp hiu qu các ngun vn trên. Da trên đc đim ca doanh nghip,
ca ngành và tình hình kinh t mà các nhà qun tr có các quyt đnh hp lý.
Phân loi theo thi gian huy đng và s dng vn
Ngun vn thng xuyên: Là tng th các ngun vn có tính cht n đnh, dài hn
(trên mt nm) mà doanh nghip có th s dng thng xuyên, lâu dài vào hot đng sn
xut kinh doanh. Ngun vn này dùng đ mua sm, hình thành các tài sn c đnh và mt
b phn tài sn lu đng thng xuyên cn thit cho hot đng sn xut kinh doanh.
Ngun vn thng xuyên bao gm vn ch s hu và các khon vay dài hn.
Ngun vn tm thi: Ngun vn tm thi bao gm tt c các khon vay ngn hn t
các t chc tín dng và các khon n ngn hn khác. ây đc coi là ngun vn có tính
cht ngn hn (di mt nm) mà doanh nghip có th s dng đ đáp ng nhng nhu
cu v vn phát sinh bt thng, có tính cht tm thi.
Ngoài ra vn ca doanh nghip còn đc phân loi theo mt s ch tiêu khác nh:
Phân loi theo cách s dng vn: Vn dùng cho hot đng sn xut kinh doanh, vn
dùng cho hot đng đu t tài chính.
Phân loi theo tính cht luân chuyn: Vn lu đng, vn c đnh.
Phân loi theo phm vi: vn bên trong doanh nghip, vn bên ngoài doanh nghip.
Tóm li, tùy thuc và tng loi hình doanh nghip, đc đim riêng bit ca hot
đng sn xut kinh doanh, thi kì phát trin và mc tiêu hot đng ca doanh nghip mà
các nhà qun tr có cách phân loi vn thích hp, t đó thit lp các k hoch tài chính
hình thành nên nhng d đnh v t chc, la chn ngun vn, quy mô thích hp cho
tng ngun vn đó và t chc s dng vn đt hiu qu cao.
1.1.2.2 Vai trò ca vn
Vn là điu kin cho s hình thành, tn ti và phát trin ca doanh nghip. Theo quy
đnh ca pháp lut, mi doanh nghip khi thành lp đu phi có mt s vn ban đu ti
thiu bng vn pháp đnh, sau đó khi tin hành hot đng sn sut kinh doanh cng cn có
vn. i vi doanh nghip, vn là điu kin tiên quyt, phn ánh ngun lc tài chính
đc đu t vào doanh nghiêp.
Thang Long University Library
11
Vn là c s ca hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Ba yu t c bn
ca doanh nghip đó là vn, nhân công và công ngh. Mt doanh nghip mun phát trin
thì doanh nghip đó phi có mt lng vn nht đnh nhm duy trì s liên tc ca các
hot đng sn xut kinh doanh, m rng th trng hin đi hóa công ngh. S phát trin
kinh doanh vi quy mô ngày càng ln đòi hi phi có lng vn ngày càng nhiu. Mt
khác, trong điu kin nn kinh t m vi xu th quc t hóa tng cao cùng s phát trin đa
dng và mnh m ca khoa hc và công ngh thì s cnh tranh trên th trng ngày càng
cao, điu này đt ra vn đ v nhu cu vn nhm tng cng kh nng cnh tranh ca
doanh nghip. Vi mt c cu vn hp lý s giúp doanh nghip có k hoch huy đng
vn và s dng vn hiu qu. T đó đòi hi các doanh nghip phi có chin lc huy
đng, qun lý và s dng vn mt cách hp lý và hiu qu đ đm bo s phát trin bn
vng ca chính mình.
1.2. Huyăđng vn ca doanh nghip
Huy đng vn là hot đng ph bin ca các doanh nghip. ây là hình thc mà các
doanh nghip thu hút ngun tài chính đ thc hin các hot đng mua sm tài sn, phng
tin vt cht và hot đng sn xut kinh doanh. Doanh nghip có th tin hành huy đng
vn t bên trong hoc bên ngoài doanh nghip. Da theo phng thc huy đng thì huy
đng vn đc chia thành: huy đng vn ch s hu và huy đng n.
1.2.1. Huy đng vn ch s hu
Vn ch s hu ca doanh nghip bao gm: Vn góp ban đu; Li nhun không
chia; Tng vn bng phát hành c phiu mi.
Vnăgópăbanăđu: Là s vn do các c đông – ch s hu ca doanh nghip đóng
góp khi doanh nghip đc thành lp. Mi hình thc s hu ca doanh nghip là riêng
bit, điu này quyt đnh đn tính cht và tình hình to vn ca bn thân doanh nghip.
ây là mt yu t quan trng và cn đc tng theo quy mô phát trin ca doanh nghip.
i vi doanh nghip Nhà nc (ch s hu là Nhà Nc) thì vn góp ban đu
chính là vn đu t ca Nhà Nc.
i vi các doanh nghip (Công ty c phn, Công ty t nhân, Công ty liên doanh,
Công ty trách nhim hu hn), ch doanh nghip phi có s vn ban đu dùng đ đng kí
thành lp doanh nghip da theo Lut doanh nghip.
Ngun vn t li nhun không chia
Doanh nghip ch tng trng ngun vn khi hot đng sn xut kinh doanh có hiu
qu, có li nhun. Ngun vn tích ly t li nhun không chia là ngun vn đc b sung
12
t li nhun ròng, là phn li nhun ròng còn li sau khi đư phân b ht cho các khon
cn thit. Ngun vn này là b phn li nhun đc s dng đ tái đu t, m rng sn
xut – kinh doanh ca doanh nghip. Phng thc huy đng vn này giúp doanh nghip
ct gim đc chi phí và gim bt s ph thuc vào bên ngoài.
i vi các doanh nghip Nhà Nc thì vic tái đu t ph thuc vào kh nng sinh
li và các chính sách khuyn khích tái đu t ca Nhà nc. Tuy nhiên, vic đ li li
nhun không chia đi vi Công ty c phn có liên quan đn mt s vn đ nhy cm.
Chính sách phân phi c tc phi va làm hài lòng các c đông va thc hin mc tiêu
phát trin ca nhng nhà qun lý. Nu t l li nhun đ li ln, c đông s nhn ít hn li
tc c phn, nhng s to ra s tng trng trong tng lai. Vì vy khuyn khích c đông
gi c phiu lâu dài nhng li làm gim tính hp dn ca c phiu trong thi kì trc mt.
Tóm li, đây là mt phng thc to ngun tài chính quan trng và khá hp dn.
Phát hành c phiu mi
Trong quá trình hot đng sn xut – kinh doanh thì doanh nghip có th tng vn
ch s hu bng cách phát hành c phiu mi. Th trng chng khoán là kênh huy đng
ngun vn ln cho mi doanh nghip niêm yt. Phát hành c phiu là hot đng tài tr dài
hn ca doanh nghip, bao gm có phát hành c phiu thng và c phiu u đưi.
C phiu thng (Common stock): là bng chng xác nhn quyn và li ích hp
pháp ca ngi s hu đi vi mt phn vn c phn thng ca t chc phát hành.
C phiu thng đc giao dch trên th trng chng khoán và là loi c phiu
thông dng nht vì có u th trong vic phát hành ra công chúng. ây là loi chng khoán
quan trng nht trên th trng chng khoán và có tm quan trng hn hn so vi các
công c tài chính khác, tuy nhiên phng thc huy đng vn này cng có mt vài hn ch
v s lng phát hành và s lng vn điu l theo quy đnh ca Nhà nc. Bng vic
mua li các c phiu ca mình, doanh nghip phát hành có th điu chnh, cân đi ngun
vn hoc chng li vic thôn tính Công ty.
Giá tr ca c phiu đc biu hin qua mnh giá và th giá ca c phiu. Mnh giá
c phiu là giá tr ghi trên mt c phiu là giá tr c phiu đc phn ánh trong s sách k
toán. Giá ca c phiu trên th trng gi là th giá. Th giá phn ánh s đánh giá ca th
trng đi vi c phiu, phn ánh lòng tin ca các nhà đu t đi vi doanh nghip. Mt
doanh nghip có giá c phiu tng liên tc chng t nhà đu t kì vng ln đi vi doanh
nghip, tình hình kinh doanh ca doanh nghip rt tt.
Thang Long University Library
13
C đông là ngi nm gi c phiu, đng thi là ngi s hu Công ty và có mt s
quyn tham gia kim soát nht đnh trong vic điu hành hot đng ca Công ty.
u đim ca phng thc huy đng vn t vic phát hành c phiu thng là khi
lng vn huy đng ln. Tuy nhiên có mt s vn đ doanh nghip s gp phi khi huy
đng vn theo phng thc này: doanh nghip phi đáp ng các điu kin theo quy đnh
ca lut pháp (s vn điu l t 10 t đng và phi kinh doanh hiu qu có lưi trong 2 nm
liên tip), chi phí phát hành (chi phí in n, qung cáo ), s bin đng khó lng ca giá
c phiu trên th trng chng khoán, vn đ chng thôn tính
C phiu u tiên (Prefered stock ): là bng chng xác nhn quyn và li ích hp
pháp ca ngi s hu đi vi mt phn vn c phn ca t chc phát hành và đng thi
nó cho phép ngi nm gi loi c phiu này đc hng mt s quyn li u đưi hn so
vi c đông thông thng.
Ngoài cách phát hành c phiu thng, doanh nghip có th phát hành c phiu u
tiên đ huy đng vn, tuy nhiên phn c phiu này thng ch chim mt t trng nh
trong tng s c phiu đc phát hành. Loi c phiu này thng có c tc c đnh.
Ngi s hu c phiu này có quyn thanh toán lưi trc các c đông thng. C tc chi
tr cho c đông nm gi c phiu u tiên ch đc thc hin sau khi đư chi tr cho c
đông thng.
Khác vi chi phí lưi vay đc khu tr thu thu nhp Công ty, c tc ly t li
nhun sau thu, vì vy c tc c phn u tiên không đc tính đ gim tr thu. Do đó
không phát sinh khon tit kim thu t vic s dng vn c phn u tiên và cng không
cn s điu chnh sau thu. ây là mt hn ch ca c phiu u tiên.
C phn u tiên đc xem nh là mt loi ngun vn ch s hu đc bit trong mt
doanh nghip. Nhng c đông nm gi c phiu u tiên s nhn đc c tc c đnh nh
đư công b vi th t u tiên trc khi li nhun thun đc phân phi cho các c đông
nm gi c phn. Vì c phn u tiên là mt ngun tài tr vn ch s hu nên doanh thu t
phát hành các c phiu u tiên là vnh vin.
Ngoài ra, vn ch s hu ca doanh nghip có th đc b sung t phn chênh lch
đánh giá li tài sn c đnh, chênh lch t giá.
1.2.2. Huy đng n
Tín dng ngân hàng
Các t chc tín dng ngày càng đóng vai trò quan trng nh mch máu lu thông
trong nn kinh t bng vic dn chuyn vn. S hot đng và phát trin ca doanh nghip
14
gn lin vi các dch v tài chính ca các ngân hàng thng mi, đc bit là vic cung
ng các ngun vn. Vay vn ngân hàng là mt trong nhng ngun vn quan trng nht
không ch đi vi s phát trin ca doanh nghip mà ca toàn nn kinh t. Ngày nay các
dch v ngân hàng ngày càng phát trin các doanh nghip có điu kin thun li tip cn
vi ngun vn này. đm bo ngun tài chính cho các hot đng sn xut kinh doanh, hot
đng đu t m rng d án thì các doanh nghip thng chn cách vay vn t ngân hàng.
V mt thi hn,vn vay ngân hàng đc chia ra là vay ngn hn (thi gian di 1
nm), vay trung hn (t 1 đn 3 nm) và vay dài hn t 3 nm tr lên,có ni tính t 5 nm
tr lên. Tùy theo tính cht và mc đích s dng mà ngân hàng cng có th phân loi các
khon vay nh sau: cho vay đu t tài sn c đnh, cho vay đu t tài sn lu đng, cho
vay thc hin d án,ầ Mc dù có nhiu u đim nhng phng thc huy đng vn này
cng có nhng hn ch nht đnh. ó là các hn ch v điu kin tín dng, kim soát ca
ngân hàng và chi phí s dng vn.
iu kin tín dng: đ hn ch ri ro trong cho vay, các doanh nghip cn phi đáp
ng các yêu cu v an toàn tín dng ca ngân hàng (các đm bo tin vay, tài sn th
chp, các thông tin liên quan đn d án đu t hoc k hoch sn xut kinh doanhầ).
S kim soát ca ngân hàng: doanh nghip s phi chu s kim soát ca ngân hàng
v mc đích và tình hình s dng vn vay khi vay vn ca ngân hàng.
Lãi sut vay vn: đây là chi phí s dng vn mà doanh nghip phi chu khi vay t
ngân hàng. Lãi sut này ph thuc vào tng ngân hàng và vào tình hình ca th trng
trong tng thi kì.
Tín dngăthngămi
Ngun vn này hình thành mt cách t nhiên trong quan h mua bán chu, tr chm
hay tr góp hàng hóa, dch v. ây là mt phng thc huy đng vn r, tin dng và linh
hot trong kinh doanh. Tuy nhiên khi quy mô vn huy đng quá ln thì tính cht ri ro
ca quan h tín dng thng mi cng rt cao. Chi phí ca vic s dng ngun vn này
đc gi là chi phí lưi vay, đc tính vào giá thành sn phm và dch v bán ra ca doanh
nghip. Chi phí tín dng thung mi thng phát sinh khi thc hin chính sách tín dng
và chp nhn tín dng.
Phát hành trái phiu Công ty
Trái phiu là tên gi chung ca các giy t vay n trung và dài hn, là loi chng
khoán xác nhn quyn và li ích hp pháp ca ngi ch s hu đi vi mt phn vn n
ca t chc phát hành. Trái phiu bao gm: trái phiu Chính ph và trái phiu Công ty.
Thang Long University Library
15
Da theo lãi sut có th chia trái phiu thành các loi sau: trái phiu có lãi sut c đnh,
trái phiu có lãi sut thay đi, trái phiu có th thu hi và chng khoán có th chuyn đi.
Mun huy đng vn t các nhà đu t theo phng pháp phát hành trái phiu thì
doanh nghip phi chú ý đn đ hp dn ca trái phiu th hin qua các yu t sau:
Lãi sut ca trái phiu: mc lãi sut càng cao thì càng thu hút nhà đu t, tuy nhiên
li gây khó khn cho doanh nghip trong vic chi tr lãi. Mc lãi sut hp lí là mc lãi
sut đc đt trong tng quan so sánh vi lãi sut trên th trng vn, s cnh tranh vi
trái phiu chính ph và trái phiu ca các Công ty khác.
Kì hn ca trái phiu: xác đnh kì hn hp lý da vào tình hình th trng vn và
tâm lý dân c. Kì hn ca trái phiu là yu t quan trng không ch đi vi doanh nghip
mà vi c nhà đu t. Vi nhà đu t, kì hn càng dài, ri ro càng ln nên li tc kì vng
càng cao.
Uy tín ca doanh nghip: các doanh nghip có uy tín càng vng mnh thì d dàng
hn trong vic phát hành trái phiu ra công chúng đ huy đng vn.
Mnh giá ca trái phiu: th hin sc mua ca dân c, mnh giá nên đc đt mc
hp lý đ nhiu ngi có th mua đc, nh vy trái phiu mi có th lu thông d dàng
trên th trng, t đó, lng vn huy đng đc mi tng cao.
1.2.3. Ch tiêu đánh giá huy đng vn ca doanh nghip
Các ch tiêu v kh nng thanh toán:
Ch tiêu này đo lng kh nng đáp ng các ràng buc pháp lý v tài chính ca
doanh nghip (ngha là thanh toán các khon n ngn hn). Khi DN có đ tin, doanh
nghip s tránh đc vic vi phm các ràng buc pháp lí v tài chính, t đó tránh đc
nguy c chu các áp lc v tài chính
tính toán kh nng thanh toán n ngn hn ca doanh nghip ngi ta thng s
dng ba ch tiêu: kh nng thanh toán hin hành, kh nng thanh toán nhanh và kh nng
thanh toán tc thi.
Kh nng thanh toán nhanh
Kh nng thanh toán nhanh =
Tng TSNH – Hàng tn kho
Tng n ngn hn
Ch tiêu này cho bit mt đng n đc đm bo bng bao nhiêu đng tài sn có
tính thanh khon cao nói cách khác, ch tiêu kh nng thanh toán nhanh cho bit kh nng
doanh nghip dùng tin hoc tài sn có th chuyn đi nhanh thành tin đ tr các khon